Wat is doping? (I) Herkomst van de uitdrukking. "Doop" (Nederlands) (18 de eeuw): Zuid-Afrikaanse drank

1

Wat is doping ? (I)

Herkomst van de uitdrukking "Doop" (Nederlands) (18de eeuw): Zuid-Afrikaanse drank

"Dope" 1889 de eerste keer vermeld in een Engels woordenboek

"Doping" (Internationaal)

LMH

2

Wat is doping ? (II) Doping

"Doperen"

Gebruik van verboden substanties en/of methoden

Om prestatie te verbeteren

LMH

3

Wat is doping? (III) Vrijetijdssport Competitiesport

≠ Drugmisbruik

Doping

Drugmisbruik is niet alleen een “sport” probleem maar ook een maatschappelijk probleem! LMH

4

Dopingdefinities Europese Unie: (www.europa.eu.int) Doping in de sport betekent het gebruik van substanties en/of methoden die de sportprestatie op een kunstmatige wijze verbeteren, gebruikt zowel tijdens competitie als in de voorbereiding er van, en op een wijze die niet overeenstemt met de ethiek van de sport en schade kan berokkenen aan de fysieke en psychische gezondheid van de sporter.

WADA: (www.wada-ama.org) Doping wordt omschreven als het gebruik van substanties of methoden die voor de gezondheid van atleten eventueel gevaarlijk kan zijn en/of ervoor geschikt is hun prestatie te verbeteren, of de aanwezigheid van een substantie in het lichaam van een atleet of het vaststellen van het gebruik van een methode die op de lijst staat die aan de Olympische Beweging Anti-Doping Code toegevoegd is.

Praktische definitie: Doping is alles wat op de dopinglijst staat. LMH

5

EFFECTEN EN NEVENEFFECTEN VAN DRUGS Geneesmiddelen kunnen levensreddend zijn wanneer ze therapeutisch toegepast worden

Misbruik van geneesmiddelen voor dopingdoeleinden bij sport zijn onethisch en potentieel gevaarlijk voor de gezondheid van een atleet

Eventuele schade Hart

Nieren

Atleet

Lever

Locomotorisch systeem Geslachtsstelsel LMH

6

1886: Dood van de Britse fietser Linton

HISTORIE VAN DOPING I

1

1960 (Rome): Dood van Knut Enemark Jensen tijdens de Olympische Spelen Stimulantia

Acties tegen doping 1964: IOC definitie van doping

Sport: Anabole fase

1967: Stimulantia Narcotica etc.

1972:

Dopingcontroles IOC Medische Commissie: Eerste lijst Munich van verboden 0 2079 dopingcontroles substanties

LMH

7

HISTORIE VAN DOPING II

Jaren 70 en 80

Duitse Democratische Republiek: Overheid organiseert doping

1984: Nieuwe detectiemethode om misbruik van anabole steroïden op te sporen

1988: Het Olympisch Charter

Toe te schrijven aan het gebruik in de sport :

1. Wereld Conferentie tegen doping in Ottawa

1986:

1987: Maskerende middelen worden verboden

1985: Bètablokkers worden verboden

Verbod van diuretica

LMH

8

1988 (Seoel): Hernieuwde dopinglijst voor de Olympische Spelen

Jaren 80: Toename van bloeddoping & erytropoëtine (EPO) misbruik bij duursport

HISTORIE VAN DOPING III

1988: Het vroegere West-Duitsland begon met de "out-of-competition controles"

Jaren 80: Begin van misbruik van het groeihormoon (GH)

1993: Toevoeging aan de lijst: "en aanverwante substanties"

De IOC doping lijst wordt voor de Olympische Spelen 1992 (Barcelona) met ACTH, EPO, GH uitgebreid

GH

2

LMH

9

HISTORIE VAN DOPING IV

Jaren 90: Toename van drugmisbruik in de fitness sport

1998: Tijdens de Tour de France deed zich een groot dopingschandaal voor

Acties tegen Doping in de sport 3 LMH

10

ANTI-DOPING LIJST (Medische Commissie van het IOC en WADA; 01-09-2001)

SUBSTANTIES

Verboden groepen van substanties

Bijzonderheden

METHODEN

Groepen van substanties die onder bepaalde omstandigheden verboden zijn

Verboden methoden

Sommige substanties hebben concentratielimieten Sommige substanties mogen onder medisch voorschrift en toezicht ingenomen worden LMH

11

VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES (Medische Commissie van het IOC en WADA; 01-09-2001)

A. Stimulantia (vb.):

C. Anabole middelen:

•

amfetamine

1. Androgene-anabole steroïden

•

efedrine

•

coffeïne

•

cocaïne

(vb. nandrolon, stanozolol, ... ) 2. bèta-2-agonisten (vb. clenbuterol, ... ) en aanverwante substanties

en aanverwante substanties

D. Diuretica (vb): •

furosemide,


B. Narcotica (vb.): •

heroïne

•

morfine


E. Peptidehormonen, mimetica en analoga (vb.): •

hCG, LH, ACTH, hGH, IGF-1, EPO, insuline en aanverwante substanties LMH

12

VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: STIMULANTIA Worden vaak illegaal door drugmisbruikers in vele Europese landen ingenomen

Geschiedenis

Amfetamines Efedrine Cocaïne Coffeïne


Cocamisbruik door oude Inca’s om vermoeidheid te verminderen Vaak gebruikt: Guarana (coffeïne)

Limiet in urineconcentratie bij atleten (12µg/ml)

2e Wereldoorlog

Tijdens de jaren 60: Fietsers overleden na misbruik van stimulantia

LMH

13

VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: STIMULANTIA

STIMULANTIA Centraal zenuwstelsel

Doel van het misbruik: Euforie

Onderdrukking van: • Benauwdheid • Paniek • Eetlust

*

Uitstellen van vermoeidheid

Regulering van emoties en gedrag Activiteitstimulering van bepaalde regionen van het centraal zenuwstelsel

Omwille van hun euforisch effect worden stimulantia frequent gebruikt zowel in als buiten de sport. LMH


14

AMFETAMINE- OF COCAïNE MISBRUIK

Acute neveneffecten Vaker

• Versnelde polsslag • Hartafwijkingen

Zelden

Hoge bloeddruk

Zweten of koudegevoel

Dilatatie pupil MH

15



Chronische neveneffecten Vaker

• Versnelde polsslag • Hartafwijkingen

Zelden

Hoge bloeddruk

Zweten of koudegevoel Eetlustremmer Æ Gewichtsverlies

Dilatatie pupil

Reacties van de centrale zenuwen

MH

16

VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: STIMULANTIA Cardiovasculaire neveneffecten

Gastrointestinale neveneffecten

50 kg

Respiratoire neveneffecten


Neveneffecten van het centrale zenuwstelsel

Algemene intoxicatie Systeem, musculoskeletale en huid neveneffecten LMH


17

AMFETAMINE- OF COCAïNE MISBRUIK Cardiovasculaire neveneffecten

Acuut • Tachycardie • Hart aritmieën • Hoge bloeddruk

Chronisch • Dysritmia • Myocardiaal ischemia en infarct • Ontwikkeling en ruptuur van aorta aneurysma • Cardiomyopathieën (dilataties) • Vasculaire trombose H


18

PSYCHOLOGISCHE EFFECTEN VAN STIMULANTIA Eenmalig misbruik / overdosis

Mogelijke gewaarwording van vermeerde energie en vitaliteit Acute neveneffecten: • Prikkelbaarheid • Agressiviteit • Suïcide?

Langdurig misbruik

Chronische neveneffecten voor de gezondheid: • Prikkelbaarheid • Agressiviteit in combinatie met geweld • Slaapstoringen • Zware depressies die kunnen leiden tot zelfmoordpogingen • Verwarring • Paranoïde gedachten • Paranoïde psychosen met obsederend gedrag, en hallucinaties • Anorexia • Verslaafdheid

MH

VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES:

19

NARCOTICA

Doel van het misbruik: • Pijnstillend

Morfine Nalbufine

σ

Pentazocine

Buprenorfine

κ µ κ δ κ σ δ µ µ κ δ

Verschillende receptoren (µ, δ, κ, σ)

Cyclazocine

Agonistische acties Antagonistische acties

H

20

VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: NARCOTICA

ONDERDRUKKEN VAN HET HEROPNEMEN VAN SEROTONINE Schedel Hersens

Serotonineblaasjes Serotonine als transmitter Postsynaptische scheuring

Geblokkeerd opnamemechanisme H

VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: NARCOTICA

21

NEVENEFFECTEN Narcotica

Verschillende receptoren

• Verandering van humeur • Misselijkheid

• Pupilvernauwing • Ademhalingsproblemen • Obstipatie • Verslaafdheid

µ σ κ δ δ κ σ µ µ κ δ • Verandering van humeur • Licht hoofd

Verschillende neveneffeten

• Dysforia • Misselijkheid • Duizeligheid

H

22

VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: ANABOLE MIDDELEN

1. Androgene-Anabole Steroïden (AAS) (vb. nandrolon, testosteron)

Anabolica

Kern spiercel

2. β2-Agonisten (vb. clenbuterol, fenoterol)

Toename van proteïnesyntheses

BIOMEDISCHE NEVENEFFECTEN

Toename van spiermassa

LMH


23

ANABOLICA: WORDEN MEESTAL MISBRUIKT DOOR ATLETEN EN BIJ DE FITNESS

IOC-statistieken: Wereldwijd werden in monsters 7 233 verboden substanties gevonden (1997 – 1999) Van deze stoffen: 38 % waren anabole middelen

Nandrolon OH

O

19-Nortestosteron MH


24

Doel van het misbruik: • Toename van spiermassa • Toename van spierkracht • Verbeterde prestaties • Toename van de trainingsmotivatie

Gevaar van zware biomedische bijwerkingen door misbruik van hoge dosis MH


25

NEVENEFFECTEN

Mannelijk: Gynaecomastie

Verkleinen van de testikels

Cardiovasculaire systeembeschadiging

Vrouwelijk: Diepere stem

Leverbeschadiging Verschillende hormoonveranderingen Beschadiging van het skeletsysteem

Blokkade van spermatogenesis Eventuele vergroting van de prostaatklier

Meer acne Gewichtstoename Psychologisch gedrag verandert

Hirsutisme Mannelijkheid Abnormale menstruatie die tot onvruchtbaarheid leidt LMH


26

NEVENEFFECTEN OP HET CARDIOVASCULAIRE SYSTEEM Hartdisfunctie Cardiomyopathie Myocarditis Arteriële hypertensie Coronaire atherosclerose Hartritmestoornissen

Myocardinfarct

Acute hartdood MH


27

MECHANISMEN VAN AAS-VEROORZAAKTE CARDIOVASCULAIRE EFFECTEN Atherogeen effect • Verhoging van LDL cholesterol en triglyceriden • Verlaging van HDL cholesterol Trombogeen effect • Vergrote fibrinolitische activiteit • Vergrote plateletmassa Vasospasm effect • Vergrote vasculaire reactie op norepinefrin • Vermeerde kransslagaderspasme Direct myocardiaal effect • Myocardiale hypertrofie, fibrose en necrose • Storingen van contractiliteit • Degeneratie van sympatische axons • Vergrote haardichtheid, etc.

H


28

PLOTSE HARTDOOD BIJ AAS-MISBRUIKERS 02 en e j bi bole d n a na t a s l tsti er die kte r a h ld brui i e u g lin odyb n ge e l. 72 s t e a 1 b : o d t l ï 6 o P ge ne 5;8 a jari ster 9 m 9 1 ker y c g i lo D o i d r Ca

Ana bole

ster har oïdem tstil stan isbruik d en Med Ken ned J Au y et st 1 99 3 al. ; 15 8:3 46

Anab ol plots e steroïd eling e e ha misbruik rtsti Een path lstan en ologi d: sche stud Fine ie schi et al . Arch Path ol La 2001 b Med ;125 : 253

ens d j i t and effer t s l i t arts ewichth h e g ne G n e i l g – e o s r n and Plot htheffe e l o c b gewi ikte ana ïden t al. e e u Luk 41 stero gebr 4 1 : 1;35 9 9 1 S ci c i s en J For

LMH


29

ANABOLICA EN ZWARE LEVERBESCHADIGING

BESCHADIGING EN DISFUNCTIE VAN LEVERCELLEN

HEPATITIS

LEVERVERVETTING

HYPERPLASIE

MUTAGENE EFFECTEN

LEVERKYSTEN

LEVERKANKER MH


30

AAS-VEROORZAAKTE NEVENEFFECTEN IN AFBEELDINGEN Leverkysten bij een bodybuilder die AAS gebruikte samen 40 andere substanties.

4

Ruptur van de peesstructuur na toediening van AAS. H


NEVENEFFECTEN VAN ANABOLE MIDDELEN OP HET VROUWELIJKE VOORTPLANTINGSSYSTEEM

Verkleining van de borst

31

Eierstok / uterus

Menstruatiestoringen die tot onvruchtbaarheid leiden

Viriliteit

7 5

Libidostoringen 6

MH


32

NEVENEFFECTEN VAN ANABOLE MIDDELEN OP HET MANNELIJKE VOORTPLANTINGSSYSTEEM Prostaat hypertrofie?

Libidostoringen

8

Verkleinen van de testikels

• Lage spermaproductie • Afwezigheid van spermatozoa in de seminale vloeistof MH


33

NEVENEFFECTEN DOOR ANABOLICA BIJ BODYBUILDING (RAPPORT) Müller-Platz C. niet gepubliceerde data

Aantal spermacellen [in miljoenen]

70 60 50 40 30 20 10 0

AAS-beheer 0

1

2

3

4 Maanden

5

6

7

8 H

34


ANDERE NEVENEFFECTEN 10

11

Gynaecomastie Acne

12

Kaal hoofd

13

9

Hirsutism Baritonstem

(Haargroei in het gezicht, op armen en lichaam) MH


PSYCHOLOGISCHE REACTIES DOOR MISKRUIK VAN ANABOLE STEROïDE

Niet-controleerbare, kwaadaardige uitbarstingen (“roid rage”)

Depressieve fases/ psychosen ?

35

Macht- en superioriteitsgevoel

Agressiviteit/ geweld

Motivatie door excessieve training

MH


36

DIURETICS Plaats van werking

Nieren

Stimuleren urineproductie

Verlies van water

Verlies van elektrolyten

MH


37

DIURETICS Doel van het misbruik : • Gewichtsverlies • Betere verschijning van de spieren • Maskerend gebruik van andere dopingstoffen

Deze effecten dragen risico’s voor de gezondheid LMH

VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: DIURETICS

38

NEVENEFFECTEN Gebreken van het evenwicht van de elektrolyt

Dehydratie

2

• • • •

Zwakheid Sufheid Vermoeheid Verhoogd tromboserisico

• •

Spierkrampen Hartdysritmia (veroorzaakt door hypokaliemia) LMH

VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: DIURETICS

39

NEVENEFFECTEN VOOR DE HUID Urticaria (netelroos)

Erytheem

Exantheem H


40

PEPTIDE HORMOONEN Hormonen:

Aandrijvende stoffen met speciale biologische invloed op het lichaam, het gedrag en waarneming

hCG

Humaan Chorionicgonadotropine: Reguleert steroïde hormoonproductie tijdens de zwangerschap

LH

Luteïne hormoon: Reguleert sekshormoon-productie

ACTH

Adrenocorticotropine: Stimuleert syntheses van glucocorticoïden in de adrenale cortexen

hGH

Menselijk groeihormoon: Stimuleert proteïnesyntheses

IGF-I

Insuline-like groeifactor I: Stimuleert proteïnesyntheses

EPO

Erytropoëtine: Stimuleert de productie van rode bloedcellen in het beenmerg

Insuline

Bijv.: Lagere bloedglucose

MH

VERBODEN GROEPEN VAN SUBSTANTIES: PEPTIDE HORMOONEN

41

GROEIHORMOON Doel van het misbruik: • Vergrote spiermassa • Verlaging van lichaamsvet • Vergrote lichaamslengte • Verbeterde prestaties • Toename van de trainingsmotivatie

BIOMEDISCHE NEVENEFFECTEN

Acuut • Infectie • Vasthouden van water • Hoofdpijn • Vermoeidheid/ zwakke spieren • Pijn in gewrichten en spieren • Verhoogde bloedglucose

Chronisch • Acromegalie • Diabetes mellitus • Aritmieën • Tumoren LMH


42

VERBETERING VAN HET UITHOUDINGSVERMOGEN

OEFENINGENTRAINING

Aërobe training

DOPING

14

Training op hoogte

Bloedtransfusie (= bloeddoping)

Drugmisbruik met erytropoëtine (EPO) LMH


43

ERYTROPOËTINE (EPO) VERGROOT HET AANTAL RODE BLOEDCELLEN DIE OP WEEFSELHYPOXIA REAGEREN

Aantal rode bloedcellen

Weefselhypoxia

EPO

Industriële productie van EPO

Recombinant menselijk EPO (rHu-EPO) MH


44

NEVENEFFECTEN VAN rHu-EPOMISBRUIK Verhoogd hemoglobine

EPOMISBRUIK

Vochtverlies tijdens de sport (bijv. zweten)

Ï Viscositeit bloed en hemostase in microbloedvaten

Ï Hartoverbelasting

Hartfalen Myocardinfarct Lungembool

Aanvallen Arteriële hypertensie

Thombose/ Embolie MH

45


www.uci.ch

www.fis-ski.com

Internationale Wielren Unie (UCI) Internationale Ski Federatie (FIS)

16

Bepaling van hematrocriet en hemoglobine grenswaarden

15

Atleten die volgens de test boven de vastgestelde waarden liggen worden vanwege het gezondheidsrisico als niet fit voor de wedstrijd beschouwd. MH

VERBODEN METHODEN:

Farmacologische, chemische en fysieke manipulatie van het monster

Bloeddoping

Verhoging van het zuurstoftransport

46

Administratie van kunstmatige zuurstofdragers

17

LMH

47

VERBODEN METHODEN: VERGROTING VAN HET ZUURSTOFTRANSPORT

BLOEDDOPING

Ï hematrocriet en hemoglobine

Eventuele biomedische neveneffecten:

Duuratleet

Bloedklonten

Infecties Icterus Jeuk Stilstand van de ademhaling

Overbelasting van de bloedsomloop Anafilactische reactie LMH

48

VERBODEN METHODEN: VERGROTING VAN HET ZUURSTOFTRANSPORT

KUNSTMATIG ZUURSTOFDRAGERMISBRUIK

Eventuele biomedische neveneffecten: Bloedklonten

Infecties Icterus Jeuk

18

Stilstand van de ademhaling

Overbelasting van de bloedsomloop Anafilactische reactie LMH

VERBODEN METHODEN: FARMACOLOGISCHE, CHEMISCHE EN FYSIEKE MANIPULATIE VAN HET MONSTER

49

“PLASMA-EXPANDER” MISBRUIK Ï hematrocriet en hemoglobine

Dopingmaskering

19

De biomedische neveneffecten lijken vanwege de slechts tijdelijk maskerende bijwerking op bloeddoping LMH

50

GROEPEN VAN SUBSTANTIES DIE ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERBODEN ZIJN: BÈTABLOKKERS

ALCOHOL

CANNABINOïDEN bijv. Hasjiesj, Marihuana

LOKALE ANAESTHETICA GLUCOCORTICOSTEROÏDEN er zijn sportspecifieke verschillen LMH

51

GROEPEN VAN SUBSTANTIES DIE ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERBODEN ZIJN: ALCOHOL Doel van het misbruik: • Minder benauwdheid • Minder trillingen • Ontspanning

NEVENEFFECTEN

Acuut

Chronisch

Braken/ Misselijkheid

Dronkenschap

Hyperventilatie

Alcoholintoxicatie

Hepatits op basis van alcoholmisbruik

Verminderd bewustzijn

Renale neveneffecten

Duizeligheid

Verminderd bewustzijn Alcoholvergiftiging Vetlever

Hoofdpijn Diaree Prikkelbaarheid

Braak- en aspiratierisico Coma

Neuronale neveneffecten Lever cirrose

Risico van apneu en hartstilstand MH

GROEPEN VAN SUBSTANTIES DIE ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERBODEN ZIJN: CANNABINOïDEN Doel van het misbruik: • Ontspanning

52

NEVENEFFECTEN Acuut

Chronisch

Kalmering Dronkenschap Tachycardie Myocardiaal infarct Dysritmie Psychotische reacties en andere stemmingsstoringen

20 MH

GROEPEN VAN SUBSTANTIES DIE ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERBODEN ZIJN: LOKALE ANAESTHETICA Doel van het misbruik : • Pijnmindering • Pijnloosheid

53

Werkwijze: Reversibel en locaal onderdrukken van de signaaltransductie van de zenuwvezels

SIDE EFFECTS

Acuut • Hyperventilatie (versnelde ademhaling) • Koorts

Indirecte In combinatie met sport Æ verhoogd blessuregevaar

Vasoconstrictieve stoffen mogen samen met lokale anaesthetica worden gebruikt Lokale anaesthetica mogen alleen lokaal of intra-articulair worden ingespoten Het gebruik moet medisch verantwoord worden MH

GROEPEN VAN SUBSTANTIES DIE ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERBODEN ZIJN: GLUCOCORTICOSTEROÏDEN Doel van het misbruik: • Pijnmindering • Mindering van ontsteking • Preventie van astma en andere allergische reacties

NEVENEFFECTEN Acuut • Verhoogd vochtvasthouden

54

Sport

Alleen wanneer medisch noodzakelijk

Oraal, rectaal, intraveneus of intramusculair systematisch gebruik is verboden

Chronisch • Verhoogde proteïnedegradatie (catabolisch effect) • Verminderde immuniteit • Hoge bloeddruk • Verminderde glucoseregulatie • Osteoclasis MH

GROEPEN VAN SUBSTANTIES DIE ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERBODEN ZIJN: BÈTABLOKKERS

55

Doel van het misbruik : • Mindering van de hartslag • Minder trillingen • Afname van benauwdheid • Bradycardie • Hartafwijkingen • Lage bloeddruk • Bronchiale vernauwing • Zwakker libido • Vermoeidheid

MH

56

ATLETEN MET ZIEKTEN Acute infectie

Astma

Enkele astmamedicament en bevatten β2agonisten!

Attentie: * Sommige vaak gebruikte medicamenten tegen hoesten en verkoudheid bevatten efedrinen!

Pijn

Attentie:

Ademloosheid?

Eczemen

Attentie:

Attentie:

Sommige pijnstillende middelen bevatten sociale drugs!

Sommige crèmes en zalfjes tegen eczemen bevatten cortison! MH

57

DRUGVERSLAAFDHEID

Repetitieve inname

Verhoging van de dosis

Dosis en toedieningsduur, evenals gebruikspatronen, zijn de beslissende factoren voor het aantal en de hevigheid van de bijwerkingen

Chronisch misbruik

MH

58

FITNESS SPORTEN: FITNESS SECTOR IN GETALLEN Land

Inwoners in mlj.

België

10

Gebruikers van fitnesscentra 380.000

Denemarken

5

Duitsland

Deel van de bevolking (%)

Aantal fitness-centra

3,6

630

120.000

2,4

270

81

4.300.000

5,3

6.000

Frankrijk

57

1.710.000

3,0

2.500

Groot-Brittannië

63

4.100.000

6,5

2.500

Nederland

15

1.005.000

3,5

1,500

Italië

58

2.030.000

3,5

6.000

Oostenrijk

8

380.000

4,7

730

Zweden

9

530.000

5,9

600

Spanje

39

1.560.000

4,0

2000

Σ

352

16.515.000

4,6

23.330

V.S.

265

29.483.000

10,9

15.125

Wereld

6.000

54.000.000

0,9

60.000 Vanaf 11/99

Fitness gegevens voor het millennium

MH

59

FITNESS SPORTEN:

MISBRUIK VAN GENEESMIDDELEN IN DE VRIJETIJDSSPORT Groot-Brittannië (1992) 21 fitness clubs

Duitsland (1998/2000)

2 834 ondervraagden

58 fitness clubs

1677 antwoorden

1195 ondervraagden

7,7 % die ooit anabolica hebben gebruikt

454 antwoorden

5,0 % die nu anabolica gebruiken

Perry et al.: Br J Sports Med 26 (1992), S 259 - 261 Boos et al.: Dt Ärzteblatt 95 (1998), S C-708 - C-712; 2000: niet gepubliceerd

22 % die ooit anabolica hebben gebruikt

H

FITNESS SPORTEN:

60

VRIJETIJDSSPORTEN: PREVALENTIE MISBRUIK VAN GENEESMIDDELEN BIJ JONGEREN Falkenberg (Zweden/1995)

1383 leerlingen: 5,8 - 10%

Verenigd Koninkrijk (1996)

7722 leerlingen: 2,3 %

Zweden (2001)

5 827 leerlingen: 2,8 – 3,6 %

Nilsson et al.: Eur J Clin Pharmacol 48 (1995), S 9 – 11 Miller et al.: B M J 313 (1996), S 394 – 397 Nilsson et al.: Eur J Public Health 11 (2001), S 195 – 197

21 H

61

FITNESS SPORTEN:

PREVALENTIE MISBRUIK VAN GENEESMIDDELEN BIJ BODYBUILDERS:

62% (85 van 138) Gebruik van anabolica

West-Schotland (1984/1985) 19,5% (8 van 41): van anabolica, diuretica, thyroxine, hCG

Duitsland 1995-2000 (niet gepubliceerd) 39 % (79 van 202)

Vlaanderen (1995) 1988-1993

Gebruik van anabolica, diuretica, beta-2-agonisten, stimulantia

42 % (158 van 379) Gebruik van anabolica, diuretica, stimulantia, beta-2-agonisten

Denemarken 1989

Anabolica en diuretica worden vaak tegelijk genomen!

2

McKillop: Scott Med J 32 (1987), S 39 – 41; Delbeke et al: Int J Sports Med 16 (1995), S 66 – 70; Kisling et al.: Ugeskr Laeger 151 (1989), S 2582 – 2584; Germany (niet gepubliceerd)

H

62

FITNESS SPORTEN:

MISBRUIK VAN GENEESMIDDELEN IN RECREATIESPORTEN • Toename van misbruik van geneesmiddelen in de recreatiesporten

Geneesmiddelen misbruikers in de recreatiesporten (%)

• Er zijn meer mannelijke misbruikers dan vrouwelijke misbruikers Sportgebied met geneesmiddelen misbruik in hoge mate

20

10

Bodybuilding

0 1980

1990 Jaar

2000

Consensus van de literatuur

H

63

FITNESS SPORTEN:

OORZAKEN VOOR MISBRUIK VAN GENEESMIDDELEN IN RECREATIESPORTEN Sneller herstel

Andere

Spierontwikkeling

Vetverlies

Intensievere training

Krachtstoename Consensus van de literatuur

MH

64

FITNESS SPORTEN:

VOEDINGSSUPPLEMENTEN Het is beter goed uitgebalanceerde voedingssupplementen te nemen.

voeding

te

nuttigen

dan

extra

De meeste voedingssupplementen (inclusief carbohydraat drinks, creatine, proteïne, aminozuren, vitaminen en mineraalstoffen) zijn niet verboden. Bepaalde supplementen bevatten variabele hoeveelheden van dopingstoffen (bijv. prohormonen) die niet op het etiket staan. Deze stoffen hebben óf een natuurlijke oorsprong óf ontstaan door gecontamineerde uitrusting tijdens de productie. Dergelijke toebereidingen kunnen gezondheidsproblemen veroorzaken en kunnen de atleet een misdaad laten begaan zonder het weten. Excessieve inname van bepaalde supplementen (vooral aminozuren, vitaminen en mineraalstoffen) kunnen gezondheidsproblemen veroorzaken. Atleten moeten heel voorzichtig zijn bij de keuze van supplementen in een bekende samenstelling door goed bekend staande producenten. LMH

1.

2.

Wachtkamer

65

Urinemonster-inzameling: “tijdens” of “buiten” competitie

DOPINGANALYSE I:

3.

Codenummers

• Productie van het urinemonster

A

• Onder onbelemmerd toezicht

B

Verdeling van het urinemonster

A

B

Afsluiten van flesjes

• In speciale opvangbekers

4.

5. A

B

• Flesjes worden in een kunststofhouder geplaatst • Verzegelding van de container

Rest van urine:

Verzegelde container

Het meten van pH en densiteit

Dopinglaboratorium 22 MH

66

DOPINGANALYSE II:

IOC-geaccrediteerde dopinglaboratoria

Analyse van het urinemonster

Controle van de verzegeling en monsterprotocol

Analyse van monster A

Afsluiten van monster B

Negatieve test

Analyse van monster B in aanwezigheid van de atleet

Positieve test

Als de analyse van monster A en B positief zijn: Sancties tegen de atleet

Positieve test

Negatieve test

23 MH

67

DOPINGANALYSE III: SAMENVATTING VAN URINECONCENTRATIES WAARBOVEN DE IOC GEACCREDITEERDE LABORATORIA HUN BEVINDINGEN OVER BEPAALDE STOFFEN MOETEN RAPPORTEREN Coffeïne Carboxy-THC Cathine Efedrine Epitestosteron Methylefedrine Morfine 19-Norandrosteron 19-Norandrosteron Fenylpropanolamine Pseudo-efedrine Salbutamol als stimulantium als anabool middel T/E ratio

> 12 µg/ml > 15 ng/ml > 5 µg/ml > 10 µg/ml > 200 ng/ml > 10 µg/ ml > 1 µg/ ml > 2 ng/ ml bij mannen > 5 ng/ ml bij vrouwen > 25 µg/ ml > 25 µg/ ml > 100 ng/ ml > 1000 ng/ ml >6

24 H

ALGEMENE DOPINGSANCTIES:

68

Er bestaat geen wettig kader dat voor alle nationale federaties geldt; iedere internationale sportfederatie heeft de plicht antidopingregels in haar statuten op te nemen, die gepaard kunnen gaan met bestaande maatregelen en wettelijke procedures. De minimale sanctie (aanbeveling) voor een eerste zware overtreding van de antidoping regelgeving is het uitsluiten van deelname aan alle vormen van competitiesport voor een periode van 2 jaar. MH

69

WETTELIJKE ASPECTEN VAN DOPING IN DEN EU-NATIES. Land

Antidopingwetgeving

Algemene wetgeving

Geen wetgeving

Commentaar

Oostenrijk

X

+ algemene drugwetgeving

België

X

Vlaams- en Franssprekend gedeelte

Denemarken

X

Finland Frankrijk

Geneesmiddelenwet en Wetboek van Strafrecht

X

Farmaceutische Producten Wet

X

Duitsland Griekenland

X

X

Ierland Italië

X X

Luxemburg

X

Preventie van drugverslaving

Nederland

X

Wetboek van Strafrecht, Opiumwet, Geneesmiddelenwet

X

Misbruik van de Drugwet, Geneesmiddelenwet

Portugal

X

Spanje

X

Zweden

X

Verenigd Koninkrijk

MH

BELGIË

70

Een atleet en coach/ administratief medewerker die schuldig bevonden zijn aan overtreding van de antidopingwet worden door de Sport Federatie bestraft.

De anti-dopingregels worden bepaald door de wet. Sommige aspecten van de anti-dopinginstructies van de nationale en internationale sportfederaties kunnen erkend worden door de regering. Bepaalde wetgevingen van de Vlaamse en de Franse gemeenschap verbieden het gebruik van dopingstoffen en -methoden vóór en tijdens een sportwedstrijd (Vlaamse Gemeenschap: besluit van 1991; Franse Gemeenschap: besluit van 2001). De harmonisering tussen de gemeenschappen wordt gewaarborgd door een coördinatieraad. De tests kunnen vóór, tijdens en na een wedstrijd uitgevoerd worden door de regering of door de sportfederaties en moeten geanalyseerd worden in een geaccrediteerd laboratorium. Atleten die schuldig bevonden zijn, worden met disciplinaire sancties bestraft (uitsluiting van de wedstrijd). Alle anderen (trainer, coaches, geneeskundigen,...) die dopingmiddelen aan atleten geven of dit bevorderen worden strafrechtelijk vervolgd. MH

71

DUITSLAND

Doping is verboden vóór en tijdens iedere wedstrijd.


Hoewel er in Duitsland geen bijzondere wetgeving voor doping bestaat, stelt een bepaling in de Farmaceutische Wet (§6a Arzneimittelgesetz) vast dat “de handel met farmaceutische producten voor dopingdoeleinden verboden is”. § 3 van de wetgeving voor dierenbescherming verbiedt doping. Zoals vastgesteld door de Duitse Sport Federatie is het de plicht van iedere Nationale Sport Federatie anti-dopingregels in haar voorschriften op te nemen. MH

72

FRANKRIJK



Wet nr. 65-412 d.d. 1 juni 1965 die het gebruik van stimulerende middelen tijdens sportwedstrijden verbiedt en zowel de testprocedures als ook de straffen voor al diegenen die bij de doping betrokken zijn, vastlegt. Wet nr. 89-432 d.d. 28 juni 1989 betreffende de preventie en bestraffing van het gebruik van dopingmiddelen bij sportwedstrijden en –evenementen. Deze wet herroept de Wet van 1965 en vermeldt een nieuwe dopingdefinitie. Hij stelt een Nationale Anti-Doping Commissie (CNAD) in, bepaalt de richtlijnen voor de uitvoering van doping-tests en zorgt voor een wettige basis voor de maatregelen en straffen die in geval van misbruik toegepast worden. MH

73

GRIEKENLAND



De dopingvoorschriften van Griekse Atletische Federaties stemmen overeen met de voorschriften van het Internationaal Olympisch Comité, de Internationale Federaties en de “Griekse Sportwet van 2002 ”. Het Doping Centraal Laboratorium van het Nationale Centrum voor Sportonderzoek (Athene) is het IOC geaccrediteerde antidopinglaboratorium in Griekenland. MH

74

ITALIË


Een atleet en coach/ administratief medewerker die schuldig bevonden zijn aan overtreding van de antidopingwet worden bestraft.

Wet 14/12 2000 - 376 Voorschriften die gezondheidsbescherming bij sportactiviteiten en de doping-bestrijding betreffen: Misbruik van geneesmiddelen of substanties voor dopingdoeleinden is een delict en wordt direct bestraft: 3 maanden tot 3 jaren en een boete in het geval dat een persoon een andere persoon met dopingstoffen verzorgt, deze verdeelt, deze neemt en/of deze verkoopt. De straf verhoogt zich wanneer door het delict een beschadiging van de gezondheid wordt veroorzaakt, wanneer het delict tegenover minderjarigen wordt gepleegd, wanneer het delict door een lid van het Nationaal Olympisch Comité wordt gepleegd, of wanneer de daad door iemand wordt gepleegd die een medisch beroep uitoefent. Deze persoon wordt de uitoefening van zijn beroep tijdelijk ontzegd. MH

75

NEDERLAND



Er bestaan geen speciale doping-regels. Oprichting van het Nederlands Centrum voor Dopingvraagstukken (NeCeDo) in 1989 om het anti-dopingbeleid te coördineren en voor informatie betreffende doping in de sport te zorgen. In 1999 trad de Doping Controle Nederland (DoCoNed) in werking om antidopingtests voor de Nederlandse sportbonden uit te voeren. De sportbonden blijven verantwoordelijk voor de sancties die gebaseerd zijn op regelgeving die van de internationale federaties werd overgenomen.

MH

76

SPANJE

Doping is verboden vóór en tijdens iedere wedstrijd. Een atleet en coach/ administratief medewerker die schuldig bevonden zijn aan overtreding van de antidopingwet worden door de Sport Federatie bestraft.

De controle van de verboden stoffen en methoden evenals een zekere realisatie van sportactiviteiten moet gegarandeerd worden door de Hoge Raad voor Sport (CSD), een regeringslichaam (Titel VIII van de Wet 10/90 d.d. 15 oktober 1990; de Sportwet). Het Nationaal Anti-Doping Comité wordt door het Koninklijk Besluit 1313/1997 d.d. 1 augustus (BOE 3 september) gereguleerd. Resolutie 24 mei 2001 van de CSD (BOE 22 juni 2001 en 17 oktober 2001): Verboden stoffen en dopingmethodes in de sport overeenkomstig het IOC worden bekrachtigd. Alle deelnemende sportmannen en sportvrouwen moeten accepteren tijdens en tussen de wedstrijden anti-dopingtests te ondergaan, waarbij positieve tests tot disciplinaire maatregelen leiden. MH

77

STRIJD TEGEN DOPING: STRUCTUUR Verenigde Naties Verenigde Naties Organisatie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur Wereldraad van Sportwetenschappen

Wereld Gezondheids Organisatie IOC: Medische Commissie

Raad van Europa

Europese Unie

Nationale Sport Organisaties

Wereldagentschap tegen Doping WADA

Anti-Doping Code

Werkgroep “Ethiek en Opvoeding” Werkgroep “Gezondheid, Geneeskunde en Onderzoek” Werkgroep “Wetgeving” Werkgroep “Harmonisatie” MH

STRIJD TEGEN DOPING:

STRUCTUUR EN INFORMATIE

ANTI-DOPING ACTIVITEITEN VAN DE EUROPESE UNIE FINANCIËLE ONDERSTEUNING VAN INFORMATIECAMPAGNES

Ethische aspecten van doping Biomedische aspecten van doping Politieke aspecten van doping Harmoniastie van wetenschappelijke kennis

78

Doelgroepen Adolescenten en volwassenen Hoge elite-sporten en fitness

Methoden Wetenschappelijke studies Literatuuroverzichten en harmonisatie Informatiemateriaal of -dagen Scholingsprogramma’s

Ontwikkeling van electronische werktuigen Strijd tegen doping zowel in wedstrijdsporten als in vrijetijdssporten Ontwikkeling van preventieve stategieën met speciale betrekking tot jonge mensen

H


"CLEAN SPORT GUIDE"


79

Gemeenschappelijk product van de Raad van Europa en de Europese Unie

Anti-doping onderwijs en informatieproject Ontwikkeling van een anti-dopingscholingsprogramma in de sport

Modules om onderwijsmateriaal te ontwikkelen

Informatieverzameling

Positieve effecten van de sport

Identificatie van doelgroepen

Lijst van toegepaste trainingsmethoden en oefeningen

Het begrijpen van doelgroepen Het formuleren van doelen en objectieven Identificatie van bronnen Selectie en planning van methodiek Planning van feedback en beoordeling

Wat is doping? Waarom is het verboden? Lijst van verboden substanties Lijst van toegelaten substanties Procedure van dopingcontrole

Promotie

Organisatorische structuur van de antidopingactiviteiten en wettige aspecten

Ontwikkeling van een algemene strategie

Case studies en vragen en antwoorden H



80

ORGANISATIES EN WEBSITES Europese Unie – Anti-Doping Eenheid: http://europa.eu.int/comm/sport Wereldagentschap tegen Doping:

http://www.wada-ama.org

Europees Controle Centrum voor drugs en drugverslaving: http://www.emcdda.org/ Duitsland: http://www.bisp.de; http://www.nada.info; http://www.dopinginfo.de Italië: http://www.salute.gov.it/; http://www.provincia.bz.it/aprov/ Spanje: http://www.csd.mec.es/CSD/Deporte/ControlDopaje/ België: http://www.wvc.vlaanderen.be/dopinglijn Nederland: http://www.necedo.nl Frankrijk: http://www.dopage.com; http://www.santesport.gouv.fr/ http://www.dopinginfo.ch; http://www.cafdis-antidoping.net http://europa.eu.int/comm/sport/doc/ecom/gee-991111-complawEU-en.pdf

MH



81

Literatuur

MH

Bijzondere vermeldingen – de foto's werden ter beschikking gesteld door: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24.

Dr. Achim Schmidt, Köln/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Dr. Achim Schmidt, Köln/Germany Dr. Hans Sachs, München/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Fischer GmbH, Ried im Innkreis/Austria Fischer GmbH, Ried im Innkreis/Austria Dr. Achim Schmidt, Köln/Germany Prof. Dr. Klaus Müller, Kreischa/Germany Fischer GmbH, Ried im Innkreis/Austria Dr. Achim Schmidt, Köln/Germany Fischer GmbH, Ried im Innkreis/Austria Prof. Dr. Friedhelm Beuker, Düsseldorf/Germany Prof. Dr. Klaus Müller, Kreischa/Germany Prof. Dr. Klaus Müller, Kreischa/Germany Prof. Dr. Klaus Müller, Kreischa/Germany

82

H

Wat is doping? (I) Herkomst van de uitdrukking. "Doop" (Nederlands) (18 de eeuw): Zuid-Afrikaanse drank

Recommend Documents