Wat we leren van zalmen en andere essays vanuit de macrobiotiek

Wat we leren van zalmen en andere essays vanuit de macrobiotiek

Herman Aihara

Colofon: oorspronkelijke titel: Learning from Salmon and other essays © George Ohsawa Macrobiotic Foundation. Oroville, Califonia, 1980 ISBN 0-918860-37-7 http://www.ohsawamacrobiotics.com en http://gomf.macrobiotic.net/Info.htm © Vertaling in het Nederlands: Boudewijn Koole, DJzn, 2011

ii

Dit boek is opgedragen aan Cornellia, Marie, Jiro en alle vrienden in Amerika, Europa en Japan.

Werk van Herman Aihara (niet vertaald): – Macrobiotics: An Invitation (juni 1971) – Milk – A Myth of Civilization (november 1971) – Seven Macrobiotic Principles (januari 1973) – Soybean Diet (november 1974) – Acid and Alkaline (mei 1980) – Learning from Salmon – Wat we leren van zalmen (juli 1980) – Kaleidoscope (1986) – Natural Healing from Head to Toe (1994, co-auteur: Cornellia Aihara) – Basic Macrobiotics (1998)

iii

Dankwoord Sandy Rothman, de editor van de George Ohsawa Macrobiotic Foundation (GOMF), stelde mij op een zeker moment in 1979, voor om door mij geschreven essays in boekvorm uit te brengen. Ik stelde het idee op prijs, maar het ontbrak mij aan vertrouwen dat de essays goed genoeg zouden zijn om een boekje samen te stellen. Desniettegenstaande verzamelde ik al de oude tijdschriften waarin de essays waren afgedrukt en gaf deze aan Sandy. Tot mijn verbazing had hij al mijn artikelen al verzameld – waaronder zelfs een paar die ik mij al niet meer herinnerde. Een tweede verrassing kwam toen ik ontdekte dat hij en Carl Ferre, die de opmaak en ontwerp van boeken bij GOMF verzorgt, de publicatie van dit boek al besproken hadden en het al een naam hadden gegeven. Ze verzekerden mij dat dit een goed boek zal zijn. Zo begon ‘Learning from Salmon’ (Wat we van zalmen leren), samengesteld uit twintig jaar schrijven. Alles is gecorrigeerd door mijn vrienden en mede werkers bij GOMF gedurende deze jaren: Lou Oles, Bill French, Alice Feinberg, Fred Pulver en Sandy Rothman zijn enkelen van hen. Ik bedank Carl Ferre voor opmaak en ontwerp; Carl Campbell voor het ontwerp van de cover en Paul Orbuch voor de foto die daarop staat. De selectie van de artikelen en de soort van essays werden gekozen en geredigeerd door Sandy. Zonder zijn enthousiasme was dit boek niet tot stand gekomen. Herman Aihara, Februari 1980

v

De Auteur Herman Aihara werd op 28 september 1920 geboren in Arita, een kleine stad in het zuiden van Japan. Deze stad is beroemd vanwege de productie van porselein dat Imari-ware of Kakiemon-ware wordt genoemd; Imari is de naam van de haven van waaruit 200 jaar geleden het porselein van Arita vervoerd werd naar Europa (Duitsland, Nederland en Frankrijk). Hoewel het porselein werd geproduceerd in Arita, werd het Imari-ware genoemd, omdat de buitenlandse handelaren het kochten in Imari. De familie waarin hij geboren werd was te arm om de tien kinderen te onderhouden. Daarom werd Herman opgenomen in het gezin van zijn oom in Tokyo. Zijn familienaam werd daarbij veranderd in Aihara. Hij groeide op zonder zijn eigen moeder te kennen. Toen zij stierf werd hem verteld wie ze was, toen pas keerde hij voor het eerst terug naar zijn oorspronkelijk gezin. Er waren veel veranderingen in zijn nieuwe omgeving. Terwijl hij gewend was aan zijn vele broers en zussen, was hij enig kind in zijn pleegfamilie en groeide alleen op. Geboren op het rustige platteland, waar vakmanschap de toon zette, leefde hij nu in een drukke stad een industrieel centrum. Zijn ‘stiefvader’ was eigenaar van een fabriek waar ijzeren materialen voor de nationale spoorwegen en telefoonmaatschappijen werden geproduceerd. Herman koos metaalbewerking als zijn vak. Hij werd toegelaten op de goed bekend staande technische school Waseda Universiteit. In die tijd bezocht hij een lezing van George Ohsawa. Zijn interesse in yin en yang was direct groter dan in de metaalwetenschap. Toen in 1942 WOII begon studeerde hij met een bachelor af aan Waseda. Door ziekte was hij vrijgesteld van militaire dienst. Na de beëindiging van de oorlog, herstelde hij en begon van tijd tot tijd de lessen van Ohsawa weer bij te wonen. Gedurende de tijd dat hij in de fabriek van zijn stiefvader werkte, vi

was hij kort getrouwd. Het huwelijk eindigde in een tragedie. Zoekend naar hulp, verbleef hij een maand in de school van George Ohsawa en maakte hij zich zijn geest en flosofe intens eigen. Ohsawa onderwees macrobiotiek met een nieuwe slogan - Wereld regering - en deed een beroep op jonge mensen om naar andere landen te gaan. Herman besloot een nieuw leven in Amerika te beginnen. Hij arriveerde in 1952 in San Francisco. Hij ging naar New York om Mr. en mrs. Kushi, studenten van Ohsawa, te ontmoeten. Hij werkte met hen samen om de macrobiotiek daar uit te bouwen. Herman werd gekozen als voorzitter dan de Ohsawa Foundation in New York. Samen met zijn nieuwe vrouw, ook een studente van Ohsawa, runde hij twee geschenken-winkels in New York totdat ze in 1961 verhuisden naar Chico in Californië. Vanaf dat moment woonden de Aihara’s in Californië. Na een korte periode als voorzitter van de Ohsawa Foundation in Los Angeles, verhuisde Herman naar San Francisco. Hier stichtte hij in 1970 de George Ohsawa Macrobiotic Foundation en was zelf voorzitter. In 1974 verhuisde hij de organisatie naar Oroville, een klein stadje in het noorden van Californië. In deze rustige omgeving in de nabijheid van de macrobiotisch gemeenschap in Chico voelde Herman zich thuis. Zijn productiviteit als auteur, vertaler, leraar, raadsman voor spiritualiteit en gezondheidsvragen en familielid gedijden in deze omgeving. ’s Avonds laat, na het diner bij de Foundation, kon je vanaf de straat een lichtje zien branden bij zijn bureau. Een rustige, serieuze en humoristische man met wit haar was al studerend, voortdurend aan het werk.

vii

Woord vooraf In de natuur volgt al het bestaande een ordelijk patroon. In het plan van de natuur verschijnt van tijd tot tijd ook een mens die er van nature toe bestemd is een leider te worden. Vaak moet een persoon door veel ervaringen heengaan voordat deze capaciteit duidelijk wordt; uiteindelijk vindt er een zekere kristallisatie plaats en vanaf dat moment is het geen vraag meer of een helder inzicht blijvend bezit is van die persoon. Zo iemand is Herman Aihara. Herman werd in september 1920 als Nobuo Nishiyama geboren in Kyushu, Zuid Japan. Hij ontving zijn Amerikaanse voornaam van zijn leraar George Oshawa, die namen voorstelde voor veel van zijn studenten om hun acceptatie in andere landen te vergemakkelijken. Ohsawa was een buitengewoon mens, die flosofeën verenigde en de term ‘macrobiotiek’ introduceerde in de Westerse wereld. In Africa, India, Japan, Europa en vervolgens de Verenigde Staten was hij de aanvoerder van de natuurlijke voedingsbeweging door een oud Oosters systeem van gezondheid, bekend onder de naam shokuyodo (‘de juiste wijze van voeding’) als nieuwe naam ‘macrobiotiek’ te geven en duizenden volgelingen aan te trekken. Toen Ohsawa in 1966 overleed, was de positie van Herman als leider duidelijk. In de loop van de jaren verfjnden door groei en praktische oefening zijn vaardigheden zich, en bracht de warboel van het leven een zeldzaam soort voort. Naast zijn vele activiteiten als gezinslid en voorzitter van de George Ohsawa Macrobiotic Foundation ontwikkelde Herman zich als begenadigd schrijver. Eind 1978 en begin van het daarop volgende jaar herlas ik veel oude nummers van de Macrobiotic Monthly en realiseerde me dat enkele van zijn beste werken in deze essays voor viii

het tijdschrift te vinden waren. In al de uitgaven sprongen de artikelen van Herman er echt uit. Ze waren indringend. Maar de rijkdom van zijn inzicht had slechts een beperkt aantal lezers bereikt – abonnees van de Macrobiotic Monthly en hun vrienden. Er was noodzaak dit werk in boekvorm uit te brengen. We begonnen met het doorwerken van veel van de oude artikelen en schreven tape materiaal uit. Herman schreef enkele nieuwe essays. Met het zelfde gevoel voor plezier en uitdaging die sprak uit de artikelen, kreeg ‘Learning from Salmon’ vorm. Uit deze verzameling essays, korte artikelen, gedichten en lessen blijkt

duidelijk

welke

richting

Herman

in

zijn

onderwijs

ontwikkelde. Zijn fexibele geest heeft zich speciaal gebogen over psychologische onderwerpen. Dit getuigde van vooruitziendheid binnen de macrobiotiek. Technieken voor fysieke gezondheid zijn ruim voorhanden in macrobiotische literatuur, maar er is een tekort aan begeleiding voor innerlijk leven. Deze essays, die twintig jaar beslaan, voorzien in grote mate in die behoefte. Op karakteristieke wijze adresseert Herman alledaagse bezigheden van verstand en geest met pretentieloze praktische zin en laat de lezer achter met frisse inspiratie. Persoonlijke en relatie problemen, vriendschap, de strijd om te accepteren en geaccepteerd te worden, het verbinden van Oost en West – ze bewezen weerklank te vinden van de warme nauwkeurige aandacht in zijn bewustzijn. Veel zaken duiken hier op: parels van raad en refectie, flosofsche discussie, humoristische anekdotes uit de macrobiotische beweging, persoonlijke ervaringen. Wetenschap, religie, politiek, gezondheid en de natuur worden onderzocht met een respectvolle houding en een creatieve nieuwsgierigheid. Herman Aihara heeft het concept ‘leren van de natuur’ succesvol

ix

toegepast op alle aspecten van het leven. Hij heeft de speciale gave waar te nemen, te leren en onderwijzen over de echte natuur van ieder onderwerp. Het is een groot genoegen deze verzameling te presenteren. Sandy Rothman, April 1980

x

INHOUDSOPGAVE Dankwoord

v

De Auteur

vi

Woord vooraf viii Inleiding

15

Dankdag 1964 24 Amerika werd verslagen

26

Gelukkig Nieuwjaar 1974

28

Geestelijk Japan – een inleiding 30 Groet van de voorzitter 36 Begin van Macrobiotiek in de V.S.

40

Zeven jaar na het overlijden van George Ohsawa - memoriam Never Mind vs. No Matter

53

Macrobiotische principes

56

Misbruik van het geheugen

59

50

Vergeving en huwelijk 63 Macrobiotiek en EST (Erhard Seminar Training) 66 East West Journal interview Honda

71

Psychologische transmutatie Een nieuw leven Vriendschap

68 75

77

79

Veranderen van ‘afkeer’ in ‘houden van’ Onderhouden van Karma Lima-San

81

83

86

Negende herdenking George Ohsawa Wat we leren van zalmen

88

90

Waarom zalm stroomopwaarts gaat I

92

Waarom zalm stroomopwaarts gaat II

95 xi

xii

Kauwen is ‘omkeren naar God’

100

Ogen staan horizontaal, de neus verticaal

103

Redactioneel

107

Waarom Vietnam de oorlog won

112

Het Japanse alfabet en hersenfuncties

116

Het kappen van rood hout

120

Passend voedsel voor de mens

123

Wu-Wei

129

Yin en Yang

133

Jitsu en So

137

Hoe is religie begonnen?

146

Creëer je eigen tempel

151

De Kunst van het koken

155

Twee soorten herinneringen

159

Een thuis voor mijn boeken

163

Grote paradoxen in de mens

165

Boodschap aan het Macrobiotisch Congres

168

Dankdag 1979

170

Wat we leren van zalmen en andere essays vanuit de macrobiotiek

Herman Aihara

15

Inleiding Wat aan deze essays vooraf ging In Japan begon de geleerde Kaibara Ekiken, ruim 300 jaar geleden met de macrobiotiek. Hij gaf les hoe een lang leven te leiden. Zijn onderwijs werd later verzameld in een boek met de titel Yojokun – ‘Advies voor lange levensduur’. Het beroemdste advies daarin was: ‘eet minder, slaap minder en verlang minder’. Vervolgens bestudeerde een legerarts, Sagen Ishizuka, zo'n 100 jaar geleden, de Oosterse geneeskunde nadat hij er achter kwam dat zijn kennis van de Westerse geneeskunde zijn nierziekte niet kon genezen. Hij ontdekte de verhouding tussen natrium en kalium die nodig is in voeding en ons lichaam om zowel fysiek als geestelijk balans te maken. Hij beval volle bruine rijst aan als het meest balancerende voedsel. Sagen kwam ook tot de conclusie, na jarenlang onderzoek van de Westerse geneeskunde, dat voeding het beste medicijn is. Hij realiseerde zich dat alle ziekte en fysieke zwakte veroorzaakt wordt door slechte eetgewoonten. Hij ontwierp, met andere woorden, een kennis van voeding gericht op gezondheid en geluk. In het Japans heet dit shokuyo, later werd dit door zijn student George Ohsawa macrobiotiek genoemd. Alle materie (of energie – ki) dat de perfecte mens creëert en voedt is Shoku. Yo is de daad of de manier om onszelf te voeden, met kennis van Shoku. Shokuyo zijn de ware kennis en handelingen die een gezonde mens tot stand brengen en voeden. Terwijl hij het op volle granen en groenten gebaseerde dieet van Ishizuka leerde kennen, bracht George Ohsawa het dieet in praktijk en genas van een door artsen ongeneeslijk beschouwden ziekte. Sindsdien wijdde hij zijn leven aan het uitdragen van dit dieet over heel Japan. Toen hij zich verder verdiepte in het dieet, ontdekte hij in het dieet de elkaar aanvullende tegenpolen natrium en kalium. De

16

Inleiding planten- en dierenwereld zijn niets anders dan manifestaties van het yin yang principe, dat bekend is in de 5000 jaar oude en veelomvattende Chinese cultuur (de flosofe van Lao Tsu, de I Ching, Nei Ching, geneeskundige kruiden, moxa en acupunctuur). Ohsawa verving de termen yin en yang door natrium en kalium en gebruikte de concepten van de moderne natuurkunde en scheikunde in plaats van het oude metafysische begrip yin en yang dat voorkomt in de I Ching en Nei Ching. Toen ik de lessen van Ohsawa in 1940 voor de eerste keer bijwoonde werd ik gefascineerd door zijn flosofe van yin en yang. Ik begon boeken en artikelen van hem te lezen en bezocht meer lessen en seminars. Tijdens deze seminars diende Ohsawa maaltijden op met rijst, het zeewier hiziki, wortel, kliswortel en rode bonen, gekookt door zijn studenten. Ik was hier niet zo weg van en ik kon zulke maaltijden thuis niet eten. Ik was niet geïnteresseerd in bruine rijst. Maar ik was des te meer geïnteresseerd in de yin yang flosofe. Mijn klasgenoten lachten me uit als ik mijn enthousiasme voor die flosofe toonde. Enkele vrienden maakten zich zelfs zorgen om mijn geestestoestand, omdat yin en yang oude en versleten concepten waren in Japan. Mijn klasgenoten, de toekomstige technici van Sony, Toyota, Datsun en Toshiba waren zo druk met het zich eigen maken van 20e eeuwse Westerse wetenschap, dat ze hoegenaamd geen interesse hadden in ouderwetse Oosterse gedachten (de meeste Japanse intellectuelen beschouwden yin en yang als een oud principe van Chinees bijgeloof, Eki waarzeggerij). In het eerste jaar van mijn studie werd ik gekozen voor de bemanning van een roeiboot die mijn klas moest vertegenwoordigen. Ik was het zwaarste bemanningslid, en kreeg de eerste plaats – degene die de beweging van het roeien bepaalt. Gedurende een maand, trainden we dagelijks op de rivier die door het centrum van Tokyo stroomt, waar het oude deel van de stad nog staat. Het was zomer. Het was zo warm dat ik na de training geschaafd ijs met

Wat aan deze essays vooraf ging siroop at (natuurlijk gemaakt met suiker). De wedstrijden liepen af en de herfst kwam. Toen de wind kouder werd, kreeg ik enorme buik krampen. Mijn ouders belden een arts die me een medicijn gaf dat de pijn onmiddellijk stopte. Het volgende jaar deed ik hetzelfde: de warme dagen trainde ik het roeien, at gedurende een maand geschaafd ijs met suiker en kreeg opnieuw buikkrampen in de herfst. Een arts stopte de pijn door het inspuiten van een pijnstiller. Op dat moment ontmoette ik Ohsawa en las zijn bekende boek Nieuw Medicijn op basis van Voeding (de Japanse versie van Zen Macrobiotics). Ik ontdekte dat de oorzaak van mijn buikkrampen het eten van teveel ijsschaafsel en suiker siroop was. Die zijn allebei heel yin; ijs is yin, want het is koud, suiker omdat het het tegengestelde van zout is. Suiker beëindigt de eetlust of onderdrukt de activiteit van de maag. In mijn geval verzwakten ijs en zout mijn maag. Toen het yinne seizoen begon, stimuleerden de maagspieren de afscheiding van het yange hormoon acetylcholine. Als spieren zwak zijn (yin) en uitgezet (yin), zoals in mijn conditie het geval was, is samentrekking moeilijk. Yinne spieren verzetten zich met andere woorden tegen natuurlijke samentrekking waardoor spanning en overspanning ophopen. Het samentrekkende effect van het hormoon overheerst tenslotte en de spier krimpt ineen. Dat doet het echter op een heel lompe manier. Hij verkrampt. Dit is een yinne samentrekking, terwijl normaliter de samentrekking yang is. Gegeven dat de oorzaak van de kramp yin was en zout yang nam ik zout voor mijn maag. Het werd snel beter. Toen dacht ik dat ik macrobiotiek begreep. Ik dacht het geheim van de macrobiotiek te kennen – dat wil zeggen: het gebruik van zout. Wat een onnozele gedachte. Na deze ervaringen kwam mijn examenjaar. Ik besteedde veel uren op school aan experimenten voor mijn examen werkstuk in het laboratorium. Vaak kookte ik voor mijzelf in het laboratorium met veel wilde grassen, olie en zout en hield mezelf voor dat dat

17

18

Inleiding macrobiotisch koken was. Dit dieet beschadigde mijn maag en darmen en hinderde de opname van voedingsstoffen. Ik werd dunner en dunner. Mijn ouders begonnen zich zorgen te maken. Vrienden adviseerden me met het dieet of geloof te stoppen; ik luisterde niet omdat ik dacht dat ik het goed deed – immers ik volgde het macrobiotisch dieet. Hoewel ik veel gewicht verloor, nam ik actief deel aan sport op school. Toen was het examentijd. Ik zakte. Ik was te zwak en te dun. Mijn vrienden waren verrast, omdat ik één van de meest atletische studenten was die aan veel sporten deelnam. Ik was me er echter niet van bewust dat ik ziek was. Na mijn examen ging ik werken in de fabriek van mijn vader. Mijn ouders maakten zich zoveel zorgen over mijn magere conditie, dat ze me naar mijn moeders geboorteplaats brachten, naar het huis van vrienden op het platteland omdat ze dachten dat ik tuberculeus was. Toen alle jonge mensen vochten aan het front of werkten in fabrieken, reisde ik van de ene plaats naar de andere, zonder specifek doel of bepaalde verantwoordelijkheid. Als afgestudeerde aan een technische universiteit met reputatie, zou ik een belangrijke functie op industrieel gebied moeten vervullen voor Japan, dat vocht met de bondgenoten. De eens briljante student was als een gehandicapte, achterlijk man in deze uiterst belangrijke tijd voor het land. Mijn ouders waren heel teleurgesteld en beschouwden macrobiotiek als de oorzaak van mijn ziekte. Alleen ikzelf kende de echte oorzaak van mijn ziekte. Het was arrogantie. Ik was arrogant! Ik dacht dat ik macrobiotiek begreep, maar mijn praktijk was niet wijs. Om te herstellen van mijn ziekte, was het gegeven mijn familieomstandigheden het best om mijn intentie om macrobiotisch te zijn op te geven. Het kostte ongeveer drie jaar om te herstellen, nadat ik de macrobiotiek had opgegeven. (Nu zou ik een dergelijke conditie met het macrobiotisch dieet mogelijk in drie maanden kunnen behandelen). Deze ervaring leerde me dat het niet wijs of fanatiek toepassen van macrobiotiek gevaarlijk kan zijn. De studie

Wat aan deze essays vooraf ging van het leven is een levenslange bezigheid. Sinds dat moment heb ik nooit meer gedacht dat ik macrobiotiek voldoende bestudeerd had. Die ervaring maakte me nederig. Ik poog altijd naar anderen te luisteren en vervolgens nederig mijn mening te bepalen. Toen de oorlog in 1945 eindigde, was ik hersteld van de ziekte aan mijn maag en darmen – mogelijk zweren. Ik werkte in de fabriek van mijn vader. Ik was geslaagd aan de universiteit, maar had gefaald in de macrobiotiek. Thuis at ik alles wat mijn moeder me voorzette. Ze kookte twee keer per dag vis, witte rijst en gebruikte suiker bij het koken. In die tijd was voedsel heel schaars, maar we konden alles wat we wilden kopen op de zwarte markt. In mijn gedrag werd ik heel yang. Ik begon Amerikaans sociaal dansen te leren in de nieuw geopende danszalen. Sociaal dansen was een nieuwe mode nadat de Amerikaanse strijdkrachten Japan bezetten. Toen mensen van honger omkwamen, net na de oorlog, werd ik een playboy, jagend op sexy dames in verschillende dansgelegenheden. Mijn vader maakte zich zorgen om mijn gedrag en bespoedigde mijn huwelijk. Ik trouwde omdat mijn ouders het er over eens waren, maar zelf voelde ik me niet bijzonder aangetrokken tot haar. Mijn vrouw pleegde zelfmoord voordat we één jaar getrouwd waren. Het was aan het eind van de herfst. Ze beklom alleen een berg, dronk vergif en stierf zonder iemand haar redenen te geven. Niemand dan ikzelf begreep hoe ze zoiets kon doen. De reden was dat ze moeite had met mijn adoptie moeder en gecompliceerde familiestructuur (we leefden er met mijn heel yange stiefmoeder, mijn zwager en zijn enige dochter). Omdat mijn moeder het huis beheerde en ze meer vertrouwde op mijn zwager dan op mij omdat hij mijn baas was en een goed zakenman, was mijn vrouw nooit ontspannen in ons huis. Ze kon zich mij in de toekomst niet als onafhankelijk voorstellen. Van haar uit was het een heel Japanse uitdrukking van liefde. Ze waarschuwde en adviseerde me door haar leven op te geven.

19

20

Inleiding Lange tijd was ik ontzet en gedeprimeerd. Een maand was ik totaal van slag. Wat was ik een beklagenswaardig mens. Mijn vrouw kon niet op mij vertrouwen. Ik zou het soort man moeten zijn die tenminste de last van een huwelijk en gezin kon dragen. Ik wist niet wat te doen. Op dat moment besloot ik om mezelf een onafhankelijk man te maken en ik koos George Ohsawa als mijn leraar voor het leven. Ik ging naar zijn macrobiotische school en vroeg hem te mogen blijven. Hij zei dat ik in zijn school kon blijven. Die was uniek, niet alleen gezien zijn onderwijs maar ook wat betreft de school administratie. Er was geen vereiste toelating noch onderwijs. Iedereen kon er verblijven en studeren. Studenten moesten twee maal per dag een maaltijd nuttigen die werd klaargemaakt door een meisje dat nu een van de beste leraressen macrobiotisch koken in Japan is. Dit was niet zozeer een vereiste; er was geen behoefte aan zo’n vereiste omdat iemand die er niet wilde eten er überhaupt niet zou willen verblijven. Er was in feite slechts één soort vereiste. Studenten moesten vragen van Ohsawa zelf beantwoorden, niet met tekst- of woordenboeken. De leerstof bestond uit twee delen – het ene was mentaal onderwijs (yin), het andere fysiek (yang). De lesdag begon met schoonmaken, de was doen en zaken op orde brengen. Dit was niet zozeer een oefening in ‘veryanging’, maar het leerde ons regelmaat. Ohsawa benadrukte dit werk omdat regelmaat één van de belangrijkste voorwaarden is voor gezondheid. Daarna volgde een lezing van mr. Ohsawa – het belangrijkste onderdeel van de leerstof. De onderwerpen bestreken alle wetenschappen: buiten- en binnenlands nieuws, wetenschap, geneeskunde, economie, politiek, modern leven, bedrijfsleven, industrie, astronomie, kosmologie, religie, sociologie en meer. Gedurende de namiddag werkten de studenten binnen of buiten de school. Ook dit werd binnen het bereik van zijn onderwijs gebracht omdat ze een verslag moesten maken en van

Wat aan deze essays vooraf ging hem kritiek of opmerkingen kregen. ‘s Avonds kreeg dit een vervolg bij individuele of gezamenlijke studie. Slapen was een ander deel van het onderwijs: een korte, vaste, diepe slaap was een teken van goede gezondheid die de studenten wilden krijgen. Alle lezingen werden gegeven om ons denkvermogen te oefenen – de weg naar beter leren onderscheiden. Het maakte niet uit welk onderwerp mr. Ohsawa koos – van natuurkunde tot metafysica, materieel of immaterieel, van de biografe van Gandhi tot die van Benjamin Franklin. Zijn les was altijd gericht op het begrijpen van de orde van het universum, rechtvaardigheid, vrijheid en eeuwige liefde. In de ene maand dat ik er verbleef leerde hij ons nooit over symptomatische Westerse geneeskunde, Oosterse geneeskunde, of behandelingen van ziekten zoals gember kompressen, albi pleisters, etc. Fysieke diagnose werd geheel aan onze zelfstudie overgelaten. Zijn enig onderwijs voor ons was om onbegrensde vrijheid, absolute rechtvaardigheid en eeuwige liefde te begrijpen en verkrijgen. De student bepaalde tenslotte zelf of hij wel of niet slaagde voor Ohsawa’s lessen. De meeste studenten sloegen het examen over en verlieten gewoonweg de school. Ze waren echter op ieder moment welkom om terug te keren. Wat betekende ‘slagen’? Wie de principes van de macrobiotiek begreep en gezondheid en geluk bereikte in zijn leven was ‘geslaagd’. Vrijheid van alle beperkingen of problemen zoals ziekte, armoede, haat, angst etc. was het certifcaat van slagen. Daarom was afstuderen niet geregeld zoals op gangbare scholen. Studenten die gemakkelijk afstudeerden kwamen vaak moeilijkheden tegen en raakten in de problemen en realiseerden zich dat ze meer studie nodig hadden. Toen ik in Ohsawa’s school verbleef, was ik zo gedeprimeerd dat mijn geest elders was. Ik deed niets, ook hielp ik niet bij taken als schoonmaken van kamers, koken van maaltijden, versturen van boeken en tijdschriften of schrijven of redigeren voor Ohsawa’s maandelijks tijdschrift. Ik at, sliep en luisterde heel geconcentreerd

21

22

Inleiding naar Ohsawa’s lezingen. Hoewel ik zijn meest luie student was, verweet Ohsawa me niets omdat hij wist dat ik heel serieus was waar het ging om het leren van wat hij onderwees. Ik was heel serieus. Ik wilde weten hoe te leven, en ontdekte dat in één maand. Ik deed een grote ontdekking. Ik vond mijzelf. Christus zei: “En wanneer jullie jezelf zult kennen, zullen jullie beseffen, dat jullie zonen zijn van de Levende Vader. Maar als jullie jezelf niet zult kennen, dan verkeren jullie in armoede en zíjn jullie armoede” (het evangelie van Thomas, Logos 3). Dat is wat ik ontdekte in een maand: Wie ik ben. Ik leerde niet over meridianen en kompressen – over die technieken kan ik geen les geven. Ik kan je één ding leren: Wie je bent. Om te leren ‘wie ik ben’ heb je geen boeken nodig. In een split van een seconde ben je daar. Tegelijkertijd leerde ik nog twee dingen: “Iedereen is gelukkig; zo niet, dan is het zijn eigen fout” (Epicetus) en dat het voedsel dat je eet een van de belangrijkste factoren is voor gezondheid en geluk. Ik keerde terug naar de baan in de fabriek van mijn vader. Mijn karakter en gedrag zagen er hetzelfde uit, maar mijn begrip van het leven was volledig verandert. Ik werd meer en meer een avonturier en mijn verlangen om onafhankelijk te zijn werd sterker en sterker. Uiteindelijk besloot ik Japan voorgoed te verlaten om andere werelden te zien en mijn onafhankelijkheid op te bouwen. Besluiten zetten in beweging. Ik gaf mijn fortuin op en mijn ouders en betaalde de ticket voor de tocht per tweede klas in een vrachtschip van Japan naar de Verenigde Staten, $ 360,- toen al. In 1952 ging ik met veel plezier en nieuwsgierigheid aan wal in San Francisco, 32 jaar. Mijn nieuwe leven was begonnen. Sinds dat moment heb ik veel problemen en verdriet ervaren: immigratie problemen die me tot drie keer toe dwongen dit land te verlaten, twee keer naar de Bahamas en een keer naar Europa; het overlijden van mijn ouders (die me veel liefde gaven, terwijl ik alleen maar zorgen baarde); het overlijden van mijn kinderen, veroorzaakt

Wat aan deze essays vooraf ging door mijn onachtzaamheid en arrogantie; en tenslotte de ziekte van mijn tweede vrouw. Ik overwon deze moeilijkheden niet alleen maar realiseerde een gelukkig en heerlijk leven. Dit was gevolg van mijn eerste tegenslag en het onderwijs van George Ohsawa. In 1960 begon ik met het publiceren van de eerste Macrobiotic News, dat vooral bestond uit artikelen van Ohsawa en college aantekeningen. Na zijn dood zette Lou Oles samen met mij de publicatie van het tijdschrift en de boeken voort; na Lou’s overlijden ging ik ermee verder. Dit boek is een compilatie van korte bijdragen gedurende de afgelopen 20 jaar. Het is mijn innige wens dat wat ik leerde van George Ohsawa jouw op een of andere manier kan helpen, en dat je van je leven als geheel zult genieten in plaats van met angst, verzet, wanhoop en boosheid te leven. Herman Aihara Februari 1980

23

24

Dankdag 1964 November 1964 Kou en honger zijn de krachten die warmte en voldoening voortbrengen. Vanuit armoede kunnen we rijk worden. Ziekte moedigt ons aan gezondheid te zoeken. Gezondheid en welvaart door geboorte verkregen zijn niet van onszelf – het is een geschenk voor ons van onze ouders. Als zodanig zal het vroeg of laat verdwijnen. Je moet de schepper zijn van je eigen gezondheid en welvaart. Als je dit volledig begrijpt, zul je geen vijanden hebben en zonder haat leven. Vijanden dagen je uit, daarom maken ze je sterk. Hiervoor verdienen ze dank en waardering. Dit is het ware leven van de mens. Is er zo’n mens op aarde vandaag? Ja – jij. Je zegt dank voor alles vandaag. Je kent geen haat, hebt geen vijand. Je bent alomvattend. Op dit moment, ben je eenheid. Zeg dank voor je zwakheid, ziekte, armoede, kieskeurigheid en arrogantie.

November 1964 Daardoor heb je de grootste kans om gezond, sterk, rijk, alomvattend en nederig te zijn.

25

26

Amerika werd verslagen Februari 1973 Op 28 Januari 1973 tekenden Amerika en Vietnam eindelijk een vredesverdrag. Welbeschouwd boog Amerika voor Vietnam na het verlies van 5.000 jonge Amerikanen, 300.000 gewonde soldaten en het besteden van $ 150 miljard aan wapens en explosieven, inclusief chemische gifstoffen en het werpen van 7 miljoen ton bommen; dat is drie keer zoveel als de totale hoeveelheid bommen die tijdens de WO II zijn gegooid. Waarom moest Amerika – het sterkste land ter wereld – buigen voor Vietnam, dat gewapend was met niet meer dan een pistool. In de geschiedenis van de mens zijn er geen oorlogen die zo drastisch zo’n groot verschil in bewapening laten zien. Vietnam was als een muis tegenover een kat of een konijn tegenover een leeuw. Waarom werd Amerika verslagen door zo’n zwak land? Voor mij is de reden helder. Amerika had geen rechtvaardigingsgrond om Vietnam te bevechten, en de Amerikaanse jeugd voelde de onrechtvaardigheid van de Vietnam oorlog. De Amerikaanse jeugd had daardoor niet de spirit om aan het front of thuis te vechten. Ze vochten tegen de dienstplicht, veroorzaakten opstootjes en ontsnapten in drugs omdat ze de onrechtvaardigheid zagen. In tegenstelling tot de Amerikanen, hadden de Vietnamezen een reden om te vechten. Ze hadden genoeg uitbuiting door vreemden – China, Frankrijk en Japan - meegemaakt in hun geschiedenis. Die uitbuiting deed hen besluiten te vechten voor hun vrijheid en onafhankelijkheid. De Vietnamezen hadden ook in tegenstelling tot de Amerikanen het uithoudingsvermogen om een langdurig gevecht te weerstaan. Ze leefden van het armste voedsel dat door menig Amerikaans

Februari 1973 voedingsdeskundige beschouwd wordt als te arm aan voedingsstoffen. Het verslaan van Amerika door Vietnam is het grootste wonder van de 20st eeuw. De oorzaak hiervan moet uitputtend worden onderzocht, en men moet er van leren. Anders zal de naam van Amerika niet anders dan als moordenaar in de geschiedenis van de mens blijven bestaan. Als we een grote les uit dit verlies trekken, zal de verliezer de winnaar zijn.

27

28

Gelukkig Nieuwjaar 1974 1 Januari 1974 In Japan is Nieuwjaarsdag voor zowel kinderen als volwassenen een uiterst blijde dag. Het is niet alleen een blijde dag, maar ook hoogst spiritueel. Ieder huis en dorp is vervult van spirituele sereniteit. De entree van ieder huis is gedecoreerd met rijst stro (shimenawa) wat mogelijk aanduidt dat ieder huis omgeven wordt door goden. Tot ‘s morgens 12 uur zijn de straten volkomen stil, omdat ieder huis het Nieuw Jaar diner viert. Het hoofd van de huishouding zit in de grote kamer met een offciële kimono terwijl andere leden van de familie hem begroeten met gelukwensen voor nieuwe jaar, ze krijgen toso sake dat mogelijk oorspronkelijk als medicinale drank voor een lang leven ontstond. Voeding op Nieuwjaarsdag (of -week) is volledig macrobiotisch, behalve in geval van modern gebruik van geraffneerd zout en suiker. Er is altijd mochi soep, met uiteenlopende groenten afhankelijk van lokale gebruiken. Mensen in de stad gebruiken vis cakes en nori met bonita soep. Ik herinner me dat ik gewoon was veel mochi te eten bij ons maal, meer dan tien stukken; albi, gestampte zoete aardappel, zwarte bonen, wortel, kleine vis; etcetera dat allemaal klaargemaakt werd voorafgaand aan nieuwjaarsdag en opgediend bij iedere maaltijd uit voorraad boxen. Daarom minimaliseren de vrouwen hun koken gedurende ten minste drie dagen in het nieuwe jaar. Na de lunch, spelen de kinderen binnen of buiten. De volwassenen onderhouden zich met bezoekers die komen voor het vieren van Nieuwjaar. Deze viering duurt minstens drie dagen (toen ik kind was tenminste). We ervoeren heel sterk dat het Nieuwe Jaar hier en nu was. Vandaag de dag, in Amerika, is er geen een speciaal gevoel en ook niet het waarnemen van enige verandering. Nieuwjaarsdag

1 Januari 1974 gaat voorbij zoals andere dagen. Er is geen verrukking. Er is geen plan voor het Nieuwe Jaar. Een nieuwjaarsdag heeft alleen betekenis als men zich het afgelopen jaar voor de geest haalt en een plan maakt voor het komende jaar. Ons leven is het balanceren van yin en yang – passief en actief. Aan het eind van het jaar zoeken we uit of de yinne of yange kant in ons eten en handelen teveel nadruk heeft gekregen. Vervolgens, op nieuwjaarsdag maken we een plan om de balans te herstellen, uitgaande van de verhouding yin en yang in eten en handelen. Anders kan een yin persoon nog yinner worden en een yang persoon nog yanger totdat ziekte, ongelukken of misstappen optreden. In de oude Japanse kalender valt Nieuwjaarsdag samen met de eerste dag van de lente (begin Februari). 88 Dagen hierna, weken boeren het zaad voor rijst. Zodoende was Nieuwjaarsdag echt belangrijk als dag om het nieuwe jaar te plannen. Wanneer boeren de rijst te vroeg zaaien, kan het doodvriezen. Planten ze echter te laat dan is er niet genoeg warm weer om het te laten groeien. In de moderne wereld is ons leven losgekomen van de aarde en daardoor van de verandering van de seizoenen. Om terug te gaan naar natuurlijk leven, moeten we beginnen om ons het belang van Nieuwjaar te realiseren. En we moeten ons activiteitenplan maken voor het komende jaar, zodat we in staat zijn te oogsten in de herfst.

29

30

Geestelijk Japan – een inleiding December 1973 Voor bijna alle buitenlanders is de Japanse mentaliteit (of de spirituele wereld van Japan) vreemd, verwarrend en mystiek. Japanners, die in Japan leven zijn zich hiervan niet bewust, omdat ze zichzelf niet van buitenaf kunnen bekijken. Als Japanner echter, die al meer dan twintig jaar in Amerika leeft vindt ik de Japanse mentaliteit vreemd, zo niet verwarrend. Daardoor begrijp ik dat het vanzelfsprekend is dat een buitenlander die Japan bezoekt de mentaliteit en cultuur verkeerd begrijpt. Lafcadio Hearn, die zoveel van Japan hield dat hij een Japanse trouwde en Japans burger werd, schreef in zijn Japan, An Attempt At Interpretation1: “Mijn beste en meest dierbare Japanse vriend zei ooit lang geleden, kort voor zijn dood: ‛Als je de komende vier tot vijf jaar steeds meer tot de conclusie komt dat je de Japanners niet kunt begrijpen, dan begin je iets van ze te weten.’”. Soortgelijke gedachten werden onder woorden gebracht door George Ohsawa, de grondlegger van de Amerikaanse macrobiotische beweging. Hij schreef in een kort artikel met de titel The Mentality of a Nation is Imperceptible2: “Mentaliteit is onzichtbaar, net als karakter en persoonlijkheid. Mentaliteit, karakter, persoonlijkheid en zelfs stemming of emotie zijn niet anders dan een uitdrukking van beoordelingsvermogen (wijsheid) in een relatieve, fysieke, en eindige wereld, en die uitdrukking wisselt al naar gelang de omstandigheden. Wanneer we het karakter van een land willen bepalen, moeten we de flosofe van dat land bestuderen en begrijpen, haar wereldbeeld en logica – waarvan alle beoordelingen 1 Japan, een poging tot interpretatie. 2 De mentaliteit van een natie is niet waar te nemen.

December 1973 afhangen. Het is extreem moeilijk, zo niet onmogelijk voor Westerlingen het karakter van enig Oosters mens te begrijpen. Waarom? Omdat de flosofe en het wereldbeeld in het Oosten compleet tegengesteld is aan dat in het Westen.” Hij vervolgt: “Ik heb veel boeken over Japan gelezen – over Japanners en hun cultuur en kunst, allemaal geschreven door min of meer voortreffelijke Westerse auteurs. Iedere keer als ik zo’n boek las, was ik grondig ontzet. Ik ben een volstrekte buitenstaander ten aanzien van het Japanse onderwerp dat ze beschrijven, zij het mensen, beschaving, cultuur of flosofe. Dan zeg ik tegen mezelf, ‘Ik moet het uitleggen...’ Dat is de reden dat ik nog steeds schrijf, nog steeds onze mentaliteit probeer uit te leggen, zoals ik Professor LeviBruhl 30 jaar geleden beloofde.” Van buitenaf gezien is Japan het meest verwesterde land in het Oosten. Japanners dragen westerse kleding, shirts en schoenen. Hun levensstandaard is hoger dan die van sommige Westerlingen. Hun industrie en technologie hebben die van de Westerse landen die hen erin wegwijs maakten ingehaald. Ze hebben niet alleen de materialistische Westerse stijl van beschaving overgenomen, maar beheersen ook Westerse religies, oppervlakkig gezien ten minste. In Japan zijn allerlei soorten van religie. Er zijn bijvoorbeeld 4.000 christelijke kerken met een totaal ledental van 700.000 met richtingen zoals Katholiek, Protestant, Zevende-Dags Adventisten, Leger des Heils etc. Er zijn ook navolgers van Baha’i, Mohammed, Hindoeïsme, Tibetaans Boeddhisme, en anderen. Bovendien zijn er meer dan 30 moderne religies, enkele hebben meer dan 15 miljoen volgelingen (zoals Soka Gakakai). Echter, hun sterkste geloof is verbonden met Shintoïsme en Boeddhisme. De Japanners houden met andere woorden, nog vast aan hun oude mentaliteit en zijn nog niet gemoderniseerd. Volgens recente statistieken had Shinto zeventig miljoen volgelingen, terwijl het Boeddhisme vijfenzeventig miljoen gelovigen telde. Deze statistieken

31

32

Geestelijk Japan – een inleiding tonen het vreemde feit dat het totale aantal volgelingen van Shintoïsme en Boeddhisme de totale bevolking van Japan overstijgt. Dit feit kan eenvoudig worden verklaard. Ze geloven tegelijkertijd in het Shintoïsme en in het Boeddhisme. Ze offeren voeding aan hun voorouders in Shinto stijl maar geven Boeddhistische liederen voor hun voorouders. Rijst, zout, water en groenten zijn gewoonlijk gaven op het Shinto altaar terwijl fruit en cakes de gave zijn op het Boeddhistische altaar van de voorouders. Een christen kan trouwen tegenover een Shinto altaar, en een Shintoist zou een Boeddhistische begrafenis kunnen krijgen. Het is algemeen aanvaard dat de Boeddhistische ceremonie voor de doden is en de Shinto ceremonie voor de levenden. Voor sommige buitenlanders kan deze houding bevreemding wekken. Maar het begrijpen van deze houding is in feite een sleutelelement om de Japanse mentaliteit en hun spirituele wereld te begrijpen. Japan is een uitzonderlijk land waar religieuze discriminatie niet bestaat. In Japan zijn geen religieuze oorlogen geweest zoals tussen Joden en Arabieren, Mohammedanen en Hindoes, Katholieken en Protestanten. De reden voor deze nondiscriminatie is gebaseerd op hun geloof dat alle religies één zijn en er één spirituele wereld is. Isaiah Ben-Dasan, de auteur van The Japanese and the Jews3, noemde dit geloof de Japanse religie (Nihonisme). Zoals opgemerkt door Lafcadio Hearn in zijn Japan, An Attempt At Interpretation is een ander belangrijk kenmerk van het spiritueel concept of geloof van de Japanners de verering van voorouders. Voorouder verering bestaat in Japan in de grond van de zaak uit drie elementen: 1. De doden blijven in deze wereld – rondwarend in hun tomben en ook in hun voormalige huizen, onzichtbaar deelnemend in het 3 De Japanners en de Joden.

December 1973 leven van hun afstammelingen. 2. Alle doden worden goden in die zin dat ze bovennatuurlijke kracht krijgen; maar ze behouden het karakter dat hen onderscheidde gedurende hun leven. 3. Het geluk van de doden hangt af van de respectvolle dienst door de levenden en het geluk van de levenden hangt af van de vervulling van de heilige plicht tegenover de doden. Dit is de wetenschappelijke en analytische kijk van een beschaafd mens op de primitieve Japanse mentaliteit. De meeste Japanners zien zichzelf niet op deze manier, omdat de wereld van de doden niet volledig is gescheiden van die van de levenden. De wereld van de doden is een voortzetting van die van de levenden. Daardoor is er geen dood in de betekenis van het Engelse woord. Wanneer iemands fysieke lichaam verdwijnt in de onzichtbare wereld, wordt iemand dood genoemd, maar voor de traditionele Japanner is hij niet dood. Hij leeft in de onzichtbare wereld, die anti materie wordt genoemd in de moderne fysica. Daarom spreken levende mensen met de doden en bieden eten aan. In werkelijkheid, vatten de Japanners de wereld waar de doden leven op als de echte wereld, terwijl de wereld waar wij kijken en voelen een onechte wereld is omdat ze kortstondig en beperkt is. Voor de Japanners is het aanbieden van voeding niet een plicht, maar een genoegen en vreugde – zoals het geven van voedsel aan de familie een genoegen is voor een moeder. Opnieuw stuiten we hier op het basis concept of mentaliteit van de Japanners. Dat wil zeggen, leven en dood zijn één. Zonder dit concept te begrijpen, kan men het harakiri of kamikaze van Japanse soldaten of samurais niet begrijpen. Het ultieme doel van strijd van Japanse schermkunst is het realiseren van het concept van de eenheid van leven en dood. Het derde basis concept of mentaliteit van de Japanners is de monistische ervaring van God en mens die verschilt van de concepten van Christendom en Judaïsme. Ik geloof dat alle religies

33

34

Geestelijk Japan – een inleiding en primitieve geloven oorspronkelijk dit basisconcept dat God en mens één zijn deelden. Voor de Japanners, die het geluk hadden te leven met een overdaad aan zonlicht, water en vruchtbare grond en groene bossen, was de natuur liefdevol en het leven plezierig en gelukkig – totdat het Boeddhisme hen een negatieve levensvisie brachten: leven is lijden. Sinds toen is de Japanse visie op het leven veranderd in negatieve en meer pessimistische zin. Echter, het Boeddhisme verrijkte de Japanse mentaliteit door het inzicht in de kortstondigheid van het leven of het flosofsche concept dat alles verandert. De Japanse mentaliteit werd dus sterk beïnvloed door twee gezichtspunten – vreugde en pijn, optimisme en pessimisme, yin en yang. Eén van beide domineert in bepaalde tijdsperiodes, plaatsen en individuele persoonlijkheid. Hun overall mentaliteit, gedrag, ethiek of religie kan echter worden samengevat in het ene – waardering van de Schepper van leven en natuur, wat meer de Shintoistische visie is. Deze Schepper werd als God beschouwd toen de mensen dicht bij de natuur leefden. God is de liefdevolle moeder en vader, in plaats van een ruziënde of straffende ‘almachtige’. Echter, de ontwikkeling van de levensstandaard scheidde de mens van de natuur, dat is van God. We begonnen minder in connectie met de natuur te leven en meer met door de mens gemaakte gemakken en commercialiteit en zo vergaten we het belang van passende voeding. Het ego van de mens en het conceptuele denken groeiden. Daardoor kan de mens eenheid niet meer zien. We scheidden God van de mens. Vandaag de dag is het moeilijk het land te vinden dat Lafcadio Hearn zozeer bewonderde. Hij schreef: “Ik verbeeld me dat we wanneer we in staat zouden zijn voor een moment het verdwenen leven van een oude Griekse stad te kunnen binnentreden, de lokale religie daar niet minder opgewekt zou zijn dan de Japanse thuiscultuur vandaag nog is. Ik stel me voor dat Griekse kinderen, drie

December 1973 duizend jaar geleden uitkeken naar een kans om, zoals Japanse kinderen vandaag de dag, iets van de goede zaken die aan de geesten van de voorouders geofferd werden weg te nemen en ik verbeeld me dat Griekse ouders hun kinderen net zo zachtaardig berispten als de Japanse ouders van nu, in deze periode van Meiji, met een mengeling van berisping en instructie, en door ze te wijzen op een akelige mogelijkheid.” Echter, iedere nauwkeurige en onbevooroordeelde waarnemer is in staat deze hartverwarmende voorouder verering te zien en een leven dat is gebaseerd op een monistische visie van mens en God, religies, leven en dood, etc. Deze ontdekking zal maken dat je je openstelt voor een andere dimensie van het leven, zoals opgemerkt door Arnold Toynbee, een Engels geschiedkundige, die bij zijn laatste bezoek aan Japan, ongeveer tien jaar geleden zei dat Japan zijn op één na beste moederland is waar hij mentaal gemak en vrede vindt.

35

36

Groet van de voorzitter Maart 1961, New York City Het is een heerlijk gevoel – en ik ben diep dankbaar – bij onze terugkeer uit Europa door jullie allemaal te worden verwelkomd.... En meer nog, te worden verwelkomd door het nieuws dat jullie mij verkozen tot voorzitter van de Vereniging Ohsawa. Ik ben geraakt door deze blijk van vertrouwen in mij, maar ben bang dat ik niet in staat ben deze dure plicht te vervullen met de intelligentie en het beoordelingsvermogen die zo’n functie vraagt. Angst dat ik iets zou doen dat de Ohsawa beweging zou kunnen vertragen of hinderen, hindert mij. Deze beweging is de meest revolutionaire beweging, één van de meest revolutionaire in ieder opzicht in onze geschiedenis – wetenschap, economie, onderwijs, religie, geneeskunde, en politiek. Naar mijn idee dient de voorzitter van deze Vereniging een eminent mens te zijn, en ik ben niet zo iemand. De enige manier om verder te komen is door samen te werken, ieder van ons werkend met de ander, en het beste te doen waartoe we in staat zijn; om samen te werken bij deze omvangrijke taak en ons best te doen om de doelen van Vereniging Ohsawa te bevorderen. Ik ben een onbetekenend mens; met jullie hulp en voortdurende samenwerking kunnen we mogelijk gestaag vooruit komen. Hierom zou ik jullie willen vragen om jullie suggesties en kritiek ten aanzien van de manier waarop de zaken van de Vereniging worden bestuurd. Spreek je alsjeblieft vrij en open uit; laat het ons weten als we iets fout doen en zeg wat goed is om te doen. Laat de Vereniging en al haar leden profteren van jullie oordeel. Het is mogelijk beter dan ons oordeel. Hoe dan ook, we hebben jullie hulp nodig. Alsjeblieft houd contact door suggesties en kritiek. We waarderen alles wat jullie aanbieden.

Maart 1961, New York City

Een Japanse jongen kwam in September 1952 aan in San Francisco. Hij was alleen, had geen kennissen of vrienden, hij begreep en sprak slechts een paar woorden Engels. Vreemd genoeg leek hij heel gelukkig in die toestand en maakte zich geen zorgen om de toekomst. Dit gevoel van geluk en vrijheid van bezorgdheid was louter een gevolg van zijn voedingsgewoonte, en een opvatting van het universum als een spiraal. Er gingen acht jaren voorbij, en deze zelfde jongen was aan boord van de Holland Amerika Lijn, verliet de haven van New York op weg naar Europa in September 1960. Hij was op weg naar Europa, deze keer vergezeld door zijn vrouw en twee kinderen. Veel vrienden deden hem uitgeleide van de pier; maar ook waren er veel vrienden die hem verwelkomden in Europa. Welke veranderingen waren er in het leven van deze jongen, die slechts enkele jaren eerder aankwam in San Francisco? Enkele van de veranderingen waren ongelukkig: het overlijden van zijn ouders ver weg, ziekte van zijn vrouw en het overlijden van hun twee kinderen. Niettemin was de jonge man gelukkig zich de gebeurtenissen van de afgelopen acht jaar voor de geest te halen. De herinnering was inspirerend. Geheugen? Wat is geheugen? Geheugen kent geen tijd, geen ruimte; herinneringen kunnen ieder moment en overal worden opgehaald; oud en nieuw op hetzelfde moment; herinneringen uit Japan, Amerika en Europa. Wat is het geheugen een wonderlijk mechanisme. We leven in de oceaan van het geheugen – geheugen dat overal en altijd bestaat; alwetend, altijd present. “God schiep de mens naar zijn beeld”, lezen we en beeld is geheugen. Door dit beeld groeit een mens miljarden keren aan in de schoot van zijn moeder; dat wil zeggen, de mens heeft geheugen, een plan bij het groeien. Maar dan heeft alles geheugen – zelfs de planten en de stenen, het water, de dieren, alles van atomen tot planeten. Maar geheugen door onderwijs of ervaring is geen geheugen. Het is een illusie, want dat

37

38

Groet van de voorzitter soort geheugen hangt af van gewaarwordingen of zintuigen, dat verschilt van persoon tot persoon al naar gelang zijn capaciteiten, training, intelligentie etc. Dat is niet echt geheugen. Zo lang we ‘ons zijn’ in gedachten houden, zijn we gelukkig, gezond en vrij. Gelukkig zijn is zich dit weer voor de geest halen. Vanuit dit geheugen handelen is vrijheid. In dit geheugen leven is gezondheid. Wat leverde het bezoeken van Europa me op? In vijf maanden ontmoette ik veel macrobiotische vrienden, zag mooie macrobiotische restaurants en klinieken in België, Frankrijk, Italië, Duitsland, Zwitserland en Engeland. De macrobiotische fabriek Lima produceert per dag drie ton macaroni en spaghetti; sanatorium Ceres zit vol met zogenoemde ongeneeslijke patiënten; en de restaurants Au Riz Dore en Longue Vie maken beide dagelijks mensen gelukkiger en gezonder. Het zien van al deze vooruitgang in Europa bevestigde mijn geloof in de bestemming van de macrobiotische beweging in Amerika. Toch was dit niet wat het bezoek aan Europa mij opleverde. Na zijn studie in China zei Dogen, de belangrijkste Japanse Zen priester: “Wat ik in China leerde is dat het oog horizontaal is en de neus verticaal.” In de kern is dat wat de vijf maanden in Europa mij opleverden. Amerikanen en Europeanen schrijven hun naam en adres van het individu naar het land. Japanners schrijven die van hun van het land naar het individu: Westerse stijl: Japanse stijl: Herman Aihara Japan th 44 West 96 St Tokyo, Katushika New York, NY Taeishi U.S.A. 341 Earth (in de toekomst moeten we dit vermelden) Herman Aihara

Maart 1961, New York City Vanwaar dit grote verschil? Dit verschil is het gevolg van verschillen in de manier van denken. Westers denken begint bij het individu, deel of part en gaat naar oneindigheid. Daarom ontmoet Westerse wetenschap verwarring, gericht op waarheid in de eeuwige toekomst als ze is. Oosters denken daarentegen begint bij de oneindigheid, eenheid en waarheid, gaat door tot het individuele, deel of part; dat wil zeggen via deductie. Oosters denken kent het antwoord en bevestigt dat in actuele gevallen. Elk van de methoden heeft voor- en nadelen. Wanneer beide wijzen van denken gecombineerd en begrepen zouden worden, zou een nieuwe beschaving beginnen. Alleen zo’n combinatie kan onze menselijke crisis oplossen. Dat is wat mij het bezoek van Europa opleverde.

39

40

Begin van Macrobiotiek in de V.S. Kampvuur lezing, French Meadows Juli 1979 Tijdens de eerste Amerikaanse macrobiotische lezingen gehouden op Long Island in 1960, vroeg een psychiater aan George Ohsawa of hij voor een zomerkamp terug wilde komen naar New York. Ohsawa zei, “Ik kom als jullie aanbod aantrekkelijk genoeg is.” Deze doctor Kronemeyer organiseerde dus het eerste zomerkamp op Long Island, New York. Ohsawa vloog vervolgens terug uit Parijs en we hadden het eerste kamp. Het duurde twee maanden. Dag na dag kwamen er veel interessante mensen. Een van hen was Red Buttons. Zijn vrouw had leukemie, en ze hadden ergens over Ohsawa gehoord – een vreemde Oosterse arts, die Oosterse flosofe en dieet onderwees. Ze kwamen op het kamp: “Genees mijn leukemie alstublieft.” Ohsawa nam de zorg voor Red Buttons vrouw op zich, en adviseerde fazant – het meest yange vlees. Red Buttons was zo’n interessante man – zo grappig. Op een dag sprak hij ons toe. Iedereen lachte en lachte en lachte. ‘s Nachts zong hij voor ons, een Joods lied, tijdens een kampvuur bijeenkomst, zoals nu. Hij zong een Joods lied, en verrassend genoeg, is dat ook een Japans lied! Precies hetzelfde als het Japanse lied. Ik leidde toen onze winkel in New York stad, waar we Japanse cadeautjes en macrobiotische voeding verkochten. De eerste macrobiotische voedingswinkel in de V.S. Dr. W., een geleerde arts, kwam naar onze bijeenkomsten, bestudeerde macrobiotische technieken, en begon zijn patiënten erover te leren. Zijn patiënten kwamen iedere dag in mijn winkel eten kopen. Tien mensen kwamen iedere dag. Het groeide zo snel. Als maar één arts macrobiotiek aanbeveelt zou dit land gemakkelijk veranderen. Op dat moment beval één arts het aan. Hij stopte er echter mee, toen patiënten niet terug kwamen na onderwezen te zijn. Ook was hij

Kampvuur lezing, French Meadows Juli 1979 bang dat de AMA hem uit de organisatie zou stoten. Zijn vrouw was een alcoholicus; maar zodra hij begon met macrobiotiek stopte zijn vrouw haar alcoholisme. Maar, toen hij stopte met de macrobiotiek, keerde zijn vrouw terug naar de alcohol. Ze scheidden. Heel triest. Op dat moment, in 1960, had ik moeilijkheden met de welbekende Amerikaanse Immigratie Dienst. Ik werd vaak gedeporteerd. Gedurende vijf tot zes jaar was ik al in gevecht met medewerkers van de dienst; ze zeiden: “Je moet dit land onmiddellijk verlaten, dit is de laatste oproep,” etc. Zodra het zomerkamp voorbij was, ging ik naar Europa, met mijn vrouw en twee kinderen, om mijn visum te wijzigen. Ik ging met de Amsterdam naar Holland, België, Frankrijk en Italië. Allereerst bleef ik een maand in België. Daar kocht ik een auto; ik wist toen niet veel van auto’s, dus kocht ik een Engelse Ford. België maakt zijn eigen auto’s niet, dus kocht ik deze Engelse Ford tweedehands, een oude auto. Zodra ik de auto had, reed ik naar Frankrijk en Italië. Toen ik Parijs passeerde, hoorde ik een geluid van het voorwiel: de lager was kapot. Dus stopte ik bij een garage en vroeg ze het te repareren. Ze zeiden dat ze geen onderdelen hadden, ik zou drie dagen moeten wachten. Het onderdeel kwam, het werd gemaakt en ik reed weg. Toen ging de uitlaat kapot. Steeds kreeg ik hetzelfde antwoord: “Onderdeel is er niet, we kunnen het niet maken.” In Italië aangekomen, tegen de Alpen op, bleek de auto niet omhoog te kunnen. Dus ging ik naar het dal en overnachtte daar; de volgende ochtend reed ik op hogere toeren en bereikte de top van de berg. Zo passeerden we de Alpen en gingen naar Italië. In Rome aangekomen, zeiden ze dat de motor niet goed was. Dus moest ik wachten terwijl de monteurs de motor repareerden. De onderdelen moesten uit Engeland komen – we bleven drie weken. In die tijd leerde ik mensen in Rome over macrobiotisch koken. Bij mijn aankomst in België had ik gevraagd om een visum om terug naar Amerika te kunnen, maar ze aarzelden. Toen ben ik gaan reizen. Vijf maanden later kwam ik terug in België en vroeg opnieuw of mijn

41

42

Begin van Macrobiotiek in de V.S. visum was gearriveerd uit de V.S. Ze zeiden van niet. Ik dacht dat ze mijn handel en wandel nagingen en ik was vier of vijf jaar ondergronds geweest in de V.S.; dat is niet goed. Ik besloot daarom in Antwerpen in plaats van Brussel te proberen, een andere plaats met een Amerikaans consulaat. Ik vroeg een doorreis visum aan – dat wil zeggen dat je een of twee dagen in de V.S. bent op reis naar Japan. Ik kreeg direct een doorreis visum voor de V.S. Ik kon terug naar de V.S. Daar ben ik vervolgens 19 jaar gebleven. Dit kan je doen. Uiteindelijk zijn we allemaal bezoekers van de planeet Aarde met een doorreis visum uit de oneindige wereld. Ik verliet Engeland met de Queen Mary. Dit schip ligt nu in Long Beach. Het was heel slecht. Reizen met de derde klas betekent een kamer beneden – heel slechte lucht, geen circulatie. En het voedsel: het is zo’n groot schip, voedsel wordt verschillende maanden bewaard. De rijst was verrot. Dat is het soort voeding dat je moet eten op de Queen Mary. Ik ben blij dat het nu een museum is. Toen ik aankwam in New York hoorde ik dat ik was gekozen tot voorzitter van de macrobiotische organisatie. Ik was gekozen, zonder het te weten. Ik ging van start om een tijdschrift te publiceren – the Macrobiotic News noemde ik het geloof ik Het waren veelal uitgewerkte lezingen van Ohsawa, gedrukt in offset. Dit bleef ik vanaf dat moment doen. Nadat ik terugkeerde in New York, kwam Ohsawa opnieuw en onderwees in 1961, in de zomer hadden we ons tweede zomerkamp. Toen waren we in Watsboro, in de Catskill Mountains, buiten New York. Ohsawa was heel ziek – ik weet niet waarom; hij was heel ziek, maar hij gaf hoe dan ook lezingen. Voorafgaand aan zijn lezing was hij overspannen, maar niemand realiseerde zich dat hij ziek was. Na de lezing ging hij terug naar bed. Op een bepaald moment vroeg hij me, “haal alsjeblieft wiskey.” “Het is zondag, er zijn geen winkels open”, zei ik. Hij zei echter: “Alsjeblieft, haal het.” Hij vroeg me yoghurt te halen. Hij was aan het experimenteren! Hij experimenteerde altijd als

Kampvuur lezing, French Meadows Juli 1979 hij ziek was. Hij is iemand die geniet van ziekte. Ik ontmoette nooit iemand die zo met zijn ziekte omging. Ik ben er zeker van dat hij na 40 jaar macrobiotiek wist hoe zijn ziekte te genezen. Maar hij probeerde niet te genezen. Bij de volgende lezing zei hij, “Mmm. Yoghurt heel yin.” Dat was Ohsawa. Een heel verbazingwekkende man. Na het zomerkamp in 1961, was de situatie in de wereld heel gespannen. Kruschchev was premier van Rusland en Kennedy was president van de Verenigde Staten. Kruschchev was van plan nucleaire wapens te bouwen op Cuba en transporteerde nucleair materiaal van Russische makelij naar Cuba. Kennedy verklaarde te zullen vechten als Rusland door zou gaan met de leveringen. “Een atoomoorlog is heel dichtbij” zei Ohsawa ons, toen hij dit hoorde, “we moeten ons voorbereiden op oorlog. Je zult New York moeten evacueren – dat zal het eerste doel van Rusland zijn.” Alle macrobiotische studenten verzamelden zich dus in hartje New York – twee à drie duizend kwamen aan en verzamelden zich in een grote hal om te bespreken wat te doen. Iemand zei dat we naar Australië moesten gaan. De één zei naar het westen, een ander naar het zuiden, weer iemand anders naar het noorden. We bespraken het allemaal. Er was een atoom deskundige, die een rapport van de atoom energie commissie natrok, dat zei dat er in de V.S. geen veilige plaats zou zijn in geval van een atoom aanval. Radioactieve neerslag zou door de wind worden getransporteerd. Maar de radioactieve neerslag zou volgens dit rapport het geringst zijn in de Sacramento Valley van Californië. Het is de enige vallei in de V.S. die aan alle kanten omgeven is door bergen. Wind die radioactieve neerslag mee zou voeren, zou dus buiten Sacramento Valley blijven (tenzij de bom in Sacramento Valley gedropt zou worden! ...lachen...). We besloten dus uiteindelijk te verhuizen naar de Sacramento Valley. We gingen na naar welke stad we zouden kunnen gaan. Iedere dag, iedere nacht discussieerden we met elkaar. Er werden drie mensen gekozen om

43

44

Begin van Macrobiotiek in de V.S. naar San Francisco te vliegen om de steden te beoordelen: Al Bauman, Bill Salant en ikzelf. Bill was een economisch adviseur van de president – een hoge vertegenwoordiger van de regering – en Al was hoogleraar muziek geweest aan Columbia University. Hij gaf een hele interessante muziek therapie aan veel mensen en maakte veel mensen bekend met het macrobiotisch dieet. Na de verhuizing naar Californië werd Al directeur van Synanon. Met z’n drieën vlogen we van New York naar San Francisco, huurden een auto en reden naar de Sacramento Valley, naar Mt. Shasta. We reden heen en weer en bekeken al de dorpen. We besloten dat Chico een geschikte plaats zou zijn; het was klein, maar groot genoeg, met een universiteit, radio en televisie stations, en culturele activiteiten. We vlogen terug naar New York met ons rapport. We vertelden de macrobiotische leden dat we besloten hadden naar Chico te verhuizen – hoeveel zullen er samen gaan? Vijftien families besloten te gaan – 36 mensen, inclusief babies. Iedereen pakte in, zorgde voor tenten en slaapzakken, laadde auto’s en verzamelde buiten New York City. We begonnen te reizen. Toen ze het nieuws hoorden, noteerden al de New Yorkse kranten op de voorpagina: “Moderne 20st eeuwse Exodus”. Eén verslaggever volgde ons – er was altijd verslaggeving over onze beweging. Heel grappig. Normaliter reisden we 300 mijlen per dag. We kwamen aan op een kampeerplaats, zetten onze tenten op, kookten samen, aten samen en sliepen niet samen! (Gelach). ‘s Nachts overlegden we de planning voor de volgende dag, waar we zouden stoppen en kamperen. ‘s Morgens vroeg laadden we de auto’s en reden weer 300 mijlen. Dag na dag. We stopten nooit bij Motels, altijd campings. Het kostte ongeveer 16 dagen om Californië te bereiken. Op een dag ergens in Nebraska of Missouri, in het beroemde Midden Westen woedde een zware storm. We waren aan de rand van een meer. De meesten gingen naar een motel, slechts een paar families bleven op de kampeerplaats. De volgende dag was de mooiste ochtend die we

Kampvuur lezing, French Meadows Juli 1979 ooit hadden gehad. We reisden door naar Californië en kwamen aan bij Lake Tahoe. We verlieten New York rond 1 September en kwamen midden September aan bij Lake Tahoe. We bleven een paar dagen bij Lake Tahoe – Emerald Bay. Een verslaggever van de televisie kwam naar onze kampeerplaats en interviewde ons. Altijd! (Gelach.) Daarna kwamen we aan in Chico. Deze reis was heel, heel fascinerend. We hadden geen ongelukken. Geen ziekte. Niemand klaagde. Het was de gelukkigste reis die we ooit hadden gehad. Onderweg bespraken we wat we zouden doen in Chico, een plaats waar we nog nooit geweest waren. Wat voor soort werk zouden we doen? We besloten te beginnen met de productie en distributie van macrobiotische voeding. We starten een bedrijf en noemden het Chico San. Chico is de naam van de stad, san is het Japanse woord voor intimiteit: Chico San. Niemand wist dat Chiiko de naam van mijn vrouw is. Om Chico San te starten brachten 15 mensen het startkapitaal bijeen – de een gaf $ 10.000, iemand anders $ 500 en zo voort. Dit was het begin van het eerste macrobiotische productie en distributie bedrijf in de Verenigde Staten. De eerste winkel was in de kelder van een kleine winkel. Ik importeerde de eerste goederen uit Japan: miso, tamari, wakame, hiziki, gedroogde vis en zo voort en we openden de winkel. We hielden open huis, toen de eerste producten aankwamen. De inwoners van Chico kwamen naar de eerste macrobiotische winkel: “Wat is dit? Wat is dit? Wat is dit?” Iedereen was nieuwsgierig. Ze hadden deze dingen nooit eerder gezien. Iemand keek naar de kleine visjes. “Eet je deze visjes? Eet je ogen?!” Ik was de bakker. Ik weet niet waarom ik de bakker werd – ik eet nooit brood. Oh ja, een klein beetje, maar bijna niets; in Japan was er toen geen brood. Ik werd de brood bakker. Ik bakte Ohsawa brood. (Ken je Ohsawa brood? Alleen macrobitici van de oude stempel kennen het.) Voltarwe meel en gekookte bruine rijst, gemengd tot een beslag, geen gist. Drie inches (7,6 cm) lang en één inch (2,54 cm)

45

46

Begin van Macrobiotiek in de V.S. dik: één pound (bijna een pond)! Zo zwaar als een klomp goud. Dat brood kon je twee of drie dagen later niet snijden. Je had dan een hamer nodig. We besloten bestellingen aan te nemen – brood op bestelling! Nooit gehoord van brood op bestelling; bij Chico San hadden we brood op bestelling. De ene plaats bestelde 2 broden, een andere 6, nog iemand 6. Iemand bestelde 12 broden. De chauffeur hield ervan – hij kauwde onder het rijden. Ik maakte ook voltarwe brood met een klein beetje gist, geen suiker of conserveringsmiddelen; veel vezels. Na het bakken namen we het brood mee naar de Bay Area: San Francisco, San Rafael, Oakland. We boden het aan bij de gezondheidswinkels en vroegen ze het te kopen. Ze zeiden het onder commissie te verkopen. Ik kwam een week later terug – al het brood werd teruggegeven. Dat was 1961 en 1962. Dat is het begin van de macrobiotiek in dit land. Na ons vertrek uit New York organiseerden de overgebleven mensen de Ohsawa Foundation. Ze hadden een winkel. Er gebeurde een ongelukkig voorval – een klant werd heel ziek en overleed. De FDA sloot de winkel. In Chico kwamen ze onze winkel inspecteren. Ieder product werd gecontroleerd, ieder label. Ze namen één boek en één pakje mee. Het boek was Zen Macrobiotics. Wat was het pakje? Niet vis, zout, miso, mu tea, rijst, brood, rijst wafels, bancha thee of umeboshi. Het was tandpoeder, dentie. Dentie! Dat is een medicinale naam – we konden die naam ‘dentie’ niet meer gebruiken! We gebruiken ‘dentie’ dus niet meer. Vanaf dat moment moesten we de Foundation en de voedingszaak splitsen. De FDA wetgeving bepaalt dat je niet een dieet kunt aanbevelen en de gerelateerde producten verkopen. Tot dat moment waren Chico San en de Foundation één en hetzelfde: we werkten voor beiden. We maakten er dus twee organisaties van. Lou Oles werd gekozen tot voorzitter van de Ohsawa Foundation, en Bob Kennedy werd directeur van Chico San. Ik werkte voor Chico San. Niemand in dit land kende macrobiotische voeding; om de voeding te kunnen verkopen, moesten we altijd

Kampvuur lezing, French Meadows Juli 1979 kooklessen geven. We gaven les in San Francisco, Los Angeles, Palm Springs, San Diego. Op die manier kregen we beetje bij beetje meer en meer klanten. We verkochten heel weinig voeding. Onze 15 families - 36 mensen – kochten het merendeel. Er was dus heel weinig handel en we hadden geen salaris. Drie jaar hadden we geen salaris. Bob Kennedy, Dick Smith, en Irv Hirsch waren musici. Vrijdag en zaterdag waren hun speciale dagen – ze gingen naar cafe’s en speelden trompet. Ze hadden een inkomen. Iedere keer dat ze speelden... twintig of dertig dollar. Maar ik had geen inkomen. Soms ging ik dus naar de boomgaarden en plukte perziken of pruimen, beroemde pruimen van Californië. Ik plukte Californische perziken en Sunkist Californische sinaasappelen. Op een dag ging ik pruimen plukken. Wanneer de pruimen er een beetje groen uitzien, voordat ze rijp zijn schudden ze aan de boom. De pruimen vallen op de grond en je pakt ze op en legt ze in het kistje. De maat van het kistje is 3’ bij 3’ bij 3’. Ze betaalden $ 7,50 voor een vol kistje. Het kostte me een hele dag om genoeg pruimen te rapen om één kistje te vullen. Ik huilde. Hete zonneschijn. Verzengende hitte. $ 7,50. Ik zag veel Mexicaanse kinderen ook rapen: $ 7,50 per kistje. Ik deed hetzelfde. Zij waren sneller. Een familie verdiende dertig of veertig dollar. Ik huilde. Op een dag ging ik perziken plukken. Het was heel warm. 5:00 uur ‘s Morgens beginnen, dat was heel goed – koel. Een boomgaard om vijf uur ‘s morgens is heel koud. Zodra de zon opkomt wordt het warm, heel warm, heel heel warm. Voor mijn ogen hingen grote Freestone perziken. Ik at er één op. En nog één. Ik at er nog één en nog één. Ik dacht dat perziken heel yin zijn. Nu weet ik dat perziken yin zijn. Ik hou niet zo van perziken – niet meer. Ik at er genoeg. De zaken gingen dus heel slecht. Ik had rijst wafels gezien in België en had geholpen ze te maken op een hele primitieve machine. Ik stelde voor om hier rijst wafels te gaan maken, mogelijk kunnen we

47

48

Begin van Macrobiotiek in de V.S. dan meer verkopen. We importeerden dus een rijst wafel machine uit Japan. Heel eenvoudig: je zit ernaast, doet de rijst erin, drukt aan, en laat los. Dan haal je er een rijst wafel uit, vult de rijst aan, drukt aan – een andere. Vervolgens kochten we nog een rijst wafel machine en nog twee. We hadden vier machines. Bob Kennedy was heel vindingrijk. Hij maakte een verbinding waardoor één hendel de vier machines tegelijk kon bedienen. Duw neer, laat los; vier rijst wafels tegelijkertijd. De bestellingen begonnen binnen te komen. We hadden drie shifts om rijst wafels te maken. Maar de vier rijst wafel machines produceerden een sterke kracht – je zou verbaasd zijn over zoveel kracht. Ik ben klein, en moest iedere keer springen om de hendel neer te drukken. Dan kwam de hendel met veel kracht omhoog. Ik bezeerde mijn schouder. We moesten dus steeds naar de chiropractor. We deden het tegenovergestelde van ‘doe niets’. Als je iets doet, moet je meer doen. We moesten dus meer doen: we stuitten op de remschoenen van een vrachtwagen. Die werken met hoge druk. Hun compressie geeft de druk om neer te duwen en los te laten. Bob Kennedy was geniaal. Hij monteerde remschoenen van vrachtwagens in de rijst wafel machines en weldra hadden we volautomatische rijst wafel machines. Nu hebben ze meerdere machines: rijst gaat erin, duw neer, laat los, wafel komt eruit – volledig geautomatiseerd. Dus geen schouderbreuken meer. En de werkers doen niets. Ze bereiken het niveau van Lao Tsu. Het was niet eenvoudig Chico San op te bouwen. Ik begrijp dat Chico San pas vorig jaar winst begon te maken. Een aantal jaren geleden was er een brand; toen onze eerste 200 kg eigengemaakte miso gereed was ontstond een brand door de rijst wafel machine. De hele fabriek ging in vlammen op. De fabriek ging verloren. Chico San begon dus van voren af aan. Dat is de geschiedenis van Chico San. Wat betreft de Foundation, nadat Lou Oles de leiding had overgenomen verhuisde hij naar Los Angeles en begon met de hulp van Jaques de Langre de Ohsawa Foundation. Ongelukkigerwijs

Kampvuur lezing, French Meadows Juli 1979 werd Lou heel ziek; hij had kanker voordat hij begon met macrobiotiek, en hij dacht dat macrobiotiek hem genezen had. Maar het was niet volledig genezen. Toen hij hoorde dat Ohsawa was overleden, miste Lou zijn sterke leiderschap en begon af te wijken van het dieet. Hij ging vaak naar restaurants. Zijn kanker kwam terug; toen hij zich dat realiseerde was het heel ernstig. Hij dacht dat niemand hem kon helpen, dus besloot hij naar Japan te gaan. Hij probeerde hulp te vinden in Japan, maar hij was te laat ... hij overleed daar. Mevrouw Ohsawa vroeg mij de Ohsawa Foundation voort te zetten, dus nam ik het over. Mevrouw Oles en ik zetten het voort. Ik woonde toen in Carmichael, vlakbij Sacramento en ik begon aan een lezingen trip door de hele V.S. Aan het eind van de trip (1970) ging ik naar Medocino County – John Deming vroeg me er te verblijven. Hij vroeg of ik zijn land wilde bezoeken; hij had 60 acres (240 m2) in Mirimichi. Hij vroeg me dat land over te nemen. Hij wilde het me geven. Mijn vrouw wilde het niet, maar uiteindelijk besloten we de gift aan te nemen. Dat was het eerste macrobiotisch gebied, in Mendocino County. Later ontdekte ik de reden dat hij het me wilde geven: anders zou hij $ 1.000 belasting moeten betalen. Het was een heel mooi stuk land, maar het was niet geschikt voor de Foundation; te nat en andere nadelen. Later verkocht ik het. Daarna vertrok ik naar San Francisco, in 1971. Op dat moment woonden er veel hippies in San Francisco. Een nieuwe scène ontstond voor de macrobiotiek. Peter weet veel over de hippies, dat horen we nu van hem. Hartelijk dank.

49

50

Zeven jaar na het overlijden van George Ohsawa - memoriam Mei 1972 Het is nu zeven jaar geleden dat George Ohsawa deze wereld verliet. Ieder jaar hoopte ik dat er een in memoriam ceremonie zou zijn om zijn leven en onderwijs te eren, maar het werd tot dit jaar niet gerealiseerd. De eerste herdenkingsbijeenkomst voor Ohsawa in Amerika werd op 16 April gehouden in de Gedatsu Church van San Francisco, begeleid door de aartsbisschop Eizan Kishida. Het was een mooie dag in het voorjaar en wij kwamen bij elkaar om onze achting voor onze leraar Ohsawa te tonen en onze dankbaarheid te vernieuwen vanwege het belang van zijn onderwijs. Er waren verschillende redenen dat ik de Gedatsu Church in San Francisco koos als plaats voor de ceremonie en aartsbisschop Eizan Kishida als begeleider. Allereerst gaf Ohsawa in 1963 een lezing in deze kerk op uitnodiging van de heer Koda, de grondlegger van de Koda Rijst Teler in Californië. Ohsawa ontmoette toen de heer Kishida en was onder de indruk van zijn goede fysieke en geestelijke karakter. Na de bijeenkomst zei hij tegen mij: “Houdt contact met hem.” Daarom bezocht ik de heer Kishida zodra ik vorig jaar verhuisde naar San Francisco, ik werd toen ook lid van de kerk. Ten tweede is de leer van de kerk gebaseerd op Shinto, Taoisme, Confucianisme en Boeddhisme, waarop ook Ohsawa’s onderwijs is gebouwd. Gedatsu Kongo, de grondlegger van de kerk, onderwees het belang van de Brown Rice Shrines in Ise, die graan als goddelijk vereren en zeggen dat alle mensen het belang daarvan moeten inzien. Het is geen wonder dat aartsbisschop Kishida, op dit moment de hoogste leider van de Gedatsu Church van Amerika, het

Mei 1972 macrobiotisch dieet aanbeveelt aan haar leden. Als derde onderwijzen de Gedatsu Church en Ohsawa in de grond dezelfde manier van leven, want beiden wijzen op het belang van dankbaarheid, geen verspilling, het begrijpen van wijsheid, onthechten van het verlangen van het ego en nederigheid. Ze verschillen vooral in het gebruik van woorden en hoe het principe wordt toegepast in het leven. Beide vormen van onderwijs hebben voordelen en tekortkomingen. Iemand die geen geluk door macrobiotiek heeft bereikt heeft mogelijk baat bij en ontdekt geluk door het onderwijs van de kerk. Dit zijn de redenen dat ik de kerk koos als plaats voor de ceremonie. Na de ceremonie, werd een feest gehouden waar verscheidene mensen die het geluk hadden gekend met Ohsawa te hebben gesproken, hun indrukken gaven van hem en zijn onderwijs. Dit gaf ons uiteraard niet een totaal beeld van Ohsawa, maar het gaf wel een vluchtige indruk aan hen die hem ongelukkigerwijs niet hadden ontmoet. Ik wil hier graag mijn visie op hem geven; dat wil zeggen, wat de belangrijkste les van Ohsawa was. Sommigen zullen zeggen dat het het dieet is, sommigen de orde van het universum en weer anderen dankbaarheid. Dit is allemaal juist, als je er gelukkig van wordt ze te kennen. Met andere woorden, het belangrijkste onderwijs is dat wat je het gelukkigste maakt wanneer en waar dan ook. Men moet dat onderwijs uit het vele kiezen dat helpt gelukkig te zijn. Er is dus weinig onderwijs, mogelijk geen enkel, dat goed is voor iedereen. Om te geven is naar het mij schijnt het belangrijkste onderwijs van Ohsawa voor iedereen. Menig macrobiotisch student is niet gelukkig, ondanks dat ze hun fysieke conditie sterk verbeterden. De reden hiervoor is dat ze niet genoeg gegeven hebben. Ze nemen meer dan ze geven. Ze eten meer dan ze kunnen gebruiken of verteren. Ze leerden meer over yin en yang, dan ze kunnen toepassen in het dagelijkse leven.

51

52

Zeven jaar na het overlijden van George Ohsawa - memoriam Ohsawa beschouwde Lao Tsu als de meest vrije mens. Lao Tsu zei in de Tao Te Ching, hoofdstuk 48, “Wie studeert, vermeerdert dagelijks verstandelijke kennis. Wie echter de Tao bestudeert, vermindert wat hij heeft (zoals ego-verlangen, ego-idee en vasthouden aan het ego) en bereikt uiteindelijk wu wei of Natuur. Natuur geeft slechts. Iemand die geeft, bereikt altijd alles want hij is Natuur.” Ohsawa onderwees te geven, maar hij leerde ook wat te nemen (eten). Lao Tsu leerde alleen wat te geven. Wie was wijzer? In mijn ogen was Lao Tsu wijzer, maar was Ohsawa vriendelijker.

53

Never Mind vs. No Matter (‘nooit geest’ of ‘t hindert niet’ vs. ’geen materie’ of ‘t maakt niet uit) Februari 1961 What is mind? No Matter! What is matter? No mind! Time Magazine

Wat is geest? Geen materie! Wat is materie? Geen geest!

Toen ik voor het eerst naar Amerika ging, was ‘never mind’ (‘t hindert niet) één van de vele uitdrukkingen die ik niet kon begrijpen. Nu ik hier 10 jaar ben, realiseer ik me dat die het denken van de meeste Amerikanen samenvat. Dit is het land van ‘never mind’. De sterkste motivatie in het leven van een Amerikaan is ‘materie’, geld genaamd. Veel gelukkige mensen troffen veel van deze materie hier aan en genoten een plezierig leven. Vanwege onze grote rijkdom aan hulpbronnen ontwikkelde zich het idee dat iedereen aanspraak op deze materie kan maken. Dit trok veel mensen aan, de meesten met slechts zintuiglijk of sentimenteel oordeelsvermogen. Omdat de gemiddelde persoon op een geconditioneerde of emotionele manier reageert is de money maker of avonturier een held in dit land geworden. Als resultaat hiervan is het primaire doel van ons onderwijs te leren hoe geld te verdienen en hoe gemak en plezier te bereiken. In tegenstelling hiermee is het concept van ‘no matter’ (‘t maakt niet uit) het karakteristieke concept van mensen in het Oosten. Orspronkelijk beoogt hun onderwijs, het bereiken van het hoogste oordeelsvermogen – satori – door het begrijpen van de orde van het universum. Dit idee overheerste tot de Westerse beschaving – een materialistische, wetenschappelijke technologie – werd

54

Never Mind vs. No Matter geïmporteerd. Negentig jaar geleden gebruikten Japanners mooi papier met hout print als inpak papier voor geëxporteerde goederen. Dit schokte Europeanen, die het papier evenveel bewonderden als de erin verpakte goederen. De Japanners hadden een verschillende waardeschaal, niet een tekort aan waardering van kunst. Ze wisten van de instabiliteit van deze wereld – jongeren worden oud, schoonheid verdwijnt. Daarom noemde ze het papier met hout print “plaatjes van de verdwijnende wereld.” Voor hen deden materiële zaken, hoewel mooi, er minder toe, did not ‘matter’. In ongeveer dezelfde tijd ontdekte Pasteur, in Frankrijk een techniek om wijn en bier te bewaren (Etudes sur la Biere, 1877). Om hem te eren werd de methode ‘pasteurisatie’ genoemd. Een soortgelijke manier werd al enkele honderden jaren in Japan gebruikt om rijst wijn (sake) te brouwen. De uitvinder is echter vergeten. Zijn naam is niet genoteerd. Waarom niet? Niet zo lang geleden ontdekte de Engelsman Fleming toevalligerwijs in zijn laboratorium de stof penicilline en zag dat het bacteriën vernietigde. Het werd een “wonder medicijn” genoemd en heeft zoveel invloed gehad dat een grote hoeveelheid medicijnen (antibiotica) ervan zijn afgeleid. Exact dezelfde penicilline werd honderden jaren voor Fleming gebruikt bij de productie van gedroogde bonita (een Japanse vis). Toch weet niemand wie dit bedacht. Waarom niet? De reden is eenvoudig. In het Oosten maakte men zich geen zorgen over een materiële ontdekking, hoe goed deze ook kon worden gebruikt. Ze maakten zich slechts zorgen hoe te leven, het hoogste oordeel, of satori (in Zen). Ze achtten alleen hen hoog die satori onderwezen, de weg van Zen, of Nirvana. Dit verschil in gezichtspunt heeft twee volledig verschillende beschavingen voorgebracht – het Oosten en het Westen. Conclusie: Wetenschap heeft materie bestudeerd en bereikte ‘no

Februari 1961 matter’. Religie heeft de geest onderwezen en ontmoet ‘never mind’. De Westerling zal niet zeggen ‘never mind’ en de test van een waterstof bom afgelasten. Een Oosterling wel, want die kent de orde van het universum. “Alles wat een begin kent, zal eindigen.” Beschavingen begonnen en daarom zullen ze vroeg of laat eindigen. Never mind. Ons eigenlijke Echte Leven in Oneindigheid zal doorgaan. Destructieve, analytische Westerse denkers moeten leren van de eeuwen oude, constructieve, panoramische Oosterse geest – want onze wereld balanceert op de rand van zelf destructie. Leven kan in een fits verdwijnen. Dat is letterlijk een geval van no matter.

55

56

Macrobiotische principes Uit een zomerkamp lezing, Juli 1975 Belangrijker voor je welzijn dan voeding is je houding – hoe je jezelf ervaart, hoe wonderlijk leven is, hoe verbazingwekkend sneeuw en zon. Dit gevoel zou je iedere dag moeten hebben. Het begrijpen van yin en yang is ook belangrijk, maar je moet beginnen met dit gevoel van verwondering. Eten hier en nu Het focussen op het hier en nu is in de psychologie een populaire techniek, maar het wordt niet toegepast op het dieet. ‘Eten Hier en Nu’ is macrobiotisch. Als je gewassen uit de zomer in de winter eet, raakt je fysiologische en psychologische conditie uit balans. ‘Eten Hier en Nu’ betekent het eten van voedsel dat groeit in de omgeving van waar je woont. Het beste eten groeit in je achtertuin. Het symbool voor voeding voor je gasten in het Japans is ‘rennen’, dat wil zeggen: op en neer rennen naar je tuin om vers voedsel van het seizoen voor je gasten. Eten van het geheel George Ohsawa adviseerde alleen gehele producten te eten. Wanneer je vlees eet, eet dan de hele koe van top tot teen. Kijk naar de dieren. Ze eten beenderen en ingewanden, dat voorziet in een overdaad aan alkaline voeding. Door het eten van slechts een deel ontwikkel je een verzuurde conditie. Als je schaaldieren eet, zou je ook de schelp moeten eten. Dus, omdat je de schelp niet kunt verteren, moet je niet veel schaaldieren eten.

Uit een zomerkamp lezing, Juli 1975 Vezels en de preventie van ziekte Wat is de meest fatale ziekte in de Verenigde Staten? Hart falen. Wetenschappers hebben echter bij primitief levende mensen in Africa geen hartziekten gevonden. Hun dieet bevat veel vezels, omdat ze alleen volledig, geheel voedsel eten. Hoe voorkomen vezels hartziekten? Artsen waarschuwen patiënten niet teveel cholesterol te eten. Deze substantie wordt gemaakt door de lever en heeft een belangrijke functie bij de vertering. Wanneer het dieet vezels bevat, verandert cholesterol in gal. Zonder vezels, verandert de cholesterol niet; het komt in de bloedsomloop terecht en wordt afgezet in de aderen waardoor het hart wordt overbelast. Hoe verbazingwekkend is het hart! Het klopt 70 keer per minuut, 4.200 keer per uur, 100.800 maal per dag, 36.792.000 keer per jaar. In vergelijking daarmee, zijn wij lui. We rusten en slapen. Het hart kent geen pauze. Twee miljard slagen in 50 jaar. Verbazingwekkend. Vergelijk het hart met een zuiger van een verbrandingsmotor: Welke auto houdt het 50 jaar vol? Om 50 miljard keer te kloppen, heeft het hart veel zuurstof nodig. Wat voorziet het hart van zuurstof? Bloed via de slagaderen. Een overvloed aan cholesterol plus drie vergiften – geraffneerde granen, enkelvoudige suiker en keukenzout – veroorzaken hartaanvallen. Artsen zeggen dan: Eet zemelen als vezels. Maar, wanneer je geheel voedsel eet heb je zemelen niet nodig. Darmkanker is de meest voorkomende vorm van kanker in de V.S. Het grote aandeel van vezels in geheel voedsel help kanker te voorkomen. Zonder vezels, produceert de gal uit de lever twee zuren, die in relatie met darmkanker zijn gebracht (apcholic zuur en methyl cholantrene). Door de aanwezigheid van deze zuren, kunnen giftige bacteriën woekeren wanneer voedsel drie of meer dagen in de darmen blijft. Wanneer het dieet vezels bevat, blijft oude voeding

57

58

Macrobiotische principes niet in de darmen en kunnen alleen goedaardige bacteriën daar overleven. Geen vliegen in ons bijgebouw Bezoekers die het bijgebouw van het Vega Instituut zien waar compost wordt gemaakt, zijn verbaasd. Er is geen geur, en, als gevolg daarvan, geen vliegen – ondanks dat we geen chemische desinfectiemiddelen gebruiken. Dit is vanzelfsprekend een gevolg van ons dieet. Artsen komen pas recent tot de ontdekking dat grote ‘boodschappen’ een teken van gezondheid zijn. In het Japans, is de term voor ‘grote boodschap’: groot transport, van mond tot doorvoer. Voor urine wordt de tegengestelde term gebruikt – klein transport. Er is minder urine als de nieren in staat zijn vloeistof terug te geven aan de bloedsomloop waardoor minder mineralen verloren gaan. Moderne beschaving kent het tegendeel: kleine boodschap, veel urine. Macrobiotische mensen kijken heel zorgvuldig naar voeding, maar vergeten op te letten wat er uit komt. Kijk naar wat er uit komt en je zult je balans vinden. Hart aanvallen en kanker hebben een begin. Mogelijk wordt dat uiteindelijk gevonden.

59

Misbruik van het geheugen September 1973 Tijdens een recente lezing sprak ik met een jonge macrobiotische student. Hij was net zo afhankelijk, dromerig als ik hem daarvoor kende en het ontbrak hem aan praktijk. Hij was gevraagd om als helper van de tuinman te werken in het mooie huis van zijn schoonvader. Maar zijn schoonvader wilde hem niet in huis opnemen omdat hij hen zenuwachtig maakte en instructies niet opvolgde. Dit was iemand die een juweel in een mottenbal veranderde. Hij maakte ongeluk van geluk. Hij was niet dankbaar voor zijn situatie, het werk en de inspanningen. Waarom was hij niet dankbaar? Hij dacht dat zijn liefde voor zijn vrouw echte liefde was. In werkelijkheid was zijn liefde de liefde van zijn ego, niet voor haar. Daarom veroorzaakte zijn liefde exclusiviteit, frustratie, zenuwachtigheid en ongeluk voor ieder. Wat is de behandeling voor dit ego-verlangen? Hoe kunnen we vrij zijn van de rigiditeit van het ego? Een vrij mens is iemand die vrij is van een rigide ego. Hoe kunnen we dit bereiken? Hij was intelligent en een goed student van macrobiotiek. Hij was gelukkig en deed zijn werk goed. Toen ontmoette hij een aardig meisje waar hij zoveel van hield dat ze zijn voorstel om te trouwen accepteerde. Het was een gelukkig huwelijk. Er is geluk (yang) en er is ongeluk (yin) – het is zo waar. Hun ongeluk groeide te midden van hun geluk. Hij wilde haar beschermen tegen de buitenwereld (sociale zaken) en slechte vibraties die anderen zouden kunnen geven omdat hij zoveel van haar hield. Hij weigerde anderen met haar te laten praten, zonder er zelf bij te zijn, zelfs niet via de telefoon. Hij sloot haar op in hun appartement. Hij ging altijd met haar mee bij het winkelen. Hij werd hoe langer hoe exclusiever. Zijn dieet werd zeer exclusief – bijna alleen rijst. Zo'n mono-dieet maakte zijn denken en

60

Misbruik van het geheugen houding exclusiever. Zij werd ongelukkig, angstig en nerveus. Ze vluchtte naar het huis van haar ouders terwijl hij haar volgde. Hij was te arrogant om het advies en de kritiek van zijn schoonvader te accepteren. Wat een miserabel eind van een gelukkig huwelijk. Waarom kwam dit ongeluk voort uit zo'n oorspronkelijk geluk? Hij had door macrobiotische studie een beeld van een ideaal huwelijk. Dit idee volgde hij rigide en halsstarrig. Deze rigide geest weerhield hem fexibel te denken. Hij verloor zijn fexibiliteit volledig. Hij kan, met uitzondering van wat overblijvend werk, geen enkele functie vervullen. Hij is niet fexibel genoeg om zich aan de situatie aan te passen. Gebrek aan fexibiliteit stopte zijn transmutatie. Zijn bloed stagneerde, zijn metabolisme vertraagde. Zijn ki energie stroomde niet. Waarom werd hij zo rigide en infexibel? Ik heb veel studenten macrobiotiek ontmoet die een soortgelijk probleem hadden. In principe kenden ze de macrobiotiek heel goed, ook de praktische kant. Omdat ze deze goed kenden, vonden ze het zonder uitzondering leuk erover te vertellen. Door hun goede geheugen hadden ze geen probleem het uit te leggen, ondanks dat ze er niet mee leefden. Voor hen zijn begrip en leven twee verschillende zaken. Ze dachten dat ze macrobiotiek begrepen, ondanks dat ze niet in praktijk brachten wat ze vertelden. Hun begrip kwam niet voort uit hun praktijk, maar uit wat ze hoorden over macrobiotiek van Ohsawa en andere leiders. Hun ongeluk vindt zijn oorzaak in hun goede geheugen. Ohsawa zei dat het hebben van een goed geheugen de vierde voorwaarde voor gezondheid is. Ik merk dat veel Amerikaanse jongeren lijden aan hun goede geheugen. Hun goede geheugen maakt het makkelijk voor ze om van alles te bestuderen – ook macrobiotiek. Ze tonen oppervlakkig goed begrip. Ze herinneren zich wat ze horen zo makkelijk dat het niet nodig is wat ze leren in praktijk te brengen in hun leven.

September 1973 Hun goede geheugen vormde hen tot werkers met hun hersenen in plaats van met hun fysiek. Ze leerden nooit een inkomen met zweet te verdienen. Dit maakte hen iets meer yin – lui. Deze luiheid maakte hen afhankelijk. Ze denken dat fysiek werk minder ontwikkeld is. Zij zijn te slim om een inkomen met fysiek werk te moeten verdienen. Een goed geheugen deed ze denken dat ze de flosofe goed kennen; daarop volgde arrogantie. Iemand met een goed geheugen is een gelukkig mens. Zoals Ohsawa zei, een goed geheugen is een teken van goede gezondheid. Amerikaanse jongeren misbruiken dit echter. Overdag moet men zijn fysieke lichaam gebruiken en 's nachts zijn hersenen. Wanneer hij zo leeft kan hij een gelukkig mens worden. Zo iemand ontmoette ik in Los Angeles. Hij wilde macrobiotisch leider worden. Hij bestudeerde macrobiotiek in boeken en woonde lezingen bij. Hij vulde zijn verstand met veel concepten en de ideeën van anderen. Op een dag gooide hij al die vuilnis weg. Nu leeft hij met zijn voeten op de grond. Hij is heel gelukkig met zijn dochter en vrouw. Hij verkoopt met succes aan de deur en blaakt van zelfvertrouwen. Hij maakt zich niet meer druk om concepten en ideeën met uitzondering van zijn gelukkig gevoel. Dit is niet de beste houding in het leven. Na een aantal jaren in zo'n beroep treedt de verveling in. Voor de time being is het echter goed voor veel Amerikaanse jongeren om met hun voeten op de grond te leven. Het is een heel gezonde tendens dat veel jonge Amerikanen agrarisch werk doen. Concept en praktijk, idee en fnanciën, denken en doen moeten in balans zijn. Een ander slecht resultaat van een goed geheugen is dat men zich fouten herinnert en zich voor een lange tijd schuldig kan voelen. Dit kan goed zijn, omdat dit bewustzijn ons ertoe kan aanzetten ons karakter te verbeteren. Maar het langdurig herinneren van een schuldcomplex of verdriet is een mentale depressie. Nadat we ons schuldig voelden zouden we beter het verdriet kunnen vergeten.

61

62

Misbruik van het geheugen Veel mensen herinneren zich hun fouten en lijden aan hun geheugen. Zo'n goed geheugen helpt niet om geluk te bereiken. Dit geheugen lijkt bij vleeseters populair en minder bij vegetariërs en hen die granen eten. Er zijn weinig die zich hun weldaden herinneren. De meeste mensen vergeten de voordelen die ze ontvingen, maar herinneren zich gedurende lange tijd waar ze niet van hielden. Iemand die zich zijn gelukkig lot goed herinnert en daar steeds dankbaar voor is, is een gelukkig mens. Je wordt ongelukkig als je niet dankbaar bent voor je leven, ook al heb je een goed geheugen.

63

Vergeving en huwelijk Augustus 1974 Is vergeving een deugd? Haat, wrok, boosheid. Helaas bestaan deze zaken. We kunnen echter niet eeuwig in deze toestanden blijven, we lijden er immers mentaal aan. Daarom proberen we te eraan ontkomen en echte liefde te bereiken. Als deze gevoelens worden onderdrukt, veroorzaken ze echt lijden. Eén manier om haat, wrok en boosheid te overstijgen is vergeving. Vergeving creëert rust, troost en vrede in de geest. Veel religies onderwijzen daarom vergeving als een deugd. Echte vergeving is alomvattende liefde, en heel moeilijk te bereiken. Echter, als mensen vergeving schenken doen ze dat gewoonlijk niet uit echte liefde; ze vergeven omdat ze dat geleerd hebben te doen vanuit het Christendom of een andere ethiek, of ze vergeven omdat ze haatgevoelens niet kunnen doorstaan. Met andere woorden, ze vergeven sentimenteel en bergen nog steeds gevoelens van haat en wrok diep in hun geest. Later wordt dit restant van wrok groter en groter, totdat men het niet meer kan controleren. Dan kan hij niet meer vergeven omdat nu het gevoel van haat of wrok zijn eigen creatie is, en niet van iemand anders. Dan moet hij zijn gevoel uitdrukken of zijn partner of vrienden verlaten. Tijdens een zomerlezingen tour zei iemand mij dat vergeving de enige waardevolle bijdrage van het Christendom is. Toen ik dit hoorde voelde ik arrogantie. Wie kan vergeven in geval van bedrog, als zijn eigen kind gekidnapt wordt of iets dergelijks? Veel mensen voelen schuld wanneer ze anderen niet kunnen vergeven vanwege de sterke invloed van religieus onderwijs. Dit is een ander tekort van het ethische onderwijs van vergeving.

64

Vergeving en huwelijk Waarom zouden we onze haat of wrok niet eerlijk uitdrukken, als het er is? We zouden niet moeten pretenderen dat we het niet hebben. We tonen boosheid als we boos zijn. Dan houden we geen resten van boosheid achter die zich opstapelen. Daarom zeg ik: Vergeef niet, als je niet echt van harte kunt vergeven, zodat je een kans hebt echte, reële liefde te omarmen. Waarom hebben we zoveel huwelijksproblemen? Een vriend uit Miami vroeg me deze zomer: ‘Waarom hebben macrobiotische mensen zoveel huwelijksproblemen?’ Ik hoorde dat zes macrobiotische koppels recent gescheiden zijn. Zou macrobiotisch leven huwelijksproblemen niet moeten oplossen? Om een blijvend gelukkig huwelijk te hebben, moeten we ons op de volgende manieren verbeteren: • Man en vrouw moeten even gezond zijn en een vergelijkbare behoefte aan sex hebben. Met andere woorden, ze moeten yang zijn. Een macrobiotisch dieet zal dit verbeteren. Dit is dus geen probleem. • Een echtgenoot moet in staat zijn, zijn familie fnancieel te onderhouden en de vrouw moet het huis in orde houden. Om dit te doen, moeten ze hard werken. Ze moeten yang zijn. Gebrek aan dit harde werken, deze yange kwaliteit kan de oorzaak zijn van een kortstondig huwelijk omdat hard werken (yang) een familie of een echtgenoot en zijn vrouw bij elkaar brengt. Wanneer ze niet werken, kan het huwelijk desintegreren door gebrek aan deze centripetale kracht. • Voor het in stand houden van een huwelijk hebben we niet alleen yang nodig, maar ook yin. Eén yinne kwaliteit is geduld. Getrouwd zijn, vereist veel geduld. Zonder geduld en uithoudingsvermogen kan men problemen, moeilijkheden, emotionele spanning of verschillen van

Augustus 1974 inzicht die man en vrouw hebben, niet overwinnen. Mannen en vrouwen die te yang zijn, ontberen vaak geduld. Ze trouwen haastig en scheiden haastig. Ik heb veel Amerikaanse vrouwen gezien met haar op hun benen of armen. Dat is het resultaat van het eten van teveel dierlijk voedsel; ze zijn te yang. Geen wonder dat er zoveel scheidingen zijn. • De laatste en belangrijkste kwaliteit die zorgt voor een langdurig huwelijk is de houding: probeer geliefd te zijn. Bij het eerste huwelijk, houden iedere echtgenoot en zijn vrouw van elkaar. Maar spoedig scheiden ze. Hun liefde is van korte duur. Waarom? Voor mij lijkt het erop dat ze niet genoeg proberen geliefd te zijn. Onze liefde is veelal egoïstisch en sentimenteel, relatief. Onze liefde kan gemakkelijk verloren gaan, als we andere vrouwen of mannen zien, die aardiger schijnen of mooier. We kunnen niet verwachten dat zijn of haar liefde perfect of eeuwig is; we kunnen alleen verwachten dat onze eigen liefde perfect en eeuwig is. Hiervoor moeten we proberen bemind te worden. De talenten en het fortuin van een man kunnen voor een poos aantrekkelijk zijn voor een vrouw maar dat zal niet lang duren, als hij niet probeert bemind te worden. Wanneer we ons tot het uiterste inspannen bemind te worden, zal onze echtgenoot of vrouw lang van ons houden. Geen echtgenoot kan tien jaar van zijn vrouw houden alleen vanwege haar schoonheid. Maar, hij zal van haar houden voor de rest van zijn leven als zij zich inspant om bemind te worden, ook al is ze lelijk. Er is geen liefde in deze relatieve wereld zonder de inspanning om bemind te worden. Er is een echt huwelijk als echtgenoot en vrouw trachten bemind te worden.

65

66

Macrobiotiek en EST (Erhard Seminar Training) December 1974 In San Francisco, Seattle en Boston nemen veel macrobiotische studenten deel aan de EST training. Iemand vroeg mij waarom dit zo is. De reden is eenvoudig. Ze zijn niet gelukkig met macrobiotisch leren. Waarom? Omdat ze macrobiotiek gebruiken als een excuus voor hun fouten, tekorten of overtredingen. Wanneer het ze bijvoorbeeld niet lukt op tijd op hun werk te komen, gebruiken ze het excuus dat ze te yin hebben gegeten of teveel bier hebben gedronken de avond tevoren. Ze koppelen de oorzaak van hun luiheid aan het voedsel dat ze hebben gegeten en niet aan zichzelf. Ze weigeren verantwoordelijkheid te nemen voor hun fouten en tekorten. Eens maakte één van de medewerkers van de Foundation een fout door de oneven pagina’s aan de linker kant van het boek dicht te plakken. Toen ik hem vroeg waarom hij de fout had gemaakt, zei hij dat hij teveel gegeten had. Voor hem was macrobiotiek een instrument om excuses te maken. Als je je excuseert voor je fouten en vergissingen, leer je nooit van je fouten en blijf je net zo dom als tevoren. Omdat hij excuses maakt, verliezen anderen nabije belangstelling voor hem. Door excuses voelt hij zich goed en blijft hij een goed en capabel mens, maar langzaam maar zeker laten mensen hem alleen. Hij is te wijs om geadviseerd te worden. Als hij toegeeft dat hij fout is, voelt hij zich voor een poosje miserabel, maar wint hij vriendschap, hulp en saamhorigheid. Vaak volgen op fouten en vergissingen echte vrienden als iemand nederig is. Iemand die excuses maakt en ontsnapt aan zijn verantwoordelijkheid is niet nederig. Iemand die niet nederig is kan niet bemind worden.

December 1974 Iemand die niet bemind wordt is niet gelukkig. Iemand die macrobiotiek gebruikt als instrument om zich te excuseren voor zijn misstappen, kan nooit bemind worden en is ongelukkig. EST leert ons dat alles dat je bent of doet je eigen verantwoordelijkheid is en niet voeding. Dan stoppen macrobiotiek studenten excuses op basis van voeding te maken. Dit maakt hun leven gelukkiger. Dit is één reden dat macrobiotiek studenten de EST training doen. Echter, als iemand de EST training doet als een instrument om zijn misstappen te excuseren, dan blijft hij ongelukkig. Of hij gelukkig is of niet hangt af van hoe hij denkt, hoe hij zich gedraagt, hoe hij eet, maar niet van wat hij leerde. Tenzij hij een nederig, eerlijk en beminnenswaardig persoon wordt, is hij nooit gelukkig; of hij nu macrobiotiek, EST, Zen of yoga bestudeert. Er zijn veel wegen om geluk of vrijheid te bereiken. Welke methode je ook kiest, als je je er lang genoeg op toelegt, zul je je ontplooien in het leven als je chemische bestanddelen in je voeding en te geraffneerd voedsel vermijdt.

67

68

East West Journal interview December 1978 EWJ: Wat is uw visie op de huidige verscheidenheid aan levensstijlen op seksueel gebied – gay, celibatair, androgyn, groep etcetera? HA: Alles in het universum is in een voortdurende staat van verandering – van langzaam naar snel, koud naar warm, ingewikkeld naar eenvoudig, yin naar yang of vice versa. De huidige variëteit aan seksuele levensstijlen is slechts één voorbeeld van een algemene tendens in onze huidige wereld in een yinne richting: complexiteit en verscheidenheid, uiteindelijk resulterend in een oplossing. Ons dieet wordt ook yinner: divers, in hoge mate geraffneerd, weg van eenvoud. Zelfs het weer lijkt in die richting te ontwikkelen, met koudere winters en grotere temperatuur verschillen. De seksuele levensstijlen zelf zijn gevarieerder, ook de houding ertegenover is vrijer, meer relaxed, vriendelijker – met andere woorden, meer yin. Gay en andere seksuele levensstijlen die u noemt bestaan sinds oude tijden hier en daar in bepaalde klassen van de maatschappij en in bepaalde delen van de wereld met een speciaal milieu, dieet of algemene levensstijl die de ontwikkeling van deze seksuele oriëntaties bevoordelen. Het lijkt er echter op dat deze seksuele levensstijlen recent meer gemeengoed zijn geworden. Ik denk dat hiervoor verschillende oorzaken zijn, een belangrijke hiervan is ons moderne dieet. In het bijzonder de consumptie van een grote hoeveelheid geraffneerde suiker draagt bij aan de toegenomen afscheiding van vrouwelijke hormonen in beide seksen. De toegenomen inname van chemicaliën – als voedingssupplement of via kunstmest en gewasbescherming bij het verbouwen van gewassen – beïnvloedt het functioneren van de klieren en zenuw systemen.

December 1978 Deze variëteit kan een ontwrichtend effect op de maatschappij hebben maar is van zichzelf een oorzaak-en-gevolg manifestatie van de wetten van de natuur, de orde daarvan is onontkoombaar. EWJ: Wat is de toekomst van het gezin: op zichzelf, uitgebreid, anders? HA: Alweer, er is een trend naar variëteit, in de richting van verdamping. Yang verandert in yin en dan opnieuw terug. Er is dus ook een kleine stroom aan het ontstaan naar gezinnen oude stijl. Er zijn nu combinaties van die twee. In een gemeenschap, Synanon, waar ze drugs verslaafden helpen en zaken als discipline strikt worden gehandhaafd, worden kinderen na het zogen van de ouders afgenomen. De groep draagt zorg voor de kinderen. Hier zijn vooren nadelen aan verbonden. Uiteindelijk denk ik dat de meeste mensen zullen terugkeren naar wat een natuurlijke tendens lijkt te zijn, om te willen zorgen voor hun eigen kinderen. Er zijn natuurlijk ook moeilijkheden. Yin en yang werken samen. Iedere voorzijde heeft een achterzijde. Een close familie kan goed zijn voor kinderen, maar het is belangrijk dat ze zelfstandig naar buiten treden als ze ouder zijn dan twaalf of dertien. EWJ: Wat is de beste manier om kinderen groot te brengen? HA: De beste manier is soms de slechtste manier. We denken dat het hebben van één ouder – bijvoorbeeld na een scheiding of overlijden – slecht is. Maar de meeste grote mensen verloren één of zelfs beide ouders toen ze heel jong waren. Ze moesten onafhankelijk worden. De schrijver Upton Sinclair bijvoorbeeld, had een dronkaard als vader. Sinclair ontwikkelde een loepzuiver gevoel voor sociale rechtvaardigheid. Zijn leven was toegewijd aan het opbouwen van een maatschappij die geen dronkaards voort zou brengen. In het algemeen denk ik dat de moeder het meeste invloed op een kind heeft. Tot een jaar of tien, elf , nemen ze haar geest op; ze nemen

69

70

East West Journal interview haar waar en imiteren haar manier van doen. Dat is de basis van karakter. Als de moeder hard werkt, maken de kinderen zich dat ook eigen; als ze heel religieus en nederig is neigen, zij daar ook toe. Na tien of elf jaar moeten ze uiteraard onafhankelijk van haar worden. EWJ: Wat maakt een huis gelukkig? HA: Veel dingen natuurlijk, maar het is essentieel dat tenminste één ouder een goed beoordelingsvermogen heeft. Dan kunnen ze een oplossing vinden, welke moeilijkheden ook opdoemen. Dat houdt de familie in evenwicht. EWJ: Hoe bereiden we ons voor op een betekenisvolle oude dag? HA: Deze vraag gaan we onszelf schijnbaar stellen rond ons dertigste. De jaren tussen ons twintigste en dertigste zouden we moeten gebruiken om rond te kijken, te experimenteren, reizen, uitproberen, onszelf vinden, ontdekken wat we echt willen doen met ons leven. Zo rond ons dertigste beginnen we daaraan te werken. Voor een betekenisvolle oude dag moet dat werk voor 60 à 70% voor persoonlijke bevrediging zijn, en voor 40 en tenminste 30% om anderen te dienen, onszelf gevend aan mensen en de maatschappij in de breedte. Als we dat niet doen, kan onze oude dag heel eenzaam zijn. Je kunt een betekenisvolle oude dag niet in één dag opbouwen.

71

Honda Augustus 1978 George Ohsawa omschreef geluk eens als: ‘Alles doen wat je wilt en er van genieten tot het einde van je leven, dag en nacht, het realiseren van al je dromen en gedurende je leven en na je sterven door iedereen bemind te worden. Zo’n leven is zelf het geluk.’ De meesten van ons zoeken ernaar wat we willen doen. We vinden een baan die we willen; later ontdekken we dat het niet de baan is die we willen. Dus veranderen we van baan. We vinden een partner zoals we willen; later ontdekken we dat hij of zij niet degene is die we willen. Verwijdering en scheiding volgen. Ons leven is een voortdurend zoeken naar wat we willen. Macrobiotiek is een manier van leven die ons wil helpen te ontdekken wat we willen en daaraan vast te houden, dag en nacht, om onze schitterende droom te realiseren en enorme vreugde. Er zijn veel mensen die weten wat ze willen, en hard werken om dat te realiseren. Veel van hen slagen daarin niet omdat ze hun gezondheid verliezen of onderweg vijanden maken (ze zijn te exclusief). Heel weinig mensen hebben een droom die hun hele leven bij hen is. Ik ontmoette een man die een levenslange droom had. Zijn naam is Soichiro Honda, de stichter van Honda Motor Company. Macrobiotiek kende hij kende niet maar hij groeide op op een natuurlijke macrobiotische manier en toen hij zestien was kende hij zijn droom voor de rest van zijn leven. Ohsawa zei dat onderwijs op school onze intuïtie afstompt. Mr. Honda kreeg slechts zes jaar onderwijs. Hij leerde door te werken. Doordat hij geen technische opleiding genoot was zijn concept van motoren en auto’s niet door anderen bepaald. Hij kon vrij denken. Als een jonge man ontwierp en bouwde hij een kleine motorfets en, later in zijn leven, een samengestelde vortex aangedreven

72

Honda verbrandingsmotor. Hier volgt een deel uit Honda van Sol Sander: “In de lente van 1974 werd aan Soichiro Honda, die meer dan de meesten van zijn generatie, ontsnapte aan het bestaande onderwijs en die het leren uit boeken in hoge mate verachtte, een eredoctoraat aangeboden door Michigan Technological University. Honda sprak eenvoudig en ernstig tot zijn ‘mede geslaagden’ op de gelegenheid van de plechtigheid: ‘Veel mensen dromen van de hoop op succes. Voor mij kan succes alleen worden bereikt door herhaald mislukken en zelfbezinning. In feite representeert succes slechts 1% van je werk dat slechts volgt op de 99% dat mislukken wordt genoemd.’” Dit is zijn conclusie na vele jaren van trial en error om een revolutionaire auto en aandrijving voor een motorfets tot stand te brengen. In het geval van Honda is het object een machine. Wanneer we onze gezondheid willen verbeteren, zijn hard werken en trial en error nog belangrijker. Goede gezondheid is moeilijk te bereiken. Ook met macrobiotiek komt herstel pas na veel falen. Het komt vaak voor dat mensen macrobiotiek laten schieten, wanneer het niet lukt na enkele maanden hun gezondheid te verbeteren. Dit komt meestal omdat ze niet begrijpen dat men de echte wortels van de ziekte onder ogen moet zien. Mr. Honda begreep dit volledig en zijn succes bewijst het. Hij zei: “Ik wil benadrukken dat de oplossing voor ieder probleem gezocht moet worden bij de wortels. Bijvoorbeeld het probleem van de luchtverontreiniging. De vervuiling door auto’s wordt een serieus probleem in de wereld. Bij Honda Motors bedachten we hoe de uitlaatgassen in de motor zelf te zuiveren. We wisten dat de oplossing in de grond alleen bereikt kon worden wanneer de uitlaatgassen schoon uit de motor zouden komen. We veranderden het verbrandingsproces zelf en ontwikkelden het CVCC systeem. Het Amerikaanse Instituut voor bescherming van het milieu erkende dat deze motor, zonder gebruik te maken van nabehandeling,

Augustus 1978 voldoet aan de strengste normen van de ‘Wet op de Zuivere Lucht’ voor uitlaatgassen. Dit, zo geloof ik, is een succes dat niet bereikt had kunnen worden zonder de flosofe om het probleem bij de wortel aan te pakken.” Het is spijtig dat grote autofabrikanten als Ford en GMC hun houding tegenover verbetering van motoren niet veranderden, zelfs niet na het zien van Honda’s succes. In het medische veld is het zo mogelijk mogelijk nog belangrijker de wortel van het probleem te zoeken. Daarom moeten we ons dieet bestuderen wanneer we meer gezondheid en geluk zoeken. De Westerse geneeskunde is op dit moment echter slechts geïnteresseerd in de behandeling van symptomen, veelal door chirurgie. Medici negeren niet alleen het dieet, ze houden de ontwikkeling van een benadering van gezondheid met voeding tegen. Macrobiotiek en veel andere natuurlijke geneeswijzen worden aangevallen als publieke vijanden. Langzaam aan verandert echter de westerse geneeskunde. Tandenknarsend geven ze nu bijvoorbeeld de effectiviteit van accupunctuur toe, hoewel ze niet weten hoe het werkt. Enkele artsen beginnen het belang van het dieet bij het onderhouden van iemands gezondheid te erkennen. Hun onvermogen een afdoende behandeling te vinden voor degeneratieve ziekten, zoals kanker, hartziekten, diabetes, geestelijke ziekten etc, heeft de medische professie gedwongen verder naar de wortel van de ziekten te zoeken, dat is het dieet. Ik geloof dat vroeg of laat enkele macrobiotische leiders als grote redders geëerd zullen worden door de medische professie en het publiek. We kunnen veel leren van mr. Honda, hoewel hij werkte met motoren en niet met het menselijk lichaam. Tijdens een feest ter ere van mr. Honda, zei de Japanse prins Takamatsu: “Het moet een ongeloofijk veeleisende taak zijn om iets uit te vinden of te bedenken?” Honda’s antwoord was een belangrijk deel van zijn flosofe, waarop hij zijn bedrijf had geënt: “Ik vind het niet echt

73

74

Honda veeleisend omdat ik doe wat ik wil doen. Zoals het spreekwoord zegt, ‘Liefde maakt afstand klein.’ Iemand die probeert iets nieuws uit te vinden doet zichzelf een genoegen hoewel hij in de ogen van anderen een moeilijke tijd lijkt te hebben. Onze taken en moeilijkheden zijn veel groter dan het verbeteren van een motor. Daarom zullen onze blijdschap en geluk veel groter zijn dat wat mr Honda realiseerde. Hij realiseerde zijn dromen. En zijn succes volgde op zijn levensflosofe, die hetzelfde is als die van George Ohsawa. We moeten hard werken om onze dromen te realiseren, zoals ook mr Honda deed. We kunnen een hele grote droom realiseren omdat we het Unieke Principe kennen. Maar we moeten hard werken.

75

Psychologische transmutatie Juni 1971 Bij de overgang van de plantenwereld naar onze dierlijke wereld, ontwikkelen cellen, organen, hormoon en zenuwstelsel. Wanneer deze systemen in een redelijk constante toestand verkeren, noemen we dat gezondheid. Met andere woorden, gezondheid is het vermogen om ons organisme, verbranding en lichaamsvocht redelijk constant te houden – ook bij een temperatuur van 130°F (54°C, evenaar) of -30°F (-34°C, Alaska). Dit fysiologische evenwicht (gezondheid) is de fundering van biologische en fysiologische transmutatie. De capaciteit voor biologische en fysiologische transmutatie is echter voor de mens niet voldoende om gezond te blijven. Men moet in staat zijn emotie te transmuteren: haat en exclusiviteit in liefde en geloof. Deze transmutatie wordt bereikt door ons alomvattende hoogste inzicht. Welk oordeel regeert biologische en fysiologische transmutatie? Dit is mechanisch, blind oordeel – de laagste vorm van inzicht. Wanneer blind oordeel heel helder en precies is, zullen we in staat zijn gezondheid te onderhouden, dat zal het hoogste inzicht zichtbaar maken. Het laagste en hoogste inzicht zijn de voor- en achterkant van de zelfde Eenheid. Gezegd zou kunnen worden dat macrobiotiek een manier van leven is die het laagste inzicht versterkt en verheldert. Als we een sterk blind inzicht (instinct) hebben, zullen we de hoogste vorm van inzicht laten zien, die is alomtegenwoordig. Zolang we leven voeren we biologische en fysiologische transmutatie uit, toch is emotionele transmutatie moeilijk. Waarom? Naar het mij schijnt omdat ons blind inzicht niet helder genoeg is. Hoe versterken we ons blinde inzicht? Probeer de effciëntie van je leven heel hoog te houden (weinig innemen en veel geven). Hoe

76

Psychologische transmutatie laten we het hoogste inzicht zien? Oefen emotionele transmutatie zoveel als je kan. Hier is een enkel advies betreffende emotionele transmutatie: Er is een vrouw die zich verzet tegen het feit dat mensen haar niet mogen omdat ze heel actief, open, gevend is en hard werkt. Ze zeggen dat ze te yang is. Hoe kan ze uit de spotlights treden? Mijn advies aan zulke mensen is om anderen dingen te laten doen om hen te helpen. Zo kun je voorkomen zelf de eerste te zijn. Een ander probleem waar ik over hoorde op ons zomerkamp is een soort van haat. Ik had hetzelfde probleem. Er kwamen veel mensen naar mijn huis, sommigen heel lui. Mijn vrouw, Cornellia, had het moeilijk met deze luie mensen te werken. Ze haatte hen en klaagde tegen mij. Dus ik zei haar, hij is lui; hij brengt luiheid in mijn huis, zodat een andere aanval van ongeluk verjaagd wordt. Zulke kleine vormen van ongeluk onderhouden het voortdurende geluk in ons huis. De I Ching zegt ons niet te proberen om perfect te zijn. Perfectie is een stap in de richting van vallen (het creatieve principe). Toen ik iemand adviseerde les te gaan geven, zei hij, “Ik ben niet in staat om les te geven; ik maak zo veel fouten.” Ik zei hem, “Dat is hoe je les kunt geven; vertel over je fouten. Dat is les geven.” Mensen leren meer van je fouten dan van je succesverhalen. Als je een probleem met iemand hebt, klaag niet tegen iemand anders dan tegen die persoon. Direct aanspreken helpt in de meeste gevallen. Dat moet echter wel zo gedaan worden dat je misverstanden, vooroordelen en vooropgezette ideeën tegenover elkaar kunt verhelderen. Als een direct gesprek te intens is, zul je er niets bij winnen. Als iemand het niet met je eens is, dan zou je het bij het verkeerde eind kunnen hebben. Als je dit echt begrijpt en het ermee eens bent, zul je geen problemen met anderen hebben.

77

Een nieuw leven Juli 1977 Tegen het eind van het zomerkamp, kwam er een vrouw uit ZuidAmerika naar me toe voor een consult. Ze vertelde me dat ze al jaren na ieder maal moest overgeven. Door deze ziekte was ze uiteraard mager, zwak en zelfs wanhopig over haar toekomst. Ze was niet levendig, maar meer als een wassenbeeld. Haar vader domineerde haar familie en vroeg haar voortdurend bij hem te blijven. Ze haatte dit en voelde zich als gevangen. Ze trachtte haar vader meer dan eens te ontvluchten. Ze nam slaappillen. Uiteraard verslechterden de slaappillen haar mentaliteit, beschadigden haar hersenen. Ze haatte haar ouders zozeer dat ze niet hetzelfde wilde eten als hen. Terwijl ze opgroeide at ze vooral eieren, kaas en uien. Enkele maanden geleden leerde ze macrobiotiek kennen, maar ze at veel suikerachtige voeding nadat ze met het dieet begon. Suiker maakte haar fysiek zwakker, wanhopig en mentaal negatief. Ze verloor vertrouwen in haar leven. Als laatste redmiddel kwam ze naar ons macrobiotische zomerkamp. Na haar bekentenis, vroeg ze me wat ze moest doen. In haar geval werkt voeding langzaam, omdat ze veel weer overgeeft. Hoe kon zij haar problemen overwinnen? Het schijnt mij toe dat het overgeven veroorzaakt wordt door een zenuw stoornis, mogelijk aan het parasympatische deel van het zenuwstelsel. Om dit te genezen, moet ze vrede in haar geest herstellen. Ik zei haar dat ze haar haat tegenover haar vader weg moest doen. Hij handelde brutaal omdat hij een overwegend yang dieet had (te veel vlees) wat hem te bezorgd en bekommerd maakte om haar maagdelijkheid. Hij hield van haar en om een gelukkige vrouw te worden, zou ze haar vader moeten bedanken voor zijn

78

Een nieuw leven liefde. Ze stemde hiermee in. Haar wangen bloosden en haar ogen lichtten op. Ik verzekerde haar dat haar problemen zouden verdwijnen, zolang ze uit de buurt van suiker zou blijven en een yang dieet zonder dierlijke producten zou gebruiken. Ze lachte en gaf me een kus op mijn kaak. Die dag, na het avondeten, vroeg ik haar of ze nog over had moeten geven. Ze zei van wel. Een paar dagen later, hielp ze in de keuken en voor de eerste keer tijdens het kamp danste ze bij het kampvuur. Het overgeven was gestopt! Ze was heel gelukkig bij het eind van het kamp. Ze startte een nieuw, gelukkiger leven.

79

Vriendschap December 1975 Een jongen die ik al jaren ken, kwam op een dag naar Vega. De volgende dag was ik aan het werk in onze tuin; hij kwam wat later. Een poosje later begon hij vragen te stellen over Vega en macrobiotiek. Omdat ik druk was met het werk dat ik me voorgenomen had, gaf ik korte antwoorden, bijna afgebeten. De volgende morgen, na het ontbijt, vroeg hij mij te spreken. Hij vroeg me waarom ik gister in de tuin kwaad op hem was. Hij voelde zich ongelukkig vanwege mijn houding van gister. Hij was heel serieus en gespannen. Ik zei hem dat ik kwaad op hem was omdat hij mijn planning verstoorde door allemaal vragen te stellen die ook naar voren gebracht zouden kunnen worden tijdens een ontmoeting of rust. Omdat we elkaar al zo lang kenden, dacht hij dat hij iedere vraag op ieder moment kon stellen. In feite had ik tot dan niet zoveel gevoelens van vriendschap. Nu ik wat argumenten met hem had gewisseld, voelde ik heel veel vriendschap. Hij is meer nabij dan ooit. We communiceerden. We zijn vrienden. H2 en O mengen niet, maar wanneer er een elektrische vonk aan wordt gegeven, dan combineren ze en produceren water. Onze argumenten zijn als een elektrische vonk, die een man en een man verbinden. In geval van een man en een vrouw is dit nog sterker. Wanneer zij zich verbinden, ontstaan er heel veel vonken. Argumenten of ruzies tussen echtgenoot en vrouw zijn niet anders dan een proces van verinnerlijking in hun relatie. Hoe groter het verschil tussen hun karakters, hoe groter de vonken en hun vereniging. De relatie tussen George Ohsawa en Lima Ohsawa was zo. In hun dagelijks leven waren er veel vonken tussen hen. Deze vonken worden argumenten, ruzies of gevechten tussen mensen genoemd en door velen als onwenselijk beschouwd. Als we deze

80

Vriendschap menselijke gebeurtenissen als natuurlijke fenomenen beschouwen, moeten we ze verwelkomen, omdat deze intense wederzijdse reacties onze relatie dieper en sterker maken. Er zijn vonken tussen nationaliteiten en volken die oorlog veroorzaken. Zoals de oorlog tussen India en Groot Brittannië of Japan en Amerika. De oorlogen maakte hun relatie veel dieper, en wederzijds begrip nam enorm toe. Laten we ons argumenteren met vrienden begrijpen als ontstekingsvonken van wederzijdse eenheid – liefde of vriendschap.

81

Veranderen van ‘afkeer’ in ‘houden van’ December 1975 Op Vega was er een aantrekkelijke vrouwelijke student. Op een dag zei ze tegen mij: “Ik houd niet van hem”. Ik was van streek. Wat een lelijk woord kon zo’n mooie mond uitspreken! Is dit een typisch geval van yang dat yin voortbrengt of schoonheid die lelijkheid voortbrengt? Is ons leven in overgeleverd aan deze unieke wet? Ze had yoga bestudeert, dat is zoals ik het begrijp, een studie van de eenheid van het leven. Maar dan betekent dit dat ze het niet in praktijk brengt, ze heeft ‘afkeer’ van iets. Ze wil yoga lerares zijn. Dan moet ze haar afkeer overwinnen. Anders zal haar yoga slechts een oefening zijn en niet een echte yoga. Het is yoga van het lichaam, zonder geest. Er zijn veel van dit soort mensen. Hoeveel mensen bereikten de geest van: “Ik ontmoet nooit iemand waar ik een afkeer van heb” (Will Rogers)? Als we een afkeer van iets of iemand hebben, zijn we exclusief en onvrij. Daarom is daar geen vrede. Ohsawa leerde dat we een geest van ‘geen afkeer’ moeten bereiken. Is er een manier om afkeer te overwinnen? Het is makkelijk om over Alomvattende Liefde te spreken, maar het is moeilijk in praktijk te brengen. Ik ken twee dingen die we moeten oefenen: Ten eerste moeten we gezondheid bereiken. Zolang we ergens een afkeer van hebben, zijn we niet gezond. We hebben een afkeer van ziekte, armoede, infatie, werkeloosheid, gekte, oorlog, overstromingen, vuur, insecten, bacteriën, haat, boosheid, etc. Dan zijn we niet gezond. Als we overal van houden, dan zijn we gezond. Hoe gezond te zijn? Allereerst, een gebalanceerd yin yang dieet, zoals in de macrobiotiek onderwezen. Ten tweede, hard werken. Als we fysiek in balans zijn, hebben we minder ergens een afkeer van. Toen ik jong was had ik een hekel aan eierplant. Nu houd ik er heel

82

Veranderen van ‘afkeer’ in ‘houden van’ veel van. Toen was ik te yin. Toen ik yanger werd, werd ik meer aangetrokken tot de eierplant (yin). Ten tweede moeten we afkeer transmuteren in houden van. Denk niet dat het onvermijdelijk is ergens een afkeer van te hebben, een onveranderlijk gegeven. Als je bijvoorbeeld niet van rijst houdt, leer dan hoe rijst te koken, zo dat je er van gaat houden. Als je niet van je ziekte houdt, moet je dat uitwerken, totdat je van je ziekte houdt. Zodra je van de ziekte houdt, ben je genezen. Voor mij is er geen andere echte manier van behandelen, zelfs niet een macrobiotisch dieet. Cornellia was drie jaar geleden in het ziekenhuis. Ze had uiteraard een afkeer van het ziekenhuis en haar ziekte. Ze zei: “Ik kan mijn ziekte behandelen en gelukkig worden als ik naar huis kan gaan.” Ik zei: “Nee, als je in het ziekenhuis niet gelukkig bent, zul je ook thuis niet gelukkig zijn. Als je een afkeer van je ziekte hebt, zul je je ziekte niet behandelen.” Toen begon ze van het ziekenhuis en de ziekte te houden. Daarna lachte ze altijd naar het ziekenhuis. Drie maanden later was ze van haar ziekte hersteld. Als je niet van hem houdt, moet je jezelf veranderen, zodat je van hem gaat houden. Gewoonlijk houden we niet van iemand omdat hij of zij enkele van onze eigen tekortkomingen heeft. Onze tekortkomingen maken dat we weigeren iemands gelijkaardige karakter te accepteren. Dit is een gevoel van afkeer. Onze afkeer is een symptoom van onze arrogantie die weigert onze tekortkomingen te erkennen. Als we onze ‘afkeer’ transmuteren in ‘houden van’ zijn we gelukkiger.

83

Onderhouden van Karma Februari 1977 December j.l. nam ik voor een maand het volledige graan dieet, nummer zeven in acht. Waarom? De ongelukkige situatie in mijn gezin, dwong me nauwkeuriger naar mijn eigen tekortkomingen te kijken. Mijn dochter, Marie werd gehinderd door psychologische problemen. Ze viel uit op school, omdat ze gepest werd door haar klasgenoten. Ze stroomde in op de high school om haar diploma te behalen, maar ook daar viel ze uit vanwege de verlegenheid die ze ondervond als ze haar verslagen voorlas voor de studenten. Ze werd zo nerveus die dagen dat ze tweemaal slaappillen nam om ziek te worden. In Oktober 1976 ging ze, zonder het mij of mijn vrouw te zeggen, naar een familie therapeut. Wij waren bezorgd toen de avond viel en er nog geen teken van Marie was. We melden haar als vermist bij de politie en tenslotte belde de politie om 2:00 u a.m. dat ze op het station was. Ze had nadat ze per bus terugkwam uit Chico, vanaf 9:30 p.m. op straat gezworven. Ze was eerder weggelopen, en toen had Corneliasan haar gezegd dat ze niet meer thuis mocht komen als ze weer weg zou lopen. Nadat ze had gespijbeld en laat uit Chico terugkwam, dacht ze niet meer thuis te mogen komen. Corneliasan denkt dat Marie’s psychologische problemen het gevolg zijn van de geest van mijn ex-vrouw, die 27 jaar geleden zelfmoord pleegde. Op een dag gingen Corneliasan en ik naar de Gedatsu Church waar we bidden tot verschillende heiligen en voorouders. Deze speciale dag vroeg ze de jonge dominee, Pastor Sebe van de esoterische Shingon secte, een speciale training te doen, Go-Ho training, waarbij men een amulet vasthoudt en bidt. Op het amulet staan

84

Onderhouden van Karma verschillende spreuken geschreven van heiligen en symbolen van yin en yang in Chinese tekens. Veel trainers hebben krachtige ervaringen gehad toen ze dit amulet vasthielden. Sommigen schrijven of spreken woorden ingegeven door geesten van overleden verwanten. Corneliasan had zo’n ervaring. Ze begon woorden van mijn exvrouw te spreken. De geest (van mijn ex-vrouw) zei dat ze een vergissing had begaan door zelfmoord te plegen en dat ze spijt had van haar daad. Ze was jaloers op mijn huidige vrouw en deze weerstand en jaloezie maakte dat Marie zelfmoord overwoog. Als burgerlijk en ontwikkeld mens was dit moeilijk te accepteren voor mij. Ik geloofde dat het Corneliasan’s onbewuste was dat sprak, niet een geest. Corneliasan dacht niet op die manier; ze geloofde sterk in het bestaan van de geest en haar vervloekende vermogen. Ze wenste de weerstand en de jaloezie door gebed te verlichten. “Ik kan dat niet geloven,” zei ik boos. “Ze pleegde zelfmoord omdat ze niet met mijn stiefmoeder door één deur kon. Ze was te introvert om haar moeilijkheden te kunnen uiten. Het was haar fout zelfmoord te plegen. Waarom zouden wij als resultaat daarvan moeten lijden?” De pastor zei tegen mij, “Je kan iemand bekritiseren wanneer die in leven is, maar je kan niet iemand bekritiseren die dood is. Haar zelfmoord was voor een deel het resultaat van uw karakter, dat de problemen van uw dochter mede kan veroorzaken. De geest zegt u dat totdat u hierover kunt refecteren en uw karakter kunt veranderen, het ongeluk van uw familie onopgelost blijft.” Hij ging door en zei, “Uw ouders kunnen verkeerd gehandeld hebben en weerstand in iemand hebben veroorzaakt. Die weerstand kan de oorzaak zijn van uw ongelukkigheid. U kunt denken dat dit niet klopt. Waarom zou u verantwoordelijk moeten zijn voor de daden van uw vader? Maar, omdat u gelijke trekken heeft, zorgt u dat deze weerstand voortduurt. Eerder dan uw ouders te verontschuldigen, verontschuldig u voor uzelf. U moet uw eigen gedrag veranderen.

Februari 1977 De oorzaak van uw ongelukkigheid is in u, niet in de geesten.” “Dat is waar,” bedacht ik. George Ohsawa had hetzelfde gezegd. Ik realiseerde me dat alles wat om mij heen gebeurde mijn verantwoordelijkheid is. De zelfmoord van mijn ex-vrouw, was mijn verantwoordelijkheid. Het was gevolg van mijn ego, mijn gebrek aan onafhankelijkheid, en mijn beperkte begrip van haar moeilijkheden. Nu realiseer ik mij dat zolang ik deze tekortkomingen heb, veroorzaak ik slecht karma voor mijn vrouw en het ongeluk voor mijn dochter. Ik moet mijzelf veranderen. Dat is waarom ik een maand alleen granen at. Het veranderde mijn tekortkomingen niet direct, maar het maakte enkele dingen duidelijk: (1) Alleen granen eten, verhoogde mijn eetlust. Ik had altijd trek. Granen zijn overduidelijk beter verteerbaar dan ander voedsel. (2) De conditie van mijn maag verbeterde, maar niet mijn darmen. (3) Het was makkelijk verlangen naar uitspattingen te overwinnen. Ik zal doorgaan met het onderhouden van dit karma tot mijn vrouw en dochter gelukkig zijn.

85

86

Lima-San September 1972 Op 13 juli 1972 in Ann Arbor, Michigan, ontmoetten we uiteindelijk Lima-San, die er even jong uitzag als zeven jaar geleden. Ik was blij haar te zien. Het was fjn met Lima-San te praten. Ze straalde gezondheid en geluk uit, een goed voorbeeld van macrobiotiek. Haar aanwezigheid alleen al geeft macrobiotiek betekenis. Ik miste echter iets. Dat was Mr. Ohsawa. Als ik Ohsawa in Amerika ontmoette, was Lima-San er altijd. Ohsawa was heel yang, zoals een ginseng-wortel; een zelf-made man. Lima-San was een bloem in een warm huis. Daarom waren ze een perfect koppel. Ohsawa gaf vaak les over huwelijk en geboortedatum. Een perfect tegengestelde geboortedatum (180 dagen verschil) zal de yin en yang aantrekking zo sterk maken dat het moeilijk voor zulke mensen is te scheiden. Hij gebruikte hun huwelijk als een voorbeeld van zo’n sterke band, die hij tevergeefs probeerde te verbreken. Iedereen lachte wanneer Ohsawa zei, “Ik probeerde vaak te scheiden van Lima, maar dat mislukte.” Veel mensen mogen denken dat dit een grap is. Maar het is geen grap. In werkelijkheid waren er voortdurend moeilijkheden en problemen tussen hen. Omdat Ohsawa van aardige, zelfstandige vrouwen hield waren er geruchten en roddels dat hij een persoonlijke relatie had met een secretaresse of een andere macrobiotische vrouw. Lima-San, werd vaak gekweld en leed aan jaloezie van zulke roddels. Eens sprak Lima-San met mij over zo’n roddel die haar ontmoedigde en haar wantrouwen tegenover hem voedde. Ohsawa wilde dat Lima-San een macrobiotisch voorbeeld was. Daarom onderwees hij haar heel ernstig. Soms voelden we dat Ohsawa te ernstig was en we hadden met haar te doen. Zonder Lima, zou Ohsawa niet hebben kunnen overleven in Afrika. Het is

September 1972 Lima-San’s geduld en liefde voor Ohsawa die haar geïnspireerd heeft de macrobiotische beweging in Japan voort te zetten en de V.S. te bezoeken. Het geluk dat Lima-San uitstraalde trok vele macrobiotische zoekers in Ann Arbor en Chicago waar ze met hulp van Katharine Tanaka, Nobuko Ujiie, en Cornellia kooklessen gaf. Haar koken was grondig en perfect en de smaak was heerlijk gebalanceerd. Haar maaltijden zijn echt meesterwerken. Ieder die haar ontmoette werd aangemoedigd en zekerder van de macrobiotische manier van leven. Ze ruilde Chicago in voor Boston, en beloofde dat ze weer terug zou komen naar de V.S. Wie het dit jaar misliep haar te zien en van haar gerechten te proeven, moet dat zeker volgend jaar doen.

87

88

Negende herdenking George Ohsawa 27 April 1975 op Vega De amandel- en pruimenbomen hebben al gebloeid, de kersenboom bloeit nu volop. Het is een mooie dag. Het is hier mooi. Als voorzitter van het Vega Instituut, stel ik ten overstaan van Amaterasu Oomikami, Skunahiko No Kami en Okuni Nushi No Kami, dat wij als leerlingen van George Ohsawa oprecht samenkomen om de ziel van George Ohsawa op zijn 9e sterfdag uit te nodigen ons te herenigen en van deze dag met hem te genieten. Het voedsel dat we hier aangeboden krijgen is allemaal bereid door uw alomtegenwoordige, almachtige en alwetende liefde. We bieden dit voedsel aan om onze waardering voor jullie giften aan ons te tonen en om deze te delen met onze leraar, George Ohsawa. George Ohsawa, u leerde ons hoe wonderlijk het leven is en hoe we het gelukkig kunnen leven. We zijn immens veel verschuldigd aan uw onderwijs. Daarom komen we op uw herdenkingsdag bij elkaar om u onze heerlijke gerechten aan te bieden als klein blijk van onze waardering. Neem alstublieft ons aanbod aan en geniet met ons van dit fjne feest, zoals u 10 jaar geleden deed toen u bij ons was. Hoewel u nu niet meer met ons spreekt, kunnen we nog steeds uw stem horen. U laat uw gezicht niet meer zien, maar we kunnen u zien. Wij zijn altijd bij u. Zoals u ons geleerd hebt dat we altijd bij elkaar als zijn we gescheiden zijn. Uw stem, toen u zei dat er geen dood is, is nog steeds in mijn oor. U leerde ons dat de mens gelukkig is. Zo niet, dan is het zijn fout. Op deze speciale dag, brengen we ons uw onderwijs voor de geest en beloven we dat we altijd doorgaan

27 April 1975 op Vega om dat voort te zetten. Leidt ons alstublieft om moedig en eerlijk te zijn, zoals u was. Inspireer ons om geluk te brengen in gezin, gemeenschap en wereld, overwinnend en genietend van iedere uitdaging en tegenstelling. We zijn trots op u en we zijn gelukkig. Met achting, Herman Aihara

89

90

Wat we leren van zalmen

Wat we leren van zalmen 3 september 1975 Op een dag, pas teruggekomen uit Japan, ging ik naar de Feather Rivier. Zalmen sprongen overal over de golven. De late zomer zon verhitte de oever en het was warm. Rond de middag waren alle vissers vertrokken, behalve ik. Ik wierp een lijn uit tot over het midden van de stroom die een overvloed aan lijn terugbracht. Ik wilde een metalen lepel pakken aan het eind van de lijn, dus begon ik eraan te trekken. Ik trok eraan. Opeens begon de lijn uit zichzelf stroomopwaarts te bewegen. Er zat een zalm aan de lijn. Wat een verrassing. Ik had een zalm gevangen. Het bewoog sneller en sneller stroomopwaarts. Tevergeefs probeerde ik de lijn vast te maken aan mijn haspel. De zalm trok zo hard aan de lijn dat ik pijn kreeg aan mijn vingers. Ik belde Joe, Fred en Mr Kurosawa, maar niemand antwoordde. Toen brak de lijn. De vis was vertrokken om te kuiten diep in de rivier. Wat een kracht heeft een zalm, na een reis van 200 mijl vanaf de oceaan! Gedurende deze reis eten ze echter niet. Ik zat op de oever van de rivier en een ogenblik overdacht ik het leven. Zalm kuit stroomopwaarts en zwemmen naar de oceaan waar ze volwassen worden. Als ze volwassen zijn, zwemmen ze stroomopwaarts, waar ze voor het eerst en laatst geboren zijn. Daar baren ze hun nageslacht en sterven ze. Het grootste deel van hun leven besteden ze in een oceaan die vergelijkbaar is met ons leven na de opleiding. Het leven van zalmen en dat van mensen is niet zo verschillend, behalve dan de oude dag. De menselijke oude dag betekent pensionering, maar dat van de zalm is het meest avontuurlijke. Hij gaat het gevecht aan met alles dat de rivier biedt – vecht met andere prooi vissen, visnetten, stroom etc. Deze inspanning levert hij voor zijn nageslacht. Na het leggen

3 september 1975 van de eieren, sterft hij. Wat een eenvoudig en zuiver leven. Wat een begrip. Hij is een verlicht mens. Wat een toewijding aan zijn nageslacht. Wat een begrip van de orde van het universum. Moderne mensen zien seks enkel als plezier. Het maken van kinderen is een ongewenst bijeffect van hun plezier en een risico in hun leven. Dit is allemaal okay. Men kan alles doen wat men wil. Wat ik van de zalm leerde, is dat zij de meest avontuurlijke tocht aan het eind van hun leven maakten – waar mensen hun werkzame leven eindigen om van de sociale verzekering of het pensioen te leven. Men zou de grootste uitdaging van zijn leven aan het eind moeten leggen. Anders zal zijn leven minder interessant zijn dan dat van een zalm. Zo iemand ken ik: George Ohsawa.

91

92

Waarom zalm stroomopwaarts gaat I Maart 1977 George Ohsawa vertelde eens een mysterieus verhaal over de zalm die stroomopwaarts zwemt naar de plaats waar ze geboren werden. Vanaf dat moment ben ik gefascineerd geweest door het karakter van de zalm. Meer dan eens ging ik vissen op zalm en zag zijn sterke kracht om stroomopwaarts naar zijn geboorteplaats te zwemmen, meer dan 200 mijl van de oceaan. Ik was niet alleen gefascineerd door zijn karakter, maar vroeg me ook af waarom en hoe de zalm wist waar zijn geboorteplek was en deze 200 mijl of meer vanaf de oceaan ook vond. Het volgende antwoord vond ik recent in een boek getiteld ‘Water’ van Rutherford Platt (Prentice-Hall, Inc). Hij schrijft: Het ‘onontwarbaar’ mysterie dat vis de juiste afslagen neemt, werd opgelost met een experiment waarbij geen microscoop nodig was. De onderzoekers vingen 100 zalmen precies na het ontspringen van een belangrijke zijrivier. Ze werden allemaal gemarkeerd ter identifcatie en de olieproducerende organen in de neus van vijftig werden verwijderd. Ze werden allemaal vrijgelaten voor de zijrivier. De zalmen met ongeschonden neuzen kozen stuk voor stuk de goede richting, maar die waarbij de reukorganen werden verwijderd waren gefrustreerd en namen even vaak de verkeerde als de goede afslag. Hoe herinnert de zalm zich de geur van zijn geboorteplaats? ...De zalm herkent zijn persoonlijke geur moleculen ook als deze gemengd zijn met ontelbare variërende geur moleculen, omdat het reuk spoor van de zalm de geur meedraagt van het organisch materiaal wat hij heeft opgenomen waar hij is grootgebracht. Onderzoek van dit onderwerp begon op de kuitplaatsen – in een inham achter een eiland in een meer, achter een kei, in een rustige plaats met water onder de oever van een stroompje, in de kiezels van

Maart 1977 een helder stromend beekje. De onderzoeksstudenten keken terwijl het vrouwtje haar eieren legde en het mannetje de zachte kuit erover verspreidde, en ze begraven raakten door het sediment – en dan na een paar weken, kwamen de jonge vissen uit en wemelde het ervan in water. Als de vis direct na de geboorte wordt gevangen en overgebracht naar een andere beek, dan worden ze eigen aan de geur van de plaats waar ze naartoe werden gebracht – niet die van hun geboorteplaats. Kortom, het herinneren van de geur is niet genetisch. Ze kregen het niet van hun ouders. Ze krijgen het door wat ze eten na hun geboorte, als ze klein zijn. Dit is niet geheugen in de hersenen. Het is moleculair geheugen, een instinctief geheugen dat verblijft in al de cellen van het lichaam, ontsproten aan wat de vis gegeten heeft gedurende de eerste weken na zijn geboorte. Het wonderlijke geheugen wordt aangewend door eiwit enzymen in cellen, en hormonen die het geheugen vervoeren in de lichaamsvloeistoffen die organen en spieren activeren. Dit verhaal doet mij denken aan een verhaal in Okakura’s boek Book of Tea. Volgens Lu Wu is water uit bergbeken het beste; rivier en bronwater volgen hierop voor wat betreft kwaliteit. In de oudheid onderscheidden mensen de kwaliteit van water – of het uit bergbeken kwam, rivier of bron – aan de geur. Vandaag de dag kunnen we water dat uit de stad of van de berg komt onderscheiden aan de smaak als gevolg van chemische toevoegingen. In de oudheid, toen er geen chemische toevoegingen waren, onderscheidden ze water naar herkomst ook door de geur. Wanneer ons gevoel voor reuk net zo gedistingeerd zou zijn als van een zalm of als van onze voorouders, dan zouden we het toevoegen van chemicaliën aan drinkwater en vervuiling van water vermijden. Om terug te komen op de zalm, ik begrijp nu hoe de zalm zijn geboorteplaats terugvindt. Maar er kwam een andere vraag boven. Waarom oefent de geur van de geboorteplaats aantrekkingskracht uit

93

94

Waarom zalm stroomopwaarts gaat I op de volwassen zalm? Kun jij deze vraag beantwoorden? Ik denk dat de wetenschap deze vraag niet kan beantwoorden, net zoals ze niet de vraag kan beantwoorden waarom we kanker hebben, hartaanvallen etc; wetenschap beantwoordt vragen als hoe, maar niet de vraag waarom. Die vragen worden beantwoord door de flosofe van het leven, dat is het principe van yin en yang. Probeer alsjeblieft deze vraag te beantwoorden, zodat je het belang en de kracht begrijpt van de duiding van het leven met yin en yang, en bovendien, het wonderbaarlijke van het leven zelf.

95

Waarom zalm stroomopwaarts gaat II Mei 1977 Nadat ik het vorige artikel had geschreven, las ik het volgende hoofdstuk van hetzelfde boek Water. Het hoofdstuk met de titel: ‘Waarom doet de zalm het?’ trok mijn aandacht. Tot mijn verrassing, beantwoordde Platt zijn eigen vraag niet; in plaats daarvan schreef hij wat ik eerder zei: “De meest verfjnde wetenschappelijke technieken, kunnen niet het waarom van ook maar iets in het leven tonen. Ze kunnen de chemische structuur van moleculen, zoals DNA onderzoeken en de manier waarop ze handelen, maar dit maakt niet duidelijk waarom ze zijn zoals ze zijn. Toch zijn wonderlijke wetten van het leven ontdekt en organismen schijnen er toe te doen als we waarnemen dat ze zich volgens die wetten gedragen. Schitterend! Mhr Platt schrijft met excellente rationalisatie. Het volgende stelde me echter teleur. “De wet die voor ons op dit moment van belang is, is de normale, door Charles Darwin waargenomen, wetmatigheid: soorten zijn het resultaat van het overleven door natuurlijke selectie. Met andere woorden, de zalm moet ontwikkeld zijn uit voorouders die overleefden door het leveren van een enorme inspanning om de fysieke barrières te overwinnen om stroomopwaarts nakomelingschap voort te brengen.” Vervolgens vraagt hij opnieuw, “Waarom?” Hij is een denker. “Maar waarom moesten hun voorouders zoveel inspanning leveren om te overleven? Waarom moesten ze zich stroomopwaarts voortplanten? Het antwoord is dat dat niet nodig was. Ze hadden de andere kant op kunnen gaan en opgaan in de anonimiteit van ontelbaar veel vissen in de oceaan...” De auteur Platt laat het waarom hier dus schieten, hij denkt dus niet waarom; in plaats daarvan denkt hij hoe, zoals de meeste

96

Waarom zalm stroomopwaarts gaat II wetenschappers doen. Platt speculeert hoe zalm de aard kreeg om stroomopwaarts te kuiten. Zijn conclusie is dat gedurende de miljoenen jaren dat de vis evolueerde, zalm de genen kreeg die het onmogelijk maakt voor de eieren om bevrucht te zijn in zout water. Gedurende de ijstijd waren de riviermondingen volgens hem gevuld met zuiver water, als gevolg van het smeltende ijs. Het voor het kuiten geschikte zoetwater was dus overvloedig aanwezig aan de kust en de zalm hoefde niet stroomopwaarts te gaan om te kuiten. Toen de smeltende gletsjers zich terugtrokken op het land, moest de zalm stroomopwaarts zwemmen om de plaats voor het kuiten te vinden. Zijn verklaring is heel goed; maar zijn verklaring maakt niet duidelijk waarom of hoe de zalm genen kreeg die hem niet toestonden eieren te bevruchten in zout water. Tot nu toe heb ik nog geen boek gelezen of iemand ontmoet die de vraag beantwoordde: Waarom gaat de zalm stroomopwaarts om te kuiten? Zoals ik hiervoor aangaf, lieten wetenschappers de vraag naar het waarom onbeantwoord en beantwoordden de vraag hoe de zalm stroomopwaarts gaat om te kuiten. Is dit niet een tekortkoming van wetenschap, speciaal de geneeskunde? Wetenschap in het algemeen en geneeskunde in het bijzonder heeft nu ongeloofijke vooruitgang geboekt. Haar vooruitgang ligt echter in het hoe, niet in het ontdekken van het waarom. De mens weet hoe de ruimte te bezoeken, of de maan; hoe sneller te rekenen dan onze hersenen of een Japans telraam; hoe harten te transplanteren, levers, nieren en hoe schadelijke tumoren weg te snijden. Ze vragen zich niet in de eerste plaats af waarom we kanker hebben, hartaanvallen en nier falen. Met andere woorden, de moderne geneeskunde behandelt symptomen. Het kan geen enkele ziekte wegnemen. Het neemt alleen symptomen weg, en de oorzaak van de ziekte blijft. Daarom zal de zieke die behandeld worden door symptomatische geneeskunde ziek blijven en lijden aan dezelfde kwaal, of een andere onder slechtere condities.

Mei 1977 Om levensproblemen op te lossen zoals hartaanvallen of kanker, moeten we ons afvragen waarom we zulke ziekten hebben, voordat we vragen hoe ze te behandelen. Om de waarom vraag te kunnen beantwoorden, moeten we de wet van het leven kennen. We moeten weten hoe het leven te werk gaat of wordt beheerst. Met andere woorden, om de vraag te beantwoorden waarom we kanker ontwikkelen, moeten we de principes van het leven begrijpen, de constitutie van het leven, of de orde van het universum. Volgens de Oosterse flosofe, functioneert het leven, de natuur en het universum door twee krachten – yin en yang. Leven is een weefsel van twee krachten: uitzetting en samentrekking, schaduwen zonzijde, min en plus, negatief en positief, zuur en base, vrouwelijk en mannelijk, vrede en oorlog. De interactie van deze twee krachten volgt bepaalde regels die principes van het leven of principes van het universum worden genoemd. Wanneer we de mysterieuze wereld van het leven met behulp van deze principes bekijken, kunnen veel wonderen opgelost worden. Laat me het mysterie van de zalm oplossen met het principe van yin en yang. Om te beginnen moeten we, om de vraag te beantwoorden waarom zalm stroomopwaarts gaat ons afvragen waarom jonge zalm stroomafwaarts trekt. Er is een stroomopwaarts, hieruit volgt dat er een stroomafwaarts is. Hier zie je al yin en yang. Het ene is yin, het andere yang. Volgens het yin yang principe, trekt yin yang aan en yang yin. Deze wet geldt voor alle verschijnselen – in de natuurkunde, scheikunde, voeding, geneeskunde, economie, politiek, huwelijk en in alles wat je je voor kunt stellen. Deze wet lost het mysterie van de zalm op. Nu moet je wanneer je yin en yang gebruikt over enkele dingen beslissen. Zijn jonge zalmen yin of yang? Zijn zalmen in de oceaan yin of yang? Is de oceaan yin of yang? Is het ei van de zalm yin of yang? Wanneer deze vragen nauwkeurig zijn beantwoord, verloopt het mysterie van de zalm conform eenvoudige logica.

97

98

Waarom zalm stroomopwaarts gaat II Denk eerst aan het ei van de zalm, dat wordt kaviaar genoemd. Dit is een delicatesse, geserveerd in eerste klas restaurants, het is rond, rood, compact en zout. Het is dus yang. Het is zo yang dat het de oceaan afwijst, die ook yang is (zout, voortdurend in beweging); yang en yang stoten elkaar af. Zalm moet een yinne plaats vinden om haar eieren te leggen. Dit is de reden dat ze stroomopwaarts gaan, waar de omgeving yin is – koud, rustig en hoog. De jonge zalm die uit de yange eieren komen zijn yin, hoewel ze in potentie yang zijn of yang naar innerlijk karakter. De jonge yinne zalm wordt aangetrokken door de yange oceaan; daarom trekken ze stroomafwaarts richting oceaan, die yang is. De jonge yinne zalm overwint veel moeilijkheden in de rivier alvorens de oceaan te bereiken. Dit betekent dat ze redelijk yang zijn geworden tegen die tijd en dat de zwakkere (yinnere) zalm verloren gaat bij de tocht stroomafwaarts. De overblijvende zalm zal volwassen worden in de oceaan. Het koude water, de krachtige golven, aanvallen van grotere vissen, stormen en andere natuurlijke omstandigheden waarmee de groeiende zalm te maken krijgt maakt ze sterk en yang. In vier jaar wordt de zalm zo yang dat ie wordt aangetrokken tot het yinne, rustige, hooggelegen water in de bergen. De yinne plaats die hem het meest aantrekt is zijn oorspronkelijke omgeving. Geur van zijn geboorteplek, reuk van voedsel, samenstel en tekstuur van kiezels, bomen en water zijn allemaal opgeslagen in zijn geheugen en oefenen een sterke aantrekkingskracht uit. Hun innerlijke instinct leidt hen naar de plaats waar ze hun eieren kunnen leggen. Gedurende de reis vasten ze, en worden zo mogelijk nog yanger, wat hun aantrekking tot de yinne bovenstroom nog intenser maakt. Eenmaal aangekomen op hun bestemming, leggen ze blij hun eieren, alweer daartoe aangezet door de natuurlijke krachten van yin en yang. Door het afwerpen van hun meest yange kwaliteit, eieren, wordt de zalm yin, verliezen hun schubben, liggen op de bodem

Mei 1977 van de rivier, en verdwijnen uiteindelijk in het water. Het leven van de zalm is dus een typisch voorbeeld van yin yang verschijnselen. Denk er alsjeblieft over na. Is je leven niet net zo iets? Macrobiotisch gezien is zalm van het meest yange voedsel en het is zo overheerlijk! Het draagt, gegrild of gebakken, geserveerd met radijs, gember of citroen bij aan een heerlijke maaltijd. In de winkel gekochte zalm is in het algemeen minder smakelijk omdat het ouder is. Als je hem vangt in de oceaan of een rivier, zal de smaak onvergetelijk zijn.

99

100

Kauwen is ‘omkeren naar God’ Mei 1975 Eens vroeg een student aan het Vega centrum mij, waarom we het natuurlijk vermogen hebben verloren om goed voedsel te selecteren, waarom we zoveel fuiven dat we intellectueel (zoals met behulp van het yin en yang concept) moeten beslissen welk voedsel we eten. De mensen moeten vroeger een goed beoordelingsvermogen hebben gehad om goed voedsel te onderscheiden van relatief slecht voedsel. Waarom verslechterde hun eetpatroon, terwijl ze een goed beoordelingsvermogen hadden? Ik antwoordde als volgt: Vroeger werd voedsel verbouwd in de omgeving en in het seizoen. Dit betekent dat alles wat ze aten in harmonie was. Dit verbeterde en onderhield hun intuïtieve vermogen om goed voedsel te selecteren, maar verslechterde hun bewuste keuze, omdat ze er niet zoveel over na hoefden te denken welk voedsel goed voor hen was. Toen ontwikkelde de handel in voeding. Voedsel werd vervoerd over afstanden (buiten de eigen omgeving) en er werd voedsel aangeboden van buiten het seizoen als gevolg van koeling en kassen (dus van buiten de eigen ‘tijdsorde’). De industrie verstoorde de voedingsbalans. Er werden conserveringsmiddelen toegevoegd om de houdbaarheid in het schap te verlengen en verkwisting te voorkomen. Kleurstoffen en andere chemicaliën moesten het voedsel er van buiten fris, zacht en lekker uit laten zien. De boeren gebruikten meer en meer kunstmeststoffen en gewasbeschermingsmiddelen om geen geld te verliezen bij een slechte oogst en om meer winst te maken. Als gevolg hiervan zijn er geen natuurlijke voedingsmiddelen meer in onze moderne samenleving. Ook verloren we, zelfs op intuïtief niveau, als gevolg hiervan goed inzicht om goed voedsel te selecteren. Je hebt vast wel eens iemand

Mei 1975

101

meegemaakt of gekend die het niet kon laten suikerrijk voedsel te eten, hoewel hij al zo yin is dat je zou denken dat hij geen suiker nodig had. Zijn vermogen om goed voedsel te selecteren is beneveld of verstoord. De studie van voeding werd als gevolg hiervan ontwikkeld en een concept zoals yin en yang werd toegepast op het kiezen van voeding. Dit is echter allemaal het intellectuele niveau van ons inzicht. Wanneer ons intuïtieve beoordelingsvermogen beneveld of verstoord is, kunnen we als gevolg daarvan trek in bepaald voedsel krijgen en verlangen naar fuiven en zo grote problemen hebben om goed voedsel intuïtief te selecteren. Om ons vermogen om intuïtief het goede voedsel te selecteren te verbeteren, moeten we het gedurende langere tijd volhouden om goed voedsel te eten. Met andere woorden, om goed voedsel te eten moeten we een goed intuïtief inzicht hebben. Dit is een vicieuze cirkel. Voor mij is er slechts één andere weg om ons inzicht te verbeteren. Dat is kauwen. Goed kauwen kan ons, zowel bewust als onbewust een selectief oordeel over voedsel geven. Door het kauwen wordt het voedsel vloeibaar. Dit is heel belangrijk, omdat bij de spijsvertering de chemische reactie in vloeibare vorm plaatsvindt. Als we goed kauwen, wordt voedsel vloeibaar gemaakt met speeksel en dat veroorzaakt chemische reacties in de smaakpapillen waardoor we kunnen beoordelen of voedsel zoet of zout is, bitter of zuur etc. Als we niet goed kauwen, wordt alleen de oppervlakte afgebroken en proeven we maar een deel van het voedsel. Door goed te kauwen wordt ons voedsel helemaal vloeibaar en proeven we het gehele voedsel. Hierdoor onderscheiden we natuurlijk van kunstmatig of chemisch behandeld voedsel. Wanneer we goed kauwen, geven chemische toevoegingen geen goede smaak – maar natuurlijke voeding wordt smaakvoller naar mate we het beter kauwen. Het macrobiotisch dieet is voor mij het eten van voeding die zoeter en lekkerder wordt naarmate we het beter en meer kauwen. Het belang van kauwen stopt hier niet. Kauwen is een meditatie en

102

Kauwen is ‘omkeren naar God’

zingen zonder woorden. Tijdens het kauwen wordt ons onderbewustzijn in beslag genomen door de handeling van het kauwen, zoals ook gebeurd bij het zingen. Hierdoor onttrekt ons bewustzijn zich aan de controle van het onderbewustzijn. (Ons bewustzijn wordt het grootste deel van de tijd beheerst door ons onderbewustzijn). Als ons bewustzijn, dat is ons ego, vrij is van de onbewuste controle, hebben we een grote kans in contact te komen met het kosmische of universele bewustzijn en dat is verlichting of satori. Goed kauwen is omkeren naar God. Vroegere Japanners hadden ditzelfde idee, toen het woord kauwen gangbaar werd. Kamu betekent in het Japans kauwen, en kami betekent God. Toen mensen er gewoonte van maakten minder goed te kauwen en gehaast te eten, begonnen ze slecht te eten hoewel ze op intuïtief niveau goed inzicht hadden.

103

Ogen staan horizontaal, de neus verticaal Maart 1973 Ongeveer 750 jaar geleden woonden er in Japan verschillende eminente Boeddhistische monniken. Eén van hen was Dogen, de grondlegger van de Soto Zen sekte. Hij werd op 2 Januari 1200 geboren in een familie van adel. Hij verloor zijn ouders toen hij nog jong was. Dit bracht hem zo van zijn stuk dat hij zijn belangstelling voor aardse verlangens zoals roem, rijkdom of status verloor. Toen hij, op zijn dertiende, inwoonde bij zijn oom op de berg Hiei, waar de beroemde tempel Enryaku-ji staat, besloot Dogen om monnik te worden. Hij bestudeerde het boeddhisme intensief. Al snel brak hij zijn hoofd over een vraag waarop hij bij geen enkele leraar een antwoord vond. De vraag was waarom boeddhisme zo veel studie vraagt terwijl het Boeddhisme tegelijkertijd zegt dat de ware natuur van een mens de Boeddha natuur is. Om dit probleem op te lossen, verliet hij de berg Hiei, ging naar het klooster in Kenninji en werd de leerling van meester Myozen (11841225), die was de meester van de Rinzai Zen sekte en opvolger van Eisai. Toen zijn meester niet in staat bleek zijn vraag te beantwoorden, vroeg hij toestemming mee te mogen naar China. In de lente van 1223 verliet hij Japan, vergezeld door zijn meester. In april kwamen ze in een Chinese haven aan. Daar kreeg hij zijn eerste les in Cha’an (Zen). Op een dag kwam een oude monnik aan boord van het schip waar Dogen leefde om paddestoelen te kopen. Hij was kok in een Zen klooster. Dogen vroeg hem op het schip te blijven eten en om met hem over Zen te praten. De oude monnik weigerde Dogen’s aanbod omdat hij de maaltijd in het klooster moest klaarmaken voor morgen en die gelegenheid wilde hij niet voorbij laten gaan omdat koken zijn studie was. Verbijsterd door het antwoord, vroeg Dogen hem met

104

Ogen staan horizontaal, de neus verticaal

een superieure houding, “Koken, zegt u, is uw studie? Waarom weidt u zich niet aan meditatie of het bestuderen van boeken? Waarom denk u dat koken zo belangrijk is?” De oude monnik keek hem lachend aan en zei, “O, jonge buitenlandse student, het is onvergeefijk dat je niet weet wat studeren is. Als je het wilt weten, onderbreek je reis in mijn tempel. Ik zal het je vertellen.” Hier kreeg Dogen een andere vraag: “Wat is de studie van de Boeddhist?” Om deze vraag te beantwoorden bezocht hij verscheidene meesters. Gedurende zijn pelgrimage studeerde hij af aan de Ts’o Tung (Soto Zen) bij meester Ju Ching. Hij bleef nog twee jaar bij meester Ju Ching en keerde in 1227 alleen terug naar Japan. Toen hij terugkwam uit China bracht hij niets mee terug, dit in tegenstelling tot de bij Boeddhisten gebruikelijke praktijk om uit China terug te komen met een grote hoeveelheid Sutras en heilige objecten. In plaats daarvan zei hij, “in China leerde ik slechts één ding; met andere woorden, ‘Ogen staan horizontaal, de neus verticaal.’” Er zijn veel pogingen gedaan dit gezegde te verklaren. Hier volgt de mijne: Zijn gezegde is het antwoord op de vraag, ‘Wat is de Boeddha Natuur?’ ‘Ogen staan horizontaal, de neus verticaal’ is de Boeddha Natuur of preciezer gezegd, is een manifestatie van de Boeddha Natuur. De bestudering van het Boeddhisme is om dit feit te realiseren – dat we allemaal Boeddha Natuur bezitten of dat we niet anders dan Boeddha Natuur zijn. Volgens het macrobiotische principe is de horizontale positie yang, de verticale positie is yin. Hij zegt dus dat ons lichaam gemanifesteerd wordt door yin en yang. Met andere woorden, Boeddha Natuur wordt door yin en yang verschijnselen of krachten gemanifesteerd. Boeddha Natuur is Tao, dat is het Ultieme van Natuur en wordt gemanifesteerd door yin en yang, volgens het onderwijs van Lao Tsu.

Maart 1973

105

Veel leraren zeggen dat Cha’an (Chinese Zen) is beïnvloed door het Taoïsme. Het is dus niet vreemd aan te nemen dat Dogen ook door het Taoïsme is beïnvloed. Wanneer dat het geval is, is zijn uitspraak de esoterische uitdrukking van het yin yang principe. Zulke esoterische uitdrukkingen van het yin yang principe komen in alle oude religies en mythen voor. Het Boeddhisme heeft bijvoorbeeld het gebogen kruis, het Christendom het kruis, Judaïsme gekruiste driehoeken, en het Taoïsme kent tomoe (het yin yang symbool). Wat Dogen ook terugbracht naar Japan was zijn antwoord op de vraag van de monnik de eerste keer toen ze in China arriveerden en ze op de boot waren. Zijn antwoord was dat het dagelijkse leven de studie van de Boeddhist is. Dit is het basis principe van de Zen school die het belang van de alledaagse praktijk benadrukt boven het mentale zoeken naar innerlijke verlichting. Het is deze praktische inslag van Zen die het grote aantal intellectuelen, kunstenaars en zakenlui en politici verklaart dat zich aangetrokken voelt tot Zen. De praktische inslag van Zen is goed beschreven in het uitstekende boek van Robert Linssen Zen, The Art of Life (Grove Press). Volgens Linssen vraagt Zen dat we volle aandacht geven aan alles wat we ondernemen. Realiteit is waar we zijn van moment tot moment. De factor die onze eigen realisatie bepaalt hangt af van de mentale houding waarmee we ons dagelijkse werk en vrije tijd tegemoet treden. Het type werk is secundair, want ieder voorval en iedere waarneming die we ervaren zou een gelegenheid voor verlichting kunnen zijn. Toen Dogen dus de geest van Zen terugbracht uit China, werden al de culturen van Japan beïnvloed door Zen. Linssen verklaart dat: “De spiritualiteit van Zen wordt praktisch uitgedrukt in verschillende kunsten, zoals bloemschikken, Japanse tuinen en schilderijen maar ook in omheiningen, judo, aikido en gewoonten zoals de thee ceremonie.” Linssen stelt, “Om de psychologische bronnen van judo en aikido te begrijpen en hun relatie met Zen en

106

Ogen staan horizontaal, de neus verticaal

Taoïsme, is het van belang zich te herinneren dat het spirituele leven van Japanners sterk beïnvloed is door de Chinese flosofeën en in het bijzonder door Cha’an.” Het volgende aforisme van Lao Tsu zal de lezer helpen de drijfveer van de Tao Te Ching te voelen, die de meesters van judo en aikido inspireerde: – Zachtheid triomfeert over hardheid, krachteloosheid overwint kracht. – Wat kneedbaar is, gaat boven het onbeweeglijke. Concluderend, Dogen verenigde Boeddhisme en Taoïsme en in alle Japanse kunst en op allerlei manier wordt deze eenheid manifest in Japan. Eén zo’n Japanse manier van leven is Japanse of Oosterse geneeskunde. Een van zijn kunstvormen is de Do of Cooking – macrobiotisch koken. Als studenten van de macrobiotiek hebben we leraren als Lao Tsu, Boeddha, Dogen en andere Zen Boeddhisten. Zij zijn de meesters die de vragen stelden die ons de echte bedoeling van de macrobiotiek onderwezen. Uit hun onderwijs ontstond het basisfundament van de macrobiotische levenswijze. Tao is de manier die men kiest om zijn Boeddha Natuur te bereiken of tonen, dat wordt op zijn beurt manifest in yin en yang krachten. Oosterse geneeskunde beoogt dus ziekte te behandelen en iemands Boeddha Natuur te tonen – iemand wiens leven liefde, vrijheid en rechtvaardigheid manifesteert. Op dezelfde manier krijgt men, door de kunst van het koken de biologische en fysiologische realisatie van zijn Boeddha Natuur. Deze manier van koken is veel meer dan een zekere techniek gericht op een betere smaak; het is een kunst die uitdrukking van liefde, vrijheid en rechtvaardigheid manifesteert door de krachten van yin en yang in voeding.

107

Redactioneel Juli 1968 De situatie wordt niet alleen in Amerika, maar ook in de wereld als geheel nu gek en ongezond. Irving Bengelsdorf beschrijft twee tragische situaties in een recente uitgave van de San Francisco Examiner (14 Juli 1968). Hij zegt dat terwijl de Ford en de Rockefeller Foundation samenwerken aan een programma van het internationale Rijst Onderzoek Instituut (Los Banos op de Filipijnen) om een nieuwe hoog renderende rijstsoort te vinden om de honger in de Aziatische landen te verlichten, paradoxaal genoeg de luchtmacht druk bezig is rijst gewassen in Azië te vernietigen door bestrijdingsmiddelen die arsenicum bevatten te sproeien op rijst arealen in Zuid Vietnam. Nog tragischer is dat zowel Noord als Zuid Vietnam met een bevolking van ongeveer 20 miljoen mensen, beschouwd worden als arme en onderontwikkelde landen en toch niet verhongeren. Zuid Vietnam kan het zich zelfs permitteren miljoenen tonnen rijst per jaar te exporteren. In 1964 lagen echter, als gevolg van de vijandelijkheden veel rijst arealen braak of werden onbruikbaar gemaakt in Zuid Vietnam. De Verenigde Staten exporteren nu ongeveer 600 ton rijst per jaar naar Zuid Vietnam. Niemand kan zelfs maar vermoeden wat de lange termijn schade is aan gebladerte, heesters en bomen lang nadat de vijandelijkheden beëindigd zijn. Waarom hongert Amerika de burgerbevolking van Zuid Vietnam uit en niet Noord Vietnam? Betekent een ontwikkeld land ‘hyporationalisme’? Nee, het betekent ‘hyper-rationalisme’. Zoals mr. Bengelsdorf verder in zijn artikel beschrijft gaf het Ministerie van Defensie $ 60.000 aan het Midwest Research Institute in Kansas om de effecten van bestrijdingsmiddelen te bepalen. Bengelsdorf haalt Dr ArthurW. Galton, professor in de biologie aan Yale aan, die zegt

108

Redactioneel

dat het ontbreekt aan kennis over de ecologische gevolgen van bestrijdingsmiddelen, met name bij gebruik in grote hoeveelheden. Een ander voorbeeld van ‘hyper-rationalisme’ in de moderne maatschappij is CBW: chemisch biologische oorlogvoering. Time weekblad meldt dat de potenties van CBW onderzocht worden van de Verenigde Staten tot Taiwan; mogelijk zijn Russische wetenschappers er het drukste mee bezig. Recent zijn veel boeken over CBW gepubliceerd. Unless Peace Comes (Viking), geschreven door 16 wetenschappers en leraren uit zes verschillende landen waarschuwen dat bij CBW theoretisch een hele bevolking in een ‘trip’ kan worden gejaagd door het toevoegen van een paar kilo LSD aan de drinkwatervoorziening. In Biological Time Bomb (World), uit de Britse wetenschapsjournalist Gordon Rattray Taylor zijn zorg over genetische oorlogvoering – de ene natie verzwakt de bevolking van een ander land permanent door hen te infecteren met virussen uit laboratoria die het erfelijk materiaal beschadigen. In de toekomst zal er geen veilige plaats zijn op aarde. We kunnen slechts twee keuzen maken: (1) naar Mars emigreren of een andere planeet! of (2) stoppen met deze verwarde samenleving en die veranderen in een nieuwe. Het ontvluchten van de aarde heeft geen zin. De mens zal hetzelfde ongeluk herhalen. Zolang zijn hoogste inzicht versluierd is, zal zijn lagere inzicht angst en beschermingsconstructies veroorzaken (het ‘leger’ van Wilhelm Reich). Vee socialisten droomden van een nieuwe wereld door sociale hervormingen. Thomas Moore, Robert Owen, Karl Marx, Nikolai Lenin, Charles Fourier, Saint-Simon, Mohandas Gandhi en Mao Tse Tung zijn enkele van de beroemde sociale hervormers. Het moderne Rusland, Amerika, China en India zijn het resultaat van zulke sociale hervormingen. Alle landen vermeerderen echter angst, ziekte, onzekerheid, confict, armoede, misdaad, doodslag, oorlog, scheiding en haat. Veel wetenschappers en leraren proberen een

Juli 1968

109

oplossing voor deze problemen te vinden. In The Direction of Human Development (Hawthorn) verklaart Ashley Montagu: “Het grootste obstakel vandaag de dag voor menselijke vooruitgang is niet het atoom of de waterstof bom of welk ander extern obstakel ook, maar het wanordelijk zelf van het menselijk wezen. De mens behoeft geen bovennatuurlijke sancties voor liefde. Liefde is een feit van de natuur, en het is het allerbelangrijkste van de feiten over de natuur. Liefde is en moet voor mensen het meest natuurlijke zijn van de religies. Iemand die grootgebracht is om een liefhebbend mens te zijn, is niet in staat naar de wereld anders dan in liefhebbende termen te kijken. Geweld zal zo vreemd zijn aan zijn natuur als het nu gewoon is voor de meeste mensen in het westen. Liefde en geweld zijn voor de meeste mensen in de Westerse wereld van vandaag, geconditioneerd als ze zijn, niet onverenigbaar maar zelfs perfect te verzoenen met elkaar, terwijl in feite geweld niet slechts tegengesteld is aan de basale menselijke natuur, maar er schadelijk voor is.” Montagu heeft gelijk wanneer hij stelt dat liefde een feit van de natuur is. Maar het heeft niet veel kracht om het geweld en de wanorde in het huidige wereld op te lossen. Waarom niet? Omdat hij superbe liefde verwart met gevoelsmatige en sentimentele liefde. De sentimentele liefde voor onszelf of ons eigen ras levert haat voor anderen op. Mr. Ohsawa zei dat deze liefde een synoniem voor haat is; vriend is vijand. Zolang we alleen sentimentele liefde tonen of gevoelsmatige liefde zal het geweld in de wereld nooit verminderen. Hoe kunnen we superbe liefde bereiken? Het komt mij voor dat iedereen leeft met superbe liefde maar dat het verborgen wordt door gevoelsmatige, sentimentele liefde omdat de lagere vormen van liefde intenser, sterker zijn. Wat we dus moeten doen is superbe liefde afzonderen van de lagere vormen van liefde door ze helder te begrijpen en onderscheiden. Een helder onderscheid tussen lagere en hogere liefde kan worden bereikt door mentale training, zoals veel

110

Redactioneel

religieuze groepen doen. Mentale condities zijn echter gebaseerd op voeding. Het dieet moet dus nauwkeurig overwogen worden. Daarom hebben veel religies aanwijzingen voor de voeding. Volgens onze ervaring en andere verslagen is vlees voeding voor geweld. Het is begrijpelijk dat er zoveel geweld in dit land is, waar de vleesconsumptie per hoofd van de bevolking één van de hoogste ter wereld is. Statistieken laten zien dat in 1962 de Amerikanen per persoon 74 kg4 granen, 47 kg groenten en 97 kg vlees consumeerden. Bepaald vlees is bovendien, volgens Ralph Nader die zich eerlijk uitspreekt in de Play Boy (Oktober 1968) “dood, stervend, ziek en onvolkomen.” Wat hij zegt is schokkend en lijkt veel op Jungle door Upton Sinclair (1906). “Mr. Nader stelt dat het boek Jungle de totstandkoming van de Inspection Act bevorderde, die bepaalde dat slachthuizen aan federale inspectie onderworpen zouden zijn. Vandaag de dag zijn de omstandigheden in de vleesindustrie verslechterd. De consument kan zijn zintuigen niet vertrouwen vanwege de ‘chemische behandelingen’ en diepgevroren opslag en als gevolg daarvan, zegt hij, eten Amerikanen voor een groot deel slecht vlees.” Het is duidelijk dat het eten van zulk voedsel niet alleen individuele ziekte veroorzaakt, maar hele gemeenschappen infecteert en ze vatbaar maakt voor oproer, geweldsmisdrijven en massale angst. In de plannen van alle eerdere vrede zoekers of architecten van Utopie ontbreekt voortdurend het in de beschouwing opnemen van het dagelijks eten. Zonder verandering van het dagelijks dieet zal Amerika of zelfs de hele wereld nooit een veilige plaats vinden in het hele universum. We zullen uitsterven. Dit betekent niet dat het eten van gepast voedsel alles oplost. Ik bedoel dat het eten van het juiste voedsel ons helpt superbe liefde te bereiken. Gepast eten brengt niet altijd superbe liefde. We neigen tot 4 1 pound = 0,45359 kilogram

Juli 1968 onzorgvuldigheid, jaloezie, haat, veroordelend, ook wanneer we goed eten. We moeten deze menselijke zwakheden eerlijk en nederig toegeven. Alleen als we nederig onze kleinheid, exclusiviteit, gevoelsmatige en sentimentele liefde toegeven kunnen we de kleinheid en exclusiviteit van anderen erkennen en accepteren. Dan zijn we in staat hen te omarmen. Dat is superbe liefde. We kunnen superbe liefde nooit makkelijk bereiken tenzij we onszelf disciplineren door een gepast dieet en zelfrefectie (gebed). “Alleen biologische en fysiologische opvoeding door de constitutie van het Oneindig Universum kan de mens redden van zijn meest serieuze ziekte: gebrek aan inzicht – de bron van alle ziekte, inclusief nucleaire oorlog.” (George Ohsawa, The Atomic Age). Het is mijn vurige wens voor al onze vrienden dat je na het herstellen van gezondheid, je liefde vermeerdert door nederig je kleinheid, exclusiviteit en sentimentaliteit te overwegen. Laat je liefde (blijdschap, vertrouwen, inclusiviteit) naar zoveel mogelijk mensen uitstralen en zo snel mogelijk. Dan zullen we mensen overtuigen dat de macrobiotisch levenswijze vrede in de wereld brengt, een vrede die de sociale revolutie door individuele revolutie zal beëindigen. We dienen nu een hogere revolutie te volvoeren om als mensheid te overleven. Dit is de grootste moeilijkheid die de mens ooit heeft moeten overwinnen. Daarom is het onze vreugde om deze eervolle taak gezamenlijk uit te voeren.

111

112

Waarom Vietnam de oorlog won Mei 1973 De inwoners van Noord Vietnam lieten de wereld zien dat een massieve oorlogsmachine, superieure technische perfectie, massieve vuurkracht, miljarden dollars besteed aan miljoenen kilo’s bommen, ontbladeringsmiddelen en napalm een klein land niet kunnen vernietigen. Een klein land met als enige wapen bruine rijst en een intuïtief begrijpen van yin en yang. We ontdekken dat macht en kracht het niet soeverein voor het zeggen hebben in dit universum. De Westerse krijgsmacht is groot en plomp, als een gigantische Goliath. Een Oosterse David, onbeschermd en ongewapend, veilig door een eenvoudige slinger en wat stenen, een lenig en behendig lichaam, vastberaden van geest, en nauwkeurig doel kunnen Goliath overwinnen met al zijn macht en perfectere wapens. Flexibiliteit, duurzaamheid, uiterst oordeelsvermogen, intuïtie en het vermogen zich direct aan te passen aan verandering zijn de meest krachtige wapens. Deze capaciteiten zijn het natuurlijk resultaat van het eten van voeding dat fexibel uithoudingsvermogen creëert – bruine rijst en groenten. Psychologisch gezien zouden Vietnamezen wel heel gezond zijn omdat hun suiker consumptie één van de laagste van de beschaafde landen is. Volgens de voedingsleer is suiker voedsel dat rijk is aan nutriënten. Onze ervaring en die van menig leider op voedingsgebied keren zich sterk tegen dit concept. Dr. John Yudkin, het hoofd van de voedingsafdeling van het Queen Elizabeth ziekenhuis in Londen, een van de top medische centra in Engeland zei in The Enquirer: “Ik twijfel niet aan het verband tussen suiker en ernstige ziekte. Meer en meer wetenschappers bereiken overeenstemming dat suiker een mede veroorzaker is van ziekten als kransslagader trombose en

Mei 1973

113

diabetes. … Geraffneerde suiker is zo gevaarlijk voor de gezondheid dat het gebruik ervan bij wet geregeld zou moeten worden, zoals het gebruik van verdovende middelen,” zegt de leidende natuurkundige en biochemicus. “Ik zou suiker volledig verbieden, indien noodzakelijk,” zegt hij. “Zoals de wet erkent dat cocaïne slecht voor je is, zou ze ook iets moeten zeggen over suiker.... Het is niet voldoende slechts waarschuwingen uit te doen gaan. Het enige dat je bereikt door tegen mensen te zeggen dat suiker kan leiden tot de dood door aandoeningen aan de kransslagader is dat ze zullen zeggen, ‘O schat, dat is ook wat,’ terwijl ze de suiker pakken. Dr. Yudkin zei dat het uitbannen van de suikerproductie “beter haalbaar is dan het klinkt. Je zult niet de problemen met smokkel hebben zoals bij het verbieden van alcohol. Het is relatief makkelijk een badkuip met gin te maken. Maar raffnage van suiker is een heel specialistisch proces dat de eerste beste smokkelaar mogelijk niet zomaar kan realiseren.” Hij zei dat zijn conclusies over het gevaar van geraffneerde suiker zijn getrokken uit uitgebreid persoonlijk onderzoek naar de relatie tussen dieet en ziekte aan de kransslagader bij het hart. Geraffneerde suiker “werd pas 200 jaar geleden in het menselijk dieet opgenomen,” zo zegt hij – op een moment dat trombose van de kransslagader onbekend was. “Biologisch heeft de mens niet de tijd gehad om zich aan te passen aan het eten van suiker.” Maar, de gemiddelde Amerikaan eet ongeveer 45 kilo suiker per jaar – “25 keer zoveel suiker in twee weken als onze grootouders in een jaar aten (in de vorm van fruit en andere natuurlijke vorm). “Suiker wordt, net als zetmeel, afgebroken door de lever die cholesterol en triglyceride afscheidt. Dit zijn vetten die zich afzetten rond het hart en de aderen. Suikermoleculen zijn kleiner dan zetmeel moleculen en worden makkelijker afgebroken door de lever. En omdat ze kleiner zijn, veranderen ze sneller in vet. Er kan geen twijfel bestaan over de correlatie tussen suiker consumptie en een

114

Waarom Vietnam de oorlog won

hoog niveau van cholesterol en triglyceriden.” “Als we de diëten van de welgestelden en de armen vergelijken en zetten ze naast de statistiek voor hartziekten, ontdekken we dat meer welvarende landen meer suiker consumeren en vatbaarder zijn voor hartziekten.” “Voor deze suiker is geen noodzakelijke reden, afgezien van de plezierige smaak waar we aan gewend zijn.” Alle suiker die het menselijk lichaam nodig heeft, kan uit andere middelen zoals uit fruit komen, licht Dr. Yudkin toe. Als eerste stap om het probleem te elimineren stelt hij “een zeer hoge belasting op suiker voor, zoals sommige landen die heffen op sigaretten. Dat zou beter zijn dan niets doen, zelfs al zou dat de consumptie maar met driekwart of de helft verminderen.” Een experiment door de Japanse chemicus, Dr. Chishima, liet het belangrijkste effect van suiker op de fysiologie zien. Volgens Chishima worden normale menselijke rode cellen vernietigd door het toevoegen van 0,9% suiker. Suiker rooft dus niet alleen nutriënten en steelt vitaminen, maar vernietigt ons lichaam. Wanneer rode bloed cellen vernietigd worden, wordt niet goed voorzien in onze behoefte aan nutriënten. Ons vermogen tot immuniteit wordt beschadigd en daarom is het vanzelfsprekend dat zij die suiker eten, vatbaarder zijn voor ziekte dan hen die dat niet doen. Ohsawa waarschuwde bijna 50 jaar voor het gevaar van suiker op grond van het yin yang principe uit de macrobiotiek. Suiker is 100 maal yinner dan water, zei hij. Alleen al het opgeven van suiker levert voor veel zieke mensen directe verbetering. Er zijn geen woorden voor de domheid van iemand die het gebruik van suiker niet kan stoppen. Ik ben er vast van overtuigd dat de volgende tabel duidelijk maakt waarom Vietnam, zonder het gebruik van vreselijke wapens de oorlog won tegen het sterkste land ter wereld, de Verenigde Staten.

Mei 1973

115

Suikerconsumptie per Hoofd per Jaar Land

1961 (lbs1.)

1964 (lbs.)

Noord Vietnam

1,32

2,20

Noord Korea

3,96

3,96

Zuid Korea

6,16

2,86

Volksrepubliek China

8,36

6,16

Zuid Vietnam

9,90

10,12

Formosa

24,20

24,20

Japan

35,20

37,40

West Duitsland

70,40

72,60

USSR

81,40

79,20

USA

105,60

101,20

Switzerland

118,80

94,60

Engeland

121,00

114,40

Denemarken

123,20

121,00

Ierland

134,20

129,80

1

1 kilogram = 2,205 lbs

116

Het Japanse alfabet en hersenfuncties Februari 1974 Japanners geloven dat alles zichzelf uitdrukt door geluid – ook ‘levenloze’ zaken als rivieren, bomen en bergen. De mens is echter superieur wat communicatie in geluid betreft in vergelijking met andere dieren, planten of dingen. Pavlov noemde woorden het tweede communicatie systeem, omdat hij dacht dat vorm en kleur het eerste systeem vormen. Het tweede systeem stelt hogere eisen aan functies van de hersenen dan het eerste communicatie systeem. Het kan dus makkelijk ontregeld worden bij vermoeidheid, slapeloosheid of verzwakte condities. Als iemand moe is, stopt het tweede systeem te functioneren, maar niet het eerste. Hoe drukken woorden onze gedachten, gevoelens en emoties uit? Elektrische en chemische veranderingen in de hersenen veroorzaken activiteit van de motorische zenuwen. Dit geactiveerde zenuwstelsel veroorzaakt de activiteit van de mondspieren. Coördinatie van de mondspieren laten ze bewegen terwijl lucht wordt uitgeademd, zo worden woorden geproduceerd. Fysiologisch wordt de stem gecontroleerd door de hersenschors en de corpus callosum in de hersenen. Bij het horen van woorden wordt hetzelfde patroon van stimulering veroorzaakt in het overeenkomstige deel van de hersenen. Door dit patroon van activering kunnen we gedachten reproduceren, gevoelens en emoties vergelijkbaar met die in de hersenen van iemand anders zijn gecreëerd. Op deze manier zijn woorden in staat gedachten, gevoelens en emoties over te brengen. Alle woorden worden gevormd door klinkers en medeklinkers. Het belangrijkste deel zijn echter de klinkers. Wanneer je klinkers uitspreekt, adem je uit vanuit de buik maar bij het uitspreken van medeklinkers is de uitademing vanuit de mond. Medeklinkers zijn geluiden die grotendeels door beweging van de mond worden

Februari 1974

117

gevormd, maar klinkers worden gevormd door het gehele lichaam. In ieder taal zijn daarom de klinkers de basis van woorden. Iedere taal kent ruwweg 5 klinkers: AEIOU. A is hier de ah klank, E is eh, I is ee, O is oh, en U is ooo. Om deze klanken te kunnen produceren, moet een specifek deel van de hersenen geactiveerd worden. A is als klank specifek het resultaat van de frontale hersenkwab; de E klank resulteert van de pariëtale kwab; I is het resultaat van de centrale hersenkwab; O van de temporale kwab en de kleine hersenen; en U tenslotte wordt gestuurd door het corpus callosum en de hersenstam functies. Met andere woorden, iedere keer als de A klank wordt gevormd stimuleert dat de frontale hersenkwab. Zelfs het horen van de A klank stimuleert de frontale hersenkwab. Bovendien stimuleert iedere klinker het corresponderende gebied van de hersenen waardoor bepaalde gedachten, gevoelens en emoties ontstaan. De frontale hersenkwab bijvoorbeeld maakt gewag van de hoogste vermogens van de hersenen, zoals abstractie, aspiratie, verbeelding, heerlijke gevoelens en genade. De pariëtale kwab is geassocieerd met herkenning, intellect, en onderscheidingsvermogen. De centrale hersenkwab is gerelateerd met de zintuigen. De temporale kwab en het cerebellum zijn geassocieerd met emotie, willen en actie. Het corpus callosum, het middengedeelte en de hersenstam zijn geassocieerd met mechanische, intuïtieve en autonome activiteit. Het inzicht van abstractie, aspiratie, verbeelding, heerlijke gevoelens en genade wordt verbeterd of gestimuleerd door het horen van de A klank of uiten van de A klank. In het Sanskrit is A de oorspronkelijke levenskracht. Bij de Shingon sekte van het Boeddhisme concentreert Aji – meditatie (woord) zich op de betekenis van A. In het Engels, betekent het lidwoord a verbazing en aspiratie. Het Engelse lidwoord a moet beginnen met verwondering; iemand vindt een brood op tafel als hij hongerig is. Dus zegt hij, “O! Een brood” in plaats van te zeggen “O! Het brood”. Omdat het (the) de klank van I

118

Het Japanse alfabet en hersenfuncties

heeft correspondeert dit met zintuigen. Het (the) brood betekent met andere woorden dat het brood een bepaalde geur, kleur, en vorm heeft waardoor het onderscheiden is van ander brood. Zintuigelijke waarneming wordt dus benadrukt door het gebruik van de I klank. De E klank heeft betrekking op herkenning, intellect en geheugen, zoals gebruikt in woorden als geheugen (memory), opvoeding (education), kennis e.d. Gebruik van de E klank verbetert dus het inzicht van het intellect, herkenning en geheugen. De O klank heeft betrekking op emotie, willen en actie, in woorden als oorlog, gaan en doen. Het gebruik van de O klank versterkt dus activiteit. Dieren grommen voor ze hun prooi bespringen. De U klank heeft betrekking op intuïtie en autonome activiteiten. Als we pijn hebben zeggen we “uuuuu” terwijl we het pijnlijke deel vasthouden. Door de U klank stimuleren we de intuïtieve en autonome activiteiten. Samenvatting: A: Gevormd met de mond wijd open – als we verbaasd of verwonderd zijn. E: Deze klank vormen we als we iets onderzoeken. I: Met deze klank gebruiken we bij het beschrijven van zaken door bijvoeglijke woorden, zoals aardig (pretty) en jammer (pity) e.d. Japanse bijvoeglijke naamwoorden eindigen bijna altijd op i. O: Een klank bij actie. Dieren vallen hun prooi aan met de O klank. U: Dit is de klank van het leven. Als je pijn hebt, zul je uu zeggen. Werkwoorden in Japan eindigen bijna altijd met ‘u’. De normale stam is ‘u’ en de normale spreekvorm is ‘masu’. De Indiase en Chinese taal bevatten veel A en U klanken. Ze refereren dus minder aan het zintuigelijke en kennen minder concepten – ze zijn meer intuïtief dan Westerse talen die veel E

Februari 1974 klanken bevatten die Westerlingen meer analytisch en conceptueel maken. Het Japans kent veel I klanken; ze is zacht, gevoelig en delicaat. Het levert Oosterlingen grote voordelen op om Westerse talen te leren en Westerlingen om Oosterse talen te leren.

119

120

Het kappen van rood hout April 1972 Na publicatie van het besluit bepaalde roodhout bomen op onze grond in Mirimichi te kappen, ontving ik verscheidene brieven van vrienden en leden van de Foundation die hiertegen bezwaar maakten. Vervolgens besprak de Raad van Bestuur de zaak en raadpleegde andere mensen. Hier volgt de conclusie van ons onderzoek. De argumenten tegen het kappen van de roodhout bomen zullen vanuit twee gezichtspunten worden overwogen. Vanuit het menselijk oogpunt, en vanuit dat van de boom. Uit menselijk oogpunt: De mens kan niet leven en in zijn behoefte voorzien, zonder bomen te kappen, precies zoals de mens niet kan leven zonder graan en groenten te oogsten voor voeding. Overmatig kappen van bomen zal echter verlies van grondoppervlakte, tekort aan zuurstof en andere factoren opleveren van vernieling van de omgeving. We moeten dus de balans vinden tussen kappen en niet kappen. Dat is precies wat we willen doen. Wanneer een roodhout bos wordt gekapt, ontspruiten zeer veel nieuwe bomen, veel meer dan tot volwassenheid kunnen worden gebracht. Dit is wat gebeurd is in Mirimichi, waar de meeste roodhout bomen in het oostelijk en noordelijk deel van het eigendom groeiden. Ze staan zo dicht op elkaar, dat zelfs de dieren er moeilijk doorheen kunnen. De roodhout bomen maken ongeveer 10% uit van alle bomen in het hele gebied. We zullen alleen roodhout bomen en dennenbomen kappen met een diameter die groter is dan 51 cm, ongeveer 3% van alle bomen. We verwachten dus dat deze kap noch de bodem, noch de omgeving zal verarmen. De oudste roodhout bomen die er nu groeien zijn ongeveer 60 jaar oud. Zestig jaar geleden is er dus geoogst. Ongeveer 15 bomen

April 1972

121

groeien uit twee stammen met een diameter van 6 meter. Dertig jaar geleden verdwenen dus enkele van de oudere bomen. In een hete zomer kan dit weer gebeuren, vooral omdat de bomen zo dicht op elkaar groeien. Het selectief kappen kan zo’n ongeluk en het verlies van zulke waardevolle bomen voorkomen en het beoogt het blussen van een brand te vereenvoudigen. Het kappen van bomen maakt het mogelijk dat meer zonlicht de aarde bereikt en moedigt dus de mensen die er wonen aan tot tuinieren. Dit is in het gebied rond de bronnen. Het leven in de winter zal geholpen worden doordat de vochtigheid en koude verminderen die het gevolg zijn van de overmatige groei die het zonlicht tegenhoudt . Uit het gezichtspunt van de bomen helpt het dunnen de overblijvende bomen sneller te groeien, doordat ze meer water, zonlicht en lucht krijgen. Niet dunnen veroorzaakt een overpopulatie waardoor zwakkere bomen sterven. Het bos zal na de kap veel gezonder zijn. Dit is een welbekend feit in de tuin- en bosbouw. Wanneer de mens ecologie alleen vanuit zichzelf bekijkt en niet vanuit de planten is hij zelfzuchtig. Sommige Amerikanen beschouwen de roodhout boom als een heilige boom en werken met religieuze geestdrift voor zijn behoud. Deze houding heeft vooral zin als een alleenstaande eeuwenoude boom bedreigd wordt in een als park te ontwikkelen gebied. Maar om te stellen dat een roodhout boom nooit gekapt mag worden klinkt voor mij hetzelfde als de Indiase houding tegenover de heilige koe. Als in Calcutta een koe in een straat ligt, moet al het verkeer stoppen omdat de mensen geloven dat de koe door niets mag worden gehinderd. Dit is een te extreme houding, veroorzaakt door verkeerd begrepen heiligheid van de koe. Rijst wordt in Japan als een heilig graan beschouwd. Iedere keizer hield dus ieder seizoen een nationale ceremonie bij de eerste oogst van het gewas. Ze waren echter niet bang om het te snijden, koken

122

Het kappen van rood hout

en eten. Rijst krijgt meer waarde wanneer het wordt gegeten. Zo krijgt de boom meer waarde bij gebruik door de mens. Anders zou de competitie tussen de bomen de zwakkere doden, voordat die door de mens worden gebruikt. Dat is niet de goede manier om waardevolle bomen te behandelen.

123

Passend voedsel voor de mens Augustus 1968 Een waterkolk begint langzaam aan de periferie, gaat sneller en sneller op weg naar het centrum. De steeds veranderende wereld lijkt heel veel op een waterkolk. Ongeveer tweehonderd jaar geleden, werd Wall Street in New York omgeven door weilanden en werden koeien zelfs door Broadway geleid. Nu, in het midden van de twintigste eeuw, wordt het zonlicht gehinderd door talloze wolkenkrabbers en bereikt nauwelijks de grond. William E. Woodward schreef in The Way Our People lived dat er 300 jaar geleden geen Amerikaanse munteenheden waren in de koloniën in New England. De kolonisten betaalden hun rekeningen met goederen. Vandaag de dag is de Amerikaanse Dollar de monetaire standaard van onze moderne economie in de twintigste eeuw. Voeding is een van de laatst overgebleven bolwerken om te veranderen. Lange tijd waren granen en groenten het product van zon, aarde en veel arbeid. De ontwikkeling van graan is feitelijk een van de meest monumentale gebeurtenissen in de menselijke geschiedenis. Duizenden jaren zijn granen al basisvoedsel voor de mens, de voeding die hem van de aap heeft onderscheiden. De aarde, die draaiend om haar as grote klimatologisch veranderingen onderging creëerde echter langzaam maar zeker een ander plaatje. Regio’s die voorheen geschikt waren voor het verbouwen van granen, werden meer geschikt voor het voeden van dieren. Veeteelt en zuivelproductie gingen dus van start. Deze gebeurtenis was de tweede grote ontwikkeling in de geschiedenis van de mens. Vanaf dat moment verschenen er twee soorten mensen: enerzijds planteneters, anderzijds vleeseters. Deze twee typen verschilden fysiologisch en voor wat betreft mentaliteit van elkaar,

124

Passend voedsel voor de mens

een onderscheid dat vooral een gevolg was van hun voeding. Er ontstonden twee soorten mentaliteit die natuurlijk twee beschavingen tot stand brachten – Oosters en Westers. Er gingen duizenden jaren voorbij. Op een dag verklaarde een Westers man, een wetenschapper, dat dierlijk voedsel voor de mens het belangrijkste was (een stelling die echt begrip ontbeerde). De vleesindustrie werd in Westerse landen een van de grootste bedrijfstakken, met in een land een omzet van meer dan 2 miljard dollar (exclusief de zuivelproductie) omdat de helft van iemands dieet uit vlees bestond. De vraag naar vlees groeide gestaag, boeren fokten miljarden kuikens en een tiende maal zoveel rundvee. Het houden van dieren vereiste zoveel grond in vergelijking met granen of groenten dat weiland uitgeput raakt bij het pogen te voldoen aan de toegenomen vraag naar vlees. Geen nood, menige zakelijke boer begon een veeteelt bedrijf zonder land. Dit wordt intensieve veehouderij genoemd en is ontstaan in Engeland, waar de vraag naar grasland omgekeerd evenredig is met de grote vraag naar vlees. Ruth Harrison beschrijft in haar informatieve boek Animal Machines de technieken die deze boeren bij massaproductie toepassen. Ze werpt licht op belangrijke hedendaagse vragen, namelijk: Wat is voedsel van goede kwaliteit? Wie heeft het recht om levende wezens uitsluitend als ‘voedsel-converterende machines’ te gebruiken, etc.? Volgens Ms. Harrison zijn dieren in de hedendaagse maatschappij niet langer in de gelegenheid vrijwillig te grazen in groene weiden. Het pittoreske landschap met grasland is vervangen door fabrieken waarin dieren, besproeid met insecticiden verblijven in op gevangenissen lijkende boxen. Voer, waar antibiotica in zit, wordt automatisch toegediend. De dieren hebben geen echt leven. Het zijn eenvoudigweg machines die dierlijk eiwit maken. Hierdoor is veel vlees vandaag de dag van zo slechte kwaliteit. Ms. Harrison stelt concreet de vraag: “Hoe kunnen dieren die onder

Augustus 1968

125

deze omstandigheden opgroeien dienen als veilig en acceptabel voedsel voor de mens?” Men zou kunnen zeggen, “Maakt mij niet uit, ik eet geen vlees.” Maar laten we ons herinneren dat we niet geïsoleerd leven. Onze buren eten allemaal vlees. Het voedsel van de gemiddelde Amerikaan bestaat voor de helft uit vlees. Vanzelfsprekend lijdt de mens fysiek en mentaal als het vlees van slechte kwaliteit is. Is dit bovendien niet een oorzaak van geweld, wetteloosheid, opstootjes en een algemeen verslechterende gezondheid? Op dit laatste punt zullen de bevindingen van Ms. Harrison een niet vleeseter interesseren. Ze doet drie aanbevelingen: (1) Bescherm voeding van grond tot bord tegen het gebruik van toevoegingen waarvan het effect niet volledig getest en begrepen is (2) Geef de consument de informatie die het mogelijk maakt zijn voeding te kiezen (3) Stel opnieuw vast wat goede voeding is. De eerste twee suggesties zijn een kwestie van wetgeving, de derde van onderwijs. Uit de geschiedenis van de mens weten we dat wetten weinig geluk brengen, omdat ze nieuwe wetten laten ontstaan. Haar drie aanbevelingen kunnen dus worden teruggebracht tot twee vragen: (1) Wat is passend voedsel voor de mens? (2) Hoe kunnen mensen ontdekken wat goed voedsel is, zonder dat hun smaak hen misleidt? Laten we de eerste vraag bekijken. Theorieën over voedingswaarde zijn een bron voor disputen en argumenten tussen veel gezaghebbenden op hun vakgebied. Dr. Stare stelt dat conserveringsmiddelen niet gebruikt worden, tenzij ze als veilig zijn getest wat betreft giftigheid (A Doctor Explodes Some Health Food Myths – An Interview With Dr. Frederick Stare, M.D., voorzitter van het Departement Voeding op Harvard, tijdschrift Vogue, Juni 1967). Hij verwerpt de beschuldiging dat commerciële conserveringsmiddelen giftig zijn met het argument dat dit land eenvoudigweg niet zou bestaan zonder conserveringsmiddelen. Wat de insecticiden betreft verklaart Dr. Stare dat er “geen enkel gedocumenteerd geval bekend

126

Passend voedsel voor de mens

is van slechte gezondheid, zelfs geen buikpijn” als gevolg van insecticiden, pesticiden of chemische sporen in eten. Het National Health Federation Bulletin, (Vol 8, September 1967) zei dat W.C. Heuper (voormalig hoof van de Environmental Section van het National Cancer Institute) het hiermee oneens was omdat hoewel chemische mengsels die gebruikt worden als toevoegingen en pesticiden niet opgenomen worden in het voedsel, veel hiervan niet adequaat getest zijn op kankerverwekkende eigenschappen en verwierp zijn opmerkingen. Hij onthuld dat de huidige wet, noch de producent, noch de commerciële gebruiker, noch de FDA verplicht zijn testen op kankerverwekkende eigenschappen uit te voeren voordat de stof wordt geaccepteerd (Medical World News, Februari 10, 1967). Wat de grond betreft, stelt Dr. Stare in hetzelfde Vogue wanneer we drie wortels zouden vergelijken die achtereenvolgens van een biologisch bedrijf, uit een supermarkt van een grootschalig gemechaniseerd bedrijf en uit een spleet van een zijpaadje afkomstig zijn, we zouden constateren dat ze dezelfde voedingswaarde hebben. De voedingswaarde wordt in zijn visie niet beïnvloed door de grond – die bepaalt alleen gewicht, hoeveelheid en grootte. Het blad NHF bekritiseert wederom deze opmerkingen en geeft de stelling van de grond expert van de FDA, dr. Homer Hopkins door dat het verdedigen van dat denken (dat de voedingswaarde van een gewas niet beïnvloed wordt door grond en kunstmest) niet mogelijk is en dat zijn eigen wetenschappelijk onderzoek het tegendeel aantoont. Zijn verslag was zo “hinderlijk voor de FDA dat ze weigerden het vrij te geven totdat de NHF het vroeg.” Het valt op dat deze woordenwisselingen over de kwaliteit van voeding nooit stopt, zolang we zintuiglijke, sentimentele of wetenschappelijk analytische redenen gebruiken. Voeding die goed is voor de één kan niet zo goed zijn voor de ander. Voeding die ‘s zomers eetbaar is, kan schadelijk zijn in de winter. Sommige mensen

Augustus 1968

127

zijn heel gezond terwijl ze alleen rauw voedsel eten; anderen die hetzelfde dieet volgen worden ziek. De mens is een product van de plantenwereld; de plantenwereld is een product van de grond, klimaat en omgeving. Dit betekent dat voeding die groeit in onze eigen omgeving en gegeten wordt ons voedt en onderhoudt om gelukkig te leven in die bepaalde omgeving en dat klimaat. Een harmonieuze relatie met zijn omgeving is een voorwaarde voor gezondheid en dit wordt in de grond bepaald door het eten van voeding die natuurlijk past bij die omgeving. Hier is een richtlijn voor gezondheid en een macrobiotisch principe. Het is ook van toepassing op insecticiden en toevoegingen, omdat deze chemicaliën de voedingsomstandigheden wijzigen en de natuurlijke producten van de omgeving veranderen. Zulke wijzigingen beroven ons van onze capaciteit om ons aan te passen aan onze omgeving en immuun voor ziekte te zijn. Hetgeen Ruth Harrison concludeert over de kwaliteit van voeding is vergelijkbaar met het macrobiotische principe. Het belang van volle granen als basisvoedsel voor de mens mist echter. Niet in staat dierlijk voedsel op te geven, stelt ze dat het noodzakelijk is de kwaliteit van vlees te verbeteren – maar niet de voeding voor de mens. Dit is in mijn ogen de tekortkoming van haar werk. Zoals in het begin aangegeven ontstond de intensieve veehouderij als gevolg van een tekort aan land. Dit probleem kan worden opgelost door het volgen van een dieet met volle granen en op geen andere manier. Dit is veel makkelijker dan vruchtbaar land te maken van de Sahara die voor meer mensen dan de huidige wereldbevolking voedsel zou kunnen leveren (zie Sahara Conquest, Richard Baker, Lutherworth Press, London). Intensieve landbouw is voor ons inderdaad ‘a brave new world’ en toch kondigt het de komst aan van het passende basisvoedsel voor de mens – granen. De tweede vraag is het lastigste probleem, zelfs voor iemand die verscheidene jaren macrobiotisch leeft. Onze zintuigen verleiden ons

128

Passend voedsel voor de mens

tot voeding die kortstondige pleziertjes geven. We lijken veel op de bidsprinkhaan die sterft na zijn eerste seksuele ervaring. Mensen doen alles om zintuiglijke trek te bevredigen, zelfs als het genoegen maar enkele seconden duurt. Bijna al het onderwijs op dit punt is daarom een futiliteit. We leren alleen als we zelf ziekte, ongeluk en verslaving ervaren. Er is echter één ding dat we kunnen doen en dat is de wu-wei van Lao Tsu: onderwijs zonder onderwijs (teaching without teaching).

129

Wu-Wei Augustus 1968 Wu-wei is één van de beroemdste ideeën van Lao Tsu. Het is zo beroemd dat bijna alle Chinese en Japanse intellectuelen dit woord kennen. Zelfs in de gastenkamers van veel Japanse tempels hangt dit woord wu-wei ingelijst. Het woord komt voor in het tweede hoofdstuk van de Tao Te Ching. Wu drukt negatie uit, en wei is een werkwoord of zelfstandig naamwoord dat correspondeert met het Engelse woord do (handelen, daad). ‘Niets doen’ of ‘geen daden’ dekken niet volledig de lading van het idee van Lao Tsu. De auteurs van Chinese Folk Medicine, Heinrich Wallnofer en Ana von Rottauscher, zeggen in hun uitzonderlijke boek dat het woord wu-wei de sleutel is tot het mysticisme van Lao Tsu, ‘doen-maarniet-doen’, hoewel hij niet bedoeld ‘niets doen’. Volgens zijn ideeën zou men rustig en passief moeten zijn tegenover werking van de natuur, of Tao (de Weg); hij moet zijn kleine dagelijkse werk doen en geen problemen aanvatten wanneer die onhandelbaar groot zijn geworden. Deze verklaring is noch adequaat, noch diepgaand genoeg. De meeste Japanners begrijpen wu-wei als: Je moet handelen alsof je niet handelt. Onderwijs alsof je niet onderwijst. Onderwijs door je daden, niet met woorden. Genees ziekten alsof je ze niet behandelt. Met andere woorden, als je een zieke behandelt en alleen zijn ziekte geneest leert hij nooit waarom hij ziek werd en zal hij opnieuw ziek worden. Je inspanningen zijn dus vruchteloos. Wanneer je echter, in plaats van de ziekte te behandelen, je hem de oorzaak van zijn kwaal leert en hoe deze zelf te genezen, dan zal hij niet alleen in staat zijn zijn huidige ziekte te genezen, maar hij zal ook niet weer ziek worden. Dat is echte genezing. Op zo’n manier genees je echt de

130

Wu-Wei

ziekte, in plaats van haar slechts te behandelen. Kortom, je handelt dan niet in so, maar in jitsu. So staat voor verschijning, jitsu voor ware natuur (zie Jitsu and So hierna). Wu-wei laat zijn diepste betekenis zien wanneer het vanuit het unieke principe wordt beschouwd. Om dit woord uiteen te zetten is het nodig de betekenis van één van de Zeven Principes van het Universum te begrijpen: ‘ Uiteindelijk is niets in deze wereld eeuwig’. Alles keert in zijn tegendeel. Schoonheid verandert in lelijkheid. Goed verandert in slecht. Non-materie (energie) verandert in materie. Gemak verandert in ongemak en omgekeerd. Een wijs mens met een hoog ontwikkeld oordeelsvermogen is dus vrij van het verlangen naar een luxe leven of om beroemd of machtig te zijn. Zo iemand prijst noch bezit datgene dat hij bereikt, ook hecht hij er zich niet aan. Als hem ontvalt hetgeen hij bereikt heeft raakt hij niet buiten zichzelf of ontmoedigd. Alles wat bereikt wordt in deze wereld zijn uiteindelijk futiliteiten. Wu-wei is het besef dat alle verschijnselen in deze wereld kortstondig en voorbijgaand zijn. De geschiedenis van grote rijken als het Romeinse, Azteekse, Mayaanse, Mongoolse etc dienen louter om de ultieme aard van zulke verschijnselen te verklaren. Wanneer we de wet van de verandering niet kennen is de teleurstelling of terugval groter naarmate het succes groter is. De tragedie van John F. Kennedy is een goed voorbeeld. Er zijn andere voorbeelden, zoals George Eastman, die het rijk van de camera ontwierp. Ondanks zijn roem en weelde was hij een heel ongelukkig mens en beëindigde zijn leven door zelfmoord. Wat een ongeluk. Professor Robert Oppenheimer, leraar met gezag en ontwerper van de atoombom waarmee WO II werd beëindigd, ondervond na de ontploffng drie jaar verschrikkelijke pijn; die pijn leidde tot de grootste misere in zijn leven. Oppenheimer overleed recent en liet zijn naam als bouwer van de atoombom die 314.848 burgers doodde

Augustus 1968

131

in de geschiedenisboeken achter. Hij verwierf achting en onderscheiding en werd de grootste wetenschapper genoemd; ondanks dat hij veel bereikte was hij geen gelukkig mens. Op dezelfde manier geloofde Thomas Edison, de uitvinder van meer dan twaalfhonderd gebruiksvoorwerpen, dat zijn uitvindingen mensen geluk zou brengen. Zijn roem en rijkdom overtroffen die van de president van het land. In zijn latere jaren was hij echter ontmoedigd omdat hij besefte dat zijn uitvindingen niet hielpen om mensen gelukkiger te maken. Mahatma Gandhi in India wijdde zijn leven om de Indiërs te bevrijden van de slavernij door de Britse regering. Hij was heel ontmoedigd toen hij besefte dat de Indiërs geen onafhankelijkheid wilden en ook geen vrijheid. Een ander voorbeeld is Alfred Nobel, Zweeds industrieel en grondlegger van de Nobel Prijs. Science News omschreef hem als mogelijk één van de ongelukkigste mensen die ooit geleefd hadden. Na het vergaren van een enorm vermogen door de uitvinding van dynamiet en reukloze poeder, raakte hij in de knoop met zijn geweten. Een jaar voor zijn dood op 10 December 1896 schreef hij met de hand zijn laatste wil en verklaarde dat het grootste deel van zijn vermogen besteed moest worden om vijf belangrijke internationale prijzen mogelijk te maken. Het artikel vervolgt: “Hij was een grillig, vreemd en complex man. Het grootste deel van zijn jeugd was hij ziek. Hij trouwde nooit. Hij zette zich af tegen zijn vader die een briljante maar ook krampachtig uitvinder was. Hij had weinig nabije vrienden, geen echt thuis en zei eens dat zijn biografe als volgt zou moeten beginnen: “Alfred Nobel’s ellendige leven had bij de geboorte op het moment van zijn eerste ademhaling door een menselijk arts moeten worden beëindigd.” Wat een ellendige, ongelukkige man. Wees er dus van bewust dat onze voorspoed, geluk en gezondheid onvermijdelijk uitloopt op armoede, ongeluk en ziekte. Klamp je niet

132

Wu-Wei

vast aan deze vluchtige wereld, maar hecht je in plaats daarvan aan het Eeuwige Ene, dat is de Weg, Tao, of wu-wei, het onderwijs van Lao Tsu.

133

Yin en Yang April 1980 Als een nieuwe medewerker bij onze bank me helpt, vraagt ze mij de betekenis van het woord ‘macrobiotiek’, dat op ons bankafschrift staat. Gewoonlijk leg ik uit: “‘Macro’ is het tegengestelde van ‘micro’, dat betekent dus voornaam of groot,” de meeste mensen kennen immers ‘micro’ zoals gebruikt in microscoop, microflm enzovoort. Dan vervolg ik en zeg, “’Bio’ is het Griekse woord voor leven; ‘macrobiotiek’ betekent dus ‘groot leven’”. In deze wereld tref je altijd iets en zijn tegengestelde. Iedere westerse flm moet goede en kwade lieden laten zien. Met alleen goede lieden heb je geen westerse flm. Hoe slechter de kwade lieden, hoe beter de goede. Met andere woorden, we beoordelen goed en kwaad door ze te vergelijken. Als er geen vergelijking is, is er geen goed en kwaad. Als we bepaald voedsel goed noemen, vergelijken we dat met ander voedsel waarvan we denken dat het niet zo goed is. Wanneer er slechts één soort voeding op de markt zou zijn, zouden we het niet “goed” noemen. Yin en yang gebruiken we nu in plaats van goed en slecht, zodat we niet slechts sentimenteel zouden oordelen. Yin Yang is een concept dat zaken verdeelt in twee categorieën (expansief en samentrekkend) zonder betrekking tot goed en fout. Er zijn situaties waar yin goed is en andersom. Ook yang kan goed of fout zijn. In het begin denken mensen echter dat yang goed is en yin fout en eten daarom liever yang voedsel. Ze hebben een verkeerde voorstelling van yin en yang. Om yin en yang te verduidelijken, vertel ik een persoonlijk verhaal. Mijn vrouw leed ongeveer 15 jaar geleden aan tuberculose. Omdat tuberculose een besmettelijke ziekte is, werd ze opgenomen in een

134

Yin en Yang

sanatorium, ruim 100 km van mijn huis. Ik kookte wekelijks rijst, miso soep en groenten en bracht haar dit elke zaterdag. Op zaterdag en zondag was ik vrij, alhoewel, zondagnacht moet ik de hele nacht brood bakken in de Chico San fabriek. Op een dag gaf één van mijn vrienden mij twee gekookte zeeoren voor mijn vrouw. Ik bracht ze naar het ziekenhuis, maar ze wilde ze niet eten en dus bracht ik ze mee terug. Op de terugweg at ik er zelf van. Thuisgekomen zaten beide zeeoren dus in mijn maag. De hele nacht werkte ik vervolgens in Chico San. ‘s Morgens voelde mijn buik wat ongemakkelijk, maar niet pijnlijk. Ik ronde mijn werk af en ging naar huis. ‘s Ochtends sliep ik, rond de middag stond ik op. Ik had een beetje buikpijn. Ik dacht dat het van gassen kwam en at een zoute pruim. Zodra de zoute pruim mijn maag bereikte, trok deze sterk samen. (Dit is een yange kramp). Het was zo pijnlijk dat ik niet op bed kon liggen. Ik viel van het bed. Ik klom er weer op. Ik viel er weer af. Ik klom er op en viel er af. Uiteindelijk verloor ik mijn bewustzijn. Gelukkig kwam er een vriend langs, en ze vond me liggend op de grond. Ze bracht me naar het nabijgelegen ziekenhuis. Een dokter onderzocht me, vroeg zich af of ik al dan niet verslaafd was en gaf me morfne om de pijn te stoppen. De volgende ochtend was de buikpijn verdwenen, maar deed mijn galblaas pijn. De dokter zei dat ik een galsteen had en geopereerd moest worden. Ik weigerde de operatie. Vier dagen at noch dronk ik iets, behalve een bouillon die ze me gaven. De ochtend van de vijfde dag bestond het ontbijt uit pannenkoeken met siroop, rijstcrême met suiker en Ceylon thee. Ik at er allemaal van en nam een heet bad. Alle pijn was verdwenen. ‘s Avonds werd ik ontslagen. Later kwam de rekening van $ 800,- inclusief het röntgenonderzoek.

April 1980

135

De yin yang balans van mijn ziekte is als volgt: Yang 2 zeeoren 1 gedroogde zoute pruim 100 km rijden 8 uur broodbakken heet bad buik kramp

Yin 1 injectie met morfne 4 dagen bouillon 3 pannenkoeken met suiker 1 kom rijstcrême met suiker röntgen $ 800

Ik raad niemand aan mijn voorbeeld te volgen, maar ik wil laten zien hoe yin en yang elkaar in evenwicht houden. Eén manier om yin en yang van voeding te leren kennen is om te experimenteren en verschillend voedsel te eten, zoals Ohsawa deed. Een andere manier om yin en yang in voedsel te ontdekken is het observeren hoe bij anderen het karakter en constitutie in verband kan worden gebracht met hun favoriete voedsel. Nadat je yin en yang in voeding herkent, kun je het leren zien in meer algemene onderwerpen. Trek nooit overhaast conclusies over yin en yang. Aarzel niet ze te veranderen, wanneer je enkele factoren ontdekt die het huidige concept weerspreken.

Yin en yang in twaalf samenhangende principes: 1. Yin en Yang zijn de twee polen van de onuitputtelijke zuivere expansie 2. Yin en Yang komen onuitputtelijk en continue voort uit de onuitputtelijke expansie zelf 3. Yin is centrifugaal; yang is centripetaal. Yin, centrifugaal, toont expansie, licht, kou, duister enzovoort. Yang, centripetaal, toont samentrekking, gewicht, hitte, licht enzovoort.

136

Yin en Yang 4. 5.

Yin trekt yang aan; yang trekt yin aan. Alle verschijnselen bestaan uit verschillende verhoudingen van yin en yang. 6. Alle verschijnselen veranderen voortdurend hun yin en yang verhouding. Alles is rusteloos. 7. Er is niets volledig yin of volledig yang. Alles is relatief. 8. Niets is onzijdig. Er is altijd een exces van yin of yang. 9. Verwantschap of aantrekkingskracht tussen zaken is evenredig met hun verschil aan yin en yang. 10. Yin stoot yin af; yang stoot yang af. Hoe groter het verschil, hoe zwakker de afstoting. 11. Uiteindelijk verandert yin in yang en yang wordt uiteindelijk yin. 12. Alles is yang in het centrum en yin aan de periferie (oppervlakte).

137

Jitsu en So Juli 1968

Eén van de zeven wetten waarin de orde van het Universum zich uitdrukt, luidt: Alles met een voorkant, heeft ook een achterkant. Wat is de relatie tussen deze wet van universele logica en de twee tegengestelde categorieën yin en yang? Om te beginnen zegt deze wet ons dat als de voorkant yang is, de achterkant yin is. Met andere woorden, voor en achter zijn niet alleen verschillend, maar staan ook tegenover elkaar, zijn tegengesteld. In het Verre Oosten zijn de voor- en achterkant bekend met de woorden: jitsu en so. Jitsu (achterkant) betekent innerlijke natuur of echte natuur (intrinsiek). So (voorkant) betekent buitenkant of schijnbare natuur (extrinsiek).

Jitsu en So van het Hart In het hart zijn vier kamers. Wat is de orde in termen van yin en yang van deze vier kamers – rechter en linker boezem en rechter en linker kamer? Omdat de linker boezem het bloed door het hele lichaam stuwt, moet deze het meest yang zijn. De spierwant van de linker boezem is in werkelijkheid het dikste. De meest yinne kamer moet de rechter kamer zijn, omdat deze zich tegenover de linker boezem bevindt. De spierwant van deze kamer is het dunste. Op dezelfde manier is de rechter boezem yanger dan de linker kamer omdat de rechter boezem het bloed over grotere afstanden stuwt dan de linker kamer. De volgorde is dus als volgt:

138

Jitsu en So

Meest yin – rechter boezem Yin – linker boezem Yang – rechter kamer Meest yang – linker kamer Laat deze volgorde nauwkeurig op je inwerken. Er zullen je twee zaken opvallen: (1) Het bloed stroomt achtereenvolgens van yin naar yang naar yin naar yang omdat het begint in de rechter boezem (yin) en vandaar achtereenvolgens naar de rechter kamer (yang), de rechter boezem (yin) en de linker kamer (yang) stroomt. (2) Over het geheel genomen is de linker zijde yanger dan de rechter. Dit is zeker omdat bloed dat zuurstof bevat (yin) de linker kant van het hart instroomt en bloed dat kooldioxide bevat (yang) van rechts het hart instroomt. Gezien vanuit de Oosterse flosofe is het bovenstaande tegenstrijdig, omdat gesteld wordt dat rechts yang en links yin is. Dit is de reden dat het hart (yang) zich aan de linkerzijde van het lichaam bevindt. Dit kan als volgt worden verklaart: Naar zijn innerlijke natuur is de rechter kant van het hart yinner dan de linker kant; echter de rechter kant bevat bloed dat yanger is. Uiteindelijk is de uiterlijke natuur van de rechter kant yang. Met andere woorden, de yin yang verschijning van het hart wordt omgekeerd in zijn tegendeel als we het met en zonder bloed bekijken. We nemen het hart altijd waar met bloed. Dat is zichtbaar, of so. Jitsu So (zonder bloed) (met bloed) Linker kant van het hart Rechter kant van het hart

Yang Yin

Yin Yang

Juli 1968

139

Jitsu en So van de waterstof atoom Is het waterstof atoom yin of yang? De transmutatie theorie van het atoom zegt dat alle elementen door een spiraalvormige tocht die aan de periferie begint en beweegt naar het centrum, transmutaties zijn van waterstof – met andere woorden, een centripetale spiraal. Dat wil zeggen dat alles dat yin begint in deze spiraal yang eindigt. Zo gezien moet waterstof het meest yinne element zijn. George Ohsawa omschreef waterstof echter als een yang element, conform de spectroscopische analyse. Hoe kunnen we deze tegenstelling oplossen? Het begin van de centripetale spiraalvormige baan correspondeert naar wat in de modern fysica een elektron wordt genoemd. De afzonderlijke punten van deze baan, kunnen worden beschouwd als elementaire deeltjes. De energie die elektron wordt genoemd, bereikt z’n eindpunt en verandert in een proton (yang). Omdat de proton yang is trekt het elektronen aan om waterstof te vormen. Omdat het verschil tussen yin en yang van de elektron en de proton groot is, is hun combinatie sterk en stabiel en vormen ze het yange element waterstof. Yang trekt echter yin aan en zodra ze waterstof vormen trekt dit ruimte aan (yin) en krijgt een gasvormige toestand (yin). We nemen dus alleen de gasvormige toestand, de yinne toestand, van waterstof waar. Deze waarneembare toestand is so. De jitsu echter, (ware natuur of achterzijde van waterstof) is yang.

Jitsu en so van de zomer De zomer is heet. Zijn jitsu is yang. Planten, groenten en bomen groeien en geven schaduw. De so van de zomer is yin.

140

Jitsu en So

Jitsu en so van mens en dier De mens staat rechtop. Zijn so is yin. Wat is zijn jitsu? Het dier kruipt. Zijn so is yang. Wat is zijn jitsu? Jitsu en so van de mens Een rijk mens is rijk van zijn so; daarom moet zijn jitsu arm zijn. Omdat hij arm is spaart hij en hecht zich aan alles om rijk te worden. Een arm mens is arm van zijn so; daarom moet zijn jitsu rijk zijn. Omdat hij rijk is in zijn jitsu, hoeft hij niet te sparen of zich ergens aan te hechten maar geeft in plaats daarvan alles weg in vrijheid en wordt arm. Een gelukkig mens is in werkelijkheid ongelukkig omdat zijn so (geluk) moet veranderen in ongeluk. Als je altijd gelukkig wilt zijn moeten je jitsu en so gelukkig zijn. Om naar je jitsu gelukkig te zijn moet je je so ongelukkig maken. Probeer met andere woorden altijd de moeilijkste problemen op te lossen. Een ongelukkig mens is in werkelijkheid gelukkig omdat zijn so (ongeluk) moet veranderen in geluk. Hiervoor is slechts één voorwaarde. Dat is geduld. Psychologisch geduld wordt geboren uit fysiologisch geduld. Geef het lichaam (dat dierlijk is) de langstdurende en zwaarste taak – om zichzelf op te bouwen. Concreet, eet plantaardig voedsel: granen en groenten. Laat het lichaam zichzelf veranderen in mens (de dierlijke wereld). Dit proces vraagt meer geduld van ons dan wanneer we dierlijk voedsel zouden eten zoals vlees, vis en zuivel. Van iemand die vlees eet wordt geen wezenlijke verandering gevergd; er wordt geen geduld ontwikkeld. Wanneer je geduld hebt is er geen ongeluk in deze wereld omdat alle ongeluk vroeg of laat onvermijdelijk in geluk verandert. Er zijn slecht moeilijkheden als een wiskundige oefening. De moeilijke

Juli 1968

141

problemen geven ons meer genoegen als we ze oplossen. Mens, dier, planten, lucht, water, licht etc zijn allemaal verschillend in hun so maar hun jitsu is hetzelfde. We noemen het Eenheid of Oneindigheid. Jitsu en So in de I Ching Een hexagram van de I Ching laat ons jitsu en so zien. Het bovenste deel van het hexagram is so, het onderste is jitsu. Hexagram no 11 bijvoorbeeld, ‘Tai – Peace’ (boven – het So ontvankelijke, aarde; beneden – het creatieve, de Jitsu hemel) laat zien dat de voorkant (so) yin is en de achterzijde (jitsu) yang. Daarom is in dit hexagram alles succesvol, omdat jitsu yang (agressief) is en so yin (passief). Yin verschijnt in het yinne deel (boven). Yang in het yange deel (beneden). Dit hexagram laat dus zien dat alles zijn juiste plaats kent. Wanneer dit hexagram een getrouwd stel zou weergeven, zou het onderste deel (yang) de echtgenoot representeren en het bovenste (yin) zijn vrouw. Als de echtgenoot heel yang is, hard werkt en moedig en sterk is en zijn vrouw is yin – vriendelijk, geduldig en fjnzinnig – dan is de familie in harmonie, gelukkig en gezond. Zo’n familie kan worden beschreven als een boom met sterke wortels. De wortel is de yange achterzijde die de mooie bloem voedt, de yinne voorzijde. Zonder sterke wortels kan een boom niet groeien en bloeien – en toch zien we de wortels niet. De wortels zijn dus de achterzijde van de boom. De bloem is mooi en aantrekkelijk. Het is het eerste dat ons opvalt aan een boom; daarom is het de voorzijde. Als de bloem donker zou zijn, ruw en taai als een wortel, zouden we haar nooit waarderen. Volgens dezelfde logica zou een boom spoedig sterven als de wortel fjnzinnig en zachtmoedig als een bloem zou zijn.

142

Jitsu en So

We spreken dus van goede harmonie, wanneer de achterzijde yang is en de voorzijde yin. Dit hexagram wordt van al de 64 hexagrams in China en Japan beschouwd als het meest bevoorrechte. Jitsu en so van onze constitutie Terwijl we ons uitsluitend voeden met haar bloed, groeien we drie miljard keer onze grootte in de schoot van onze moeder. Na onze geboorte groeien we slechts twintig maal. Onze constitutie wordt dus vooral gevormd gedurende de zwangerschap en wordt de geërfde constitutie genoemd. Het lijkt op de wortel van de boom. Deze constitutie wordt beschouwd als het fundament, of de ‘achterzijde’ van de constitutie. Wanneer deze basis constitutie yang is, worden we na onze geboorte aangetrokken tot yin en krijgen een ogenschijnlijk yinne constitutie. Dat is de ‘voorzijde’ van iemands constitutie. Ter illustratie: bij de geboorte is een meisje yanger dan een jongen; daardoor wordt zij aangetrokken tot meer yin voedsel na de geboorte en wordt ze vrouwelijker naarmate ze opgroeit. In de basis echter heeft ze een yange ‘achterzijde’ en dientengevolge is ze van nature huiselijk, stabiel, geduldig, sentimenteel en gevoelig. Ze verwerft haar vrouwelijkheid en delicaatheid, haar ‘voorzijde’ later. Fysiologisch is dus de ‘voorzijde’ van een vrouw yin en de ‘achterzijde’ yang. Een jongen is hieraan tegengesteld. Bij geboorte is hij yinner dan een meisje en voelt zich daarom aangetrokken tot meer yang voedsel en krijgt yange manlijkheid bij volwassen worden. Fysiologisch gezien is de ‘voorzijde’ van een man yang en zijn ‘achterzijde’ yin. Alles verandert. Dit is een natuurwet. Sommige dingen veranderen echter snel, andere langzamer; in tien dagen veranderen onze rode bloedcellen, maar onze lichaamscellen veranderen eens in de zeven jaar. We kunnen zeggen dat de bloedcellen de ‘voorzijde’ vormen van de fysieke constitutie, terwijl onze lichaamscellen de

Juli 1968

143

‘achterzijde’ zijn. Hoe kunnen we ons bloed veranderen? Verander wat je eet en het bloed verandert. Dit verandert de symptomen van de ziekte. Deze verandering is de ‘voorkant’ van ziekte. De echte genezing komt tot stand door de verandering van alle cellen. Dat is de ‘achterzijde’. Hoe kunnen we yinne cellen in yange veranderen? Het eten van yang voedsel is niet voldoende, omdat alleen het veranderen van de kwaliteit van ons bloed uitmondt in een conditie waarvan de ‘voorzijde’ yang is en de ‘achterzijde’ yin. Dit is de reden dat velen in de macrobiotiek rigiditeit, arrogantie, vals vertrouwen, luiheid, wanordelijkheid, vreugdeloosheid, gebrek aan dankbaarheid en exclusiviteit vertonen, ondanks dat hun ziekte verdwijnt. De lichaamscellen, die ze hadden gevormd voordat ze begonnen aan het macrobiotisch dieet, vele jaren geleden, zijn nog niet yang. Dit is voor mij een tekort of nadeel van het dieet. Dit is met andere woorden het gevolg van een disharmonie van ‘voor-’ en ‘achterzijde’. We moeten de ‘achterzijde’ yang maken, niet de ‘voorzijde’. Men moet vriendelijk, lachend, ingenomen en fexibel zijn aan de ‘voorzijde’ – maar sterk, standvastig, geduldig en moedig aan de ‘achterzijde’. Dit is geen gemakkelijke opgave. Maar zonder deze verhouding zullen we nooit gelukkig zijn. Onze cellen veranderen geleidelijk. Het is een langzaam proces. Hoe kunnen we cellen sneller yang maken? 1. Veryang zonder voeding. Veryang door het ondernemen van activiteiten; bijvoorbeeld zwaar fysiek werk, doen van dingen voor anderen, enzovoort. Blijf bezig. 2. Omgeef jezelf met yinne zaken of plaats jezelf in yinne condities. Eet weinig, draag weinig kleding. Leef in een koud klimaat. Zoek moeilijkheden op als je ze niet hebt. Begeef jezelf in een nieuwe omgeving of een nieuwe situatie die een grote uitdaging betekenen voor je. Prijs jezelf gelukkig, wanneer je moeilijkheden hebt, het is de beste

144

Jitsu en So

3.

conditie om gelukkig te zijn. Open je ogen, kijk nauwkeurig, neem de lucht, de bloemen, vogels, vissen, dieren, bomen en grassen waar. Druk dit uit in enige vorm, zoals een lied, een gedicht, een tekening, een foto, muziek, tekst – en doe dit zonder enig sentiment of zintuiglijk oordeel. Dit leidt je naar onthechting van ego. (In Japan wordt zo’n uitdrukking een haiku genoemd). De meeste kunst is uitdrukking van sentimenteel of zintuiglijk oordeel.

Jitsu en So van macrobiotiek Het doel van macrobiotisch leven is geluk. Er zijn twee typen mensen die macrobiotiek naleven, zoals er twee soorten geluk zijn waar men naar kan streven. Deze zijn de so en de jitsu, die beide een gelukkig leven beogen. So geluk is symptomatisch; jitsu geluk is echt en duurt altijd. De meeste mensen kiezen voor de symptomatische variant – het verdwijnen van pijn of ziekte, verlost worden van symptomen. Als de pijn stopt, laten ze de macrobiotiek voor wat die is. Dit is hetzelfde idee als een supermarkt, ze gebruiken macrobiotiek als geneesmiddel. Zulke mensen houden macrobiotiek niet vol. Eén van mijn studenten vroeg waarom George Ohsawa vijftig jaar macrobiotisch leefde. Ik vertelde hem dat mr. Ohsawa heel ziek was geweest en zichzelf genas met macrobiotiek. Hij was zo dankbaar voor het dieet en het principe, dat hij besloot andere mensen te helpen door hen dit principe te leren begrijpen. Zonder dankbaarheid zul je echter nooit gelukkig zijn, wat je ook bereikt. Echt geluk is in de grond dankbaarheid. Hiervoor hebben we een goede gezondheid nodig, omdat het moeilijk is dankbaarheid te voelen als je ziek bent. We moeten allemaal leren hoe we dankbaar kunnen worden.

Juli 1968

145

In Japan zijn duizenden mensen genezen door macrobiotiek. Er zijn meer dan zeshonderd verschillende boeken geschreven en gepubliceerd door Mr. Ohsawa, maar geen één daarvan kun je vinden in tweedehands zaken. Mensen houden ze. Er zijn echter slechts enkelen actief in de macrobiotiek; de meesten gebruiken het als een symptomatische behandeling. Hoe verkrijgt men dankbaarheid? 1. Opvoeding tijdens de jeugd. Ouders die het voorbeeld geven; 2. Moeilijkheden. Door te proberen moeilijkheden te overwinnen en verantwoordelijkheid te accepteren voor al zijn moeilijkheden, leert men dankbaarheid. Jitsu en So van moeilijkheden en geluk Virussen, microben, gebrek aan geld of de samenleving moeten we niet de schuld geven van ons ongeluk. Er zijn twee soorten ongeluk. Jitsu (echte) moeilijkheden leggen we onszelf op, so moeilijkheden worden ons opgelegd van buiten (door anderen). Wanneer je so moeilijkheden overwint, krijg je so geluk. Als je jitsu moeilijkheden overwint, krijg je jitsu geluk. So geluk wordt nooit door onszelf gemaakt, daarom is er geen echte dankbaarheid. Jitsu geluk resulteert echter in echte dankbaarheid. Als je so moeilijkheden overwint is het geluk so of symptomatisch. Een goed voorbeeld is wetenschap en geneesmiddelen die so genezing aanbieden, en dus slechts so geluk. So geluk op basis van pillen of operaties en technieken is geluk verkregen door anderen. We moeten jitsu geluk bereiken, niet so. Dit is het echte, ware, en eeuwigdurende geluk.

146

Hoe is religie begonnen? Juni 1971 Samen met een vriend was ik te gast in een ochtendprogramma op televisie. De presentator was bezig vragen te beantwoorden over zaken rond belastingen. Ons werd verteld dat ons optreden er ook zo uit zou zien. Telefonisch werden vragen gesteld. Ik was niet nerveus, maar verwachtte veel uitdaging. Na een paar vragen, vroeg de presentator ons welk voordeel het volgen van een macrobiotisch dieet ons opleverde. Deze vraag bracht me in verlegenheid. Omdat ik al zo lang volgens het macrobiotisch dieet leef, ben ik de voordelen die het oplevert bijna vergeten. Macrobiotisch eten lijkt op lucht, licht en water. Zonder dat kunnen we niet leven. Toch is het moeilijk te zeggen wat lucht, licht en water ons opleveren. Het lijkt onnozel het iemand te vragen die er ontzettend van geniet dat het er is. Geen enkele reactie kan de vraag afdoende beantwoorden. Ieder antwoord dat ik geef zal daarom mogelijk onnauwkeurig zijn. Voor het publiek echter, zijn zulke vragen en antwoorden van het grootste belang om kennis van te nemen, omdat de meerderheid van de mensen zich aangetrokken voelen tot macrobiotiek vanwege de voordelen die het voor ze oplevert. In de moderne samenleving zijn mensen eerder bezorgd om wat ze ontvangen dan wat ze geven. Ze pogen zoveel mogelijk te ontvangen en tegelijkertijd zo weinig mogelijk te geven. Om het publiek te interesseren, moet men ze dus iets beloven wat ze zullen krijgen voor hun inspanningen. In de politiek beloven kandidaten welvaart aan de stemmers. In het onderwijs, beloven scholen een goed inkomen aan de studenten. In de geneeskunde, beloven doktoren genezing aan patiënten. En in religie, beloven priesters een gelukkig leven, wat dat ook moge betekenen. Met

Juni 1971

147

andere woorden, religies beloven mensen tastbare resultaten door het praktiseren van die religie. Vanaf dit punt wil ik onderzoeken hoe religie begint. In het oude China, ontstond de kunst om zich te verjongen. Deze kunst van zich verjongen werd sendo genoemd - de weg van sennin. De wijsgeren uit de bergen die dit in praktijk brachten waren de sennin (mensen van de bergen). Sen bestaat uit twee ideogrammen: (berg) en (mens). Daarom betekent (sen) mens van de bergen; in tegenstelling tot (zoku). Hier staat voor dal en voor mens. Zoku betekent dus mens uit het dal. Uitgaande van yin en yang, kunnen sen en zoku helder worden begrepen. Gezien vanuit yin en yang is de vallei een gesloten, beperkte wereld. Mens uit het dal betekent dus een niet vrije, gehechte mens met een beperkt oordeelsvermogen. Angst, bezorgdheid, ruzie en uiteindelijk ziekte en ongelukkigheid zijn het resultaat. Aan de andere kant is een berg open en biedt een onbeperkt uitzicht. Mensen van de bergen betekent dan een vrije mens met een verdiept oordeelsvermogen, die tijd en ruimte kan doorzien. Hij kent de oorzaak bij de gevolgen. Hij kent geen angst, bezorgdheid, geweld, ziekte of ongeluk. Sendo bestaat uit vijf kunsten. De eerste was do-in - fysiologische oefeningen om het lichaam gezond en fexibel te maken. De tweede kunst was dieet. Chinezen bevalen matige hoeveelheden van noodzakelijk voedsel dat lokaal was verbouwd, - het vermijden van voedsel dat gebaseerd was op smaakzintuigen, verlangen en stimulering. De derde kunst was ademhaling. Dit vanuit het begrip dat ademhaling ons leven geeft. Ademhaling was dus een belangrijke kunst om het lichaam te verjongen. Dit zijn drie fysieke kunsten. De vierde is meditatie over het innerlijk lichaam. Chinezen geloofden dat onze lichaam-, orgaan- en spierfuncties door 36.000 goden gecontroleerd worden. Paleizen waar de goden wonen

148

Hoe is religie begonnen?

werden kyu genoemd – accupunctuur punten. Als de goden in hun paleis aanwezig waren, zijn we gezond. Ziekte komt wanneer de goden deze paleizen verlaten. Een medicijn of oefening heeft geen betekenis, wanneer ze de goden niet in de paleizen kunnen houden. Om de goden daar te houden, bevalen de Chinezen het begrijpen van de actie, het mechanisme en de functie van ieder punt aan. Vanuit deze meditatie ontwikkelde zich de Chinese geneeskunde en het systeem van de meridianen. De vijfde kunst is het begrijpen of zich bewust zijn van een voornaamste god, de hoogste god die de 36.000 goden in ons lichaam voortbrengt en controleert. Deze god beheerst niet alleen ons lichaam, maar ook de voornaamste wet en orde van alle verschijnselen. Bewustzijn of helder begrijpen (niet slechts conceptueel begrijpen) van dagelijkse orde van het leven is het uiteindelijke doel van sendo: een vrije mens. Lao Tsu noemde deze ene god tao: de orde of wet van alle verschijnselen. Deze is onzichtbaar, het is mu (geen materie, onzichtbaar). Het manifesteert zichzelf echter in alle verschijnselen; dus is het yu (zichtbaar). Ziekte en ongeluk zijn derhalve gevolg van tao. Tsu ontwikkelde zo zijn flosofe. “Alle verschijnselen zijn relatief en veranderlijk. Er is niets absoluut en statisch. Schoonheid en lelijkheid, goed en kwaad, goed en fout, groot en klein, lang en kort zijn allemaal tegengestelde en veranderlijke verschijnselen. De wet, het principe of orde van het tegengestelde, verandering en transmutatie is tao. Wanneer men begrijpt dat zijn lichaam of geest manifestatie van deze tao is, dan kan ook begrepen worden dat men tao is. Dit is een vrij mens die niet sterft. Hij lijdt niet vanwege vuur, water of wind. Hij kan verder kijken dan ruimte en tijd. Hij kan vliegen en zichzelf veranderen. Dit is het uiteindelijke doel van sendo.” De mensen uit het dal begrepen de bedoelingen van de vrije mensen verkeerd. Zij probeerden deze wonderlijke krachten te realiseren in

Juni 1971

149

de fysieke wereld in plaats van de betekenis van tao – de orde van yin en yang - helder te begrijpen. Dit misverstand is versterkt door pseudo-healers, wonderdoeners of leiders die de wonderlijke kracht van tao tegen betaling beloofden. Dit is het begin van de Tao religie. De Tao religie belooft buitenzintuiglijke waarneming, telepathische krachten, het vermogen om verleden en toekomst waar te nemen, gedachten te lezen, de mogelijkheid om op twee plaatsen tegelijk te zijn, in staat zijn zichzelf van vorm te veranderen, te zweven en te vliegen en een ander tot stilstand te brengen. De Koning van de bergen begon zijn carrière met het leren van deze krachten en eindigde als Boeddhist. Deze krachten zijn de oneindig kleine krachten van tao. Mensen die alleen geloven wat ze zien, zullen worden geleid door deze beloften. Per saldo ontwikkelde de Tao religie, terwijl de werkelijke tao uit het oog werd verloren. De eerste vier kunsten zijn gericht op het ontwikkelen van het hoogste oordeelsvermogen in het dagelijkse leven - bewustzijn van tao. Dit vereist echt geduld en taai uithoudingsvermogen om het in praktijk te brengen. De Tao religie degenereert dus door het beloven van wonderlijke krachten om mensen aan het oefenen te krijgen. Menselijk verlangen en hebzucht veranderden het oorspronkelijke onderwijs. Fysica en metafysica werden met elkaar verward. De meeste georganiseerde godsdiensten volgden een soortgelijke weg bergafwaarts. Macrobiotiek kan een religie worden, wanneer we er een zintuiglijke wonderlijke belofte aan verbinden. Onze gastheer probeerde behulpzaam te zijn bij ons optreden op televisie. Tijdens een pauze in de opname zei hij: “Heren, wees niet zo op uw hoede. Herinner u, u bent macrobiotiek aan het verkopen”. Hij wilde dat we fantastische resultaten zouden beloven als mensen bruine rijst zouden eten. Als we wonderlijke genezing van kanker of andere ziekten door macrobiotiek benadrukken, vergeten we dat het in feite helemaal geen wonder is omdat het macrobiotisch dieet een manifestatie is

150

Hoe is religie begonnen?

van licht, lucht en water - het hele universum van eenheid, dat is de Schepper zelf. Door de hand van de Schepper, gebeuren geen wonderen. Wanneer we wonderlijke vermogens benadrukken als resultaat van het macrobiotisch dieet, vergeten we dat wij de schepper van leven zijn en dat is het grootste wonder in het universum. Er zijn andere vormen of ‘verkooptrucks’ in de macrobiotische beweging; dat wil zeggen, het concept van droom. Ohsawa omschreef geluk als volgt: “Geluk is de onbeperkte verwerkelijking van al je dromen”. Vervolgens belooft iemand deze verwerkelijking als macrobiotiek in beschouwing wordt genomen. Veel jonge studenten dragen hun leven een grote droom mee om gelukkig te zijn. Ongelukkigerwijs maakt deze belofte hun dagelijks leven ellendig, ongelukkig en onplezierig omdat hun droom te groot is. Eet niet macrobiotisch om een grote droom te verwezenlijken. Laat je leven niet leiden door een toekomstig doel. Je dromen moeten gerealiseerd worden in het heden, iedere dag. Verwar plannen voor de toekomst, gebaseerd op de dagelijkse realisatie van dromen niet met een grote toekomstige droom die geen basis heeft in een plan van dag tot dag.

151

Creëer je eigen tempel September 1975 Toen ik Mr. Ohsawa 15 jaar geleden begeleidde in een stad aan de Oost kust, zei hij: “Wat zijn er veel kerken”. Deze zomer bezocht ik Japan met 20 macrobiotische Amerikanen. Ik was verbaasd en zei: “Wat zijn er veel tempels”. Christelijke kerken vertegenwoordigen een Westerse mentaliteit, manier van leven en omgeving. Boeddhistische tempels representeren een Oosterse mentaliteit, manier van leven en omgeving. Hoewel er veel verschillen tussen kerken en tempels zijn voor wat betreft constructie, architectuur, kunst en rituelen, zag ik veel overeenkomsten. De grootste overeenkomst is dat ze veelal dood zijn. De meeste van de tempels die we bezochten waren dood. Ze zijn de schil van een uitgedreven geest. Het zijn kunst musea of plaatsen die suggereren het paradijs tentoon te stellen. Boeddha onderwees een manier van leven zonder tempels en zonder priesters. Nu kent het Boeddhisme alleen al in Japan duizenden tempels en priesters. Oorspronkelijk waren tempels plaatsen om onderwijs te krijgen door met een leraar te leven en te studeren. Later veranderden tempels in scholen waar men Boeddhistische chants en rituelen kon leren, zodat hij de tempel die tot zijn sekte behoorde kon besturen. Toen hij eenmaal een tempel beheerde, werd zijn inkomen verzekerd door de klanten van die tempel. Hoe beroemder de tempel, hoe meer klanten en inkomen hij had. Als een priester talent heeft, kan hij zijn gevolg vergroten. Hiervoor heeft hij niet een groot begrip van het Boeddhisme nodig of een hoge vorm van bevrijding, maar het talent om mensen aan te trekken en het beheren van rituelen, inkomsten en uitgaven van de tempel. Een priester is een ondernemer. Hun grootste business is van de dood een paradijs maken, in plaats van een hel. 99,9% zo niet 100% van de

152

Creëer je eigen tempel

Japanners worden na hun dood verzorgd door een priester. Niet alleen begrafenis diensten, maar ook direct na het overlijden worden tegen vergoeding verricht door priesters. Het oorspronkelijk onderwijs van de Boeddha was niet zo. Hij zei dat we het juiste midden moeten houden – zonder extreem yin en yang in denken, handelen, spreken en eten; dat wil zeggen, het Edel Achtvoudige Pad. Het echte Boeddhisme is in onze geest en ons hart, waar we denken en handelen. Zonder juist denken en handelen bereiken we nooit een gelukkig leven of dood. Waarom werden er zoveel tempels gebouwd? Oorspronkelijk zijn tempels gebouwd om het Boeddhisme te bestuderen. Het bestuderen van het Boeddhisme betekent het overwinnen van onzekerheid of angst. We zijn bang, omdat ons leven onzeker is, morgen is onbekend. We kunnen morgen een ongeluk krijgen, we kunnen onze baan verliezen, op ieder moment ons vermogen, vrouw, of kinderen kwijt raken. Ik ben bang voor iemand anders omdat ik niet weet wat hij over me denkt. In het Japans boeddhisme zijn twee typen scholen om deze angst te overwinnen. Het ene type vertrouwt op zelfdiscipline en het andere vertrouwt volledig op verlossing door Amidha Nyorai, die dezelfde is als Christus in het Christendom. Scholen van zelfdiscipline zijn meer voor de intellectuelen omdat hun onderwijs logisch, ingewikkeld en flosofsch is. De andere school is voor de ongeschoolden en het onderwijst eenheid of zekerheid door religieus berouw over zichzelf, zonder logische verklaring. Voor moderne mensen schijnt het laatste bijgelovig. Het kreeg echter meer navolging dan de andere school. Het heeft meer macht en weelde opgehoopt, niet door het hogere geestelijk gehalte van de predikers of leerstellingen maar door het vrijwel blinde geloof van grote aantallen volgelingen. Iemand zei tegen een volgeling dat zijn donatie voor de tempel zinloos is omdat de priester zijn geld verkeerd of egoïstisch zou kunnen besteden. De volgeling zei: “Ik

September 1975

153

doneer omdat ik gelukkig ben en mijn geluk vindt zijn oorzaak in de verlossing door de Boeddha. Ik vind het fjn de tempel te houden waar de Boeddha verblijft. Ik maak me er niet druk om of de priester mijn geld egoïstisch gebruikt of niet.” Hun geloof in de verlossing door Amidha Nyorai is zo vast als een rots. Daarom kennen ze geen angst en zijn ze gelukkig. De andere school daarentegen, die de toestand van ‘geen-angst’ proberen te bereiken door zelfdiscipline zoals zazen, meditatie, chanten en gesprek over leerstellingen lijken me minder succesvol. Waarom? Dit onderwijs is logisch, rationeel en intellectueel. Logica, rationaliteit en intellect brengen ons een analytische houding bij die alles onderverdeelt – yin en yang, jij en ik, God en mens etc. De intellectuele geest begrijpt eenheid, maar is eenheid of geluk niet zelf. Begrijpen is verschillend van zijn. Religie betekent een gelukkig wezen te zijn en dat verschilt van het begrijpen van geluk. Moderne mensen, vooral Westerlingen, hebben begrip nodig om te kunnen geloven. Hoe nu ‘zijn’ en ‘intellectueel begrijpen’ te verenigen? Hoe kan het ego zich verenigen met de egoloze God, Boeddha of de Natuur? Iemand, die zonder denken geloof in Boeddha of de orde van het Universum bereikt, heeft het goed getroffen. De meeste moderne mensen hebben hiervoor echter teveel kennis of onderwijs. We hebben een andere aanpak nodig. In mijn ervaring is een religieuze praktijk zoals zazen, meditatie of chanting niet essentieel. Het essentiële is ons denken, gedrag en handelen dat het licht van onze innerlijke Boeddha natuur toont. We moeten met andere woorden denken, ons gedragen en handelen volgens het licht of de wijsheid van de Boeddha natuur, en deze natuur hebben we allemaal. Ze is slechts begraven in ons onbewuste als gevolg van onze opvoeding en dagelijkse leven. Wat betekent het om het licht van de Boeddha natuur te tonen? Het eten van goed voedsel is niet genoeg om een gelukkig persoon te

154

Creëer je eigen tempel

zijn. Hoe we de kosten van onze voeding betalen is bijvoorbeeld belangrijk. Wanneer we met geld betalen, laten we niet het licht van Boeddha natuur schijnen, omdat we de kosten van voedsel niet slechts met geld kunnen betalen. De waarde van voeding is onbetaalbaar – het is een gave van hemel en aarde. Het werd gemaakt door zonlicht, water, aarde, bacteriën en zweet. Wanneer ons betalen met geld geen zweet bevat, dan spelen we vals. Het verandert in onze schuld. Van geboorte tot dood staan we in het rood. Deze schuld moeten we zo snel mogelijk afbetalen, anders zijn we niet vrij. We lossen onze schuld nooit in, het is oneindig. Daarom moeten we in onbegrensde dankbaarheid leven. Deze onbegrensde dankbaarheid is het licht van Boeddha natuur, het licht van Gelukzaligheid. Het zichtbaar worden van dit licht is het creëren van een tempel. We moeten onze eigen tempel bouwen waar het eeuwige licht van Gelukzaligheid schijnt.

155

De Kunst van het koken Maart 1977 Koken is een kunst die vreugde, plezier, heerlijke smaak, schoonheid en vriendschap creëert en daarenboven gezondheid en geluk. Als koken geen kunst is, wat is dan wel kunst? Om een kunst te zijn, moet de keuken heerlijk zijn, harmonisch en mooi gedecoreerd. Om koken tot kunst te verheffen, moet een vrouw haar artistieke gevoel zo ontwikkelen, dat dit niet alleen zichtbaar wordt in haar gekookt voedsel maar ook in haar keuken, aan de eettafel en zelfs in de afvalbak. De Japanse thee ceremonie vereist in het bijzonder zo’n artistiek gevoel, dan moet het oog sensitief genoeg zijn om de signalen te zien die de te volgen weg aangeven. Zulke signalen kunnen een geveegd wandelpad zijn, een schoongeboende steen of een gebroken tak. Deze signalen willen je leiden naar het theehuis, maar als je esthetisch gevoel niet scherp is, kun je verdwalen. In het theehuis zie je op de speciale wand van de gastenkamer (tokonoma) een lijst hangen waarvoor bepaalde bloemen geschikt zijn. Dit zijn speciale versieringen van de gastvrouw die overeenkomen met het seizoen en het gevoel dat bij de gelegenheid hoort. Centraal in de kamer is in de vloer een haard aangelegd. Zwarte kolen die rood gloeien met hun witte as er gedeeltelijk overheen. De kamer is zo stil dat je de wind buiten kunt horen. Deze setting is onderdeel van de eerste voorbereiding en is essentieel voor de kunst van de thee ceremonie. Het koken en opdienen van een diner moeten met hetzelfde gevoel voor esthetiek worden gedaan. De toewijding en gedisciplineerde inspanning om zo’n gevoel te ontwikkelen wordt do genoemd, zoals in judo, kyudo (de kunst van het boogschieten), kado (bloemschikken), shodo (penseel schilderen), kendo (schermen), aikido, en ido (geneeskunde). Deze kunstzinnige vorming wordt goed beschreven

156

De Kunst van het koken

en geïllustreerd in de Augustus uitgave van het tijdschrift ‘House Beautiful’: Niets in onze Westerse wereld kan de vergelijking aan met de rol die kunst al 1200 jaar speelde in het Japanse leven. Japanners waarderen gevoel voor schoonheid al sinds de 8e eeuw. Een belangrijk woord in hun vocabulaire betreffende kunst is ‘aware’, dat in het algemeen betekent: gevoeligheid voor dingen of subtiliteit in onderscheiding. Eén schrijver noemde het de “ah-heid” van dingen. Japanners maakten geen onderscheid tussen schoonheid en praktisch nut, met het resultaat dat hun meest alledaagse objecten het waard zijn om serieus aandacht te geven als kunstobject. Alles wat noodzakelijk gedaan moet worden, wordt beschouwd als een kans tot iets moois. Ze hebben een omstandigheid en houding voor schoonheid ontwikkeld die het tot iets maakt om ieder moment van de dag waar te nemen en te ervaren... Dat ze schoonheid niet loskoppelen van praktisch nut schijnt ons volledig idealistisch. Hun subtiel onderscheiden van schoonheid intrigeert ons bijzonder. Vier van hun woorden voor schoonheid hebben we tot de onze gemaakt (shibui, jimi,iki, en hade), en ze zijn van betekenis om ons denken over schoonheid en zijn vele krachten te preciseren. Eén van deze woorden, shibui, (een bijwoord) heeft de hoogste connotatie, en we wijden 20 pagina’s in deze uitgave aan haar betekenis. (Een snelle vertaling van shibui is ‘hoogste voortreffelijkheid’). De vier Japanse woorden voor schoonheid kunnen worden toegelicht met het concept van yin en yang. Hade betekent veelkleurig, grof patroon, weelderig in zijn totaal effect, is yang, en wordt beschouwd als een onvolwassen, jeugdig gevoel voor kunst. Jimi, het tegenovergestelde van hade, is sober en bezonken qua kleur; passend, correct en daarom mat. Er is geen ‘vertoon’, geen karakter.

Maart 1977

157

Dit kan worden beschouwd als yin. Tussen beide bovengenoemde typen schoonheid zit iki. Iki is het Japanse equivalent voor het Franse woord chic: slim, stijlvol, volgens de mode, knap en goed doordacht. Iki is yinner dan hado, maar yanger dan jimi. Shibui is de schoonheid van geen vergelijkingen. Het is absoluut, gaat boven yin en yang uit. Volgens de House of Beautiful: Het is bescheiden en eenvoudig, intrinsiek goed. De meeste Japanners trachten shibui te bereiken in hun kleding en andere bezittingen. Slechts 60% bereikt mogelijk jimi. Ze vatten het woord, maar niet de toon, en bereiken slechts uiterlijke correctheid. Shibui is de essentie van de Japanse cultuur en wordt – voor iedereen behalve allerjongsten – als het ultieme in smaak beschouwd. De kenmerken van shibui zijn als volgt: 1. Eenvoudig, economisch van lijn en inspanning. Niets dat gecompliceerd is kan shibui zijn. 2. Moet het waard zijn diepgaand te bestuderen, na eerst te zijn opgemerkt. 3. Moet een gepast gebruik van de natuur van het materiaal en de methode zijn. 4. Moet niet glimmend zijn of er nieuw uit zien, hoewel kleine vonken kunnen worden gebruikt. 5. Het is bedoeld om rust tot stand te brengen. 6. Bij het streven naar shibui is een gevoel van ingetogenheid of nederigheid noodzakelijk. Deze schoonheid is het ultieme in alle kunst in Japan. Kado of sado (thee ceremonie) zijn voorbeelden van de discipline of zelfopvoeding die leiden tot de realisatie van dergelijke schoonheid in het alledaagse leven. Judo, aikido, kendo, en kyuodo zijn disciplines die beogen ingetogenheid en nederigheid te bereiken in plaats van kracht of macht in het alledaagse leven. Shodo of edo zijn disciplines die trachten dergelijke schoonheid te bereiken in schrijven of

158

De Kunst van het koken

tekenen. Haikudo (kunst van het dichten) is een discipline om die schoonheid te bereiken in gedichten. Het beheersen van de kookkunst wordt ryorido genoemd in het Japans. Ryorido is een discipline gericht op het bereiken van schoonheid, smaak en nederigheid in koken en dieet. De meester van deze kunst moet dus de schoonheid, smaak, ingetogenheid en nederigheid bezitten van shibui. Do is het Japanse equivalent van het Chinese tao. Het macrobiotisch dieet en koken wordt shokuyodo genoemd, de manier van eten en koken om ultieme gezondheid en geluk te bereiken.

159

Twee soorten herinneringen December 1972 Er zijn twee soorten herinneringen: de herinnering aan plezier en de herinnering aan verdriet. George Ohsawa zei vaak dat goede herinneringen de basis zijn voor ons geluk. Als we echter leven met droevige herinneringen, zijn we verdrietig. Daarom was hij van mening dat een goede herinnering plezierig moet zijn en niet een verdrietige. Hoe kunnen we voortdurend leven met een blijde herinnering terwijl we tegelijkertijd onplezierige herinneringen hebben? Om dit op te lossen benadrukken sommige psychotherapeuten het concept van ‘hier en nu’. Omdat ongelukkige mensen leven met herinneringen aan verdriet, weerzin en ontevredenheid zijn ze gelukkiger wanneer ze die kunnen vergeten. Het concept van het ‘hier en nu’ is voor hen een hulp. Als we echter voortdurend het concept van ‘hier en nu’ benadrukken kunnen we eindigen met mensen zonder verleden (dat de basis voor het heden is). Het concept van het ‘hier en nu’ kan mogelijk veel problemen oplossen waar moderne mensen aan lijden; tegelijkertijd, kan het mensen creëren die in het verleden ontvangen voordelen vergeten. Dit creëert een ondankbaar persoon en als gevolg daarvan is zijn geluk niet echt. ‘Hier en nu’ moet met andere woorden vol zijn van herinneringen van plezier en dankbaarheid in het verleden. Pas ontmoette ik een meisje dat ik al lang ken. Ze was altijd een verdrietig en introvert persoon geweest. Maar nu was ze heel blij en hartelijk. Ze vertelde dat deze verandering niet tot stand kwam door macrobiotiek maar door een mentale training die ze pas had ondernomen. De mentale training beëindigde haar conceptuele yin yang denken en maakte haar houding minder rigide. Zo ver was het allemaal goed en mooi. Haar mentale training bracht een grote

160

Twee soorten herinneringen

verandering in haar tot stand. Ik erkende dit en bewonder de training die ze ontving. Toen we doorpraatten zei ze, “Ik denk dat uw macrobiotische publicaties allemaal verspilde tijd en inspanning zijn. Er komt niets goeds van. Waarom gaat u door met publiceren?” Ik was onthutst. Het speet me zeer dat ze er zo tegenaan keek. Ik was treurig omdat ze het gevoel had dat ze niet had geprofteerd van macrobiotiek. Ik geef toe dat mijn schrijven en lezingen niet sterk genoeg zijn om de mentale houding van mensen die lijden aan treurige herinneringen te veranderen. Dit is geen fout van de macrobiotiek, maar van mij; veel mensen hebben baat gehad bij het dieet en de manier van leven zoals de macrobiotiek die aangeeft. Zij zou dit ook moeten hebben. Ze was het verleden vergeten, toen ze de eerste keer kwam en mij vroeg haar te helpen. Toen was ze zo ongelukkig en ziek. Zonder macrobiotiek zou ze ernstige ziekte de afgelopen jaren niet hebben kunnen voorkomen. Zonder macrobiotiek, zou ze er veel vervelender aan toe zijn geweest. Ze had teleurstellende herinneringen verzameld. Het concept van ‘hier en nu’ werkte prettig. Dit resulteerde echter ook in een ondankbaar persoon. Wanneer dat het geval is, is ‘hier en nu’ niet de echte oplossing voor onze mentale attitude. We moeten een opvatting over het leven ontwikkelen die dieper en hoger is, dat wil zeggen, het ‘beste oordeel’ verwerven zoals Ohsawa dat omschreef. Dit beste oordeel, dat is overvloedige dankbaarheid, is te moeilijk voor veel zieke Amerikanen. Hun leven is vol van voortdurende klachten en veel teleurstellingen. ‘Hier en nu’ is dus één oplossing voor hen: Denk niet aan het verleden, we leven in het ‘hier en nu’. In feite is deze houding de eerste stap op weg naar het beste oordeel of eeuwig geluk waarop we allemaal gericht zijn. Wanneer we echter alleen vasthouden aan ‘hier en nu’, duurt ons geluk niet lang. Om een mentale houding van ‘hier en nu’ te ontwikkelen tot voortdurend geluk, moeten we leren hoe we het verleden moeten herinneren en waarderen. Een meisje vertelde me eens dat ze niet

December 1972

161

alles kon waarderen, omdat haar verleden niet plezierig was. Hoe kunnen we dankbaar leven, ook al zijn we vol teleurstellingen uit het verleden? Om deze vraag te beantwoorden, moeten we denken over het mechanisme van het geheugen. Het is ons bewustzijn, dat herinneringen bovenhaalt uit de opslagplaats van plezierige of verdrietige herinneringen. Zonder de functie van bewustzijn, is herinnering niet ‘hier en nu’. Toen ik een student was viel ik 10 meter van een rots naar beneden bij het bergbeklimmen. Binnen een seconde bracht ik me 1000 gebeurtenissen uit het verleden te binnen. Dit is de functie van bewustzijn. Op dat moment nam mijn bewustzijn herinneringen zonder onderscheid. Gewoonlijk echter neemt bewustzijn ze als keuze – of het nu plezierige of vervelende zijn. Wanneer bewustzijn steeds blijde herinneringen zou oppikken, zouden we gelukkig zijn. Hoe is dit mogelijk? Allereerst moeten we ons bloed yang of alkaline maken, zo dat teleurstellende herinneringen die yin zijn worden geneutraliseerd en ons bewustzijn niet bereiken. Als ons bloed verzuurd of yin is, zal ze yinne herinneringen verdrijven, door ze tot bewustzijn te brengen. Ten tweede moeten we ons oefenen in een houding die alleen blijde herinneringen met dankbaarheid opneemt. Dat is gebed. Ten derde moeten we ons bewustzijn in vervoering brengen, zodat we vervelende herinneringen kunnen transmuteren in plezierige. George Ohsawa ervoer veel lijden en ongeluk en toch leefde hij met herinneringen aan plezier. Hij was een gelukkig en vrij mens. Ons bewustzijn en dieet kunnen hiervoor zorgen. Hij bewees het. Laat ons zo’n bewustzijn cultiveren. Pas kreeg ik een brief van een moeder van twee meisjes, die ik me niet herinner. (Wat heb ik een slecht geheugen). In haar brief schreef ze: “Ik weet niet of u het zich herinnert, maar ongeveer twee jaar geleden is onze oudste dochter gevallen en was bewusteloos toen we haar vonden. We wisten niet wat haar was overkomen en wisten niet

162

Twee soorten herinneringen

wat te doen. De hulp die U en Cornellia boden stelde ons gerust. En we hadden het vertrouwen te doen zoals jullie ons adviseerden. Mijn echtgenoot en ik zullen u nooit vergeten.” Wat zijn zij gelukkige mensen. Ze zijn gelukkig omdat ze zich het ongeluk herinneren, de hulp en het herstel. Ze zouden treurig kunnen zijn als ze zich alleen het ongeluk zouden herinneren. Ze zouden ‘gelukkig’ kunnen zijn door het ongeluk en alles eromheen te vergeten. Het is de keuze van ons geheugen of we wel of niet gelukkig zijn. Deze keuze hangt af van onze fysieke conditie en bewustzijn (oordeelsvermogen). Door ons oordeelsvermogen wordt herinnering aan het verleden actueel, ‘hier en nu’. Laat ons hier en nu leven met diepe dankbare herinneringen.

163

Een thuis voor mijn boeken Juni 1978 We leven in lucht, zonlicht, op aarde en omgeven door hout, gras, gebouwen, geluid etc. We worden ook omgeven door onzichtbare straling en energie. Dit hoort allemaal bij onze materiële omgeving. Er is echter nog een andere ‘straling’: we leven in een spirituele omgeving. Om dit te begrijpen, wil ik vertellen wat ik pas meemaakte. Toen ik in San Francisco woonde, kon ik goed lezen en schrijven. Toen verhuisden we naar Vega, aan de voet van de Sierra Nevada. De lucht en het water zijn hier heel zuiver. Onze meest nabije buren, woonden mijlen bij ons vandaan. In deze frisse en rustige omgeving lukte het me niet te lezen en schrijven. Ik dacht dat de reden was dat ik het te druk had met het runnen van twee organisaties – de boerderij en de uitgeverij in Oroville. Voorheen reed ik iedere ochtend 45 mijl (75 km) naar de Stichting, werkte daar de hele dag en thuisgekomen deed ik werk in tuin of huis en het onderhoud van de auto. Het was een druk bestaan, maar voorheen vond ik tijd om te lezen en te schrijven. Op de boerderij lukte dat niet. Toen we de Vega boerderij hadden verkocht, verhuisden we naar Oroville. Mijn leven werd veel makkelijker. Ik had meer tijd om te ontspannen. Toch kon ik niet lezen of schrijven. Ik begreep niet waarom niet. Ik dacht dat ik wellicht te yang was geworden – ouder. In mijn nieuwe huis maakte ik pas boekenplanken voor de vele boeken die ik in de loop der jaren had verzameld. Ik rangschikte ze volgens onderwerp en deed de boeken die ik niet meer wilde hebben weg. Zodra ik mijn boeken op orde had gebracht, begon ik weer te lezen en te schrijven. Ik herinnerde me dat ik op Vega kon lezen en schrijven als mijn kamer op orde was. Omdat er veel studenten in

164

Een thuis voor mijn boeken

het huis woonden lagen mijn boeken overal verspreid en had ik nooit een eigen studeerkamer. Boeken zijn gedachten en ideeën van de auteur in drukvorm. Als we een boek lezen, maken we contact met de auteur. De gedachten en ideeën op de pagina’s zijn daar niet begrensd; ze stijgen op en omgeven ons. Dit creëert een spirituele omgeving. Voor een gelukkig leven is het dus belangrijk dat we omgeven zijn door geestelijk begeleidende boeken. Wanneer je wordt omgeven door boosaardige, middelmatige en wrokkige boeken wordt je een boosaardig, middelmatig en wrokkig persoon. Als je wordt omgeven door gezonde en blijde boeken, wordt je zo’n persoon. George Ohsawa stuurde me veel boeken uit Japan. Hij gaf me ook veel boeken toen hij in mijn appartement in New York woonde. Veel andere vrienden gaven me boeken. Deze hebben allemaal een speciale betekenis voor mij. Als ik ze zie, kom ik niet alleen in contact met de auteur, maar ook met de persoon die me het boek gegeven heeft. Als ik mijn versie van de Tao Te Ching lees, woon ik bij Lao Tsu, tegelijkertijd herinner ik me de vriend die me het boek gaf. Dit is mijn spirituele omgeving die vol waardering, vreugde en geluk is.

165

Grote paradoxen in de mens Juli 1976 Woorden die strikt genomen waar zijn lijken paradoxaal. De Tao Te Ching Erich Fromm refereert aan de logica van Lao Tsu en Boeddha als paradoxale logica omdat het veronderstelt dat A en niet-A als eigenschappen van X elkaar niet uitsluiten. Hij stelt, “Paradoxale logica overheerste in het Chinese en Indische denken, in de flosofe van Heraclitus, en vervolgens onder de noemer van dialectici werd het de flosofe van Hegel en Marx”. Hier zijn enkele voorbeelden uit het Nieuwe Testament: Wie zijn leven probeert te behouden zal het verliezen, maar wie zijn leven verliest omwille van mij, die zal het behouden (Mattheus 10,39). Want wie heeft zal nog meer krijgen, en het zal overvloedig zijn; maar aan wie niets heeft zal zelfs het laatste worden ontnomen (Mattheus 13,12). We treffen soortgelijke uitspraken aan in Zen: Meester Basho zei tegen de monniken, “Als je een stok hebt, geef ik je er één; als je geen stok hebt, pak ik hem van je af”. (44-ste uitspraak van de Mumon-kan). Om deze uitspraken te begrijpen, moet men de aard van het leven begrijpen. Leven heeft twee aspecten: Het éne is relatief leven dat is

166

Grote paradoxen in de mens

vergankelijk, kortstondig, egoïstisch, pijn/plezier, spanning/ontspanning. Het andere is oneindig, absoluut, universeel, onvergankelijk, eeuwig, Eén. Mattheus10,39 refereert aan het eeuwig leven. Mattheus 13,12 betekent dat wie eeuwig leven begrijpt zal genieten van zijn tijdelijk leven. Maar wie eeuwig leven niet begrijpt, zal zijn tijdelijk leven doorbrengen in ziekte en ongeluk. Wie zijn leven alleen ziet als tijdelijk en individueel kan ziekte niet genezen of echt geluk bereiken. Ohsawa gaf onderricht in yin en yang, zodat men een groot leven kan realiseren (‘macrobiotisch’), leven zoals dat onderwezen wordt in de Bijbel, Zen en in het Boeddhisme. Pas realiseerde ik me een andere grote paradox in het leven: dat van bewustzijn en onderbewuste. Ik zie, ruik en hoor dingen. Dit zijn allemaal resultaten van de werkzaamheid van mijn bewuste. De gewaarwordingen zullen worden opgeslagen in mijn onderbewuste. De functies van het bewustzijn en het onderbewuste zijn een grote paradox. Het bewustzijn ontvangt voortdurend veranderende prikkels. De prikkels of stimuli die in het bewustzijn komen zijn nooit hetzelfde. Bewustzijn kijkt daarom steeds uit naar ‘geen-verandering’: rust, kalmte, vrede van geest, eeuwigheid, zekerheid. Sociale zekerheid, verzekering, oude dag voorzieningen, medicijnen en de moderne beschaving zijn ontwikkeld door het karakter van het bewuste. Aan de andere kant, handhaaft ons onbewuste interne condities zoals temperatuur, bloed suiker, hoeveelheid water, mineralen, zuurstof en kooldioxide, en houdt ze allemaal constant. Dit wordt homeostase genoemd. Met ander woorden, een van de functies van het onbewuste is om stabiliteit te handhaven. Het onbewuste heeft dus niets te doen als er geen verandering is; het zou zich vervelen. Hier bestaat een grote paradox: bewustzijn wil geen veranderingen en het onbewuste wil wel veranderingen. Ik wil bijvoorbeeld een vaste baan. Ik ga ieder dag op dezelfde tijd aan het werk, doe hetzelfde werk, en kom iedere dag op dezelfde tijd thuis, iedere dag

Juli 1976

167

opnieuw. Snel zal ik verveeld raken van het werk. Ik zal van baan of manier van leven willen veranderen. Mijn bewustzijn zegt me mijn baan te houden, mijn onbewuste wil dat niet. Als bewustzijn en onbewuste het oneens zijn met elkaar, kan ik niet gelukkig zijn. Wat zal ik doen? Deze zelfde paradox veroorzaakt veel problemen in een huwelijk. In het begin van een huwelijk ontvangt het bewustzijn al de nieuwe stimulansen en wordt het onbewuste uitgedaagd, daardoor is er geluk. Maar al snel wordt het leven monotoon. Er is geen uitdaging en het onbewuste is niet gelukkig en begint uit te zien naar veranderingen. Dit is een gevaarlijk signaal. De vrouw en echtgenoot kijken naar elkaar zonder opwinding; leven is vervelend. Ze kijken uit naar wat opwinding. Een andere partner komt in beeld die mogelijk de opwinding zal brengen die het onbewuste wil. Hoe kunnen we deze grote paradox in onszelf oplossen? We moeten verscheidenheid in eenheid creëren en ontdekken. We moeten creatief zijn. We moeten continue ons leven verbeteren en ons leven onderzoeken om de diepere betekenis van alles wat we tegenkomen te ontdekken. Een vrouw moet bijvoorbeeld nieuwe kooktechnieken toepassen of recepten samenstellen. Als ze dezelfde maaltijden 365 dagen per jaar bereid, zal haar echtgenoot niet gelukkig zijn. De echtgenoot moet hun leven ontwikkelen zodat het dieper, groter wordt, materieel en spiritueel. Zonder deze uitdaging tot verbetering en om creatief te zijn zal het onbewuste spoedig verveeld raken. Als het onbewuste zich verveelt, is het leven dood; we worden wandelende lichamen. Heb een droom in het leven en maak een plan, werk eraan met een constant geloof in de Eeuwigheid.

168

Boodschap aan het Macrobiotisch Congres Augustus 1979 Gelukwensen voor jullie allemaal, die hier bij elkaar zijn gekomen om de toekomstige ontwikkeling van de macrobiotiek in Noord Amerika te bespreken. Ik stel jullie inspanningen op prijs, speciaal van degene die dit Congres organiseerde en wie hem hebben geholpen. Door persoonlijke omstandigheden ben ik verhinderd het Congres dit jaar bij te wonen; daarom vroeg ik een vriend je deze boodschap over te brengen. Deze zomer reisde ik de V.S. rond en gaf in 15 steden lezingen over de macrobiotiek. Macrobiotiek groeit in de V.S. Eén tendens viel me speciaal op die, naar ik denk, het belangrijkste is. Dat wil zeggen, er is een toenemend aantal macrobiotische leraren, die hiervan hun beroep hebben gemaakt. In zekere zin is dit een positieve ontwikkeling. Echter, op een bepaalde manier, is dit het begin van de afname van de kwaliteit in de macrobiotiek. Toen doktoren van geneeskunde hun beroep maakten, raakte de geneeskunst in de verdrukking. Als geneeskunde een beroep is, is heling niet langer een kunst, maar een bedrijf. In de huidige ontwikkelingsstand van de macrobiotiek, worden leraren niet gedegradeerd; het zijn heel serieuze mensen omdat ze niet voor het geld werken maar amper kunnen bestaan. Er zijn echter risico’s waardoor ze zichzelf kunnen degraderen. Wanneer gebeurt dat? Als ze over zichzelf denken als ‘leraren’. Wat betekent de toestand van ‘leraar’? Wat is het verschil tussen ‘leraar’ en ‘student’? Normaliter beschouwen mensen iemand als ‘leraar’ vanwege zijn kennis, ervaring, en overtuigingskracht op zijn gebied. Ik zie nog een voorwaarde. Een leraar is iemand die de

Augustus 1979

169

tekortkomingen van anderen ziet. Omdat hij één of meer tekortkomingen bij anderen ziet, kan hij anderen beoordelen die mogelijk een ziekte of ongeluk treft als resultaat van een tekortkoming, slechte gewoonte of verkeerde manier van leven. Een goede leraar is dus iemand die tekortkomingen van anderen ziet en een goed advies kan geven om de consequenties te overwinnen. George Ohsawa was zo’n leraar. Een leraar ziet in ieder geval de tekortkomingen van anderen. Vervolgens, wat is een student? Een student is iemand die de tekortkomingen in zichzelf ziet. Een student die weinig tekortkomingen in zichzelf ziet is een beginnend student. Een student die meer dan 10 tekortkomingen in zichzelf ziet is een betere student. Een student die meer dan 100 tekortkomingen bij zichzelf ziet is een excellent student. Naar mijn mening is iemand die gelukkig wordt, altijd een student, niet een leraar. Mijn vrouw, Corneliasan, is een goed leraar; ze ziet de tekortkomingen van haar studenten snel en helder en leert ze hoe die te verbeteren. Soms is ze echter geen goede student. Toen ik haar autorijles gaf, was ze een slechte leerling. Ze gaf niet toe dat ze slecht reed, als ik haar dat zei. Ik waarschuwde haar dus, dat ze een ongeluk zou krijgen. Twee dagen voor het zomerkamp van dit jaar, kreeg ze een ongeluk. Haar auto in de vernieling en bovendien kon ze twee dagen niet opstaan en lopen. Daarom is dit bericht een waarschuwing voor alle serieuze studenten die leraar willen zijn. Tracht niet een leraar te zijn, tenzij je een goede of excellente student in macrobiotiek bent. Wanneer je een excellente student bent, ben je al een goede leraar. Op het niveau van het ultieme oordeel is er noch student, noch leraar. Daar is slechts een natuurlijk mens. Student en leraar zijn menselijke concepten. Wanneer je dus het ultieme oordeel bereikt, is bovenstaand advies natuurlijk niet noodzakelijk.

170

Dankdag 1979 November 1979 Ik dank de Schepper, die orde gaf aan het Universum Ik dank voor de zon, een bron van warmte en energie; de maan, bron van rust; de sterren, bron van leiding Ik dank het licht, lucht, water, groene planten, en dieren, bij afwezigheid waarvan ik hier niet zou zijn Ik dank alle mensen die geleefd hebben, die leven en zullen leven in de toekomst; zonder hen zou ik missen wat ik nodig heb. Ik dank mijn grootouders en ouders die aan de oorsprong van mijn leven in deze wereld staan en mij verzorgden Ik dank mijn broers en zussen en kinderen, die meer betekenis aan mijn leven gaven Ik dank mijn vrouw, partners, en vrienden die mijn fouten corrigeerden, mij aanmoedigden in zwakheden, mijn vertrouwen beschaamden, mijn plannen tegenwerkten en hun woord niet nakwamen – ze maakten me wijzer en sterker Ik dank mijn leraren, van vroeger en nu, van Oost en West, wier onderwijs en voorbeeld me leidden om de zin van het leven te vinden, de wijze van leven, en de vreugde van leven Ik dank moeilijkheden en ziekten die me zijn overkomen, waardoor ik de grootheid van het leven leerde kennen

November 1979 Ik dank alles, inclusief mijzelf. Leven is wonderlijk.

171