WANDELEN IN EUROPA
DE VOGEZEN
Uitzicht op kasteel Fleckenstein
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Ardennen (R10/2001) Eifel (R3/2002) Vogezen Tannheim Kreta Cornwall Bohemen Andalusië Wicklow Mountains Umbrië Zweden
IERLAND 9
12 13 14 15
Bretagne Vierwoudstedenmeer Lake District Pyreneeën
NOORWEGEN
14
11 ZWEDEN DEN
ENGELAND
N DUITSPOLEN LAND B TSJECHIË 1 2 L 12 7 3 4 OOSTEN13 RIJK FRANKRIJK ZWI
6
PORTUGAL SPANJE 8
15
10 ITALIË GRIEKENLAND
R E I Z E N- se r i e ' Wa n d e l e n i n E u r o p a '
5
Op 500 kilometer van Nederland ligt het Franse natuurpark Vosges du Nord. Dit door UNESCO beschermde deel van de Vogezen is een paradijs voor wandelaars. In deel III van deze REIZEN-wandelserie brengen we opnieuw vier mooie wandelingen in kaart. TEKST & FOTOGRAFIE: CHRIS-JAN VAN DER HEIJDEN
et Parc Naturel des Vosges du Nord is een van de best geconserveerde natuurgebieden van Frankrijk. Zestig procent van het gebied bestaat uit dicht beboste hellingen met eiken, beuken, dennen en sparren. De andere veertig procent van het park bestaat uit weilanden vol fruitbomen, kronkelende beekjes en kleine Elzasser vakwerkdorpen. Doordat dit deel van de Vogezen bestaat uit lage glooiende heuvels is het een wandelgebied pur sang. De vele afgelegen kasteelruïnes en idiote zandstenen rotspartijen geven het landschap bovendien een geheel eigen gezicht. De volgende vier wandelingen voeren je door het mooiste dat het park te bieden heeft.
H
∑ De bossen bij La PetitePierre: Door uitgestrekte bossen naar de unieke grotwoningen van Graufthal. ∑ Rotsen, meren en beekjes: Langs rotsruïnes, meren, bizarre zandsteenformaties, meanderende beekjes en een stukje hoogveen. ∑ Vakwerk langs de Maginotlinie: Aan de rand van het park door open landschap. Via het mooie vakwerkdorp Hunspach naar de robuuste bunkers van de Maginotlinie. ∑ Rotskastelen en superuitzichten: Deze boswandeling is de klassieker van de noordelijke Vogezen. Langs vier rotsruïnes met als climax kasteel Fleckenstein. Ω REIZEN JULI/AUGUSTUS 2002
63
WANDELGIDS Prima gids voor onderweg is ‘Wandelgids Vogezen/Elzas’ van ANWB (¤ 12,25, ISBN 9018014397). Met 35 beschreven dagtochten waarvan 8 in de noordelijke Vogezen.
Het landschap Twee miljoen jaar geleden werden de Vogezen bedolven onder de gletsjers van de IJstijd. Behalve dan het noordelijkste puntje. Waar in de rest van het gebied de zandstenen bovenlaag door het ijs werd weggeschuurd, bleef die laag in de noordelijke Vogezen behouden. Juist daardoor heeft het Parc des Vosges du
Nord een heel ander karakter dan de zuidelijke Vogezen. Niet alleen zijn de bergen lager (zelden boven de 500 meter), de resten van het zandstenen plateau zijn een soort geologisch pretpark. Van diep uitgesneden dalen tot de meest bizarre rotsformaties. Reuzenpaddenstoelen, fossielen, Gaudí-achtige torens
en onheilspellend balancerende stenen. Bovendien bleken vele van de priemende rotseni n deze zwaar bevochten regio in de Middeleeuwen een ideaal fundament voor kastelen. Ze steken als herkenningsboeien uit boven de dicht beboste heuvels.
Wandelinformatie Het park heeft honderden gemarkeerde wandelpaden. Zelf routes uitzetten kan prima met wandelkaarten uit serie ‘Club Vosgien Top 25’ (1:25.000). Ter plekke bij VVV’s te koop voor ¤ 9 (Nederlandse reisboekhandel ¤ 13). De kaartnummers 3713, 3714 en 3814 bestrijken het park. La Petite-Pierre, Oberbronn en Wissembourg zijn de mooiste plaatsjes. Bel voor overnachtingsadressen met Maison du Parc, 0033-(0)388014959 (www.parc-vosges-nord.fr). Als wandelhotel vonden wij Hotel la Couronne in Reipertswiller erg leuk. Eenvoudig hotel in een dorp van niks. Maar ideale centrale ligging, complete rust en sublieme keuken (geweldige halfpension-maaltijden!). Tel. 0033-(0)3-88899621, 2-pers.kamer v.a. ¤ 45, HP v.a. ¤ 50 p.p. (ma + di gesloten). Andere aanrader: hotel Gimbelhof vanwege schitterende ligging (uitzicht kasteel Fleckenstein en startpunt veel wandelroutes). Wel eenvoudige kamers en in vakanties veel gezinnen. Tel. 0033-(0)3- 88944358, 2.pers.kamer ¤ 48.
FLORA & FAUNA: SPOREN OP HET ZANDPLATEAU In 1998 werd het Parc Natural des Vosges du Nord als eerste natuurpark in Europa door de UNESCO uitgeroepen tot biosfeerreservaat, om de unieke flora en fauna van het zandplateau te beschermen. Het park barst van de zeldzame plant- en diersoorten en overal zul je de sporen ervan aantreffen. Hieronder noemen we vier soorten waarvan de kans groot is dat je ze tijdens de wandelingen zult tegenkomen. KONINGINNEPAGE In Nederland nog maar zelden te zien, maar in de Vogezen liepen we de magnifieke koninginnepage zomaar tegen het lijf. De vliegtijd van deze 8 cm grote vlinder is van april tot september. De mannetjes en vrouwen maken elkaar uitsluitend het hof op hoge punten in het landschap. Dus op
de vele rotskastelen van het park maak je een goede kans een vrijend paartje aan te treffen. Spottip: Buiten het paren om heb je de grootste kans een koninginnepage te zien in bloemrijke graslanden. Wij zagen er een op de open weide voor Hirschthal tijdens wandeling 4.
FOTO: FRITS VAN DAALEN/FOTO NATURA
ROODGERANDE HOUTZWAM Van de vele soorten paddestoelen die het park rijk is, is de roodgerande houtzwam het hele jaar door te bewonderen. Toch is hij niet altijd gemakkelijk te herkennen omdat hij in de verschillende groeifasen steeds anders kleurt. Hij kan ivoorwit zijn, okergeel of zelfs bruinzwart. Een trucje is kijken naar druppels. Deze houtzwam is de enige die aan de onderzijde waterige druppels afscheidt en een beetje zuur ruikt. Eten kun je hem dan ook niet vanwege de bittere smaak en het taaie vlees. Spottip: Groeit op sparren, zelden op andere naald- of loofbomen.
Ook in Nederland komt deze hagedis voor, maar zien doe je het watervlugge diertje bij ons niet snel. In de Vogezen is dat een stuk gemakkelijker. Op de muren van de vele kasteelruïnes hoeven maar een paar straaltjes licht te vallen en het 15 tot 20 cm lange reptiel baadt opzichtig in de zon. Wachtend op een maaltje spin, rups of ander kruipgedierte. Wordt de hagedis zelf bij zijn staart gegrepen door een kraai of fazant, dan weet hij op Houdini-achtige wijze te ontsnappen door bliksemsnel zijn staart af te stoten. Spottip: Op rotsen en oude stenen gebouwen. In het bijzonder op het lage muurtje bij de ingang van kasteel Wegelnburg (Wandeling 4).
FOTO: K. WOTHE/ FOTO NATURA
LEVENDBARENDE HAGEDIS
SLECHTVALK De slechtvalk broedt op de steile rotswanden van de Vogezen. Dit snelste dier ter wereld slaat zijn prooien uit de lucht met duikvluchten waarbij snelheden tot 350 km per uur zijn gemeten. Door zijn enorme wendbaarheid en snelheid is een duikvlucht van de slechtvalk een sensationeel ge-
zicht. Minder enthousiast over deze luchtacrobatiek zijn de duiven. Aangezien zij meestal het prooidier zijn. Spottip: Let bij zandstenen rotsformaties op plekken die wit zijn van vogelpoep. Ze wijzen vaak de weg naar een nest. Op de ruïne van kasteel Falkenstein (wandeling 2) broedt bijna elk jaar een paartje. Ω REIZEN JULI/AUGUSTUS 2002
65
WANDELROUTES VOGEZEN ROUTE 1 DE BOSSEN BIJ LA PETITE-PIERRE
ROUTEBESCHRIJVING ∑ Pad naar beneden en volg wandelmarkering met rode ruit (‘Rocher des Païens, Graufthal’) ∑ Na 1 km afdalen bij huis met inscripties rechtsaf ∑ Let op: na 50 m wijst bordje met rode ruit naar links: bedoeld wordt het smalle,
De bossen bij La Petite-Pierre
1
P
La PetitePierre N
2
korte variant 3
Brunnkopf + 363 m
11
Rocher des Païens
4
K
Parkeerplaats naast Office de Tourisme in La PetitePierre. De route start aan overkant parkeerplaats, direct rechts van klein stenen monument en informatiebord.
hoog karrenspoor op ∑ Zijpaden negeren en stijgen tot de eerste huizen van Eschbourg ∑ Eerste weg links (Rue de l’Église) en op tweesplitsing rechts ∑ Na kerk links en meteen weer links ∑ Dorp uitlopen ∑ Na 2 km buigt weg bij voetbalveld naar rechts en daar wandelmarkering met rode balkjes tot einde route volgen ∑ Pad daalt 3 km door bossen ∑ Na gebouw houthandel rechtsaf water oversteken en op verharde weg linksaf ∑ Na 150 m linksaf over smal pad steil naar boven ∑ Pittige klim ∑ Helemaal boven bankjes met uitzicht ∑ Links aanhouden en afdalen naar La Petite-Pierre ∑
+ 378 m
IJ
STARTPUNT
steile pad dat links van het bordje omhoog kronkelt en niet het brede pad naar links ∑ Rode ruit blijven volgen (soms verdekt opgesteld) ∑ Na Rocher des Païens (overhangende rotsen) afdalen tot verharde weg ∑ Daar linksaf tot Chalet St. Hubert ∑ Ga voor korte route bij St. Hubert rechtdoor en na 1200 m linksaf route met rode balkjes volgen ∑ Ga voor lange route rechts en volg markering met rode ruit ∑ Afdalen tot verharde weg en linksaf tot Graufthal ∑ Loop – na bekijken rotshuizen – Graufthal weer uit over dezelfde weg ∑ De markering houdt hier op ∑ 50 m na kerkhof links om-
Rehkopf + 354 m
5
R
Afstand 7 of 17 km ∑∑∑∑ Tijd: 2 of 5 uur
FRA Weyerkopf + 385 m 10
+ 327 m
6
Graufthal
7
+ 354 m
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
N
K
Startpunt Huis met 'graffiti' Overhangende rotsen Chalet St. Hubert Visvijvers Rotshuizen Restaurant 400 m Kerkhof Kruisbeeld Voetbalveld Uitzicht 200 m
9 8
Eschbourg
500 m
0m
ROUTE 3 VAKWERK LANGS DE MAGINOTLINIE Afstand 10 km ∑ Tijd: 2,5 uur
STARTPUNT Kerk van Schœnenbourg
ROUTEBESCHRIJVING V akwerk langs de Maginotlinie
1. 2. 3. 4.
200 m
5
Rottenwald
0m
+ 207 m
7 8
5.
6
4
6. 7. 8.
Oberhof
Startpunt Uitzicht Patisserie Vogelverschrikker met helm WO I Bunker met zonnepaneel Museum Maginotlinie Restaurant + terras Voetbalveld
Vorderwald
Hunspach
+ 183 m 3
Schœnenbourg 2
N 1
500 m
66 REIZEN
JULI/AUGUSTUS 2002
∑ Neem achter kerkhof pad naar beneden ∑ Einde pad linksaf en eerste weg rechts ∑ Eerste weg links ∑ Rechtdoor tot Hunspach (alle zijpaden en wandelmarkeringen negeren) ∑ In Hunspach wandelmarkering met groene cirkel volgen door het dorp ∑ Op kruising einde dorp pad rechtdoor nemen (groene cirkel volgen) ∑ Na 200 m eerste pad linksaf een beekje over en omhoog lopen ∑ Eerste pad rechts (langs bunker) ∑ Weg oversteken en in gehucht Oberhof eerste weg rechtsaf ∑ Einde pad links en eerste pad rechts ∑ Eerste pad links en weer eerste pad links (bij bunker met zonnepaneel) ∑ Na 250 m langs bosrand bij wandel-
bordje met rode cirkel linksaf (weer langs bosrand) ∑ Voor dorp Oberhof langs de bosrand rechtsaf ∑ Op verharde weg rechtsaf ∑ Langs ingang bunkercomplex (mei t/m sept. geopend 14.00-16.00 uur, rondleiding van 2 uur à ¤ 5 p.p.) ∑ Verharde weg blijven volgen ∑ Na voetbalveld buigt weg naar rechts ∑ Neem daar het onverharde pad rechtdoor en loop terug naar Schœnenbourg ∑
ROUTE 2 ROTSEN, MEREN EN BEEKJES Afstand 6 of 14 km ∑∑∑ Tijd: 2 of 5 uur
STARTPUNT Parkeerplaats bij Etang de Hanau. Gelegen aan weg van Niederbronn-les-Bains naar Bitche.
ROUTEBESCHRIJVING
Rotsen, meren en beekjes Erbsenfelsen
Fôret Dom. Kasteel Waldeck
Waldeck
De Hanau Grand Steinberg + 351 m
Étang de Hanau
3
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Startpunt Veenbos Kruisbeeld Slechtvalk Stenen picknicktafel Poterie du Hérisson IJsvogel Restaurant 400 m
2 1
P8
Étang de Lieschbach
+ 346 m 5
0m
Kasteel Falkenstein
Lieschbach
R
7
I
J
200 m
4
Hasselberg + 334 m
K F R A N
∑ Ga linksom het meer en volg wandelmarkering met gele blokjes ∑ Loop over vlonders door stuk veenbos ∑ Steek weiland door naar Waldeck ∑ Bij kasteel rechtsaf gele blokjes volgen ∑ Na 1800 m aan linkerkant rotsformatie Erbsenfelsen ∑ Bij einde rotsformatie pad rechtsaf haaks naar bene-
den ∑ Volg vanaf hier markering met groene rondje totdat je na 2 km rechts door de bomen de camping aan het Hanaumeer ziet ∑ Ga voor korte route rechtdoor ∑ Neem voor lange route eerste pad haaks naar links en volg wandelmarkering met blauwe kruis tot kasteel Falkenstein ∑ Neem vanaf kasteel hetzelfde pad terug maar volg nu markering met blauwe driehoek (bij stenen picknicktafel links aanhouden) ∑ Na 1,5 km verharde weg oversteken bij poterie du Hérisson ∑ Beekje oversteken en over spoor rechtsaf ∑ Volg pad parallel aan
Muckenkopf + 362 m N
Ω Routes gecheckt in mei 2002, maar omstandigheden kunnen altijd wijzigen en hou rekening met seizoensinvloeden.
K
spoor (markering geel-wit blokje) ∑ Bij groot paars huis rechtsaf ∑ Spoor en weg oversteken en volg
500 m
6
korte variant
markering met geel blokje terug naar het Hanaumeer ∑
ROUTE 4 ROTSKASTELEN MET SUPERUITZICHTEN
h
[email protected]
Hirschthal
Wegelnburg
S
N
L
A
4 3
Lœwenstein 9
6
2
Krappenfels
+ 308 m 600 m
1 P 8
Fleckenstein 7
korte variant
N
D
Hohenbourg
Saarbac
∑ Volg de wandelmarkering met rode stip richting Hohenbourg ∑ Na 900 m langzaam stijgen door bos op open plek (bankje naast stenen zuil) ∑ Volg daar wandelmarkering met rode driehoek en rood-wit blokje richting Krappenfels ∑ Hou na 75 m het brede pad naar rechts aan (rode driehoek volgen) ∑ Loop Krappenfels op voor prachtig uitzicht ∑ Loop terug naar pad en neem op de hoek het steile pad omhoog (naast bordje 71) naar kasteel Loewenstein ∑ Volg na Loewenstein rood-witte markering naar kasteel Hohenbourg
Startpunt Uitzicht Maidenbrunnen Oude grenspalen Hagedissen Koninginnepage Kiosk (alleen ijs en frisdrank) 8. Restaurant (ma + di gesloten) 9. Roodgerande houtzwam
GR 53
ROUTEBESCHRIJVING
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
+ 571 m 5
IT
Parkeerplaats restaurant Gimbelhof. Rij vanuit Lembach richting kasteel Fleckenstein en volg borden Gimbelhof.
Rotskastelen met superuitzichten
U
STARTPUNT
∑ Volg na kasteel pad naar beneden ∑ Na 75 m splitst route zich (bij Maidenbrunnen) ∑ Volg voor korte route wandelmarkering met rode blokjes naar links (loopt door tot kasteel Fleckenstein) ∑ Ga voor lange route rechtsaf richting kasteel Wegelnburg ∑ Na 100 m Duitse grens ∑ Hou middelste pad aan naar boven ∑ Volg bij kasteel rood-gele markering smalle pad naar beneden ∑ Negeer na 200 m pad naar rechts en loop rechtdoor tot kruising van paden ∑ Neem dalende weg naar dorp Hirschthal (markering met blauwe streep) ∑ Ga in Hirschthal linksaf ∑ Neem buiten dorp aan linkerkant weg bij bankje het smalle pad naar Fleckenstein (rood-witte markering) ∑ Vanaf kasteel Fleckenstein (geopend 10.00-16.30 uur, entree ¤ 1,85) via rood-witte bordjes terug naar Gimbelhof ∑
D
Afstand 6 of 11 km ∑∑∑ Tijd: 2,5 of 4 uur
400 m
Gimbelhof
JK FRA NKRI 500 m
200 m
0m
Hoe pittig? ∑ = relaxt ∑∑ = lichte stijging ∑∑∑ = gemiddeld ∑∑∑∑ = pittig ∑∑∑∑∑ = zwaar REIZEN JULI/AUGUSTUS 2002
67
REIZEN ARRANGEMENT
ONTDEK DE VOGEZEN 4 dagen wandelen voor ¤ 185 In samenwerking met Frantour biedt REIZEN u een aantrekkelijk individueel wandelarrangement aan in de noordelijke Vogezen. Een ideaal wandelgebied op minder dan 5 uur rijden van Nederland. Met een lekker hotelletje en inclusief een tongstrelend vijfgangendiner met specialiteiten van de Elzas. In de schaduw van beboste heuvels, omgeven door zandstenen rotsen met talrijke burchten die over de groene dalen met meren uitkijken, bevindt zich het middeleeuwse dorpje La Petite-Pierre. Een ideale uitvalsbasis voor een aantal mooie wandelingen in het natuurpark van de Noordelijke Vogezen. Naast de wandelingen in dit nummer van REIZEN, krijgt u een informatiepakket met gedetailleerde wandelbeschrijvingen en een wandelkaart. Daarmee vind u moeiteloos de weg over de bewegwijzerde paden door bergen, bossen en weiden. U verblijft in het sfeervolle hotel Aux Trois Roses ***, in traditioneel 18e eeuwse stijl gebouwd. De ruime kamers bevinden zich aan de achterzijde met een panoramisch uitzicht en er is een binnenzwembad. Tevens beschikt het hotel over een uitstekend restaurant met een prachtig uitzicht over het gebied.
✚ ASPIVENIN® EENVOUDIG TE BEDIENEN VACUÜM-POMPJE MET 4 UITZUIGNAPJES. • VERWIJDERT PIJNLOOS GIF EN ANGELS • VERMINDERT DIRECT PIJN, JEUK, ZWELLING EN ALLERGISCHE REACTIES E F F E C T I E F B I J S T E K E N E N B E T E N VA N : kwallen
slangen
spinnen
mieren
vliegen
muggen
wespen
Geldig in de periode 1 juli t/m 30 december 2002
Arrangementsprijs ¤ 185 p.p. inclusief ∑ 3 overnachtingen op basis van een 2-persoonskamer ∑ 3 x ontbijtbuffet ∑ 1 x 5-gangendiner met specialiteiten uit de Elzas ∑ informatiepakket met wandeltips
Niet inbegrepen Vervoer, reserveringskosten ¤ 25, Calamiteitenfonds ¤ 3,40, 1-persoonskamertoeslag, reis en/of annuleringsverzekering.
Twinny Load Er valt zóveel te beleven.
Boeking en informatie Valerius Reizen Cornelis Krusemanstraat 1, 1075 NB Amsterdam, tel: 020-673 07 73, fax: 020-672 35 56, e-mail:
[email protected]
Voor meer informatie kunt u terecht bij uw rijwiel-, auto- en caravan(accessoire) zaak. 68 REIZEN
JULI/AUGUSTUS 2002
www.fietsdrager.nl
