Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag
WATERS; NO.
Aan de Dijkgraaf
2014.21733 I N ( Ä
1 8 SEP 2014
DGBK/Directle Arbeidszaken Publieke Sector Programma Veilige Publieke Taak Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Nederland
fc
www.facebook.com/minbzk www.twitter.com/minbzk
Contactpersoon Andy Clljnk
Datum
15 s e p t e m b e r 2 0 1 4
Betreft
monitor Openbaar Bestuur 2014
T 065289255
[email protected]
Kenmerk 2014-0000397445
Uw kenmerk
Geachte heer, m e v r o u w ,
I n h e t v o o r j a a r v a n 2 0 1 4 is v a n u i t h e t p r o g r a m m a V e i l i g e P u b l i e k e T a a k (VPT) v a n m i j n ministerie v o o r de derde maal o n d e r z o e k gedaan naar agressie en geweld t e g e n politieke a m b t s d r a g e r s en m e d e w e r k e r s van rijk, g e m e e n t e n , provincies en w a t e r s c h a p p e n . D i t o n d e r z o e k h e e f t g e r e s u l t e e r d in de m o n i t o r A g r e s s i e en Geweld O p e n b a a r Bestuur 2 0 1 4 . Daarin zijn de ervaringen m e t agressie en geweld o p g e n o m e n , de aard en ernst d a a r v a n en de gevolgen v o o r de veiligheidsbeleving, w e r k , welzijn en kwaliteit v a n het openbaar bestuur. O o k is a a n d a c h t b e s t e e d a a n h e t b e l e i d i n o r g a n i s a t i e s e n d e b e l e v i n g e r v a n . D e b e l a n g r i j k s t e r e s u l t a t e n v a n d e m o n i t o r z i j n o p g e n o m e n in e e n f a c t s h e e t d i e u bij deze brief a a n t r e f t . I k v r a a g u v r i e n d e l i j k (de i n h o u d v a n ) deze brief en factsheets binnen uw organisatie te (laten) verspreiden.
Resultaten Monitor Agressie en Geweld Openbaar Bestuur 2014 Ik ben zeer verheugd dat de resultaten van de m o n i t o r laten zien dat de i n s p a n n i n g e n die de a f g e l o p e n j a r e n zijn g e p l e e g d op het g e b i e d v a n agressie en g e w e l d t o t r e s u l t a a t h e b b e n g e l e i d . H e t p e r c e n t a g e politieke a m b t s d r a g e r s bij de w a t e r s c h a p p e n d a t is g e c o n f r o n t e e r d m e t a g r e s s i e e n g e w e l d is d e a f g e l o p e n t w e e j a a r g e d a a l d v a n 22 zó i n 2 0 1 2 n a a r 15 Zo in 2 0 1 4 . H e t p e r c e n t a g e s l a c h t o f f e r s 0
0
o n d e r m e d e w e r k e r s v a n d e w a t e r s c h a p p e n Is i n d i e p e r i o d e g e d a a l d v a n 3 2 n a a r 22 zo. E e n p r i m a r e s u l t a a t , m a a r g e l e t o p d e i m p a c t e r v a n is e l k i n c i d e n t er 0
natuurlijk een teveel. Hoewel de behaalde resultaten m o o i z i j n , roep ik u d a a r o m op o m o n v e r m i n d e r d te blijven inzetten op het a a n p a k k e n v a n agressie en geweld. Het realiseren van e e n g o e d V P T - b e l e i d is i m m e r s e e n k w e s t i e v a n e e n l a n g e a d e m e n v o o r t d u r e n d e a a n d a c h t . Als m i n i s t e r v a n B i n n e n l a n d s e Z a k e n e n K o n i n k r i j k s r e l a t i e s v i n d ik het van groot belang dat u en uw medewerkers ongehinderd uw taken kunt uitvoeren. M e t d e m i n i s t e r v a n V e i l i g h e i d e n J u s t i t i e h e b ik d a a r o m b e s p r o k e n d a t d e politie en h e t O p e n b a a r M i n i s t e r i e ( O M ) a l t i j d z u l l e n r e a g e r e n als e e n p o l i t i e k e a m b t s d r a g e r of o v e r h e i d s m e d e w e r k e r aangifte doet van agressie of geweld. Agressie en geweld moeten we i m m e r s niet tolereren.
Pagina 1 van 2
Inzet De r e s u l t a t e n v a n de m o n i t o r laten zíen d a t op een aantal g e b i e d e n v e r b e t e r i n g
Datum
m o g e l i j k i s . Z o is h e t v e r o n t r u s t e n d d a t 18 Zo v a n d e w a t e r s c h a p s m e d e w e r k e r s e n
i s september 2014
14 Zo v a n d e p o l i t i e k e a m b t s d r a g e r s b i n n e n d e w a t e r s c h a p p e n h e t m o e i l i j k v i n d e n
Kenmerk
o m beslissingen t e n e m e n die m e e r risico g e v e n op agressie en g e w e l d en d a t
2014-0000397445
D
0
r e s p e c t i e v e l i j k 1 0 e n 6V0 z i c h d a a d w e r k e l i j k b i j z i j n b e s l i s s i n g l a a t b e ï n v l o e d e n d o o r h e t r i s i c o o p a g r e s s i e e n g e w e l d . O o k b i j h e t n a z o r g b e l e i d is z e k e r r u i m t e voor verbetering. Ik roep u d a a r o m o p o m m e t deze o n d e r w e r p e n verder aan de slag t e g a a n . Het p r o g r a m m a Veilige Publieke Taak van m i j n ministerie en het e x p e r t i s e c e n t r u m Veilige Publieke T a a k zijn u daarbij graag v a n dienst. De m o n i t o r m a a k t d u i d e l i j k d a t d e a a n d a c h t v o o r VPT-beleid b i j d r a a g t a a n h e t t e r u g d r i n g e n v a n slachtofferschap. Het k o m t er op aan die aandacht v a s t te houden en het t h e m a regelmatig t e bespreken. Met n a m e de VPT-regio's v a n het p r o g r a m m a k u n n e n u daarbij zeer b e h u l p z a a m zijn. I n deze r e g i o v e r b a n d e n w e r k e n g e m e e n t e n , politie, O p e n b a a r Ministerie en a n d e r e w e r k g e v e r s m e t een p u b l i e k e t a a k s a m e n e n wisselen zij g o e d e v o o r b e e l d e n u i t o v e r V P T - b e l e i d . O p d e w e b s i t e v a n h e t E x p e r t i s e c e n t r u m VPT vindt u m e e r i n f o r m a t i e over de VPT-regio's
(http://www.evpt.nl/sector/vpt-
reqios/). I n d i e n wij ons allen de k o m e n d e j a r e n b l i j v e n i n s p a n n e n v o o r een veilige w e r k o m g e v i n g v o o r politieke a m b t s d r a g e r s e n o v e r h e i d s m e d e w e r k e r s zal h e t r e s u l t a a t v a n d i e i n s p a n n i n g e n o o k in 2 0 1 6 e e n positieve w e e r s l a g h e b b e n op de resultaten van de monitor.
Hoogachtend, De m i n i s t e r v a n B i n n e n l a n d s e Z a k e n e n K o n i n k r i j k s r e l a t i e s ,
CP/ (M&I d r . I ,.H.A. P l a s t e r k
Pagina 2 van 2
Monitor Agressie en Geweld Openbaar Bestuur Politieke ambtsdragers bij waterschappen
^2)
research
Achtergrond van het onderzoek
Slachtofferschap van agressie en geweld
In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft I&O Research in 2014 de derde meting van de Monitor Agressie en Geweld Openbaar Bestuur uitgevoerd. De monitor biedt inzicht in de aard en omvang van ongewenst gedrag waarmee politieke ambtsdragers en medewerkers bij het rijk, provincies, gemeenten en waterschappen te maken krijgen. Tevens richt het onderzoek zich op de wijze waarop organisaties in het openbaar bestuur omgaan met deze problematiek. Aan het onderzoek hebben onder meer 236 politieke ambtsdragers van waterschappen deelgenomen. In deze factsheet staan de uitkomsten van de monitor voor deze categorie politieke ambtsdragers centraal.
Vijftien procent van de politieke ambtsdragers van waterschappen zegt in de afgelopen twaalf maanden tijdens het uitoefenen van zijn of haar functie geconfronteerd te zijn met een of meerdere vormen van agressie en geweld door burgers. In de meeste gevallen gaat het om verbale agressie zoals schelden, schreeuwen en beledigen. In vergelijking met 2012 is het slachtofferschap flink gedaald. De afname is het sterkst bij verbale agressie, maar doet zich ook bij andere vormen van agressie en geweld voor. De volledige monitor is via de volgende website te downloaden: www.evpt.nl/cijfers-en-trends/
Slachtofferschap onder politieke ambtsdragers bij w a t e r s c h a p p e n daalt w e e r
:
80-/0
607o 40-/0
20-/0
Slachtofferschap 32 7o
38 7o
D
0
B
0-/0
f
23 /» 0
II
Politieke ambtsdragers waterschappen
politieke ambtsdragers bij waterschappen
2012
2010
relatief laag
Politieke ambtsdragers totaal
Slachtofferschap verbale a g r e s s i e terug op niveau van 2 0 1 0 •Ml 607o "
50-/0
1 ES
ĄO-Zo 30-/.
Verbale agressie 20-/0
Bedreiging/intimidatie Fysieke agressie
10-/0
Seksuele int imidat ie Discriminatie
0-/0 2012
2014
m 'S
Gevolgen van incidenten Bestuurlijke Drie op de t i e n p o l i t i e k e a m b t s d r a g e r s van w a t e r s c h a p p e n die s l a c h t o f f e r w a r e n van
verantwoordelijkheid
agressie of g e w e l d door b u r g e r s , e r v a r e n nadelige g e v o l g e n van het meest recente Organisaties
i n c i d e n t . Het b e t r e f t v o o r n a m e l i j k e f f e c t e n op het w e r k p l e z i e r , maar er zijn o o k g e v o l g e n voor de g e e s t e l i j k e g e z o n d h e i d .
in het
openbaar
bestuur
verschillen
in de'
wijze waarop
Effecten van agressie en geweld op slachtoffers
de
verantwoordelijkheid
Geen effecten
70ľo
Effecten op geestelijke gezondheid Ander effect
provincies
of
D
o
A0 7o
0
ôO'/o
80 7o
ÏOOX
en
worden de direct
leidinggevenden
7 /» o
op een
van agressie
geweld. Bij gemeenten
10' jį,
20 Á
aanzien
van de reactie incident
20 "/o
Effecten op werkplezier
is bel egd ten
hiervoor
als verantwoordel ijk
gezien.
Bij de waterschappen
en
departementen/ uitvoeringsorganisaties gebeurt dit vaker door het management.
Ondersteuning vanuit de organisatie I n v e r g e l i j k i n g m e t 2 0 1 2 is men beter te s p r e k e n over de a a n d a c h t die de w e r k g e v e r heeft voor ag ressie en g e w e l d , ook g e r u i m e t i j d nadat i n c i d e n t p l a a t s v o n d . Toch is hierover nog steeds m i n d e r dan de h e l f t p o s i t i e f . Ruim de h e l f t van de a m b t s d r a g e r s b i j w a t e r s c h a p p e n zeg g en g o e d te w e t e n w a t z i j m o e t e n d o e n om het u i t de hand laten lopen van s i t u a t i e s m e t b u r g e r s t e b e p e r k e n o f t e v o o r k o m e n . Ruim een k w a r t h e e f t naar eig en zeg g en v o l d o e n d e v o o r l i c h t i n g of t r a i n i n g g e h a d over hoe om te g aan m e t agressie en g e w e l d . Op deze t w e e l a a t s t e p u n t e n is er sprake van een t e r u g g a n g i n vergelijking met 2012.
Stellingen o ver o ndersteuning ["A (helemaal) mee e e n s ] ,
Huisregels
politieke ambtsdragers w a t e r s c h a p p e n
Volgens 2596 van de secretarissen
Er zijn duidelijke afspraken/
bij hun
protocollen omg ang burg ers
ge l den er
waterschappen
huisregels
waaraan
burgers zich
Organisatie doet voldoende om agressie/geweld te voorkomen
moeten
houden. In 2012 was dit3W.
Werkgever heeft ook na het incident nog aandacht voor ag ressie en g eweld
Weet wat te doen om uit de hand lopen van situatie te voorkomen
0
k31 Zo
Voldoende voorlichting / training g ehad
ìũ'/í
0
40 Á
o
80 7o
J25Vo r
Monitor Agressie en Geweld Openbaar Bestuur Medewerkers bij waterschappen
^ ) research
Achtergrond van het onderzoek
Slachtofferschap van agressie en geweld
In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft I&O Research in 2014 de derde meting van de Monitor Agressie en Geweld Openbaar Bestuur uitgevoerd. De monitor biedt inzicht in de aard en omvang van ongewenst gedrag waarmee politieke ambtsdragers en medewerkers bij het rijk, provincies, gemeenten en waterschappen te maken krijgen. Tevens richt het onderzoek zich op de wijze waarop organisaties in het openbaar bestuur omgaan met deze problematiek. Aan het onderzoek hebben onder meer 305 medewerkers van waterschappen deelgenomen. In deze factsheet staan de uitkomsten van de monitor voor deze categorie overheidsmedewerkers centraal.
Ruim twee op de tien f.22%) medewerkers bij waterschappen zegt in de afgelopen twaalf maanden tijdens het uitoefenen van zijn of haar functie geconfronteerd te zijn met een of meerdere vormen van agressie en geweld door burgers. In de meeste gevallen gaat het om verbale agressie zoals schelden, schreeuwen en beledigen. Vooral medewerkers die dagelijks contact hebben met burgers zijn slachtoffer: 35 procent. In vergelijking met 2012 is het slachtofferschap flink gedaald. De afname is het sterkst bij verbale agressie, maar doet zich ook bij andere vormen van agressie en geweld voor. De volledige monitor is via de volgende website te downloaden: www.evpt.nl/ciļfers-en-trends/
Slachtofferschap o nder m e d e w e r k e r s waterschappen daalt
• • • • • 1 1 | musm
60";.
II
B
0
40 7o
1
medewerkers waterschappen
0
25 Zo
overheidsmedewerkers
5
Medewerkers waterschappen vaker slachto ffer dan m e d e w e r k e r s van Rijk en provincies
1
Alle o nderzo chte vo rmen van a g r e s s i e e n geweld do o r burgers nemen af
ÓC/o
0
Verbale agressie 20-/0
Bedreiging/intimidatie Fysieke agressie Seksuele intimidatie
0-/0
Discriminatie
TO s
Rijk
307
Gemeente
40-/0
Provincies
Ir
50-/.
:erschappen
ļ
Gevolgen van incidenten Bestuurlijke verantwoordelijkheid
Ongeveer een k w a r t v a n de m e d e w e r k e r s b i j w a t e r s c h a p p e n e r v a a r t n a d e l i g e g e v o l g e n v a n het meest recente i n c i d e n t . Het b e t r e f t v o o r n a m e l i j k e f f e c t e n op het
Organisaties
w e r k p l e z i e r , maar er z i j n ook g e v o l g e n voor de ( g e e s t e l i j k e ) g e z o n d h e i d .
Effecten van agressie en geweld op slachtoffers
in het
openbaar
bestuur
verschillen
in de
wijze waarop
de
verantwoordelijkheid Geen effecten
ten aanzien Effecten op werkplezier
van de
op een incident of gewel d.
Effecten op geestelijke gezondheid 5"/.
hiervoor
8»7o
OX
en
worden l as
verantwoordelijk Ander effect
agressie
de direct l eidinggevenden
2"/»
Materiële effecten
reactie
van
Bij gemeenten
provincies Effecten op lichamelijke gezondheid
is
belegd
77V*
20-/0
gezien.
de waterschappen 40 /» o
ćO^o
800/0
Bij
en
departementen/
lOOo/o
uitvoeringsorganisaties gebeurt dit vaker door het
Ondersteuning vanuit de organisatie
management.
I n v e r g e l i j k i n g m e t 2 0 1 2 is sprake v a n een s t i j g i n g van het a a n t a l m e d e w e r k e r s van w a t e r s c h a p p e n v o o r w i e het d u i d e l i j k is w e l k e afspraken en p r o t o c o l l e n er g e l d e n v o o r de o m g a n g m e t b u r g e r s . Op de o v e r i g e p u n t e n is het beeld v e r g e l i j k b a a r m e t de s i t u a t i e t w e e jaar eerder. Net als i n 2 0 1 2 z i j n r u i m v i e r op de t i e n van m e n i n g dat de o r g a n i s a t i e v o l d o e n d e doet om ag ressie en g e w e l d te v o o r k o m e n . I e t s m i n d e r m e d e w e r k e r s v i n d e n dat de w e r k g e v e r aandacht h e e f t v o o r ag ressie en g e w e l d , o o k g e r u i m e t i j d nadat i n c i d e n t p l a a t s v o n d . Een zelfde a a n d e e l h e e f t naar eig en zeg g en v o l d o e n d e v o o r l i c h t i n g of t r a i n i n g g e h a d . Zes op de t i e n a m b t s d r a g e r s b i j w a t e r s c h a p p e n zeg g en g oed te w e t e n w a t z i j m o e t e n doen om het u i t de hand laten lopen v a n s i t u a t i e s met b u r g e r s te beperken o f t e v o o r k o m e n . 0
Stellingen o ver o ndersteuning [ A (helemaal) mee e e n s ] , medewerkers waterschappen
Er zijn duidelijke afspraken/ protocollen omg ang burg ers
Ondersteuningsbehoefte Organisatie doet voldoende om agressie/geweld te voorkomen
4 5 procent
Werkgever heeft ook na het incident
van de
slachtoffers
nog aandacht voor ag ressie en g eweld
die
behoefte had aan ondersteuning
Weet wat te doen om uit de hand lopen van situatie te voorkomen
incident, voldoende
Voldoende voorlichting / training g ehad
hebben
80^0 o
2012
M
2014
60 A ĨOX
na het
geeft aan nazorg te ontvangen.
