Wandelen in Sabina Italië 8 daagse groepsreis door Sabina en Rieti vallei
Wandelreis Sabina en Rieti vallei 8 daagse groepsreis voor 3 tot 8 personen De tocht in vogelvlucht . Het verlengen van de reis.
2 2
Uitgebreide tocht informatie. Karakter van de tocht. Het klimaat.
3 4 4
Het dagprogramma Dag 1 Aankomst Rome airport Dag 2 Fara in Sabina – Mompeo Dag 3 Rondwandeling: Gole del Farfa in Mompeo Dag 4 Mompeo – Missiani Dag 5 Keuze dag Dag 6 Missiani – Poggio Perugino – Contigliano Dag 7 Contigliano – Greccio – Cottanello Dag 8 Vertrek van Rome airport naar…
5 5 5 5 5 5 5 6 6
Tijdens de reis Reiswijze Overnachtingen Maaltijden Reisbegeleiding Bagage Budget
7 7 7 7 7 7 7
Voorbereiden op de reis Grensdocument Reisverzekering Benodigde wandeluitrusting
8 8 8 8
Wandelen in groepsverband Als groep bij elkaar blijven Lopen op diverse terreinen Wanneer je alleen op pad gaat
9 9 9 9
Contactadres voor thuisblijvers
9
© La Vita Naturale 2011
Groep wandelreis Sabina en Rieti vallei Italië 2
Italië / Sabina / Lazio Roma De tocht in vogelvlucht Deze wandeltocht in groepsverband door de heuvels van Sabina en Rieti vallei is geschikt voor mensen met een normale tot goede conditie, die een actieve vakantie zoeken, met wandelingen variërend in zwaarte, culturele en religieuze elementen, en tevens het comfort van goede accommodatie en meereizende begeleiding. Het is verder tijdens deze wandelweek mogelijk om als deelnemer zo nu en dan van het groepsprogramma af te wijken.
Soort tocht: Aantal dagen: Deelnemers: Reiscategorie: Overnachtingen: Vertrekdata 2011: Reissom
Dagtochten tussen verschillende accommodaties. 8 minimaal 3, maximaal 8 Actief Agriturismo’s en B&B langs de route Allen op aanvraag € 845,- per persoon
Inbegrepen:
Alle overnachtingen in agriturismo’s en B&B Alle ontbijten Alle diners Vervoer van en naar vliegveld Vervoer bagage naar accommodaties Vervoer van en naar de wandelingen Nederlandse meereizende reisbegeleiding Engels en Nederlands sprekende gidsen (NL vertaling mogelijk).
Niet inbegrepen:
Vlucht naar Rome Overige maaltijden (lunches) Drankjes Optioneel eenpersoonskamer € 20,- pp per nacht (vooraf boeken noodzakelijk) Optioneel bezoek aan Rieti en/ of een andere plaats Massages op rustdag
Het verlengen van je reis: Het is mogelijk op aanvraag je reis met één of enkele dagen te verlengen. Het verblijf en de kosten daarvan hangen af van de locatie waar je wilt verblijven en variëren van € 45,- tot € 75,- p.p.p.n. op basis van B&B. Hou tevens rekening met extra kosten voor de transfer van € 25,- pp indien je geen gebruik maakt van de georganiseerde transfer die bij de reis is inbegrepen.
© La Vita Naturale 2011
Groep wandelreis Sabina en Rieti vallei Italië 3
Uitgebreide tochtinformatie Deze 8-daagse wandeltocht doorkruist het prachtige heuvellandschap van Sabina. Op steenworp afstand van Rome wordt Sabina ook wel “la Madre di Roma”, moeder van Rome genoemd, omdat het gebied van groot belang is geweest voor de groei en bloei van Rome. Sabina zelf is nog weinig door toerisme belast en heeft een vriendelijk agrarische karakter. Beeldbepalend in het landschap zijn de heuvels met olijfboomgaarden, want Sabina is beroemd om de productie van olijfolie onder zeer strenge kwaliteitsnormen (DOP). De afwisselende natuur en fenomenale uitzichten vanaf heuveltoppen en pittoreske dorpjes, maken deze tocht bijzonder afwisselend en boeiend. We volgen recent heropende handels- en pelgrimroutes met zowel religieus als cultureel interessante plaatsen. Tijdens de wandeltocht overnachten we in agriturismo’s en een enkele B&B. Alle comfortabel en met zorg gekozen om de eigenaren met passie, die u met hart en ziel zullen ontvangen en verzorgen. Natuur, Cultuur en Religie Natuur, cultuur en religie zijn drie elementen die in de streek Sabina en de aangrenzende Rietivallei onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Het heuvelachtige gebied heeft veel van zijn natuurlijke karakter behouden. De bevolking heeft een levensritme dat de seizoenen volgt en is diep verbonden met de Romeinse cultuur en heiligen als Benedictus, Padre Pius en bovenal Franciscus v. Assisi. Franciscus had een bijzondere voorliefde voor deze streek en haar natuur, die hem inspireerde in zijn levenswerk. Wie de pelgrimroutes over de toppen van bergen volgt, merkt snel waarom. Nog vandaag de dag lopen kuddes paarden, koeien, schapen en varkens vrij rond en leven er samen in harmonie. Slechts een enkele herder houdt een oogje in het zeil. Het is een hele belevenis wanneer zo’n kudde je wandelpad kruist, dan gebeurt er iets met je en wie weet zeg je dan net als je voorgangers: “Dit is een klein paradijs op aarde!”. Romeinse en middeleeuwse architectuur. Verborgen in de groene heuvels van Sabina, ligt een van de natuurlijke schatten van Rieti: de kleine Canyon van Farfa bij het middeleeuwse dorp Mompeo. Daar heeft de rivier Farfa een bijzonder uniek landschap gecreëerd. De mens heeft deze verrassend wilde plek in de loop der eeuwen omgetoverd tot een kostbare getuigenis. Op de zuidkant van de heuvel, bevindt zich de brug die in middeleeuwse tijden Mompeo met Castelnuovo di Farfa verbond. Iets verderop zijn resten zichtbaar van de Naro Patrizi watermolen. De molen werd vanaf de negende eeuw al vernoemd in de geschriften van de Abdij van Farfa en werd gebruikt voor de productie van olie en bloem. Een immens hydraulisch netwerk, met een ingenieus systeem voor de aan- en afvoer van water. Op de westkant van de heuvel van Mompeo, in Monte, rusten de ruïnes van een indrukwekkende Romeinse villa. In het omvangrijke ondergrondse systeem van deze villa vinden we nog steeds de restanten terug van de ruimtes bestemd voor de olieproductie. Sommige olijfbomen langs het traject zijn eeuwenoud en stammen hoogstwaarschijnlijk af van bomen uit de Romeinse tijd.
© La Vita Naturale 2011
Groep wandelreis Sabina en Rieti vallei Italië 4
Machtig klooster… De hoeveelheid kloosters, kerken en kapelletjes tonen het strategische belang van Sabina voor het middeleeuws Europa als het gaat om religieuze en/of bestuurlijke macht. Een levend voorbeeld hiervan is de beroemde Abdij van Farfa. Dit door de Longobarden gestichte benedictijner klooster werd door Karel de Grote aan de invloed van de pausen onttrokken en direct onder zijn gezag geplaatst. Farfa werd de rijkste en machtigste abdij van Europa, tot de Saracenen het in 891 binnenvielen. Otto de Grote trof na zijn kroning tot keizer alleen nog ruines aan. Hij erkende het strategisch belang en herbouwde het met veel vertoon van macht en geld. In de 11de eeuw koos het klooster openlijk voor Keizer Hendrik IV, maar verviel uiteindelijk aan de paus en moest voor zijn afvalligheid boeten… Greccio en Bethlehem. Poggio Bustone, La Foresta, Rieti, Fonte Colombo en Greccio. Belangrijke plaatsen in het leven van de heilige Franciscus. Ze vormen vandaag de dag een moderne Pelgrimsroute in de Rietivallei onder de naam Cammino di Francesco. Elke plaats heeft zijn eigen verhaal in het levenswerk van Franciscus. Zo nodigde hij in Greccio op kerstavond de bevolking uit om samen in een kleine grot de geboorte van Jezus na te bootsen met een levende kerststal. Dit werd zo intens ervaren dat het voor de aanwezigen leek alsof dit zich daadwerkelijk voltrok. Vandaag de dag worden in de kerk bij het klooster kerststallen vanuit de hele wereld tentoongesteld en heeft Greccio een zusterverbinding met Bethlehem. Karakter van de tocht De wandeltocht volgt een route tussen de diverse plaatsen naar de accommodaties. We volgen grotendeels met steenslag verharde paden. Soms onverharde nauwelijks herkenbare eenmanspaden waarlangs handelaren en pelgrims hun weg vonden naar hun bestemming. Meer in de buurt van dorpen passeren we modern verharde wegen. In de hoger gelegen gebieden doorkruisen we weidegebieden. De tocht heeft doorgaans geringe hoogteverschillen van zo’n 100 tot 300 meter. Op de laatste 2 dagen overbruggen we een hoogteverschil van 500 en ruim 700 meter. In Mompeo en Missiani verblijf je 2 nachten in dezelfde accommodatie. In Mompeo verblijven je in de agriturismo/ ecofarm van echtpaar Stefano en Elizabeth. Er wordt een cultureel historisch zeer interessante rondwandeling gemaakt, waarbij afwisselend een van beiden je als enthousiaste gids vertelt over de ontdekkingen op het landgoed. In Missiani, na 3 volle wandeldagen, heb je de gelegenheid een rustdag in te lassen, omdat we ook daar 2 nachten zullen verblijven. Op deze dag wordt in overleg met de groep een optioneel programma aangeboden. Klimaat Lazio heeft een klimaat dat zeer mild is, met aangename temperaturen in het voor- en najaar van rond de 25 graden. In deze periode dus een prima wandelbestemming. De warme droge zomer begint vanaf half Juli. Met temperaturen boven de 30 graden en de droge lucht zijn deze streken nog geschikt voor het maken van lichte wandelingen. De nachten in het voorjaar kunnen nog wel koel zijn. Tijdens een wandeling kom je op grotere hoogte, waar het veel frisser is dan in de dalen. Regenval komt in het late voorjaar en de zomermaanden zelden voor.
© La Vita Naturale 2011
Groep wandelreis Sabina en Rieti vallei Italië 5
Het dagprogramma Dag 1 Aankomst Rome vliegveld Op de luchthaven wordt u opgewacht voor uw transfer naar de agriturismo in Fara Sabina, uw eerste overnachtingsplek. In de avond genieten we direct van een heerlijk Italiaans diner. Dag 2 Fara Sabina - Mompeo Vandaag wandel je zo’n 13 km en zijn we zo’n 5 uur onderweg inclusief rustpauzen. Vanaf de agriturismo maken we een klim de heuvel op waar de romantische ruïnes liggen van San Martino. Dit nooit afgewerkte kerkbouwsel maakte deel uit van de abdij van Farfa. De forse klim wordt beloond met een prachtig panoramisch uitzicht naar alle richtingen. We overzien de Soratte, Tibervallei, Monti Cimini, de Monti Lucretilli en recht voor ons het Longobardische dorp Fara Sabina. Bij helder weer is in het zuidwesten zelfs de koepel van de Sint-Pietersbasiliek van Rome te zien. We dalen af naar de beroemde abdij van Farfa, waar we rond de abdij een gezellig winkelstraatje aantreffen met lokale ambachten. We staan uitgebreid stil bij de rijke historie van deze abdij en je kunt er, indien geopend, de kerk bezoeken. Wie dit wenst kan zich eventueel aansluiten bij een georganiseerde rondleiding ter plaatse (niet inbegrepen). Vanaf de abdij vervolgen we onze tocht door de vallei naar Castelnuovo di Farfa en onze eindbestemming Mompeo. We passeren open velden en meer begroeide hellingen met bospaden. In de agriturismo in Mompeo wordt het diner geserveerd. Hier zullen we 2 nachten verblijven. Dag 3 Rondwandeling: Gole del Farfa in Mompeo Vandaag wandel je ruim 7 km en zijn we toch zo’n 5 uur onderweg. We maken een bijzondere rondwandeling in het ‘Monumento Naturale Gole del Farfa’. We passeren een middeleeuwse brug en lopen langs de ‘gorge’ van Farfa, waar afhankelijk van seizoen en regenval, diverse stroomversnellingen zich laten horen en bewonderen. Bij mooi weer kan men in de rivier zwemmen. Het pad is soms vrij steil, met losse stenen. We klimmen naar de “villa romana” de restanten van een Romeinse boerderij met een eeuwenoude olijfgaard op de berghelling. Voor belangstellenden wordt een rondleiding verzorgd en is er gelegenheid voor lunch voordat we terugkeren naar de agriturismo langs het panoramische Romeinse pad “strada delle Coste”, uitgehouwen in de kalkrotsen. Dag 4 Mompeo - Missiani Vandaag wandel je zo’n 11 km en zijn we zo’n 6 uur onderweg. Vanaf de agriturismo in Mompeo lopen we naar het dorp Mompeo en steken het riviertje Rasciano over en klimmen we naar het dorpje Salisano. Langs een pad met prachtige uitzichten bereiken we Osteria Fadduchi met een schitterend zicht op de Monti Sabini. We vervolgen onze weg langs smalle eenmanspaden en passeren daarbij diverse typisch Italiaanse drinkfonteinen voor verfrissing en het bijvullen van de watervoorraad. Dicht in de buurt van Monte Ode, bereiken we langs smalle paden onze agriturismo in Missiani.
© La Vita Naturale 2011
Groep wandelreis Sabina en Rieti vallei Italië 6
Dag 5 Keuze dag. Vandaag aan jou de keuze: 1. Een rustdag bij het zwembad en evt. een massage om de spieren te ontspannen of iets anders. 2. Optionele rondwandeling in overleg (zonder extra kosten). 3. Een bezoek aan Rieti om een terrasje te pakken of te winkelen. (€15,- pp en min. 3 personen) Dag 6 Missiani – Poggio Perugino - Contigliano Na onze rustdag beginnen we aan een intensieve tocht van ruim 6 uur. De tocht bedraagt zo’n 14 km. In de ochtend word je naar Osteria di Tancia gebracht, aan de voet van de Monte Tancia. We maken vandaag een klim van ruim 500 meter, waarna we over de rug van de Monte Tancia lopen met de eerste uitzichten op de prachtige Rieti vallei. Via kleine soms onzichtbare bospaden dalen we de berg af richting ‘Prati di Poggio Perugino’, een prachtig weidegebied waar dieren ongetwijfeld ons pad zullen kruisen. Vanaf de Prati vervolgen we onze weg en dalen we af richting het dorpje Poggio Perugino, daar staat het vervoer klaar om ons naar Contigliano te brengen. De laatste 2 nachten verblijven we in een B&B in de historische kern van Contigliano. Dag 7 Contigliano – Greccio – Cottanello Vandaag volgen we een deel van een dagroute van de Cammino di Francesco. De tocht omvat ruim 12 km en we zullen ruim 5 uur onderweg zijn. We vertrekken vanaf Contigliano richting Greccio, een tocht door het bos en langs een klooster met een geleidelijke klim van bijna 2 uur. Na een wat langere lunchpauze in Greccio vervolgen we onze route met een serieuze klim naar de hoogste bergtop aan de westzijde van de Rietivallei. Vanaf Contigliano stijgen we vandaag ruim 700 meter, deels geleidelijk soms als een steile klim. Op het hoogste punt van Monte Macchia di Mezzo arriveren we bij een kapelletje la capaletta waar Franciscus graag kwam vanwege de adembenemende uitzichten over de Rieti vallei. We dalen aan de andere zijde van de berg af door het dal van de heiligen naar Prati di Cottanello. Bij een verlaten dorp le Gazette eindigt onze tocht en wacht een verrassing alvorens we terugkeren naar de B&B in Contigliano. Dag 8 Vertrek van Rome airport naar…. Na het ontbijt staat het transfer naar de luchthaven van Rome klaar.
© La Vita Naturale 2011
Groep wandelreis Sabina en Rieti vallei Italië 7
Tijdens de reis Om te voorkomen dat zowel de reisorganisatie als de deelnemer voor verrassingen komen te staan is het belangrijk stil te staan bij wat je tijdens de wandelreis van elkaar mag verwachten. Reiswijze Het vervoer van en naar je bestemming is inbegrepen. De gehele week staat afhankelijk van het aantal deelnemers, een auto of bus ter beschikking van de groep. Het is in overleg met de reisleider en indien de groepssituatie en het programma dit toestaan mogelijk de auto of bus inclusief chauffeur voor individuele doeleinden te gebruiken, tegen een kilometervergoeding van € 0,50. Overnachtingen De overnachtingen vinden plaats in een 3-tal agriturismo’s en één B&B. Je overnacht in een 2 of 3 persoonskamers met gescheiden bedden. Alle kamers zijn voorzien van een badkamer met toilet en douche en/of bad. Hou er rekening mee dat het kan voorkomen dat je de kamer deelt met iemand van het andere geslacht. Maaltijden Op elke locatie wordt ontbijt en diner geserveerd. In de Agriturismo in Mompeo een ecologische en educatieve farm, wordt een vegetarisch menu geserveerd. Alle accommodaties hebben een uitstekende keuken met vooral typisch Italiaanse menu’s. In Contigliano waar we in een B&B zullen overnachten wordt het diner geserveerd in een lokaal restaurant. Eventuele diëten en voedselallergieën dienen door de deelnemer vooraf te worden vermeld. Reisbegeleiding De reis door Sabina wordt uitgevoerd door Het Pelgrimhuis. Je wordt dan ook begeleid door een reisbegeleider van Het Pelgrimhuis die de wandelingen meeloopt en overnacht in of nabij de accommodatie waar je overnacht. Hij ontvangt je in Rome voor het transfer naar de eerste accommodatie en is algemeen aanspreekpunt tijdens deze reis. Naast de Nederlandse reisleider kan in de eerste 2 volle wandeldagen gebruik worden gemaakt van een Engels sprekende Italiaanse Gids, die een goed beeld geeft van de Sabijnse historie en Romeinse Cultuur. Vertaling door reisleider. Bagage De bagage wordt naar de accommodatie gebracht. Tijdens de wandeling heb je genoeg aan een dagrugzak met alles wat je onderweg nodig kunt hebben. Budget In Italië kan je op veel plaatsten met een creditcard betalen. Het is overigens handig om cash geld mee te nemen, er zijn op veel plaatsen geldautomaten. Dit arrangement is op basis van half pension. Voor aanvullende uitgaven zoals de lunch onderweg en de drankjes buiten de maaltijden in de agriturismo en voor eventuele andere aankopen (souvenirs) adviseren we per dag ongeveer €20,- per persoon te voorzien.
© La Vita Naturale 2011
Groep wandelreis Sabina en Rieti vallei Italië 8
Het voorbereiden op de reis Een goede voorbereiding draagt bij tot een geslaagde wandelvakantie. Zo kan je thuis alvast een kaart van het gebied onderzoeken en de route doorlopen of gebruik www.maps.google.nl om te bekijken waar je gaat wandelen. Het is aan te raden de uitrusting goed te controleren en zo nodig te repareren of vervangen. Trek de wandelschoenen weer eens aan om een wandeling te maken. Zorg dat je goed uitgerust aan de reis begint. Vooral de eerste dagen zult je moeten wennen aan de ongewone inspanning. Je doet er verstandig aan om een kijkje te nemen op de website van het ministerie van buitenlandse zaken www.wijsopreis.nl vind je veel informatie, waaronder reisadviezen van buitenlandse zaken. Hieronder vind je een overzicht van wat nodig of handig is voor deze wandelreis. Let op: lees het rustig door, want alles dat schuin en in groen vermeld staat is verplicht! Grensdocument In Italië is het verplicht voor iedereen om een geldig paspoort/ identiteitskaart bij je te dragen. Je bent zelf verantwoordelijk voor het verkrijgen van de juiste grensdocumenten. Reisverzekering Het afsluiten van een reisverzekering is verplicht. Deelnemers zonder reisverzekering kunnen worden geweigerd. We vragen om voor je vertrek je verzekeringsgegevens en het alarmnummer van je verzekeringsmaatschappij aan ons door te geven. Neem een kopie van verzekeringspolis mee.
Benodigde wandeluitrusting Algemeen Dagrugzak met inhoud ca 30 liter Waterfles(sen) voor min. 1 liter wate Ingelopen bergwandelschoenen met voldoende profiel Wandelstok(ken), zeer aan te raden bij het afdalen in de bergen Zakmes Reserveveters Voldoende sokken EHBO-setje incl. jodium, pleisters, Immodium capsules (tegen diarree), blarenpleisters en sporttape Weerbestendig wandelen Luchtige kleding, voor warm weer: o Korte broeken o T-shirts (veel) o Zweetband/ handdoekje
© La Vita Naturale 2011
Zonnebril, een pet of hoed Zonnebrandcrème min. Factor 10 Lippenbescherming
Warme en beschermende kleding T-shirts (ook met lange mouwen) Warme trui of fleece- jack Een winddicht jack (voor in de bergen) Lange wandelbroek (niet te strak) Extra lange broeken (bijv. Jogging) Degelijke regenkleding Eventueel nog meenemen Zwemkleding Kompas, hoogtemeter Verrekijker Foto- en/of filmtoestel Reservebril en lenzen Medicijnen (in handbagage)
Groep wandelreis Sabina en Rieti vallei Italië 9
Wandelen in groepsverband Wanneer u in een groep wandelt, besef dan dat het groepstempo altijd lager zal zijn dan die van de gemiddelde individuele wandelaar. We houden daarbij rekening met de persoonlijke fysieke situatie van individuele lopers. Het kan voor jezelf en de groep verstandig zijn om voorafgaande aan een wandeling in te schatten of de betreffende wandeling nog binnen je fysieke mogelijkheden past. Het is in overleg mogelijk dat je een deel van de dagwandeling maakt of dat je een dag overslaat om langer te herstellen van een wandeling. Als groep bij elkaar blijven In uitgestrekte bos- en berggebieden is de kans op verdwalen van individuele deelnemers die wat achterop blijven altijd aanwezig. Mogelijk wordt aan één van de deelnemers gevraagd om als laatste van de groep te lopen en er op toe te zien dat de groep niet teveel uitwaaiert. Volg de aanwijzing ter plekke van de gids… Lopen op onbekend en diverse terreinen: Verharde wegen en vlak terrein vragen om goed dempende schoenen die knieën, heupen en wervelkolom beschermen. Voor onverwacht zwaar en nat terrein is het van belang om stevige schoenen te dragen die waterdicht zijn en tevens ademen. Wanneer je alleen op pad gaat. Laat de mensen thuis en/of de gids altijd weten waar je gaat wandelen indien je alleen op pad gaat. Het kan zeker helpen om in onvoorziene omstandigheden de mobiele telefoon te kunnen gebruiken, wissel je nummer uit met de gids. Gebruik verder een wandelkaart en kompas (indien je loopt zonder gids)
Contact adres voor thuisblijvers. In geval van nood kunt je contact opnemen met La Vita Naturale, zie www.lavitanaturale.eu Landgoed Villa San Giò David Hofstede Via di San Prospero 1 02042 Collevecchio (Ri) Italië Telefoon +39 0765519766 (je dient ook de nul te gebruiken) Mobiel +39 3333166280 (dit mobiele nummer is van de gids tijdens de reis)
© La Vita Naturale 2011
Groep wandelreis Sabina en Rieti vallei Italië 10