We kunnen zonder de trein. Waarom is mobiele telefonie zo’n ongelooflijk succes geworden ? Omdat het voorziet in een behoefte. Waarom is openbaar vervoer veel minder succesvol ?
Omdat een flatscreen met haltenamen een 150 jaar oud concept niet opeens modern maakt. Mensen nemen liever de auto dan het OV. Helaas lijkt ons openbaar vervoer ontworpen door een commissie van idioten, die geen idee hebben welke behoeftes een reiziger heeft. Behalve verouderd is het concept een kopie van systemen die gebruikt worden in landen die 10 keer uitgestrekter zijn dan Nederland, waardoor reizen lijkt op filerijden met een omweg. Automakers hebben het beter begrepen. Hun producten zijn allesbehalve vrij van nadelen, maar ze kennen hun klanten wel. De nadelen van auto’s zijn : je moet 18 jaar zijn en een dure opleiding volgen er is een dure aanschaf nodig de auto belast het milieu ( en schaarse ruimte ) onevenredig een auto is niet flexibel, dus je koopt altijd een te grote het gebruik is niet zonder gevaar tijdens de reis kun je niets nuttigs doen Het OV heeft andere nadelen :
een deel van je reis bestaat uit wandelen je kan niets groters dan een week-end tas meenemen de reis duurt vaak veel langer je moet je reis plannen, anders sta je een uur te wachten je reisgenoten zijn niet altijd aangenaam gezelschap
Openbaar vervoer zou zoveel mogelijk moeten lijken op een auto, maar dan goedkoper. Die kosten zou je moeten besparen door het voertuig slim te delen en door zo weinig mogelijk brandstof te gebruiken. Ik denk aan 4-persoons robottaxi’s. Science fiction ? Het filmpje is uit 2010. Als je uitrekent hoe lang je reis met het OV nu duurt, dan wordt duidelijk dat 80 km/u snel genoeg zou zijn om overal net zo snel te komen als nu. Wat heb je aan hogesnelheidstrein, als je een half uur moet wachten tot je vertrekt ? Omdat het nu eenmaal niet haalbaar is om elke 10 minuten 200 passagiers dezelfde kant op te laten rijden ? Een robottaxi zou geen “haltes”, “stations” of “dienstregeling” nodig hebben. Er zou een intelligent reserveringssysteem nodig zijn, waardoor je op de afgesproken tijd thuis opgehaald kan worden. Je zou wel af en toe moeten overstappen, omdat er meestal geen 4 passagiers dezelfde reis maken. Overstappen zou niet complexer moeten zijn dan opstaan uit je stoel en 5 meter verderop weer gaan zitten. Passagiers en bagage hoeven niet per sé met hetzelfde voertuig te reizen. Zware bagage maakt het overstappen langzamer en het bemoeilijkt het optimale gebruik van de ruimte in het voertuig, maar wie het wil zou natuurlijk een extra zitplaats kunnen huren tegen gereduceerd tarief, of gewoon de hele taxi. Van mij mogen ze dan die spoorlijnen wel voor goederenvervoer gebruiken. Een vrachtwagen is namelijk ook zo’n concept dat helemaal niet geschikt is voor Nederland. Het is gevaarlijk om verschillende soorten vervoermiddelen te gebruiken op dezelfde weg, en de weg gaat steeds kapot door hun zware gewicht. Ze gebruiken ook nog eens 33 % van de capaciteit van de wegen, terwijl het spoor nog geen 25 % van alle reizigers vervoert en nog minder van de vracht. Als er geen mensen meer achter het stuur van auto’s zouden zitten, zouden er niet veel ongelukken meer gebeuren en zouden we ongeveer de helft besparen op autobrandstoffen. Files zouden tot het verleden behoren. Een menselijke bestuurder is onberekenbaar, maar robots kunnen met elkaar communiceren over invoegen, remmen etc. Het zou ook niet nodig zijn om 30 m afstand te houden op de snelweg. Auto’s zijn vaak niet zo comfortabel, doordat ze allemaal gebouwd zijn voor hoge snelheden. Als je er van uit gaat dat je niet harder rijdt dan 80 en bochten niet sneller neemt dan de borden adviseren, kun je een veel comfortabeler vering toepassen. Bij lagere snelheden zijn auto’s bovendien veel stiller. De banden zouden smaller en harder kunnen zijn ( dat scheelt veel energie ). De Fiat Idea van het
plaatje heeft een 90 pk motor, waarmee hij zo’n 160 km/u haalt. Je zou maar de helft nodig hebben om 100 te rijden. De systemen die je nodig zou hebben om de bestuurder te vervangen zouden bij grote aantallen een te verwaarlozen bedrag kosten. Eigenlijk zit er in een tablet-pc van 100 euro meer dan je aan hardware nodig hebt, bovenop wat de gemiddelde auto al heeft. De gemiddelde auto heeft 150 kg extra staal en minstens 5 airbags nodig, omdat mensen roekeloos rijden. Ter vergelijking : zulke systemen zitten niet in een vliegtuig, en toch is vliegen veel veiliger dan autorijden. Voor hetzelfde geld koop je een nagenoeg onfeilbare robot. Wat zou de rit moeten kosten ? Een auto is duur. Maar als je er voorzichtig mee rijdt en hem goed onderhoudt, gaat hij erg lang mee. Treinen en bussen gaan nog langer mee. Dat komt doordat ze veel duurzamer gebouwd worden en er gedurende de levensduur meer onderhoud aan gedaan wordt. De OV auto zou ook zo ontworpen moeten worden dat hij makkelijk te recyclen en modulair opgebouwd is. Hij zou ook niet elk jaar een facelift krijgen en de fabrikant zou geen geld uit hoeven te geven aan reclame. ( elke verkochte auto kost 1.000 euro aan reclame ) Stel, je rekent 10 cent per reizigerskilometer, waarvan 5 cent voor variabele kosten en 5 cent voor de vaste, en je rekent met een bezettingsgraad van 60 % en een levensduur van het voertuig van 240.000 km, dan hebben we voor beide een budget van 28.800 euro cq 12 cent per km. Brandstof zou ( diesel-hybride ) ongeveer 1,40 / 24 = 6 cent per km kosten, onderhoud net zoveel. De aanschaf van de auto ongeveer 25.000 euro, blijft er nog 3.800 euro over voor reserveringssysteem, onderhoud wegen en installaties. De bezettingsgraad is misschien nog aan de pessimistische kant. Auto’s rijden vaak rond met alleen een bestuurder, dus bezettingsgraad 25 %. Een trein die volgens een dienstregeling rijdt, rijdt buiten de spits vaak bijna leeg. Een robottaxi die op afroep rijdt, zou natuurlijk nooit leeg rijden, dan blijft hij gewoon op een parkeerterrein staan. Zou het erg zijn dat er geen toilet of restauratie in een auto zit ? Niet echt. Het levert je hooguit een kleine vertraging op. Je taxi zou je bij een servicestation afzetten en vervolgens zonder jou verder reizen. Daarna moet je wachten tot je door een andere weer wordt opgepikt.
Laten we nu eens kijken naar de huidige werkelijkheid. Stel, ik woon in Almere en ik werk in Amsterdam, en ik ga met het OV naar mijn werk. De ANWB zegt : 31,7 km in 24 minuten per auto, het OV kost je minstens een uur (!) en €7,45 De prijs komt op 23,5 cent per km ! Je krijgt wel een goede conditie, want bij elkaar opgeteld loop je 22 minuten. De robottaxi zou door zijn maximumsnelheid van 80 km per uur 7 1/2 minuut langer doen over 30 km snelweg dan een auto die 120 rijdt. Aan het begin en aan het eind van de reis zou je telkens 5 minuten verliezen doordat er 1-3 medepassagiers zijn en mogelijk een overstap. Bij elkaar kom ik dan aan 41,5 minuten en dat komt aardig overeen met het bestaande OV, maar dan zonder wandelingen. Ander voorbeeld : De afstand van Amsterdam naar Goes wordt door de trein in 2 1/2 uur afgelegd. Dat is niet eens 80 km per uur. Reken je van deur tot deur, dan komt er voor die 10 km nog eens een uur bij. De NS vertelt ons graag dat reizen per trein half zoveel CO2 belasting oplevert als reizen per auto. Maar : er passen 4 mensen in een auto (!) en bij een snelheid van 80 km/u verbruik je maar half zoveel als bij 130. Zo zuinig is die trein dus helemaal niet. Wat zou het ontwikkelen van die robot kosten ? Vast heel veel. Maar dan kun je hem ook in heel Europa en ver daarbuiten gebruiken. ( links of rechts maakt niet uit, er zit toch geen stuur in ) Misschien kost het wel 5 miljard euro om een robot te ontwikkelen die elke stoeprand en elk verkeersbord snapt en een perfect navigatiesysteem heeft. Ter vergelijking : de Mars Rovers kostten 0,8 miljard. 5 Miljard verdeeld over 20 landen is 250 miljoen, het bedrag dat de NS verknoeid heeft aan hogesnelheidstreinen. Conclusie : Het huidige OV kost meer dan mijn voorbeeld, bij een lager serviceniveau, ondanks dat ik alle kosten
vrij conservatief geschat heb. Treinen sneller laten rijden ( Fyra ) levert nauwelijks iets op door de korte afstanden in Nederland en het energieverbruik explodeert er door. Elektrische auto’s voor de snelweg zijn volksverlakkerij (*). Wat belangrijk is, is energiebesparing. Die bereik je niet door auto’s met 100kW motorvermogen te laten rondrijden met slechts 1 passagier. Het maakt niet uit of er een elektromotor in zit, als je elektriciteit opwekt in een gasgestookte centrale. Luchtvervuiling door het verkeer is zelfs in Nederland helemaal niet zo’n groot probleem.
Politici houden zich bezig met bijzaken als onveiligheid ( die inherent is aan het concentreren van veel mensen in een openbare ruimte ), kaartjes ( OV-chipkaart ), en storingen ( eigenlijk het werk van de onderhoudsdienst ), in plaats van na te denken over dingen die er echt toe doen. * Ik vond een website waarop dit enigszins wordt genuanceerd. Het gebruik van elektrische auto’s kan, bij de Nederlands mix van stroomproducenten, een besparing op CO2 uitstoot opleveren, als je rekening houdt met de manier waarop die brandstof wordt geproduceerd.
