Wat als iedereen meedoet?! Terugblik miniconferentie Arbeidsparticipatie op 24 maart 2015
Ons doel en onze aanpak
Plenair programma
Onder het motto ‘Wat als iedereen meedoet?!’ organiseerde Spectrum, partner met elan, op 24 maart 2015 een miniconferentie over arbeidsparticipatie. In deze publicatie blikken we terug.
Gerard Fidder van de gemeente Arnhem, regiosecretaris Participatiewet en bestuursadviseur, vertelt over de Participatiewet en hoe de arbeidsmarktregio straks te werk gaat. Aansluitend legt Nick Goedman van UWV Werkbedrijf uit wat de banenafspraak inhoudt en wat daarbij komt kijken. De powerpoint van beide presentaties vindt u in de bijlage. Ondanks dat de regelgeving ingewikkeld lijkt en vragen oproept, ziet Spectrum kansen en mogelijkheden door veranderingen binnen de maatschappij en de Participatiewet. Brigitte Theeuwen, directeur, en Henny Ketelaar, adviseur, geven hun kijk op de inclusieve arbeidsmarkt. Dat is vooral een kwestie van (anders) kijken, denken en doen. Iedereen heeft talent; als de wil er is, komen we er samen wel. Natuurlijk moet er ook wat gebeuren. Om talenten van mensen met een arbeidsbeperking te benutten, is goede begeleiding nodig en moeten partijen elkaar weten te vinden. Spectrum kan deze verbindingen leggen en samen met partners de nodige vernieuwing voor elkaar krijgen, waaraan iedereen bijdraagt vanuit zijn eigen rol. Het gaat erom dat het iedereen wat oplevert. Vervolgens schetsen drie organisaties hoe zij kansen creëren voor en met mensen met een (arbeids)beperking of lange afstand tot de arbeidsmarkt: project ‘De Brug’ door Presikhaaf Bedrijven samenwerking tussen Driestroom en Hoveniersbedrijf ‘Dienstverlening in het groen’ Cambio Buurtbeheer, onderdeel van CirculusBerkel In de verdiepende sessies krijgen de aanwezigen de kans om dieper op een aanpak in te gaan.
Iedereen heeft talenten en mogelijkheden: een groot kapitaal dat benut zou moeten worden. Helaas is dat nog niet de dagelijkse praktijk. Dat stelt ons – gemeenten, werkgevers en maatschappelijke organisaties – voor uitdagingen. Hoe breng je arbeid & talent bij elkaar, zodat iedereen kan meedoen, ook mensen met een arbeidsbeperking of mensen die al langere tijd werkloos zijn? Hoe creëer je kansen voor iedereen? Wat werkt? Wat levert het op? Tijdens deze miniconferentie wilden wij u inspireren, door te delen in succesvolle aanpakken en met u de dialoog aan te gaan. Wij wilden u ook enkele handvatten geven hoe je mensen kunt ondersteunen om toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt. Het programma bestond uit een plenair deel met presentaties van onder andere de gemeente Arnhem en UWV Werkbedrijf en praktijkvoorbeelden van Presikhaaf Bedrijven, Driestroom & Hoveniersbedrijf ‘Dienstverlening in het groen’ en Cambio & Circulus. Aansluitend daarop volgde een open space programma met interactieve presentaties, speeddates en korte workshops.
Terugblik bijeenkomst Arbeidsparticipatie
1
Verdiepende sessie ‘De Brug’ door Presikhaaf Bedrijven en IrisZorg Peter Offringa van Presikhaaf Bedrijven, samen met Adri, deelnemer van het project ‘De Burg’ Voor een volgeladen zaal deelt Peter zijn zorgen over de toekomst voor mensen als Adri, een deelnemer aan project ‘De Brug’. Peter denkt dat het met de nieuwe wet- en regelgeving steeds moeilijker wordt om bijvoorbeeld daklozen zoals Adri, ook in de toekomst naar een betaalde baan te helpen. Hij is benieuwd of anderen in de zaal zijn mening delen. Die vraag leidt tot een levendige discussie. Veel deelnemers herkennen en delen Peters verhaal: een flink aantal mensen dat steun nodig heeft en weinig budget om hen te kunnen helpen. Daarnaast zijn er veel mensen zonder ‘beperking’ die ook een baan zoeken; dat maakt de kansen voor de doelgroep om een betaalde baan te vinden nog lager. In de workshop zijn er ook mensen aanwezig die werkgever zijn of bij een re-integratiebedrijf werken. Zij signaleren, dat steeds meer organisaties/bedrijven open komen te staan om een eigen bijdrage aan een inclusieve arbeidsmarkt te leveren. Werkgevers weten alleen nog niet goed hoe zij dit kunnen aanpakken. Zij zijn bereid iemand een plek te geven, mits ze hulp krijgen bij de toepassing van regelingen (werkgevers ontzorgen). Zowat iedereen ziet de noodzaak tot meer samenwerking tussen hulpverleningsorganisaties, werkgevers, overheid en UWV. Men wil graag voorkomen dat in de toekomst werkgevers alleen degenen in dienst willen nemen die een ‘registerstatus’ hebben, voor wie zij subsidie kunnen krijgen. Dan blijven de mensen zonder registerstatus aan de kant staan. Ook al weten de aanwezigen (nog) niet hoe zij de samenwerking vorm kunnen geven, zij gaan graag met elkaar de dialoog aan. Na afloop van de verdiepingssessie, brengen ze dit gelijk met elkaar in de praktijk, door met elkaar in de foyer verder te spreken.
Verdiepende sessie Driestroom Werkpost Groen en Hoveniersbedrijf ‘Dienstverlening in het groen’ Rob Huntink en Rosien Hamaker van Driestroom, samen met twee werknemers, en met Giel Fransen van Hoveniersbedrijf ‘Dienstverlening in het groen’ Welzijnsorganisatie Driestroom zoekt de samenwerking met mkb-ondernemers om hun cliënten ‘echt werk’ te bieden: werk met een economische waarde. Driestroom doet dit met zogenaamde ‘werkposten’, waar mensen met een (arbeids)beperking aan het werk gaan. De werkposten kenmerken zich door het volgende: kleinschalig; werkt samen met ondernemer/werkgever; begeleiding vanuit Driestroom er plekke; (onkosten)vergoeding voor de werkzaamheden voor werknemers/cliënten; enig werktempo en productkwaliteit; doorstroom naar betaald werk is mogelijk. Eén van de werkposten van Driestroom is Werkpost Groen. Net als de andere Werkposten werkt ook Werkpost Groen samen met regulieren bedrijven, bijvoorbeeld met Hoveniersbedrijf ‘Dienstverlening in het groen’. Werknemers van het hoveniersbedrijf voeren het fijne hovenierswerk uit en de werknemers van Driestroom het grovere werk, zoals gras maaien, zagen en groenafval afvoeren. Specifiek aan Werkpost Groen is: seizoenswerk; werken in de buitenlucht; teamwerk; flexibel; iedereen kan in principe meedoen. De deelnemers aan de verdiepingssessie gaan met elkaar in discussie aan de hand van een aantal stellingen. Er ontstaat een dialoog en deelnemers leggen met elkaar verbindingen, door na afloop verder met elkaar in gesprek te gaan.
Terugblik bijeenkomst Arbeidsparticipatie
2
Verdiepende sessie ‘Cambio Buurtbeheer’: samen werken aan de leefbaarheid in de buurt Benjamin Beerthuis, directeur van Cambio Buurtbeheer Bennie Moes, grondlegger van en manager bij Cambio Buurtbeheer Henk Knip, directeur van moederorganisatie Circulus-Berkel
http://www.cambiodeventer.nl/. Cambio wordt grotendeels gefinancierd vanuit opdrachten (met name reiniging, buurtonderhoud) van de gemeenten. Er zijn permanent meer dan 100 mensen bij Cambio aan de slag, als werknemer, stagiair, vrijwilliger of in het kader van een activeringstraject of dagbesteding.
Open Space Cambio Buurtbeheer is ontstaan op initiatief van enkele inwoners in een volkswijk van Deventer. Eén van die inwoners is Bennie Moes, inmiddels bij Cambio opgeklommen als manager. Bennie is samen met enkele andere buurtbewoners aan de slag gegaan om de leefbaarheid in de buurt te vergroten. Eerst werd hij voor gek versleten als hij met knijper het vuil uit de buurt opraapte, maar hij kreeg al snel volgers. Nu in 2015, 20 jaar na de start, is Cambio een bloeiend bedrijf, met de volgende (kleinschalige) onderdelen: reiniging: werken aan een schone buurt; buitenploeg: groenonderhoud; fietsdepot: fietswrakken de buurt uit; fansupport: begeleiding van (over)enthousiaste supporters (i.s.m. Go Ahead Eagles); keuken: samen koken voor de buurt; fietsenwerkplaats: reclyclen van fietsen; werkplaats in de wijk: ontmoetingsplek in de buurt; Deventer schoon familie: samen de buurt schoonhouden. Binnen Cambio kunnen mensen al werkend leren en zich ontwikkelen. Zie voor de bedrijfsfilm
Workshop ‘Participeren in de Wijk!’ Werner Rutjes
[email protected] en (06) 832 54 730 Participeren, actief burgerschap, elkaar helpen, elkaar ontmoeten: dit draagt ertoe bij dat de samenhang in de wijk wordt vergroot en men elkaar leert kennen. Leefbaarheid en sociale cohesie versterken! Hoe creëer je participatiepunten en samenwerking in de wijk waarin (kwetsbare) buurtbewoners, zorg- en welzijnspartijen, sociale ondernemers en beleidsmakers mogelijkheden creëren om mensen te ondersteunen om toegang te krijgen tot de arbeidsmarkt?
Participatiepunten zijn plekken in de wijk waar mensen elkaar ontmoeten en mee kunnen doen: voor en door burgers, die samen dingen ondernemen, waar vraag en aanbod samen komen. De aanpak: 1. Ophalen van de verhalen bij (kwetsbare) buurtbewoners, organisaties, professionals, vrijwilligers, gemeente. 2. Verhalen begrijpen en vertellen vanuit het perspectief van de eigen kracht van burgers. 3. Gezamenlijk een stip op de horizon zetten. Terugblik bijeenkomst Arbeidsparticipatie
3
4. Samen ervaren (=doen!) en van elkaar leren. Bij de ‘stip op de horizon’ gaat het om het inzetten op ‘meewerken’ en ‘meedoen’ in de eigen buurt, vanuit de uitgangspunten: van individuele naar groepsondersteuning; ontwikkeling van betekenisvolle eigen sociale netwerken; vanuit een inclusieve benadering; minder professioneel en meer informeel; ondersteuning van wie het niet zelf kan.
In het concept staat de inwoner en zijn leefwereld centraal.
toepassing is door plaats te nemen aan één kant van een lijn, dat op de vloer is aangebracht. De besproken stellingen: 1. Ik wist voor vandaag al wat inclusief werkgeverschap betekent. 2. Ik vind inclusief werkgeverschap: een noodzaak/een trend. 3. Wordt bij jouw organisatie/bedrijf hierover gesproken? 4. Denk je dat inclusief werkgeverschap mogelijk is bij jullie? 5. Gebeurt het al? 6. Hoe sta je zelf tegenover het werken met iemand met een arbeidsbeperking? Graag/Twijfels 7. Heb je zelf op je werk te maken met iemand met een arbeidsbeperking? Deelnemers geven een toelichting op hun keuzes en gaan met elkaar in dialoog, wat inzichten geeft voor cultuurverandering en inclusief werkgeverschap.
Workshop ‘Inclusief werkgeverschap’ Réka Incze
[email protected] en (06) 204 19 725 Wat betekent inclusief werkgeverschap? Welke zichtbare en onzichtbare aspecten van diversiteit kunnen binnen een bedrijf/organisatie aanwezig zijn? In de workshop hebben de deelnemers dit ervaren, via de werkvorm ‘De streep’. Met deze aanpak kunnen de deelnemers ook zelf binnen hun eigen team/organisatie een dialoog voeren om arbeidsparticipatie aan de gang te brengen.
Deelnemers krijgen stellingen voorgelegd, waarbij ze fysiek moeten kiezen wat voor hen van Terugblik bijeenkomst Arbeidsparticipatie
Progressiegericht werken Elise Roelofse
[email protected] en (06) 249 15 908 Van de elf deelnemers aan de workshop is één persoon bekend met de ideeën van progressiegericht c.q. oplossingsgericht werken. Deze manier van werk is gebaseerd op positief en kansrijk denken. Over het algemeen zijn mensen gevoeliger voor negativiteit dan voor positiviteit. Wat zien de deelnemers als ze naar deze sommen kijken: 1 + 1 = 2, 2 + 3 = 4, 3 + 3 = 6? Ze zien als eerste een fout. Dat er twee sommen 4
goed zijn, is blijkbaar minder van belang. Deze constatering leidt tot lachende gezichten bij de deelnemers; het is meteen helder welke kant het opgaat. Je leert minstens zo veel van succes dan van faalervaringen. Het effect van leren van succes is dat je positieve emoties gaat ervaren, daar word je creatiever van. Uitgangspunten van de progressiegerichte benaderingswijze: Stop met wat niet werkt en doe iets anders: “If you do what you always did, you get what you always got”. Doe meer van wat wel werkt of wel goed gaat – je ervaart (soms kleine) successen. Leer van die successen – denk niet: ”Zo, dat ging goed verder maar weer!” maar sta er bewust bij stil. Wat heb je zelf in je mars om te komen waar je wilt of wat heb je nodig en hoe krijg je dat? Tot slot oefenen de deelnemers met de schaalvraag: het doorbreken van probleemdenken.
Mantelzorgende werknemers Ursela van Dijk
[email protected] en (06) 249 15 908 Mantelzorgers staan meestal niet vooraan in de rij om voor zichzelf op te komen. Ook niet op hun werk. Tijdens de workshop over mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid maken de deelnemers daarom een korte ‘detour’. Eerst bespreken ze met elkaar wat zij zelf over tig jaar aan zorg van mensen uit hun netwerk willen ontvangen. En vervolgens bekijken ze hoe zij in hun huidige werksituatie op kunnen komen voor de belangen van hun 'toekomstige mantelzorgers'. Wat hebben zij nodig om hun werk en de mantelzorg in balans te houden? Enkele belangrijke aspecten: een veilige cultuur om mantelzorg op het werk bespreekbaar te kunnen maken, flexibele maatwerkoplossingen en doorverwijsmogelijkheden. En natuurlijk een goede borging, zodat oog voor mantelzorg niet afhankelijk is van individuen. Uit de workshop komt duidelijk naar voren, dat veel mensen niet eens per se vanuit hun eigen toekomst Terugblik bijeenkomst Arbeidsparticipatie
hoeven terug te redeneren. Zij hebben namelijk vaak al ervaring als mantelzorger. Dat kan ook bijna niet anders. Uit het SCP-onderzoek ‘Concurrentie tussen mantelzorg en betaald werk’, dat op de dag van deze workshop verschijnt, blijkt dat 17,5% van alle werknemers ook mantelzorgtaken heeft.
Investeringsmodel Christa Vogel en Joel Rijnaard
[email protected] en (06) 516 37 112
[email protected] en (06) 244 54 114 In de workshop staat het investeringsspel centraal, waarbij deelnemers inzicht krijgen over hoe je jongeren in beweging kan krijgen en weer perspectief te laten zien. De eigen regie vormt de sleutel. Jongeren formuleren hun eigen doel en maken de weg daar naartoe inzichtelijk. De obstakels kunnen overwonnen worden met een kleine investering. In groepjes van drie werken deelnemers een idee uit vanuit het perspectief van een jongere. Het idee moet realiseerbaar zijn binnen een jaar. Voor de rest zijn er geen restricties. De centrale vragen in dit onderdeel zijn: wat zou je graag op willen zetten en waarom? De deelnemers willen – als zij jongeren zouden zijn – een theaterstuk maken en een diploma tot fysiotherapeut/sportmasseur behalen.
Vervolgens wordt in twee rondes het investeringsspel gespeeld. Ronde 1: matrix en obstakel. De groepjes vullen een matrix in. Centrale vraag is: wat is nodig om het project te laten slagen? De deelnemers gaan op zoek naar creatieve oplossingen voor obstakels. Geld blijkt uiteindelijk voor beide groepjes een obstakel. Gezamenlijk komen ze tot de conclusie dat het theaterstuk kleiner opgezet kon worden en in een buurthuis kan worden uitgevoerd; dat drukt de kosten. De deelnemers willen een sponsorloop 5
realiseren om hun stuk te promoten en te financieren. De sportmasseurs in spé kunnen tegen een laag tarief massages uitvoeren, waarmee zij hun opleiding deels kunnen financieren. Ronde 2: microkrediet. In deze ronden krijgen de groepjes € 1.000,- per groep om de obstakels te overwinnen. De deelnemers hebben inzicht gekregen in de mogelijkheden die met een kleine investering bereikt kunnen worden.
Tot slot We kijken terug op een bijeenkomst die waar verbindingen zijn gelegd, licht chaotisch verliep, ideeën zijn verspreid en enthouasiasme naar boven kwam. Wij gaan graag met u verder aan de slag, om kansen te creëren voor en met mensen: mensen die nu nog aan de zijlijn staan en graag hun talenten en mogelijkheden willen benutten. Ten behoeve van zichzelf en van de samenleving. Laten we samen aan de slag gaan, met hen! Wij denken en werken graag mee.
Nuray Karabacak
[email protected] (06) 485 31 961
Henny Ketelaar
[email protected] (06) 135 07 482
Terugblik bijeenkomst Arbeidsparticipatie
6