WAAROM WERKEN IN DE WELZIJNSEN GEZONDHEIDSZORGSECTOR ZO AANTREKKELIJK IS Eleonora Holtzer Zorgambassadeur Social Profit Congres, 16 juni 2011, Ter Elst Edegem
Gezondheids- en welzijnszorg anno 1960
Gezondheids- en welzijnszorg anno 2010
Vergrijzing van de bevolking Bevolkingsvooruitzichten 2010 2060 Start van de babyboomgeneratie
Bron: Bevolkingsvooruitzichten 2010 - 2060
Stijgende complexiteit van de zorg Evolutie case-mix-index
Bron: 3M Benchmark Rapport, Project 2007)
Inhoud van de zorg wijzigt
Een intensifiëring van de zorg: in de ziekenhuizen, maar ook in de thuiszorg en de ouderenzorg. Verschuiving
van traditionele ziekenhuiszorg naar de ouderensector en de thuiszorg (bijvoorbeeld psychiatrie) van totaalzorg naar zorg op maat
Toenemend belang van multidisciplinaire en interprofessionele samenwerking met aansturing van een zorgteam én met mantelzorg en vrijwilligerswerk
Evolutie werkgelegenheid in de zorg 2000-2020 Evolutie werkgelegenheid 2000-2020 200% 180% 160% 140% 120% 100%
2000
2010
2015
2020
WZC
100%
152%
175%
194%
Gezinszorg
100%
142%
153%
163%
Verzorgenden
100%
135%
147%
158%
ThuisVK
100%
123%
134%
144%
Verpleegkundigen
100%
116%
124%
131%
Ziekenhuizen
100%
105%
107%
110%
Quid: percentage versus absolute aantallen Bron: Werk maken van werk in de zorgsector. Actieplan ter bevordering van de werkgelegenheid in de zorgsector, Conceptnota Min. Vandeurzen, 21/05/2010
Overzicht vacatures VDAB beroepsgroep 036 verpleegkundigen
beroepscode + omschrijving 03600 Hoofdverpleegkundige
0603
0703
0803
0903
1003
1103
22
35
51
61
60
126
03610 Ziekenhuisverpleegkundige - gebrevetteerde/gediplomeerde
598
471
626
591
599
719
03612 Ziekenhuisverpleegkundige - gegradueerde
189
149
186
167
239
237
03620 Psychiatrisch verpleegkundige - gebrevetteerde/gediplomeerde
22
19
11
8
22
26
03621 Geriatrisch verpleegkundige - gegradueerde
46
38
47
71
132
139
03622 Psychiatrisch verpleegkundige - gegradueerde
8
14
16
25
34
37
03623 Verpleegkundige palliatieve zorgen - gegradueerde
3
3
3
3
2
1
03630 Kinderverpleegkundige - gegradueerde
9
7
11
14
11
15
03635 Verpleegkundige dringende hulpverlening
4
4
3
7
18
5
03640 Vroedkundige - gegradueerde
19
9
4
8
10
21
03650 Thuisverpleegkundige
72
94
92
106
122
188
03655 Bedrijfsverpleegkundige
2
24
16
8
03685 Sociaal verpleegkundige - gegradueerde
21
2 20
12
27
22
34
03686 Verpleegassistente
25
11
38
3
23
28
1040
874
1102
1115
1310
1584
03821 Ziekenverzorgster
145
119
173
48
42
31
03825 Gekwalificeerd verzorgende
149
160
234
542
447
590
03687 Psychiatrische verpleegassistente Totaal 036 verpleegkundigen 038 gekwalificeerd verzorgenden
03831 Kinderverzorgster
50
57
61
121
89
101
344
336
468
711
578
722
23
54
38
36
23
49
03920 begeleider van zieken, bejaarden en personen met een handicap
35
50
77
77
60
61
03930 Bejaardenhelpster - niet gebrevetteerde
22
15
32
41
22
18
03940 Kinderoppas - kindermeid - gouvernante
84
71
69
96
57
45
Totaal 038 gekwalificeerd verzorgenden
039 niet gekwalificeerd paramedisch personeel 03910 Logistieke hulp - afdelingshulp in zieken&rusthuize
03950 Chauffeur - ambulancier Totaal 039 niet gekwalificeerd paramedisch personeel
43
35
44
39
23
14
207
225
260
289
185
187
Evolutie in verpleegkunde en zorg VPK Handelingen
VPK handelingen en casemanagement
ADL
ADL Verpleegkunde vroeger 1960
Verpleegkunde vandaag
50 jaar
2010
Ontstaan zorgkundigen
Thuiszorg - ouderenzorg
Bezorgdheid werkveld inzake kwaliteit, en patiënt- en werknemersveiligheid Ontwikkeling Geneeskunde Patiëntveiligheid Veiligheid van werknemers
Verpleegkunde en zorgkunde / verzorging Tijd
Evolutie in # studenten BSO personenzorg
Evolutie in # studenten TSO personenzorg
Indicatoren studenten verpleegkunde per provincie 2010-2011 Cijfers 2010: Bacheloropleidingen: VHLORA telling 4/10/2010; HBO5: VVKSO telling 2010, niet katholiek net: nog cijfers 2009 Antwerpen Oost-Vlaanderen # bedden 2010
# bedden 2010
24.001
# inwoners 2010
# inwoners 2010
1.432.326
# studenten ’10 -'11
2.955
student / inw
0,21%
studenten / bed
0,12
% bachelor
63%
27.635 1.744.862
# studenten '10 -'11
3.472
student / inw
0,20%
studenten / bed
0,13
% bachelor
61%
Limburg
West-Vlaanderen # bedden 2010 # inwoners 2010
# bedden 2010
21.184
# inwoners 2010
1.159.366
# studenten '10 -'11
3.353
student / inw
0,29%
studenten / bed
0,16
% bachelor
46%
Brussels gewest (Ned. talig) # bedden 2010 # inwoners 2010 # studenten '10 -'11 student / inw
8.351 1.089.538 512 0,05%
# inwoners 2010
2.266
student / inw
0,27%
studenten / bed
0,24
% bachelor
41%
14.378 1.076.924
# studenten '10 -'11
1.100
student / inw
0,10%
studenten / bed
0,06
studenten / bed
0,08
% bachelor
80%
% bachelor
68%
# Bedden 2010: ziekenhuisbedden + WZC 01/01/2010
838.505
# studenten '10 -'11
Vlaams-Brabant # bedden 2010
9.420
Detail per provincie Provincie # bedden 2010 # inwoners 2010 # studenten '10 -'11
Ziekhuisbedden en gerealiseerde bedden WZ-decreet Inwoners per provincie Cijfers VHLORA en HBO5 (bachelors en gegradueerden)
studenten / inw
Ratio
studenten / bed
Ratio
% bachelor
% bachelorstudenten t.o.v. totaal aantal studenten verpleegkunde
Evolutie aantal studenten bachelor verpleegkunde in Vlaanderen
(Bron: VHLORA-telling, oktober 2004 tot oktober 2010)
Recente stijging per provincie Totaal HBO5 en Bachelor per provincie 2009 vs 2010 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 ANTWERPEN
WESTVLAANDEREN
VLAAMSBRABANT en Brussel
LIMBURG
OOSTVLAANDEREN
Totaal 2009
3.017
2.588
1.379
1.545
2.482
Totaal 2010
3.229
2.922
1.612
1.791
2.955
Evolutie in instroom in verpleegkunde
Nood aan zorgverleners Ook hoofdjes Niet alleen handjes En hartjes
Aantrekkelijkheid van de zorgsector
De witte woede overheerst nog altijd als begrip in de publieke opinie. Tijd om dit om te buigen Gezamenlijke verantwoordelijkheid Bouwen aan een gezamenlijk positief lexicon
Baseline-elementen in de beeldvorming
Onderscheid in opleidingsprofielen en creëren van duidelijkheid wie wat doet in de zorgsector Diversiteit in tewerkstellingsmogelijkheden in de sector De combinatie van EQ en IQ De zorgsector als innovatiesector bij uitstek De multidisciplinariteit in de zorgsector De rijkdom van het intermenselijke contact De werkomstandigheden in de zorgsector
Onderscheid in opleidingsprofielen
Logistiek assistent / poetshulp Verzorgende Zorgkundige Verpleegkundige HBO5 ‘Verantwoordelijk algemeen ziekenverpleger Bachelor verpleegkundige Verpleegkundige met beroepstitel / beroepsbekwaamheid Master in de verpleegkunde
Hoe maken we dit onderscheid duidelijk? Wie doet wat in het zorgproces? Ontwikkelen van een goed organisatiemodel, over alle zorgsectoren heen (ontschotting), dat helder is voor patiënten, voor andere zorgverstrekkers en voor de
Diversiteit in de zorgsector
Diversiteit in beeld brengen is belangrijk om jongeren met verschillende competenties en interesses aan te spreken Technisch Flexibele uren Psychologisch
Regelmatige
Organisatorisch
uren Dag / nacht Zorgomgeving Welzijn Onderwijs ….
Klinisch Educatief Ethisch ….
= FLEXIBILITEIT IN DE JOB EN DE JOBINHOU
IQ x EQ= MiZ
x MEESTERSCHAP IN ZORGVERLENING
x Hersenen
x Hart
Handen
Zorgsector als innovatieve sector
Evolutie van geneeskunde is gekend Wat met de evolutie in zorg? Hoe maken we die bekend? Hoeveel publiceren zorgverleners in de publieke media over veranderingen in hun beroepsuitoefening?
Belangrijk appèl naar de sector: Inhoudelijke publicaties in kranten, tijdschriften, maar ook op facebook, twitter, linkedin, youtube …. De beste manier om aan de (jongeren)gemeenschap te laten zien waar we
Mulitidisciplinair teamwork
N= 385 Laatste jaars studenten ASO en TSO uit Limburg en Vlaams-Brabant
Teamwork wordt door jongeren uit secundair onderwijs als 2e belangrijkste aspect in een toekomstige job aangeduid
Scriptie Marktonderzoekstage, Imago onderzoek verpleegkunde, Geelen, Montoro Sadia, Thomas, Vermeire, olv. Walraevens en Jacqu KHLeuven , academiejaar 2009 - 2010
Rijkdom van het intermenselijke contact
Moeilijker in beeld te brengen Komt wel tot uiting in getuigenissen van mensen Zorgverleners zelf Maar ook patiënten en andere zorgverleners
Belangrijk onderzoek lopend door Chris Gastmans
Wat is een goede verpleegkundige door de ogen van de patiënt.
Grijpt terug naar de basis waarom iemand Authentiek, inspirerend en voor verpleegkunde / zorgkunde gekozen motiverend ! heeft.
Werkomstandigheden
Onregelmatige uren Slecht betaald
Geen carièrekansen Hard werken
(Startloon, mediaan, Loonkompas Vacature)
Slechte combinatie werk-gezin
Flexibele uren 2e beste verdienende professionele bachelor
Functiedifferentiatie Zoek mee naar nieuwe collega’s Zeer veel arbeidsregimes mogelijk en voordelen zoals ADV
Waar zitten de problemen dan nog Door tekorten openstaande vacatures Door onvoldoende functiedifferentiatie onduidelijke profilering van de diverse beroepen Door sfeer in de sector eerder klaagcultuur Door slecht imago onvoldoende aantrekkingskracht Tijd om in gang te schieten…. Volgens iemand op Facebook :
Het actieplan ‘Werk maken van werk in de zorgsector’
www.ministerjovandeurzen.be beleidsdocumenten Actieplan werk focust op acties gericht op:
Ambassadeur aangesteld om zorgberoepen te promoten
Instroom (hoe jongeren aantrekken naar een zorgopleiding?) Doorstroom (hoe zorgverstrekkers naar verschillende sectoren toe leiden?) Retentie (hoe zorgverstrekkers in de zorgsector houden?)
Gezicht van de zorgberoepen (VK, verzorgenden, ZKen) Focus op het opzetten en uitwerken van promocampagnes Vooral op luik ‘Instroom’ werken en imago van de zorgsector
Vlaams Overlegplatform Promotie Zorgberoepen en provinciale werkgroepen ter ondersteuning
Korte termijn actie
4 pijlers
12 mei internationale dag van de verpleegkunde Toer door Vlaanderen
Openbrief aan verpleegkundigen in de geschreven pers
Boodschap van algemeen nut: ZorgverlenersV0027-Web.mov
Website: www.wordzorgverlener.be
Toer door Vlaanderen
West-Vlaanderen : Woonzorgcentrum in Roeselare Oost-Vlaanderen: Kind en Gezin en AZ in St. Niklaas Antwerpen : Psychiatrische instelling in Duffel Vlaams-Brabant: thuisverpleegkundige in omgeving Diest Limburg: onderwijsinstelling (studenten en docenten) in Hasselt
DOEL: Diversiteit binnen verpleegkunde in beeld brengen voor de Vlaamse en regionale pers Appèl doen op verpleegkundigen om ambassadeur te zijn voor hun beroep Cf. Videoverslag: website www.wordzorgverlener.be bij ‘campagne’
Openbrief
Alle verpleegkundigen aanschrijven als
blijk van waardering met het appèl om ambassadeur te zijn
Maar ook publieke opinie beïnvloeden Imago
opbouwen Hardnekkige misvattingen wegwerken
Boodschap van algemeen nut
‘Word zorgverlener, en beteken écht iets voor mensen’ Richt zich tot de 16 à 18 jarigen en hun ouders Diversiteit in beeld van verzorgende tot arts maar toch met een accent op verzorging en verpleegkunde Met koppeling naar website en 1700 nummer Op Eén, Canvas en VTM (in mei): Spot is te downloaden van op de website Vraag om de spot zoveel mogelijk te koppelen aan locale websites
Campagne ‘Word zorgverlener’
Website: www.wordzorgverlener.be
Is on-line sinds12 mei Promo-website om aan een zorgberoep te beginnen Hoe word ik verpleegkundige, zorgkundige, verzorgende… Linken naar VDAB Onderwijs Andere bestaande websites Mogelijkheid om inleefmomenten aan te vragen enz.
Lange termijn acties (20112014)
Doel: De overkoepelende baseline rond zorgberoepen verder uitbouwen, expliciet gericht op Verpleegkundigen Zorgkundigen / verzorgenden
Ondersteund door een professioneel bureau Niet 1 campagne, maar verschillende acties gericht op verschillende doelgroepen, met telkens een scherpe focus De provinciale werkgroepen kunnen hier hun lokale acties aan koppelen
Mogelijke doelgroepen: verpleegkunde
Generatiestudenten
16-18 jarigen blijven dé doelgroep bij uitstek Maar ook specifieke acties voor Jongeren
die zorg willen dragen voor mensen maar
twijfelen
omwille van opleidingsniveau of geneeskunde of verpleegkunde gaan doen of psychologie of psychiatrische verpleegkunde gaan doen of omwille van andere (welke?) reden
Jongeren die twijfelen rond onderwijs of verpleegkunde informatica of verpleegkunde …
hun studiekeuze
Mogelijke doelgroepen: verpleegkunde
Niet-generatiestudenten Watervalprincipe: niet-geslaagden van het eerste jaar Zalmprinicpe: niet belangrijk in functie van kwantiteit (zelfde vijver) maar wel in functie van kwaliteit
Zij-instromers
Heroriëntatie door volwassenen
Beroepsbeoefenaars zelf !!!
Mogelijke doelgroepen: verzorgende / zorgkundige
16-18 jarigen
Niet-generatiestudenten
Werklozen met interesse voor de zorgsector (korte opleiding) Niet-geslaagden in het eerste jaar verpleegkunde (HBO5 en Bachelor)
Zij-instromers
in de richtingen personenzorg BSO en TSO
Heroriëntatie van volwassenen
Beroepsbeoefenaars zelf !!!
Specifieke doelgroepen
Allochtonen Mannen Herintreders Zij – instromers Kinderen / jongeren 16 – 18 jarigen ASO / TSO 12- 14 jarigen BSO
Leerkrachten secundair onderwijs Maar ook specifiek per opleiding per sector (ouderenzorg, psychiatrie,…)
Buitenlandse verpleegkundigen: evaluatie
Te beïnvloeden groepen
Kinderen 16 tot 18 jarigen Ouders Beroepsbeoefenaars zelf Leerkrachten in het secundair onderwijs Docenten in het hoger onderwijs CLB VDAB Brede publieke opinie
Mogelijke campagnes
Website Computernetwerken Televisie Geschreven media Infopunten organiseren (cf. Limburg) Via patiëntenorganisaties …
Plan van aanpak: 4 belangrijke pijlers 1. Promotie zorgsector uitbouwen
Korte termijn
TV-spot en website www.wordzorgverlener.be
Langere termijn Onderbouwde professionele campagne Juiste beeldvorming Eenduidig, duidelijk, krachtig en overtuigend
Continu lopende acties ontwikkelen Inleefmomenten Goede informatieve websites Zorgberoepen in de moderne communicatie brengen
2. Boordtabellen (back-office)
4 belangrijke pijlers 3. Innovatie en ontwikkeling stimuleren Onderzoek als belangrijke pijler om de zorgsector te ontwikkelen en te professionaliseren Niet alleen medische ontwikkeling Ook paramedisch en zorg Vooral multidisciplinair
4. Herbekijken van zorgorganisatie Voor elke competentie is er plaats in het zorgproces ! Juiste man/vrouw op de juiste plaats Functiedifferentiatie en taakuitzuivering Ontschotting bewerkstelligen
Besluit
Besluit We hebben nog veel grote harten nodig !
Geen probleem, die van zorgverleners zijn super !
Contactgegevens Eleonora (Lon) Holtzer Zorgambassadeur GSM: 0486 09 85 85
[email protected] [email protected] @ambassadeurzorg Eleonora Holtzer Lon Holtzer www.wordzorgverlener.be
