wat betreft voeding op school

Handleiding voor gezondheidsbeleid gezondheidsbeleid wat betreft voeding op school Steeds meer scholen zijn zich daarvan bewust en willen een gezond voedingsbeleid opstellen. Zij maken afspraken over bijvoorbeeld het eten van tussendoortjes, zoete drankjes, overblijflunch en/of traktaties. Omdat ouders erom vragen, omdat zij het goede voorbeeld willen geven op school of omdat ze bijvoorbeeld merken dat veel kinderen niet ontbijten en zich daarom niet goed kunnen concentreren. Inhoud Deze handleiding voor gezondheidsbeleid op scholen is als volgt ingedeeld: 1. Waarom gezondheidsbeleid op school? 2. Algemene adviezen voor het invoeren van gezondheidsbeleid 3. Uitgangspunten voor gezond beleid: wat past in een gezond eetpatroon? 4. Traktatiebeleid 5. Fruitbeleid of fruitdag 6. Beleid voor lunch of overblijf op school 7. Beleid voor snoep en frisdranken Elders op de site www.utrecht.nl/gezondgewicht.nl vindt u het pdf-bestand ‘bijlagen Gezond Gewicht Basisonderwijs’, waaronder voorbeeldbrieven, voorbeeldenquêtes en een formulier om te turven wat kinderen zoal meenemen naar school aan drankjes en tussendoortjes.

GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2012 Document ‘Handleiding voor gezondheidsbeleid op school’, te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht

1

1 Waarom gezondheidsbeleid op school? Overgewicht bij kinderen is een groeiend probleem 18% van de Utrechtse kinderen in groep 2 en 6 heeft overgewicht. In een aantal wijken is het percentage nog hoger, bijvoorbeeld Overvecht 20% en Zuidwest 25%, en in Noordwest 29%. Dit aantal (uit cijfers van de afdeling Jeugdgezondheidsdienst) neemt naar verwachting nog verder toe. Overgewicht bij kinderen vergroot de kans op gezondheidsproblemen en psychosociale problemen. De Utrechtse aanpak Sinds 2005 zijn in Overvecht ervaringen opgedaan met preventieactiviteiten op scholen rond de thema’s voeding en bewegen. Sinds 2008 ondersteunt de GG&GD ook scholen in de andere aandachtswijken, in Leidsche Rijn en een aantal geselecteerde scholen. Scholen worden onder andere ondersteund als zij willen overgaan op het invoeren van fruitbeleid. In Overvecht hebben inmiddels alle basis scholen na alle scholen fruitbeleid ingevoerd. In andere aandachtswijken hebben ook al een groot aantal basisscholen ingevoerd dat in de pauze alleen nog maar fruit of rauwkost mag worden gegeten. De ervaring is dat met het fruitbeleid het voedingspatroon van leerlingen verbetert: meer kinderen ontbijten en de trek bij de lunch verbetert. Kinderen nemen de goede gewoonte mee om fruit te eten. Ze zullen fruit leren waarderen en daarnaast nog af en toe steeds genieten van snoep en chips. In het factsheet fruitbeleid op de site www.utrecht.nl/gezond gewicht leest u meer hierover. Meer informatie over de cijfers is te vinden in het factsheet Overgewicht in Utrecht. Waarom gezondheidsbeleid? Schoolregels voor gezonde voeding komen meestal voort uit de wens om een ‘gezond leerklimaat’ te creeëren voor de kinderen. Goede voeding is belangrijk voor de gezondheid van de kinderen én voor het leerklimaat op school. Scholen kunnen om verschillende redenen overwegen om fruitbeleid in te voeren voeren: eren: -

Uit onderzoek1 blijkt dat kinderen die ontbijten zich beter kunnen concentreren, ze zullen dus ook beter kunnen leren. Van de Utrechtse kinderen in groep 2 en 6 ontbijt 13% niet dagelijks. In Noordwest is dat zelfs 24% en in Zuidwest 30% (zie ook de factsheet overgewicht). De ervaring op scholen in Overvecht leert dat door het fruitbeleid het aantal kinderen dat met ontbijt op school komt toeneemt, wat merkbaar is in de klas. De concentratie van de kinderen is toegenomen.

1

Hartstichting en Convenant Gezond Gewicht: Relatie tussen voeding, bewegen, overgewicht en

leerprestaties, november 2011 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2012 Document ‘Handleiding voor gezondheidsbeleid op school’, te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht

2

-

Een praktisch punt is dat ‘ontbijten’ tijdens ochtendpauze soms veel tijd kost, wat ten koste gaat van de lestijd of tijd om buiten te spelen. Ouders zouden ervoor moeten zorgen dat hun kinderen thuis ontbeten hebben. Scholen willen die taak in het algemeen niet overnemen. Om 10 uur kan een tussendoortje worden gegeten en dat is niet hetzelfde als een maaltijd.

-

Veel leerkrachten hebben daarnaast te maken met leerlingen die echt ongezonde dingen mee naar school nemen, of die bijvoorbeeld in de lunchpauze naar de supermarkt of snackbar gaan. Vaak zijn er veel leerlingen met buikklachten. Scholen kunnen dan een voorbeeldrol nemen. Ervaring is vaak dat ouders positiever zijn dan verwacht, bijvoorbeeld als zij merken dat kinderen beter lunchen. De regels ondersteunen ouders om grenzen te stellen.

-

Op sommige scholen is er juist vanuit ouders de roep om gezonder beleid. Zij willen hun kinderen graag gezonde tussendoortjes meegeven maar vinden dat moeilijk vol te houden omdat veel andere kinderen ‘lekkere’ ongezonde dingen meekrijgen. Beleid kan dan gezien worden als een manier om deze ouders te ondersteunen in hun wens om kinderen gezond op te voeden.

-

Traktaties op scholen lopen soms ‘uit de hand’ omdat men tegen elkaar gaat opbieden.

Hoe ga je op school om met dit soort regels? Grenzen zijn nodig om gezond op te groeien, maar regels 'van bovenaf' opleggen werkt vaak minder goed. Het is daarom belangrijk om iedereen binnen school en ook ouders en kinderen te betrekken bij de invoering van beleid. In het volgende hoofdstuk vindt u meer hierover een aantal adviezen.


3

2 Algemene adviezen voor het invoeren van gezondheidsbeleid Aandachtspunten bij het invoeren van nieuw beleid -

Bepaal de uitgangssituatie: welke regels zijn er nu op school en hoe worden deze gehandhaafd?

-

Bepaal precies wat wel en niet toegestaan wordt op school voor het tienuurtje, de lunch, de zoete dranken en/of de traktaties.

-

Betrek het hele schoolteam bij het opstellen van de regels.

-

Betrek altijd de MR bij de besluitvorming. De MR heeft een instemmingbevoegdheid met betrekking tot de vaststelling of wijziging van het gezondheidsbeleid. Gezondheidsregels worden vaak ook vermeld in de schoolgids. De oudergeleding van de MR heeft een instemmingbevoegdheid met betrekking tot de vaststelling van de schoolgids.

Zorg voor afstemming afstemming binnen de school -

Denkt iedereen hetzelfde over wat gezond is en wat niet?

-

Wat is de motivatie in het team om gezondheidsbeleid in te voeren?

-

Denk na over de handhaving en maak hierover concrete afspraken, denk ook na over mogelijke uitzondering, bijvoorbeeld voor kinderen met diabetes.

-

Zorg voor gelijke regels binnen de school en gelijke consequenties bij overtreding.

-

Betrek overblijfouders en ga na waar zij tegenaan lopen.

Communicatie -

Het is belangrijk dat de regels minimaal in de schoolgids/beleidsplan komen te staan en via een brief of nieuwsbrief kenbaar worden gemaakt.

-

Overweeg een ouderbijeenkomst te organiseren met informatie over voeding en uitleg van de regels (zie de informatie elders op deze site onder ‘themaweken gezond en fit’).

-

Start met de nieuwe regels tegelijk met een actiedag of –week.

Tips -

Fruitbeleid kan ook vanaf de onderbouw geleidelijk worden ingevoerd.

-

Overweeg om een enquête te houden onder ouders om het draagvlak te meten. Liefst aansluitend bij een ouderbijeenkomst of themaweek over voeding en beweging.

-

U kunt ook vragen over het fruitbeleid op school aan de kinderen voorleggen in het kader van een democratiseringsproject. Zij kunnen hierover dan zelf beslissen, uiteraard op grond van goede informatie over wat gezond is en ongezond.

-

Sommige scholen gaan ertoe over om als regel in te voeren dat kinderen om 10 uur water drinken, en niet langer pakjes of beker drinken. Vaak is dan de schoolregel dat gedurende de dag (uit bidons) water gedronken mag worden.

-

Informeer eens bij de voorschool en de bso wat het beleid daar is. Misschien kan het beleid beter worden afgestemd.

-

Betrek de vakleerkracht LO en de schoolmaatschappelijk werker in het proces.


4

3 Uitgangspunten itgangspunten voor gezond beleid: wat past in een een gezond eetpatroon? eetpatroon? Bij een gezond eetpatroon ligt de nadruk op de drie hoofdmaaltijden: ontbijt, lunch en avondeten. Uit deze maaltijden moeten kinderen de voedingsstoffen en energie halen om te kunnen groeien. Zoete dranken en tussendoortjes bevatten niet die belangrijke voedingsstoffen. Ze gaan vaak wel ten koste van de eetlust bij de hoofdmaaltijden. Bij een gezond eetpatroon is er beperkt ruimte voor ‘verwencalorieën’: extra’s zoals snacks, koek, snoep, gebak en sauzen die niet in de Schijf van Vijf staan (zie ook de site van het Voedingscentrum). Appelsap en Ligakoek = 20% van de aanbevolen energie op een dag! Een pakje appelsap bevat 92 kcal. Een ligakoek is 91 kcal, in een pakje zitten er 2, dus 182 kcal. Samen is dat 274 kcal. Voor meisjes van 4-8 jaar is de gemiddeld aanbevolen hoeveelheid energie: 1400 kcal (voor jongens is dat 1500 kcal). Dit tussendoortje bevat zo bijna 20% van de aanbevolen hoeveelheid energie per dag! Oudere kinderen hebben een grotere behoefte aan energie, maar ook een grotere behoefte aan gezonde voedingsstoffen. Zij hebben dus meer groenten, fruit, brood, melk etc. nodig. De ruimte die overblijft voor producten die niet op de schuif van vijf staan blijft beperkt.

Wat heeft een kind nodig: Elk kind is anders. De eetbehoefte kan van dag tot dag verschillen. Om te weten of het kind niet te veel of te weinig voedingsstoffen binnen krijgt, heeft het voedingscentrum een richtlijn opgesteld: Kinderen van 4 tot 12 jaar hebben per dag nodig: volkorenbrood

3 - 5 sneetjes

aardappelen, rijst, pasta of peulvruchten

2 - 4 opscheplepels

groente

3 - 4 opscheplepels

fruit

2 stuks

halfvolle of magere melk, yoghurtdranken of vla

3 - 5 porties (4 tot 6 dl)

kaas, bij voorkeur 30+

1/2 - 1 plakje

vlees (of vis, ei of andere vleesvervangers

60 - 100 gram (65 - 110 gr. rauw)

halvarine, margarine, bak- en braadproducten

15 - 25 gram

drinkvocht (bij voorkeur water)

1 - 1,5 liter (5 - 7 glazen)

* De laagste aantallen gelden voor kinderen van 4 – 8 jaar en de hoogste aantallen voor de 9-12 jarigen GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2012 Document ‘Handleiding voor gezondheidsbeleid op school’, te vinden op www.utrecht.nl/gezondgewicht

5

Het ontbijt en de lunch lunch Gezond …

… en ongezond

Een goed ontbijt of gezonde lunch bestaat

Croissants, koek, snoep en chips en chocolade en

minimaal uit:

frisdranken, sportdrankjes en andere gezoete

-

graanproducten: bij voorkeur volkoren brood,

dranken passen niet bij een gezond ontbijt.

bruin brood, muesli, brinta, volkoren crackers

Ook krentenbollen, eierkoeken, ontbijtkoeken

of volkoren beschuit

zouden niet te veel en niet te vaak bij de lunch of

In plaats van brood is een schaaltje yoghurt

het ontbijt gebruikt moeten worden. Calorierijker

met een paar eetlepels muesli of

broodbeleg is pindakaas, notenpasta en

havermoutpap ook een goede keuze.

chocoladepasta.

-

-

drinken: halfvolle of magere melk, karnemelk, thee zonder suiker, ongezoet sap

Het ontbijt overslaan is een slecht idee!

bij voorkeur aangevuld met groenten

Het ontbijt is de start van de dag. Nadat je de

(rauwkost) of fruit. Alle soorten vers fruit zijn

hele nacht niets hebt gegeten heeft je lichaam

goed

weer een aanvulling in de energievoorraad nodig om goed te kunnen functioneren. Het ontbijt zet

Brood wordt ’s ochtends vaak belegd met zoet

de stofwisseling in gang. Het is te vergelijken met

beleg. Jam, vruchtenhagel, (appel)stroop,

een auto: eerst tanken dan rijden. Als je dat

sandwichspread en honing zijn de caloriearme

overslaat krijg je in de loop van de dag trek,

varianten. Halvarine of margarine horen erbij; ze

waardoor je meer tussendoortjes gaat eten. Deze

bevatten belangrijke vitamines A en D. Besmeer

bevatten vaak teveel energie, waardoor het

een boterham dun met het beleg.

lichaam(sgewicht) uit balans kan raken.

Tussendoortjes Gezond …

… en ongezond

Een gezond tussendoortje voor de ochtendpauze

Een (mini-)Mars, grote koeken zoals stroopwafels

bestaat uit:

of gevulde koeken, een puntje pizza, een zakje

-

drinken: bij voorkeur water, thee zonder

chips, een handje noten, een zakje koekjes

suiker, melk, karnemelk

bevatten allemaal veel energie en zijn dus niet

fruit of rauwkost

geschikt om dagelijks te gebruiken.

-

Fruit is het beste tussendoortje omdat het

Ontbijtkoek, rijstwafel, eierkoek, rozijntjes of een

voedingsmiddelen bevat die nodig zijn voor een

biscuitje zijn in principe niet te groot maar wel

opgroeiend kind. Het bevat ook voldoende

‘extra’. Van dit alles is 1 stuks of plak wel

energie voor een tussendoortje.

genoeg. Voedingsbiscuits (Sultana, Liga, en dergelijke) bevatten weinig vet, maar toch veel

In fruit zitten ook suikers!

energie. Ze zouden daarom niet vaker dan 1 keer

In fruit zitten natuurlijke fruitsuikers, die

per dag gegeten moeten worden.

inderdaad vergelijkbaar zijn met andere suikers. Fruit levert samen twee procent van de

Brood is ‘te groot’ als tussendoortje: het bevat

hoeveelheid energie die de gemiddelde

voor een kind zo veel calorieën dat het het

Nederlander binnenkrijgt. Fruit levert relatief

normale eetpatroon verstoord. Als kinderen

weinig calorieën en veel vitamines en mineralen.

brood meenemen voor de ochtendpauze, is dat

Fruit bevat ook veel voedingsvezel.

meestal een uitgesteld ontbijt.


6

(Zoete) drankjes Gezond …

… en ongezond

Een kind tussen 4 en 8 heeft elke dag 5 tot 7

Gezoete dranken, zoals wicky's of appelsap,

glaasjes drinken nodig.

bevatten geen voedingmiddelen, maar wel veel

-

Met thee zonder suiker, melk en melk-

energie (4 of 5 suikerklontjes per glas). De

producten en water drink je gemakkelijk 5 tot

meeste kinderen krijgen zo dus veel extra

7 glaasjes per dag.

calorieën binnen.

-

Melk en melkproducten leveren belangrijke voedingsstoffen voor een kind. 2 tot 3

Om gezonde eetgewoonten aan te wennen is het

bekertjes halfvolle melk, karnemelk of zuivel-

belangrijk dat een kind ongezoete dranken leert

drank zonder suiker per dag is genoeg.

te drinken.

Het advies is om kinderen niet meer dan 2

Frisdranken (zoals cola) en sportdranken en ook

glaasjes met zoetstof gezoete dranken per dag te

Ice tea bevatten erg veel suiker en zijn daarom

geven. Hebben ze dorst of willen ze meer, dan is

geen goede kinderdrankjes.

water uit de kraan een goed alternatief. Tip: drink water in plaats van fris bij het avondeten.


7

4 Traktatiebeleid

dat: Wist u dat - Een pakje Evergreens 140 kcal bevat en een klein zakje chips 150 kcal? - De tussendoortjes die kinderen (vaak dagelijks) mee naar school krijgen, dus structureel vaak een groter probleem zijn dan de traktaties op school? Traktaties geven ouders mee voor andere kinderen, juist daarom ligt het voor de hand dat de school grenzen daarin stelt. Niet alleen vanwege de gezondheid, maar ook omdat ouders elkaar vaak willen overtroeven en daardoor elkaar op kosten jagen. De meest gezonde traktatie is fruit. Maar vaak wordt bij een feestelijke verjaardag ‘bijzonders’ getrakteerd, anders als wat de kinderen op een doorsnee dag eten. Het gaat daarom in het traktatiebeleid meer om de hoeveelheid. Niet alle traktaties hoeven echt gezond te zijn, maar de hoeveelheden zijn beperkt. En het gaat om één ding tegelijk! Wat zijn dan verantwoorde traktaties? Voorbeelden van goede traktaties zijn: -

(versierd) fruit

-

één snoepje

-

rozijntjes

-

kindertoetje (bijv. danoontje)

-

kinderkoekje

-

mini-krentenbol /eierkoek

-

ontbijtkoek

-

ketting van zoutjes (nibb-it)

-

kleine stukjes kaas (bijv. met fruit)

-

bekertje met zoute stokjes

-

rijstwafel (met yoghurtlaagje)

-

pannenkoekje

-

waterijsje in de zomer

-

of bijvoorbeeld een klein speeltje, zoals bellenblaas, vingerpopje.

Waar Waar zou je regels over kunnen afspreken: afspreken: -

Zakken snoep!

-

Priklimonade

-

Nootjes en pinda’s e.d. (in verband met verstikkingsgevaar)

-

Lolly’s, kauwgom, marsen en snickers en dergelijke

-

Grote koeken (zoals stroopwafels en glacékoeken)

-

Worst in verband met verschillende geloofsopvattingen

Wat als een kind toch iets ongezonds meeneemt als traktatie? Het is het meest consequent om traktaties mee terug naar huis gegeven met het jarige kind als het echt te groot is. De leerkracht kan het kind bijvoorbeeld met een snoepzak rond laten


8

gaan zodat iedereen één snoepje kan nemen. De andere snoepzakken gaan dan mee terug. Natuurlijk moet dit van tevoren duidelijk aan ouders gecommuniceerd worden. Tips: -

Voor het gebit is het beter (in verband met het aantal ‘eetmomenten’) om de traktaties tegelijk met het 10-uurtje te laten opeten.

-

Leg voorbeelden van gezonde traktaties op school neer en hang de traktatieposter op.

-

Neem voorbeelden van gezonde traktaties op in de nieuwsbrief, kijk bijvoorbeeld op de site www.gezondtrakteren.nl


9

5 Fruitbeleid of fruitdag Onder fruitbeleid wordt hier verstaan dat leerlingen uitsluitend fruit of rauwkost meenemen voor de ochtendpauze. Op alle basisscholen scholen in de wijk Overvecht en op veel scholen in andere (aandachts)wijken is al ervaring opgedaan met fruitbeleid op school. Er zijn ook enkele scholen waar ouders of MR het initiatief hebben genomen om gezonde tussendoortjes op de agenda te zetten. Verwachte resultaten van fruitbeleid: -

Uit onderzoek is gebleken dat kinderen vaker en beter ontbijten en dat ze zich daardoor beter kunnen concentreren op school. Goede voeding is belangrijk voor de gezondheid van de kinderen én voor het leerklimaat op school.

-

Het eten tijdens de ochtendpauze kost minder tijd omdat kinderen het ontbijt niet meer inhalen, zodat er meer tijd is om buiten te spelen.

-

Kinderen lusten eigenlijk wel altijd hun fruit wel als er gezamenlijk fruit gegeten wordt. Ze zijn vaak ook heel ontvankelijk voor de gezonde boodschap en stimuleren elkaar daarbij.

-

Ouders merken dat hun kind beter gaat eten bij de lunch.

-

Fruitbeleid is de meest directe manier om álle ouders te bereiken met de gezonde boodschap en hen hierover te laten nadenken. Het bewustzijn bij ouders en leerlingen voor gezonde voeding neemt toe. Het draagt bij aan een gezondere leefstijl, met mogelijk als merkbaar gevolg dat kinderen bijvoorbeeld minder buikpijnklachten hebben.

-

Behalve voeding zullen ook opvoedingsthema’s aan de orde komen als het gaat om fruitbeleid. Een onderwerp als grenzen stellen kan bespreekbaar gemaakt worden. Fruitbeleid kan aanleiding zijn om de ouderparticipatie nieuw leven in te blazen.

-

Ouders die willen dat hun kinderen gezond eten, worden vanuit school ondersteund; de school neemt daarin een voorbeeldrol die door een groot deel van de ouders gewaardeerd zal worden.

-

Fruitbeleid is mogelijk een manier om de school te profileren als gezonde school.

Mogelijkheden voor de invoering van fruitbeleid Zie ook de algemene adviezen voor het invoeren van beleid in hoofdstuk 2 van dit document en het factsheet fruitbeleid. Mobiliseer ouders of de MR en sluit aan bij

Een enquete kan mogelijk uitwijzen hoe het

initiatieven van de ouders

draagvlak op uw school is (zie de site www.utrecht.nl/gezondgewicht.nl het pdf-bestand ‘bijlagen Gezond Gewicht Basisonderwijs’)

Organiseer een themaweek/actiedag of ouderavond.

Zie het bestand ‘themaweken Gezond en Fit!’ op de site www.utrecht.nl/gezondgewicht voor praktische tips.


10

Start met een week lang elke dag fruit uitdelen. Uiteraard is het uitgangspunt dat ouders hun kinderen geen tussendoortje meer hoeven mee te geven voor 10 uur, het fruit is dan het tussendoortje. Mogelijk is sponsoring mogelijk van de supermarkt of groenteboer. Informeer of de GG&GD voor uw school kan bijdragen (zie het bestand ‘het project Gezond Gewicht op basisscholen’ op de site www.utrecht.nl/gezondgewicht)..

Meestal wordt gekozen voor elke dag van de week een ander soort fruit. Schoolbreed dus hetzelfde. Sommige scholen houden appels achter de hand voor als een kind een fruitsoort echt niet lust. Kijk bij de keuze van het fruit ook naar het gemak om te eten. Bijvoorbeeld: Appel, banaan, druiven (reken ongeveer 125 gram per kind, liefst pitloos), 2 mandarijnen, perzik/nectarine. Het is leuk om op één van de dagen groenten te geven: cherrytomaatjes, stuk komkommer en wortel bijvoorbeeld. Laat eventueel op één dag kinderen kennismaken met onbekendere fruitsoorten en/of een salade te laten maken. Denk aan: pruimen, kiwi (eten met een lepeltje), ananas (met ananassnijder), mango, meloen (een galiameloen per 6 kinderen) maar ook onbekendere/meer exotische fruitsoorten. In de onderbouw kunnen misschien ouders worden in gezet hiervoor.

Voor het nieuwe beleid eerst in de onderbouw in

Heeft de voorschool of peuterspeelzaal

en ‘schuif het elk jaar door’.

fruitbeleid? Sluit hier dan bij aan. Voer het eventueel gezamenlijk in. In de onderbouw staan ouders vaak nog iets mee open voor fruitbeleid en het is makkelijker om het beleid bij nieuwe groepen leerlingen in te voeren. In de onderbouw is het overigens leuk om het fruit te laten delen. Zo leren kinderen verschillende soorten fruit kennen.

Overweeg om het fruitbeleid in te voeren in het

Aansluitend bij de lessen over gezonde voeding

kader van een ‘democratieproject’

(bijvoorbeeld aan de hand van de lesmethode Lekker Fit! of "Ik eet het beter") en lessen over democratie, laat je per klas kinderen stemmen over wel of niet fruitbeleid. Als ze kiezen voor fruitbeleid, wordt het ook echt beleid: het komt op de website/in de schoolgids en iedereen moet zich eraan houden! Op een school in Overvecht is het fruitbeleid op deze manier ingevoerd.

Ga na of uw school in aanmerking komt voor

De GG&GD Utrecht biedt extra ondersteuning aan

ondersteuning van de GG&GD. Bijvoorbeeld voor

een deel van de scholen in Utrecht:

een leerkrachtenbijeenkomst, ouderbijeenkomst

-

of voor de fruitbakjes.

-

scholen in de aandachtswijken scholen waar een voorschool aan gekoppeld is scholen waar meer dan 20% van de leerlingen overgewicht heeft


11


12

6 Beleid voor voor de lunch of overblijf op school Ook bij de lunch kan vanuit school geprobeerd worden om gezond eten te stimuleren. Uitgangspunt kan zijn dat er in de lunchpauze brood wordt gegeten, dus geen pizzapunten, croissants, koek, snoep, chips en chocolade. Ook frisdranken en energiedrankjes passen niet bij een gezonde lunch. Zonder alles te willen controleren, kunnen hierover afspraken gemaakt worden binnen school. Uiteraard moeten overblijfkrachten hierbij zeker betrokken worden, zodat zij voldoende informatie hebben en er afstemming is over het beleid en de handhaving? Mogelijk kan via de GG&GD een diëtiste worden uitgenodigd. Ouders kunnen via een ouderavond of via een nieuwsbrief gezonde adviezen krijgen (zie het bestand ‘themaweken gezond en fit’ op www.utrecht.nl/gezondgewicht). Probeer draagvlak in het team en bij ouders te vinden als je verwacht dat er weerstand zal zijn van ouders tegen (nieuwe) regels. Algemene regels over geen snoep, chips, chocolade en kauwgom stuiten meestal niet op veel weerstand. Dat geldt ook voor frisdrank en energiedrankjes. Deze zaken kunnen betrekkelijk eenvoudig mee terug gegeven worden met het kind. Als het gaat om bijvoorbeeld pannenkoekjes, pizzapunten of croissants als lunch, is het wellicht productiever om waar nodig meer open in gesprek te gaan met ouders, zodat leerkrachten/overblijfouders niet met een ‘politiepet’ de lunchpauze in hoeft te gaan. In alle gevallen moeten de richtlijnen regelmatig opgefrist worden, zowel voor ouders als voor leerkrachten/overblijfouders. Moeten kinderen hun broodtrommel leegeten? Veel ouders vinden het belangrijk dat hun kinderen goed eten en hun broodtrommel leegeten. Maar wat als kinderen aangeven dat ze voldoende hebben gegeten? Probeer na te gaan of er voldoende rust is om te eten. Als dat zo is, dan is er misschien een reden dat het kind het lunchtrommeltje niet leeg krijgt. Misschien is het lunchpakket te groot of heeft het kind in de pauze zo veel gegeten dat de eetlust is verdwenen. Met ouders kan dan nagegaan worden wat mogelijke oplossingen zijn. Randvoorwaarden: -

Bij de lunch is het heel belangrijk om te zorgen voor een goede sfeer en voldoende rust om het brood te eten.

-

Ga na of schoolmelk een optie is (zonder de mogelijkheid om chocomel of fristi te kiezen) om het drinken van melk te stimuleren.

-

Misschien is er een mogelijkheid om een koelkast neer te zetten voor melk/karnemelk?


13

-

Een regel kan ook zijn dat er maar één pakje drinken gedronken mag worden.

-

Ga na of er een mogelijkheid gecreëerd kan worden om thee of soep te maken?

-

Overweeg om enkel fris water uit de kraan te schenken.

-

Zijn er bij de overblijf gewoonten als het uitdelen van snoep als beloning bij de lunch? Veel ouders hebben hier bezwaar tegen en het geeft uiteraard niet het goede voorbeeld. Maak de gewoonte bespreekbaar en zoek een andere oplossing.

-

De lunchpauze is natuurlijk ook bedoeld om zo veel mogelijk (in de buitenlucht) te bewegen!


14

7 Beleid op snoep, snoep, chips en frisdranken frisdranken en beleid voor zoete dranken dranken Op de meeste scholen zijn er wel regels over snoep, kauwgom, chips en over frisdranken zoals cola. Meestal is het zo dat dit onder schooltijd niet gegeten/gedronken mag worden. Als een kind deze zaken bij zich heeft, wordt het weer mee teruggegeven naar huis. Op de ‘verboden lijst’ zou kunnen staan: -

frisdrank (cola etcetera)

-

energiedrankjes

-

snoep (waaronder chocolade, mars, snickers etc.)

-

chips

-

kauwgom

Voor traktaties bij verjaardagen wordt in het algemeen een uitzondering gemaakt.


15

wat betreft voeding op school

Recommend Documents