1
INHOUD Redac)ekrabbel .............................................................................................3 In de schijnwerper: Joop Dekens ...................................................................4 Sinterklaasfeest .............................................................................................7 Gevraagd: zanger/zangeres voor het eeuwfeest Hollanderwijk ....................9 Nieuwjaarsrecep)e ........................................................................................9 Oproep: aardewerk ........................................................................................9 Gezien bij Sonja Abanoun: Boeddha-‐foto’s .................................................10 Anne Holland vertelt ....................................................................................12 Belevenissen van een uitleenboek -‐5 ..........................................................17 Het QR-‐codeproject en veel fes)viteiten )jdens het 100-‐jarig bestaan van de Hollanderwijk ......................................................................20 Ma)aldo en Vivianne zijn gelukkig in Nederland .........................................23 De Vogelavond in het Hollanderhuuske ......................................................25 Kerstverhaal: “Je wudde bedankt” door Stef de Bruin ................................26 Een kijkje achter de schermen van de Harmonie ........................................31 Kurioskerk ....................................................................................................35 Natuur in de wijk ..........................................................................................36 Samos, de kat met vele baasjes en vele namen ..........................................38 Telefoonpraat -‐ 12 (slot) ..............................................................................42 Nieuws Vogelwerkgroep ..............................................................................43 Spectrum ......................................................................................................44 Leeuwarder schrijver Havank 50 jaar geleden overleden ...........................47 Uitslag Grote Clubac)e ................................................................................53 De (bijna) achterk(r)ant ...............................................................................54 Voorpagina: een groepsfoto van de kindermiddag van de vogelwerkgroep naar het Natuurmuseum op 25 oktober. Voor het verslag zie pagina 43. Colofon De Hollanderwijkkrant is een uitgave van Buurtvereniging Hollanderwijk. Nieuwe Hollanderdijk 63, 8932ET Leeuwarden Redac)eadres: Hollanderstraat 4, 8932EW Leeuwarden E-‐mailadres: frankroff
[email protected] Redac)e: A. Groenewoud, A. Holland, P. Pasveer, F. Roffel, R. Swart Kopij in te leveren bij het redac)eadres, of in de bus IN het Hollanderhuuske, of bij STIP -‐ P. Pasveer. Let hierbij op de kopijdatum (zie de voorlaatste pagina’s) • Lusanne Woltjer hee0 het logo ‘100 jaar Hollanderwijk’ ontworpen Oplage: 720 exemplaren, verschijnt 5 maal per jaar Layout: P. Pasveer, Druk: STIP Stencilwerk 2
REDACTIEKRABBEL Beste wijkbewoners en overige belangstellenden. Dit is alweer de laatste edi)e van de Hollanderwijk Krant van 2014. We staan op de drempel van Oud en Nieuw, en zodra we dit jaar over deze symbolische drempel heen zijn ge-‐ stapt, zijn we aangekomen in 2015, het jaar waarin we het 100-‐ jarig be-‐ staan vieren van de Hollanderwijk. De redac)e heei besloten om daar aan-‐ dacht aan te besteden door het af-‐ drukken van jubileumpagina's in kleur met verhalen uit voorgaande jaren. We beginnen in dit nummer met een kerstverhaal, geschreven door één van de meest markante bewoners van de Hollanderwijk ooit, wijlen Stef de Bruin. Met instemming van zijn echt-‐ genote, mevrouw De Bruin, hebben wij gekozen voor het indrukwekkende verhaal “Ju wudde bedankt”.
jaar gelukkig zijn bij hun adop)eou-‐ ders. Foto's en beelden van Boeddha, ge-‐ signaleerd in tuin en woonkamer van buurtgenote Sonja Abanoun. Een kijkje achter de schermen van stadsschouwburg “De Harmonie”. Informa)e van de S)ch)ng Toe-‐ komstverkenning 2015 over de stand van zaken betreffende het 100-‐ jarig jubileum van de Hollanderwijk. Tot slot wil ik u wijzen op de Nieuw-‐ jaarsbijeenkomst van onze buurtver-‐ eniging. Deze vindt plaats op zondag 11 januari 2015 vanaf 4 uur 's mid-‐ dags.
Wat kunt u verder lezen in deze krant? Welnu: De laatste aflevering van “Telefoon-‐ praat” van de hand van Antoon Groe-‐ newoud. “In de schijnwerper” met deze keer een gesprek met globetroner Joop Dekens uit de Halbertsmastraat. Een interview met Ma)aldo en Vivi-‐ anne Jansma, die al weer bijna zeven
De redac)e wenst u veel leesplezier. Mede namens de redac)e wens ik u, en allen die u dierbaar zijn, preoge kerstdagen, een goede jaarwisseling en een gelukkig en voorspoedig 2015 toe. -‐ Roel Swart
3
IN DE SCHIJNWERPER: Joop Dekens Joop Dekens is een man van de we-‐ reld. Hij heeF op de walvisvaart ge-‐ varen, heeF samen met anderen een aantal bedrijven gerund, was baas van een café en is nog steeds acJef. Een huis schilderen doet hij nog ei-‐ genhandig op z’n 74-‐ste.
voor of achter het huis met de sigaar in de hand. Joop komt uit een goed nest. Bij pa en ma was thuis een goede sfeer. Zijn vader had een eigen schoonmaakbe-‐ drijf en de Dekens werden er welge-‐ steld van. Joop is van 6 maart 1940, geboren vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in ons land en wel in de Speelmanstraat. Het ge-‐ zin telde toen nog 3 jongens en 2 meisjes. Alleen een zus die in Zuid-‐Afrika woont, leei nog. Hij is er naar toe geweest en maak-‐ te van de gelegenheid gebruik om op safari te gaan. Spring-‐ bokken jagen. Jagen doet Joop graag. Polen, Oost-‐Duitsland, daar kwam hij wel 2x per jaar. Hij heei er o.a. een groot ever-‐ zwijn geschoten, waarvan de kop nu trots in de relaxtent achter zijn huis hangt.
Al jaren woont hij nu weer op de Hal-‐ bertsmastraat met zijn tweede vrouw Marga. Daar zit hij dan regelma)g
Op zijn 14e monstert Joop op een coaster aan, die langs de kustlijn van Zweden zijn vracht vervoerde. Zo werd ie vroeg volwassen, iemand die geen last van eenzaamheid had en zich goed kon aanpassen. Dan komt de walvisvaarder “Willem Joop te midden van zijn trofeeën 4
Joop (links) in vroegere jaren op jacht naar gevogelte Barendsz” in het zicht. Die zocht een matroos-‐duiker en dat leek Joop wel wat. Eerst een opleiding in Den Helder en daarna met het schip op vaart. Een matroos-‐duiker moest de schroef be-‐ vrijden van draad en andersoor)g ma-‐ teriaal dat erom heen was gekomen. ’t Kwam maar heel zelden voor en Joop had de )jd van zijn leven. Ook al omdat het zo goed verdiende. Twee Jaren verbleef hij op de Noordpool en 5 jaren op de Zuidpool. Gage: vele duizenden guldens. Dan ontmoet hij de vrouw die zijn eerste echtgenote wordt op zijn 21-‐ ste levensjaar.
len mannen aan het werk heei. Zelfs een jonge Doeke Brouwer werkte toen nog voor hem. De tanks van oliemaatschappij BP (Bri)sh Petrole-‐ um) waren ook een mooie klus. Lei-‐ ding geven gaat hem goed af. Soepel is hij. In 2000 stopt hij met dit bedrijf. Sinds die )jd doet hij klussen en kijkt hij met genoegen achterom.
Tot zijn 24-‐ste houdt hij het vol op de vaart, maar daarna is het Schluss. Hij gaat trouwen en begint bij zijn vader in het bedrijf. Op een gegeven mo-‐ ment overlijdt zijn ouweheer en dan nemen zijn broers en Joop het bedrijf over. Joop schoolt zich aanvullend op de avondschool. Ze hebben 120 vrouwelijke arbeidsters onder hun hoede en het is een mooie )jd. Joop krijgt 3 jongens. Maar de avonturier in hem wint het weer van het stuk in hem dat op safe wil spelen. Nu gaat hij verder als gritstraler. Eerst in Me-‐ demblik, een gemaal, dat schoonge-‐ spoten moet worden. Daarna bruggen in Franeker. En vervolgens die grote brug in Zuid-‐Holland, waar hij )ental-‐
Sinds een jaar of acht is hij nu samen met Marga. In ons clubhuis speelt hij elke week genoeglijk biljart met ande-‐ re mannen in de groep van Jan Min-‐ nema op donderdagavond en op Nieuwjaarsrecep)es is Joop met zijn vrouw ook al)jd te zien. In zijn relax-‐ tent-‐ achter het huis opgezet, hangen allemaal jachnrofeeën. Daar mag hij dus graag zijn biertje drinken en de sigaar roken. De hierbij afgedrukte foto tekent hem dan ook ten voeten uit. Frank Roffel
5
Tweewekelijks Tweewekelijks opdinsdagochtend dinsdagochtend op Tweewekelijks VanTweewekelijks 10.00 tot11.00 11.00 Van 10.00 tot op dinsdagochtend op dinsdagochtend uurWIJKSPREEKWIJKSPREEKuur Van10.00 10.00 tot11.00 11.00 Van tot UUR POLITIE Voor UUR POLITIE Voor uur WIJKSPREEKuur WIJKSPREEKheelHUIZUM HUIZUM- -WEST WEST heel UURPOLITIE POLITIEVoor Voor UUR heel HUIZUM WEST Namensde de driesamenwerkende samenwerkende heel HUIZUM - WEST Namens drie Buurt Wijk Speeltuinverenigingen Buurt– Wijk-enSpeeltuinverenigingen Buurt Buurt– ––Wijk Wijk-en Namens de driesamenwerkende Huizum -West Westinin ininde Huizum -samenwerkende Namens drie Buurt Wijk Speeltuinverenigingen Buurt– –Wijk Wijk-enSpeeltuinverenigingen WIJKGEBOUW GerardDou Dou Gerard Buurt Buurt– –WIJKGEBOUW Wijk-en Huizum - Westinin GERARD DOUSTRAAT 23 23-A GERARD DOUSTRAAT 23 ininHuizum - West 23-A WIJKGEBOUW Gerard Dou Tel.058 058- -213 213 3136 36 Tel. 31 WIJKGEBOUW Gerard Dou GERARD DOUSTRAAT23 23
[email protected] [email protected] GERARD DOUSTRAAT 23-A-A Tel.058 058- 213 - 21331313636 Tel.
[email protected] [email protected]
Pedicurepraktijk Pedicurepraktijk Pedicurepraktijk Pedicurepraktijk Marian Relleke Marian Relleke Relleke Marian Relleke Marian Voor Vooreen eencomplete completevoetverzorging voetverzorging
Op Opafspraak afspraakook ookbij bijuuthuis. thuis. Vooreen eencomplete completevoetverzorging voetverzorging Voor Ingroeiende nagels, eelt, likdoorns, Ingroeiende nagels, eelt, likdoorns, Opafspraak afspraakook ookbijbijuuthuis. thuis. Op schimmel schimmel(mycose) (mycose)nagels, nagels,
Ingroeiende nagels,eelt, eelt, likdoorns, afsluiting van met voetmassage. Ingroeiende nagels, likdoorns, afsluiting vanbehandeling behandeling met voetmassage. schimmel(mycose) (mycose)nagels, nagels, schimmel Lid Provoet. Lid Provoet. afsluitingvan vanbehandeling behandelingmet met voetmassage. afsluiting voetmassage.
LidProvoet. Provoet. Lid Frans Fransvan vanMierisstraat53 Mierisstraat53 Leeuwarden Leeuwarden Frans van2136338 Mierisstraat53 Tel: (058) Frans van Mierisstraat53 Tel: (058) 2136338 Mob: 06-22121339 Leeuwarden Leeuwarden Mob: 06-22121339 Tel:(058) (058)2136338 2136338 Tel: Mob:06-22121339 06-22121339 Mob:
66
66
Juni Juni2014 2014
Juni2014 2014 Juni 6
SINTERKLAASFEEST We vierden dit jaar het Sinterklaas-‐ feest samen met de Gerard Dou. Om twee uur kwamen de kinderen binnen en was er een poppenkast-‐ voorstelling voor ze. En om drie uur kwam de Sint en Pie-‐ ten binnen, met luid gezang van ‘Sin-‐ terklaasje kom maar binnen met je knecht’ en kon het feest beginnen. Er werd maar raak met pepernoten gestrooid en de kinderen gingen bij Sinterklaas en zijn Pieten zinen. De Sint had het maar druk met de kinde-‐ ren. Die kregen allemaal een cadeau-‐
tje. Dat moesten ze allemaal tegelijk uitpakken. Het was een leuke middag en om vier uur zongen de kinderen ‘Dag Sinter-‐ klaasje, daag daag, Zwarte Piet’ en tot volgend jaar. Nog even een snoepzak-‐ je en dan naar huis. Iedereen bedankt voor de hulp en de geslaagde middag. Groetjes van Gerda en Caroline De kinderclub wenst iedereen Fijne Kerstdagen en een goed 2015
7
18
18 18
Juni 2014
Juni 2014 8 Juni 2014
GEVRAAGD: zanger/zangeres voor Eeuwfeest Hollanderwijk Zoals bekend hebben Paul Pasveer en Frank Roffel het ini)a)ef genomen om een muziekavond voor het eeuwfeest te organiseren. Wij hebben al flink wat mensen om ons heen en er begint zich een programma-‐invulling af te tekenen. Maar we heb-‐ ben nog een zanger of zangeres nodig bij het bandje (meerdere mag ook!) om met vijf andere zangers een aantal nummers ten gehore te brengen als onderdeel van het avondprogramma. Heb je interesse, neem dan contact op met Paul Pas-‐ veer (058-‐2130823) of Frank Roffel (058-‐2122298). Het repertoire: dat is makkelijk meezingbaar en richt zich op bekende vaak Neder-‐ landstalige nummers. Paul Pasveer (paul@s)pwerk.nl) en Frank Roffel (frankroff
[email protected])
NIEUWJAARSRECEPTIE Deze vindt plaats op zondag 11 januari 2015 vanaf 4 uur 's middags.
OPROEP: aardewerk
Voor de fes)viteiten rond het 100-‐jarig bestaan van de Hollanderwijk zijn wij op zoek naar aardewerk, zoals bordjes en schaaltjes, om mozaïek van te maken. We zoeken 'plat' aardewerk. Bol aardewerk zoals kopjes is minder geschikt. Het aardewerk kan ingeleverd worden bij STIP of bij Lies Braaksma (Nieuwe Hollanderdijk 17). Alvast bedankt, Voorbereidingsgroep 'Fes)viteiten Eeuwfeest Hollanderwijk' 9
Wat wilbij de politie weten?Abanoun: Gezien Sonja
BOEDDHA-FOTO’S In een van de mooiste huizen op de Hollanderstraat woont al jaren de nu 37-‐jarige Sonja Abanoun. Ze is werk-‐ zaam bij de ING als contactpersoon vermissingen en diefstal. Dit doet ze met veel plezier. Sonja is half Marok-‐ kaans, heei 2 jaren op de Canarische eilanden gewerkt, maar voelt zich ge-‐ lukkig in Leeuwarden, waar ze gebo-‐ ren en getogen is. Een van de redenen waarom ik haar huis zo mooi vind is de enorm grote
Geen bemiddelings-of begeleidingskosten Alleen afgenomen opvang-uren betalen. Goede voorlichting en duidelijke werkwijze Toegankelijk en kleinschalig Meer informatie? Inschrijven? Kennismaken? Bel: Of mail:
www.gastouderbureauCoCo.nl Janetta Postma 06-25516619 Els Staal 06-25514074
[email protected]
Gastouderbureau CoCo is een erkend gastouderbureau (een flexibele en kleinschalige vorm van kinderopvang, in huiselijke kring) werkzaam in geheel Noord Friesland.
tuin die zich om het huis met een mooie erker heen krult. Aan de zijkant van haar huis hangen 3 panelen met daarop een foto van de verlichte, Indi-‐ sche profeet. Verder zijn in de heg 3 mooie fotobeelden verwerkt, waar-‐ door de tuin nog meer allure krijgt. De lezer zou nu goed kunnen denken dat ze wel een flinke band met de wijsgeer moet hebben, maar dat is niet het geval. Ondanks het feit dat er in haar woonkamer ook Boeddha-‐ beelden te zien zijn, is er geen sprake van een uitgesproken religieuze of filosofische interesse in deze figuurlijk juni 10 2014
29
Wat wil de politie weten?
Geen bemiddelings-of begeleidingskosten Alleen afgenomen opvang-uren betalen. Goede voorlichting en duidelijke werkwijze Toegankelijk en kleinschalig
gesproken grote man. Maar dat doet er ook niet toe; deze kunst maakt haar paleisje en garden er alleen maar mooier op.
Meer informatie? Inschrijven? Kennismaken? Bel: Of mail:
www.gastouderbureauCoCo.nl Janetta Postma 06-25516619 Els Staal 06-25514074
[email protected]
Gastouderbureau CoCo is een erkend gastouderbureau (een flexibele en kleinschalige vorm van kinderopvang, in huiselijke kring) werkzaam in geheel Noord Friesland.
Frank Roffel
11
ANNE HOLLAND VERTELT De redacJe belde me eind oktober met de vraag, of ik even langs kwam bij “STIP” -‐ Paul Pasveer. Oké dus; hij gaf me een paar reacJes door, naar aanleiding van het “Wil-‐ lem Barentsz” verhaal. Twee wijkge-‐ noten meldden, dat zij ook met de walvisjacht mee geweest waren. Ik beloofde Paul even een praatje met hen te gaan maken. Wel verbaasde me dit.
“Anne, ik hew ut gevoel, dat je heul voorsichtug weze mune, omdat alles so nieuw is. Ik bin gewoan bang, dat ik griêm.” Ik begreep hem wel. Hij vroeg mij uiteraard hoe ik tegen het interieur aankeek. Driekus, zei ik daarop, alles wel keurig netjes te vin-‐ den, degelijk, modern meubilair, maar toch nogal een donker geheel, maar de ramen rondom maakten heel wat goed. De wand met latjes vond ik ook mooi en ook de fraaie bar met daarachter de open keuken en de snackbar-‐keu-‐ ken. “Door al die openheid,” zei ik tegen hem, “kunnen de klanten alles wel volgen; geen geheimzinnigheid dus.” Driekus vond wel, dat het voor oanze wyk een aanwinst is. Maar, hij vond wel, dat ze flink buiten de buurt re-‐ clame moeten maken, want anders wordt de exploita)e moeilijk, denkt hij. Nou ik was het wel aardig met hem eens. Bij ons tweede bakje, vroeg ik Drie-‐ kus, of hij ook nog wat leuks-‐of-‐zo te melden had. “Anne, dan mut ik sège, dat we nog niet even over de leuke opening praat hewwe. De datum hewwe al noemd, maar ut was best adug. De kienders konnen springe op springkussens bij de maten van ut straatorgel. Ja ge-‐ weldig. En allemaal vlagjes. Oek kre-‐
Op 8 november was ik qua gehoor wel in orde, want ik liep om een uur of 2 langs het op 4 oktober geopende eetcafé “De Basuin”, toen ik iemand op een raam hoorde )kken. Nou ja, degene die mijn aandacht vroeg, was natuurlijk de jullie bekende Driekus. Al gauw zaten we nu béide aan de koffie. Die smaakte prima. Driekus zei dat hij al voor de derde keer in “De Basuin” was. “Nou, nou”, zei ik, “dan mut ik je bekennen, dat het nu voor mij de eerste keer is.” Hij vertelde, dat hij er ook al met zijn eega had gegeten. “En, was ut goêd?” vroeg ik. Zijn blik onderstreepte de woorden: “Hads)kke lekker!” Ik heb toen de zaak eens goed beke-‐ ken, want je moet wel effe peilen, of je je wel wat thuis voelt in het nieuwe eetcafé. Driekus liet me weten, dat hij zich redelijk op zijn gemak voelde.
12
gen de kienders een sakje patat. An-‐ ne ut was dik voor mekaar!” Ik moest bekennen toch wel wat ge-‐ mist te hebben, die dag van de ope-‐ ning. “ Driekus, ik stel voor om af te rekenen en dan eens even de wyk deur. ” Hij reageerde instemmend en zei, dat we eens de tuintjes moesten gaan bekijken. “Oké,” zei ik, “dat doen we.”
met een wat a{eurende blik, “dat dur toch nog sò veul auto-‐tunen binne.” “Maar Driekus, ik verbaas me wel over de knap geschoren heggen.” Zo, dat was ons oordeel zo’n beetje. “Ja, sò is ut, Anne.” Al gauw zaten we aan de koffie in hui-‐ ze -‐Holland-‐ in Friesland. We kaarnen nog wat na over de wyk-‐tuuntsjes. Na een forse slok zei Driekus: “Dou wuust ut miskien niet gelowe, maar nou wil ik wel us wete, met wie dat’stou praten hest in oanze wyk.” Ik kwam er niet onderuit, dus, toen maar los. “Driekus, ’t begon zo: In de Jumbo had ik de nodige boodschappen ge-‐ daan en bij de kassa stond een oude dame voor me, waarvan ik meende haar stem te herkennen. Toen ik ook haar gezicht zag, dacht ik : dit moet zuster Hessingh zijn. Zij is vast a{om-‐ s)g uit Hoorn en ging als jonge dame naar Amsterdam, als ik het goed heb. Nu hoe gaat het dan: “U komt mij be-‐ kend voor,” zo sprak ik haar voorzich-‐ )g aan. Zij: “Oh ja?” “Zeker,” zei ik, “volgens mij bent u zuster Hessingh, geboren in Hoorn.” Nadat ze hoorde wie ik was, ook uit Hoorn, volgde een gesprek met haar.
‘t Was heerlijk weer, zeker 12 graden. Veel bomen en struiken waren al wat kaal, weinig bloemen. “Zoas ik zei, laten we maar eens kijken.” “Maar hoor even Anne,” onderbrak Driekus onze planning, “ik verwacht nog wel een vurhaal van dij over een oude buurtgenoat.” “Ja zeker, dat doen ik wel even bij mij thuus, oké?” We liepen de hele Hollanderstraat door en via de Van Blomstraat “lave-‐ rend” weer terug, dus ook door de zijstraatjes. Ja, een flinke trip en maar observeren. ’t Was wel bezienswaar-‐ dig, zo zelfs, dat Driekus af en toe riep: “Nou must hier us kyke!” Dan waren het tuintjes met-‐van-‐alles, be-‐ halve groen, of één bezet met beeld-‐ jes en een houten zit-‐plek. Een poort-‐ je van hout was de entree. Vaak kre-‐ gen we geen beeld van sommige tuin-‐ tjes, want meer dan mans-‐hoge ha-‐ gen belenen dat. Jammer. “Anne, ut is mij opvallen, dat hoektu-‐ nen erg mooi binne, met of sonder kule om in te sinen. Jammer, ” zei hij
“Anne, dat was wel heel toevallig, beide uit Hoorn, hoor ik wel. Maar krije wu oek nog een bakje?” Daarna ging ik verder, mèt koffie èn cake.
13
Ze wou wel wat vertellen over haar loopbaan als verpleegster. Ze heet dus Hendrika Hessingh en werkte ruim 30 jaar, Eerst in het Binnengast-‐ huis in Mokum, waar ze haar oplei-‐ ding kreeg en veel ervaring opdeed. Het werk vond ze prach)g, maar ook soms zwaar en intensief. “Zeg Anne, hoe oud is se , sei ze dat Geen bemiddelings-of begeleidingskosten oek?” “Ik vroeg het haar niet en ze liet het o ok iet weten, maar ik betalen. vermoed Alleennafgenomen opvang-uren begin 80 en nog knap vitaal.” voorlichting en zduidelijke werkwijze Na AGoede msterdam ging e naar h et Me-‐ disch Centrum Alkmaar. Daar heei Toegankelijk en kleinschalig zuster Hesselingh tot haar pensioen 11 jMeer aar gewerkt. Toen ik tegen haar informatie? Inschrijven? www.gastouderbureauCoCo.nl JanettaoPostma 06-25516619 had, zei, Kennismaken? dat ik Bel:de stellige vertuiging Els Staal 06-25514074 dat Ofzmail: e veel meegemaakt moet heb-‐
[email protected] ben, kwam ze echt Driekus, als ik Gastouderbureau CoColos. is een erkend gastouderbureau (een flexibele en kleinschalige vorm van kinderopvang, in huiselijke kring) werkzaam in geheel Noord Friesland.
juni 2014
29 14
jou dat allemaal vertellen zal kerel, dan zit je hier vanavond om negen uur nog. In het Binnengasthuis, zo zei ze, had ze toen al veel verkeersslachtoffers te verzorgen, maar ook al verslaafden. Dat waren meestal pa)ënten die “op-‐ gelapt” de poort weer uitgingen. In Alkmaar was het psychisch zwaar, want daar werkte ze op de afdeling oncologie. Ondanks de verbeteringen van therapieën, liep het bij velen niet goed af. Ook als verpleegster kreeg ze dikwijls een machteloos gevoel, voor-‐ al als het nog jonge mensen waren. Daar tegenover stonden natuurlijk feestelijke gevoelens, als bleek dat, ook na jaren controle, de kanker ver-‐ dwenen was.
“Maar meneer Hol-‐ land,” zei ze met een wijsvinger omhoog, “tegenwoordig is de diagnos)ek en de be-‐ handeling van deze pa-‐ )ënten enorm verbe-‐ terd!” Dat kon ik niet tegen-‐ spreken, Driekus. Ik vroeg haar nog wat bij haar veel indruk heei gemaakt )jdens haar loopbaan. “Dan moet ik wel even nadenken.” “Daar ben ik wel erg be-‐ nieuwd naar, ” sprak Driekus. Dat kon ik me voorstellen. Driekus hing aan mijn lippen, dus ging ik verder met mijn verslag. Ze vertelde, dat het zich in Amsterdam voordeed. Een be-‐ roeps-‐klarineost werd na een onge-‐ luk binnengebracht. Zijn rechterduim was verdwenen! Dus zoeken, om deze snel weer aan te brengen. Onvind-‐ baar! Na ongeveer een half jaar werd bij hem de 2e teen van zijn rechter-‐ voet geamputeerd en meteen aan zijn rechterhand geplaatst. Ja echt! De plas)sch chirurg was wel even be-‐ zig, zei ze, maar het resultaat was, dat de man, na veel therapie weer kon musiceren. Geweldig, vond niet alleen zuster Hessingh dat, maar dat waren er velen. Ik zei, dat ik het ook een staaltje van top-‐geneeskunde vond.
Het Binnengasthuis, Amsterdam “Ut is hast niet te geloven,” reageerde Driekus. “Nou hew ik nog niet hoord, waar su nou woant.” “Oh ja, in 2002 is zij in oanze wyk komen, want haar zuster woonde hier al veel eerder. Het bevalt haar prima. Driekus, dit was het verhaal. Het was erg plezierig.” We namen nog een pilsje en daarna zag ik dat het al half zeven was. “Drie-‐ kus, we stoppen.” Hij was het roerend met me eens. “Anne, ’t was weer oké en ik su sège: tot kyk.” Het was opnieuw een fijne ontmoe-‐ )ng met Driekus en de oud-‐verpleeg-‐ ster. Anne Holland
15
Antoon Groenewoud
Kijk voor al uw c
WWW.WE
Tijd voor een voorjaarsschoonmaak voor uw computer! Wordt uw computer ook trager in de loop der tijd, maakt wat meer lawaai, loopt weleens vast, of wilt u bovenstaande problemen graag een stap voor zijn? Eens per jaar opschonen van de computer draagt bij aan het probleemloos functioneren, voorkomt dat kleine problemen grote problemen gaan worden en maakt uw computer vaak sneller. De voorjaarsschoonmaak omvat de volgende activiteiten: Verwijderen van ongewenste programma’s
Uitgebreide scan op virussen
Opruimen van het register
installeren van updates
Controle van de belangrijkste onderdelen
Fysieke schoonmaak van de computer
Deze complete voorjaarsschoonmaak voeren wij uit voor slechts ¤49,95! In de Hollanderwijk wordt uw computer bovendien GRATIS losgekoppeld en afgehaald. Na de voorjaarsschoonmaak wordt de computer weer bij u gebracht en aangesloten op bijvoorbeeld uw printer, scanner en internetverbinding Neem voor een afspraak snel contact met ons op via 0566 - 65 1204, of mail naar
[email protected]
Antoon Groenewoud
Kijk voor al uw computerapparatuur op:
WWW.WEBISHICT.NL juni 2014
juni 2014
27
juni 2014
16
27
juni 2014
39
BELEVENISSEN VAN EEN UITLEENBOEK - 5 baar niet zoveel met mooie kle-‐ ding. Gekleed in een bleke spij-‐ kerbroek en slobbertrui, met aan zijn voeten tot de draad ver-‐ sleten pantoffels, ging hij na de afwas aan de grote tafel bij het andere raam zinen, met uitzicht op de driezitsbank waar zijn lief zat. Jochem was meer een man van de verdieping, zo bleek mij al snel. Zijn slanke en gebruinde handen pakten mij dan vast, en hij las aandach)g wat er in mij te lezen viel. Soms maakte hij zelfs aantekeningen in een morsig schrii wat naast hem lag.Tijdens het lezen spraken Jochem en Siska weinig met elkaar. Alleen )jdens het thee drinken wisselden zij enkele woorden met elkaar. Heel af en toe probeerde Jochem bepaalde passages uit mij met haar te delen. Maar uit de reac)e van haar, kreeg ik de indruk, dat zij blijkbaar niet zoveel met filosofie had. Wat moest je nu met begrippen als ‘)jd en denken voorbij’, had Siska zich luidop afge-‐ vraagd. Tijd heei toch alleen maar met de klok te maken, en voor meer-‐ dere soorten )jd had zij blijkbaar geen belangstelling, terwijl die andere soorten van )jd nu juist zo belangrijk
Vervolg vakantieperikelen. Overdag hadden wij, de drie romans en ik, het rijk alleen in het fraaie va-‐ kan)ehuis in de Achterhoek. Ik boie maar weer, dat ik op de grote tafel bij het raam lag. Vanuit mijn posi)e had ik een prach)g uitzicht op een weel-‐ derig aangelegd vennetje, met daar-‐ langs een wandelpad van kleine kie-‐ zelsteentjes. Blijkbaar was het vakan-‐ )ehuis iets bijzonders. Regelma)g stonden de mensen )jdens hun wan-‐ deling over het paadje langs het ven-‐ netje even s)l om naar het vakan)e-‐ huis te kijken, en daar soms zelfs een foto van te maken. De excentrieke man, zijn vrouw en hun blonde zoon-‐ tje gingen ‘s ochtends na een uitge-‐ breid ontbijt, wandelend dan wel met de fiets erop uit. De avond vooraf s)ppelden zij vaak een natuur-‐, maar soms ook een culturele route uit, maar ‘s avonds na het avondeten krij-‐ gen wij volop aandacht. De vrouw, Siska geheten, gekleed in een fraai beige huispak afgezet met donker-‐ bruine biezen, nestelde zich dan vaak met een van de romans op de mooie driezitsbank in de hoek van de woon-‐ kamer bij het raam. Haar excentrieke echtgenoot bleek Jochem te heten. Jochem had blijk-‐
17
zijn voor het leven volgens Jochem, die zijn geliefde ook al niet wist te in-‐ teresseren voor het fenomeen den-‐ ken, waarnemen en ervaring als bron van alle kennis. Toen Jochem een laat-‐ ste poging ondernam om zijn geliefde te anenderen op het onlangs versche-‐ nen prach)ge en zeer interessante boek ‘Kairos’ van de bekende filosofe en schrijfster, Joke Hermsen, liet Siska hem fijntjes weten, meer belangstel-‐ ling voor een roman te hebben, waar-‐ na Jochem zich weer over zijn ge-‐ maakte aantekeningen boog. Het was avonds vaak tegen twaalven, dat de beide echtlieden naar bed gingen, maar niet nadat de vrouw bijna een fles rode wijn soldaat had gemaakt, terwijl de excentrieke Jochem zich aan een aantal jonge jenevertjes tegoed had gedaan. Het kleine blondje jonge-‐ tje was blijkbaar geen lezer, maar meer een knutselaar. Hij bouwde )j-‐ dens de avonduren hele installa)es van Meccano op de vloer voor de open haard, en verdween steevast om klokslag negen uur naar bed. Nee, wat de vakan)e betrei, had ik geen
klagen gehad. Na ruim drie weken werd ik door Siska naar de bibliotheek terug gebracht, waar ik in alle rust kon nagenieten van een prach)ge va-‐ kan)e in de Achterhoek.
Kerst
Nu, aan het einde van het jaar, en met de Kerst in het vooruitzicht vraag ik mij af, of ik )jdens de feestdagen, te midden van al die andere boeken in een donkere en verlaten bibliotheek zou blijven staan, of…toch nog uit lo-‐ geren zou gaan? De kalender)jd be-‐ gon te dringen. Vandaag was het bij-‐ zonder s)l in de Bieb geweest. Af en toe schuifelden er mensen langs de boeken. Het waren met name de thril-‐ lers en romans, die belangstelling kre-‐ gen. Wie wilde mij, als diepzinnig en filosofisch georiënteerde boek, )jdens de Kerstdagen nu hebben? Net toen ik die nega)eve gedachte had ontwik-‐ keld stond ze daar. Het was nog een meisje, althans zo oogde zij. De jonge vrouw was gekleed in een donker-‐ blauwe winterjas. Ze had een weelde-‐ rig bos blond haar, gevlochten in een
18
prach)ge staart, over de kraag van haar jas, met over haar linker schou-‐ der een fraaie lederen schoudertas, die nog naar nieuw rook. Haar fraai gevormde slanke handen pakten mij voorzich)g van mijn plaats, en ze nam geen moeite om de inhoud op mijn achterkai te lezen. Ik verdween on-‐ der haar linker arm, en werd via de uitcheck balie van de Bieb naar buiten gevoerd. Na een korte wandeling, kwam ik in een kleine woning terecht. In de hoek van de eenvoudige, maar gezellige ingerichte woonkamer stond een oude piano, die qua uiterlijk zijn beste )jd had gehad. Met de jas nog aan, legde de jonge vrouw mij op de hoek van de piano. Toen zag ik in de andere hoek, dicht bij het raam een fraai opgetuigde kerstboom staan, die zelfs een dennengeur verspreidde. Vier uit grootmoeders )jd a{oms)ge stoelen met in de midden een an)e-‐ ken tafel vulden de knusse woonka-‐ mer. Voor de kleine ramen hingen mooie velours gordijnen. Een houtka-‐ chel deed zijn best om voor de nodige warmte te zorgen. Vanuit mijn plaats op de oude piano had ik zicht op een gedeelte van de smalle straat. Had ik wat liggen suffen? Ik schrok min of meer wakker van het geluid wat be-‐ neden uit de piano kwam. Toen zag ik de jonge vrouw weer. Ze zat op een klein, met stof bekleed krukje, terwijl haar vingers over de toetsen zweef-‐ den. Een zachte en dromerige melo-‐ die deed mij opnieuw bijna indunen.
Tot diep in de nacht vulde de zachte pianomuziek de kleine woonkamer met de inmiddels geheel gesloten ve-‐ lours gordijnen. Naast mij, op het ui-‐ terste puntje van de piano, stond een half vol glas rode wijn. De volgende dag werd ik, nog steeds op de oude piano liggend, wakker, en zag nog net, dat de jonge vrouw, opnieuw gekleed in haar mooie donkerblauwe winter-‐ jas, de kleine woning verliet. Zo te zien aan twee grote boodschaptassen, op weg naar de winkel om kers)nko-‐ pen te doen? Vrolijk priemden de vroege zonnestralen door de kleine ramen van de woonkamer, waardoor ik op mijn gemak eens wat rond kon kijken. Nu zag ik ook de kleine maar vooral klassiek uitziende boekenkast bij de deur, gevuld met boeken over muziek, literatuur, reizen en zelfs ont-‐ dekte ik filosofische werken. Buiten zag ik mensen voorbij lopen, die soms s)lstonden om een praatje met elkaar te maken. De woningen in de straat leken allemaal op elkaar, en ademden een sfeer van nostalgie uit. Wordt vervolgd. N.B.: Overname, kopiëren en ver-‐ spreiden van (gedeelten van de ) tekst is zonder voorafgaande toestemming van de auteur Hielke Houtsma niet toegestaan. De gegevens van hem zijn opvraagbaar bij de redacTe.
19
HET QR-CODE PROJECT en veel festiviteiten tijdens het 100-jarig bestaan van de Hollanderwijk Komend jaar bestaat de Hollander-‐ wijk 100 jaar. Om dat te vieren heeF de sJchJng Toekomstverkenning een bijzonder project bedacht.
over de periode tussen 1970 en heden worden interviews met de huidige bewoners opgenomen. Ook kunt u zelf de gege-‐ vens aanvullen. Met een toegangsco-‐ de kunt u in het blogmenu uw eigen wel en wee optekenen. Uw privacy is steeds gewaarborgd omdat uzelf be-‐ paalt wat er over uzelf en over uw huis bekend wordt. De bedoeling van het project is dat de bewoners meer te weten komen over de bewoningsgeschiedenis van hun huis en dat van hun buren. Door die geschiedenis zelf aan te vullen krijgt iedereen een rol in het voortgaan van de geschiedenis en van de buurtge-‐ meenschap.
Op 2 december werd in het Hollan-‐ derhuuske door Jaap Braaksma, Wal-‐ ter Baas, Marike Kooistra, Lies Braaksma en Tom Sandijck uitleg ge-‐ geven over dit zogenaamde QR-‐code project en over de andere fes)viteiten )jdens het jubileumjaar. Alle bewo-‐ ners van de 177 woningen van de ‘oudbouw’ (het rijksmonument) had-‐ den een uitnodiging ontvangen met uitleg over het project. Voor degenen die niet op de avond waren en voor alle andere Hollanderwijkbewoners in dit stukje een samenvaong van het-‐ geen besproken is. Onder de huisnummers van de 177 woningen in de ‘oudbouw’ wordt een bordje opgehangen met een QR-‐code. Als je deze code scant met smartpho-‐ ne of tablet zie je allerlei gegevens over wie er tussen 1915 en 1970 in het betreffende huis hebben ge-‐ woond. Na 1970 vallen deze gegevens onder de privacywet. Informa)e over de huidige bewoners wordt dus niet vermeld. Om toch wat te vertellen
Andere activiteiten in 2015 De airap voor het jubileumjaar wordt gegeven op de Liwwadderdag op zondag 12 april in Zalen Schaaf. Het
20
In de buurt begint het allemaal rond het weekend van 24 en 25 april. Op vrijdag 24 april wordt het QR-‐code project feestelijk gepresenteerd in een grote tent bij het Hollanderhuus-‐ ke. Zaterdag 25 april krijgt het karak-‐ ter van een buur•eestje. Een rom-‐ melmarkt, workshops voor de kinde-‐ ren en ‘s avonds een ee•es)jn met muziek van buurtbewoners, waaron-‐ der waarschijnlijk Irish Stew. In april wordt de première van de film die Omrop Fryslân gaat maken ver-‐ wacht. Op die ‘gala-‐avond’ worden ook de documentaires uit 1990 en uit 2009 opnieuw vertoond. Voor belangstellenden van buiten de buurt zijn er in juni en september een paar rondwandelingen en een
wordt een gezellige, informa)eve en nostalgische middag. Daar zal met praatsjes, muziek, foto’s en films veel aandacht zijn voor de Hollanderwijk. Het wordt ook een reünie voor be-‐ woners en oud-‐bewoners. De Liwwadderdag wordt georganiseerd door de historische vereniging Aed Levwerd en het Historisch Centrum Leeuwarden, in samenwerking met de S)ch)ng Toekomstverkenning.
De Hollanderwijk in aanbouw
21
lezing over de geschiedenis van de buurt.
buiten’, die vroeger op een of andere manier betrokken is geweest bij de Hollanderwijk. Daar wordt gesproken over de toekomst van de buurt, er is een expo over de plannen die de s)ch)ng Toekomstverkenning in de afgelopen 25 jaar heei gemaakt. Ook wordt daar het nieuwe boek over de Hollanderwijk gepresenteerd. Omrop Fryslân zendt in deze maand het tweede deel van de documentaire uit.
Voor het laatste weekend van de schoolvakanJes staat een vuurkor-‐ venavond op het programma, weder-‐ om met live muziek van diverse (buurt)muzikanten. Voor september zijn er plannen voor een ‘open huizen dag’; bewoners stel-‐ len hun huis open en laten wat zien van hun hobby of verzameling of ge-‐ woon voor een praatje en een bakje koffie.
De komende )jd zal de s)ch)ng Toe-‐ komstverkenning u via de buurtkrant en nieuwsbrieven op de hoogte hou-‐ den van de ac)viteiten.
In november wordt het jubileumjaar afgesloten met een grote bijeenkomst in de Tivoli aan de Huizumerlaan voor alle bewoners en voor iedereen ‘van
Tom Sandijck
22
MATIALDO EN VIVIANNE ZIJN GELUKKIG IN NEDERLAND Bijna 7 jaar geleden vlogen Anita Jansma en haar man Bert naar HaïJ om twee adopJekinderen op te ha-‐ len. Het waren MaJaldo, geboren in 2000 en zijn 2 jaar jongere zusje Vivi-‐ anne. De familie Jansma was gaarne bereid om mee te werken aan een interview en het werd een gezellige bijeenkomst op een vrijdagmiddag in november 2014.
mensen. Wel is De Wereld Draait Door een programma wat ze met z’n vieren bekijken. En ook Beyonce, Sha-‐ kira of Madonna zijn niet populair bij Vivianne, maar mij onbekende ar)es-‐ ten doen het weer wel goed bij haar. We moeten trouwens niet vergeten te melden dat dit 12-‐jarige meisje sinds kort op zangles zit. Eten vinden ze allebei belangrijk. En hun favoriete eten, ook voor hun ver-‐ jaardag is een van de meest Hollandse gerechten die je maar kunt verzinnen, nl. de pannenkoek. Ze gaan ook wel af en toe naar het pannenkoekenschip. Ma)aldo houdt ook van pizza’s. Elke week moeten Vivianne en Ma)aldo om de beurt een paar maal de tafel dekken en helpen met afwassen. En-‐ mede tekenend voor de goede sfeer in huis, blijken de kinderen dat niet erg te vinden. Een hoogtepunt de laatste )jd was de vakan)ereis naar Zwitserland en Italië. Met hun kleine auto volgepakt en ook op het dak een
Wie denkt te maken te krijgen met twee voorzich)ge kinderen uit een vreemd land, vergist zich in deze jon-‐ ge Nederlanders. Ze uiten zich onge-‐ dwongen, doen overal aan mee en spreken voortreffelijk Nederlands. Ma)aldo zit in de tweede klas van het voortgezet onderwijs en speelt drums op twee trommels bij het Pasveer-‐ korps. Vivianne zit in de eerste klas van het voortgezet onderwijs en speelt ook in hetzelfde korps als haar broertje, maar wel op een ander in-‐ strument, nl. de lyra. Ze moeten elke week twee maal oefenen en dat is een hele investering. Vivianne zit ook nog op judo, maar daar wil ze vanaf. Ze leert er niets bij zegt ze, maar ze heei in die drie jaren dat ze les kreeg wel de oranje band gehaald. Tot mijn verbazing kijken ze niet naar de X-‐fac-‐ tor, een muziekwedstrijd voor jonge
23
stoot bagage helemaal over de autobanen naar het land met de vele dalen en bergen. Meestal gaat de familie Jansma op vakan)e in eigen land, maar toen dus niet. En wat hebben ze genoten van het Italiaanse ijs. We hebben het ook nog over kleren. Belangrijk, vinden broer en zus. En als het geen merkkleding kan zijn, dan maar iets wat erop lijkt. Moeder Anita merkt op dat kleren alleen maar
druk en ze hebben lang meegedaan met meester Antoon en de zijnen. Tot slot maak ik nog wat foto’s. De flitser werkt eerst niet mee, maar uiteindelijk komen de kinderen er goed op te staan. Het resultaat ziet u op deze pagina’s. Frank Roffel
belangrijker worden naarmate haar kinderen ouder worden. Verder stop-‐ pen ze met de ac)viteiten van de Vo-‐ gelwerkgroep. Ze hebben het heel
24
De Vogelavond
19 november 2014.
Het is al weer de vijfde keer dat de vogelwerkgroep van de Hollander-‐ wijk een 'vogelavond' met interes-‐ sante sprekers organiseert in het Hol-‐ landerhuuske: Koos Dansen (Arnhem), Albert Wes-‐ ter (Garijp), MarJjn de Jonge (Am-‐ sterdam), Loulou Beavers (Puben) en dit jaar Ian Borwell uit Wijtgaard.
blauwe reiger, fuut, kokmeeuw, grauwe gans, grote stern, lepelaar (op de foto met de arm van Ian), merel, boerenzwaluw, grasmus, veldleeuwe-‐ rik, roodborsnapuit (bijzonder), rood-‐ borst, bonte strandloper, visdie‚e, houtduif, koekoek. Steltkluut, ooievaar, rietzanger, kluut, stormmeeuw, zwarte ibis (!), kneu, boompieper, groenling, geoorde fuut, waterspreeuw (België), grauwe klau-‐ wier, regenwulp, franjepoot. Puner, knobbelzwaan, zwarte ooie-‐ vaar, kleine strandloper, buizerd, oe-‐ verloper, tapuit, groenpootruiter, scholekster, visarend, goudplevier. Watersnip, smient, baardmannetje, slechtvalk, kievit, grote bonte specht, sperwer, ransuil, roek (met walnoot), kolgans, pimpelmees, wilde zwaan, Turkse tortel en strandleeuwerik.
Een enthousiaste Ian heei de der)g aanwezigen getrakteerd op prach)ge foto's en mooie verhalen over vogels uit met name onze eigen omgeving en de Waddeneilanden. Hij heei ons, in vogelvlucht, meegenomen op zijn vele fiets-‐ en kanotochten van het afgelo-‐ pen jaar. Ian verstaat de kunst om de aanwezigen ac)ef te betrekken bij zijn presenta)e: 'wat zien jullie hier?' Op-‐ vallend veel aanwezigen konden de naam noemen van de getoonde vogel.
Wat hebben we gezien?
IJsvogel, keep, kramsvogel, sneeuw-‐ gors, paarse strandloper, kanoet, fra-‐ ter, zilverreiger, torenvalk, rosse grut-‐ to, zilverplevier, wilde eend. Dodaars, bergeend, staartmees, grote zaagbek, rode wouw (dwaalgast), gro-‐ te mantelmeeuw, roodkeelduiker,
Zelf ook foto’s zien van Ian Borwell ? Kijk op: www.stukjesnatuur.nl De vogelwerkgroep Hollanderwijk 25
“JE WUDDE BEDANKT...” Hij woonde al zo lang op de Hollan-‐ derdijk dat alleen de alleroudsten zich nog konden herinneren wanneer ze hem voor het eerst gezien hadden. Hij viel ook niet op, bemoeide zich met niemand en ging z’n eigen gangetje. Hij had maar één kameraad en dat was de ruigharige bouvier, die naast
hem of vlak achter hem liep. Overdag kwam je ze bijna nooit tegen, dan za-‐ ten de gordijnen van het huisje in het Hollanderhof dicht en was de deur op de grendel. Een bel was er niet en niemand kwam kijken als er een aard-‐ appelkoopman of een nego)eloper aan de kruk rammelde. Ook de vaste
Stef de Bruin
De lezer kan zich voorstellen dat de redac)e zich in de loop van dit jaar is gaan bezighouden met de voorbereiding van het redac)eaanbod m.b.t. het jubile-‐ umjaar 2015, waarin wij met z’n allen het eeuwfeest van de buurt de Hollan-‐ derwijk hopen te vieren. Ondergetekende heei door heel wat oude buurt-‐ krantjes en door de boekjes “50 en 70 jaar op de Hollanderdijk” van Stef de Bruin en Tom Sandijck gebladerd en erin gelezen. Stef de Bruin (1921-‐2000) bracht z’n jeugd door in de Winsemiusstraat en woonde later met z’n vouw Beny en kinderen Stefan en Inge in de Halberstmastraat en verhuisde na de renova)e in 1982 naar de Eekhoffstraat. Hij was hengelsportjournalist en heei vele boeken en ar)kelen op zijn naam staan. Ook voor de buurt heei hij veel gedaan. In de strijd voor het behoud van de buurt in de jaren 70 voerde hij het woord bij officiële gelegenheden. Voor de buurt-‐ krant schreef hij verhalen over de geschiedenis van onze buurt, gedichten en kerstverhalen. Buiten de buurt werd hij bekend als verteller van oude Friese volksverhalen, die door Ype Poor)nga werden ge-‐ bundeld. In 1977 schreef hij voor de buurtkrant het ontroerende kerstverhaal “Je wudde bedankt” dat we hier, ook als eerbetoon aan deze markante wijkbewoner, opnieuw afdrukken. Frank Roffel
Foto: Stef de Bruin (rechts) in gesprek met burgemeester Brandsma in 1980: “de Hollanderwiek mut blieve!” 26
straatklanten, zoals de mansers van het draaiorgel en van het orkest van Skeefnekje, kwamen er nooit aan de deur, want er viel niets te halen en de bakker en de groentekar hadden er geen boodschap. Als er iemand zo bru-‐ taal was om aan het raam te kloppen dan kierde het gordijn soms even open en soms gaf de hand even een schorre waarschuwingsgrauw. Als het donker werd dan kon je hem met zijn hond, uit het steegje zien komen, wat achter de huizen in het Ho‚e liep. Het was al)jd hetzelfde. Je hoorde schuifelende voetstappen stoppen bij de hoek, dan keek hij om de hoek en als er niemand was dan scharrelden ze de Hollanderdijk op. Stonden er mensen, of kwam er ie-‐ mand aanlopen, dan kwamen ze pas als de kust weer helemaal vrij was. Ze hadden geen van beiden behoeie om mensen te ontmoeten.
schap was hij nooit weer teruggeko-‐ men. Zijn jeugd had hij gesleten in een klein dorp in de Friese wouden. Hij was wat traag van begrip en alhoewel hij op school met leren niet mee kon komen-‐ hadden de anderen al gauw door dat hij een paar ijzersterke knuisten aan zijn lijf had hangen. Niet voor niets noemden ze hem al gauw “De Bolle". De school was niets voor hem, hij liep liever in het land, zocht eieren, ving snoeken en klom naar de vogelnesten in de hoogste boomtoppen. Zijn jeugd was maar kort want toen hij veer)en jaar was s)erf het oude mens en de familie vond dat hij maar naar de boer moest. De kost en een plek om te slapen was loon genoeg, als zij hem maar kwijt waren. De boer had alleen maar zijn sterke jonge lijf nodig en er werd geëist dat hij alleen maar luisterde en iets zei als hem iets ge-‐ vraagd werd. Hij aanvaardde het leven zoals hij de pijn aanvaardde als hij een rone kies had en verder verwachne hij niets anders dan koeiestront en schapete-‐ ken. Het werd allemaal anders toen Joukje op de boerderij kwam . Ze was zo spich)g aIs een bezemstok, zat onder de sproeten en had steil geel piek-‐ haar. Ze was niet sterk, maar wel bij-‐ dehand en taai en als hij bij haar in de buurt was dan kreeg hij de kans niet eens om wat te zeggen, want zij kwet-‐
Vroeger, toen zijn vrouw nog leefde, toen was het anders geweest. Toen kwam er wel eens familie en hadden ze wel kennissen over de vloer. Hij was nooit een gezellige prater ge-‐ weest en je moest hem toen ook al de woorden uit de mond trekken. Dat kwam misschien ook wel doordat hij bij zijn grootmoeder was opgegroeid. Zijn moeder was gestorven voordat hij het erg kon vinden en zijn vader was, nadat hij hem bij zijn schoonmoeder had gebracht, weggegaan om ergens werk te zoeken, maar van die bood-‐
27
terde even vlug en even lang als de boerenzwaluwen onder de dakgoten. Alhoewel hij tegen iedereen stug en bokkig was kon zij hem na een paar dagen al om haar kleine pink winden. Zij was een echte wees, haar ouders waren vlak na elkaar gestorven aan de vliegende tering en ook zij was via de lie…ebbende familie bij de boer te-‐ rechtgekomen voor kost en inwoning. De boer was een stugge wroner, die begon met licht worden en stopte pas bij het licht van de stallantaren. Van hem kon je nog aanvaarden dat hij je met de zweep achter de vodden zat, want de knecht kon niet minder doen dan zijn baas, maar de boerin, dat was een gemeen loeder. Die woog zeker over de tweehonderd pond en ze had een paar stekende zwarte var-‐ kensoogjes tussen de dansende vet-‐ kwabben van haar wangen. Ze had een stem waar de schiere roeken zich dood van schrokken en wat je ook deed, je kon het haar nooit naar de zin maken. Ze stond op het standpunt dat hetgene wat zij weggooide en wat zij op haar bord spuugde goed genoeg was voor de knecht en de meid. Joukje had het niet gemakkelijk en alhoewel ze vaak haar eigen boontjes moest doppen had hij haar toch zo-‐ veel mogelijk zwaar werk uit de han-‐ den genomen.
ten en vonden steun bij elkaar, totdat de boer ontdekte dat dit bij Joukje zichtbare gevolgen ging krijgen en ze allebeide zonder meer de deur uit werden geschopt. De familie van Joukje zorgde ervoor dat ze konden trouwen en een van de familie die in Leeuwarden bij een woningvereniging werkte, zorgde ervoor dat ze een wo-‐ ninkje op het Hollanderhof kregen. Hij vond los werk op de veemarkt en sprong in bij de darmschraperij. Het laatste vond hij eigenlijk s)nkend rotwerk, maar als je moest leven, dan had je nu eenmaal niet veel in te brengen. Dat had hij ook ondervonden, toen Joukje van de smalle steile zoldertrap was gegleden en halsoverkop naar het ziekenhuis moest. Het kind, een jon-‐ getje, was doodgeboren en Joukje was blijven sukkelen en nooit weer de oude geworden. Ze hadden geen kinderen meer ge-‐ kregen, alhoewel ze het beiden eigen-‐ lijk graag gewild hadden . Joukje was nu al meer dan )en jaar overleden. Iedere week ging hij naar het kerkhof en liep langs de plaats waar ze lag. Hij wist het precies, ook al had hij nooit geld gehad voor een steen of een eenvoudig paaltje. Het leven was verder gegaan en hoe moeilijk ook, hij had ook moeten leren om het alleenzijn te aanvaarden. Het ging, maar de dagen van Kerstmis en Oud en Nieuw waren al)jd het moei-‐ lijkst. Niet, dat hij nog aan iets geloof-‐
Het ging met hen zoals het vaak gaat met twee mensen die in het verdom-‐ hoekje terecht zijn gekomen. Ze zoch-‐
28
de. Als jongen, vroeger, had hij samen met Joukje, die wel geloofde, vaak naar de schinerende sterren geke-‐ ken en had ze hem verteld van een God van liefde en van een hemel die daar er-‐ gens noest zijn. Hij had al-‐ leen maar geluisterd en hij had zich, samen met haar, gelukkig gevoeld, omdat het zo mooi klonk uit haar mond. Maar dat geloof in liefde en goedheid was voor hem al jaren begraven onder de rotzooi van de wereld waar-‐ in hij moest leven. Hij ge-‐ loofde alleen nog maar in de liefde en de trouw van zijn hond, want die had hem ook in de grootste tegenspoed en ellende niet alleen gela-‐ ten.
haag vandaan gekomen en had zijn niets vermoedende hond bij de strot gegrepen. Doodsbang en jankend van pijn was die de Smidsbuurt inge-‐ vlucht, achtervolgd door het grau-‐ wende ondier. De gehele nacht had hij gezocht en gelopen, totdat hij doodop was en alleen nog maar schorre geluiden uit kon brengen, omdat hij zijn keel kapot had geroe-‐ pen. Verschillende agenten met nachtdienst hadden hem aangehou-‐ den en daarna beloofd om mee uit te kijken, maar dagen en nachten waren voorbij gegaan en de vaste plaats van
Nu, terwijl de donkere en eenzame kerstdagen, met het licht van kaarsen en kerstbomen en met gelukkige en lachende mensen weer voor de deur stonden, was het ergste gebeurd wat hem nog overkomen kon. Het enige wat hem overgebleven was, zijn enige vriend, zijn hond was ver-‐ dwenen. Ze hadden in het donker een blokje omgelopen en op de hoek van de Smidsbuurt was het gebeurd. Een gro-‐ te, venijnige herder was achter een
29
zijn hond was nog al)jd koud en leeg gebleven.
jes. Uit de warme gezellige kamers klonk muziek en stemmen zongen "S)lle nacht, Heilige nacht". Hij was te erg geslagen om nog kwaad te kunnen worden en hij was te uit-‐ geblust om alles wat hem voor han-‐ den kwam door de ramen te smijten om die lichtjes die hem schenen te honen en te besponen, voorgoed uit te doven.
Overal was hij geweest. Op de kippenmarkt bij de Oldehove, in de Boterhoek bij de scharrelaars, in de Landbuurt en in de Weerklank bij de honden-‐ en kanenmeppers en hij had rondgezworven om en op het woonwagenkamp. Honderden keren had hij gemeend zijn hond te zien of te horen maar hij vond alleen maar vloeken, schelden, hoongelach en bit-‐ tere teleurstellingen. Hij had geen besef meer van de uren en de dagen. Soms rolde hij halfdood van uitpuong en slaap op zijn koude bed om een paar uur later weer de straat op te gaan. Het was gaan hagelen en sneeuwen en het vroor nu dat het kraakte. De oude hoed diep over de oren, de han-‐ den in de zakken en de kraag zover mogelijk omhoog liep hij nu langs de s)kdonkere Nijlandsdijk. Hij had op de kippenmarkt gehoord dat een boer bij de Boksummerdam een bouvier had gekocht van een lap-‐ jeskoopman. Hij had de boer gevon-‐ den, maar het was zijn hond niet ge-‐ weest.
Hij wist niet meer hoe hij thuis was gekomen, maar toen hij, vers)jfd tot op zijn bonen, de sleutel in het slot probeerde te steken was daar opeens een schor gejank van vreugde en werd er een koude neus in zijn hand geduwd. De deur ging dicht en even later viel er, voor de eerste keer sinds weken, een lichtstraal naar buiten tussen de gordijnen die al die )jd dicht hadden gezeten. Er gingen uren voorbij en net op het moment dat de kerkklokken van de stad aankondigden dat de eerste kerstnacht een feit was ging de deur van huisje in het Ho‚e open. Een don-‐ kere schim keek omhoog naar de mil-‐ joenen sterren die daar ver boven hem aan de hemel stonden en een schorre, ontroerde stem zei:
Door de buitenwijken van Huizum was hij nu, doodmoe en moedeloos op weg naar het Ho‚e. Het moest kerstavond zijn. Overal wa-‐ ren de gordijnen open en overal wa-‐ ren de lichtjes van brandende kaars-‐
”Je wudde bedankt!"
30
Een kijkje achter de schermen: Rondleidingen in De Harmonie Sinds begin 2013 geef ik, Roel Swart, rondleidingen in stadsschouwburg “De Harmonie” in Leeuwarden. Tij-‐ dens een rondleiding van een uur geef ik de deelnemers een kijkje ach-‐ ter de schermen en vertel ik over de organisaJe, architectuur, de historie, voorstellingen en techniek. Ik wandel met ze door het theater, langs het toneel, de foyers en de kleedkamers.
Geschiedenis In 1881 werd de bouw van sociëteit “De Harmonie”, een ini)a)ef van de in 1874 opgerichte “Vereniging De Harmonie”, voltooid. De sociëteit, gelegen aan Westerstadsgracht, was aanvankelijk een elitaire vereniging, maar ontwikkelde zich vrij snel tot wat het nu nog steeds is: een vol-‐ waardige, voor iedereen toegankelij-‐ ke, schouwburg. In 1991 werd begon-‐ nen met de realisa)e van een com-‐ pleet nieuw theater. Nadat het oude gebouw was afgebroken, werd in 1994 de nieuwbouw op dezelfde lo-‐ ca)e voltooid. In 1995 werd het door de Amsterdamse architect Frits van Dongen ontworpen schouwburgcom-‐ plex door koningin Beatrix geopend. Van Dongen kreeg als opdracht een theater te ontwerpen dat te maken
De schouwburg is de wereld van de magie, van de verbeelding. Voordat de magie op het podium kan worden gerealiseerd, is er al veel werk verzet. Een kijkje achter de schermen geeF een beeld van het reilen en zeilen van een theater.
31
Tijd voor een voorjaarsschoonmaak voor uw computer! Wordt uw computer ook trager in de loop der tijd, maakt wat meer lawaai, loopt weleens vast, of wilt u bovenstaande problemen graag een stap voor zijn? Eens per jaar opschonen van de computer draagt bij aan het probleemloos functioneren, voorkomt dat kleine problemen grote problemen gaan worden en maakt uw computer vaak sneller. De voorjaarsschoonmaak omvat de volgende activiteiten: Verwijderen van ongewenste programma’s
Uitgebreide scan op virussen
Opruimen van het register
installeren van updates
Controle van de belangrijkste onderdelen
Fysieke schoonmaak van de computer
Deze complete voorjaarsschoonmaak voeren wij uit voor slechts ¤49,95! In de Hollanderwijk wordt uw computer bovendien GRATIS losgekoppeld en afgehaald. Na de voorjaarsschoonmaak wordt de computer weer bij u gebracht en aangesloten op bijvoorbeeld uw printer, scanner en internetverbinding Neem voor een afspraak snel contact met ons op via 0566 - 65 1204, of mail naar
[email protected]
Kijk voor al uw computerapparatuur op:
WWW.WEBISHICT.NL juni 2014
32
15
had met Friesland. Als thema koos hij voor water. Dit is duidelijk zichtbaar aan de buitenkant, waar de schouw-‐ burg de vorm heei van een schip.
Het publieksgedeelte bestaat uit een grote en een kleinere foyer, en een aantal grote en kleinere zalen. Foyers en zalen dragen de namen van spon-‐ sors.
Structuur Het gebouw van 40 bij 120 meter. behoort tot de grootste schouwbur-‐ gen van Nederland. De Harmonie kan maximaal 2.500 bezoekers herber-‐ gen. Jaarlijks vinden er meer dan 600 culturele en commerciële ac)viteiten plaats die worden bezocht door 250.000 toeschouwers. Tot de cultu-‐ rele ac)viteiten behoren toneel, ope-‐ ra, operene, dans, mime, cabaret, musical, revue, concerten en fes)vals. Commerciële ac)viteiten bestaan on-‐ der meer uit congressen, vergaderin-‐ gen, beurzen, bedrijfsfeesten, mode-‐ shows en dansfes)jnen. Verder be-‐ staat de mogelijkheid om er eigen voorstellingen en concerten te geven. Het gebouw bestaat uit een publieks-‐ gedeelte en een facilitair blok. In het facilitaire ge-‐ deelte bevin-‐ den zich on-‐ der andere de kantoren, de kleedkamers, de keuken en techniekruim-‐ tes, plekken die normaal niet toegan-‐ kelijk zijn voor het publiek.
Rondleiding De rondleiding begint in de Accent-‐ foyer; dit is de ontvangsthal waar de bezoekers zich verzamelen. We lopen via de theaterkiosk door een ijzeren deur naar het ar)estengedeelte en het facilitaire blok. Langs de spoel-‐ keuken, luxe kleedkamers en douches komen we bij de kamer van de por-‐ )ers en de ar)esteningang. Soms ko-‐ men we hier bekende Nederlanders tegen, zoals onlangs Tineke Schouten die spontaan met ons op de foto ging! We bezoeken de Aegonzaal, die plaats biedt aan maximaal 970 toe-‐ schouwers. Indien mogelijk gaan we het toneel op, rich)ng het zijtoneel. Na een kijkje in wat minder luxe kleedkamers komen we via de ar)es-‐
33
tenfoyer terecht op het balkon van de Aegonzaal. We vervolgen de rondlei-‐ ding met een bezoek aan de Rabo-‐ bankzaal. Deze zaal is vijf meter op-‐ ge)ld en is niet door middel van con-‐ struc)es met de andere zalen en ruimtes verbonden; het hangt als het ware in het gebouw. Er bevindt zich een uitschui†are tribune met 457 zitplaatsen. Bij popconcerten is de tribune onder het balkon geplaatst en zijn er 1100 staanplaatsen. Vanwege de unieke construc)e heei de Rabo-‐ bankzaal als voorbeeld gediend voor de bouw van de Heineken Music Hall in Amsterdam. Tenslone leid ik de bezoekers langs de L.C. Foyer en de Nivo Noord-‐zaaltjes naar de Bentace-‐ razaal op de bovenste verdieping.
monie: “Benieuwd hoe een groot the-‐ ater er achter de schermen uitziet? Bij de volgende voorstellingen wordt een kijkje achter de schermen georgani-‐ seerd: zaterdag 24 januari 2015: De Tantes; zaterdag 14 maart 2015: Pol-‐ leke. De rondleidingen beginnen 1 uur vóór aanvang van de voorstel-‐ ling”. “De tantes” is een uitbundige voorstelling, geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar. Het is een toneelstuk met slaande deuren, scherpe grappen en woorden die om je oren vliegen. En het draait allemaal om de grote vraag: “Wie voedt hier eigenlijk wie op?” De voorstelling begint om 19.30 uur en kost € 14,-‐. Open rondleidingen zijn er op de za-‐ terdagen 20 december, 17 januari, 21 februari, 21 maart, 18 april en 9 mei om 14:30 uur. De entree bedraagt €5,-‐. U kunt kaarten reserveren via de website : www.harmonie.nl of aan de kassa. Voor bedrijven, verenigingen en scho-‐ len verzorgt de Harmonie rondleidin-‐ gen op afspraak. Voor meer informa)e kunt u contact opnemen met De Harmonie, telefoon 058 233 0 233 of email:
[email protected].
Er zijn open rondleidingen en rondlei-‐ dingen op afspraak. De animo is groot: ik ben gemiddeld twee dagen per week in touw als rondleider. Het is belangrijk dat we van te voren op de hoogte zijn aan wat voor groepen we rondleidingen geven: een groep architecten wil vaak heel andere informa)e dan een groep “Vrouwen van Nu”. Leerlingen laat ik heel veel vragen stellen. Dit vereist een grote mate van flexibiliteit: dit maakt het geven van rondleidingen extra boei-‐ end en leuk. Daarnaast zijn er, voorafgaand aan jeugd-‐ en familievoorstellingen, rond-‐ leidingen voor de kinderen en hun ouders. Uit de brochure van de Har-‐
Roel Swart
34
KURIOSKERK De maand december staat voor de deur. Een gezellige maand met het Sinterklaasfeest en het Kers•eest. Een maand om veel binnen te zinen en naar mooie muziek te luisteren. De maand december is ook een maand van de kerstmarkten en de sfeervolle kerkdiensten. U kende ons al van on-‐ der meer de kerkdiensten en de spel-‐ letjesmiddagen. Hiernaast meer informa)e over de kerstmiddag en over onze kerkdien-‐ sten rondom de kerstdagen. We ont-‐ moeten u graag! www.kurioskerk.nl
Kerstnachtdienst 24 december / 22.00 uur Met het Groot Evangelisa)ekoor uit Leeuwarden Eerste kerstdag 25 december / 9.30 uur Met onder meer zanggroep ‘Spirit’. Gezellige kerstmiddag op 2e Kerstdag 26 december van 14.30 – 16.30 uur Oudjaarsdienst 31 december / 19.30 uur
Kerstzingen in de Kurioskerk 21 december / 19.00 uur Met pianist Gerk Venema
Kurioskerk, Julianalaan 38
KLEURPLAATJE
35
NATUUR IN DE WIJK Wat is een mens zonder natuur en de Hollanderwijk zonder moeder Natuur? Daarom opnieuw aandacht voor dat deel van onze wijk en wel met: De herfst-‐ en wintergasten, wat krijgen zij te eten, over de Gewone krulzoom en de twee grote Kastanjebomen.
naar België en verder, als bij ons de winter invalt, zijn o.a. Kramsvogels (“Tak,tak,tak”), Koperwieken, (beide lijsterach)gen), Winterkoninkjes, Pestvogels, Goudhaantjes, en soms Bonte kraaien (de laatste niet in ste-‐ den). Zij houden dan de Huismussen, Me-‐ rels en Mezen gezelschap die hier zijn gebleven.
Is het nou tòch de verdere opwarming van de aardbol? Bijzonder hoge tem-‐ peraturen en bomen en struiken die veel langer hun bladeren vasthouden als gevolg daarvan. ’t Valt mij al mee, dat b.v. een Merel zijn lentelied nog niet heei laten ho-‐ ren. De Tortels waren wel blij! Wat voor winter zal er op deze te-‐warme herfst volgen? De Egels zorgen wel dat ze een ”smuk” plekje vinden.
Als wij, als goede gastheren en -‐vrou-‐ wen, al die genoemde vogels eten willen geven, dan mogen de volgende spijzen verstrekt worden: voederbol-‐ len, ongezouten spekzwoerd (in een struik b.v.), Meelwormen, insecten-‐ pastei en ook zonnebloemkernen. Maar wat water mag niet ontbreken. Als hun geheugentjes goed werken, komen ze in de herfst (en zachte win-‐ ter) van 2015 vast terug in onze tui-‐ nen.
Een Winterkoninkje in onze tuin be-‐ ves)gde dat het toch echt najaar was op 10 november. De vorige dag, ’s morgens al om half zeven zong in het donker, mooi maar heel bescheiden een Roodborstje. Een preog begin van die dag voor mijn vrouw Marian. Ook dat is stellig een gast uit Scandi-‐ navië, want daar is het doorgaans sneller koud dan bij ons, dus zakken ze af naar het zuiden: Leeuwarden. Andere soorten vogels, die hier naar toe komen en zelfs nog doorvliegen
Dan naar een ander facet met name in het najaar: Paddenstoelen. Op 18 oktober j.l. werd ik door mw. Hoekstra uit de Wijnhornsterstraat, opmerkzaam gemaakt op een grote groep paddenstoelen in het gazon aan het eind van de Wijnhornsterstraat. Ja, daar zag ik een prach)ge groep olij†ruine paddenstoelen. Zeker zo’n 35 stuks!
36
Sommige nog maar kort boven de grond, anderen al zeker met 20 cm grote hoeden. De hoed van de Gewone krulzoom-‐ paddenstoel groeit trechtervormig en de rand krult naar buiten toe om. Het geheel voelt wat vil)g, zacht aan. Een mooie paddenstoel-‐soort, die niet erg zeldzaam is en ongeveer 10 cm. hoog wordt. Deze Krulzoom heei om de buiten-‐ kant plaatjes en als je die wat kneust, dan verkleurt de geelbruine )nt in donkerbruin. Dat is ook één van de kenmerken. Deze paddenstoel staat genoteerd als een giiige soort. Vreemd genoeg bakte men vroeger deze zwammen samen met ander eten. Men wist wel dat de Krulzoom, rauw gegeten, erg giiig was! Maar door o.a. het bakken verdween het gif, maar er vormde zich wel een an)-‐ stof, die allergische reac)es veroorzaakte! Waarschijnlijk is men er na vele jaren achter gekomen dat de optredende allergie door deze paddenstoel veroorzaakt werd….. Johan Juckers had de groep ook nog niet ontdekt en heei meteen wat foto’s gemaakt van de gevaarlijke, maar mooie paddenstoelen.
struiken. Het is weer opvallend, dat de verkleu-‐ ring en de bladval van de grote Kas-‐ tanjebomen bij het W.C. de Groot-‐ plein weer niet gelijk op gaan. Ik wil deze herfst eens zien, hoe groot het verschil-‐in-‐)jd is tussen het kaal worden van de bomen. De eerste heei de bladeren al op 22 november verloren, de tweede pas op 18 de-‐ cember! Omdat de Gewone Krulzoom nogal wat ruimte vroeg, wil ik de volgende aflevering verder gaan met het inte-‐ ressante leven van de Straatmieren. Behalve over die kleine beestjes in onze wijk, zal er zeker meer te mel-‐ den zijn over de natuur in onze Hol-‐ landerwijk. -‐ Antoon Groenewoud
Terwijl ik deze aflevering schrijf, vallen gestaag de blaadjes van de bomen en Krulzoom, foto: Johan Juckers 37
SAMOS… de kat met vele baasjes en vele namen… Toen ik deze kat in 2007 uit het asiel haalde was hij 9 jaar oud en heebe Henk. Henk was al vele malen terug naar het asiel gebracht omdat hij een eigen-‐ aardige kat bleek te zijn die volledig zijn eigen gang ging in de breedste zin van het woord. Hij liep al)jd weg en werd dan na maanden aan de andere kant van Leeuwarden door iemand gevonden die hem weer naar het asiel terugbracht. Ik heb veel ervaring met aparte kanen en wilde wel een rela)e aangaan met deze charmeur.
De eerste maanden bleek Henk, die inmiddels door mij Samos werd ge-‐ noemd (wat al snel verbasterde tot Smots) een grote aanwinst voor mijn kanenfamilie te zijn en ik was hele-‐ maal verliefd op hem. Ondanks dat hij soms een paar dagen van huis weg bleef vond hij iedere keer zijn weg weer terug naar de Winsemiusstraat. Na een jaar begon hij te veranderen, hij werd steeds agressiever naar mijn andere kanen, bleef vaker en steeds langer van huis en kwam dan onder de vlooien en met uitgescheurde oren en abcessen thuis. Binnen houden was geen op)e want dan vloog hij bij de muren op en maakte mijn andere kanen af. Uiteindelijk ging hij zijn eigen weg en kwam af en toe even langs om wat te eten en bij te slapen maar vertrok dan weer voor weken tot mijn grote ver-‐ driet. Via via kwam mij ter ore dat hij in de Wijnhornsterstraat verbleef, hij had zijn )jdelijke intrek genomen bij Jo Papa nadat hij enige weken in de Hol-‐ landerstraat bij iemand in huis had gezeten. Jo nam hem liefdevol op in haar kanenfamilie en Samos, die in-‐ middels Reggy wordt genoemd kwam en ging wanneer het hem uitkwam.
38
Inmiddels weten Jo en ik dat dit kat-‐ tenbeest vele adresjes heei in de Hollanderwijk en dat hij bij iedereen naar binnen loopt via kanenluikjes en openstaande deu-‐ ren. Hij komt bij Sieta en Andries in de Hollanderstraat, bij Eva en Nathalie in de Waling Dijk-‐ strastraat en zo zijn er nog vele adres-‐ jes die deze ex-‐kater in zijn agenda heei staan. Het probleem is dat Henk/ Samos/ Smots/Reggy al 17 jr is en nooit een flitsende gezondheid heei gehad: hij heei problemen met zijn evenwicht, huid problemen, een verstopte traanklier waardoor hij al)jd een traanoog heei en hij wordt er niet jonger op. Ik heb samen met Jo besloten een ar)kel aan deze bijzondere bejaarde kat te wijden om de krachten van de kanenminnende Hollanderwijkers te bundelen. Laten we gezamenlijk de zorg voor deze kat op ons nemen zodat hij zijn oude dag kan blijven slijten in zijn ge-‐ liefde Hollanderwijk. Breng hem niet naar het asiel omdat hij zo aandoenlijk uit zijn ogen kijkt maar geef hem eten, liefde en een
warm plekje om te slapen .Geef hem geen vlooiendruppels omdat hij zich uit elkaar krabt. Sluit hem niet op maar laat hem gaan wanneer hij dat wil. Kijk op Facebook: Help Samos de Hol-‐ landerwijkkat de winter door Lees over de belevenissen van ONZE kat en lever uw bijdrage aan zijn Fa-‐ cebook pagina met foto’s en bijzon-‐ derheden. We kunnen met zijn allen de toe-‐ komst van deze Hollanderwijkkat vei-‐ lig stellen. Helpt u mee? Bedankt namens Jo Papa en Inge de Bruin
39
TELEFOON-PRAAT 12 (slot) De ontwikkelingen van de telefonie na 1945, in vredesJjd dus gingen door, maar de gevolgen van de Duit-‐ se bezelng moesten eerst wegge-‐ werkt worden.
Ook het binnenwerk werd grondig vernieuwd. Ondertussen ging de grote vraag naar aanslui)ngen op het tele-‐ foonnet flink door. In 1955 ging de PTT gebruik maken van een nieuwe uitvinding: de transis-‐ tor, een halfgeleider. Die waren in de centrales zeer bruikbaar.
Er waren nogal wat telefooncentrales door de bezeners vernield. Verder waren andere gebouwen van de PTT gebruikt, of misbruikt, zodat daar ook het nodige werk te doen was. Geluk-‐ kig kwam het gewone leven in de vre-‐ dige maatschappij weer op gang, ech-‐ ter wel met voor velen verdriet door het verlies van familieleden en vrien-‐ den, waaronder ook PTT-‐ers. In de jaren die volgden, drong het gemis van een telefoon zich sterk op. Er trad een nieuwe directeur-‐generaal aan, die de stoot gaf talrijke vernieu-‐ wingen door te voeren. Het streven werd te komen tot meer standaardi-‐ sering en beperking van het aantal types toestellen.
Alles ging volop verder. Op 18 oktober 1960 bereikte de PTT een mijlpaal: het allerlaatste telefoonnetje van Scheerwolde (Ov.) werd geautoma)-‐ seerd. De service van de telefoondienst werd ook uitgebreid in die jaren, met b.v. Tijdmelding (002), weerbericht, Nieuwsdienst ANP, enz. Nog niet bij ons, maar wel in Amerika was het computer)jdperk al stevig ingetreden. Daar werd in 1964 de eer-‐ ste computergestuurde centrale in gebruik genomen.
40
Een jaar later kwam er iets tot stand, wat mij nú zeer aanspreekt, nl. dat er telefoontoestellen werden aangepast voor mensen met een visuele handi-‐ cap! De “elektronische Revolu)e” diende zich in 1970 ook in Nederland aan. Diverse centrales werden omge-‐ bouwd en men verwachne daardoor meer efficiën)e te bereiken. De PTT voerde in 1971 een Meldings-‐ dienst in. Zo konden b.v. wij, de Frie-‐ zen, bellen en luisteren naar “Ope-‐ raesje Fers”. Daarna kwam het “moment”, dat de bekende kiesschijf plaats moest ma-‐ ken voor een nieuw kiessysteem, de toon-‐druktoets. Het was mogelijk om dit in bestaande toestellen in te bouwen en zo kwa-‐ men de, toen populaire T65 toestellen op de markt in 1974.
1880
Je was onderweg en MOEST even te-‐ lefoneren. Mobieltje in 1976? Nee nog niet. Er stonden wel 6500 tele-‐ fooncellen in het land en bovendien óók nog 2500 toestellen voor een ie-‐ der te gebruiken in de postkantoren. Dat moest dus lukken.
1974
Hiep, hiep, hoera! In 1978 verwel-‐ komde het staatsbedrijf de miljoenste abonnee. Interna)onaal bleek de ontwikkeling van de digitale telefonie geweldig
2014
41
e , n n n t n
vooruit te gaan. Hier was men even-‐ wel scep)sch! Dat was in 1981.
van “fantasietoestellen, draadloze en zgn. Grappige telefoons”.
Het jaar daarvoor kwamen natuurlijk ook telefoontoestellen van andere merken. Die werden toegepast op de netwerken van de PTT. Dat leverde Kerst weer. nogal wat storingen op, dus waar-‐ schuwde de PTT tegen het gebruik
Zo omstreeks 1982-‐1983 ontstond een totale omwenteling in de com-‐ munica)e: de mobiele telefoon! “Ein-‐ delijk”, zal men gezegd hebben, want in de V.S. had Mar)n Cooper in 1973 de mobiele telefoon al uitgevonden. Nog wel één kilo zwaar, maar je kon er tòch 20 minuten lang mee bellen. Tot slot van deze lange aflevering, (en echt nog vele aardige feiten enz. niet vermeld!) zou ik nog heel wat over de GSM’s en de technische ontwikkeling kunnen schrijven, maar daarover is over het algemeen genoeg bekend. Dit was dus 12 x “Telefoon-‐praat”.
t k -
Antoon Groenewoud Bronnen: Geschiedenis van de openbare telefo-‐ nie in Nederland 1881-‐1981 Wikipedia “Leovardia”
juni 2014
1142
NIEUWS VOGELWERKGROEP Na de preoge opvang door Ellen, gin-‐ gen we naar de 'knutselzaal'. Daar mochten de kinderen een uit piep-‐ schuim gezaagde dino beschilderen: een groot succes! Heel enthousiast gingen de kinderen aan de slag en de meest vreemdkleurige dino's kwamen te voorschijn.
Iedere herfst willen we met de 'be-‐ heerders', de kinderen dus, de nest-‐ kastjes in de buurt leeg-‐ en schoon-‐ maken. We kwamen daarom bij elkaar op zaterdag 25 oktober en gingen met 6 van onze 'aanhang' [met een vrien-‐ dinnetje van Mella] de ronde doen. Na ruim een uur hadden we 6 kastjes klaar voor de......lente 2015.
En toen op naar de geweldige exposi-‐ )e van de Tyrannosaurus Rex en zijn soortgenoten. Het was een erg in-‐ drukwekkende gebeurtenis. De kinde-‐ ren vonden het prach)g, maar soms ook een beetje eng. Vooral in de duis-‐ tere hokjes was het 'spookach)g' en de bewegende dino's waren om van te schrikken.
Wat hebben we dit jaar jaar aange-‐ troffen in de nestkastjes? In de kastjes van Mella en Silde had-‐ den koolmezen gebroed en waren de jongen uitgevlogen. In het kastje van Ryan troffen we he-‐ laas een nest met dode jongen pim-‐ pelmezen aan. De ouders waren ge-‐ stopt met voeren, maar het bliji ra-‐ den naar de oorzaak van dit tragische gebeuren. In het kastje van Lisa zat een niet af-‐ gemaakt nest van pimpelmezen. De kastjes van Sasker en Tom waren leeg, op een beetje poep na. De mezen ge-‐ bruiken deze kastjes wel om in te overnachten.
Als begeleiders hadden we er zo ge-‐ zegd 'geen kind aan'! Ze vermaakten zich geweldig. Jammer, dat we deze dinomiddag moesten beëindigen. We wilden om 5 uur bij het Hollanderhuuske zijn. Zichtbaar voldaan gingen wij en de kinderen naar huis. Kortom, een bijzonder geslaagde vogelmiddag namens de vogelwerkgroep, Antoon Groenewoud
Omstreeks kwart over drie wandelden we het Natuurmuseum Fryslån bin-‐ nen, nadat de hele club op de foto gezet was.
De foto’s prijken op de omslag van deze wijkkrant! 43
SPECTRUM trassen toen beter waren, maar omdat we tegenwoordig ! veel 'luier' zijn geworden. Vroeger moesten we langere periodes lopen en bewegen. Beweging is goed voor de rug, zowel voor spieren als bonen. Tegenwoordig zinen we enorm veel (dit geei een verhoogde belas)ng voor de onderrug), waardoor de rug veel zwaarder belast wordt. En het herstel gewoon langer duurt. Waarom rugpijn )jdens en na het sla-‐ pen? Als we antwoord zoeken op de-‐ ze vraag komen we allemaal verschil-‐ lende antwoorden tegen: • Slecht matras, slechte bedbodem; • Slechte drukverdeling; • Te hard matras of een te oud ma-‐ tras; • Te veel spanning op de onderrug • Slechte slaaphouding; • Doorzakken van de bedbodem en van het lichaam )jdens slapen; • Geen goede match tussen persoon en matras/bedbodem Wanneer we bij een “bedspecialist” te rade gaan worden bovenvermelde items allemaal naar voren gebracht. Na de aankoop van matras/bedbo-‐ dem en met een advies gaan we met een goed gevoel (en met een legere beurs) naar huis.
In deze nieuwe bijdrage van Aad van der Windt, fysiotherapeut van Spec-‐ trum Leeuwarden: rugklachten Jj-‐ dens/na slapen De oorzaak van rugklachten zijn me-‐ disch heel vaak niet te vinden. Slechts bij 5 tot 10% van de mensen met lage rugklachten kan een oorzaak worden gevonden. Er is bijvoorbeeld sprake van een hernia, vernauwing van het wervelkanaal, infec)e, breuk t.g.v. een val of ongeluk, ontstekingsproces, te grote verkromming van de wervel-‐ kolom, afglijden van een wervel. Waarom rugpijn Jjdens en na het slapen? Veel mensen hebben er last van: hal-‐ verwege de nacht wakker worden met rugpijn of in de ochtend met een gebroken rug het bed uitrollen. Rug-‐ klachten na het slapen komen vaker voor dan vroeger. Niet omdat de ma-‐ 44
!
Kanbekeningen Het is een feit dat een goede slaap belangrijk is en dat de omstandighe-‐ den op)maal moeten zijn. Maar het ligt niet alleen aan de “hardware” (matras, bed, bedbodem, dekbed). Als dat wel zo zou zijn, dan zou het pro-‐ bleem snel opgelost zijn. Voor mij is het duidelijk geworden dat de “hardware” erg persoonsgebon-‐ den is. Iedereen heei een ander ge-‐ voel, elk mens heei andere eigen-‐ schappen. Het uitkiezen van de “hardware” is een zaak van uitprobe-‐ ren. Als je eenmaal iets uitgekozen hebt waarbij je je goed voelt, dan is dat de juiste combina)e. In de winkel de “hardware” uitprobe-‐ ren geei een gevoel, maar het is nog niet zeker of de uitgekozen combina-‐ )e de juiste is. Proefslapen – 14 da-‐ gen uitproberen – is al verstandig. Echter, het lichaam heei meer )jd nodig zich aan te passen aan het nieuwe slapen. Het lichaam is pas na 3 tot 4 weken volledig aangepast aan het nieuwe matras. Er is meer. Ook de “soiware” is be-‐ langrijk. Mogelijk zelfs belangrijker dan de “hardware”. Wat bedoel ik met “soiware”: alles wat te maken heei met slapen buiten de “hard-‐ ware”. • De algemene lichamelijk condi)e en het “spiercorset” van de romp van de Nederlander is zorgwek-‐ kend. We zinen steeds meer en langer. Het gevolg hiervan is dat
•
•
•
•
45
de rug mechanisch overbelast wordt. Het herstel heei )jd nodig en de pijn voelen we ’s nachts en ’s morgens vroeg nog steeds. Grote fysieke inspanningen over-‐ dag kunnen ’s nachts rugklachten oproepen. Men kan zeggen dat de inspanning te groot was of dat de fysieke gesteldheid niet goed ge-‐ noeg is om die inspanning uit te voeren. De hedendaagse mens ervaart veel meer stress dan vroeger, be-‐ wust of onbewust. Het gevolg hiervan is dat men minder goed kan ontspannen. De rugspieren spannen steviger aan met als ge-‐ volg rugklachten, zelfs in lighou-‐ ding. Het blijkt dat veel mensen zich niet meer goed kunnen ont-‐ spannen en ook niet weten dat ze gespannen in bed liggen. Vaak wordt de slaaphouding ge-‐ noemd als oorzaak. Iedereen heei een voorkeurshouding, maar de gehele nacht veranderen we van houding (met ander woorden: we bewegen voortdurend). Aanpas-‐ sen van de slaaphouding is geen op)e. Stress overdag veroorzaakt een verhoogde hersenac)viteit die zich vertalen kan in slecht slapen. In-‐ slapen/doorslapen lukt niet goed doordat we mentaal te ac)ef zijn en we ons niet kunnen ontspan-‐ nen. Het herstel van overbelas)ng
kan hierdoor ’s nachts niet plaats vinden. • We slapen beduidend beter en zijn overdag meer alert als we tenminste 150 minuten per week bewegen. Dat blijkt uit onderzoek aan de Oregon State University. • Verbetering slaapkwaliteit is es-‐ sen)eel. Door slaapremmende ac)viteiten zoals internenen, lan-‐ ger ac)ef zijn ’s avonds, sporten later op de avond, tvkijken, ver-‐ oorzaken we een disbalans in ons herstelmechanisme.
40
Juni 2014 46
Met bovenstaande heb ik duidelijk proberen te maken dat slapen en slaapcomfort erg persoongebonden is, we bewegen in onze slaap veelvul-‐ dig en dat een goede fysieke en psy-‐ chische condi)e essen)eel zijn voor herstel/goed slapen. Meer weten? Neem contact op:
[email protected]
LEEUWARDER SCHRIJVER HAVANK 50 JAAR GELEDEN OVERLEDEN Hollanderwijkkrant-‐medewerker Tom Sandijck wees mij een flinke Jjd terug al op allerlei acJviteiten die in en rondom de zomer van 2014 aan de succesvolle Leeuwarder schrijver Hans van der Kallen zouden worden gewijd. Nu zegt die naam u waarschijnlijk niets, maar bij de oudere lezers van dit blad gaat bij het pseudoniem van deze Fries, Havank, misschien wel een belletje rinkelen. Van der Kallen schreef 30 detec)veromans in een reeks van uitgeverij Bruna en was in de jaren ’50 en ’60 enorm populair. Uiteindelijk werden er van zijn literai-‐ re schepselen 6 miljoen stuks ver-‐ kocht, waarmee hij nog steeds de meest succesvolle schrijver van de Nederlandse literatuur is. Het is een zonnige zaterdag in juni 2014 als er in de Leeuwarder biblio-‐ theek een lezing gehouden gaat wor-‐ den voor de leden van de S)ch)ng Mateor. Een der)gtal personen heei zich verzameld in het qua sfeer neu-‐ traal ogende zaaltje en na wat wach-‐ ten en te verhelpen materiaalpech nemen een paar mannelijke sprekers het woord. Ik kom erachter dat het min of meer een feestelijke dag is
Havank op Dekemastate voor de aanwezigen. Deze s)ch)ng stelde zich bij de oprich)ng op 9 no-‐ vember 1994 ten doel het bevorderen van de studie en de bekendheid van het leven, de persoon en het werk van de schrijver Hendrikus Frederikus van der Kallen (1904-‐1964), alias Havank, in de breedste zin. Directe aanleiding was de slechte staat waarin het graf van Van der Kallen verkeerde. Een journalist had hierover in de Leeu-‐ warder Courant bericht. Maar ook het feit dat deze Leeuwarder coryfee in 47
4 44
Juni 2014 Juni Juni2014 2014 48
de vergetelheid dreigde te geraken, deed een aantal mensen pijn. Het lukte vervolgens vrij gemakkelijk een op-‐ rich)ngsbestuur te vormen, waarna in no-‐ vember van 1994 het bestuur aan het werk kon. Jaarlijks organi-‐ seert Mateor een toog-‐ dag, waarop de dona-‐ teurs het glas heffen op de overleden schrijver, die hierom nadrukkelijk gevraagd heei in zijn Het graf van Havank testament. Ook een op de katholieke begraaf-‐ copieuze maal)jd nuo-‐ plaats te Leeuwarden gen behoort tot de ritu-‐ elen, met daarnaast ook de gewoonte een vriend van het jaar aan te wijzen. Momenteel kent de s)ch)ng ongeveer 110 donateurs. Af en toe komt er een nieuw lid bij, maar Tom Sandijck denkt niet dat de s)ch)ng er over 50 jaar nog is.
HAVANK EN ZIJN CREATIE VAN ‘DE SCHADUW’
Havank, die na een afgebroken pries-‐ teropleiding en een aantal korte ba-‐ nen, besloot zich tot het schrijver-‐ schap te wenden, ves)gde zich rond 1930 in Amsterdam, kreeg van een literaire vriend zijn pseudoniem (Hans van der Kallen: Ha+van+K=Havank) en kreeg pas in tweede instan)e een kans bij uitgeverij Bruna. Zijn eerste 49
boekjes (zijn debuut “Het mysterie van St. Eustache’ verscheen in 1934) in de reeks Zwar-‐ te Beertjes zijn succes-‐ vol en dat zal tot jaren na zijn dood in 1964 zo blijven. Hoofdpersoon in de vlot geschreven boekjes is inspecteur Carlier, alias De Scha-‐ duw (zie de foto), die op menige plaats in West-‐ Europa mysterieuze moorden op te lossen heei. Inspira)e vindt Havank in de steden en dorpen waar hij zijn ‘crimies’ zich laat afspe-‐
50
len; hij wordt geroemd om zijn ver-‐ mogen sfeerbeelden van de natuurlij-‐ ke omgeving waar het drama zich af-‐ speelt, weer te geven. Ook andere crime-‐writers s)muleren hem. Ie-‐ mand als Leslie Charteris bijvoor-‐ beeld, beroemd geworden met zijn the Saint als hoofdrolspeler in zijn boekjes. Havank vertaalt er vele, o.a. omdat hij geld nodig heei. Ook een andere succesvolle Britse schrijver, Raymond Chandler, wordt door hem vertaald, zij het slechts 1 boek. U her-‐ innert zich misschien nog Philip Mar-‐ lowe in dit verband. De bon vivant Van der Kallen leei op grote voet, hij verbliji in hotels en in dure huizen, maar kan niet met geld omgaan.
Depressies zijn ook zijn deel en dat zorgt ervoor dat hij min of meer aan de leiband van Abs Bruna loopt, de directeur van de Bruna-‐uitgeverij. Die geei Havank voorschonen, maar eist van zijn hitschrijver wel dat hij als te-‐ genpresta)e op )jd nieuwe ‘Havank-‐ jes’ levert en werk van andere crimi-‐ schrijvers vertaalt. Schrijven is regel-‐ ma)g een moeizaam proces. Havank werkt niet geduldig naar een plot toe, maar improviseert er op het einde van het verhaal duch)g op los en het is dan ook niet vreemd dat er heden ten dage wat meesmuilend over zijn schrij{unst wordt gesproken. Aanleg heei hij zeker, maar het is niet voor niets dat hij nooit in het buitenland op de boekenschappen terecht is geko-‐ men. Hoe het ook zij, in de periode na het overlijden van de Friese schrijver, ge-‐ boren aan de kop van de Wirdumer-‐ dijk te Leeuwarden (daar hangt al een )jdje een plaquene van de kop van de schrijver, naast het pand van Mac Do-‐ nalds), hebben een aantal schrijvers verder gebouwd op het succes van de Schaduwfiguur, die zo mooi werd ge-‐ typeerd door het beeldmerk van Dick Bruna. Dit is de zoon van Abs Bruna en werd beroemd als de tekenaar (o.a. van Nijntje-‐kinderboekjes). In 1995 schonk hij de rechten van het beeldmerk van inspecteur Carlier aan de S)ch)ng Mateor. In dat jaar werd hij ook verkozen tot Vriend van het Jaar. 51
De Schaduw leeft voort
Na het overlijden van Havank in 1964, belasne de Friese schrijver Pieter Terpstra zich met de taak om drie na-‐ gelaten manuscripten tot boeken om te vormen om zo op de markt ge-‐ bracht te kunnen worden. Het succes was zodanig, dat Terpstra het Scha-‐ duw-‐type van Havank in nog 17 ande-‐ re, nieuwe )tels gebruikte onder de naam Havank + Terpstra en zo het aantal verkochte exemplaren van de-‐ ze Zwarte Beertjesreeks van 6 mil-‐ joen verkochte stuks naar 10 miljoen exemplaren bracht. Ook de bekende, hedendaagse misdaadauteur Tomas Ross zene zich aan het werk om het Schaduw-‐gegeven uit te baten. Van hem verschenen tussen 2000 en 2011 vier )tels onder de naam Havank + Ross.
Havank op Dekemastate
kreet van deze schrijver te gebruiken, was dat Havank een grote liefde op-‐ vane voor het geschilderde portret van een barones. Hij zat daarom vaak te werken in de zaal waar dit mooie werk hing en had een beeltenis op foto van haar op zijn hotelkamers hangen. In de voorbije zomer zijn Tom Sandijck en ondergetekende op Dekemastate wezen kijken naar een mini-‐tentoon-‐ stelling over deze merkwaardige fi-‐ guur uit de Nederlandse leneren. Eveneens werd er een hoorspel ten gehore gebracht, ge)teld Circus Mik-‐ kenie, naar een )tel van een boek van
Tussen 1953 en 1963 verbleef onze schrijver, waarnaar trouwens een wijk in Leeuwarden is vernoemd, het Ha-‐ vank-‐park, regelma)g op het slot De-‐ kema in Jelsum. De journalist Gerard van Wageningen resideerde daar toen en had Havank leren kennen in hotel Amici)a in Leeuwarden, een populair hotel des)jds. De banden werden in de loop van de )jd zo nauw, dat Ha-‐ vank op Dekemastate een eigen ka-‐ mer kreeg. Soms kwam hij er alleen maar eten, maar bij andere gelegen-‐ heden verbleef hij er langer. Hoogst merkwaardig -‐ om een beroemde 52
Havank. De door Tom opgezene ten-‐ toonstelling was smaakvol en zeer illustra)ef. In een aantal vitrines wa-‐ ren )entallen Zwarte Beertjes van de avonturen van inspecteur Carlier te zien. Een fraai bont gezicht, die boek-‐ jes met hun kleurige omslagen en dat sterke beeld van Bruna op de omslag. Ook waren er mooie foto’s van Van der Kallen te zien, verkleed in het ge-‐ waad van een katholieke priester. In zijn handen draagt hij een min of meer echt uitziend alarmpistool, waardoor er toch wel een zekere dreiging van hem uitgaat. Gerard van Wageningen omschreef Havank eens als een man die zich Frans kleedde en er al)jd voornaam uit wilde zien. Deze observant vond de schrijver vooral ijdel in zijn gedrag en verdacht hem ervan om zijn hele dagelijkse leven bezig te zijn met het ophouden van een imago. Toch kon Van der Kallen
leuk over zijn reizen praten en wat hem )jdens zijn vele wisselende ver-‐ blijfplaatsen allemaal op was gevallen. Maar hij bleef een eenzame figuur. De liefde bleek te hoog gegrepen, on-‐ danks een langdurige verhouding met een Engelse dame. Verder had hij al-‐ )jd schulden en zijn psyche was ook niet stabiel. Het schrijven was zijn wa-‐ re liefde en daarin is hij meesterlijk geslaagd, alhoewel zijn werk nu als verouderd en niet als hoogstaand wordt beschouwd. Maar markant was hij. Frank Roffel Bronnen: de biografie van drs. Passa-‐ ge, een interview met Tom Sandijck en internet
UITSLAG GROTE CLUBACTIE De uitslag van de Grote Clubactie is te vinden op https://clubactie.nl/prijsuitslag Om een )pje op te lichten: 1e prijs € 100.000,-‐ 3803624 2e prijs Volkswagen UP! 3647930
3e prijs Eurocamp reischeque luxe campingvakanJe t.w.v. € 2.500,-‐ 1101252
53
4e – 6e prijs Pharos Reizen waarde-‐ bon t.w.v. € 1.250,-‐ 0206401 0380916 0843726
klusjesman
Deadlines en andere data
Deadline Hollanderwijkkrant voor december: 20 januari 20 september Oud papier ophalen: Maandag 29 december Maandag 26 januari Maandag februari Maandag 823 september Maandag 23 maart 54
54 Juni 2014
55 2014 juni
55
Ingeslikt... Zie pagina 43
56
