Wederom onrust op de beurs: hoe nu verder? Net als we vorig jaar meerdere keren hebben gezien, zijn de beurzen wederom bijzonder nerveus en vooral negatief. Op het moment van schrijven noteert de AEX 393 punten, een min van circa 12 %. Ook de andere beurzen staan dit jaar flink in het rood. De Stoxx50 (de meest gebruikte index voor Europese aandelen) noteert 11,9 % in de min, de Amerikaanse index is 11,5 % negatief en de Emerging Markets staan zelfs 13,6 % in de min. Grote vraag is of het negatieve sentiment terecht is, wat we de komende tijd mogen verwachten op de beurs en hoe wij met de onrust omgaan. China De recente daling op de beurzen, die begin december eigenlijk al begon, heeft twee oorzaken. Zorg één van beleggers is de economische groei in China. Of beter gezegd, het gebrek aan groei. Wij delen deze zorg ten dele. Verleden week werd bekend dat in het vierde kwartaal van vorig jaar de Chinese economie met 6,8 % is gegroeid. Leuk, maar deze cijfers moeten we met een grote korrel zout nemen. Afgaande op energiecijfers en de import/exportcijfers, is het waarschijnlijk dat de industrie krimpt. We moeten echter in ogenschouw nemen dat de Chinese economie in een overgangsfase zit, van een industrie gedreven economie naar een diensteneconomie. Dit heeft tijd nodig. De dienstensector groeit volgens de overheid nog met circa 11 %. Wij gaan er vanuit dat opgeteld de economie in China dit jaar met 3 a 4 % zal groeien. Door de enorme groei van China de afgelopen jaren, komt dit groeicijfers in geld uitgedrukt overeen met een groei van 8 % dat begin deze eeuw gebruikelijk was. Olieprijs Op het moment van schrijven (woensdagavond 20 januari 2016) noteert de olieprijs circa 27 dollar, een daling van 30 % dit jaar. Maar ook vorig jaar daalde de olieprijs van $ 54 naar $ 37. Deze daling maakt de wereldwijde aandelenbeurs bijzonder nerveus. De gedachte hierbij is, dat als de olieprijs zo hard daalt het wel erg slecht met de economie gaat. Wij zijn van mening dat deze gedachtegang niet klopt.
Bron: Reuters
Ten eerste wordt er voorbij gegaan aan het feit dat de industrie (de vragers naar olie) een steeds kleiner deel uitmaakt van de economie. In de VS is de dienstensector 4 keer zo groot als de industrie. Dus zelfs als een lage olieprijs betekent dat het slecht gaat met de industrie, dan nog hoeft dit niet te betekenen dat de gehele economie in een recessie zit. Daarnaast komt de olieprijs op de beurs tot stand door vraag en aanbod. Het kan uiteraard dat beleggers in olie negatief zijn over de economie wat leidt tot een lagere olieprijs. Echter, deze beleggers baseren zich op dezelfde nieuwsfeiten als alle andere beleggers. En de aandelenbeleggers waren tot voor kort op basis van dezelfde informatie niet negatief. Maar het allerbelangrijkste is dat een lage olieprijs voor een economie juist goed nieuws is. Voor consumenten is dit positief omdat zij minder geld kwijt zijn aan benzine. Voor bedrijven, behalve dan de energiebedrijven, is olie vaak een belangrijke kostenpost waardoor de kostprijs van producten laag blijft. De toekomstige winstmarge kan hierdoor verder toenemen. Olieprijs kan ook snel weer herstellen Zoals gezegd wordt het negatieve sentiment op de beurs voor een groot gedeelte bepaald door de lage olieprijs. Afgezien van het feit dat wij van mening zijn dat een lage olieprijs juist goed is voor een economie en dus uiteindelijk ook voor de beurs, denken wij dat de olieprijs de komende maanden wel eens zou kunnen verrassen (dus zal gaan stijgen). Dit zou dan, deels onterecht, tot hogere aandelenkoersen moeten leiden. In de media wordt er vooral gewezen op het feit dat er een enorm overschot is in olie. Dit is op zich juist. De vraag naar olie neemt minder snel toe door de mindere groei in China. Daarnaast neemt het olieaanbod toe doordat Iran de komende maanden mag gaan produceren, maar vooral doordat Amerika op grote schaal schaliegas is gaan produceren. Saudi Arabië heeft hier op gereageerd door de oliekraan wagenwijd open te zetten. Zij hoopten dat de olieprijs hierdoor hard zou gaan dalen (wat ook is gebeurd). Schaliegasproducenten hebben een olieprijs van circa 60 dollar nodig om te overleven. Bij een lagere olieprijs zouden dan vanzelf wel producenten in de VS failliet gaan was de gedachte van Saudi Arabië. Tot op heden is dit echter nog niet gebeurd. Toch denken wij dat veel Amerikaanse schaliegasproducenten nu niet meer veel vet op de botten hebben en op het randje van faillissement zitten. Hierdoor neemt het overaanbod vanzelf af en zullen prijzen weer herstellen. Probleem met de olieprijs is echter dat je het niet naast fundamentele grootheden kunt leggen om te bepalen of de prijs hoog of laag is. Bij aandelen kun je de aandelenkoers altijd vergelijken met de koers/winstverhouding. Ook al gaat het slecht met een onderneming en staat de koers laag, dan nog kan het aandeel aantrekkelijk zijn. Is de koers/winstverhouding erg laag, dan is er namelijk al bijzonder veel slecht nieuws ingeprijsd. Bij olie heb je dit helaas niet en dus kan niemand met zekerheid zeggen of de huidige prijs reëel is of niet. Prijs ruwe olie wordt door beurs bepaald Net als bij een aandeel wordt de prijs van een vat ruwe olie bepaald door vraag en aanbod op de beurs. Zeker op korte termijn kan deze prijs bijzonder veel afwijken van de werkelijke waarde. Uit onderzoek van Reuters blijkt dat sinds 1983 beleggers nog nooit zo negatief zijn geweest op de olieprijs als nu. Dit betekent dat de meeste beleggers hun belang in olie hebben verkocht of hun
short posities al hebben ingenomen. Omdat veel beleggers dus al hebben verkocht, kan een kleine vraag al snel tot een flinke stijging van de koers leiden. Helaas is het onmogelijk te voorspellen wanneer dit herstel zal optreden. Economie groeit De lage olieprijs en de ontwikkelingen in China hebben er voor gezorgd dat de beurs bijzonder hard is gedaald. De beurs weerspiegelt de perceptie van beleggers over de werkelijkheid. Deze perceptie is dus erg negatief. Wij zien dat anders, hoewel ook wij onze ogen niet willen sluiten voor de mogelijke donkere wolken (geopolitieke onrust, mindere groei in China etc). Vorig jaar groeide de economie in Europa met 1,5 % en in de VS met 2,5 %. Wij denken dat deze groeipercentages voor dit jaar minimaal gelijk zullen blijven. De economie in Europa zal blijven profiteren van lagere energielasten, lagere leenkosten en de lage euro blijft positief voor de export. Volgens Theodoor Gilissen zorgen de lagere energielasten alleen in Duitsland al voor een extra economische groei van 30 miljard euro, ongeveer 1 % van het Bruto Binnenlands Product. Deze positieve effecten zullen de afzwakking in China meer dan compenseren. Daarnaast blijft de dienstensector in de VS en Europa voor groei zorgen. Nogmaals, vooral de dienstensector is van belang voor de gehele economische groei. De werkloosheid loopt in beide blokken gestaag terug en vooral in de VS begint het uurloon te stijgen. Dit zorgt voor hogere consumentenbestedingen. Met name in de VS is dit van belang, aangezien consumentenbestedingen voor circa 70 % verantwoordelijk zijn voor een economische groei. Hier komt nog eens bovenop dat de prijzen van onroerend goed in beide regio’s aan het stijgen zijn. Waarderingen aandelen normaal Naast de algehele economische situatie vinden wij het van belang om ook naar waarderingen te kijken. De waardering zegt namelijk iets over of het goede of slechte nieuws al (deels) is ingeprijsd.
Bron: MSCI, Reuters, Theodoor Gilissen
Uit bovenstaande grafiek blijkt dat de waardering van aandelen op dit moment ongeveer gelijk is aan het langjarig gemiddelde. Voor Europese aandelen wordt nu circa 14 keer de verwachte winst
betaald en voor Amerikaanse aandelen is dat 15 keer. Daarnaast verwachten wij dat de ondernemingen in Europa een kleine 7 % winstgroei moeten kunnen laten zien en in de VS een winstgroei van 7,2 %. Bij een gelijkblijvende waardering moet dit dus tot een stijgende beurs leiden. Genomen acties Hoewel wij er vanuit gaan dat de huidige reactie te heftig is en dat de economie robuust is, blijft het een feit dat de beurs bijzonder nerveus is en het onmogelijk is om te voorspellen wanneer er een herstel optreedt. De degelijke cijfers van onder andere GE, Zalando, ASML, Ahold, SAP en Unilever hebben nog geen ommekeer opgeleverd. Wel waren de goede cijfers voor ons een bevestiging dat het tot op heden in ieder geval best goed gaat met het bedrijfsleven en hiermee de economie. Ondanks onze gematigd positieve visie op de economie en de beurs, weten wij niet zeker wanneer de beurs gaat herstellen. Daarnaast denken wij dat de huidige beweeglijkheid op de beurzen ook in 2016 zal aanhouden. Aangezien door de beursdaling de schokdempers in de vorm van verkochte call opties nu grotendeels zijn uitgewerkt, willen wij toch weer wat bescherming inbouwen. Echter, dit moet vanwege de lage beurs wel met beleid gebeuren, aangezien wij ook willen profiteren van een eventueel herstel. Calls verkopen op twee soorten aandelen Om zowel wat bescherming in te bouwen, alsmede aandelen vrij te houden zodat wij toch profiteren van een verwacht herstel, verkopen wij alleen calls op aandelen die voldoen aan een van onderstaande voorwaarden: 1) Als wij meerdere aandelen in een sector hebben, dan verkopen wij calls op het ene aandeel en geen calls op de sectorgenoot. Mochten de aandelen in deze sector herstellen, dan doen we met het “vrije” aandeel mee. Blijft de beurs negatief, dan verdienen we in ieder geval nog de optiepremie op het eerste aandeel. 2) Daarnaast gaan wij met beleid calls verkopen op aandelen die recentelijk minder hard gedaald zijn, zoals ASML en Gemalto. De door ons verkochte opties zijn relatief kortlopend en hebben een uitoefenprijs die aanzienlijk hoger is dan de huidige koers van het aandeel. Daardoor behouden wij nog wat opwaarts potentieel. Door de huidige beweeglijkheid op de beurs, leveren deze kortlopende opties ondanks de hoge uitoefenprijs toch nog een aardige premie op. Mocht de beurs de komende weken inderdaad herstellen, dan zullen wij uiteraard gebruik maken van deze hogere niveaus door nog meer calls te verkopen.
Mocht u over bovenstaande nog vragen hebben, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. Uiteraard kunt u ook altijd met andere vragen dan wel opmerkingen bij ons terecht. Met vriendelijke groet,
Richard de Jong Van Lieshout & Partners
