Waardegerichte inkoop: de beste koop voor de toekomst Lunchbijeenkomst PIANOo- 26 februari 2008
Antoinette Kemper
1
Voorbeeldproject waarin waardecreatie centraal staat Renovatie Ministerie van Financiën - De gehele keten in 1 contract in de markt zetten - Overdragen van bijbehorende risico’s - Prestatieafhankelijke betaling tijdens exploitatie - Gunningscriterium is combinatie van prijs en kwaliteit Æ Opdrachtgever stuurt op een zo goed mogelijke totaaloplossing
2
Wie is RebelGroup?
• • •
Jong bedrijf van ca. 40 professionals Snijvlak publiek - privaat Medewerkers aan wieg gestaan van PPS-ontwikkeling – Kenniscentra – Projecten – Beleid
•
Twee takken van sport: – Complexere inkoop en aanbestedingsprocessen (publiek, privaat) – Outputsturingssystemen (publiek)
• • •
Financieel-economisch perspectief Kern: lange termijn waarde-ontwikkeling Principes toepasbaar bij uiteenlopende vraagstukken
3
Lunchlezing vandaag
Wie
“Innovatief inkopen en aanbesteden verstoort de orde”
Wanneer Wat
Waarom Wat
Wie
Hoe
“Bestaande orde”
Waarom Hoe
Waarom
Wat
Wanneer Hoe Wie
Wanneer
“Handvat voor een nieuwe orde” 4
Het waardebegrip duikt overal op …
Waarom
•
Folder PIA: “professioneel inkopen en aanbesteden is … werken met een zichtbare meerwaarde: best value for money voor de rijksoverheid en voor de belastingbetaler”
•
Kenniscentrum PPS: “meerwaarde is een kwalitatief beter eindproduct voor hetzelfde geld, of dezelfde kwaliteit voor minder geld”
•
EU Richtlijn beschrijft ‘de economische voordeligste aanbieding’ als volgt: “verschillende criteria kunnen een rol spelen al naar gelang de aard van de opdracht. Gedacht kan worden aan kwaliteit, technische waarde, esthetische en functionele kenmerken, after sales-service, tijdstip voor het uitvoeren van het werk en de prijs”. 5
… maar wat is waarde eigenlijk precies?
•
Waarde is een economische term …
•
… die veel wordt toegepast in het bedrijfsleven …
•
… en meer betekent dan prijs-/ kwaliteitverhouding
•
De volgende elementen bepalen de waarde •
Prijs (kosten en opbrengsten)
•
Kwaliteit
•
Risico’s
•
Tijd
Wat
6
Exploitatiefase
Realisatiefase
Voorbereidingsfase
Opbrengsten/kwaliteit
… maar wat is waarde eigenlijk precies?
Voorbeeld: renovatie Min Fin
Alles Alles disconteren disconteren en en onder onder één één noemer noemer brengen brengen Tijd
Kosten
Wat
voorbereidingskosten Operationele kosten kwaliteit opbrengsten risico’s
Hoe
Hoe zorg je ervoor dat waarde toeneemt? Factoren (value drivers) die ervoor zorgen dat de prijs daalt, kwaliteit stijgt, de levering vervroegt en/of de risico’s verminderen A. Integratie van onderdelen die met elkaar samenhangen B. Definiëren van output / prestaties C. Sturing door middel van prikkels D. Weloverwogen allocatie van risico’s E. Marktwerking F. Flexibiliteit Value Drivers
Scope
Specificeren
Definieren output
x
x
Risico-allocatie
x
Selecteren
Sturing d.m.v. prikkels Marktwerking
x
Integratie van onderdelen
x
x
Contracteren Nazorg x
x
x
x
x 8
Hoe
A. Integreren onderdelen Schaalvergroting
vb. Electriciteitsinkoop
Ketenintegratie (LCC)
vb. Renovatie Min Fin vb. Kopieerapparaat
Integratie van functies
vb. A2 Maastricht vb. Arbodienst
9
B. Definiëren van output / prestaties
Hoe
Output in plaats van input
vb. Gras maximaal 2 cm hoog
Functioneel specificeren
vb. Verbinding van A naar B
(kies juiste abstractieniveau)
vb. Doorstroming, beschikbaarheid
Objectenboom topniveau systeemniveau subysteemniveau
Heldere outputspecificatie (goed vooraf nadenken)
10
Hoe
C. Sturing dmv prikkels: gunningscriterium EMVI: -
economisch meest voordelige aanbieding Naast prijs geldt ook kwaliteit Relatie OS (geldigheid) en BS (bonuspunten)
vb. bouwperiode
Prikkel = winnen
Beoordelingssysteem Extra Extra Kwaliteit Kwaliteit (gewenst) (gewenst)
Minimum Minimum Kwaliteit Kwaliteit (geeist) (geeist)
variabel
vast
Output specificatie 11
C. Sturing dmv prikkels: betalingsmechanisme
Hoe
Betalingsmechanisme -
Belangen parallelliseren
Betalen voor beschikbaarheid/service
-
Voorkomen strategisch gedrag
Output bieding wordt prestatienorm
Mogelijk via bonus / malus Prestatieafhankelijk
vb. korting niet gepland onderhoud vb. korting toegestane hersteltijd vb. bonus snelle afwikkeling klacht
Betaling Betaling
Prikkel: geld verdienen 12
D/E/F.
Hoe
D. Weloverwogen risico-allocatie Risico’s = niet gewenste onverwachte gebeurtenissen Risico’s daar neerleggen waar ze het best beheerst kunnen worden vb. Minfin: interfacerisico’s vs. publiekrechtelijke risico’s vb. re-integratiebureaus
E. Marktwerking vb. aannemer selecteren voor verbouwing
F. Flexibiliteit (bij veel onzekerheid) vb. Maasvlakte 2 13
Samenvatting A. Integratie van onderdelen die met elkaar samenhangen B. Definiëren van output / prestaties C. Sturing door middel van prikkels D. Weloverwogen allocatie van risico’s E. Marktwerking F. Flexibiliteit
Hoe
Barrières voor toepassing waardegerichte inkoop Onderzoek samen met Erasmus-universiteit onder gemeenten
-
Meetbaarheid van meerwaarde is lastig
-
Voordelen liggen op de lange termijn
-
Weerstand tegen verandering, sponsor nodig
-
Gebrek aan kennis
-
Procesmatige en beleidsmatige aanpak krijgt voorrang
Barrières grotendeels oplosbaar
Tot slot
Wie
Wanneer
Waardegerichte inkoop levert gemiddeld 15% voordeel op
Wanneer? Toepassing van de principes kan in elk willekeurig inkooptraject
Wie? Jullie! … Wie durft?
16
