Wat is de essentie van het 6 miljard pakket? § Er is een pakket van 6 miljard euro aan aanvullende bezuinigingen overeenkomen. § De bezuinigingen worden hoofdzakelijk gevonden via uitgavenbeperkingen binnen de zorg en sociale zekerheid. De pijn wordt hierbij over alle inkomensgroepen verdeeld. § Voor de VVD belangrijke beleidsterreinen als veiligheid, infrastructuur en onderwijs zijn zo veel mogelijk ontzien. Waarom is er besloten om te bezuinigen? § Het economische herstel treedt later op dan waarmee rekening mee is gehouden. Hierdoor verslechteren ook de overheidsfinanciën. Het gevolg is dat Nederland op te grote voet blijft leven. De overheid geeft namelijk meer uit dan dat er binnenkomt. § Aanvullende bezuinigingen zijn nodig om het begrotingstekort terug te dringen en het pad richting structureel begrotingsevenwicht weer in te slaan. § Dit is nodig om Nederland financieel gezond te houden en rekeningen niet door te schuiven naar toekomstige generaties. Wordt de economie kapot bezuinigd? § Bezuinigingen kunnen op de korte termijn een (relatief klein) effect hebben op de economische groei. Dit is echter heel wat anders dan ‘kapot bezuinigen’. Volgens het Centraal Planbureau is het effect van het 6 miljard pakket bescheiden: de economische groei komt volgend jaar uit op 0.5% in plaats van 0.75%. § Uiteindelijk komt economische groei van de innovatie en ondernemerschap, niet van een uitdijende overheid die alsmaar meer uitgeeft aan sociale zekerheid en zorg. § Bezuinigingen beperken de overheid en scheppen daarmee op termijn juist ruimte voor particulier initiatief en dus economische groei. De economie bezuinig je dus niet kapot als je kort op uitkeringen en subsidies.
Waarom wordt er niet méér bezuinigd? § Met de 6 miljard aan bezuinigingen doet Nederland wat noodzakelijk is, maar niet meer dan op basis van de economische ramingen nodig is. § Met dit pakket, en de maatregelen die reeds in gang zijn gezet door de kabinetten Rutte I en Rutte II, wordt toegewerkt naar structureel begrotingsevenwicht. Waarom wordt niet minder bezuinigd? § Minder bezuinigingen betekent dat de overheidsfinanciën verslechteren. Dit betekent een hoger begrotingstekort en een hogere staatsschuld. § Uiteindelijk moeten deze schulden (met rente) weer worden terugbetaald, ofwel via nog meer bezuinigingen, ofwel via belastingverhogingen. Deze rekening kan niet eindeloos vooruit worden geschoven. § Het laten oplopen van de tekorten en schulden is bovendien financieel onverantwoordelijk omdat het Nederland financieel verzwakt. Uiteindelijk zullen alle Nederlanders dat merken. Zo zetten hoge schulden op de lange termijn een rem op economische groei, of kan het op de korte termijn de rente doen laten oplopen waardoor bijvoorbeeld hypotheken of bedrijfsleningen duurder worden. Maar “alle economen” zeggen toch dat je geen 6 miljard moet bezuinigen? § Zowel het Centraal Planbureau, het Centraal Bureau voor de Statistiek als de Nederlandse Bank geven aan dat de economie niet kapot wordt bezuinigd. Er zijn ook vele economen die wijzen op het belang van het op orde brengen van de overheidsfinanciën. § De coalitie heeft geprobeerd het 6 miljard pakket zo verstandig mogelijk in te vullen: gerichte lastenverzwaringen die niet iedereen raken, en snijden in de uitgaven van de overheid zelf en het beperken van de uitgaven aan zorg en sociale zekerheid. § In tegenstelling tot wat vele partijen beweren, kunnen we niet uit de problemen groeien. De economische groei zal – door onder andere de vergrijzing – in de komende decennia lager zijn dan we gewend waren. We kunnen ons dus niet meer makkelijk rijk rekenen met de gedachte dat we het tekort “later” wel weer inlopen. Waarom wordt de economie niet gestimuleerd? § Een begrotingstekort van 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp), betekent dat de overheid een kleine 20 miljard euro meer uitgeeft dan dat er binnenkomt. Het begrotingstekort is daarmee in feite al een stimulering van de economie.
§ Simpelweg in de breedte meer geld uitgeven in een poging de economie te stimuleren, heeft weinig zin. Nederland is een zeer open economie, waardoor stimuleringsgeld al snel weglekt naar het buitenland en Nederlanders er uiteindelijk zelf niet van profiteren. Maar Nederlanders moeten al dat extra geleende geld wel terugbetalen. § Het enige dat dus met stimuleringsbeleid gestimuleerd wordt, is de staatsschuld. En oplopende schulden schaden het vertrouwen en de economie. Wordt de drieprocentnorm losgelaten? § Als in het najaar blijkt dat de economie verder verslechtert, kan eventueel worden besloten om de drieprocent voor 2014 los te laten. Dit kan voorkomen dat op het laatste moment nog aanvullende maatregelen (denk aan directe belastingverhogingen) genomen moeten worden. § Voorop blijft uiteraard staan dat met het aanvullende bezuinigingspakket, en de maatregelen die reeds in gang zijn gezet door de kabinetten Rutte I en Rutte II, uiteindelijk wordt toegewerkt naar structureel begrotingsevenwicht. Waarom presteert Nederland economisch slechter dan omringende landen? § Het gebruikelijke patroon van economisch herstel in Nederland verloopt grofweg in drie opvolgende fasen: (1) het aantrekken van de export, (2) een toenamen van investeringen en (3) een toename van particuliere consumptie (binnenlandse bestedingen). § Nederland is internationaal gezien zeer vermogend (aandelen, huizen, pensioenen). De laatste jaren is spraken van vermogensverliezen (denk aan dalende woningprijzen en onderdekking van pensioenfondsen), mede als gevolg van de eurocrisis. Bovendien moeten schuldposities van huishoudens, financiële instellingen en de overheid worden afgebouwd (het zogenaamde balansherstel). Hierdoor werkt een positieve exportontwikkeling nog niet optimaal door naar de binnenlandse bestedingen. § Omdat het grootste deel van de export binnen Europa plaatsvindt, wordt als gevolg van de eurocrisis de negatieve ontwikkeling van binnenlandse bestedingen via de export onvoldoende gecompenseerd door de buitenlandse (Europese) bestedingen. Waarom worden belastingen verhoogd? § In het 6 miljard pakket wordt structureel voor het grootste deel bezuinigd via de uitgaven. § Bezuinigen op de uitgaven heeft echter een zekere aanlooptijd nodig. Beleid
moet eerst worden aangepast zodat subsidies en uitkeringen kunnen worden afgebouwd. Dit levert in het eerste jaar dus niet direct het volledige besparingsbedrag op. § Daarom resteren op de korte termijn vaak helaas alleen belastingmaatregelen, aangezien deze direct kunnen worden doorgevoerd. De VVD ziet er wel op toe dat een belastingverhoging van korte duur is en de verdiencapaciteit van Nederland niet aantast. Wordt voldaan aan de afspraak 1/3 lasten 2/3 uitgaven? § Over de gehele regeerperiode voldoet het financiële plaatje aan de verhouding 1/3 lasten en 2/3 uitgaven zoals in het regeerakkoord is afgesproken. Structureel loopt het 6 miljard pakket voor circa 80 procent via de uitgaven. Hier staat tegenover dat de uitgavenvermindering in het eerste jaar lager is, namelijk circa 50 procent. § Het grootste deel van de lastenverzwaring in 2014 is het gevolg van het afschaffen van de stamrecht BV’s. Het wordt mogelijk gemaakt de vermogens binnen de stamrecht BV’s op te nemen met een belastingkorting van 20 procent. Omdat deze maatregel leidt tot extra belastinginkomsten voor de Rijksoverheid, geldt het formeel als lastenverzwaring. Wat zijn de koopkrachteffecten? § Koopkrachteffecten zijn op individueel niveau altijd moeilijk te meten. Het Centraal Planbureau raamt de mediane koopkrachtdaling in 2014 op -0.5 procent. Voor middeninkomens en werkenden geldt dat de koopkracht in 2014 gemiddeld genomen gelijk blijft. § Voor zowel de lagere als de hogere inkomens zal de mediane koopkracht in 2014 afnemen (beide gemiddeld -0,75%). § De grootste koopkrachtdaling doet zich voor bij uitkeringsgerechtigden en gepensioneerden. De koopkracht van gepensioneerden wordt onder andere negatief beïnvloed doordat pensioenfondsen de pensioenen noodgedwongen niet kunnen indexeren. Is het afschaffen van de ouderenkorting een nivellerende maatregel? § Het is geen nivellering. De totale verhouding in het regeerakkoord blijft gelijk. Iedereen gaat erop achteruit. § Niet alleen de ouderenkorting wordt afgeschaft, maar uiteindelijk ook de zorgtoeslag, de huurtoeslag en het kind gebonden budget. Al deze regelingen gaan op termijn over in één huishoudtoeslag. Dit voorkomt het zinloos rondpompen van belastinggeld door de overheid.
Is de afbouw van de algemene heffingskorting een nivellerende maatregel? § Het is geen nivellering. De totale verhouding in het regeerakkoord blijft gelijk. Iedereen gaat erop achteruit. § De afbouw van de algemene heffingskorting houdt verband met het niet invoeren van het inkomensafhankelijk eigen risico. Dit laatste is juist weer gunstig voor de midden- en hogere inkomens. De stijging van het eigen risico naar 680 euro blijft uit. § Lagere inkomens gaan er echter op achteruit omdat voor hen het eigen risico niet van 350 naar 180 euro daalt. Omdat de VVD zich houdt aan de afspraak uit het regeerakkoord met de PvdA, was het nodig dit te repareren. Dat gebeurt onder andere via deze maatregel. Waarom wordt de AOW gekort (afschaffen MKOB)? § Niet bezuinigen betekent dat de overheidsfinanciën verslechteren. Dat betekent een hoger begrotingstekort en een hogere staatsschuld. Uiteindelijk moeten deze schulden (met rente) weer worden terugbetaald, ofwel via nog meer bezuinigingen, ofwel via belastingverhogingen. Deze rekening kan niet eindeloos vooruit worden geschoven. § Inzet bij de bezuinigingen was dat alle inkomens en alle leeftijdsgroepen gelijkwaardig bijdragen aan de bezuinigingen. Daar hoort helaas ook een pijnlijke maatregel als het afschaffen van de MKOB (mogelijke koopkrachttegemoetkoming voor oudere belastingplichtigen) bij. Wat gebeurt er met de zelfstandigenaftrek? § In het regeerakkoord is overeengekomen om in de inkomstenbelasting een aparte winstbox in te voeren voor ondernemers met een gunstige tariefstructuur. In deze winstbox zouden verschillende aftrekposten (zoals de zelfstandigenaftrek, fiscale oudedagsreserve, meewerkaftrek, startersaftrekken en de S&O-aftrek) worden samengevoegd. § Voor deze vereenvoudigingsoperatie is in het regeerakkoord gelijktijdig een besparing van 500 miljoen euro overeengekomen. In het 6 miljard pakket is afgesproken deze besparing met 200 miljoen te verlagen, zodat per saldo 300 miljoen resteert. § De exacte uitwerking van deze voornemens uit het regeerakkoord volgen later dit jaar.
