Wasraten smeltkist, zelfbouw en functioneel. Er is geen twijfel, de vakhandel biedt excellente edelstaal wassmelter aan. Deze werken met stoom en geven een goed resultaat bij het uitsmelten van oude wasraten. Maar voor de beginner zijn deze meestal te duur. Op een of andere manier moeten de toekomstige oude wasraten, uitgesneden darrenraat, ontzegelwas en andere wasresten zonder veel werk zo hygiënisch mogelijk verwerkt worden. De ruwe was is daarvoor te kostbaar. Tenslotte wordt hij gebruikt voor het maken van onze waswafels en degene die scherp telt weet dat het veredelingsproces, kaarsen maken, extra geld in het laatje brengt. En dan is er zo iets als de was kwaliteit. De in de handel verkrijgbare ruilwas is met het zicht op de varroacide residu’s misschien belast. Steeds meer imkers willen hun uitgesneden oude raten, deze moeten volledig leeg en droog zijn, niet meer aan de wasverwerkende industrie afleveren. Zodoende blijft alleen nog de eigen was kringloop als alternatief over. Hier moet men een Zelf gebouw de stoomw assmelter. oplossing zoeken die op maat is van iedere imkerij. Sinds er kosten gunstige stoomgeneratoren op de markt zijn is het voor een handig persoon geen ernstig te nemen horde meer. In het navolgende beschrijven we de bouwwijze van een raten smeltkist. Uiteraard zijn er andere manieren om zo’n kist te bouwen.
Doorsnede van zelfbouw stoomwassmelter File; Wasraten smeltkist.wpd
1-3-2011
1
Universeel bruikbaar. Gemaakt is deze smeltkist voor het uitsmelten van hele oude raten daarom moet niets uitgesneden worden. Hierdoor kunnen verzegelde darrenraten, in zijn geheel of uitgesneden, raten uit bevruchtingskastjes, ontzegelwas en resten was gesmolten worden. De raat smeltkist wordt in een gesloten ruimte gebruikt het beste is de garage maar het kan ook in de kelder. Na het vullen met raten en/of wasresten en in het bedrijf zetten van de stoom generator werkt deze kist volledig zelfstandig zonder toezicht als zij door een tijdschakelaar af geschakeld kan worden. Voor de volgende smelting maak men hem eerst leeg en na vulling aanzetten en is weer vertrokken voor een volgende beurt.
Opbouw en materiaal benodigdheden. De smeltkist is maar uit 5 hoofd componenten opgebouwd. Van onderen een was opvanggedeelte, dan een smeltbak en een bak voor de opvang van de raten en een dak. Verder benodigd men een filterdoek voor de wasresten en een apparaat voor stoom te maken.
Onderste smeltkist met filterzak, met ingelegde midden lat en de eerste opgestapelde raten.
De delen zijn; * Dak latten (voor het maken van de raam constructie) * Betonplaat 4m/m, ca. 3.5 - 4 m/m. * Polystyreen platen van 20 m/m dikte voor de isolatie. * Filterdoek ( met grove mazen kunststofweefsel voor fruitpersen, te verkrijgen bij een handelaar voor wijnbenodigdheden of een jute (aardappelen) zak van ± 80 cm x 80 cm. * Een stoomgenerator met slang (elektrisch aangedreven) zoals gebruikt wordt voor behang te verwijderen. Een van 2000 watt en die minimaal 4 liter water kan bevatten. * Was opvangbak. * Een elektrische schakelklok. * 8 Haken, voor het inhangen van de filterdoek. * Een plastieke buis van 10 cm. (elektriciteit buis) * Een aansluit flens voor de aansluiting van de stoomslang. (wordt gebruikt bij het sanitair) * Houtlijm. (watervast). * Silicon. (voor het afdichten van alle hoekverbindingen). * Houtschroeven of nagels. * Een onder gestel. (Lege bijenkast of romp)
File; Wasraten smeltkist.wpd
1-3-2011
2
Eenvoudig zelf bouwen. Op de werkbladeren zijn naast bouwtekeningen de juiste lijsten met maten voor een zander bijenmaat. De zijdelingse breedte van de smeltkist bedraagt 56 cm evenals de hoogte van de onderste smeltbak. De dampkap heeft een hoogte van 52 cm. Bij andere raammaten moet deze opgeven maten aangepast worden. Na het maken worden de delen volgens de tekening samen gevoegd. Met stoom oude raten aanpakken. Als eerste wordt de filterdoek aan de 8 haken opgehangen en dan de was opvangbak onder de uitloop gezet. Daarna worden de bovenste latten in het midden gelegd, hier kunnen de oude raten op steunen. Hierop worden twee stapels raten, 2 x 15 stuks, opgestapeld en de dampkap erover geplaatst. De met 4 à 4.5 liter gevulde stoomgenerator wordt via een tijdklok, 1 uur en 15 minuten, aangezet. Opgelet, de veiligheidsvoorschriften van de fabrikant van de stoomgenerator opvolgen!. De stoom toevoer gebeurt over de leiding en direct op de filterdoek. In de ratenkist opstijgende stoom smelt de van onderen vrij liggende stapels, van onderen naar boven. Het smeltende was uit de naar onder vallende raatstukken heeft daarbij tijd genoeg om het doek te passeren. Het drupt op de schuin in de bodem geplaatste platen en loopt via de uitloopbuis in de opvangbak. Is het smelten gedaan en de wasresten (trestors) iets afgekoeld dan nemen we de dampkap af en nemen we stapels eruit. Het filterdoek wordt weggenomen en de Na circa een uur is het smeltproces trestors worden op de composthoop gedaan. afgesloten en zijn de raatresten naar Aandacht: de trestors met afgemaaid gras of aarde beneden gevallen. afdekken om de bijen te beletten er op te vliegen. Voor het uitsmelten van uitgesneden darrenraten, ontzegelwas of andere wasresten direct in het filterdoek wordt de dampkap onderste boven op de onderste smeltbak geplaatst. Hierdoor hoeft maar alleen de onderste bak te verwarmt. Constructie met voordelen. Tegenover wassmelters waarin de raten loodrecht naar beneden hangen heeft deze kist een duidelijk voordeel. Door het plat op elkaar stapelen van de ramen valt het smeltmateriaal (was en trestors) ongehinderd door de raat stapel naar beneden in de filterzak. De ramen staan daardoor niet in het afgevallen smeltmateriaal en blijven mooi zuiver waardoor het moeizame poetsen wegvalt. Verder vervalt het reinigen van de smeltkist. De filterzak wordt eenvoudig weggenomen en de afval (trestors) op de composthoop gedeponeerd. Betonplaat en houtlijsten zijn niet alleen kosten gunstig maar ook ecologisch.
W asresten (trestors) liggen in de filterzak goed voor de composthoop.
File; Wasraten smeltkist.wpd
1-3-2011
3
In tegenstelling met edelstaal is het warmteverlies minder en daardoor heeft men minder energie nodig. Er komt geen damp uit waardoor het mogelijk is zuiver en in een gesloten ruimte te werken. De lichte bouwwijze maakt het apparaat transporteer- en hanteerbaar. Bij het gebruik van een tijdklok is, afgezien van het leegmaken en vullen, tijdens het smeltproces geen werk aan het toestel. Laat men het apparaat voor het leegmaken en laden afkoelen is de werkveiligheid van de gebruiker verhoogd.
Alle hoeken w orden met silicon afgedicht. De bovenste smeltkist met Polystyreen geisoleerd.
Tips
. e Bij het smelten in koude ruimten of onder de vrije hemel onder 10°C is het doelmatig in ieder geval de dampkap maar ook de onderste smeltkist en de bodem met isolatie in te wikkelen (Hogere opbrengst, kortere smelttijd) e Bij zeer donker raatmateriaal of bij zeer dicht op elkaar liggende was (ontzegelwas) kan het nodig zijn de smelt doorgang te verlengen naar 1uur en 50 minuten of nogmaals over te doen. e Bij stoomgeneratoren die bij een lege toestand afschakelen kan een tijdklok weggelaten worden. e Na het afsluiten van het smeltproces de smeltkist altijd laten open staan om te zorgen dat deze kan opdrogen en zodoende dat er geen schimmelvorming gebeurt. Het bouwen. Aan de hand van de materiaallijsten worden de delen, op maat gesneden, bezorgd en genummerd zodat ze gemakkelijk zijn samen te bouwen. Eerst brengt men de boringen voor de stoomtoevoer en de wasuitloop aan en maakt men inkepingen voor de schuine vlakken en voor de middelste latten . Zoals men uit de tekeningen kan zien worden eerst de houtenlijsten op de binnenkant van de betonplaten gelijmd en met nagels of schroeven gefixeerd. Het beste is de betonplaten eerst voor te boren. Op dezelfde wijze wordt ook de smeltkist gemaakt. Nadat de was uitloopbuis is aangebracht en aan de binnenkant alles is afgekit met silicon laat men alles goed uitharden. Tenslotte worden de haken in de smeltkist geschroefd, het filterdoek ingehangen en men kan beginnen met het smelten. Voor de stuklijsten zie verder. File; Wasraten smeltkist.wpd
1-3-2011
4
File; Wasraten smeltkist.wpd
1-3-2011
5
Stuklijst onderste smeltkist. Bouw deel volgens tekening
M ateriaal
M aten in m/m
Aantal
Opmerking
Zijde en bodem platen (A1, A2, B1, B2, C)
Betonplaat 4 m /m
560 x 560
5
Schuine vlakken (D1, D2)
Betonplaat 4 m /m
558 x 290
2
uitsparing van 48 x 22 aan de buitenkant
Binnen kader (lat 1, 4)
Den 22x48 m /m
516
6
2 stuks m et uitsparing
Binnen kader (lat 2)
Den 22x48 m /m
560
4
Binnen kader (lat 3)
Den 22x48 m /m
464
4
Midden kader (lat 13)
Den 22x48 m /m
458
1
Haken voor filterzak
Metaal m et draad
40
8
Filterzak
Kunststof-persdoek
800 x 800
1
Buitenlijst - afloop (9)
Den 22x48 m /m
560
1
Uitloopbuis
Kunststofbuisje
i 25 m /m
1
Aansluitflens.
Olie of sanitair
passend voor leiding
1
Voor stoom leiding aansluiting.
Isolatie platen
Polystyreen 20 m /m
600 x 600
5
passend aan bodem m aken.
Stuklijst dampkap Bouw deel volgens tekening
M ateriaal
M aten in m/m
Aantal
Voor & achterzijde (E1, E2)
Betonplaat 4 m /m
515 x 515
2
Zijwanden (F1, F2)
Betonplaat 4 m /m
515 x 515
2
Dekplaat
Betonplaat 4 m /m
567 x 567
1
Binnen kader (lat 5)
Den 22x48 m /m
419
2
Binnen kader (lat 6)
Den 22x48 m /m
515
4
Raam lijst (7)
Den 22x48 m /m
523
4
Raam lijst (8)
Den 22x48 m /m
567
4
Isolatie platen
Polystyreen 20 m /m
600 x 900
5
Opmerking
Aanpassen
1) Stoom generator van 2000 watt met inhoud van 4 à 4,5 liter. Voor de werktekening van de dampkap zie verder.
File; Wasraten smeltkist.wpd
1-3-2011
6
File; Wasraten smeltkist.wpd
1-3-2011
7
