1
Wat is doping ? (I)
Herkomst van de uitdrukking "Doop" (Nederlands) (18de eeuw): Zuid-Afrikaanse drank
"Dope" 1889 de eerste keer vermeld in een Engels woordenboek
"Doping" (Internationaal)
LMH
2
Wat is doping ? (II) Doping
"Doperen"
Gebruik van verboden substanties en/of methoden
Om prestatie te verbeteren
LMH
3
Wat is doping? (III) Vrijetijdssport Competitiesport
≠ Drugmisbruik
Doping
Drugmisbruik is niet alleen een “sport” probleem maar ook een maatschappelijk probleem! LMH
4
Dopingdefinities Europese Unie: (www.europa.eu.int) Doping in de sport betekent het gebruik van substanties en/of methoden die de sportprestatie op een kunstmatige wijze verbeteren, gebruikt zowel tijdens competitie als in de voorbereiding er van, en op een wijze die niet overeenstemt met de ethiek van de sport en schade kan berokkenen aan de fysieke en psychische gezondheid van de sporter.
WADA: (www.wada-ama.org) Doping wordt omschreven als het gebruik van substanties of methoden die voor de gezondheid van atleten eventueel gevaarlijk kan zijn en/of ervoor geschikt is hun prestatie te verbeteren, of de aanwezigheid van een substantie in het lichaam van een atleet of het vaststellen van het gebruik van een methode die op de lijst staat die aan de Olympische Beweging Anti-Doping Code toegevoegd is.
Praktische definitie: Doping is alles wat op de dopinglijst staat. LMH
5
EFFECTEN EN NEVENEFFECTEN VAN DRUGS Geneesmiddelen kunnen levensreddend zijn wanneer ze therapeutisch toegepast worden
Misbruik van geneesmiddelen voor dopingdoeleinden bij sport zijn onethisch en potentieel gevaarlijk voor de gezondheid van een atleet
Eventuele schade Hart
Nieren
Atleet
Lever
Locomotorisch systeem Geslachtsstelsel LMH
6
1886: Dood van de Britse fietser Linton
HISTORIE VAN DOPING I
1
1960 (Rome): Dood van Knut Enemark Jensen tijdens de Olympische Spelen Stimulantia
Acties tegen doping 1964: IOC definitie van doping
Sport: Anabole fase
1967: Stimulantia Narcotica etc.
1972:
Dopingcontroles IOC Medische Commissie: Eerste lijst Munich van verboden 0 2079 dopingcontroles substanties
LMH
7
HISTORIE VAN DOPING II
Jaren 70 en 80
Duitse Democratische Republiek: Overheid organiseert doping
1984: Nieuwe detectiemethode om misbruik van anabole steroïden op te sporen
1988: Het Olympisch Charter
Toe te schrijven aan het gebruik in de sport :
1. Wereld Conferentie tegen doping in Ottawa
1986:
1987: Maskerende middelen worden verboden
1985: Bètablokkers worden verboden
Verbod van diuretica
LMH
8
1988 (Seoel): Hernieuwde dopinglijst voor de Olympische Spelen
Jaren 80: Toename van bloeddoping & erytropoëtine (EPO) misbruik bij duursport
HISTORIE VAN DOPING III
1988: Het vroegere West-Duitsland begon met de "out-of-competition controles"
Jaren 80: Begin van misbruik van het groeihormoon (GH)
1993: Toevoeging aan de lijst: "en aanverwante substanties"
De IOC doping lijst wordt voor de Olympische Spelen 1992 (Barcelona) met ACTH, EPO, GH uitgebreid
GH
2
LMH
9
HISTORIE VAN DOPING IV
Jaren 90: Toename van drugmisbruik in de fitness sport
1998: Tijdens de Tour de France deed zich een groot dopingschandaal voor
Acties tegen Doping in de sport 3 LMH
10
ANTI-DOPING LIJST (Medische Commissie van het IOC en WADA; 01-09-2001)
SUBSTANTIES
Verboden groepen van substanties
Bijzonderheden
METHODEN
Groepen van substanties die onder bepaalde omstandigheden verboden zijn
Verboden methoden
Sommige substanties hebben concentratielimieten Sommige substanties mogen onder medisch voorschrift en toezicht ingenomen worden LMH
11
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES (Medische Commissie van het IOC en WADA; 01-09-2001)
A. Stimulantia (vb.):
C. Anabole middelen:
•
amfetamine
1. Androgene-anabole steroïden
•
efedrine
•
coffeïne
•
cocaïne
(vb. nandrolon, stanozolol, ... ) 2. bèta-2-agonisten (vb. clenbuterol, ... ) en aanverwante substanties
en aanverwante substanties
D. Diuretica (vb): •
furosemide,
en aanverwante substanties
B. Narcotica (vb.): •
heroïne
•
morfine
en aanverwante substanties
E. Peptidehormonen, mimetica en analoga (vb.): •
hCG, LH, ACTH, hGH, IGF-1, EPO, insuline en aanverwante substanties LMH
12
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: STIMULANTIA Worden vaak illegaal door drugmisbruikers in vele Europese landen ingenomen
Geschiedenis
Amfetamines Efedrine Cocaïne Coffeïne
en aanverwante substanties
Cocamisbruik door oude Inca’s om vermoeidheid te verminderen Vaak gebruikt: Guarana (coffeïne)
Limiet in urineconcentratie bij atleten (12µg/ml)
2e Wereldoorlog
Tijdens de jaren 60: Fietsers overleden na misbruik van stimulantia
LMH
13
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: STIMULANTIA
STIMULANTIA Centraal zenuwstelsel
Doel van het misbruik: Euforie
Onderdrukking van: • Benauwdheid • Paniek • Eetlust
*
Uitstellen van vermoeidheid
Regulering van emoties en gedrag Activiteitstimulering van bepaalde regionen van het centraal zenuwstelsel
Omwille van hun euforisch effect worden stimulantia frequent gebruikt zowel in als buiten de sport. LMH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: STIMULANTIA
14
AMFETAMINE- OF COCAïNE MISBRUIK
Acute neveneffecten Vaker
• Versnelde polsslag • Hartafwijkingen
Zelden
Hoge bloeddruk
Zweten of koudegevoel
Dilatatie pupil MH
15
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: STIMULANTIA
AMFETAMINE- OF COCAïNE MISBRUIK
Chronische neveneffecten Vaker
• Versnelde polsslag • Hartafwijkingen
Zelden
Hoge bloeddruk
Zweten of koudegevoel Eetlustremmer Æ Gewichtsverlies
Dilatatie pupil
Reacties van de centrale zenuwen
MH
16
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: STIMULANTIA Cardiovasculaire neveneffecten
Gastrointestinale neveneffecten
50 kg
Respiratoire neveneffecten
AMFETAMINE- OF COCAïNE MISBRUIK
Neveneffecten van het centrale zenuwstelsel
Algemene intoxicatie Systeem, musculoskeletale en huid neveneffecten LMH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: STIMULANTIA
17
PSYCHOLOGISCHE EFFECTEN VAN STIMULANTIA Eenmalig misbruik / overdosis
Mogelijke gewaarwording van vermeerde energie en vitaliteit Acute neveneffecten: • Prikkelbaarheid • Agressiviteit • Suïcide?
Langdurig misbruik
Chronische neveneffecten voor de gezondheid: • Prikkelbaarheid • Agressiviteit in combinatie met geweld • Slaapstoringen • Zware depressies die kunnen leiden tot zelfmoordpogingen • Verwarring • Paranoïde gedachten • Paranoïde psychosen met obsederend gedrag, en hallucinaties • Anorexia • Verslaafdheid
MH
18
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: NARCOTICA
Doel van het misbruik: • Pijnstillend
Analgetica Euforie
Narcotica
Afhankelijk van het soort narcotica
Analgetica Sederend LM
19
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: NARCOTICA
NEVENEFFECTEN
Pupilvernauwing Ijlhoofdigheid
Verslaving
Jeuk
Duizeligheid
Verandering van humeur
• Ziek voelen • Misselijkheid LM
20
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: ANABOLE MIDDELEN
1. Androgene-Anabole Steroïden (AAS) (vb. nandrolon, testosteron)
Anabolica
Kern spiercel
2. β2-Agonisten (vb. clenbuterol, fenoterol)
Toename van proteïnesyntheses
BIOMEDISCHE NEVENEFFECTEN
Toename van spiermassa
LMH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: ANABOLE MIDDELEN
21
ANABOLICA: WORDEN MEESTAL MISBRUIKT DOOR ATLETEN EN BIJ DE FITNESS
IOC-statistieken: Wereldwijd werden in monsters 7 233 verboden substanties gevonden (1997 – 1999) Van deze stoffen: 38 % waren anabole middelen
Nandrolon OH
O
19-Nortestosteron MH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: ANABOLE MIDDELEN
22
Doel van het misbruik: • Toename van spiermassa • Toename van spierkracht • Verbeterde prestaties • Toename van de trainingsmotivatie
Gevaar van zware biomedische bijwerkingen door misbruik van hoge dosis MH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: ANABOLE MIDDELEN
23
NEVENEFFECTEN
Mannelijk: Gynaecomastie
Verkleinen van de testikels
Cardiovasculaire systeembeschadiging
Vrouwelijk: Diepere stem
Leverbeschadiging Verschillende hormoonveranderingen Beschadiging van het skeletsysteem
Blokkade van spermatogenesis Eventuele vergroting van de prostaatklier
Meer acne Gewichtstoename Psychologisch gedrag verandert
Hirsutisme Mannelijkheid Abnormale menstruatie die tot onvruchtbaarheid leidt LMH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: ANABOLE MIDDELEN
24
NEVENEFFECTEN OP HET CARDIOVASCULAIRE SYSTEEM Hartdisfunctie Cardiomyopathie Myocarditis Arteriële hypertensie Coronaire atherosclerose Hartritmestoornissen
Myocardinfarct
Acute hartdood MH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: ANABOLE MIDDELEN
25
PLOTSE HARTDOOD BIJ AAS-MISBRUIKERS 20n ee le j i b d bo n a a n t ils die a t s t e har ilder ruikt e ing dybu n geb l e l. 72 ts e bo ïde a 1 : o t l e P 86 g tero i ; n r 5 a a j s rm 199 e k y log Di c o i rd Ca
Ana bole
ster har oïdem tstil stan isbruik d en Med Ken ned J Au y et st 1 99 3 al. ; 15 8:3 46
Anab ole s te plots eling roïdemis e ha rtsti bruik en Een path lstan ologi d: sche stud Fine ie schi et al . Arch Path ol 2001 Lab Med ;125 : 253
ens d j i t tand effer s l i t s th rt h a c i h w linge en – Ge drogene e s t P lo theff abole an h c i al. gew ikte an ïden t e u Luke 441 stero gebr 35:1 ; 1 9 19 i c S ensic r o F J
LMH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: ANABOLE MIDDELEN
26
ANABOLICA EN ZWARE LEVERBESCHADIGING
BESCHADIGING EN DISFUNCTIE VAN LEVERCELLEN
HEPATITIS
LEVERVERVETTING
HYPERPLASIE
MUTAGENE EFFECTEN
LEVERKYSTEN
LEVERKANKER MH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: ANABOLE MIDDELEN
NEVENEFFECTEN VAN ANABOLE MIDDELEN OP HET VROUWELIJKE VOORTPLANTINGSSYSTEEM
Verkleining van de borst
27
Eierstok / uterus
Menstruatiestoringen die tot onvruchtbaarheid leiden
Viriliteit
6 4
Libidostoringen 5
MH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: ANABOLE MIDDELEN
28
NEVENEFFECTEN VAN ANABOLE MIDDELEN OP HET MANNELIJKE VOORTPLANTINGSSYSTEEM Prostaat hypertrofie?
Libidostoringen
7
Verkleinen van de testikels
• Lage spermaproductie • Afwezigheid van spermatozoa in de seminale vloeistof MH
29
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: ANABOLE MIDDELEN
ANDERE NEVENEFFECTEN 9
10
Gynaecomastie Acne
11
Kaal hoofd
12
8
Hirsutism Baritonstem
(Haargroei in het gezicht, op armen en lichaam) MH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: ANABOLE MIDDELEN
PSYCHOLOGISCHE REACTIES DOOR MISKRUIK VAN ANABOLE STEROïDE
Niet-controleerbare, kwaadaardige uitbarstingen (“roid rage”)
Depressieve fases/ psychosen ?
30
Macht- en superioriteitsgevoel
Agressiviteit/ geweld
Motivatie door excessieve training
MH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES:
31
DIURETICS Plaats van werking
Nieren
Stimuleren urineproductie
Verlies van water
Verlies van elektrolyten
MH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES:
32
DIURETICS Doel van het misbruik : • Gewichtsverlies • Betere verschijning van de spieren • Maskerend gebruik van andere dopingstoffen
Deze effecten dragen risico’s voor de gezondheid LMH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: DIURETICS
33
NEVENEFFECTEN Gebreken van het evenwicht van de elektrolyt
Dehydratie
2
• • • •
Zwakheid Sufheid Vermoeheid Verhoogd tromboserisico
• •
Spierkrampen Hartdysritmia (veroorzaakt door hypokaliemia) LMH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES:
34
PEPTIDE HORMOONEN Hormonen:
Aandrijvende stoffen met speciale biologische invloed op het lichaam, het gedrag en waarneming
hCG
Humaan Chorionicgonadotropine: Reguleert steroïde hormoonproductie tijdens de zwangerschap
LH
Luteïne hormoon: Reguleert sekshormoon-productie
ACTH
Adrenocorticotropine: Stimuleert syntheses van glucocorticoïden in de adrenale cortexen
hGH
Menselijk groeihormoon: Stimuleert proteïnesyntheses
IGF-I
Insuline-like groeifactor I: Stimuleert proteïnesyntheses
EPO
Erytropoëtine: Stimuleert de productie van rode bloedcellen in het beenmerg
Insuline
Bijv.: Lagere bloedglucose
MH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: PEPTIDE HORMOONEN
35
GROEIHORMOON Doel van het misbruik: • Vergrote spiermassa • Verlaging van lichaamsvet • Vergrote lichaamslengte • Verbeterde prestaties • Toename van de trainingsmotivatie
BIOMEDISCHE NEVENEFFECTEN
Acuut • Infectie • Vasthouden van water • Hoofdpijn • Vermoeidheid/ zwakke spieren • Pijn in gewrichten en spieren • Verhoogde bloedglucose
Chronisch • Acromegalie • Diabetes mellitus • Aritmieën • Tumoren LMH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: PEPTIDE HORMOONEN
36
VERBETERING VAN HET UITHOUDINGSVERMOGEN
OEFENINGENTRAINING
Aërobe training
DOPING
13
Training op hoogte
Bloedtransfusie (= bloeddoping)
Drugmisbruik met erytropoëtine (EPO) LMH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: PEPTIDE HORMOONEN
37
ERYTROPOËTINE (EPO) VERGROOT HET AANTAL RODE BLOEDCELLEN DIE OP WEEFSELHYPOXIA REAGEREN
Aantal rode bloedcellen
Weefselhypoxia
EPO
Industriële productie van EPO
Recombinant menselijk EPO (rHu-EPO) MH
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: PEPTIDE HORMOONEN
38
NEVENEFFECTEN VAN rHu-EPOMISBRUIK Verhoogd hemoglobine
EPOMISBRUIK
Vochtverlies tijdens de sport (bijv. zweten)
Ï Viscositeit bloed en hemostase in microbloedvaten
Ï Hartoverbelasting
Hartfalen Myocardinfarct Lungembool
Aanvallen Arteriële hypertensie
Thombose/ Embolie MH
39
VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: PEPTIDE HORMOONEN
www.uci.ch
www.fis-ski.com
Internationale Wielren Unie (UCI) Internationale Ski Federatie (FIS)
15
Bepaling van hematrocriet en hemoglobine grenswaarden
14
Atleten die volgens de test boven de vastgestelde waarden liggen worden vanwege het gezondheidsrisico als niet fit voor de wedstrijd beschouwd. MH
40
VERBODEN METHODEN:
Farmacologische, chemische en fysieke manipulatie van het monster
Bloeddoping
Verhoging van het zuurstoftransport
Administratie van kunstmatige zuurstofdragers
16
LMH
41
VERBODEN METHODEN: VERGROTING VAN HET ZUURSTOFTRANSPORT
BLOEDDOPING
Ï hematrocriet en hemoglobine
Eventuele biomedische neveneffecten:
Duuratleet
Bloedklonten
Infecties Icterus Jeuk Stilstand van de ademhaling
Overbelasting van de bloedsomloop Anafilactische reactie LMH
42
VERBODEN METHODEN: VERGROTING VAN HET ZUURSTOFTRANSPORT
KUNSTMATIG ZUURSTOFDRAGERMISBRUIK
Eventuele biomedische neveneffecten: Bloedklonten
Infecties Icterus Jeuk
17
Stilstand van de ademhaling
Overbelasting van de bloedsomloop Anafilactische reactie LMH
VERBODEN METHODEN: FARMACOLOGISCHE, CHEMISCHE EN FYSIEKE MANIPULATIE VAN HET MONSTER
43
“PLASMA-EXPANDER” MISBRUIK Ï hematrocriet en hemoglobine
Dopingmaskering
18
De biomedische neveneffecten lijken vanwege de slechts tijdelijk maskerende bijwerking op bloeddoping LMH
44
GROEPEN VAN SUBSTANTIES DIE ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERBODEN ZIJN: BÈTABLOKKERS
ALCOHOL
CANNABINOïDEN bijv. Hasjiesj, Marihuana
LOKALE ANAESTHETICA GLUCOCORTICOSTEROÏDEN er zijn sportspecifieke verschillen LMH
45
GROEPEN VAN SUBSTANTIES DIE ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERBODEN ZIJN: ALCOHOL Doel van het misbruik: • Minder benauwdheid • Minder trillingen • Ontspanning
NEVENEFFECTEN
Acuut
Chronisch
Braken/ Misselijkheid
Dronkenschap
Hyperventilatie
Alcoholintoxicatie
Hepatits op basis van alcoholmisbruik
Verminderd bewustzijn
Renale neveneffecten
Duizeligheid
Verminderd bewustzijn Alcoholvergiftiging Vetlever
Hoofdpijn Diaree Prikkelbaarheid
Braak- en aspiratierisico Coma
Neuronale neveneffecten Lever cirrose
Risico van apneu en hartstilstand MH
GROEPEN VAN SUBSTANTIES DIE ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERBODEN ZIJN: CANNABINOïDEN Doel van het misbruik: • Ontspanning
46
NEVENEFFECTEN Acuut
Chronisch
Kalmering Dronkenschap Tachycardie Myocardiaal infarct Dysritmie Psychotische reacties en andere stemmingsstoringen 19 MH
GROEPEN VAN SUBSTANTIES DIE ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERBODEN ZIJN: LOKALE ANAESTHETICA Doel van het misbruik : • Pijnmindering • Pijnloosheid
47
Werkwijze: Reversibel en locaal onderdrukken van de signaaltransductie van de zenuwvezels
SIDE EFFECTS
Acuut • Hyperventilatie (versnelde ademhaling) • Koorts
Indirecte In combinatie met sport Æ verhoogd blessuregevaar
Vasoconstrictieve stoffen mogen samen met lokale anaesthetica worden gebruikt Lokale anaesthetica mogen alleen lokaal of intra-articulair worden ingespoten Het gebruik moet medisch verantwoord worden MH
GROEPEN VAN SUBSTANTIES DIE ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERBODEN ZIJN: GLUCOCORTICOSTEROÏDEN Doel van het misbruik: • Pijnmindering • Mindering van ontsteking • Preventie van astma en andere allergische reacties
NEVENEFFECTEN Acuut • Verhoogd vochtvasthouden
48
Sport
Alleen wanneer medisch noodzakelijk
Oraal, rectaal, intraveneus of intramusculair systematisch gebruik is verboden
Chronisch • Verhoogde proteïnedegradatie (catabolisch effect) • Verminderde immuniteit • Hoge bloeddruk • Verminderde glucoseregulatie • Osteoclasis MH
GROEPEN VAN SUBSTANTIES DIE ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERBODEN ZIJN: BÈTABLOKKERS
49
Doel van het misbruik : • Mindering van de hartslag • Minder trillingen • Afname van benauwdheid • Bradycardie • Hartafwijkingen • Lage bloeddruk • Bronchiale vernauwing • Zwakker libido • Vermoeidheid
MH
50
ATLETEN MET ZIEKTEN Acute infectie
Astma
Enkele astmamedicament en bevatten β2agonisten!
Attentie: * Sommige vaak gebruikte medicamenten tegen hoesten en verkoudheid bevatten efedrinen!
Pijn
Attentie:
Ademloosheid?
Eczemen
Attentie:
Attentie:
Sommige pijnstillende middelen bevatten sociale drugs!
Sommige crèmes en zalfjes tegen eczemen bevatten cortison! MH
51
DRUGVERSLAAFDHEID
Repetitieve inname
Verhoging van de dosis
Dosis en toedieningsduur, evenals gebruikspatronen, zijn de beslissende factoren voor het aantal en de hevigheid van de bijwerkingen
Chronisch misbruik
MH
52
FITNESS SPORTEN: FITNESS SECTOR IN GETALLEN Land
Inwoners in mlj.
België
10
Gebruikers van fitnesscentra 380.000
Denemarken
5
Duitsland
Deel van de bevolking (%)
Aantal fitness-centra
3,6
630
120.000
2,4
270
81
4.300.000
5,3
6.000
Frankrijk
57
1.710.000
3,0
2.500
Groot-Brittannië
63
4.100.000
6,5
2.500
Nederland
15
1.005.000
3,5
1,500
Italië
58
2.030.000
3,5
6.000
Oostenrijk
8
380.000
4,7
730
Zweden
9
530.000
5,9
600
Spanje
39
1.560.000
4,0
2000
Σ
352
16.515.000
4,6
23.330
V.S.
265
29.483.000
10,9
15.125
Wereld
6.000
54.000.000
0,9
60.000 Vanaf 11/99
Fitness gegevens voor het millennium
MH
53
FITNESS SPORTEN:
OORZAKEN VOOR MISBRUIK VAN GENEESMIDDELEN IN RECREATIESPORTEN Sneller herstel
Andere
Spierontwikkeling
Vetverlies
Intensievere training
Krachtstoename Consensus van de literatuur
MH
54
FITNESS SPORTEN:
VOEDINGSSUPPLEMENTEN Het is beter goed uitgebalanceerde voedingssupplementen te nemen.
voeding
te
nuttigen
dan
extra
De meeste voedingssupplementen (inclusief carbohydraat drinks, creatine, proteïne, aminozuren, vitaminen en mineraalstoffen) zijn niet verboden. Bepaalde supplementen bevatten variabele hoeveelheden van dopingstoffen (bijv. prohormonen) die niet op het etiket staan. Deze stoffen hebben óf een natuurlijke oorsprong óf ontstaan door gecontamineerde uitrusting tijdens de productie. Dergelijke toebereidingen kunnen gezondheidsproblemen veroorzaken en kunnen de atleet een misdaad laten begaan zonder het weten. Excessieve inname van bepaalde supplementen (vooral aminozuren, vitaminen en mineraalstoffen) kunnen gezondheidsproblemen veroorzaken. Atleten moeten heel voorzichtig zijn bij de keuze van supplementen in een bekende samenstelling door goed bekend staande producenten. LMH
1.
2.
Wachtkamer
55
Urinemonster-inzameling: “tijdens” of “buiten” competitie
DOPINGANALYSE I:
3.
Codenummers
• Productie van het urinemonster
A
• Onder onbelemmerd toezicht
B
Verdeling van het urinemonster
A
B
Afsluiten van flesjes
• In speciale opvangbekers
4.
5. A
B
• Flesjes worden in een kunststofhouder geplaatst • Verzegelding van de container
Rest van urine:
Verzegelde container
Het meten van pH en densiteit
Dopinglaboratorium 20 MH
56
DOPINGANALYSE II:
IOC-geaccrediteerde dopinglaboratoria
Analyse van het urinemonster
Controle van de verzegeling en monsterprotocol
Analyse van monster A
Afsluiten van monster B
Negatieve test
Analyse van monster B in aanwezigheid van de atleet
Positieve test
Als de analyse van monster A en B positief zijn: Sancties tegen de atleet
Positieve test
Negatieve test
21 MH
ALGEMENE DOPINGSANCTIES:
57
Er bestaat geen wettig kader dat voor alle nationale federaties geldt; iedere internationale sportfederatie heeft de plicht antidopingregels in haar statuten op te nemen, die gepaard kunnen gaan met bestaande maatregelen en wettelijke procedures. De minimale sanctie (aanbeveling) voor een eerste zware overtreding van de antidoping regelgeving is het uitsluiten van deelname aan alle vormen van competitiesport voor een periode van 2 jaar. MH
58
WETTELIJKE ASPECTEN VAN DOPING IN DEN EU-NATIES. Land
Antidopingwetgeving
Algemene wetgeving
Geen wetgeving
Commentaar
Oostenrijk
X
+ algemene drugwetgeving
België
X
Vlaams- en Franssprekend gedeelte
Denemarken
X
Finland Frankrijk
Geneesmiddelenwet en Wetboek van Strafrecht
X
Farmaceutische Producten Wet
X
Duitsland Griekenland
X
X
Ierland Italië
X X
Luxemburg
X
Preventie van drugverslaving
Nederland
X
Wetboek van Strafrecht, Opiumwet, Geneesmiddelenwet
X
Misbruik van de Drugwet, Geneesmiddelenwet
Portugal
X
Spanje
X
Zweden
X
Verenigd Koninkrijk
MH
BELGIË
59
Een atleet en coach/ administratief medewerker die schuldig bevonden zijn aan overtreding van de antidopingwet worden door de Sport Federatie bestraft.
De anti-dopingregels worden bepaald door de wet. Sommige aspecten van de anti-dopinginstructies van de nationale en internationale sportfederaties kunnen erkend worden door de regering. Bepaalde wetgevingen van de Vlaamse en de Franse gemeenschap verbieden het gebruik van dopingstoffen en -methoden vóór en tijdens een sportwedstrijd (Vlaamse Gemeenschap: besluit van 1991; Franse Gemeenschap: besluit van 2001). De harmonisering tussen de gemeenschappen wordt gewaarborgd door een coördinatieraad. De tests kunnen vóór, tijdens en na een wedstrijd uitgevoerd worden door de regering of door de sportfederaties en moeten geanalyseerd worden in een geaccrediteerd laboratorium. Atleten die schuldig bevonden zijn, worden met disciplinaire sancties bestraft (uitsluiting van de wedstrijd). Alle anderen (trainer, coaches, geneeskundigen,...) die dopingmiddelen aan atleten geven of dit bevorderen worden strafrechtelijk vervolgd. MH
60
NEDERLAND
Doping is verboden vóór en tijdens iedere wedstrijd.
Een atleet en coach/ administratief medewerker die schuldig bevonden zijn aan overtreding van de antidopingwet worden door de Sport Federatie bestraft.
Er bestaan geen speciale doping-regels. Oprichting van het Nederlands Centrum voor Dopingvraagstukken (NeCeDo) in 1989 om het anti-dopingbeleid te coördineren en voor informatie betreffende doping in de sport te zorgen. In 1999 trad de Doping Controle Nederland (DoCoNed) in werking om antidopingtests voor de Nederlandse sportbonden uit te voeren. De sportbonden blijven verantwoordelijk voor de sancties die gebaseerd zijn op regelgeving die van de internationale federaties werd overgenomen.
MH
61
STRIJD TEGEN DOPING: STRUCTUUR Verenigde Naties Verenigde Naties Organisatie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur Wereldraad van Sportwetenschappen
Wereld Gezondheids Organisatie IOC: Medische Commissie
Raad van Europa
Europese Unie
Nationale Sport Organisaties
Wereldagentschap tegen Doping WADA
Anti-Doping Code
Werkgroep “Ethiek en Opvoeding” Werkgroep “Gezondheid, Geneeskunde en Onderzoek” Werkgroep “Wetgeving” Werkgroep “Harmonisatie” MH
STRIJD TEGEN DOPING:
STRUCTUUR EN INFORMATIE
62
ORGANISATIES EN WEBSITES Europese Unie – Anti-Doping Eenheid: http://europa.eu.int/comm/sport Wereldagentschap tegen Doping:
http://www.wada-ama.org
Europees Controle Centrum voor drugs en drugverslaving: http://www.emcdda.org/ Duitsland: http://www.bisp.de; http://www.nada.info; http://www.dopinginfo.de Italië: http://www.salute.gov.it/; http://www.provincia.bz.it/aprov/ Spanje: http://www.csd.mec.es/CSD/Deporte/ControlDopaje/ België: http://www.wvc.vlaanderen.be/dopinglijn Nederland: http://www.necedo.nl Frankrijk: http://www.dopage.com; http://www.santesport.gouv.fr/ http://www.dopinginfo.ch; http://www.cafdis-antidoping.net http://europa.eu.int/comm/sport/doc/ecom/gee-991111-complawEU-en.pdf
MH
STRIJD TEGEN DOPING:
STRUCTUUR EN INFORMATIE
63
Literatuur
MH
64
Bijzondere vermeldingen – de foto's werden ter beschikking gesteld door: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
Dr. Achim Schmidt, Köln/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Dr. Achim Schmidt, Köln/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Fischer GmbH, Ried im Innkreis/Austria Fischer GmbH, Ried im Innkreis/Austria Dr. Achim Schmidt, Köln/Germany Prof. Dr. Klaus Müller, Kreischa/Germany Fischer GmbH, Ried im Innkreis/Austria Dr. Achim Schmidt, Köln/Germany Fischer GmbH, Ried im Innkreis/Austria Prof. Dr. Klaus Müller, Kreischa/Germany Prof. Dr. Klaus Müller, Kreischa/Germany
M