Schoner water en droge voeten
WATER
Bloemendaal krijgt een waterplan . . . en dat is belangrijk!
Meer plassen, meertjes en beekjes: Bloemendaal wordt nog mooier! Wateroverlast daar zit niemand op te wachten Beslist u mee over het waterplan?
Schoner water, nu en in de toekomst
Waarom een waterplan voor Bloemendaal? Ongetwijfeld herinnert u zich nog dat in juli van dit jaar veel Engelse dorpen en steden onder water stonden. En misschien vroeg u zich af of zoiets in Bloemendaal ook zou kunnen gebeuren. Het antwoord is: nee, maar dat willen we wel graag zo houden. Om ook in de toekomst ervoor te zorgen dat we schoon water en droge voeten houden, heeft het hoogheemraadschap van Rijnland het initiatief genomen voor het opstellen van een waterplan met iedere gemeente binnen zijn werkgebied. Zo ook met de gemeente Bloemendaal.
Handen ineen Gelukkig is het waterbeheer in Bloemendaal prima geregeld, maar het kan altijd beter. En het is vooral belangrijk dat Bloemendaal is voorbereid op veranderingen, zoals de klimaatsverandering. Daarom hebben Rijnland en Bloemendaal de handen ineen geslagen en samen een waterplan opgesteld. Deze samenwerking heeft als voordeel dat beide organisaties het beleid en het beheer van het watersysteem nog beter op elkaar kunnen afstemmen. Bovendien kan men gebruik maken van elkaars kennis en ervaring en kunnen op deze manier de kosten voor de te nemen maatregelen worden verdeeld.
‘Rijnland en Bloemendaal hebben de handen ineen geslagen en samen een waterplan opgesteld’ Streefbeeld duinwater
Concrete maatregelen Het waterplan voor Bloemendaal is inmiddels zover klaar dat de gemeente en het hoogheemraadschap u graag hierover wil informeren. In het plan zijn knelpunten in kaart gebracht en is gekeken in welke richting men de oplossingen kan zoeken. Naar aanleiding daarvan is een visie ontwikkeld en is een aantal doelstellingen geformuleerd voor de korte, middellange en lange termijn. Uit deze doelstellingen zijn concrete maatregelen voortgekomen, waarover u meer leest in de brochure die nu voor u ligt. 1.
Stuw landgoed Elswout, Overveen.
Iedereen is met water bezig Samen oplossen Natuurlijk zijn Rijnland en Bloemendaal niet de enige organisaties die zich zorgen maken over de situatie rond het water. Ook op Europees niveau wordt hierover nagedacht. En dat is maar goed ook. Want u zult snappen dat het water niet iets is dat alleen een bepaalde gemeente of zelfs een bepaald land aangaat. Een voorbeeld: Stel dat Frankrijk of Duitsland allemaal rommel zou lozen in hun grote rivieren. Dan komt die rommel uiteindelijk ook in Nederland terecht, dat het ‘eindstation’ vormt van deze rivieren. Wie gaat dat probleem dan oplossen? En wie gaat het betalen? Om dit soort problemen te voorkomen heeft het Europees Parlement eind 2000 de Kaderrichtlijn Water (KRW) opgesteld. Deze richtlijn bepaalt dat het water in Europa nog schoner moet en bevat een aantal doelstellingen die alle lidstaten – dus ook Nederland - in 2015 moeten realiseren.
EU
Nederland denkt ook na Nederland ligt gedeeltelijk onder de zeespiegel. De kans op wateroverlast door het stijgen van de zeespiegel wordt steeds groter. Daarom buigt de Nederlandse regering zich al geruime tijd over het waterbeleid voor ons land. Dit heeft geleid tot het zogenaamde Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). Hierin staan afspraken beschreven waar op nationaal niveau aan moet worden voldaan om wateroverlast in de toekomst te voorkomen. Het waterplan voor de Gemeente Bloemendaal is gebaseerd op deze afspraken en op de eerdergenoemde Europese KRW.
NL
Waar laten we het? Zoals u verderop in deze brochure zult lezen, wordt verwacht dat we in Europa te kampen krijgen met meer water vanwege de veranderingen in het klimaat, bijvoorbeeld in de vorm van meer neerslag. In Nederland wordt daarom gezocht naar ruimte om dat extra water kwijt te kunnen. Zonder die extra ruimte zou het kunnen gebeuren dat bij hevige regenval het teveel aan water uit de polders op de rivieren wordt geloosd, die daardoor buiten hun oevers treden. Door de hoge ligging van Bloemendaal bestaat hier echter geen gevaar voor dergelijke overlast. Wel kan er sprake zijn van overlast door een teveel aan grondwater dat omhoog komt. Hoe het teveel aan water ook ontstaat: het beleid is dat het moet worden vastgehouden of opgeslagen in de buurt van de plek waar het is gevallen of omhoog komt en zo min mogelijk moet worden afgevoerd naar de rivieren. Voordeel hiervan is dat het weer snel paraat is in perioden van droogte, als er juist extra water nodig is. Een consequentie hiervan is dat er meer ruimte moet worden gemaakt voor water. Ook rond Bloemendaal gaat dit gebeuren. Weilanden van Veen en Duin, Bloemendaal.
Nederland leeft met water De regering maakte ons er al eerder op attent dat er meer ruimte moet komen voor water. Dat gebeurde via de campagne ‘Nederland leeft met water’. U weet wel, van de TV-spotjes met weerman Peter Timofeef. Op de site www.nederlandleeftmetwater.nl leest u meer over het hoe en waarom. 2.
WATER
Het Vogelmeer , Kennemerduinen, Overveen.
Het waterplan voor Bloemendaal: een noodzakelijke verbetering Op dit moment is het waterbeheer in Bloemendaal prima op orde, maar er zijn ontwikkelingen die de balans kunnen verstoren. We zetten de belangrijkste voor u op een rijtje.
De stopgezette grondwaterwinning Wie al wat langer in Bloemendaal woont, weet misschien nog dat vroeger drinkwater werd gewonnen uit het grondwater in de duinen. In de periode van 1996 tot mei 2002 werd deze grondwaterwinning geleidelijk stopgezet. Natuurlijk had de provincie voorzien dat dit ingrijpende gevolgen zou hebben voor de waterhuishouding in de omgeving. Samen met het hoogheemraadschap van Rijnland anticipeerde de gemeente hierop door maatregelen te nemen om het extra grondwater te kunnen afvoeren. Zo werden bijvoorbeeld drooggevallen beekjes hersteld. En met succes, want tot nu toe heeft Bloemendaal het gelukkig droog kunnen houden. Dat moet uiteraard zo blijven, dus het is zaak om het water in de duinen goed in de gaten te blijven houden. Grondwaterstroming in west-oost doorsnede.
De toegenomen bebouwing Door de jaren heen zijn er in en rond Bloemendaal meer woningen gekomen; het bebouwde oppervlak is met ongeveer tien procent toegenomen. Waar huizen staan en wegen liggen, kan regen niet in de grond zakken. Terwijl dat water natuurlijk wel ergens naartoe moet. Het water van daken en wegen wordt opgevangen in het riool. Meer huizen betekent bovendien meer bewoners. Die bewoners gebruiken en verontreinigen meer water dat eveneens op de riolering geloosd moet worden. Bij hevige neerslag kan dat overbelast raken, waardoor verdund rioolwater op het oppervlaktewater wordt geloosd. Dit heeft gevolgen voor de kwaliteit van dat oppervlaktewater. De afgelopen jaren is bij het bouwen van huizen te weinig rekening gehouden met de effecten hiervan op het waterbeheer. Bij de huidige nieuwbouw gebeurt dat wél. Een mooi voorbeeld hiervan is Park Tetrode. In de plannen voor deze bouwlocatie zijn de normen voor het waterbeheer duidelijk vastgelegd.
3.
Rioolaanleg, Hans Dijkstra, BvB Stichting RIONED.
Het klimaat Het Intergovernemental Panel on Climate Change (IPCC) voorziet dat de temperatuur in de komende 100 jaar één tot zes graden zal stijgen. Ook het KNMI concludeert dat de opwarming van Nederland zal doorzetten, waardoor de zeespiegel zal stijgen en de neerslag zal toenemen. Dit belangrijke gegeven is meegenomen in het eerdergenoemde Nationaal Bestuursakkoord Water. De extra neerslag die in de bodem terecht komt zal wel zorgen voor meer grondwateroverlast. Berekeningen laten zien dat het overlastgebied in en rond Bloemendaal ongeveer tien hectare groter zal worden dan nu het geval is. Willen we met z’n allen ook in 2050 nog droge voeten houden, dan moeten we nu maatregelen nemen.
Sattelietfoto van een Typhoon.
Knutseltip voor kids: Voor een paar euro kun je bij veel tuincentra een regenmeter kopen. Maar nog leuker is het om er zelf een te maken! Wat je nodig hebt is: - - - - - -
Een lege plastic fles Een strookje papier Een stukje doorzichtig plastic, bijvoorbeeld huishoudfolie of plakplastic Een liniaal of meetlint Een schaar Wat plakband
Maak je eigen regenmeter! Snij het bovenste, schuin toelopende deel van de fles af. Misschien kun je dat het beste even door een volwassen persoon laten doen. Het bovenste deel zet je op z’n kop in de onderkant van de fles, als een soort trechter. Neem een strookje papier van ongeveer 10 cm lang en teken daar met je liniaal de centimeterverdeling op. Begin onderaan met de 0. Knip een stukje van het doorzichtige plastic af zodat het net even groter is dan het papieren strookje en plak ze over elkaar heen op de fles (onderaan natuurlijk). Zet je regenmeter buiten en je kunt nu iedere dag zien hoeveel centimeter het geregend heeft! Het is leuk om de meterstanden op te schrijven en de ene week of maand met de andere te vergelijken. Je kunt dan bepalen wat de natste week van de maand is geweest, of de natste maand van het jaar.
4.
WATER
Watergang Elswoutslaan, Overveen.
Het mag duidelijk zijn: de kwaliteit én kwantiteit van het water komt onder druk te staan. Willen we in Bloemendaal droge voeten en schoon water houden, dan zijn er aanpassingen nodig in het waterbeheer. Welke aanpassingen zijn dat en waar komen ze?
En nu concreet: wat gaat er gebeuren in Bloemendaal? T-stuk als voorbeeld van dichtslibbende leiding met ijzer. Vijverweg, Bloemendaal.
Grondwater Het huidige systeem waarmee grondwater aan de bodem wordt onttrokken, geeft problemen in het onderhoud; in het water zit ijzer en dat zet zich vast op de buizen. Daardoor gaan deze dichtslibben, waardoor het water niet goed meer kan doorstromen. Dat kan leiden tot grondwateroverlast. Schoonmaken is een lastig en kostbaar karwei. Daarom zal het drainagesysteem geleidelijk worden omgebouwd.
Duinwater Park Brederode, Bloemendaal.
Vijver bij het Halve Maantje, Duin en Daal, Bloemendaal.
Door de ligging aan de duinen beschikt Bloemendaal over uittredend duinwater. Dat is het teveel aan duinwater, dat niet meer door de duinen kan worden vastgehouden en in het aangrenzende dal terecht komt. Dit water is heel schoon en versterkt de natuur die zo specifiek hoort bij duinwater. Van dit schone water gaan we in de toekomst meer profiteren. In perioden dat er veel water is, zal het worden bewaard in weilanden die daar speciaal geschikt voor worden gemaakt. Het laten instromen van ander, minder schoon water (bijvoorbeeld om ’s zomers het waterpeil op niveau te houden) kan zo tot een minimum worden beperkt. Het opslaan van duinwater wordt overigens alleen gedaan op plaatsen waar het grondwaterpeil dat toelaat, om mogelijke grondwateroverlast te beperken. Om de mogelijkheden en consequenties van dit zogenaamde ‘Inrichtingsplan Duinwatersysteem’ te onderzoeken, heeft Bloemendaal subsidie gekregen van de provincie Noord-Holland.
Oppervlaktewater De gemeente gaat werken aan het opheffen van dreigende knelpunten waar het gaat om de hoeveelheid water of de kwaliteit ervan. Om de afvoer van overtollig water uit Duin en Daal zeker te stellen, wordt een verbinding gemaakt tussen het Meertje van Caprera en de grote vijver van Park Brederode. Ook worden sommige bestaande verbindingen van het ene water naar het andere breder gemaakt. Zo kan het water beter doorstromen. Dat is belangrijk, want in stilstaand water kunnen bacteriën zich ontwikkelen en dat is niet goed voor de kwaliteit van het water.
5.
de Relle van Bentveld Waterkwaliteit en waterbodem De kwaliteit van het water is belangrijk voor de begroeiing. In de Bloemendaalse wateren is die kwaliteit goed, maar het kan altijd beter. Om ervoor te zorgen dat u ook in de toekomst kunt genieten van een wandeling langs mooi begroeide waterpartijen, worden maatregelen getroffen om meer schoon (duin)water vast te houden. Daarbij kunt u denken aan het vervangen van smalle waterdoorgangen door bredere versies. Samen met particulieren en natuurbeheerders wordt bovendien zo’n twintig kilometer natuurvriendelijke oever aangelegd. Deze oevers zijn mooier om te zien dan oevers met een harde beschoeiing. Door de glooiingen kunnen ze bovendien meer water herbergen. Maar het belangrijkste is dat ze ook nog eens beter zijn voor de planten en de dieren, en dát is weer goed voor de kwaliteit van het water.
1.
1. Start van de rel
Waterketen Huishoudelijk afvalwater komt via het riool bij de waterzuiveringsinstallatie. Daar wordt het gezuiverd en weer schoon in het oppervlaktewater gestort. Dit proces wordt de waterketen genoemd. Belangrijk onderdeel hierin is de riolering. Bloemendaal heeft er de laatste jaren voor gezorgd dat het riool voldoet aan de normen voor de maximale hoeveelheid vuil die vanuit het riool in het oppervlaktewater mag worden gestort. Dat is nu zo goed als op orde. De volgende stap is het zogenaamde ‘afkoppelen’ van het riool. Dat betekent dat vuil afvalwater en schoon regenwater voortaan gescheiden worden opgevangen. Het schone hemelwater kan op die manier worden geloosd in het oppervlaktewater of in de bodem. Dit komt de kwaliteit van het oppervlaktewater ten goede.
2. De rel verdwijnt ondergronds in een duiker.
2. Meren, plassen, sloten en beekjes Om te zorgen dat overtollig water beter kan worden afgevoerd, wordt een aantal knelpunten opgelost. Tussen de spoorsloot Iepenlaan en de Delft wordt door de gemeente Bloemendaal een verbindende doorgang onder het spoor gemaakt naar het IJsbaangebied in de gemeente Haarlem. Deze zal aansluiten op een nieuw te graven sloot. De gemeente zorgt ervoor dat het historische duinwaterbeekje Aerdenhout – de Relle van Bentveld - (gedeeltelijk) wordt hersteld. Hiermee wordt rekening gehouden bij de plannen voor het Haringbuysterrein. Ook wordt onderzocht in hoeverre het mogelijk is om in aansluiting hierop delen van deze rel op particulier grondgebied te herstellen.
3. Einde van de rel. Duiker mondt uit op de Houtvaart.
Wat kunt u zelf doen? Naast alle maatregelen door de overheid zijn er ook dingen die u zelf kunt doen om mee te helpen aan een beter waterbeheer. 1. Zet een regenton in de tuin. Het water dat u zelf opvangt ontziet het rioleringssysteem. Dit schone water is prima geschikt om bijvoorbeeld de planten water te geven. 2. Kies voor gras in de tuin. Gras laat het water beter door dan tegels of stenen. Wilt u toch graag bestrating, kies dan voor waterdoorlatende stenen. Deze hebben als voordeel dat het water door de stenen heen in de bodem kan wegzakken en het water dus niet via de riolering afgevoerd hoeft te worden. Daardoor raakt het riool minder snel overbelast in geval van hevige regenval. 3. Neem maatregelen bij nieuw- of verbouw van uw huis. Kies bijvoorbeeld voor een dampwerende vloer om mogelijke grondwateroverlast te beperken. 4. Was uw auto bij de wasstraat. Wanneer u dit voor de deur doet, komt het schoonmaakmiddel in het grondwater terecht en dat is niet goed voor de kwaliteit van het water. Was uw auto daarom liever in of bij een wasstraat; daar zijn speciale voorzieningen getroffen voor het afvalwater. En misschien wel het allerbelangrijkste: 6. 5. Praat mee over de uitvoering van het waterplan!
3.
WATER
‘t Wed, Kennemerduinen, Overveen.
Tijd om mee te praten Het hoogheemraadschap van Rijnland en de gemeente Bloemendaal werken al geruime tijd aan het waterplan. Zoals gebruikelijk bij dergelijke projecten heeft er al veel vooroverleg plaatsgevonden met een klankbordgroep die voor het waterplan in het leven is geroepen. Nu is het plan rijp om voor te leggen aan u als bewoner van Bloemendaal en u de mogelijkheid tot inspraak te geven. Via de gemeente ontvangt u binnenkort een bewonersbrief. Daarin wordt in meer in detail uitgelegd hoe de procedure in elkaar steekt en tot wanneer deze loopt. Dezelfde informatie wordt uiteraard ook gepubliceerd in het Bloemendaals Weekblad.
Waar kunt u over meepraten? In het waterplan staan maatregelen waarover de gemeente en het hoogheemraadschap van Rijnland graag uw mening willen horen, om ze vervolgens samen met de inwoners van Bloemendaal tot stand laten komen:
- de aanleg van de natuurvriendelijke oevers - het inrichten van weilanden waar ’s winters overtollig water kan worden geborgen - het herstel van de duinrel bij het Haringbuysterrein - het herstel van de “de Relle van Bentveld ” - het benutten van schoon regenwater dat van de daken komt
7.
Uw reacties kunnen leiden tot aanpassingen in het plan. In het najaar van 2007 volgen nog bestuurlijke rondes, waarin deze mogelijke aanpassingen worden besproken. Daarnaast staan er maatregelen in het plan waarover niet te discussiëren valt. Het gaat daarbij om het uitvoeren van technische maatregelen waarvan de uitgangspunten vast liggen. Bijvoorbeeld omdat ze te maken hebben met normen waaraan nu eenmaal moet worden voldaan. Vanaf 2008 tot en met 2015 zal worden gestart met de uitvoering van het plan.
Vijver bij de van Wickevoort Crommelinlaan, Bloemendaal.
Meer informatie? Wilt u uitgebreidere informatie over het waterplan of inzage in het plan zelf? - Tijdens openingstijden bent u altijd welkom om het plan te komen inzien op het gemeentehuis. - De inhoud van het plan is ook te vinden op de website van de gemeente, www.bloemendaal.nl en op de site van het hoogheemraadschap van Rijnland, www.rijnland.net. -
Op woensdagavond 3 oktober a.s. is er een inloopavond over dit onderwerp, tussen 19.30 en 22.00 uur. Tijdens deze avond kunt u de vragen stellen die u bezig houden. Ook komt u zo te weten of het waterplan consequenties heeft voor uw directe woonomgeving.
- Voor vragen kunt u contact opnemen met:
Gemeente Bloemendaal Elro Hagens Tel: 023 522 56 88
[email protected]
Hoogheemraadschap van Rijnland Anja van Baaren Tel: 071 306 33 07
[email protected]
Colofon Deze brochure is een uitgave van de gemeente Bloemendaal en het hoogheemraadschap van Rijnland, voor de inwoners van Bloemendaal. Gemeente Bloemendaal Bezoekadres: Bloemendaalseweg 158, Overveen. Postadres: Postbus 201, 2050 AE Overveen. www.bloemendaal.nl Hoogheemraadschap van Rijnland Bezoekadres: Archimedesweg 1, Leiden Postadres: Postbus 156, 2300 AD Leiden Tekst: Irma van der Lubbe / Vitamedia, Hilversum Ontwerp: Nicole Post design & productions, Zandvoort Fotografie: Gemeente Bloemendaal en hoogheemraadschap van Rijnland Realisatie: Gemeente Bloemendaal en Hoogheemraadschap van Rijnland Druk: Deckers Druk, Antwerpen (B) © Bloemendaal, september 2007 8.
Schoner water en droge voeten
WATER
Bloemendaal krijgt een waterplan . . . en dat is belangrijk!
Beslist u mee over het waterplan?
