Weergave antwoorden “Avondje van zes “bijeenkomsten 2012 van de Heideheeren De stellingen zijn geponeerd door Hans Kartman naar aanleiding van de door hem gehouden HH lezing 2012 over Indonesië, met als titel: In Azië dreunt de wereld. Kan Europa er wat van leren? Met de inleidende tekst zoals hieronder vermeld, luidden de stellingen als volgt:
“ Eeuwenlang stonden Aziaten ( Chinezen, Indiërs, Moslims en anderen ) aan de zijlijn van de wereldgeschiedenis. Nu zijn ze er klaar voor om hun deel van de wereldmacht op te eisen. Het Oosten moderniseert in een rap tempo, heeft de snelst groeiende economieën en de grootste financiële reserves. Ook op sociaal en cultureel gebied verandert er veel. Maar hoe reageert Europa en de VS op de stormachtige opkomst van Azië?” Dit is een citaat uit het boek “ De eeuw van Azië ”, geschreven door Kishore Mahbubani, hoogleraar aan de Universiteit/ School of Public Policy van Singapore. Met dit boek daagt hij ons uit om uit de zelfgenoegzame interne dialoog te stappen en te begrijpen hoe de rest van de wereld tegen Europa en de VS aankijkt en wat dat kan betekenen voor de toekomst.
Stellingen: 1. De financiële crisis laat zien dat het afgelopen is met de hegemonie van het Westen (Europa en de VS). Het Westen zou de economische bloei en culturele ontplooiing van Azië niet als een ‘bedreiging’ moeten beschouwen maar als een ‘uitnodiging’.
Antwoord van groep 1 ( aanwezig waren: Peter(gastheer), Joop,Wim M., Gérard Gr.). Door de financiële crisis is duidelijk geworden dat het afgelopen is met de overheersing van het westen (Europa en Amerika) Besproken wordt dat omdat de arbeid in het westen steeds duurder wordt, er een natuurlijke verschuiving ontstaat naar het voor ons goedkope Afrika. Daar liggen de markt kansen voor westerse bedrijven en met name in de elektronica industrie. Deze verschuiving vormt echter wel een grote bedreiging voor onze westerse economie. Het westen beschikt wel degelijk over een grote mate van technologische kennis. (kunstmest is een Duitse uitvinding!) Merkbaar is dat onze technologische kennis zo langzamerhand wordt overgenomen door het Oosten. In het Oosten is een samenwerking gemakkelijker op poten te zetten door de relatief kleine culturele verschillen. In Europa gaat samenwerking moeizamer daar er tussen de meeste Europese landen een te groot cultuur verschil aanwezig is. De vraag is dan hoe doet het Oosten dat? Samenwerken. Gesteld wordt dat wij, het westen veel kunnen leren van het Oosten op dit moment.
1
Wij voelen ons aan de ene kant bedreigd maar staan tegelijkertijd wel open voor lering over het collectivistisch gedrag van het oosten tegenover het individualisme van het westerse Europa. Dit laatste is te ver doorgegroeid en is voornamelijk te wijten aan de vele grenzen aanwezig in het Europa van nu. Er heerst in ieder land in Europa een grote mate van patriottisme. Hierdoor wordt het lastiger om collectief samen te werken. Een vraag aan Hans wordt gesteld aangaande de gebruikte woorden in stelling 1. Zijnde: “Zou het westen de economische bloei en Culturele ontplooiing van Azië niet beter als een uitnodiging moeten beschouwen in plaats van als een bedreiging”. Wordt met Culturele ontplooiing niet Collectivisme bedoeld? Hans, we willen hierover graag een uiteenzetting van je hebben. Antwoord van groep 2 ( aanwezig waren: Jeroen(gastheer), Gerard,Rienk en later WimvG). Het Westen’ is hier onjuist gedefinieerd. De stelling is niet juist. Heeft ook niet zoveel met de financiële crisis te maken. Antwoord van groep 3 ( aanwezig waren: Anton (gastheer), Jaap, Jan, Robert) Financieel gezien is het inderdaad afgelopen met de hegemonie (toonaangevendheid) van het Westen. De financiële teruggang heeft te maken met de ‘lucht’ in inkomsten en waarde van huizen en bedrijven. Deze lucht is met name ontstaan als gevolg van hebzucht. Opvallend is dat het Westen zich bewust is van de afname van de hegemonie en dit wil bestrijden. Politiek en cultureel gezien is er geen teruggang, denk bijvoorbeeld aan de vrijheid en de mensenrechten of de Nobelprijzen. (opvallend: Hegemonie wordt vooral gekoppeld aan de extroverte democratie van de USA, die tegenovergesteld kan worden beschouwd aan de introverte overheidsturing in Azië.) Antwoord van groep 4 ( aanwezig waren: Koos(gastheer),Albin, Hans, Alexander, Chris) De crisis is een bijkomstigheid van de onhandigheid van het westen. China en India zijn in opkomst en wij moeten dat als uitdaging zien en niet als uitnodiging. In de geschiedenis heeft het Westen altijd Azië gedomineerd. Nu Azië in economische kracht en dominantie toeneemt, moeten wij de kansen benutten door bijvoorbeeld onze financiële positie aan te vullen met de Chinese geldbuidel, zoals de VS dat al jaren doen. In de cycli uit de geschiedenis van wisselende economische dominantie tussen Europa, Azië en de VS vinden steeds verschuivingen plaats. Daar moet op ingespeeld worden. “Als je niets doet is het een bedreiging, dus speel je erop in; kruip niet in je schulp; niet defensief opstellen”. Uitnodiging of uitdaging?? 2. In Azië hebben 3 miljard mensen de smaak van snelle economische vooruitgang te pakken. Concreet betekent dit dat wij essentiële maar schaarse grondstoffen en energiebronnen steeds meer moeten gaan delen. Het gevaar van protectionisme en een grondstoffenwedloop ligt op de loer. Antwoord van groep 1 Hoe pakken we het gevaar van protectionisme en grondstoffenwedloop wat op de loer ligt aan?
2
Doordat er 3 miljard mensen op enigerlei wijze te maken hebben met de snelle economische vooruitgang betekent dat voor het westen dan wij onze grondstoffen en energiebronnen zullen moeten delen met het oosten daar er snel een grote schaarste ervan zal optreden in dit deel van de wereld. Uitbreiding van industrie zorgt in het Oosten voor nog meer vervuiling van lucht, water en het biologisch leven. Grote uitbreiding van de infrastructuur en dus ook uitbreiding van het verkeer. Nu verplaatst een groot deel van de bevolking in Azië zich per fiets of brommer. Wanneer de welvaart standaard omhoog gaat is er meer geld beschikbaar onder de mensen , er wordt geïnvesteerd in sneller vervoer, meer auto’s treinen en vliegverkeer (grote afstanden) en dus nog meer luchtvervuiling, files , uitstoot enz. De benodigde materialen zullen voornamelijk uit het westen moeten komen. De spoeling wordt zo dunner. Willen we dit wel? Gunnen we het Oosten wel meer welvaart? Ten koste van ons? Genoemd wordt ook de Oosterse cultuur die ten onder zal gaan aan de economische inmenging van het Westen. Er wordt na zo’n snelle groei ook een terugslag verwacht. Indonesië is voornamelijk Islamitisch , zo ook het Midden Oosten. Hier is men vaak explosief en extremistisch ingesteld. De discussie over deze stelling was uitgebreid maar tot een oplossing is het niet gekomen. Antwoord van groep 2 Is wel een hele warrige stelling. ‘Uitnodiging’ is hier wel een heel onzinnige term; te soft. ‘Culturele ontplooiing ‘ kan nooit een bedreiging zijn. Antwoord van groep 3 De grondstoffenwedloop is al lang aan de gang. Denk aan China die al vele jaren olie en grondstoffen (Afrika) inkoopt en opslaat. Fossiele energiebronnen moeten inderdaad steeds meer gedeeld worden, duurzame bronnen echter niet. Daarom moet hier vooral op ingezet worden, waarbij het een voordeel is als je vooroploopt. Duitsland en Noorwegen zijn goede voorbeelden, ook wat betreft recycling. Antwoord van groep 4 China is al zeer actief in Afrika, waar het in verschillende landen grondstoffen wint en door de verregaande afspraken/beloftes over de uitvoering van infrastructurele projecten en de levering van gespecialiseerd personeel, bijna een monopolie positie inneemt. Vorm van neokolonialisme. In het Westen hebben de verworvenheden op economisch, sociaal en cultureel gebied een remmende werking op onze reactie op de agressieve aanpak van Azië en het Midden Oosten. China heeft zich de VOC mentaliteit aangemeten, hetgeen een voor de hand liggend proces is: de behoefte moet gevoed worden.
3. Globalisering krijgt steeds meer de overhand. De wereld gaat herregionaliseren.
3
De Europese Unie blijkt, met bijna 500 miljoen goed opgeleide en kapitaalkrachtige burgers, met haar sterke en op het recht gebaseerde instituties, met het voorbeeldigste maatschappelijke model ter wereld en met korte aanvoerlijnen naar Oost- Europa, het Nabije Oosten en Noord- Afrika, over goede kaarten te beschikken. Deze strategische positie is uniek in de wereld maar vergt wel van Europa dat zij in staat is om haar omgeving, inclusief die van de buren, te stabiliseren en vorm te geven. Dit vereist enorme politieke, maatschappelijke en economische aanpassingen. Nationalisme moet daarbij vermeden worden. Een grenzen overschrijdende toekomstvisie gepaard met overdracht van bevoegdheden, niet beperkt tot toezicht op begrotingen, is onvermijdelijk als Europa die handschoen wil oppakken. Antwoord van groep 1 De Europese Unie staat sterk als het gaat om opleiding, kapitaalkracht, wetgeving en maatschappelijke welstand. Wanneer Europa een strategische positie in de wereld wil hebben dan is het noodzakelijk zijn omgeving te kunnen stabiliseren en vorm te geven. Dit vereist politieke, maatschappelijke en economische aanpassingen waarbij Nationalisme moet worden vermeden. Nodig is een grens overschrijdende toekomstvisie met overdracht van bevoegdheden die zich niet hoeve te beperken in het toezicht op de begrotingen. Gesproken wordt over de voor en nadelen van een strategische positie van Europa in de wereld economie. We willen wel een verenigd Europa, er is vrede, veiligheid en welzijn, maar zoals het nu gaat zijn we er niet zo gelukkig mee. Punten die genoemd worden zijn: te snelle groei van 17 naar 27 lidstaten (Oostblok) , te hoekig, er is te veel weerzin, alles gaat veel te moeizaam, voorbeeld is Griekenland met twee procent van de totale economie van Europa geeft dit nu al zoveel problemen. Antwoord van groep 2 Het gaat hier dan om de overdracht van de politieke en monetaire/financiële soevereiniteit, als je naar een geïntegreerde politieke, economische en monetaire unie wilt. Kiezen is dan ook echt de consequenties ervan aanvaarden. Een goede toekomstvisie, alsmede loyaliteit van de deelnemende landen met deze uitgangspunten in die visie, en een verstandig relevant beleid zijn wel conditioneel voor zo’n keuze. Nationalisme is niet meer de weg die ons in de toekomst moet leiden. Antwoord van groep 3 1. Er zal eerst door Europa gekozen moeten worden: A. Wil Europa in huidige samenstelling verder ontwikkelen? Is deelname van zuidelijke landen, die een andere cultuur met bijpassende lagere concurrentiekracht hebben, nog wel gewenst wanneer dit verschil door de rest betaald moet worden? B. Kunnen de overige landen dit verschil eigenlijk wel betalen, of wordt dit onbetaalbaar waarbij hun burgers mogelijk uit ontevredenheid in opstand komen? C. In 2000 is slechts gekozen voor een financiële eenheid met te weinig bijstuurkracht. In 4
2000 is niet gekozen voor een politieke eenheid, met visie en aansturing. Deze visie moet betrekking hebben op zowel financiële voordelen maar ook politieke, culturele, militaire etc. (De verwachting is dat na de doorgroei naar een Europees politiek bestuur, dit doorgroeit naar globaal niveau.) Antwoord van groep 4 Europa moet ophouden met navelstaren. Vanuit ideale omstandigheden, zetten wij onze voeten in het zand. Als wij blijven vasthouden aan onze nationale identiteit, zal de eenheid van Europa steeds verder afdrijven. 4. In de Aziatische wereld is een veel prominentere rol van de staat in de economie, met regulering en sturing aan de orde. Vanuit het Westen en met name in de VS, is dat vaak beschimpt. Inmiddels is gebleken dat sturing en regulering door de Overheid nodig is. De onzichtbare hand van de markt moet in balans worden gehouden door de zichtbare hand van goed Overheidsbestuur. Dat is precies wat de Aziaten doen!
Antwoord van groep 1 Hoewel in de Aziatische wereld de staat een veel prominentere rol speelt in de economie dan in de westerse landen het geval is (er wordt met afkeuring over gesproken door met name de VS) ziet met nu in dat sturing en regulering door de overheid wel degelijk nodig is. Er moet een balans zijn tussen economie en overheid. Er wordt gesproken over een scheiding van economie en staat zoals het zou moeten en over scheiding van kerk en staat. Er moet een vrijheid zijn in economisch handelen. Een nadeel hiervan is dat er een schaarste op kan gaan treden van grondstoffen en energiebronnen. Als ook voedsel. Mislukte oogsten resulteren in een verstoring in de voedsel markt. Er ontstaat een strijd om voedsel, een grondstoffen oorlog. Voorbeeld is Soedan waar grote delen van de burgerbevolking de dupe is geworden van die grondstoffenoorlog. Er zijn dus duurzame bronnen nodig want een schaarste in grondstoffen zal tot grote spanningen leiden. Een kringloop gedachte moet zich per regio ontwikkelen, doet met dat niet dan zal er nog meer schaarste ontstaan. Antwoord van groep 2 Een gezonde staat moet een kwalitatief goede overheid hebben, faciliterend voor de bevolking. Met de laatste zin in deze stelling is onze groep het volstrekt oneens: in China bijvoorbeeld heeft de overheid niet altijd een frisse rol… Het gaat om checks and balances. Iets vinden tussen neo-liberalisme en een geleide overheid. De overheid moet wel sterk zijn, maar zich bepreken tot dossiers en activiteiten die er echt toe doen. 5
Lastig: er zijn velden die echt onder overheidsverantwoordelijkheid (dienen te ) vallen: rechtspraak, gezondheidszorg, veiligheid, openbaar vervoer. Maar: lastig is ook dat in een moderne gezondheidszorg de artsen zowel moeten samenwerken, maar ook elkaar moeten beconcurreren. Wij doen het in Europa ook iha niet slecht….. Kortom: we zijn het in het algemeen zeker met de stelling eens. Maar de laatste zin is echt lariekoek!
Antwoord van groep 3 Overheidssturing biedt met name voordeel voor maatschappijbrede zaken als energie-, grondstoffenvoorziening en infrastructuur maar kan nadelen geven t.a.v. individuele belangen (China). Het voordeel van vrije markt is het creëren van kansen, een nadeel kan het vergroten van het verschil tussen rijk en arm zijn. Tussen overheidssturing en vrije markt moet een juiste balans gevonden worden. Hierbij zou het voordeel van het collectief nagestreefd moeten worden, met de juiste ethische waarden. Antwoord van groep 4 In het boek “Het einde van de geschiedenis en de laatste mens” van Francis Fukuyama wordt de stelling geponeerd dat de westerse liberale democratie universeel gezien als ultieme vorm van regeren zal worden beschouwd. Het evenwicht tussen privé initiatief en de civiele gemeenschap moet telkens weer worden gevonden. In het boek van Tony Judd, “Het land is moe” wordt een pleidooi gehouden voor een sterke overheid, die zorg draagt dat de markt niet alles bepaalt. Er bestaat een groot verschil van de maatschappij op economisch en sociaal vlak, vergeleken met een vrij (markt geleid) stelsel. Geconstateerd wordt dat een sterke overheid beter werkt (er is meer behoefte aan) in onderontwikkelde systemen. Ambtenarij is de stuwende kracht van het beleid (de vierde macht). De politiek bepaalt, de ambtenarij stabiliseert. Er tegen wordt ingebracht de markt veel sneller reageert op verandering, dan dat de politiek door de stroperige besluitvorming oplossingen kan aanleveren. 5. Indonesië is het 4e land van de wereld qua bevolkingsaantal ( ruim 230mio.), na China, India en de VS. Het is qua oppervlakte(incl. de zeestraten) groter dan Europa. Het heeft meer dan 220 etnische groeperingen en het bestaat uit 27 Provincies. De regering bestaande uit een kabinet van 24 ministers, een Parlement, een Congres en een vertegenwoordiging van de Provincies, gevestigd in Jakarta geven mede op basis van een Decentralisatie- wet, op democratische wijze sturing aan deze Archipel. Het land heeft één munt, de rupiah; een nationale taal, het Bahasa Indonesia t.b.v. de nationale eenheid, wetgeving, het onderwijs en de media enz.; daarnaast wordt op de basisscholen als tweede taal de eigen etnische taal toegestaan en onderwezen.
6
In Jakarta is gevestigd het Congres(MPR), het Parlement(DPR) en Provinciale Staten(DPD). Allen democratisch gekozen! Soekarno proclameerde al op 28 oktober 1928 : “Één volk, één staat, één taal”. De Europese Unie bestaat op dit moment uit 27 lidstaten met één Europese munt, de €. Het Parlement gevestigd in Brussel is in zijn embryonale vorm vergelijkbaar met Jakarta. De verschillen zijn echter nog legio. Een politieke en nationale grenzen overschrijdende visie en ontwikkeling in de Europese Unie die gaat in de richting van een situatie zoals die is in Indonesië, is voorwaarde en als zodanig van groot belang voor de toekomst van Europa.
Antwoord van groep 1 Als Europa een toekomst wil hebben dan moet het meer kijken naar Indonesië waar er een politieke en nationale grenzen overschrijdende visie en ontwikkeling heerst. In Indonesië spreekt men 1 taal. Europa zou zich hard moeten maken voor verplichting van de Engelse taal als eerste taal op alle scholen in geheel Europa. Taal is belangrijk om goede zaken te kunnen doen. Kijk voorbij je eigen grenzen. Indonesië streeft naar eenheid van staat en godsdienst terwijl Europa streeft naar scheiding van staat en godsdienst. Het wordt moeizaam om alle voorbeelden te volgen. Wij moeten proberen meer het gevoel te ontwikkelen van eenheid in Europa zoals zij dat in Indonesië ook kennen, Een Europa, een taal (Engels, maar eigen taal moet blijven bestaan) een volk. Maar verlogen je eigen landscultuur niet. Kijk wel naar de gezamenlijke Europese waarden. Bijvoorbeeld recht op onderwijs etc. Samenvattend, wij kunnen nog veel van elkaar leren om een goede plaats in de wereld economie in te nemen. Antwoord van groep 2 Een vergelijking tussen Europa en Indonesië maken is erg lastig, en gaat ook op verschillende fronten mank. Zo ging bij de totstandkoming van Indonesië (door Nederland!!), Nederland uit van een federale staat, en niet van een eenheidsstaat. Maar Indonesië zelf heeft er in een korte tijd juist een eenheidsstaat van gemaakt. Er is met de toename van de welvaart een trend tot stand gekomen om de eigen regio weer meer belangrijker te vinden. Ten slotte: Ook in Indonesië zijn er opstanden geweest: niet alles is daar altijd van een leien dakje verlopen, of verloopt dat alsnog: Minahassar, Ambon, Sumatra, Atjeh, Oost-Timor.
7
Antwoord van groep 3 Indonesië wil de deelgebieden vooral bij elkaar houden, in tegenstelling tot Europa dat wil groeien tot een groter geheel. Dit zijn dus verschillende processen en daarom niet goed vergelijkbaar. Het invoeren van het verplicht onderwijs in de Engelse taal als tweede taal naast de nationale taal (vergelijk met het Bahasa Indonesia), zal de Europese eenwording bevorderen.
Antwoord van groep 4 De vergelijking van de ontwikkelingen in Indonesië met die in de EU gaat mank omdat de bestuurs instellingen ver uit elkaar liggen. De ontwikkeling van Indonesië in de afgelopen 65 jaar is tot stand gekomen onder dictatoriale/autocratisch leiderschap (Soekarno/Soeharto). Verder is de totstandkoming van één staat in Indonesië mede ondersteund door de sterke rol van het leger. Wel zijn er parallellen te trekken met Oost-Europa (Joegoslavië) of zelfs met België, maar ook Spanje met de opsplitsing in, en verregaande autonomie van de regio’s. Ook Indonesië kan uit elkaar vallen bij verdere democratisering. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Opmerking in zijn algemeenheid van de zijde van de voorzitter/samensteller van deze collage. Er is hard gewerkt . Hulde voor de gastheren en de verslaggevers. Degenen die er niet bij waren, hebben wat gemist! Voor zover ik kon nagaan zijn alle avonden afgesloten met een glas mooie wijn en met een dronk op het welzijn van de gastheer en het goede samenzijn van de Heideheeren. Voor de goede orde: ik heb de teksten geknipt en geplakt, met andere woorden : anders dan her en der een herstelde typefout, is de tekst ongewijzigd gebleven! Waarvan acte. 25 sept.2012/WvG
8
