Warme overdracht voor studenten met een functiebeperking Liesbeth Geling 2011
Programma •Introductie •Facts & figures •Wettelijk kader •Wat maakt een student succesvol •Instroom –warme overdracht •Vragen
handicap + studie handicap + studie, expertisecentrum voor onderwijs en handicap, ondersteunt en faciliteert instellingen voor Hoger Onderwijs in hun beleid en deskundigheid met betrekking tot de succesvolle deelname van jongeren met een functiebeperking aan de opleiding van hun keuze in het hoger onderwijs. www.handicap-studie.nl
Handicap of (functie)beperking?
studiebeperking
4
Hoeveel studenten met een functiebeperking binnen
het hoger onderwijs ondervinden belemmeringen in het onderwijs? a. ca 14.000 a. ca 35.000 b. ca 60.000 a. ca 97.000
5
Omvang landelijk • Totaal ca. 600.000 studenten in H.O. • Statistisch (Onderwijsraad 2007, Risbo/SEOR 2009): ruim 16% (ca. 97.000) met functiebeperking(en) • Bijna 10% (ca. 60.000) ondervindt belemmeringen • 59 % van die 60.000 (ruim 35.000 studenten!) loopt vertraging op of valt voortijdig uit
• Uitval onder eerstejaars in het HBO: - zonder fb 17,6% - met fb 23,6%
6
Gehoorstoornis; 2% Gezichtsbeperking; 2%
Spraak-problem en; 1%
Autism e; 3%
Overig; 4%
Bew .-beperking; 3%
Dyslexie of dyscalculie; 43%
ADHD; 4%
Pijnklachten; 4% Energietekort; 5%
Concentratieproblem en; 6%
Chronische ziekte; 10%
Psychische problem atiek; 15%
Bron: gebruikerstoets ´studeren met een handicap 2010´, CHOI 2010 (onderdeel van NSE)
7
Waar lopen studenten met een handicap het meest tegenaan? a. samenwerken met anderen a. bestuderen van schriftelijk materiaal b. toegang tot onderwijsgebouwen
c. volgen van practica
8
belangrijkste onderwijsgerelateerde belemmeringen Vlgs. onderzoek 2005: • bestuderen schrift. materiaal • voorbereiden tentamens • maken tentamens / examens • volgen hoorcoll. / bijeenk. • maken werkstukken / scripties • uitvoeren van stages • samenwerken met anderen • volgen studierooster • volgen van practica
54 % 47 % 45 % 45 % 41 % 25 % 21 % 16 % 14 % 9
Waar kan de student tegen aanlopen • • • • • •
Toegankelijkheid (fysiek en digitaal) Inhoud Werkvorm / studieactiviteit Omvang Planning Toetsing 10
Aanpassingen: wat kun je vragen? • Tentamens: extra tijd, alternatieve vorm, tentamen in twee delen splitsen, take home tentamen • Stage: korter, spreiden over langere tijd, alternatieve opdracht • Colleges: ontheffing aanwezigheidsplicht, op audio, webcolleges
• Werkgroepen: afspraken taakverdeling, digitale communicatie • Studieprogramma: aangepast programma
Wettelijk kader • Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte. (WGBh/cz) • Wet op het Hoger onderwijs en het Wetenschappelijk onderzoek (WHW) • Onderwijs en examenregeling • Accreditatie • Wet Studiefinanciering
WGBh/cz onderwijsinstelling moet,
naar gelang de behoefte, doeltreffende aanpassingen verrichten, tenzij deze een onevenredige belasting vormen. Student moet behoefte dus uiten!
Studeren met een functiebeperking in accreditatie Vanaf 1 januari 2011 is studeren met een functiebeperking onderdeel van het beoordelingskader van de accreditatie. Dit betekent dat beleid van het HO ten behoeve van studeerbaarheid en toegankelijkheid van voorzieningen voor studenten met een functiebeperking wordt beoordeeld.
In de onderwijs- en examenregeling(OER) moet zijn opgenomen hoe lichamelijk of zintuiglijk gehandicapte studenten redelijkerwijs in de gelegenheid worden gesteld de tentamens af te leggen
WSF Studenten met een functiebeperking hebben recht op een jaar extra studiefinanciering. (aan te vragen via studentendecaan)
Wat maakt een student succesvol? Een goede voorbereiding
17
Om studievertraging te voorkomen is het van belang tijdig te kunnen beschikken over noodzakelijke of gewenste voorzieningen en aanpassingen
Succesfactoren
• • •
Vroegtijdige, zorgvuldige studiekeuze en beroepskeuze Gesprek studentendecaan Knelpunten, belastbaarheid, oplossingen, studieplan Ken je rechten Meld je diagnose evt. trainingen studievaardigheden
•
Regel alle zaken voordat de studie start!
• • •
19
Instroom • Studiekeuze student • Overdracht? • Geen overdracht • Koude overdracht • Warme overdracht • Intake
Warme overdracht Warme overdracht is het doorgeven en bespreken van informatie over een a.s. student met een zorgbehoefte of een mogelijke leerondersteuning (bron google) Is warme overdracht: nuttig, noodzakelijk of geheel niet wenselijk?
Opdracht individueel Bedenk welke onderwerpen in een transitiedocument zeker aan bod moet komen tijdens het warme overdracht gesprek.
22
Opdracht tweetallen/groepjes • In hoeverre is het format bruikbaar in relatie tot de door jou aangegeven onderwerpen. Wat zou je toevoegen wat zou je niet gebruiken? • Is het format ‘gebruikersvriendelijk’ (aandachtspunten, lay out enz) • Bedenk wat aandachtspunten kunnen zijn tijdens het gesprek, wat zijn de do’s en don’ts tijdens een gesprek? 23
kernvragen • Wat kan en wat wil de a.s. student? • Over welke algemene competenties beschikt de leerling? (geef dit zo objectief mogelijk weer) • Welke ondersteuning (voorzieningen en begeleiding) is nodig, opdat de leerling zo zelfstandig mogelijk het lesaanbod kan volgen.
Instroom gesprekken
• Studiekeuzegesprek (pilot) • Intakegesprek • Via aanmeldfomulier? (let op formulering)
• Startgesprek/ kennismaking
25
Voor een eerlijke selectie krijgen jullie allemaal dezelfde test: Klim in die boom!
26
Maar waarom zou de student zich melden? Wat heeft de student te winnen als hij zich meldt? Let op de workflow daarachter. Wat gebeurt er met de informatie? Wat voor gevolgen heeft je melding? Levert het je alleen een stempel op? Krijg je een gesprek? Welke extra voorzieningen zijn evt. beschikbaar? Komt het in het dossier? 27
Onderwijscontract • Gemaakte afspraken vastleggen in onderwijscontract . Dit contract zal de vorm van een groeicontract dienen te hebben. – Wie contactpersoon – Wie hem gaat begeleiden – Welke aanpassingen in het studieprogramma – Welke voorzieningen aangevraagd
• Intake is geen éénmalige activiteit 30
Extra informatie Studietips: www.handicap-studie.nl/Ik-studeer-of-gastuderen/Studeren/Studietips Voor studenten met een functiebeperking in het HO www.aangepaststuderen.nl Informatie over UWV voorzieningen: Wajong: http://www.uwv.nl/particulieren/index.aspx voor het volgen van onderwijs: http://www.uwv.nl/particulieren/brochures/brochures/WB11 000279.aspx Studie en beroepskeuze: http://www.icares.nl/nl/index http://www.studiekeuze123.nl
Brandende vragen?
www.handicap-studie.nl
[email protected] 32
ADHD Attention Deficit Hyperactivity Disorder
verschillende typen (verschijnselen hoeven niet allemaal voor te komen ) Aandachtsproblemen Impulsiviteit Hyperactiviteit Tijdsbeleving Plannen en organiseren
Wie hebben ADHD? •ADHD gaat niet over, je moet er mee leren leven/ omgaan •onderzoek: zeker 3 % van alle kinderen
•1 % van alle volwassenen heeft er nog erge last van •100.000 volwassenen hebben ADHD •en weten het niet!
ASS
Autisme Spectrum Stoornis. • komt voor bij 0,58% van de bevolking • (> 90.000 pers. in NL)
• vijf subgroepen: (klassiek) autisme de stoornis van Asperger PDD-nos RET syndroom Desintegratiestoornis van de kinderleeftijd
ASS hersenen functioneren anders. •waarnemingen bestaan uit losse fragmenten. •zonder (vanzelfsprekende) verbanden •beperkingen in : •de sociale interactie, •verbale en non-verbale communicatie, •het verbeelding- en voorstellingsvermogen. •ieder ervaart beperkingen en problemen op eigen manier (soms ervaart alleen de omgeving die)
Depressie • is een ziekte (goed te behandelen) • somberheid duurt langer dan twee weken • opvrolijken door omgeving lukt niet
• 500.000 mensen per jaar • kan op elke leeftijd voorkomen
symptomen • • • • • •
lusteloos, nergens zin in, niet kunnen genieten van plezierige dingen, somber voelen, schuldgevoelens, zich zondig of waardeloos voelen, interesse in studie, hobby's en andere activiteiten neemt af.
vaak ook • • • • •
slaapproblemen, slechte concentratie, pijn, voortdurende vermoeidheid, onbedoelde verandering van lichaamsgewicht.
soms ook • prikkelbaar, • boos en agressief,
of juist • teruggetrokken en • tot weinig in staat.
Dyslexie
oorzaken van dyslexie • (snelheid van) fonologische verwerking • oproepbaarheid van de taalkennis • problemen met de informatieverwerking, vooral als daarbij een hoog tempo gevergd wordt • moeite om letters (visuele code) snel om te zetten in klanken (auditieve code).
Problemen • • • • •
Het belijt is reeaktiif Veel versgil per oplijdig On duidlijkhijt over ver antwortlijkhijtd On duidlijkhijt over efektiefietijt Wijnig gebruik van sentraale onder steuning
