Wbtv voor tolken en vertalers
Colofon Dit boekje is een uitgave van de Raad voor Rechtsbijstand ’s-Hertogenbosch, Bureau btv. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande toestemming van de Raad. Bij overname is bronvermelding verplicht. Tekst: Raad voor Rechtsbijstand, Bureau btv
Vooraf
5
Inschrijving in het Rbtv
7
Eisen
7
Beslissingstermijn
9
Talen
9
Verklaring omtrent het gedrag
11
Overgangsregeling
11
Aanvullende bekwaamheden/specialisaties
13
Inschrijvingsbewijs
13
Beëdiging
13
Inschrijving op de Uitwijklijst
14
Afwijzing 14
Legitimatiepas btv 14
Openbaar register 16
Verlenging 16
Beëdigde vertalingen 16
Klachtenprocedure 17
Mutaties 17
Bezwaar en beroep 18
Vooraf Op 1 januari 2009 is de Wet beëdigde tolken en vertalers (Wbtv) in werking getreden. Deze wet vervangt de Wet beëdigde vertalers uit 1878 en versterkt de kwaliteit van tolken en vertalen in straf- en vreemdelingenzaken. In deze folder staat informatie over de Wbtv en het Register beëdigde tolken en vertalers (Rbtv). De Raad voor Rechtsbijstand is door de minister van Justitie aangewezen om een aantal wettelijke taken uit te voeren die voortvloeien uit de Wbtv. Deze activiteiten zijn binnen de Raad ondergebracht in het Bureau btv. De belangrijkste taak is het beheer van het Rbtv. Hierin worden tolken en vertalers opgenomen die aan de wettelijke kwaliteitscriteria voldoen. Alle in het Rbtv opgenomen tolken en vertalers dienen, binnen twee maanden na hun inschrijving, een eed of gelofte af te leggen, waarna ze gerechtigd zijn om werkzaamheden te verrichten als beëdigd tolk en/of vertaler. Opdrachtgevers uit het Justitiedomein (IND, gerechten, Marechaussee, politie, etc.) zijn verplicht om, voor zover beschikbaar, tolken en vertalers uit het Rbtv in te zetten. Doordat het grootste deel van de gegevens uit het Rbtv openbaar is, kunnen ook andere opdrachtgevers deze tolken en vertalers benaderen. Daarnaast biedt dit openbare deel van het Rbtv verschillende belanghebbenden zoals advocaten de mogelijkheid te controleren of een tolk of vertaler daadwerkelijk in het register staat ingeschreven. Met de inwerkingtreding van de Wbtv en de inrichting van het Rbtv, zijn de Wet beëdigde vertalers van 1878 en het Kwaliteitsregister tolken en vertalers (Ktv) komen te vervallen.
Ktv Wbtv Rbtv RvR Bureau btv
Kwaliteitsregister tolken en vertalers Wet beëdigde tolken en vertalers Register beëdigde tolken en vertalers Raad voor Rechtsbijstand Bureau beëdigde tolken en vertalers
De weg naar beëdiging
Inschrijving in het Rbtv Voor het indienen van een verzoek tot inschrijving in het Rbtv is op de website van Bureau btv (www.bureaubtv.nl) een formulier beschikbaar. Dit formulier kan online worden ingevuld en uitgeprint. Vervolgens moet de aanvrager het formulier te ondertekenen en met de benodigde bijlagen naar het Bureau btv te sturen. Alleen volledige verzoeken tot inschrijving worden in behandeling genomen. Indien het verzoek volledig is, krijgt de aanvrager een nota ad € 125,-. Pas na betaling van deze wettelijke leges neemt Bureau btv de aanvraag in behandeling. Voor een aanvulling op de inschrijving, bijvoorbeeld een extra bron- of doeltaal of een nieuwe vaardigheid, bestaat een apart formulier, welke ook te vinden is op de website van het Bureau btv. In deze gevallen zijn geen leges verschuldigd.
Eisen De criteria voor inschrijving in het Rbtv wijken af van de criteria voor het vroegere Ktv. Tolken en vertalers kunnen bijvoorbeeld niet zonder meer op basis van alleen ervaring worden ingeschreven in het Rbtv. Juridische kennis is geen verplichting en er bestaat ook geen onderscheid meer tussen een voorlopige of definitieve inschrijving. Inschrijving in het Rbtv gebeurt nu op basis van competenties. De - - - - - - -
wettelijk competenties voor beëdigde tolken en vertalers zijn: tolk/vertaalattitude integriteit taalvaardigheid brontaal taalvaardigheid doeltaal kennis en cultuur van het land of gebied van de brontaal kennis en cultuur van het land of gebied van de doeltaal tolk/vertaalvaardigheid
Met een hbo-diploma van een tolk- of vertaalopleiding en een recente Verklaring omtrent het gedrag (Vog) kan de tolk of vertaler aantonen dat hij aan de vereisten voor inschrijving in het Rbtv voldoet.
Code Voorkeursnaam Niet-voorkeurs- na(a)m(en) eblg Bulgaars ebum Bulu ecln Catalaans eceb Cebuano Visaya, Bisaya ecja Cham (Cambodja) ecjm Cham (Vietnam) jcha Chaozhou Chaochow echg Chiga ehak Chinees (Hakka) Hakka eyuh Chinees (Kantonees) Kantonees echn Chinees (Mandarijn) Mandarijn- Chinees, Putonghua ecfr Chinees (Min Nan) Hokkien, Teochew, Xiamen, Fujian ewuu Chinees (Wu) Cheking
De volledige taallijst staat op www.bureaubtv.nl
Landomschrijving Bulgarije Kameroen Spanje, Andorra Filipijnen Kambodja Viëtnam Brunei, Filipijnen, Indonesië, Maleisië, Singapore, Thailand Uganda China, Taiwan China China
China China
Voor een groot aantal talen bestaan nog geen tolk- of vertaalopleidingen. Om aan te tonen dat tolken en vertalers beschikken over kennis van die talen en de bijbehorende cultuur, kunnen zij een speciale toets afleggen. Bureau btv wijst instellingen en deskundigen aan die deze toetsen kunnen afnemen. Ook hiervoor is nader beleid geformuleerd. De Raad zal zich op diverse manieren inspannen om te zorgen voor een passend aanbod van opleidingen en toetsen. In samenspraak met het Kwaliteitsinstituut beëdigde tolken en vertalers heeft de Raad voor Rechtsbijstand ook regels ontwikkeld voor de behandeling van verzoekschriften waarbij geen toetsing mogelijk is. Bureau btv kan in deze dossiers advies vragen aan een speciaal hiervoor ingestelde commissie, de Commissie beëdigde tolken en vertalers.
Beslissingstermijn In principe moet binnen zes weken na ontvangst een beslissing over een verzoek tot inschrijving zijn genomen. Als blijkt dat voor de beoordeling van een verzoek aanvullende informatie nodig is, mag en kan de behandeling langer duren.
Talen Bij het verzoek tot inschrijving moet duidelijk zijn om welke bron- en doeltaal het gaat. Inschrijving in het Rbtv kan alleen gebeuren voor talen en dialecten die zijn opgenomen in de justitie-taallijst die de Raad voor Rechtsbijstand in opdracht van het ministerie van Justitie beheert. In het dagelijks gebruik bestaan vaak verschillende benamingen en schrijfwijzen voor een en dezelfde taal. Om misverstanden te voorkomen bevat de taallijst zowel de “voorkeursnaam” als eventuele alternatieve benamingen en de landen of gebieden waar deze taal wordt gesproken. In het Rbtv houdt het Bureau btv altijd de voorkeursnaam aan. De lijst bevat slechts de meest voorkomende talen. Als een tolk of vertaler verzoekt om inschrijving voor een taal die niet op de lijst voorkomt, neemt de Raad dat verzoek in beginsel niet in behandeling. De betreffende tolk/ vertaler wordt hierover uiteraard geïnformeerd. De Raad kan indien daartoe aanleiding bestaat, wel onderzoeken of een aanvulling op de taallijst nodig is.
Beleidsregels VOG-NP-RP 2008 […] Paragraaf 1. Inleiding […] Bij een VOG-aanvraag wordt onderzoek gedaan naar het justitiële verleden van een natuurlijke persoon of een rechtspersoon en zijn bestuurders. Daarbij wordt het belang van betrokkene afgewogen tegen het risico voor de samenleving in het licht van het doel van de aanvraag. Naar aanleiding hiervan wordt verklaard of al dan niet is gebleken van bezwaren tegen die natuurlijke persoon of rechtspersoon. […] Paragraaf 3.1. Terugkijktermijn […] Van de terugkijktermijn van vier jaren wordt afgeweken wanneer: […] -de aanvraag voor een VOG ziet op een functie met hoge integriteiteisen; […] Functie met hoge integriteitseisen Ook geldt een afwijkende terugkijktermijn voor functies met bijzondere integriteitseisen, zoals voor tolken en vertalers. De volledige tekst staat op www.bureaubtv.nl
10
Tolken werken altijd in de bron- en de doeltaal en worden ook als zodanig ingeschreven. Bij vertalers hoeft dat niet het geval te zijn. Bij de beoordeling van het verzoek tot inschrijving stelt de Raad vast voor welke taalcombinatie(s) en taalrichtingen de vertaler aan de inschrijfcriteria voldoet.
Verklaring omtrent het gedrag Een van de competenties die worden genoemd in de Wbtv is “Integriteit”. Door middel van een “Verklaring omtrent het gedrag” (Vog) kunnen tolken en vertalers aantonen aan deze eis te voldoen. Zij moeten dit document aanvragen bij het gemeentehuis, afdeling Publieks- of Burgerzaken, in hun woonplaats via een aanvraagformulier dat op de website van Bureau btv te downloaden is. In de regel duurt het enkele weken voordat de Vog beschikbaar is of de aanvrager te horen krijgt dat hij geen Vog kan krijgen. Voor beëdigde tolken en vertalers wordt tot tien jaar teruggekeken in bestanden met justitiegegevens voordat de Vog wordt afgegeven. Aan het afgeven van de Vog zijn kosten verbonden van circa € 30,-. Bij bepaalde werkzaamheden, bijvoorbeeld in strafrechtelijke onderzoeken, kunnen tolken en vertalers in aanraking komen met gevoelige informatie. De opdrachtgever kan dan vragen een nieuwe Vog aan te leveren en/of besluiten de tolk of vertaler aan een uitvoeriger screening te onderwerpen. In sommige gevallen is hiervoor toestemming van de tolk of vertaler nodig. De kosten van de nieuwe Vog komen in zulke gevallen voor rekening van de opdrachtgever.
Overgangsregeling De Wbtv kent een overgangsbepaling die ervoor zorgt dat bepaalde categorieën tolken en vertalers eenvoudig kunnen worden opgenomen in het Rbtv. Tolken en vertalers die definitief in het Kwaliteitsregister tolken en vertalers stonden ingeschreven, kunnen gedurende twee jaar na inwerkingtreding van de wet een beroep doen op de overgangsregeling. Die geldt ook voor vertalers die al onder de “Wet beëdigde vertalers” van 1878 zijn beëdigd. Aan deze overgangsregeling is een aparte folder gewijd.
11
Artikel 13 Wbtv 1. De beëdigde tolk legt ter zitting van de rechtbank de navolgende eed of belofte af: «Ik zweer/beloof dat ik mijn werk als beëdigde tolk eerlijk, nauwgezet en onpartijdig zal uitvoeren en mij bij het uitoefenen van de tolkwerkzaamheden zal gedragen zoals een goed beëdigde tolk betaamt». «Ik zweer/beloof dat ik geheimhouding zal betrachten ten aanzien van vertrouwelijke informatie waarvan ik door mijn werk kennis neem». 2. Na het afleggen van de eed of belofte wordt aan de beëdigde tolk een akte van beëdiging uitgereikt. Artikel 14 Wbtv 1. De beëdigde vertaler legt ter zitting van de rechtbank de navolgende eed of belofte af: «Ik zweer/beloof dat ik mijn werk als beëdigde vertaler eerlijk, nauwgezet en onpartijdig zal uitvoeren en mij bij de uitoefening van mijn vertaalwerkzaamheden zal gedragen zoals een goed beëdigde vertaler betaamt». «Ik zweer/beloof dat ik geheimhouding zal betrachten ten aanzien van vertrouwelijke informatie waarvan ik door mijn werk kennis neem». 2. Na het afleggen van de eed of belofte deponeert de beëdigde vertaler zijn handtekening ter griffie van de rechtbank, bedoeld in artikel 12, eerste lid of tweede lid. 3. Na het afleggen van de eed of belofte en het neerleggen van de handtekening wordt aan de beëdigde vertaler een akte van beëdiging uitgereikt. De volledige tekst staat op www.bureaubtv.nl
12
Aanvullende bekwaamheden/specialisaties Bureau btv kan in het Rbtv aanvullende bekwaamheden opnemen, zoals een specialisatie als juridisch vertaler of als gerechts- of taptolk. De Raad beheert een lijst van relevante specialisaties en stelt criteria vast voor registratie van deze aanvullende bekwaamheden. Actuele informatie over specialisaties en aanvullende bekwaamheden staat op de site van Bureau btv.
Inschrijvingsbewijs Als de Raad vaststelt dat een tolk of vertaler aan alle wettelijke vereisten voldoet, wordt deze opgenomen in het Rbtv en krijgt hij of zij een bewijs van inschrijving. Daarop staan alle geregistreerde gegevens vermeld. De tolk of vertaler kan aan de hand van dit overzicht controleren of alle informatie juist in het Rbtv is opgenomen.
Beëdiging Met het bewijs van inschrijving moet de tolk of vertaler bij de rechtbank waaronder zijn woonplaats valt, een verzoek tot beëdiging doen. Tolken en vertalers die niet in Nederland wonen, worden door de rechtbank Den Haag beëdigd. Door de beëdiging verplicht de tolk of vertaler zich ertoe nauwgezet en onpartijdig te zijn, zich te gedragen zoals een goede tolk of vertaler betaamt en geheimhouding te betrachten ten aanzien van vertrouwelijke informatie. Vertalers moeten tevens hun handtekening bij de betreffende rechtbank te deponeren ten behoeve van het legaliseren van handtekeningen op beëdigde vertalingen. Op de internetsite van de rechterlijke macht (www.rechtspraak.nl) is een overzicht te vinden van arrondissementen en adresgegevens. Beëdiging vindt plaats per vaardigheid (tolk/vertaler). Hiervoor is geen griffierecht verschuldigd. Tolken die op deze manier zijn beëdigd, hoeven niet meer per zitting de eed of gelofte af te leggen. De beëdigde tolk of vertaler krijgt van de rechtbank een akte van beëdiging. Deze akte moet hij binnen twee maanden na inschrijving in het register aan Bureau btv overleggen. Als een ingeschreven tolk of vertaler niet binnen twee maanden is beëdigd, kan de Raad zijn inschrijving in het Rbtv doorhalen. Vertalers die al zijn beëdigd onder de Wet beëdigde vertalers van 1878 hoeven zich niet opnieuw te laten beëdigen, mits ze zich vóór 1 januari 2011 laten inschrijven in het Rbtv. 13
Inschrijving op de Uitwijklijst Tolken en vertalers die niet kunnen aantonen dat ze aan de competenties voor het Register beëdigde tolken en vertalers voldoen, worden niet in het Rbtv ingeschreven. Als alternatief voor het register houdt Bureau btv ook de zogenoemde Uitwijklijst bij, waarvoor lagere eisen gelden. Als een opdrachtgever geen beëdigde tolk of vertaler in het Rbtv kan vinden, kan hij de Uitwijklijst raadplegen. Dat is echter niet verplicht. De Uitwijklijst moet voor tolken en vertalers werken als een opstapje naar het register. Het is de bedoeling dat zij door het volgen van opleidingen of door het afleggen van toetsen alsnog aan de vereisten voor het Rbtv gaan voldoen. Aan inschrijving op de Uitwijklijst is geen beëdiging gekoppeld. Rechtbanken die afwijken van de afnameplicht en een tolk inzetten die (nog) niet in het Rbtv staat ingeschreven, moeten deze tolk wel per zitting blijven beëdigen.
Afwijzing Verzoeken tot inschrijving van tolken en vertalers die niet kunnen aantonen te voldoen aan de criteria voor het Rbtv of de Uitwijklijst, worden afgewezen. Dat betekent niet dat zij hun vak niet kunnen blijven uitoefenen. Het gaat hier immers om vrije beroepen en voor veel opdrachten gelden geen specifieke kwaliteitseisen. Zoals gezegd kunnen ook opdrachtgevers met een wettelijke afnameplicht niet-beëdigde tolken en vertalers inzetten als geen beëdigde tolk of vertaler uit het Rbtv beschikbaar is. Deze dienen dan wel (eventueel achteraf) een recente Vog te overleggen, zodat in ieder geval hun integriteit gewaarborgd is.
De gevolgen van beëdiging
Legitimatiepas btv Na ontvangst van de akte van beëdiging stuurt Bureau btv tolken en vertalers een speciaal legitimatiebewijs. Daaraan kunnen afnemers zien dat een tolk of vertaler in het Rbtv staat ingeschreven. Op verzoek moet een beëdigde tolk of vertaler deze pas kunnen tonen. Het is echter geen officieel identiteitsbewijs. Opdrachtgevers kunnen dus ook nog naar een paspoort of identiteitskaart vragen. 14
Openbaar register Het Register btv is openbaar. Iedereen die een tolk of vertaler nodig heeft, kan via internet in dit register zoeken. Helaas kunnen daar soms ook mensen bij zitten met kwade bedoelingen. Om tolken en vertalers hier enigszins tegen te beschermen, kan Bureau btv in het openbare register contactgegevens afschermen. Tolken en vertalers kunnen dit op het inschrijfformulier kenbaar maken of in een later stadium een verzoek hiertoe indienen. Als zij dat niet doen, worden alle voor afnemers relevante gegevens getoond. De opdrachtgevers die een wettelijke afnameplicht hebben, krijgen via een beveiligd gebruikersaccount echter te allen tijde toegang tot deze uitgebreide gegevens. Bureau btv betracht bij de uitgifte van deze gebruikersaccounts natuurlijk de grootste zorgvuldigheid.
Verlenging De inschrijving in het Rbtv vervalt automatisch na vijf jaar. Bureau btv zal tolken en vertalers daar tijdig op wijzen en in de gelegenheid stellen een verzoek tot verlenging in te dienen. Een compleet verzoek tot verlenging bevat in ieder geval een nieuwe Vog, pasfoto en een kopie van een geldig identiteitsbewijs. Ook dienen tolken en vertalers aan te tonen dat ze door middel van scholing hun vakkennis hebben bijgehouden en minimaal 10 professionele opdrachten hebben uitgevoerd. Over de procedure voor verlenging van de inschrijving zal de Raad te zijner tijd nader beleid vaststellen. Onderdeel daarvan is het aanwijzen van opleidingen waarmee tolken en vertalers aan de eis van bijscholing kunnen voldoen. Deze lijst wordt te zijner tijd op de website van Bureau btv gepubliceerd. Voor relevante opleidingen die niet op deze lijst staan, kan een verzoek om aanwijzing worden ingediend.
Beëdigde vertalingen Alle tolken en vertalers in het Rbtv moeten worden beëdigd. Dit betekent dat alle geregistreerde vertalers beëdigde vertalingen mogen maken. Dit zijn documenten waarvan bij wet of anderszins is bepaald dat alleen een beëdigde vertaler ze mag vertalen. De vertaler verklaart via zijn handtekening onder meer dat hij borg staat voor de kwaliteit van de vertaling. Meer informatie over beëdigde vertalingen staat op de website van Bureau btv. 15
Beperkt profiel Openbaar register
Volledig profiel Openbaar register
(profiel) Besloten register
Registratienummer Achternaam Voorvoegsels Voornamen Voorletters Titulatuur Titulatuur na Geboortedatum Geslacht Verklaring geldig vanaf Verklaring geldig tot
Registratienummer Achternaam Voorvoegsels Voornamen Voorletters Titulatuur Titulatuur na Geboortedatum Geslacht Verklaring geldig vanaf Verklaring geldig tot
Registratienummer Achternaam Voorvoegsels Voornamen Voorletters Titulatuur Titulatuur na Geboortedatum Geslacht Verklaring geldig vanaf Verklaring geldig tot Burgerservicenummer
Woonadres Postadres Woonadres buitenland Postadres buitenland E-mail adres
Woonadres Postadres Woonadres buitenland Postadres buitenland E-mail adres
Vaardigheid Tolk/vertaler Brontaal Doeltaal Beëdigd
Vaardigheid Tolk/vertaler Brontaal Doeltaal Beëdigd
Ervaring Overige competenties
Ervaring Overige competenties
Taalopleidingen Opleiding Soort Behaald Jaar Instituut (Overige opleidingen) Behaald Jaar
Taalopleidingen Opleiding Soort Behaald Jaar Instituut (Overige opleidingen) Behaald Jaar
Geboorteland Geboortegemeente Nederland Geboorteplaats buitenland Moedertaal Nationaliteit
Geboorteland Geboortegemeente Nederland Geboorteplaats buitenland Moedertaal Nationaliteit
Telefoon privé Telefoon werk Mobiel telefoonnummer Faxnummer
Telefoon privé Telefoon werk Mobiel telefoonnummer Faxnummer
Bedrijf Website
Bedrijf Website Bank giro nummer Tnv Btw-nummer Financieel adres Kvk-nummer
Vaardigheid Tolk/vertaler Brontaal Doeltaal Beëdigd
Woonervaring
16
Woonervaring
Vertalers die al eerder onder de “Wet beëdigde vertalers” van 1878 zijn beëdigd, mogen vanaf 1 januari 2009 alleen doorgaan met het maken van beëdigde vertalingen als ze zijn ingeschreven in het Rbtv. Tussen 1 januari 2009 en 1 januari 2011 kunnen zij daartoe nog een beroep doen op de overgangsbepaling in de Wbtv. Na 1 januari 2011 vervalt dit recht en moeten ze via de reguliere procedure om inschrijving in het register verzoeken.
Klachtenprocedure In de Wbtv is een procedure opgenomen voor de uniforme afhandeling van klachten over beëdigde tolken en vertalers. De klachten worden behandeld door een speciaal daarvoor opgerichte onafhankelijke klachtencommissie. Deze stelt de klager in de gelegenheid zijn klacht toe te lichten en beklaagde om daarop te reageren. Daarna brengt zij advies uit aan Bureau btv. In het uiterste geval kan dat leiden tot een (tijdelijke) doorhaling van de inschrijving. Een (tijdelijke) doorhaling uit het register en eventueel het opheffen van de doorhaling moeten worden gepubliceerd op www.staatscourant.nl.
Wat u verder nog moet weten
Mutaties Indien belangrijke gegevens van de beëdigde tolk of vertaler veranderen, is het van belang zo’n wijziging direct schriftelijk door te geven aan Bureau btv. De betreffende tolk of vertaler ontvangt naar aanleiding van een doorgevoerde wijziging een nieuw overzicht van zijn geregistreerde gegevens. Als de tolk of vertaler zichzelf wil laten uitschrijven, dan kan daarvoor het uitschrijvingsformulier op de website van Bureau btv gebruikt worden. De Raad wil dan wel het legitimatiebewijs terug ontvangen. Na uitschrijving uit het register mag een tolk of vertaler zich niet meer als beëdigd tolk of vertaler uitgeven of als zodanig handelen.
17
Bezwaar en beroep Op alle besluiten van Bureau btv is de Algemene wet bestuursrecht (Awb) van toepassing. Belanghebbenden kunnen binnen zes weken na dagtekening schriftelijk en gemotiveerd bezwaar tegen een besluit indienen bij de Bezwaarcommissie van de Raad voor Rechtsbijstand. Wie het vervolgens niet eens is met de beslissing na de bezwaarprocedure kan beroep aantekenen bij de sector bestuursrecht van de rechtbank ’s-Hertogenbosch.
18
Contactgegevens Bureau btv Raad voor Rechtsbijstand ‘s-Hertogenbosch Bureau btv Antwoordnummer 10794 5200WB ’s-Hertogenbosch Tel : (0900) 202 66 24 (€0,10 p/m) E-mail :
[email protected] www : www.bureaubtv.nl Andere folders Wbtv voor opdrachtgevers Overgangsregeling Wbtv
19
20
