Vrouwen voor de vrede

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant

Vrijdag 30 augustus 2013 jaargang 7 nummer 329

Actueel Iedereen boos over nieuwe terrasbeleid

Cultuur Het verdriet van een Thaise ladyboy

€ 1,95

Sport Zuiverloon maakt zich geen zorgen

10

5

11

Vrouwen voor de vrede

Ze lijken een beetje op elkaar. Niet alleen uiterlijk, maar ook in daadkracht. De Liberiaanse vredesactiviste Leymah Roberta Gbowee en de Oostenrijkse pacifiste Bertha von

Suttner. Beiden ontvingen ze de Nobelprijs voor de Vrede, Gbowee in 2011, Suttner in 1905. Tijdens de viering van 100 jaar Vredespaleis deze week, onthulde Gbowee het borst-

beeld van haar grote voorbeeld, die in 1913 als enige vrouw bij de opening van het paleis aanwezig was. > Foto: Jurriaan Brobbel

Ingezonden mededeling

SALE – SALDI – SOLDES italian design furniture

Scheveningseweg 14 – Den Haag (t/o het Vredespaleis) ma t/m za van 10.00 – 17.00 uur

FREE TO MOVE

VAN QUICK LUNCH TOT UITGEBREID TAFELEN

Pearl 12-uurtje €12,50

ELKE MINUUT GENIETEN BIJ RESTAURANT PEARL

Of u nu veel of weinig tijd heeft tussen de middag: bij Restaurant Pearl is het elke minuut genieten. Van een ruime keuze aan smakelijke sandwiches, salades en soepen tot aan een complete verwennerij van meerdere gangen. Allemaal schitterend tot in de details, net als onze locatie, aankleding en bediening. Kennismaken met Pearl? Neem alvast een voorproefje op www.facebook.com/RestaurantPearl

BEGIN JE DANSSEIZOEN MET EEN GOEDE DAAD MET NEDERLANDS DANS THEATER, HET NATIONALE BALLET, INTRODANS, CONNY JANSSEN DANST, SCAPINO BALLET ROTTERDAM, INTERNATIONAAL DANSTHEATER, STICHTING AIGHT EN TIM PERSENT

ZEESTRAAT 35 | 070 710 7025 | WWW.RESTAURANTPEARL.NL

LUCENT DANSTHEATER 5 SEPTEMBER 2013 • 20.15 UUR TICKETS € 25,- / 070 - 88 00 333 / WWW.LDT.NL

JAN WILLEM DE VRIEND DIRIGEERT BEETHOVEN

FRANSE ROMANTIEK Vrijdag 4 oktober 20.15 uur Zondag 6 oktober 14.15 uur Dr Anton Philipszaal Den Haag

Vr 20 september 20.15 uur Zo 22 september 14.15 uur Dr Anton Philipszaal Den Haag Het Residentie Orkest ontvangt Jan Willem de Vriend, de Nederlandse Beethoven-specialist van dit moment, voor een programma met louter werken van Beethoven.

Na het eclatante succes van dirigent Lawrence Foster afgelopen voorjaar keert hij terug bij het Residentie Orkest met wederom een geheel Frans programma.

Jan Willem de Vriend dirigent Alexander Melnikov piano

Lawrence Foster dirigent Arabella Steinbacher viool

Beethoven Ouverture ‘Coriolan’ Beethoven Pianoconcert nr. 5 ‘Keizerconcert’ Beethoven Symfonie nr. 4

Het concert van vrijdag 20 september wordt mede mogelijk gemaakt door DUX International.

INFORMATIE EN KAARTEN: 070 88 00 333 of residentieorkest.nl

Fauré Suite ‘Masques et bergamasques’ Chausson Poème voor viool en orkest Ravel Tzigane Bizet Symfonie in C

3

actueel<

Vrijdag 30 augustus 2013 > Den Haag Centraal

Ban Ki-Moon pleit voor diplomatieke oplossing Syrië:

‘Stop fighting, start talking’

verreck

Eiland

Een eeuw verschil. Op de foto links verlaat koningin Wilhelmina samen met haar moeder Emma en echtgenoot prins Hendrik per calèche de feestelijke opening van het Vredespaleis. Op de foto rechts stapt haar achterkleinzoon koning Willem-Alexander na afloop van de jubileumviering in de gereedstaande bolide. > Foto’s: links collectie Haags Gemeentearchief, rechts Jurriaan Brobbel

Het Vredespaleis vierde deze week zijn 100-jarig bestaan in het bijzijn van koning Willem-Alexander en VN-secretaris Ban Ki-Moon. Ondanks de feestvreugde, werd ook stilgestaan bij de ontwikkelingen rondom Syrië en vroeg burgemeester Jozias van Aartsen zich af in hoeverre de huidige maatschappijen ‘shockproof ’ zijn. Door Annerieke Simeone

Op een klein opstootje na – een protesterende asielzoeker die de afzetting negeerde – verliep de viering van 100 jaar Vredespaleis vlekkeloos. In het monument, waar het Internationaal Gerechtshof, het hoogste juridische orgaan van de Verenigde Naties, is gehuisvest, hielden onder meer secretaris-generaal van de VN,

Dakopbouwen Seinpostduin mogen alsnog De Raad van State is deze week alsnog akkoord gegaan met het omstreden bestemmingsplan voor dakopbouwen in Seinpostduin. De bezwaren tegen dit plan van bewoners van de Schuitenweg, Wassenaarsestraat en de Zeeweg zijn door de Raad van tafel geveegd. Een eerder plan voor dakopbouwen in dit gebied werd in 2010 door de Raad vernietigd. Het nieuwe plan, op grond van gewijzigd beleid voor dakopbouwen in heel Den Haag, vindt de Raad wel aanvaardbaar. Volgens dat gemeentelijke beleid moeten bewoners hun wooncarrière in hun eigen wijk kunnen realiseren. De groei naar een grotere en luxueuzere woning kan met een dakopbouw mogelijk worden gemaakt. Maar de bewoners van Seinpostduin vinden dat zij met de nadelen van dit beleid te maken krijgen. Verlies aan zonlicht, vermindering van woonkwaliteit en waardedaling van hun woning. De omwonenden hebben vooral kritiek op de nieuwe Haagse norm die de gemeente voor bezonning hanteert en het bezonningsonderzoek dat door bureau Peutz in opdracht van de gemeente is gemaakt. De nieuwe bezonningsnorm laat volgens hen meer zonverlies toe dan een eerder door de gemeente gehanteerde norm. Maar de Raad vindt de nieuwe norm niet onredelijk. Daarbij speelt ook een rol dat de woningen in stedelijk gebied liggen en daardoor altijd wel enige schaduw krijgen door omringende bebouwing.

Ban Ki-moon, burgemeester Jozias van Aartsen en minister-president Mark Rutte toespraken. Ban Ki-Moon onderstreepte het belang van het hof in de internationale geschiedenis van het recht. “International law provides legal systems that fight corruption”, zei hij. Ook pleitte hij voor een diplomatieke oplossing voor het Syrische conflict, nu wereldmachten in de richting bewegen van militaire aanvallen tegen het regime van president Assad. Maar Ban Ki-Moon toont een ander type strijdlust: “Stop fighting, start talking”. Zijn ideaal lijkt op dat van tsaar Nicolaas II aan wie het Vredespaleis mede valt te danken. De Rus, wiens portret in de Kleine Rechtszaal hangt, bracht in 1899 een aantal landen samen tijdens de eerste vredesconferentie in

Den Haag. Hij vreesde voor de groeiende macht van Duitsland, dat zijn wapenarsenaal steeds meer uitbreidde. Het idee voor een wereldcentrum in Den Haag werd daarmee beslecht. De eerste Haagse Vredesconferentie werd gehouden op Huis ten Bosch in bijzijn van koningin Wilhelmina. Zij was er ook bij toen het Vredespaleis in 1913 werd geopend. Burgemeester Jozias van Aartsen refereerde in zijn speech aan deze gelegenheid: “Het was deze conferentie waarmee de ontwikkeling van Den Haag als internationale stad van vrede en recht in feite begon”. Ook stond hij stil bij een belangrijke weldoener: de Amerikaan Andrew Carnegie, die een bedrag van 1,5 miljoen dollar betaalde voor de bouw. “Carnegie was een idealist, maar ook een realist. Laten wij zijn voorbeeld volgen, als realisti-

sche idealisten. Nooit vervallen in cynisme of onverschilligheid, hoe afstotend de werkelijkheid ook mag zijn”. Ondanks deze opbeurende woorden vroeg de burgervader zich wel af: “In hoeverre zijn onze huidige maatschappijen en ons internationale systeem ‘shockproof ’?” Een pasklaar antwoord had hij niet, maar een ding wist hij wel: “Nieuwe conflicten ontstaan, oude laaien weer op, zaaien dood en verderf en brengen enkel verwoesting, ontreddering en instabiliteit. Die duivelse vicieuze cirkel moeten wij zien te doorbreken”. Rond het eeuwfeest van het Vredespaleis zijn een reeks van activiteiten georganiseerd: diverse tentoonstellingen, een musical en een Peace One Day Concert. Meer informatie: www.vredespaleis/100 jaar

Weerstand tegen sloop monumentale school Het voornemen om een schoolgebouw in de Molenwijk te slopen, stuit op weerstand van een omwonenden. Als het aan de gemeente ligt, moet de voormalige school aan de Ketelstraat plaats maken voor de bouw van nieuwe woningen. De Vrienden van Ketelstraat 23, zoals de groep zich noemt, verzetten zich ertegen omdat het pand volgens

hen cultuurhistorische waarde heeft. Het ontwerp uit begin jaren twintig is gebouwd in de stijl van de Nieuwe Haagse School naar een idee van Co Brandes. Het herbergt nog veel oorspronkelijke elementen, terwijl veel soortgelijke gebouwen uit die tijd inmiddels zijn gesloopt of grondig zijn verbouwd. Ook vreest de groep voor het verlies van één van

Aandacht voor fietsdiefstallen De Haagse politie gaat de eerste week van september extra aandacht besteden aan het voorkomen van fietsdiefstallen. Onder het motto ‘Geef fietsendieven geen kans’ gaan agenten tijdens de surveillance en bij controles extra letten op fietsen die mogelijk gestolen zijn. Zo geeft bijvoorbeeld een fiets zonder vast slot aanleiding tot nader onderzoek. Op 2 september kunnen fietsers hun rijwiel gratis op twee locaties laten grave-

ren. Het Fietsdepot Haaglanden plaatst dan een uniek framenummer in de fiets. Men moet met een aankoopbon kunnen aantonen dat de fiets eigendom is. Fietsen die al een framenummer of een chip hebben, worden niet gegraveerd. De locaties voor het graveren zijn in het fietsdepot bij het Hollands Spoor (van 9.30 tot 11.30 uur) en het depot bij het Centraal Station (van 13.00 tot 15.00 uur).

Onderhoudslening voor starters Starters op de Haagse woningmarkt kunnen van de gemeente een speciale onderhoudslening krijgen, waardoor ze makkelijker tot aankoop van woningen in minder goede staat van onderhoud over kunnen gaan. Wethouder Marnix Norder probeert op die manier de woningmarkt op gang te krijgen. De nieuwe regeling treedt dit najaar in werking. Pas na drie jaar hoe-

ven de kopers rente en aflossing over de onderhoudslening (van maximaal 35.000 euro) te betalen. Norder ziet twee grote voordelen in het aanjagen van de startersmarkt: meer verkoop van woningen en verbetering van de kwaliteit van een reeks goedkopere huizen.  De gemeente stelt dit najaar 6,3 miljoen euro beschikbaar voor de startersleningen.

de laatste buurtcentra in het Laakkwartier, die in het pand tijdelijk onderdak hebben gevonden. Bovendien zou er bij de bewoners in de wijk geen behoefte zijn aan nieuwe woningen, zo blijkt uit de honderden verzamelde handtekeningen. Op 11 september neemt de gemeenteraad een beslissing over de toekomst van het pand.

Korting op Museumnacht In de aanloop naar de Museumnacht op 7 september heeft de Rabobank een actie geïnitieerd voor de tijdige beslisser. Komende maandag biedt de bank het tweede toegangskaartje gratis aan tijdens het zogenaamde Rabo Happy Hour. Tussen 19.00 en 19.48 uur – voor de symbolische duur van 48 minuten – kunnen de eerste honderd bezoekers van de Facebookpagina van de Museumnacht hun kaarten met korting bestellen. Het is het laatste Happy Hour voor het aanstaande cultuurweekend ‘48 uur van Den Haag’. De kaarten geven toegang tot tientallen musea en andere culturele instellingen in de stad die tot ’s nachts geopend zijn. Daar zijn tentoonstellingen en activiteiten rondom het thema licht te zien en te beleven. Meer informatie en kaarten: www.facebook. com/museumnachtdenhaag

Zolang ik leef, doorkruis ik ons land. Als ik ’s ochtends op de radio de fileberichten hoor, ken ik het uitzicht van de voortkruipende automobilisten. Bij beelden uit Den Haag en Amsterdam herken ik ogenblikkelijk de straat of in ieder geval de buurt. Andere steden die zonder vermelding in beeld komen weet ik meestal meteen goed te raden. Toch heeft ons volgeknutselde landje af en toe verrassingen in petto. Niet ver van de grote en ook kleinere verkeersaders die je argeloos berijdt op weg naar één of ander oord, bevinden zich soms onvermoede en onontdekte hoekjes. De mooie stille plekjes. Je moet er zuinig op zijn. Paul Pleijsier en ik hebben ooit in een theaterprogramma een dialoog gevoerd als twee mannen die (ruil)handelden in mooie stille plekjes: ‘Ik weet een heel mooi duinkommetje’. ‘Waar?’ ‘Ja, dat ga ik niet zomaar zeggen?’ ‘Nou, dan heb ik voor jou een schitterend bospaadje’. ‘Een bospaadje?’ ‘Ja, en een stukje hei met een vennetje! Ruilen?’ ‘Goed, dan krijg jij er van mij nog een heel fijn weiland bij’. Het probleem met mooie stille plekjes is dat je ze geheim moet houden, anders is de lol er snel vanaf. Ik vertel u dan ook niet meer dat ik mij onlangs op een schitterend eilandje bevond in een uiteraard waterrijk gebied in het midden des lands. Het paradijs, zonovergoten, met plaats voor mens en (vliegend, zwemmend en kruipend) dier. Een handvol keer per dag sukkelt een bootje voorbij. Dit lustoord is niet ver gelegen van een andere oase: de plek waar zich ooit de navel van ons Koninkrijk bevond: Paleis Soestdijk. Nadat Prins Bernhard als laatste bewoner de eeuwige jachtvelden had opgezocht is deze royale buitenplaats toegevallen aan het volk. Er worden tentoonstellingen georganiseerd, er is een bijzondere opera opgevoerd, je kan de ouwe koninklijke meuk bekijken en wandelen in de idyllische tuinen. Maar het is duidelijk dat er aanvullende fondsen nodig zijn, nu de Rijksoverheid de hand op de knip moet houden. De overzichtsfoto’s met tekst bij de ingang van het paleis hebben iets van een prospectus. Ergens las ik: ‘Het is voor het eerst in de historie mogelijk dat u uw besloten bedrijfsevent op paleis Soestdijk kunt laten plaatsvinden!’. Dan weet je het wel, rijksmonument of niet, daar gaat binnen afzienbare tijd een grote zuil met een M erop in de voortuin geplant worden. Vaarwel vorstelijk eiland. Marcel Verreck www.marcelverreck.nl

4>varia

Den Haag Centraal > Vrijdag 30 augustus 2013

stadsmens

Festival ‘Poëzie aan de waterkant’ brengt mode en gedichten samen Passende kostuums bij gedichten en poëzie die is afgestemd op kleding. Of anders gezegd: dichters en modeontwerpers inspireerden elkaar voor ‘Poëzie aan de waterkant’, het festival dat zaterdag 31 augustus in het Westbroekpark wordt gehouden. Het thema voor deze dertiende editie luidt ‘De nieuwe kleren van de keizer’. Dichteres Diann van Faassen, die met haar collega Harry Zevenbergen het (gratis) festival presenteert, noemt het resultaat ‘verrassend’. Over de dichters Ester Naomi Perquin, Mark Boog en Lieke Marsman zegt ze: “Alle drie hebben ze het thema totaal anders uitgewerkt”. Over de ontwerpen van Les Soeurs Rouges, de gezusters Marlous en Dorrith de Roode, kan Diann minder kwijt. “Ze laten ons niet alles zien, soms kleine, plagerige fotootjes. Maar we hebben ze in de weer gezien met bijvoorbeeld geverfde kralen, glimmende sleuteltjes en enorme lappen stof”. De creaties worden gepresenteerd op een groene catwalk. Ook andere dichters treden op, evenals singer-songwriters. De organisatoren willen een zo’n breed mogelijk publiek bereiken. “En poëzie wijd verbreiden”, zegt Diann. De waterkant van het Westbroekpark

een optreden van een dichter bij iemand thuis. Ook nu weer verdubbelde Fonds 1818 elke gedoneerde euro.

Diann van Faassen: ‘Wij willen poëzie wijd verbreiden’. >Foto: Gilles Boeuf

vormt het decor voor het festival dat om 14.00 uur begint. ‘De Theetuin’ serveert thee, gebak en hartigheden op hun mobiele terras. En nu maar hopen op goed weer. In al die jaren heeft het één keer geregend. Diann: “Toen hadden we nog veel minder publiek. Dat paste precies onder twee parasols. Voor de dichters hielden wij een paraplu op”. Voor komende zaterdag rekent ze op zo’n driehonderd bezoekers. Diann van Faassen en Harry Zevenbergen, die met vier anderen deel uitmaken van het

10%

20%

30%

Joke Korving ‘Poëzie aan de waterkant’, begint zaterdag 31 augustus om 14.00 uur in het Westbroekpark. Entree is gratis. Informatie www.dichtersgilde.nl

FINALE SALE

 Ingezonden mededeling

Haags dichtersgilde, zijn de drijvende krachten achter het festival. Net als vorig jaar is de afgelopen weken aan crowdfunding gedaan. Meestal gebeurt dat online. Maar op mooie zomerse dagen zit vrijwel geen mens achter de computer, merkte het Haags dichtersgilde en vond een oplossing. “We hebben verrassingsoptredens gegeven en gingen daarna met de pet rond. Vooral op het Voorhout bij Den Haag Sculptuur hadden we veel succes”. Tegenover de donatie stond een beloning, zoals

Fietstours Diann van Faassen ‘verbreidt’ op vele manieren poëzie. Naast optredens als dichteres presenteert en organiseert zij. Diann is tevens gastdocent in het basisen voortgezet onderwijs en verzorgt workshops poëzie en performance. Zomers komt zij bovendien in actie voor de organisatie ‘Tot Zo! Fietstours’. Per rijwiel leidt zij toeristen rond op de tour ‘Dichter bij de Stad’. Ruim twintig jaar geleden kwam zij naar Den Haag voor de studie HBO Jeugdwelzijnswerk en houdt zich sindsdien bezig met gedichten. Werk van haar werd opgenomen in verzamelbundels. In 2009 verscheen haar eigen bundel ‘Zandengelen’ en in hetzelfde jaar ‘Met beide voeten in de modder’. Voor deze laatste bundel verbleef zij een week lang in de ‘roze’ Geleen- en Doubletstraat. Die locatie koos zij toen ze door Harry Zevenbergen, indertijd nog de Haagse Stadsdichter, gevraagd werd een dagboek en gedichten te schrijven over een bijzondere plek in Den Haag. Diann sprak met de vrou-

wen die er werkten, de exploitanten en met vaste klanten. “Het is een bijzonder drukke wereld die heel erg bij je binnenkomt en die ’s avonds grimmiger wordt”, zegt ze. Aan contacten met de jeugd beleeft zij plezier, blijkt overduidelijk. Haar lessen op basisscholen zijn gericht op taalontwikkeling, in het voortgezet onderwijs krijgen leerlingen vooral te maken met het schrijven van poëzie, voordrachten en performance. De Poetryslam voor Scholenteams, de gedichtenwedstrijd voor middelbare scholieren die zij en Zevenbergen dit jaar voor de achtste keer hielden tijdens het Haganumfestival, ligt haar heel na aan ’t hart. “Door de Poetryslam gaan sommige jongeren verder met optreden. Frederike Kossmann is daar een voorbeeld van. Zij is met haar negentien jaar het jongste lid van het Haags dichtersgilde en doet nu mee aan ‘Poëzie aan de waterkant’. Als ik een jongere zo bezig zie, word ik daar heel blij van”.

10% EXTRA KORTING ook op afgeprijsde toonkamermodellen

40%

50%

Den Haag, Spui • Gratis parkeren parkeergarage Stadhuis

SINDS 1891

www.hulshoffwonen.nl Vestigingen: • Amsterdam • Den Haag • Leiderdorp • Rotterdam

5

actueel<

Vrijdag 30 augustus 2013 > Den Haag Centraal

Wethouder Revis (VVD) ervaart alom onvrede

Terrassenbeleid nu al onder vuur

mee hebben, bestaat daardoor niet meer”. De gevolgen van de strenge aanpak zijn op de Bierkade in de late avond zichtbaar. Om kwart voor elf gaan de lichten op de boten uit en klanten worden gemaand naar binnen te gaan. Dat geldt ook op terrassen waar mensen nog een laat hapje willen gebruiken. De dovende buitenverlichting steekt horeca-ondernemers extra omdat er drie gebieden zijn waar het toegestaan is om ook na elf uur ’s avonds de terrassen wel open te houden, desnoods tot half twee ’s nachts. Die gebieden zijn Het Plein, de Grote Markt en Scheveningen, de Keizerstraat uitgezonderd.

Door Jan van der Ven

Het was een opsteker van jewelste die VVD-wethouder Boudewijn Revis op 13 februari van de voltallige gemeenteraad kreeg. Er klonk die dag namelijk niets dan lof voor zijn plannen om het terrassenbeleid in Den Haag te versoepelen. Hiermee kon op deze winterse woensdag een oude wens van hem in vervulling gaan. In de zomer van 2011 brak hij namelijk al een lans voor meer terrassen in Den Haag. Hij schreef over in zijn boekje ‘Meer stad, minder gemeente’. Er stond: “Terrassen brengen leven op straat en zorgen dat mensen elkaar makkelijker kunnen tegenkomen bij de buurtkroeg of lunchroom om de hoek”. Eenmaal gepromoveerd tot wethouder kon hij zijn pennenvruchten omzetten in daden. Minder regels moesten er komen, zodat het makkelijker wordt om ergens in de stad een terras te openen. Revis kreeg er overal steun voor. Want niet alleen de gehele gemeenteraad was het eens met zijn plannen, ook de afdeling Den Haag van Koninklijk Horeca Nederland stond applaudisserend aan de kant. Een half jaar later, na een warme zomer, is er echter weinig meer over van het zo breed gedragen enthousiasme over de plannen van de VVD-wethouder. Want de realiteit is weerbarstiger dan menigeen had vermoed. Het enthousiasme heeft inmiddels plaats gemaakt voor stevige irritaties en vanuit de politiek klinkt nu al de roep om de plannen maar snel aan te passen, waardoor de zomer van 2014 terrasvriendelijker kan worden. De onvrede die in vele lagen van de Haagse horeca voelbaar is, valt terug te voeren op de klassieke fout van de overheid; onvoldoende en slechte communicatie over een beleidsvoornemen met de groep die het aangaat. Daardoor kon bij horeca-ondernemers het beeld ontstaan dat terrassen bijna niet meer aan regels gebonden zijn, terwijl het in werkelijkheid slechts gaat om minder regels voor het aanvragen van een terras.

Overdag is de terrasboot van De Paas geen probleem. > Foto: Gilles Boeuf

Na de barre winter keek de horeca reikhalzend uit naar een warme zomer. Dus schoven kroegeigenaren bij de eerste zonnestralen de stoeltjes naar buiten. Met sluitingstijden van terrasjes werd geen rekening meer gehouden. Want had Den Haag niet een soepeler terrasjesbeleid? Ja toch? De gevolgen lieten zich raden. Vanuit grote delen van de stad kwamen bij de politie klachten binnen over nachtelijk gebral op terrassen. In de Mallemolen was het raak, op de Denneweg leek er geen einde aan het nachtelijk terrasvertier te komen. Boetes Heerlijk toch, zo’n versoepeld terrasbeleid? Daar dachten de omwonenden dus anders over. De klachtenreeks drong rap door tot VVD-burgemeester Van Aart-

sen die vanuit zijn functie als handhaver van de openbare orde besloot dat het tijd werd strenger te gaan controleren. Dus verschenen deze zomer ineens overal grimmig kijkende controleurs en werden fikse boetes opgelegd. De gevolgen ervan bleven natuurlijk niet uit. Goedbedoelende kroegbazen die al jaren de marges van het gedoogbeleid kennen, worden nu gestraft. Zo is daar Frank Pasman die samen met zijn broer Paul alweer twintig jaar eigenaar is van biercafé De Paas, met de daarbij behorende boot die in de Bierkade dobbert. Ze kregen twee boetes omdat er rond elf uur mensen buiten een drankje nuttigden. Verboden dus. Pasman: “Wat eerst leek op een soepeler terrasbeleid, is nu uitgedraaid op strengere controles. En het gedoogbeleid waar we al jaren ervaring

Pijn Om de pijn van het huidige strenge toezichtbeleid wat te verzachten, is de fractie van de VVD met het plan gekomen ook elders in de stad de mogelijkheid te creëren terrassen langer open te houden. VVD-raadslid Daniëlla Gidaly komt met het voorstel dat wanneer het op een dag warmer is dan 25 graden, terrassen ook na elf uur ’s avonds open moeten kunnen blijven. Voorwaarde is wel dat de horeca-ondernemer hierover in gesprek gaat met de omwonenden. “Kijk eens naar Leiden en Utrecht, daar loopt zo’n regeling goed”, weet het VVDraadslid. Dat zij al een half jaar na het vaststellen van het nieuwe terrasbeleid met dit voorstel komt heeft, zegt zij, te maken met ‘voortschrijdend inzicht’. “Er is nu sprake van een nieuwe situatie als gevolg van de strengere controles waardoor er niet meer gedoogd wordt”. Ook de fractie van D66 denkt aan het ruimhartiger omgaan met de sluitingstijd van terrassen. Raadslid Martijn Bordewijk komt met het plan dat terrassen die geen problemen opleveren voor omwonenden langer open mogen blijven. “En als er klachten van omwonenden komen, dan wordt die vrijheid ze weer ontnomen. Zodoende beloon je de horeca-ondernemer die zich goed gedraagt. En je dwingt hem met omwonenden afspraken te maken”.

Stadslandbouw tussen vier muren heeft toekomst bouw tussen vier muren mogelijk wil maken. Bewoners en bedrijven uit de omliggende wijken van De Schilde worden betrokken bij de plannen. Volgens de gemeente is de kans van slagen van stadslandbouw groot, omdat overal de trend waarneembaar is dat mensen de productie van groen-

Haagse Harry

© Marnix Rueb

Twintig potentiële ondernemers, onder wie architecten, omwonenden en mensen met ‘groene vingers’ hebben plannen ingediend om stadslandbouw te realiseren in het gedeeltelijk leegstaande kantoorpand De Schilde aan de Televisiestraat. De plannen variëren van het kweken van paddenstoelen en vissen tot het bereiden en verkopen van kant-enklare maaltijden. Wethouder Henk Kool van Economie gelooft erg in het plan. “Dit kan een antwoord zijn op de toenemende kantorenleegstand en het geeft ondernemers de kans op een hele andere manier te ondernemen”, laat hij weten in een eerder interview. Vooral het eerste punt weegt zwaar. Door de aanhoudende crisis kent Den Haag steeds meer leegstaande kantoorpanden. De verwachting is dat in 2015 zelfs een kwart van alle complexen onbemand is. In mei lanceerde de gemeente Den Haag daarom het idee voor stadslandbouw. In De Schilde zijn twee etages van in totaal 3.000 m2 beschikbaar. Op de begane grond is een ruimte van 200 m2 voor de afname van de producten, bijvoorbeeld via een winkel of een restaurant. Op het dak kan een kas worden gebouwd van 1000 m2. De gemeente stelt de ruimte beschikbaar voor een zeer aantrekkelijke huurprijs en biedt ondersteuning op het gebied van marketing en pr. Den Haag is de eerste stad in Nederland die op deze manier stadsland-

te, fruit en ander voedsel terug willen halen naar de stad. Moestuintjes in de stad zijn niet alleen hip, consumenten willen weten wat zij eten. Volgens de site www.stadslandbouwdenhaag.nl weet ‘slechts 40 procent van de Nederlanders hoe een tomaat groeit, veel kinderen denken dat de vis in de supermarkt wordt ge-

vangen: dus ook op dat gebied valt nog veel uit te leggen’. Een onafhankelijke jury bepaalt eind november welke ondernemer of combinatie van ondernemers aan de slag kunnen gaan in De Schilde. Voor meer informatie zie: www.stadslandbouwdenhaag.nl

Vilan Vilan

De xxxxx vlieg

De juffrouw in de winkel nam Vilan van de Loo en ging een vliegenmeppper met een lachend gezicht naar de deuropening. Daar waren twee wezens uit de schepping aanwezig: een vlieg en ik. De juffrouw sloeg de vlieg dood. Ze keek me trots aan, wachtend op enthousiaste bijval. Ik zei: “In een volgend leven bent u die vlieg”. En toen ging ik weg. Het was een klein voorval, maar het liet me niet los. Of ik in opeenvolgende levens geloof, hangt af van mijn stemming van de dag. Er zijn ook dagen dat ik de hemel verwacht, met aan de poort een welkomstcomité van engelen in witte gewaden die op bazuinen toeteren. Het wisselt dus nogal. Wat ik wèl zeker weet, is dat een vlieg ook iemand is. Nu moet ik daarbij zeggen, dat ik griezel van alles wat insect is. De harige pootjes, de bolle ogen, die glazige vleugels, neen. Op foto’s heb ik veel gezien dat ik helaas niet meer kan vergeten. Voor een wereld zonder insecten zou ik zó tekenen, als dat natuurtechnisch mogelijk is. Maar een levend wezen doodslaan is een serieuze zaak. Het is een kwestie van principe: bent u daartoe bereid of niet? Doet u het lachend en schept u plezier in het doden? Vroeger was ik zo. Tot ik romantische interesse ontwikkelde in een man die in karma geloofde. Prompt ging ik op karma studeren, zodat hij in mij een verwante ziel kon ontdekken. Dat gebeurde niet, maar evenzogoed was ik tot nieuwe inzichten gekomen over wetten van oorzaak en gevolg. Wat heb je aan een inzicht zonder consequenties? Niks. Dus sindsdien wapper ik vliegen door het raam naar buiten en stap ik op straat over mieren heen, wat helemaal geen moeite kost. Er zijn ook mensen, die dan juist lekker die mier willen pletten met een grote schoen. Dat valt me op. Optimistisch over hun karakter ben ik dan niet meer. Daar kwam dus die opmerking vandaan tegen de winkeljuffrouw. En ook uit woede, eerlijk gezegd. De juffrouw zag er Indiaas uit, misschien was ze wel Hindoestaans. Dat is op zich een mooie godsdienst met veel goden en een besef van karma. Hopelijk zag ze in mij een boodschapster van de andere dimensie en doet ze het nooit meer. Een indruk van mij als bemoeizieke Hollandse is ook goed. Natuurlijk is het gemakkelijker een vlieg te doden dan naar buiten te wapperen, maar ja, wat als u in dat volgende leven echt die vlieg bent? Vilan van de Loo

6>Varia terugblik

Den Haag Centraal > Vrijdag 30 augustus 2013

foto’s uit het haags gemeentearchief

Joods erfgoed in Den Haag Den Haag kende voor de Tweede Wereldoorlog een grote Joodse gemeenschap. In de wijk rondom de Nieuwe Kerk stonden onder meer twee synagogen, vele Joodse winkels en een Joodse school. Dit Joodse wijkje droeg in de Haagse volksmond de naam ‘de Buurt’. Ook elders in Den Haag zijn er instellingen, gebouwen, monumenten en plaatsen te vinden, die niet alleen herinneren aan het bloeiende Joodse leven van weleer, maar ook aangeven dat Den Haag nog steeds een actieve Joodse gemeenschap kent. Aan het einde van de zestiende eeuw vluchtten veel Joden uit Spanje en Portugal naar Nederland, waar zij hun Joodse godsdienst mochten uitoefenen. Deze vluchtelingen worden Sefardische of Portugese Joden genoemd. Zij vestigden zich met name in Amsterdam en bleven hun moedertaal, Spaans of Portugees, spreken. Vóór 1650 woonden er weinig Joden in Den Haag. Van een enkeling kennen we de naam, zoals die van Samuel Palache. Hij was Jood en tevens ambassadeur van Marokko. Omstreeks 1669 kwam Baruch de Spinoza naar Den Haag. Hij huurde in 1672 een kamer aan de Paviljoensgracht, waar hij in 1677 overleed. Vóór de voormalige woning van Spinoza is in 1877 een monument voor deze beroemde Joodse filosoof opgericht.

Verschillende Portugees-Joodse families in Amsterdam hadden zakelijke banden met het landsbestuur in Den Haag. Om de contacten te verbeteren verhuisden zij omstreeks 1675 vanuit Amsterdam naar Den Haag en vestigden zich in de omgeving van het Voorhout. Asjkenazische of Oost-Europese Joden kwamen na 1650 naar Den Haag als personeel van de rijke Sefardische Joden. Als eerste kwam een groep uit Duitsland, al snel volgden Joden uit gebieden nog verder naar het oosten, zoals Polen en de Oekraïne. Ze waren op de vlucht voor pogroms, waarbij zeer veel Joden werden mishandeld of gedood. De vluchtelingen uit Oost-Europa spraken en schreven Jiddisj, een op het Duits gebaseerde taal met Hebreeuwse en Slavische woorden. Aan het begin van de achttiende eeuw bezochten de rijke Sefardische en de armere Asjkenazische Joden samen een synagoge aan het Korte Voorhout op de plaats waar nu de Koninklijke Schouwburg staat. Andere Sefardische Joden lieten in 1726 een fraaie synagoge aan de Prinsessegracht bouwen. De Asjkenazische Joden begrepen weinig van het Portugees dat werd gesproken in de Portugese synagoge. Zij gingen vanaf 1694 eigen diensten in het Jiddisj houden aan de Gedempte Gracht en later aan de Voldersgracht. De oudste

‘Van Ostadewoningen’ in 1976, Joods woningbouwproject uit het einde van de negentiende eeuw. >Foto: Dienst voor de Stadsontwikkeling

Asjkenazische synagogen zijn alle verdwenen, maar archiefstukken van de Joodse gemeenschap uit deze periode zijn wel bewaard gebleven en liggen thans veilig bij het Haags Gemeentearchief. In de negentiende eeuw was de Asjkenazisch-Joodse bevolking van Den Haag sterk toegenomen. Het kerkbestuur besloot daarom een nieuwe synagoge aan de Wagenstraat te bouwen, die van 1844 tot begin jaren zeventig van de vorige eeuw in gebruik is geweest bij de Nederlands Israëlitische Gemeente (NIG). Buiten de Joodse buurt rondom het Spui kwamen aan het einde van de negentiende eeuw de zogenaamde Van Ostadewoningen, betere woningen bedoeld voor armere Joden uit ‘de

Buurt’, waar de woonsituatie ronduit slecht was. Dit buurtje is een aantal jaren geleden geheel gerestaureerd en is thans een negentiende-eeuwse oase in de Schilderswijk. Winkels met Joodse eigenaren waren na 1920 overal in Den Haag te vinden. Ook grootwinkelbedrijven als Maison De Bonneterie, De Bijenkorf en modehuis Gerzon, hadden Joodse eigenaren die voor de vestiging van luxe winkelpanden in de Haagse binnenstad zorgden. Aan de bloeiperiode van Joods Den Haag kwam in de Tweede Wereldoorlog abrupt een einde. Meer dan 10.000 Haagse Joden zijn weggevoerd naar vernietigingskampen en daar vermoord. De Haagse synagogen zijn bijna allemaal geplunderd en zwaar beschadigd.

Na de oorlog heeft een aantal Joden dat de Tweede Wereldoorlog had overleefd, de Joodse gemeenschap in Den Haag weer opgebouwd. De NIG heeft sinds 1986 een nieuwe synagoge in de Cornelis Houtmanstraat 11. Een aantal voorwerpen in de synagoge, waaronder de oude tora-rollen, is nog afkomstig uit de achttiende-eeuwse synagoge aan de Voldersgracht. De Portugese gemeenschap in Den Haag was niet groot toen in 1940 de oorlog begon. Na de oorlog was de gemeente te klein om nog zelfstandig te kunnen functioneren. De PortugeesJoodse Synagoge aan de Prinsessegracht, die de bezettingstijd redelijk ongeschonden heeft doorstaan, is verkocht aan de Liberaal Joodse Gemeente van Den Haag, die sinds 1976 in deze synagoge bijeenkomt. Het Mr L.E. Visserhuis, het woonzorgcentrum voor Joodse bejaarden van alle gezindten, kreeg in 2011 een fraai nieuw pand aan de Theo Mann-Bouwmeesterlaan en direct een vermelding in de nieuwe Architectuurgids van Den Haag. Omdat het behoud van het belangrijke Joodse erfgoed van Den Haag een wens is die bij veel mensen leeft, is onlangs de Stichting Joods Erfgoed Den Haag opgericht. Informatie over de stichting en de komende activiteiten zijn te vinden op de website www.joodserfgoeddenhaag.nl Via de website is ook de nieuwe documentaire van CIDItv over de geschiedenis van de Van Ostadewoningen te zien. Corien Glaudemans www.gemeentearchief.denhaag.nl

Ingezonden mededeling

Gevraagd: kunst en antiek met allure Willem Bastiaan Tholen (1860-1931) ‘Kantoor’, r.o. get. en ‘92 Opbrengst € 24.400

Voor onze Najaarsveiling in november zijn wij nog op zoek naar kunst en antiek in de volgende categorieën: - Moderne en hedendaagse kunst en design - Chinees porselein - Indische en Indonesische kunst Inbreng voor de Najaarsveiling is mogelijk tot uiterlijk 15 september a.s. Uw waardevolle objecten worden eerst door ons getaxeerd, ook op basis van duidelijke foto’s. Bel en mail voor een afspraak naar 070 365 88 57 of [email protected]

Nobelstraat 5, Den Haag www.venduehuis.com

Vuurvergulde pendule met zegewagen en putto, Frans, 19e eeuw Opbrengst € 10.900

Blauw wit Chinese balustervaas met deksel, op houten voet Transitional Opbrengst € 5.650

Jan Wiegers (1893-1959), Landschap met regenboog bij Davos, l.o.get. en ‘47 Opbrengst € 25.700

Twee zilveren kandelaars, toegeschreven aan Pieter Robol, Amsterdam, 1722 Opbrengst € 15.400

7

zomerserie<

Vrijdag 30 augustus 2013 > Den Haag Centraal

den haag draait door

deel 9: Medewerker bijsturing HTM Joop van Laethem (59)

‘Ik kijk wel op de schermen, maar het meeste zit in ’t bolletje’ Het is zomer en de grote uittocht komt op gang. Hagenaars trekken er massaal op uit om elders van hun vakantie te genieten. Het is aan de achterblijvers om ervoor te zorgen dat alles in de stad op rolletjes blijft lopen. In deze negendelige zomerserie portretteert Den Haag Centraal mensen die – achter de schermen, voor dag en dauw – klaarstaan om de stad draaiende te houden.

Haast onzichtbaar is de betonnen bunker naast het Centraal Station van waaruit de centrale verkeersleiding dag en nacht zeven dagen per week de regie voert over het lijnennet van HTM. Binnenkort verhuizen de werkzaamheden naar de locatie aan de Meppelweg. Joop van Laethem draait na 22 jaar zijn laatste dienst op deze vertrouwde plek, die bij collega’s bekend staat als ‘de vissenkom’ en tegenwoordig officieel wordt aangeduid als de afdeling bijsturing. Door Jasper Gramsma

Het zenuwcentrum van HTM ziet eruit zoals men zou verwachten: een open ruimte met een viertal tafels die in de rondte staan opgesteld. Elke werkplek biedt uitzicht op een wand van monitoren die de medewerkers met felle kleuren en knipperende lichten van alles vertellen. Vandaag zit Van Laethem achter de tafel voor de trajectbeveiliging van de RandstadRail, de meest complexe en technische taak van de afdeling bijsturing. Het is een speciale dag voor hem: “Sinds 1991 zit ik op deze plek, vandaag is mijn laatste dag aan dit bureau. Als ik terugkom van vakantie op Mallorca, is de hele boel verhuisd”. Enthousiast laat hij wat foto’s zien van zijn nieuwe werkplek, die minder gedateerd oogt dan de oude. In veertig dienstjaren is Van Laethem opgeklommen van jongste buschauffeur tot oudste medewerker. Naarmate de verantwoordelijkheid groeide, nam het directe contact met collega’s en reizigers af. “Hopelijk verandert dat als we op onze nieuwe plek zitten”. Oogwenk Van Laethem maakt een ontspannen indruk, ondanks de melding die hij net heeft binnengekregen over een ontspoorde tram bij de remise in de Lijsterbesstraat. “Er is geen letsel, maar vervelend is het wel. Nu kunnen vier lijnen niet uitrijden”. Hij zet de melding door naar zijn collega van het centrale meldpunt, tegenover hem. Die schakelt op zijn beurt de benodigde diensten in en zorgt ervoor dat de reizigers via de informatieborden bij de perrons, de website en Twitter op de hoogte worden gebracht. Zo krijgt Van Laeathem dagelijks heel wat meldingen binnen: “Het kan over van alles gaan: aanrijdingen, bedreigingen en defecten aan het voertuig of aan de wissels”. Sommige incidenten herinnert hij zich goed: “Tijdens één van de nachtdiensten zat ik met een collega televisie te kijken. In een oogwenk zagen we allebei iets flitsen op de monitor van het Schenkviaduct. Wat bleek? Iemand had zich per ongeluk met de auto over het fietspad naar beneden gestort. In de tramtunnel

Het lijnennet op de monitors heeft wel iets weg van abstracte kunst. > Foto’s: C&R

onder de Grote Marktstraat gebeurt dat ook regelmatig. Laatst reed er nog een dame met haar auto van de trap”. Van de duizelingwekkende monitors is Van Laethem al lang niet meer onder de indruk. “Ik kijk wel op de schermen, maar het meeste zit in het bolletje”, zegt hij, met een vinger tikkend tegen zijn slaap. De monitoren laten met verschillende kleuren de bezetting en storingen op het lijnennet zien. “Vroeger was het werk veel zwaarder, nu is het meeste geautomatiseerd. De bestuurders voeren bij vertrek een voertuigcode in. Zodra ze vervolgens een wissel naderen, wordt die vanzelf omgezet”. Toch kan er altijd iets misgaan, weet hij uit ervaring. “Als er storingen zijn, moeten we handmatig ingrijpen. Met name de beveiliging van de Randstad-

Rail is een grote verantwoordelijkheid. In de buitengebieden wordt met hoge snelheden gereden, tot wel tachtig kilometer per uur. Bovendien zijn de wissels die zowel door HTM als RET bereden worden gevoelig voor storingen. Als daarmee iets misgaat, krijg ik Verkeer en Waterstaat op mijn dak”, legt Van Laethem uit. Truc Hoewel de medewerkers van de centrale verkeersleiding altijd alert moeten zijn, is er bij een rustige dienst tijd voor vermaak. Op de achtergrond staat een programma van Discovery Channel aan en zo nu en dan wordt er gelezen. “Om elkaar scherp te houden, doen we de truc met de bekertjes”, vertelt Van Laethem lachend. “Als ik merk dat mijn collega niet oplet, gooi ik een stapel

plastic koffiebekers naar hem toe. Die vallen als een gordijn voor hem neer. Reken maar dat ie dan weer alert is, hij schrikt zich rot”. Ook het potlood is een favoriet instrument om elkaar wakker te houden: “Ineens word je in je nek geprikt en dan weet je: ik heb iets gemist”. Het is vaak een kwestie van hollen of stilstaan in de verkeerscentrale: “Het grappig is dat er nooit wat gebeurt als mensen een kijkje bij ons komen nemen. Zodra ze weer weg zijn, krijgen we vaak de ene noodoproep na de andere. In zo’n geval komt het eropaan, dan is het keihard werken en zit je dienst er zo op”. De werkzaamheden rouleren onder de medewerkers van de verkeerscentrale. De ene dag heeft Van Laethem de leiding over het busverkeer, de andere dag draagt hij de zorg voor de trams of de

RandstadRail. Het meest houdt hij zich bezig met de RandstadRail, want niet al zijn collega’s hebben daarvoor de juiste ervaring. Het centrum is 24 uur per dag bemand, ook als er geen trams en bussen rijden. “Meestal wordt er ’s nachts aan het spoor gewerkt, dan mag er niets op de baan zijn. Als er iets aan de hand is, zijn wij het aanspreekpunt”, vertelt Van Laethem. Ook voor hem betekent dat een rooster met nacht- en weekenddiensten. De onregelmatige werktijden trekken geen wissel op zijn gezinsleven: “Per vijf weken zijn er twee periodes van een aantal nachtdiensten achter elkaar. Sommige collega’s vinden het wel lastig, daarom is het schema sinds kort aangepast zodat de overgang tussen dag- en nachtdiensten minder groot is. Ik heb er eigenlijk nooit moeite mee gehad”.

Ondernemen

Het Werkgeversservic maatschappelijk veran

Adressen & Informatie Rabobank Den Haag Dennis Werkman Directeur Grootbedrijf (06) 22 73 28 14 E-mail: D.Werkman@DenHaag. rabobank.nl

Maatschappelijk verantwoord ondernemen, social return, people planet profit..... de termen vliegen om de oren. MVO is hot, zelfs in crisistijd. Producenten worden zuiniger op grondstoffen, op vervoersbewegingen en op restmateriaal. Er groeien nieuwe marktsegmenten, deelauto’s zoals greenwheels doen het goed en ook de schoenmaker, garages en naaiateliers doen het beter dan voor de crisis. Logische ontwikkelingen in crisistijd die bovendien goed zijn voor het milieu... Maar MVO is meer dan alleen letten op het milieu, het is ook goed zorgen voor de ‘people’. En juist in crisistijd verliezen veel mensen hun baan. Aan de andere kant moet er verder worden bezuinigd en van het UWV, SVB en gemeenten wordt gevraagd om met nog minder, meer te bereiken.

Henk Werlemann Directeur MKB (06) 10 68 84 59 E-mail: H.C.Werlemann@DenHaag. rabobank.nl Zakelijk loket Telefoon (070) 371 88 00 Maandag-donderdag 8-20 uur Vrijdag 8-18 uur Zaterdag 9-13.30 uur Bezoekadressen: Bezuidenhoutseweg 5 2594AB 's-Gravenhage Korte Vijverberg 2 2513AB 's-Gravenhage

Ernst & Young Wassenaarseweg 80 2596 CZ 's-Gravenhage Tel: 070 - 88 40 71000

ScheerSanders advocaten ScheerSanders Advocaten Nassauplein 36 2585 ED 's-Gravenhage Tel: 070-3659933 [email protected] www.scheer.nl

Werkgeversservicepunt Rob de Rooij (06) 52 02 6277 [email protected] www.werkgeversservicepuntdenhaag.nl

Dit is een initiatief van Den Haag Centraal. Alle hierop geplaatste artikelen vallen buiten de redactionele verantwoordelijkheid van de redactie.

Hugo Hollander.

Carla Neefs.

Duurzame bedrijfsvoering ook voor MKB van meerwaarde Binnen EY is verantwoord en duurzaam ondernemerschap inherent aan de waarden en de manier van ondernemen. Dit stelt de organisatie in staat om op lange termijn van toegevoegde waarde te kunnen zijn voor zowel medewerkers en opdrachtgevers als maatschappij en milieu. Bovendien ondersteunt EY, met de afdeling ‘Cleantech & Sustainability’, ondernemers bij het duurzaam inrichten van de organisatie. Hugo Hollander en Carla Neefs van EY leggen uit hoe. Doorvertalen duurzaamheidstrend Bedrijven zijn in toenemende mate bezig met het doorvertalen van de duurzaamheidstrend in de bedrijfsstrategie en –filosofie. Hiermee kunnen zij zich niet alleen onderscheiden en concurrentievoordeel behalen, maar uiteindelijk ook bijdragen aan een waardevermeerdering van de organisatie. Hugo Hollander, Partner EY: “We zien dat steeds meer ondernemers op de één of andere manier bezig zijn met duurzaamheid. We krijgen echter vaak de vraag wat dit nou precies voor hen kan betekenen en wat ze er aan hebben. Door bewustwording te creëren en zo het nut en de noodzaak te laten inzien voor ‘people, planet en profit’, kunnen wij ondernemers ondersteunen bij het doorvertalen van de duurzaamheidstrend. Vervolgens werken we samen met de ondernemer aan het formuleren van ambities en meetbare doelstellingen. Met behulp van ons stappenplan, ‘Towards Excellence in Sustainability’ bieden wij ondersteuning bij het formuleren van een passende strategie, het toepassen van de duurzame bedrijfsvoering, de verslaglegging ervan en uiteindelijke verificatie van het verslag. Informatie over de maatschappelijke positie van de onderneming

is van belang voor veel belanghebbenden van de onderneming. Consumenten, beleggers en werknemers willen tenslotte vanuit verschillende motieven, naast financiële prestaties, ook toegang tot concrete informatie op dit gebied.” Duurzame detaillist Een duurzame bedrijfsvoering kan voor iedere ondernemer meerwaarde bieden. Zo ook voor detaillisten waarvoor, door EY in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel, onlangs het initiatief de Duurzame Detaillist werd ontwikkeld. Carla Neefs, Senior Manager EY: “Ook detaillisten krijgen steeds vaker te maken met vragen van consumenten over de herkomst en duurzaamheid van de producten die ze verkopen. In de ene sector is dat sterker dan in de andere sector natuurlijk. Zo zijn er voor voedingsmiddelen veel labels en keurmerken die aangeven of een product biologisch is of fair trade. Ook in de kledingsector zie je verschillende keurmerken die aangeven of er gecontroleerd wordt op arbeidsomstandigheden en kinderarbeid. Het is belangrijk dat een detaillist weet wat er speelt in zijn of haar sector en vragen van klanten kan beantwoorden. Bovendien zijn er detaillisten die het zelf belangrijk vinden maatschappelijk verantwoord te ondernemen en bijvoorbeeld zo weinig mogelijk energie willen verbruiken of zo min mogelijk afval proberen te produceren. Het initiatief De Duurzame Detaillist helpt detaillisten een duurzame bedrijfsvoering te realiseren door bewustwording te creëren en gezamenlijk een gericht actieplan op te stellen. Daar draagt EY graag zijn steentje aan bij!” Voor meer informatie zie www.duurzamedetaillist.nl

Er worden op verschillende niveaus afspraken gemaakt om te komen tot een duurzame samenleving. Zo ook over het in dienst nemen van meer kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt. Zo zijn er in het merendeel van de cao’s afspraken opgenomen over het in dienst nemen van meer kwetsbare groepen, vooral het in dienst nemen van jongeren in de wajong is populair. Maar wat komt er van deze afspraken terecht? Wie controleert ze eigenlijk? Worden de afgesproken zaken

Florine Buijten, Werkgeversservicepunt.

Maatschappelijk betro filantropie als manage Het blijft een heikel onderwerp, ook onder collega’s: maatschappelijk betrokken ondernemen. De discussie gaat niet alleen over de vraag of en zo ja welke vrijwillige bijdrage je als bedrijf wilt leveren aan de lokale samenleving, maar ook in hoeverre je dit aan de buitenwereld gaat communiceren. Waar de één graag in toga een buurthuis gaat schilderen, wenst de ander eerder kennis over te dragen in de weekendschool en vindt een derde een jaarlijkse donatie aan Advocaten voor Advocaten meer dan voldoende. Eén geluk: binnen het maatschappelijk betrokken ondernemen (mbo) mag het allemaal. Mbo is de filantropische tak van het maatschappelijk verantwoord ondernemen dat kortweg ziet op het weggeven van financiële en sociale overwaarde. Door een terugtredende overheid, de groeiende macht van bedrijven, meer bewuste en kritische consumenten en de behoefte van werknemers om iets terug te doen voor de lokale samenleving, heeft mbo in de afgelopen jaren een steeds hogere vlucht genomen. Zingeving, ethiek en sociale verantwoordelijkheid lijken zich steeds dieper in de harten van de (marketing)managers te hebben geworteld. Men wil iets betekenen in de wereld en doet dat door het vrijwillig investeren van menskracht, expertise, faciliteiten en/of netwerken in de (lokale) samenleving. De moraal is terug.

Of toch niet helemaal? Bij het vormgeven van het mbo-beleid komt immers ook gezond eigenbelang kijken. Maatschappelijk betrokken zijn doe je namelijk niet alleen voor anderen, maar ook voor jezelf of de onderneming waar je werkzaam bent. Op dat eigenbelang lijkt steeds meer nadruk te komen liggen. Om bedrijven over de streep te trekken wordt door overheidsorganisaties en adviesbureaus rijkelijk gerefereerd aan onderzoeken waaruit blijkt dat maatschappelijk betrokken ondernemen winst oplevert: je imago verbetert, je concurrentiepositie wordt sterker, het is goed voor de teambuilding, je krijgt het gevoel dat je nuttig bent, enzovoorts. Die resultaten zijn het meest zichtbaar als het mbo-beleid wordt geïntegreerd in de gehele organisatie (intern) en het beleid bewust wordt uitgedragen (extern). Mbo als een “way of life in business”, waarbij de meerwaarde moet worden gekwantificeerd. Betrokkenheid als management tool. Maar, wacht eens even: was mbo niet de filantropische tak uit de stamboom van het maatschappelijk verantwoord ondernemen? Filantropie in de zin van ‘het zorgen voor’ of ‘het verbeteren van’ de levenskwaliteit van anderen? Pure sociale of morele betrokkenheid dus, maatschappelijke engagement. Idealen zonder zakelijkheid! Toch twijfel ik of het erg is dat het

d Den Haag nd

cepunt helpt u ntwoord ondernemen

van de vorige onderhandelingen bij de nieuwe onderhandelingen er eens bij gepakt. Of blijft het bij goede intenties? De gemeente kan de oplossing bieden bij het nakomen van deze afspraken. Door het (tijdelijk) in dienst nemen van mensen die bijstand ontvangen of door een stuk van het werk door de Haeghe Groep te laten uitvoeren kunt u aantoonbaar bijdragen aan ‘mensenkant’ van MVO. Je hoort van veel werkgevers dat het zoveel gedoe is. Maar volgens mij valt dat best mee. Ja, het moet wel verantwoord, maar dat verantwoorden hoeft u niet te doen, dan doen wij. En ja, de kandidaten die wij aanbieden hebben meer begeleiding nodig. Maar die extra begeleiding die geven wij. En ja we leggen de gemaakte afspraken graag even vast, maar dat doet u bij het aannemen van een opdracht toch ook? Als het waar is dat de arbeidsmarkt de komende tien jaar krap wordt, dan hebben we iedereen nodig. En alles draait dan om het hebben van recente werkervaring. En dat is wat de gemeente graag wil verzorgen, zodat als die krapte eenmaal intreedt, we ook snel iedereen aan het werk kunnen hebben in een reguliere baan.

Dennis Werkman (links) en Henk Werlemann.

Rabo Podium

Schuttelaar & Partners

Met communicatie naar een okken ondernemen: nieuwe groene economie

ementtool

Schuttelaar & Partners is het grootste communicatieadviesbureau gespecialiseerd in gezondheid en duurzaamheid. Zij zijn er van overtuigd dat de wereld duurzamer en gezonder moet en kan worden. Al sinds 1995 worden strategisch advies en communicatieoplossingen gegeven op het terrein van voeding, landbouw, gezondheid, nieuwe technologie en maatschappelijk verantwoord ondernemen. De klantenkring bestaat uit het bedrijfsleven, de overheid, NGO’s en wetenschappelijke instituten. Marcel Schuttelaar, oprichter en Managing Partner, biedt ons een kijkje achter de schermen van het communicatiebureau.

‘MVO zien wij niet als tijdelijke hype, maar als langdurige trend’ Marlies Wesdorp, Advocaat ScheerSanders mes soms aan twee kanten snijdt. Als de balans maar goed blijft; uitgangspunt van een gedegen mbo-beleid is en moet de sociale of morele betrokkenheid blijven en niet de winst die dat beleid in welke vorm dan ook oplevert. Dan streeft mbo zijn doel voorbij en verwordt het tot een marketingtool. Maar ook eventuele positieve neveneffecten voor de eigen organisatie in acht nemen bij de vormgeving van dat beleid, waarom eigenlijk niet. Een bewustere keuze

kan immers leiden tot een grotere inzet van werknemers bij de uitvoering van het mbo-beleid en komt daarmee uiteindelijk weer ten gunste van de lokale samenleving. Ach, misschien moeten we niet langer wikken en wegen, maar gewoon van start gaan. En als ik dan toch stiekem mag fantaseren over een positief side-effect? Dan graag iets goeds voor ons imago, want de advocatuur heeft – alle goede bedoelingen ten spijt - op dat terrein nog heel wat te winnen.

Schuttelaar & Partners en Den Haag “Onze band met Den Haag gaat al terug naar het moment van oprichting van de organisatie. In 1995 openden wij onze eerste vestiging in de hofstad. Onze expertisethema’s richten zich deels op overheidsbeleid, waarmee Den Haag de ideale locatie is. Daarnaast zijn vrij veel van onze klanten gevestigd in de regio ZuidWest Nederland. Inmiddels hebben

wij ook vestigingen in Brussel, Amsterdam en Wageningen, maar Den Haag is nog steeds ons centrale kantoor. Wij ervaren Den Haag als een prettige stad en wonen en werken hier naar volle tevredenheid.” Schuttelaar & Partners en maatschappelijk verantwoord ondernemen “Maatschappelijk verantwoord ondernemen is onze missie: towards a new green economy. We willen daarin ook echt een stap verder gaan door niet alleen negatieve effecten te verminderen, maar door juist ook positieve ontwikkelingen te stimuleren. Zowel intern als bij onze klanten. Er zijn een aantal urgente vraagstukken waar we als samenleving iets mee moeten om het welvaartsniveau op peil te houden, maar waarin we veel te langzaam acteren. Wij helpen circa 200 bedrijven, overheden en wetenschappelijke instanties om sneller te schakelen om vervolgens innovatie en business te kunnen creëren. Maatschappelijk verantwoord ondernemen zien wij dan ook absoluut niet als een tijdelijke hype, maar als een langdurige trend. Verandering is hard nodig en het is meer dan de tijd om op dit gebied stappen te zetten. De samenleving is echter zo complex geworden dat dit moeilijk is. Effecten zijn vaak pas op langere termijn zichtbaar, maar er gebeurt gelukkig enorm veel. Enkele voorbeelden zijn de introductie van diervriendelijke kip, vlees, vis en eieren en de vele faire trade produc-

‘Effecten zijn vaak op langere termijn zichtbaar, maar er gebeurt gelukkig enorm veel’ ten. Er is een enorme afname van het gebruik van suiker en zout in producten door de ‘Ik kies bewust’campagne. Daarnaast gaan modemerken steeds meer samenwerken om de keten te verduurzamen en kinderarbeid tegen te gaan. Maar we zijn er nog lang niet.” Schuttelaar & Partners en de Rabobank “Onze relatie met de Rabobank ervaar ik op twee manieren als hecht. Ten eerste maken wij gebruik van hun financiële dienstverlening, ‘gewoon’ als klant. Daarnaast helpen wij mee bij het nadenken over verduurzaming. Zo gaven wij onlangs een lezing over de slagen die er te maken zijn op het gebied van duurzaamheid. Ook helpen we het hoofdkantoor in Utrecht onder andere met een project over biodiversiteit en duurzaamheidsverslaglegging. Onze werkterreinen overlappen elkaar ook voor een deel, dus in die zin probeer je ook vaak dingen aan elkaar te koppelen en elkaar een stap verder te helpen. Een prettige sparringpartner!”

10>Cultuur

Den Haag Centraal > Vrijdag 30 augustus 2013

Esther Scheldwacht gloreert in karaoke-tragedie

Het onpeilbare verdriet van een Thaise ladyboy In De Sunshine Show legt actrice Esther Scheldwacht een ons onwelgevallige wereld bloot. Haar ‘karaoke-tragedie’ toont het verhaal van een Thaise ladyboy die zich gedwongen ziet zich te prostitueren. Een treurige, in plastic verpakte seksshow mondt uit in een voorstelling over liefde voor een kind en innerlijke kracht. Door Eric Korsten

‘Kijk daar eens’, zo fluisterde haar tante haar eens in tijdens een jeugdig bezoek aan Indonesië. ‘Dat zijn hoertjes. Wat zien ze er mooi uit, hè? Maar het zijn jongens. Straks komen de knokploegen om hen een lesje te leren’. Het moet voor Esther Scheldwacht – achteraf gezien – als doorslaggevend worden beschouwd voor het maken van de voorstelling De Sunshine Show. De actrice bracht het zelfgeschreven stuk vorig seizoen uit, en het werd onlangs geselecteerd voor het Theaterfestival, dat de meest interessante producties van het vorige seizoen bijeenbrengt. Tot eind november gaat ze ermee het land door en ze is daarbij ook weer in Den Haag te zien. Tegelijkertijd werd de voorstelling ‘Mighty Society 10’, waarin ze een Indische moeder speelt, geselecteerd voor ditzelfde festival. Dubbel werk aan de winkel dus. “Die tweevoudige selectie is fijn, geeft me vleugels, en betekent voor mij een bevestiging en erkenning van mijn kunnen”, zegt Scheldwacht, die met name furore maakte in producties van het Ro Theater, maar ook actief was bij tal van andere toonaangevende toneelgezelschappen. De Sunshine Show is het schokkende en authentiek aandoende relaas dat aan de hand van voorgelezen brieven uit de doeken wordt gedaan, brieven van een Thaise ladyboy die een relatie aangaat met de Haagse Annemieke. Zij raakt zwanger van hem, maar besluit de relatie met hem te verbreken. Daardoor krijgt hij zijn zoon nooit te zien. Tien jaar lang schrijft hij brieven aan zijn zoon die hij niet verstuurt. Teneinde aan het geld te komen waarmee hij zijn familie moet onderhouden, belandt de geblesseerde ex-Thai-bokser in de volkomen dolgedraaide molen van de veeleisende Thaise toeristen- en seksindustrie, die hem ertoe brengt om uiteindelijk een seksewisseling te ondergaan. Van Thaise man wordt hij een zich prostituerende ladyboy; en van ladyboy een als typisch sexy vrouw uitziende mannenverleidster. “In mijn jonge jeugdjaren ver-

‘Ik voelde een innerlijke noodzaak om dit verhaal op te tekenen’.> Foto: Martijn Beekman

telde een oom me vaak over zijn bezoeken aan Thailand en aan andere landen in het Zuidoosten van Azië”, vertelt Scheldwacht. “Het zijn verhalen die me zijn bijgebleven, me zeer bezig hebben gehouden en grote indruk op me maakten”. Transgenders Haar toneelpersonage is voortgekomen uit de eerste editie van de voorstelling ‘Hollandse Spoor’ die het Nationale Toneel in 2008 uitbracht. Uit lukrake improvisaties met een roze truitje en rokje dat ze uit een kostuumrek griste en met een pruikenbak die in de nabijheid stond, ontstond opeens de figuur van een Thaise ladyboy. “Later is uit dat kleine scènetje dat dat toen opleverde, mijn lievelingspersonage gegroeid. In de kleedkamer ben ik gaan doorassociëren, en zo plantte zich in mijn hoofd zijn levensverhaal”. Achter het personage gaat een wereld schuil die haar fascineert. “Transgenders zijn dapper. Hun eenzaamheid, hun authenticiteit, daar heb ik een zwak voor”.

Het kostte enige moeite en tijd om het verhaal aan het geduldige papier toe te vertrouwen. “Ik ben ruim twintig jaar actrice, heb nu en dan uitstapjes gemaakt als regisseur en (column)schrijver, maar ik durfde eigenlijk niet zo goed”, bekent ze. “Uiteindelijk voelde ik een innerlijke noodzaak om dit verhaal op te tekenen”. En, zo licht ze toe: “Schrijven bevrijdt. Ik kan mijn fantasie de vrije loop laten en alles maken zoals ik het wil”. Uiteindelijk heeft ze niet alleen de toneeltekst geschreven, maar besloot ze de regie op zich te nemen en om haar personage eigenhandig in woord en beeld gestalte te geven. “Ik wil het liefst dat alles mogelijk is als het om toneelspelen gaat, dus ook dat een vrouw een man kan zijn of vice versa. Op de basisschool al speelde ik een mannenrol in de eindmusical, het was de enige interessante rol in het stuk. Later op de toneelschool heb ik dat ook wel gedaan”. Aangedaan Ongeveer een jaar geleden was er een

openbare reading van haar tekst in Theater aan het Spui. “Toen kreeg ik veel reacties van mensen die zeiden aangedaan te zijn, zozeer dat ik prompt verder ben gaan schrijven en schaven aan de tekst”. Geld was en is er nauwelijks of niet voorhanden. “Ik ben een beetje mijn eigen reizende circusje nu, ben niet in handen van een gezelschap dat alles voor me regelt”. De rekwisieten zijn op geluk bijeen vergaard. “Bij het Ro Theater heb ik een bed dat was afgekeurd voor een productie, voor een luttel bedrag over kunnen nemen. Ik heb veel geluk en goodwill mogen ontvangen”. Als een gevestigd toneelschrijfster beschouwt ze zichzelf vooralsnog niet. “Ik ben aan een nieuw stuk begonnen, getiteld ‘Op een mooie Pinksterdag’. Dat wou ik aanvankelijk ook zelf spelen, maar het is zozeer verklonken met een mannelijk personage, dat mijn echtgenoot, de acteur Stefan de Walle, het gaat spelen. En ik ga hem daarbij regisseren. Dat wordt nog wat”, lacht de geboren

Haagse. Voorlopig wachten haar straks een herneming van Mighty Society en nu een uitgebreide landelijke tournee en een eerste herneming van De Sunshine Show op Lowlands. “Ik ben benieuwd hoe het daar valt, in een theatertent en tussen jongeren die een rumoerige omgeving gewend zijn”. Van haar zoons (14 en 18) móest ze op het voorstel van Lowlands ingaan, vertelt ze. “Ik moet daarom op zoek naar pruiken, want de oudste gaat met twee vrienden in travestie het festivalterrein rond om reclame voor mijn voorstelling te maken”. Want de publiciteit voor haar stuk, die moet ze dus ook zelf ter hand nemen. De Sunshine Show van en met Esther Scheldwacht is op woensdag 4 september te zien in Theater aan het Spui. Mighty Society 10 is op zondag 1 en maandag 2 september te zien in Theater aan het Spui. Telefonisch kaarten bestellen: (070) 346 52 72. Meer informatie: www.theateraanhetspui.nl.

Ingezonden mededeling

CURVERS

Uw Renaultdealer in het Statenkwartier Merk Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Renault Peugeot Ford

Type Twingo II ph2 1.2 16V Dynamique Clio II 1.2-16V Dynamique 5-drs Clio II 1.4-16V Expression Automaat 3-drs Clio III 1.6-16V Dynamique Luxe 5-drs Clio III 1.6-16V Night&Day Automaat 5-drs Megane 1.6-16V RXE Automaat Scenic 2.0e Kaleido Automaat Scenic II 1.6-16V Expression Comfort Scenic II ph2 2.0-16V Tech Line Espace IV 2.0-16V T. Dynamique Automaat Espace IV 2.0-16V T. Tech Line Automaat 107 1.0-12V Sublime 5-drs Fusion 1.4-16V FunX

Kleur wit roodmetaal rood rood blauwmetaal zilvermetaal roodmetaal grijsmetaal beigemetaal zwartmetaal zilvermetaal geel grijsmetaal

Km 9000 107000 82000 68000 3500 187000 230000 213000 175000 145000 115000 12000 98000

www. AuTobeDrijfCurvers.nL

bouwjaar 2012 / 5 2004 / 8 2001 / 10 2006 / 3 2012 / 7 1999 / 11 1999 / 6 2004 / 2 2008 / 1 2005 / 1 2006 / 2 2010 / 10 2006 / 12

Prijs 9.950 3.950 4.450 5.950 18.950 2.950 3.450 4.450 7.450 7.450 12.950 6.450 5.950

Autobedrijf Curvers Antonie Duyckstraat 36 2582 TL Den Haag Tel: 070-354 27 00

11

Sport<

Vrijdag 30 augustus 2013 > Den Haag Centraal

ADO-verdediger Gianni Zuiverloon maakt zich geen zorgen:

‘Wij zijn geen degradatiekandidaat’ Vraagtekens rond ADO Den Haag ADO Den Haag is teleurstellend aan de competitie begonnen. Dat is een domper, juist omdat de club het financieel weer op de rit lijkt te hebben. Door Arnout Verzijl

Dit had eigenlijk een verhaal moeten worden over de nieuwe status van ADO Den Haag. Een club die niet langer onder curatele staat bij de KNVB. Een club die weer transfersommen betaalt voor spelers. Een club die aantrekkingskracht uitoefent op voetballers van naam. Zoals blijkt uit het contracteren van Gianni Zuiverloon (27) en de Deen Mathias Gehrt (21). De rechtsbenige verdediger Zuiverloon werd twee maal Europees Kampioen met Oranje onder 21 en speelde met West Bromwich Albion in de Premier League. Net als Zuiverloon stond ook Gehrt in de belangstelling van diverse clubs, waaronder Nederlandse. De aanvallende middenvelder doorliep alle nationale jeugdelftallen en brak vorig seizoen door bij de Deense grootmacht BrØndby. Daags voor de thuiswedstrijd tegen Roda JC van afgelopen zaterdag spraken beide aanwinsten lovende woorden. “Ik heb voor ADO Den Haag gekozen omdat de status van de club in de afgelopen jaren is veranderd. Er wordt redelijk verzorgd voetbal gespeeld en er zijn altijd drie of vier spelers die het verschil kunnen maken. Vroeger was dat toch anders. Meer schoppen en bikkelen. Je ziet dat er bij ADO tegenwoordig een visie achter zit”, aldus Zuiverloon. Gehrt over zijn keuze voor ADO Den Haag: “Ik wist vooraf dat ADO een jong team uit de middenmoot van Nederland is. Er wordt verzorgd en aanvallend gespeeld en daar wil ik graag deel van uitmaken”. Maar na de blamerende thuisneder-

> Foto: VI/Hollandse Hoogte

laag tegen de club uit Kerkrade is er twijfel over de sportieve status van ADO Den Haag. Zelden werd ADO zo met haar neus op de feiten gedrukt. Er werd met 0-4 kansloos verloren. Achterin op cruciale momenten niet bij de les en voorin vleugellam. De competitiestart van ADO Den Haag is met drie punten uit vier duels niet goed. Alleen van NAC Breda werd gewonnen. De club bivakkeert in de onderste regionen. En het helpt niet dat er dit seizoen alleen tegen PSV een aanvaardbaar niveau werd gehaald. Het is bekend dat iedere Hagenaar een mening heeft als het om de lokale betaald voetbalclub gaat. De vaste groep stadionbezoekers voorop. De harde kern reageerde zich af over het vertoonde spel met leuzen als ‘Schaam je kapot’ en ‘Waar is die Haagse bluf?’ Trainer Maurice Steijn toont begrip: “Tegen PSV verlieten we met opgeheven hoofd het veld. Maar wat we tegen Roda hebben laten zien, was pover. Ook ik ben geschrokken van de teamprestatie. Met name de manier waarop we de goals weggaven. De situatie voorafgaand aan de 0-1 was vooraf zelfs op beeld aangegeven. We wisten waar we op moesten letten. Ik heb respect voor het clubje fans wat ons na afloop desondanks bedankte”.

Transfersom Met Mathias Gehrt heeft ADO Den Haag een Deense jeugdinternational in huis gehaald. ADO wil niet bekendmaken hoeveel er aan zijn club Brøndby is betaald. “Het is een vreemd gevoel dat ADO een transfersom voor me heeft betaald. Dat geeft best een beetje extra druk. Ik hoop dat ik het waarmaak en dat ze bij ADO trots op me worden”. Gehrt speelde de laatste tien minuten mee in de wedstrijd tegen Roda JC (0-4) en lijkt rap op weg naar een basisplaats. Hij komt rechtstreeks uit de Deense competitie en is fit. Tijdens de aanstaande interlandweek speelt Gehrt met Denemarken onder 21 op 6 september thuis tegen Andorra en vier dagen later uit tegen Slovenië. Gehrt doorliep dan wel alle nationale jeugdelftallen, hij speelde nog nooit op een grote eindronde.

De trainer wil het door de club gestelde doel, structureel doorstoten naar het linkerrijtje van de Eredivisie, bereiken door met zijn ploeg verzorgd aanvallend voetbal te spelen. Druk zetten, afjagen. Met name in thuiswedstrijden. Hij stelde zijn selectie samen op basis van deze visie en investeerde vooral aanvallend. Vooralsnog hebben de nieuw aangetrokken vleugelspitsen Jerson Cabral, Ninos Gouriye en Mitchell Schet niet kunnen overtuigen. Het is echter te voorbarig nu al conclusies te trekken. De competitie is amper vier duels onderweg. Steijn zegt zich geen zorgen te maken. “Hoe teleurstellend het tot nu toe ook is, ik denk dat wij tot de grote middenmoot gaan behoren. Waarin ploegen staan als Roda JC, NAC, Heracles en uiteindelijk ook PEC Zwolle. We mikken op een klassering tussen plek 8 en 12. Dat moet kunnen met ons materiaal”. Zowel Gehrt as Zuiverloon maakten afgelopen zaterdag als invaller hun debuut in het groengeel van ADO Den Haag. Zuiverloon, die speelde voor Feyenoord, RKC, Heerenveen, WBA, Ipswich Town en Real Mallorca, reageerde nuchter op de vraag of ook hij geschrokken was: “Ach, ik heb zoveel meegemaakt in het voetbal. Schrikken doe ik niet meer. Maar ik kijk er wel van op. De hele week hard trainen. Alles staat vast, de instructies zijn bekend. En dan gaat in het veld alles mis”. Net als Steijn maakt hij zich geen zorgen. “ADO Den Haag is geen degradatiekandidaat. Absoluut niet. Ik zie genoeg kwaliteiten in de selectie om dat te kunnen zeggen”. ADO speelt de komende twee weken de lastige duels tegen Heracles (uit) en Vitesse (thuis). Daarin moeten punten gepakt worden. Gebeurt dat niet, dan dreigt de laatste plek in de Eredivisie. En dat is niet de status die de club nastreeft.

Supertalent in Beachvolleybal

De ambitie van de bijna Haagse Joy Stubbe

houden, gaat aan Joy voorbij omdat ze dan op het EK onder achttien speelt. Je zou denken dat Joy al haar hele leven beachvolleybal speelt, maar niets is minder waar: “Dit is mijn tweede seizoen op het strand. Ik heb eerst in de zaal de techniek goed geleerd. Topsport kost me een deel van mijn sociale leven, maar levert ook veel op. Ik mag naar veel toernooien in het buitenland. Mijn doel op lange termijn is meedoen aan de Olympische Spelen van 2020. Niet om te winnen, maar om te leren. Winnen komt daarna”.

Niet veel meiden van zestien zullen het voor hun sport over hebben om op zichzelf te gaan wonen. Voor Joy Stubbe is het de gewoonste zaak van de wereld. Dat komt onder meer omdat we het hier hebben over een supertalent in het beachvolleybal. Door Hans Willink

Gouda verruilen voor Den Haag. De afstand lijkt niet groot, maar de stap is het wel. Joy Stubbe sluit aan bij Beach Team Holland, het nationale beachvolleybalteam, dat in Den Haag woont en traint. Dus wacht haar een keurige kamer in een pand aan de Statenlaan, waar ook andere topsporters wonen. “De planning was om er op 1 september in te trekken, maar dat haal ik niet”, vertelt Joy aan de rand van het trainingsveld. “Dan ben ik in Rusland voor het EK voor spelers onder de achttien jaar. Het wordt dus iets later. Ik neem deze stap, omdat mijn ontwikkeling anders zou tegenhouden en ik wil zo ver mogelijk komen in deze sport”. Aan ambitie ontbreekt het Joy niet. Ze heeft een boeiend seizoen met een druk schema. In juni deed ze in Nesselande mee aan de nationale jeugdkampioenschappen en won zowel in de categorie onder de achttien als onder de twintig jaar de titel. Een enorme prestatie. In juli volgde het wereldkampioenschap voor spelers onder negentien, waar ze

Joy Stubbe in actie tijdens de Youth Continental Cup. >Foto: Creative Images

zeventiende werd. Half augustus werd ze vijfentwintigste bij het EK onder tweeëntwintig jaar. “Wel jammer, maar geen grote teleurstellingen”, blikt Joy terug. “Ik ging daar niet naartoe om te winnen, maar om te leren. Hier ben ik om te winnen”. Daarmee doelt de bijna Haagse op de Youth Continental Cup, die afgelopen weekend in Scheveningen werd gehouden en waarin ze samenspeelde met Julia Wouters. Dit toernooi wordt in twee bedrijven afge-

werkt. In 2014 volgt de Continental Cup Final, waarin deelname kan worden afgedwongen aan de Jeugd Olympische Spelen, datzelfde jaar in het Chinese Nanjing. Dat is voorlopig het grote doel. De eerste horde werd afgelopen weekend met groot machtsvertoon genomen. Met het powervolleybal dat ze speelt, bewoog ze in de tweede set haar Slowaakse tegenstandster al tot tranen. Het NK voor senioren dat komend weekend in Scheveningen wordt ge-

Lui Dat getuigt van lef, een eigenschap die Joy volgens haar trainster Margo Wiltens bezit: “Joy heeft durf, lef om te spelen. Ze is eigenlijk nergens bang voor. Daarnaast heeft ze aanleg voor techniek en inzicht. Ze is al door en door een echte beachvolleybalster, zelfs al op haar jonge leeftijd. De punten waar nog verbetering in zit zijn haar snelheid en kracht. Soms ook dat ze niet te lui moet zijn. Het is heel leuk om haar te trainen. Ze is al een echte dame, waarbij je vergeet dat ze nog maar zestien jaar is. Ze heeft al veel in huis en neemt heel veel op van wat we haar bijbrengen. Ze is ook al zelfstandig en denkt na; dat is meteen ook een grote utdaging. Daardoor kan ze al op zestienjarige leeftijd op zichzelf wonen en onderscheidt ze zich van haar leeftijdgenoten”.

Marc

Winnen

De Europese Kampioenschappen hockey die de afgelopen twee weken in België werden gespeeld, kunnen inmiddels weer de geschiedenisboeken in. Dat wordt dan over een aantal jaren een pijnlijke geschiedenisles. Twee bronzen plakken voelen niet goed. Die van de heren voelt zelfs nog wat minder dan die van dames. Bij de heren kunnen we inmiddels wel concluderen dat het niet winnen van een titel structureel is geworden. In 2007 nog een verdwaalde Europese titel maar daarvoor moeten we toch terug naar 2000 voor een echt aansprekend resultaat. Overigens niemand die zich echt zorgen maakt. De coach niet, want die ziet nog genoeg perspectief en wil eigenlijk alleen meer trainen. De spelers niet, want die hebben nog alle vertrouwen in de coach. En tot slot de KNHB niet die eveneens geen enkele aanleiding ziet om ook maar iets te veranderen. Kortom, iedereen is eigenlijk wel tevreden ook al blijven de prijzen uit. Nederlandse topsport. Maar je hoeft geen deskundige te zijn om te constateren dat het helemaal niet goed gaat. Beetje vergelijkbaar wel met de toestand van het Haagsche tophockey. Nederland doet wel mee, maar eigenlijk ook weer niet. Als hockeyland pur sang is Nederland het aan haar stand verplicht prijzen te winnen. Of er nu 1000 buitenlanders in onze competitie spelen of maar twee. Het begint ermee om niemand de schuld te geven maar in eerste instantie vooral naar jezelf te kijken. De Nederlandse hockeyers zijn getalenteerd genoeg, de begeleiding is goed genoeg en de KNHB faciliteert voldoende om in 2014 wereldkampioen te worden. Maar is het reëel te verwachten dat het in Den Haag volgend jaar wel even gaat gebeuren. Zelf geloof ik daar niet zo in. Er zal iets wezenlijks moeten veranderen, hoewel je je op zo’n korte termijn moet afvragen wat dan nog wel zou kunnen werken. Maar alleen met meer uren maken kom je er niet. De oorzaak van deze slump is een proces geweest dat vele jaren geleden is ingezet en je maakt die slump dan ook niet even binnen 12 maanden ongedaan. Het zal aan de creativiteit van de coach liggen of er volgend jaar een boottocht door de Haagse grachten kan worden georganiseerd. Marc Delissen Voormalig hockeyer en advocaat bij Delissen Martens advocaten belastingadviseurs mediation

12>haagse natuur

Den Haag Centraal > Vrijdag 30 augustus 2013

Vrijdag 30 augustus 2013 > Den Haag Centraal

13

haagse natuur<

Roodborsttapuit In ruigere gebieden met flink wat lage vegetatie en struiken, zoals in de duingebieden rond Den Haag, kan je dit kleine, fraai gekleurde vogeltje tegenkomen: de roodborsttapuit. De man heeft een gitzwarte kop, gescheiden door een witte halskraag van de donkere vleugels en de oranje buik en borst. De vrouwen zijn fletser van kleur. Het moet wel een slim vogeltje zijn: waar gevoelige soorten als ortolaan geheel uit ons landschap verdwenen zijn, heeft de roodborsttapuit zijn territorium verlegd van de steeds droger wordende gras- en akkerlanden naar natuurgebieden. Daar floreert hij als in het verleden en uit de jaarlijkse tellingen van vogelaars blijkt dat de roodborsttapuit zijn broedgebieden nog steeds aan het uitbreiden is. Als het niet te koud wordt, blijven zelfs een aantal ‘teerpotjes’ in ons land overwinteren. Tekst en foto: Adri de Groot

14>Varia

Den Haag Centraal > Vrijdag 30 augustus 2013

Verschillende werelden van fotograaf Gispen

stadsgroen

Ambrosia

Mocht u zich wat vervelen deze week, ga dan eens in bermen, tuinen en parken naar planten met de naam Ambrosia zoeken. En wanneer u een exemplaar vindt, mag u hem subiet en onbeschaamd de grond uittrekken en met een groots gebaar in een grijze afvalbak slingeren. Niet in de groene! Deze plant dient namelijk uiterst rigoureus verdelgd te worden, aldus de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA). De Ambrosia is aan een gestage opmars begonnen. Boze tongen beweren dat de klimaatopwarming de oorzaak is van het plotseling in bloei komen van de plant in ons toch zo gematigde zeeklimaat. Maar het feit dat de zaden van de Ambrosiaplant in vogelvoervetbollen verwerkt worden en wij die iedere winter te goeder trouw voor onze gevederde vrienden ophangen, lijkt me meer een factor van importantie. Die zaden ontkiemen namelijk als een malle, de plant nestelt zich in de tuin, gaat bloeien en de wind doet de rest. Voor je het weet, bloeit de dragonder bij de buren, in bermen, parken en op ruige bouwterreinen. De Ambrosia zal zich in de toekomst nog veel verder gaan verspreiden als we er nu niets aan doen. Nou én, denkt u nu misschien. Een beetje onkruid hoort er toch bij? Er zit echter een addertje onder het gras. De Ambrosia scheidt de stof

coronopiline uit, die de groei van andere planten in zijn omgeving belemmert. Daar komt ook de naam vandaan, Ambrosia is het Griekse woord voor ‘voedsel voor de goden’, waarmee het eeuwige leven verkregen zou worden. Het eeuwige leven ... voor de plant zelf! Daarnaast is het ook om een andere reden een kreng van een plant. Het bevat een allergeen dat vijf maal zo sterk is als dat van grassen. Voor hooikoortspatiënten een regelrechte ramp, te meer omdat de Ambrosia in september bloeit, lang nadat alle andere hooikoorts veroorzakende planten zijn uitgebloeid. Zo wordt het hooikoortsseizoen behoorlijk verlengd. En daar moeten we wat aan doen. Trek handschoenen aan en ruk stengels én wortels uit de grond! Gooi de resten niet in de GFT- container, dan recyclen en verspreiden we de plant alsnog. Zoals u gewend bent, besluiten we columns over onkruid altijd met een voedzaam recept. Dat deden we met de zalige zevenbladpesto en het delicate brandnetelsoepje. Maar van deze Ambrosia valt, ondanks haar goddelijke naam, echt helemaal niéts culinairs te bakken ....

Stationsweg in de vroege ochtend (2005). > Foto: Piet Gispen

Door Coos Versteeg

Wendy Hendriksen >Meer columns en een boek op www.wendyhendriksen.nl

Het maakt nogal wat uit in welk jaargetijde een foto is genomen. Of zelfs op welk tijdstip van de dag. Als fotograaf Piet Gispen zijn camera naar het oog brengt om in de vroege ochtend de Korte Vijverberg naast het Mauritshuis vast te leggen, ontstaat een verstild – bijna bevroren –beeld. Hoe anders is de sfeer midden op de dag op de kruising van de Herengracht, bij de Fluwelen Burgwal, de Lange Poten en het Blijenburg. Het besneeuwde Groenewegje in de winter van 2010 komt uit een andere wereld als diezelfde gracht in de zomer van 2012. En als Piet Gispen het onderscheid nog nadrukkelijker wil weergeven, wisselt hij kleur af met zwart-wit. Piet Gispen beweegt zich al vele jaren kriskras door Den Haag en hij krijgt er nooit genoeg van. In zijn onlangs ver-

schenen boek ‘Den Haag met eigen ogen gezien’, dat via crowdfunding tot stand kwam, komen we veel dezelfde plekken tegen. Het Plein maar liefst zes keer. Ook de Plaats, de Hofvijver en het Lange Voorhout zijn geliefde locaties om vast te leggen. Vanuit zijn studio in de Kikkerstraat maakt hij een enkele keer een uitstapje naar de minder fraai ogende wereld van de Hoefkade en de Zuidwal, naar het groen van Meijendel en Ypenburg of naar het Zuiderstrand in Scheveningen. Een apart genre binnen het boek zijn de kerkinterieurs, waarin het monumentale element nog sterker domineert dan in de buurten die hij bij voorkeur vastlegt. Het is een voorkeur van Gispen eind vorig jaar in zijn expositie ‘Goddelijk Den Haag’ bij Galerie Haags viel te bewonderen. ‘Den Haag met eigen ogen gezien’ is een beeldverslag van een voortdurend veranderende stad tussen 2002

en 2013. Bij het Plein zie je in fases de hoogbouw van De Kroon en de belendende torens verrijzen, op de Plaats in de mist (2010) zie je nog de gevelreclame van Bang & Olufsen op de plek waar nu Den Haag Centraal is gevestigd. Het lelijke logo van Subway valt nog in geen velden of wegen te bekennen. Kleine, misschien onbenullige details, maar o zo belangrijk voor het veranderend stadsbeeld. Het Haags Gemeentearchief mag blij zijn met fotografen als Piet Gispen. Over honderd jaar vergapen onze nazaten zich daar aan zijn werk en fluisteren bewonderend hoe mooi het oude Den Haag van de 21ste eeuw eigenlijk was. Piet Gispen. Den Haag met eigen ogen gezien. Een fotografische wandeling door veranderend Den Haag. Prijs € 29,50, 144 pagina’s, Nederlands- en Engelstalig. ISBN 9789082043006. www.pietgispen.com

Ingezonden mededeling

aanbiedinges n

WHISKY - BALLANtINeS 1L ZOMERPRIJS 23,95 voor €16,95

blijver

jONge jeNeveR - BOKMA 1L ZOMERPRIJS 14,25 voor €10,95

voor de thuis

Voorhout Jac. V. Beierenhof 28 Noordwijk M.Kruytstr 24 Oegstgeest Langevoort 19 Den Haag Prinsestraat 57 kratje Heineken Vast laag in prijs 24 x 0,3L

€ 11,38

vOdKA - eSBjeRg 1L

ZOMERPRIJS 14,98 voor €12,95

RUM - FLOR de CANA 0.7L

Nicaragua - 4 jarige Blanco of Gold ZOMERPRIJS 17,80 voor €14,50

proef

de

WHISKY - KNOCKANdO 12 YeARS SINgLe MALt 0.7L ZOMERPRIJS 36,95 voor €29,95

hmm...

zomer

SpAANSe WIjNeN - MORteRA ROSAdO, BLANCO OF tINtO ZOMERPRIJS 4,95 voor €3,95

-25%...

LOIRe - gIttON pèRe & FILS SANCeRRe/pOUILLY FUMé

Gehele serie nu per fles met 25% korting

SpAANSe ROSé RUedA ROSAdO

ZOMERPRIJS 6,55 voor €4,95

LOIRe - MUSCAdet SèvRe et MAINe SUR LIe/CHâteAU LA FOLIette Zeer smakelijke houtgerijpte witte wijn ZOMERPRIJS 10,50 voor €7,50

10>Uitagenda oplossingen van vorige week 8 1 5 9 2 4 6 3 7

4 2 9 7 3 6 1 8 5

7 3 6 8 1 5 2 4 9

H O U W E I E M O E I M E R P E T N I K P S K I E A K S E R T L A L G E P E J B U S S D I T L A M A T E

3 6 2 5 7 9 8 1 4 E L E N D A O R M E R G A G A K S O U R

9 7 4 3 8 1 5 6 2

1 5 8 4 6 2 9 7 3

A D E L A A R

W A R A M R E R E A N T V E A N C U S P

6 9 7 1 5 3 4 2 8

2 4 3 6 9 8 7 5 1

Den Haag Centraal > Vrijdag 30 augustus 2013

kruiswoordpuzzel

sudoku

5 8 1 2 4 7 3 9 6

8

5 2

N H O O P O E S U E N W C N R A K I E P E M E L G E N E O E S F R O T A K O S R V K P I E R Y A N I E L

9 6 2 7 9 2

8 2

9 7

3

1 5

3 1

vrijdag

Min (⁰C) Max (⁰C) Zon (%) Neerslag (%) Wind

zaterdag

6 1

16 21 65 20 zw 4

16 19 30 70 wnw 4

Politie Haaglanden SMASH (Stichting Mobiele Artsen Service Haaglanden)  070 - 346 96 69 SMASH is een samenwerkings­verband van alle huisartsen in Den Haag, Leidschendam, Rijswijk, Voorburg, Voorschoten en Wassenaar. SMASH regelt spoedeisende huisartsenhulp buiten kantoortijden. Iedere dag tussen 17.00 uur ‘s avonds en 8.00 uur ’s morgens; gedurende het hele weekend en op alle erkende feestdagen. www.smashaaglanden.nl

9 3 4

Marc Putto Weerman

15 19 30 35 w4

112

0900 - 8844 Meldnummer dierenbescherming 0900 - 20 21 210 (10ct./min.)

Tandartsendienst avond- en weekenddienst alleen spoed 070 - 311 03 05

Dierenartsen weekenddienst

(dag en nacht bereikbaar) www.dierenambulancedenhaag.nl

24

23

(Spoedgevallen nacht en weekend)

0900 - 2226 333 en 0900 - 2222 456 www.dierenartsenkring-denhaag.nl

7

8

30

12

13 18

26

27

32

33

28 34

36 39

40

41

46 50 54 58

19

22

31

38

53

9

17

25

59

42

43

47 51

52 56

60

61

64

Horizontaal: 1 spelleiding 5 deel v.e. toneelstuk 10 bouwmateriaal 12 eirond 14 de oudste 15 klein persoon 18 trekdier 20 drinkbakje 21 edelsteen 22 roem 23 Oude Verbond 25 voegwoord 26 blijkens de akten 28 Romanum Imperium 29 aanrijding 32 bordspel 35 Engels bier 36 een zekere 37 lijdzaam 41 aandrang 45 onzes inziens 46 circa 47 titel 48 reeds 49 Europeaan

44

48

55 62

57 63

65

50 haarwasmiddel 52 gravin van Holland 53 selenium 55 fier 57 boom 58 riv. in Frankrijk 61 bijenhouder 64 noodsignaal 65 Europese vrouw. Verticaal: 1 zangnoot 2 etcetera 3 Japans bordspel 4 als 6 sterke drank 7 en volgende 8 Ned. voetbalclub 9 en andere 10 uitroep 11 water in Utrecht 13 vogelnaam 14 parvenu

16 koon 17 soldatenvoedsel 19 teken 24 godsdienst 27 dans 30 hoeveelheid 31 een weinig 33 struik 34 steen 37 pl. in Zeeland 38 partij in een geding 39 maar 40 akelig 41 ternauwernood 42 uitholling door stromend water 43 dichterbij 44 doorzichtig materiaal 51 muziekteken 54 cilinder 56 grote bijl 59 hectare 60 achter 62 titel 63 water in Friesland.

colofon Den Haag Centraal B.V. Plaats 25 2513 AD Den Haag 070-3644040 Hoofdredactie Coos Versteeg Casper Postmaa (plv) Coördinatie redactie Annerieke Simeone

maandag

www.dierenbescherming.nl

16

6

21

45

Informatie dienstdoende apotheken 070 - 345 10 00

Stichting Dierenambulance Den Haag 070 - 328 28 28

15

20

37

spoedgevallen

Alarmcentrale

5 11

49

15 18 30 30 nw 4

4

35

7 september vertrokken voor prima weer, maar de twijfels groeien. Het Europese weercentrum is veel gematigder namelijk. De eerste fase van september heeft de naam om stabiel en warm weer af te leveren. In sommige gevallen zijn tot na 15 september temperaturen opgetekend van boven de 30 graden, maar tropenwaarden blijven zeldzaam richting half september. Diverse prognoses voor de middellange termijn mikken alvast op een puike septembermaand. Het is dus de vraag of een eventuele depressiedoorbraak later echt gestalte gaat krijgen. Meer weerinfo via de site www.weerprimeur.nl

zondag

3

10

29

Dit weekeinde meer wolken en een ondiepe bui is al een eind richting Nederland. Regen- en buiengebieden hiermee samenhangend volgen ook dat zuidelijker traject. De daarbij behorende neerslagsignalen zouden in eerste instantie Noord-Nederland kunnen bereiken. De kans op enkele buien neemt zaterdag en zondag toch wel toe en met 18-19 graden is het koeler. Ook begin volgende week is het nog niet helemaal storingsvrij, maar geleidelijk stabiliseert de lucht. Het Amerikaanse weermodel was steeds opvallend consequent met in de eerste week van september een flinke lift van het kwik richting zomerse waarden. Mocht dit scenario alsnog gaan uitkomen, krijgt de zomer gewoon weer een leuk vervolg en zijn we tot pakweg

2

14

het weer in den haag

De meteorologische zomer sluit in stijl af en tot september blijft het veelal prima weer. Een hogedrukgebied in de buurt van Nederland met uitstraling naar het noordoosten geeft tot het weekend overwegend zonnig en bovenal droog weer af. Ideale temperaturen van rond 22 graden houden we ook nog enige tijd vast. Wel komt er wat meer bewolking in Den Haag. Hele zwakke storingen, althans uitlopers ervan kunnen Zuid-Holland nipt bereiken. In het weekeinde zien we toch wel een kleine verandering, in eerste instantie op de weerkaarten, als de depressies neigen een wat zuidelijker koers te gaan volgen. Mogelijk geraakt een nog wat uitdiepende depressie dan op het noordelijk gedeelte van de Noordzee en dat

1

Stadsredactie Jasper Gramsma Saskia Herberghs Vera de Jonckheere Marc Konijn Joke Korving Alexander Münninghoff Adrie van der Wel Renate van der Zee Gemeentepolitiek Jan van der Ven Elske Koopman Economie Sjoerd Hauptmeijer Joep van Zijl Cultuurredactie Jan Paul Bresser Egbert van Faassen Sjoerd van Faassen Bert Jansma Babeth Knol Eric Korsten Thijs Kramer Astrid van Leeuwen Olivier van Nooten Anneke Ruys Jill Stolk Aad van der Ven Sportredactie Ronald Mooiman (coördinator) André Buurman Bert Tielemans Hans Willink Chris Willemsen Eindredactie Dick Toet Wouter Storm (corrector)

Voor een compleet overzicht:

www.denhaagcentraal.net Columnisten Marc Delissen Vilan van de Loo Marcel Verreck André Wetzel Rubrieken Emilie Bolsius (medisch) Annette de Hoop (onderwijs) Wendy Hendriksen (tuin) Willem Post (internationaal) Marc Putto (weerbericht) Marnix Rueb (cartoon) Michael van Basten Batenburg (juridisch) Henk Savelberg (culinair) Renate van der Zee (society) Illustraties Marcello’s Art Factory

Uitgever John van Ringelenstein Advertentieverkoop Rogier Panis [email protected] mobiel: 06 24 62 65 01 Jordy Bode [email protected] mobiel: 06 51 87 04 46 Correspondentie • Advertentie [email protected] • Redactie [email protected] • Algemeen [email protected] Abonnementen 0172-476085 (ma t/m vr: 9 – 17 u)

Vormgeving Anneke de Zwaan Fotografie Gilles Boeuf Jurriaan Brobbel C&R Pan Chen Creative Images Eveline van Egdom Piet Gispen Mylène Siegers Otto Snoek Thomas Vahé en fotopersbureau’s Hollandse Hoogte en WFA

Abonnementsprijzen 2013 Kwartaal € 23,95 / Halfjaar € 43,95 /Jaar € 74,95 *Bij betaling met acceptgiro worden € 2,50 administratiekosten in rekening gebracht. Verzendkosten buitenland zijn voor rekening van de abonnee.

>Abonnementenservice< Voor opgave abonnementen, verhuizingen, bezorging en wijzigingen:

Bel 0172-476085 (ma t/m vr: 9 – 17 u), of per e-mail:[email protected]. Voor opzeggingen (uitsluitend schriftelijk, uiterlijk 4 weken voor einde abonnementsperiode).

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm) Kassa open: Dagelijks vanaf 10:00 uur.

8>UITAGENDA

Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

elySium

4g

do/vr/za/zo/di 19:15 ma/di/wo ook om 10:15 ma ook om 15:45 wo ook om 19:00

4e WeeK

the lone ranger

3ga

le PaSSé

2gt

do/vr/za/zo/ma/di 15:45 wo 16:45

4e WeeK

do/vr/za/zo/ma/di 20:45 ma/di ook om 11:00 wo 19:30

4e WeeK

Behind the CandelaBra

3sht

WeeK Den Haag Centraal > Vrijdag 30 augustus 5e2013

do/vr/za/zo/ma/wo 16:15 do/vr/za/zo/ma ook om 18:45 di 15:45 wo ook om 21:30

the heat

3gt

deSPiCaBle me 2 ov 3d

2ga

do/vr/za/zo/ma/di 18:30

10e WeeK

do/vr/za/zo/ma/di 13:40 do/vr/za/zo ook om 11:15 ma/di ook om 10:10 wo 12:30

11e WeeK

SPiJt zo 11:00

9at

Pathé OPeRa enCORe

franCeSCa da rimini

1

do/ di om 13:30 ma 19:00

50+biOs

die Wand

3a

di 21:00

VOORPRemièRe

Sneak PrevieW

4gasdht

wo 20:00

ladies night VOORPRemièRe

Smoorverliefd

3st

The Conjuring wo 21:20

VOORPRemièRe

vr/za 22:40 ma 21:00

VOORPRemièRe

riddiCk

4gt

the ConJuring

SCheveningen pathe.nl/scheveningen Kurhausweg 2 Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm) Kassa open: Dagelijks 11:00 uur. Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

4at

vr/za/zo/ma/di 16:50 vr/za/zo/di ook om 19:00 do/vr/za ook om 14:40 Pathé mUsiC PRemièRe ma/di/wo ook om 12:40 do/wo ook om 19:10 ma/di ook om 14:45 vr/za ook om 12:35 zo/wo ook om 14:50 do ook om 11:20, 16:40 di ook om 11:10 ma ook om 18:50 wo ook om 17:00 zo ook om 12:50

one direCtion: thiS iS uS 3d

2g

do/vr/za/zo/di/wo 20:20 do/zo/ma/di/wo ook om 17:50 do/zo/ma/di ook om 15:30 do/vr/za ook om 13:20 vr/za ook om 15:40, 18:00, 22:45 ma/di ook om 11:10 zo/ma ook om 13:30 wo ook om 11:20, 13:40, 15:35 di ook om 13:10 ma ook om 20:10

We’re the millerS di 20:45

PRemièRe

3gst

VOORPRemièRe

Sneak PrevieW

4gasdht

do/di 21:40 vr/za 21:00 ma 21:30 vr ook om 23:30 wo 21:15 za ook om 23:45 zo 21:50

2e WeeK

you’re next

4gah

do/vr/za/zo/wo 15:40 vr/za/zo ook om 18:15, 20:40 do/ma/wo ook om 20:50 do/ma ook om 18:10 di 15:45, 18:05, 21:00 ma ook om 15:35 wo ook om 18:00

2e WeeK

the mortal inStrumentS: City of BoneS

3ga

kiCk-aSS 2

4gt

vr/za/zo/ma/di 14:30 do/ma/di ook om 21:20 vr/za ook om 20:30, 23:20 wo 14:20, 21:10 do ook om 14:00 zo ook om 21:30

2e WeeK

do/vr/za/zo/ma/di 18:20 do/vr/za/di ook om 21:10 do/vr/za/ma ook om 15:50 vr/za ook om 23:00 ma ook om 11:10, 13:10, 20:50 wo 12:10, 16:00, 21:30 zo ook om 15:55, 21:15 di ook om 15:40 do ook om 12:00

3e WeeK

do/ma/di 18:40 vr/za/zo 19:30 ma/di ook om 11:50 wo 18:30

3e WeeK

elySium

PerCy JaCkSon: Sea of monSterS 3d

4g



3g

3D Bioscoop3D

do/ma/di 20:40 vr/za 21:50 wo 18:40 zo 21:00

3e WeeK

Pain and gain

4gt

do 21:00

3e WeeK

mud waargebeurde paranormale thriller 3gat Deze do/zo/di 20:30 ma/di/wo ook om 12:30 vr/za 12:40, 21:30 do/zo ook om 12:35 4e WeeK ma ook om 20:20 wo ook om 20:40 speelt the lone zich rangeraf in de jaren 70 van de vorige3ga vr/za/zo/di 16:45 vr/za/zo ook om 21:20wereldberoemde ma/wo 19:00 do 16:20, 19:20 di ook om 19:15 5e WeeK eeuw, waar twee ma ook om 16:40 wo ook om 16:30 zo ook om 11:00 the heat paranormale onderzoekers ingeschakeld3gt vr/za 18:05 zo 18:00 6e WeeK worden red 2 door een gezin dat door een 3gt vr/za/zo 19:15 ma/di 14:20, 19:10 do/wo 19:00 wo ook om 12:00 za ook om 23:30 7e WeeK duistere aanwezigheid in hun afgelegen 2gt groWn uPS 2 vr/za/zo 17:00 di 16:40 do 16:50 ma 16:30 wo wordt. 16:45 9e WeeK boerderij geteisterd Voor meer World War Z 3d 4a informatie: www.pathe.nl >Foto: PR di 13:30 50+ biOs io e te

3th

vr/za/zo 18:50 do/di 18:00 ma/di ook om 12:00 ma ook om 17:55 wo 20:00, 20:30

D E N H A A G DO 29 AUG T/M WO 4 SEPT 2013

FILM A

G



D

A

Do. 19:00 (VS, 106’)

SPECIAL

Vr. 13:00 (VS, 101’)

SPECIAL

CinemUm: The Look of Love Met je baby naar de bios!



We’re the millerS

www.pathe.nl/buitenhof

Adres:

2511 BN Den Haag

Koop kaarten online: Koop kaarten online: www.fi lmhuisdenhaag.nl www.filmhuisdenhaag.nl

Openinngstijden van onze kassa: Reserveringen via onze kassa:

070 - 365 60 30 070 - 365 60 30

Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm)

do/vr/za/zo/di 19:15 ma/di/wo ook om 10:15 ma ook om 15:45 wo ook om 19:00

Kassa open: Dagelijks vanaf 10:00 uur. Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

Ma. t/m vr. vanaf 13.00 uur Dagelijks vanaf 10:00 uur. Zaterdag vanaf 14.00 uur

Zondag vanaf 12.00 uur

Restaurant: 070 - 364 87 63



www.filmhuisdenhaag.nl





Reserveren:

070 - 326 55 09 www.theaterdakota.nl Zuidlarenstraat 57 2545 VP Den Haag

Le Passé

JoUr de fêTe

heT geheim van mariënBUrg

2gt

4e WeeK

do/vr/za/zo/ma/di 20:45 ma/di ook om 11:00 wo 19:30

4e WeeK

Behind the CandelaBra

3sht

do/vr/za/zo/ma/wo 16:15 do/vr/za/zo/ma ook om 18:45 di 15:45 wo ook om 21:30

2

de BesTe Zomer Stadskinderen op het platteland.

9

1

3a

wo 21:20

VOORPRemièRe

vr/za 22:40 ma 21:00

VOORPRemièRe

Smoorverliefd

Kurhausweg 2 Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm)

vr/za/zo/ma/di 16:50 vr/za/zo/di ook om 19:00 do/vr/za ook om 14:40 Pathé mUsiC PRemièRe ma/di/wo ook om 12:40 do/wo ook om 19:10 ma/di ook om 14:45 vr/za ook om 12:35 zo/wo ook om 14:50 do ook om 11:20, 16:40 di ook om 11:10 ma ook om 18:50 wo ook om 17:00 zo ook om 12:50

We’re the millerS di 20:45

vamPierZUsJes Vampiertweeling probeert zich aan te passen

do/vr/za/zo/wo 15:40 vr/za/zo ook om 18:15, 20:40 do/ma/wo ook om 20:50 do/ma ook om 18:10 di 15:45, 18:05, 21:00 ma ook om 15:35 wo ook om 18:00

the mortal inStrumentS: City of BoneS

3ga

kiCk-aSS 2

4gt

vr/za/zo/ma/di 14:30 do/ma/di ook om 21:20 vr/za ook om 20:30, 23:20 wo 14:20, 21:10 do ook om 14:00 zo ook om 21:30

PerCy JaCkSon: Sea of monSterS 3d

4e WeeK

the lone ranger

Borgman Zwarte komedie van Alex van Warmerdam.

4

Do. Za. 19:00; Vr. Di. 16:00; Vr. 21:15; Wo. 19:15 (FR, 104’) Komische en gevoelige film over vriendschap.

1

3ga

vr/za/zo/di 16:45 vr/za/zo ook om 21:20 ma/wo 19:00 do 16:20, 19:20 di ook om 19:15 ma ook om 16:40 wo ook om 16:30 zo ook om 11:00

3gt

red 2

3gt

groWn uPS 2

2gt

vr/za 18:05 zo 18:00

kindervoorsTeLLingen

7e WeeK

vr/za/zo 17:00 di 16:40 do 16:50 ma 16:30 wo 16:45

2

9e WeeK

World War Z 3d

4a

di 13:30

50+ biOs

io e te

3th

vr/za/zo 18:50 do/di 18:00 ma/di ook om 12:00 ma ook om 17:55

10e WeeK

noW you See me wo 19:30, 20:15

3ga ladies night VOORPRemièRe

Smoorverliefd

3st

do/vr/za 22:40 wo 22:15

VOORPRemièRe

wo 20:30

VOORPRemièRe

the ConJuring

Ingezonden mededeling

4at

riddiCk

4gt

SPuimarkt

do/vr/za/zo 10:30, 13:00, 15:30, 18:00, 20:30 zo/ma/di/wo ook om 22:30 PRemièRe ma/di/wo ook om 12:30, 15:00, 17:30, 20:00 do/vr/za ook om 23:00 ma/di ook om 12:10 wo ook om 11:40

www.pathe.nl/spuimarkt

do/vr/za/zo 10:50, 13:00, 15:10, 17:20, 19:30 ma/di/wo 11:40, 13:45, 15:50, 18:00

We’re the millerS

3gst

one direCtion: thiS iS uS 3d

HAAL NU the mortal inStrumentS: City of BoneS HET NIEUWE kiCk-aSS 2 PROGRAMMAyou’re next BOEKJE Pain and gain

Spuimarkt 65 Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm) Kassa open:

do t/m zo vanaf 10:00 uur ma en di vanaf 11:30 uur wo vanaf 11:00 uur

di 21:00

Sneak PrevieW

Pathé mUsiC PRemièRe

2g

VOORPRemièRe

4gasdht

do/vr/za/zo/wo 17:00 do/vr/za/zo ook om 11:30, 14:20, 19:50, 22:15 ma/di/wo ook om 21:30 ma/di ook om 11:40 ma/wo ook om 18:45 di ook om 12:20, 15:10, 18:00 ma ook om 13:10, 16:00 wo ook om 12:10

3ga

do/vr/za/zo 18:50, 21:10 ma/di/wo 17:30, 19:50, 22:15 do/vr/za ook om 23:30 ma/di ook om 12:30 do/vr/za/zo 17:25, 21:45 do/vr/za ook om 23:15 ma/di 11:50, 14:20, 20:10, 22:20 wo 17:10, 19:20

Voor alle 3D, IMAX en IMAX 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

2e WeeK

2e WeeK

4gt 2e WeeK

4gah

do/vr/za/zo 15:20, 20:20 ma/di/wo 16:25, 21:45 do/vr/za ook om 23:10

3e WeeK

4gt

do/vr/za/zo 10:30, 12:50, 18:00 ma/di/wo 14:00, 19:15 ma/di ook om 11:40 wo ook om 11:30

3e WeeK

do/vr/za/zo/ma/di 16:50 wo 15:40

4e WeeK

PerCy JaCkSon: Sea of monSterS 3d Chennai exPreSS



NIEUW: MAANDAG 19:15 UUR! the lone ranger the heat DINSDAG EN DONDERDAG OM 13:30 UUR

do/vr/za/zo 16:15, 19:40 ma/di 14:50, 16:30 ma ook om 21:10 wo 12:30 do/vr/za/zo/ma/di 22:20 wo 11:40

3g

3ght

BOLLYWOOD FILMS do/vr/za/zo 11:20, 16:45, 20:10 ma/di/wo 14:10 ma/di ook om 17:15, 20:30 wo ook om 21:30

4e WeeK

3ga 5e WeeK

3gt 6e WeeK

red 2

3gt

groWn uPS 2

2gt

do/vr/za/zo 14:30 ma/di 19:00 do/vr/za/zo/ma/di 19:50

7e WeeK

10e WeeK

noW you See me

3ga

deSPiCaBle me 2 ov 3d

2ga

do/vr/za/zo/ma/di 14:40 wo 11:20

www.pathe.nl/buitenhof elySium imax

do/vr/za/zo 10:15, 12:35, 15:00, 17:30, 20:00, 22:30 ma/di 12:05, 14:30, 17:00, 19:30, 22:00 wo 11:15, 13:40, 16:00, 18:30, 21:00

10e WeeK 3e WeeK

4g

KINDERvooRstEllINgEN

BUITENHOF

do/vr/za 10:15 ma/di 12:30 wo 13:00 zo 11:30

vamPier ZuSJeS

do/vr/za/zo 17:00 vr/za/zo ook om 10:15, 12:30, 14:45 wo 14:15, 16:30 do ook om 11:00

de Smurfen 2 nl

do/vr/za 11:30, 12:30 wo 14:35 zo 15:15

4e WeeK

2a

5e WeeK

2ga 10e WeeK

3gt

red 2

3gt

groWn uPS 2

2gt

5e WeeK 6e WeeK 7e WeeK

10e WeeK

noW you See me

3ga

deSPiCaBle me 2 ov 3d

2ga

do/vr/za 10:15 ma/di 12:30 wo 13:00 zo 11:30

vamPier ZuSJeS

do/vr/za/zo 17:00 vr/za/zo ook om 10:15, 12:30, 14:45 wo 14:15, 16:30 do ook om 11:00

10e WeeK 3e WeeK

4g 2a

5e WeeK

2ga

verSChrikkeliJke ikke 2 nl

2ga

do/zo 11:10 vr/za 11:15

vamPier ZuSJeS

10e WeeK 4e WeeK

2a

5e WeeK

de Smurfen 2 nl

2ga

de Smurfen 2 3d nl

2ga

5e WeeK

8e WeeK

2a

10e WeeK

verSChrikkeliJke ikke 2 nl 3d

2ga

verSChrikkeliJke ikke 2 nl

2ga

niJntJe de film

do/vr/za/zo 11:40, 14:00 wo 14:50, 15:10

10e WeeK

31e WeeK

1

5e WeeK

de Smurfen 2 nl

2ga

de Smurfen 2 3d nl

2ga

do/vr/za/zo 10:20, 12:30 wo 13:30

verSChrikkeliJke ikke 2 nl 3d do 21:30

Open Air CinemA: LeT THe riGHT One in Thomas Alfredson Riviervismarkt 5

4e WeeK

de Smurfen 2 nl

do/vr/za/zo 10:15, 12:30, 14:45 wo 14:15, 16:30

6e WeeK

vr/za/zo 19:15 ma/di 14:20, 19:10 do/wo 19:00 wo ook om 12:00 za ook om 23:30

Za. 16:00; Wo. 15:00 (DE, 97’) Vampiertweeling probeert zich aan te passen aan het gewone mensen leven.

SPUIMARKT

5e WeeK

the heat

the heat

zo 11:10

3e WeeK

3gat

do/zo/di 20:30 ma/di/wo ook om 12:30 vr/za 12:40, 21:30 do/zo ook om 12:35 ma ook om 20:20 wo ook om 20:40

4e WeeK

3ga

vr/za/zo 12:10 do 11:40 ma 11:05

4gt

mud

Do. Za. 21:00; Vr. Di. 19:00; Do. 16:00; Zo. 15:00; Wo. 17:00 (NL, 112’)

aLCesTe à BiCyCLeTTe

3g

do 21:00

3g

3ght

the lone ranger

do/ma/di/wo 13:30 vr/za/zo 11:30, 13:40 do/ma/di ook om 15:40 di/wo ook om 11:20 vr/za ook om 15:50 zo/wo ook om 15:45 do ook om 11:25

3e WeeK

Pain and gain

4e WeeK



monSterS univerSity 3d (nl)

3e WeeK



3e WeeK

do/vr/za/zo/ma/di 16:50 wo 15:40

vr/za/zo 11:50, 14:10 do/wo 14:00 do ook om 11:40 wo ook om 11:30

4g

3D Bioscoop3D

4gt

do/vr/za/zo 10:30, 12:50, 18:00 ma/di/wo 14:00, 19:15 ma/di ook om 11:40 wo ook om 11:30

do/di/wo 16:15 vr/za/zo 16:30 ma/di ook om 11:40, 14:00 vr/za ook om 12:30, 14:50 do/wo ook om 14:30 zo ook om 12:20, 14:40 do ook om 12:10 ma ook om 16:20

3e WeeK

do/ma/di 20:40 vr/za 21:50 wo 18:40 zo 21:00

3e WeeK

Pain and gain

vr/za/wo 11:10 do/zo 13:15 vr/za ook om 13:25 wo ook om 13:20

2e WeeK

elySium

2e WeeK

4gah

do/vr/za/zo 15:20, 20:20 ma/di/wo 16:25, 21:45 do/vr/za ook om 23:10

do/vr/za 11:30, 12:30 wo 14:35 zo 15:15

4gah SCHEVENINGEN 2e WeeK

do/vr/za/zo/ma/di 18:20 do/vr/za/di ook om 21:10 do/vr/za/ma ook om 15:50 vr/za ook om 23:00 ma ook om 11:10, 13:10, 20:50 wo 12:10, 16:00, 21:30 zo ook om 15:55, 21:15 di ook om 15:40 do ook om 12:00

2

BUITENHOF

2e WeeK

you’re next

you’re next

2e WeeK

KINDERvooRstEllINgEN

4gasdht

do/di 21:40 vr/za 21:00 ma 21:30 vr ook om 23:30 wo 21:15 za ook om 23:45 zo 21:50

Voor alle 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

3gst

4gt

do/vr/za/zo 17:25, 21:45 do/vr/za ook om 23:15 ma/di 11:50, 14:20, 20:10, 22:20 wo 17:10, 19:20

elySium imax

VOORPRemièRe

Sneak PrevieW

Kassa open: Dagelijks 11:00 uur.

PRemièRe

kiCk-aSS 2

do/vr/za/zo 18:50, 21:10 ma/di/wo 17:30, 19:50, 22:15 do/vr/za ook om 23:30 ma/di ook om 12:30

do/vr/za/zo 10:15, 12:35, 15:00, 17:30, 20:00, 22:30 ma/di 12:05, 14:30, 17:00, 19:30, 22:00 wo 11:15, 13:40, 16:00, 18:30, 21:00

2g

do/vr/za/zo/di/wo 20:20 do/zo/ma/di/wo ook om 17:50 do/zo/ma/di ook om 15:30 do/vr/za ook om 13:20 vr/za ook om 15:40, 18:00, 22:45 ma/di ook om 11:10 zo/ma ook om 13:30 wo ook om 11:20, 13:40, 15:35 di ook om 13:10 ma ook om 20:10

3ga

do/vr/za/zo/ma/di 14:40 wo 11:20

4at

one direCtion: thiS iS uS 3d

2e WeeK

the mortal inStrumentS: City of BoneS

do/vr/za/zo/ma/di 19:50

4gt

the ConJuring

do/vr/za/zo/wo 17:00 do/vr/za/zo ook om 11:30, 14:20, 19:50, 22:15 ma/di/wo ook om 21:30 ma/di ook om 11:40 ma/wo ook om 18:45 di ook om 12:20, 15:10, 18:00 ma ook om 13:10, 16:00 wo ook om 12:10

do/vr/za/zo 14:30 ma/di 19:00

3st

riddiCk

4gasdht

do/vr/za/zo/ma/di 22:20 wo 11:40

4gasdht ladies night VOORPRemièRe

2g

VOORPRemièRe

Sneak PrevieW

do/vr/za/zo 16:15, 19:40 ma/di 14:50, 16:30 ma ook om 21:10 wo 12:30

VOORPRemièRe

wo 20:00

Pathé mUsiC PRemièRe

BOLLYWOOD FILMS do/vr/za/zo 11:20, 16:45, 20:10 ma/di/wo 14:10 ma/di ook om 17:15, 20:30 wo ook om 21:30

50+biOs

Sneak PrevieW

3gst

one direCtion: thiS iS uS 3d

Chennai exPreSS

Pathé OPeRa enCORe

di 21:00

We’re the millerS

PerCy JaCkSon: Sea of monSterS 3d

9at

die Wand

pathe.nl/scheveningen

Voor alle 3D, IMAX en IMAX 3D voorstellingen gelden andere tarief voorwaarden.

11e WeeK

do/ di om 13:30 ma 19:00

SCheveningen

do t/m zo vanaf 10:00 uur ma en di vanaf 11:30 uur wo vanaf 11:00 uur

2ga

franCeSCa da rimini

Za. Zo. 13:00 (DE, 97’)

aan het gewone mensen leven.

3gt 10e WeeK

do/ma/di 18:40 vr/za/zo 19:30 ma/di ook om 11:50 wo 18:30

de g.v.r.

5e WeeK

the heat

zo 11:00

hannah arendT kindervoorsTeLLingen

vamPierZUsJes

le PaSSé

do/vr/za/zo/ma/di 15:45 wo 16:45

SPiJt

Les BeaUx JoUrs

Dag. 10:30; ook Za. Zo. 15:00 (GB, 92’) Ronald Dahl’s klassieker. Za. Zo. 15:00 (SE, 91’)

Kassa open:

4g

do/vr/za/zo/ma/di 13:40 do/vr/za/zo ook om 11:15 ma/di ook om 10:10 wo 12:30

viramUndo



4e WeeK

3ga

deSPiCaBle me 2 ov 3d

Una PisToLa en Cada mano

meTéora

Spuimarkt 65 Filminfo en reserveringen 0900-1458 (€ 0,80 cpm)

di 21:00

3e WeeK

the lone ranger

do/vr/za/zo/ma/di 18:30

The Look of Love

aLCesTe à BiCyCLeTTe

elySium

4gt

do/vr/za/zo 10:50, 13:00, 15:10, 17:20, 19:30 ma/di/wo 11:40, 13:45, 15:50, 18:00

3gat

Buitenhof 20

VOORPRemièRe

riddiCk www.pathe.nl/spuimarkt

3e WeeK

mud

wo 20:30

4at

SPuimarkt

3ght

do/vr/za/zo/ma/wo 13:30 do/vr/ma ook om 21:15 ma/wo ook om 10:45 za/zo ook om 21:20 di 10:20, 13:00, 18:15 do/vr/za/zo/di/wo 22:15 ma 13:15, 21:30 di ook om 16:15 wo ook om 10:10

PLayTime

mUd

Blue JaSmine

VOORPRemièRe

do/vr/za/zo 10:30, 13:00, 15:30, 18:00, 20:30 zo/ma/di/wo ook om 22:30 PRemièRe ma/di/wo ook om 12:30, 15:00, 17:30, 20:00 do/vr/za ook om 23:00 ma/di ook om 12:10 wo ook om 11:40

do/vr/za/zo/ma/di 21:30 do/zo/ma/di/wo ook om 10:30, 12:45, 15:00, 17:15 2e WeeK do/zo/ma/di ook om 19:30 vr/za ook om 11:00, 13:15, 15:30, 17:45, 20:00 wo ook om 19:15

4

Dag. 13:30 19:15 21:30; Dag. (beh Wo.) 10:15 (NL, 112’) PREMIÈRE Zwarte komedie van Alex van Warmerdam. 4 Genomineerd voor een Gouden Palm in Cannes. PREMIÈRE Dag. (beh Za. Zo.) 15:00 (FR, 124’) Tati’s klassieker met Monsieur Hulot in Parijs. 1 Dag. 17:30 21:45 (VS, 101’) 2E WEEK Biopic over Paul Raymond en zijn 4 blootimperium. Dag. 15:15 19:00 (Spanje, 95’) 2E WEEK Komedie over acht mannen 1 met een identiteitscrisis. Dag. 17:45 21:45 (BR, 95’) 2E WEEK Swingende docu over Gilberto Gil. 1 Dag. 16:00 21:00 (VS, 130’) 3E WEEK Meeslepende en broeierige Amerikaanse indie hit met Matthew 3 McConaughey. Dag. 10:15 16:30 19:30 (FR, 104’) 3E WEEK Komische en gevoelige film over 1 vriendschap. Dag. 12:15; ook Do. Za. Ma. Wo. 19:45 (GR, 80’) 4E WEEK Film over verboden liefde in Grieks kloostercomplex. 4 Dag. 21:15; Dag. (beh Do.) 18:45; Dag. (beh Vr. Wo.) 14:00 (FR, 130’) 4E WEEK Familiedrama van de regisseur van ‘A Separation’. 2 Dag. 10:45 12:30 (FR, 90’) 5E WEEK Tati’s klassieker. 1 Dag. 17:15 (NL, 90’) 7E WEEK Docu-drama. 3 Dag. (beh Za. Zo.) 15:00; Vr. Zo. Di. 19:45 (FR, 94’) 9E WEEK Feel-good movie over ouder worden. 1 Dag. (beh Za. Zo.) 13:00 (DE, 113’) LAATSTE WEEK Biopic over omstreden filosoof. 1

4gt

3st

do/vr/za 22:40 wo 22:15

the ConJuring

PRemièRe

Borgman

3ga ladies night VOORPRemièRe

Smoorverliefd

PRemièRe

3gst

dagelijks 22:00 do/vr/za/zo/ma/di ook om 17:20, 19:40 do/vr/za/ma/di ook om 14:45 wo ook om 10:40, 15:15, 17:45

Buitenhof

wo 19:30, 20:15

3st

dagelijks 11:30, 14:00, 16:30, 19:00 do/zo/ma/di/wo ook om 21:45 vr/za ook om 22:15

Borgman

Spui 191 ADRES: Spui 191BN Den Haag 2511



N

Promised Land Film & Debat i.s.m. het Montesquieu Instituut.





E

ladies night VOORPRemièRe

Smoorverliefd

10e WeeK

noW you See me

vr 21:30

Open Air CinemA: DeAD mAn’S SHOeS Shane Meadows za 21:30

Open Air CinemA: pLUK De nACHT

5e WeeK

10e WeeK

2ga nnnnn nnnnn nnnnn

9

eten&drinken<

Vrijdag 30 augustus 2013 > Den Haag Centraal

>

koken met henk savelberg

Marokkaans streetfood en soep

de eetrubriek

Oscars Strandrestaurant

8Oordeel: + locatie + leuk personeel - tikkeltje te duur

Als je als restaurant op een prachtige locatie ligt, behoorlijk eten serveert en ook nog over leuk personeel kunt beschikken, heb je het mooi voor elkaar. Bij Oscars – direct achter het foeilelijke Carlton Beachhotel – moet ik al mijn scepsis jegens strandpaviljoens inslikken, zo blijkt aan het eind van de avond. Wat een feest beleven we hier op het duin, omgeven door wuivend helm, aan een met keurig wit linnen gedekte tafel. Die tafel is speciaal voor ons door de boomlange ober Kim naar buiten getild. Want eigenlijk was alles op het terras bezet. Maar Kim had ons een kwartier eerder heel vriendelijk de weg gewezen naar een ander etablissement en ik had ’m lachend aangekondigd dat als we het daar niks zouden vinden, we zeker bij hem terug zouden keren. Bij dat andere paviljoen konden we vanwege een feest helemaal niet terecht, dus terug naar Oscars. Hoe gelukkig kan toeval uitpakken. Dit bevalt me veel beter dan beneden aan het strand, ook al heb ik daar deze zomer al aangename avonden beleefd bij Day by Day en De Waterreus. Ineens realiseer ik me dat ik hier lang geleden een huwelijksfeest heb meegemaakt, waar op verzoek van het bruidspaar topkok Paul Fagel zorg droeg voor het dessert Aardbeien Romanoff. Maar op de één of andere manier is het etablissement uit mijn blikveld verdwenen. En dat is onterecht. Want Oscars is een echt restaurant dat het hele jaar door open is. Het beschikt over een eigen zwembad . Mijn echtgenote is al meteen in haar element als ze ziet dat er kreeft op de kaart staat, maar eerst is er tijd voor een glas Prosecco (€ 4,50) en een witte huiswijn uit Rueda (€ 4,25), waar van het huis meteen wat Spaans brood met aioli en een bakje olijven bij wordt geserveerd. Ik heb het idee dat uitbater Edwin nogal van Spanje is gecharmeerd, want niet alleen hoor ik hem tegen een gast zeggen dat hij net terug is uit Barcelona, prominent staat ook de Spaanse rijstschotel Paella vast op de kaart. Ik ben echter enthousiast geraakt door het maandelijks wisselende driegangen menu (€32,50), dat voor mij begint met tartaar van geelvintonijn met uitgebakken Italiaanse spek (pancheta), frisse komkommer en saffraandressing. Het is een heel smaakvolle entree, waarbij het pittige rode uitje in de tartaar mij plezier doet, maar dat had wel in de omschrijving op het menu mogen staan want daar maak je niet iedereen blij mee. Mijn vrouw geniet van haar gekookte halve kreeft met truffelmayonaise en

chips van Serranoham (€ 21,50); tja, het kost een paar centen, maar dan heb je ook wat. We doen het kalm aan met de wijn op deze zomerse avond. We laten nogmaals een glas van die soepele witte huiswijn langs komen en drinken een 75cc-fles bruisend water van het merk Hildon, een tijd uitermate populair in de horeca maar de afgelopen jaren alom verdrongen door San Pellegrino. Over de prijs van het water bij Oscars is op dinersite Ines nogal wat te doen, want die schijnt € 7,95 te doen en dat is natuurlijk absurd. Als ik mijn rekening er vervolgens op nakijk, blijkt het water echter vergeten. Dan verschijnen onze visschotels. Voor mijn vrouw een stukje gebakken griet op gewokte spinazie met een Hollandaisesaus (€ 22,75), voor mij uit het driegangenmenu de op de huid gebakken zeebaarsfilet met Provençaalse groenten en knoflookjus. Mijn echtgenote heeft gevraagd of de saus apart mag. Negen van de tien keer gaat dat fout, maar hier komt het keurig in een apart bakje met een handig schenkgeultje. Ook mijn knoflookjus wordt separaat geserveerd. Prima. Het valt me wel op dat de kok een liefhebber is van een beetje stevig doorbakken. Dat is bij de zeebaars geen probleem, maar de textuur van de griet is er licht door aangetast. Ook de Vlaamse frites zijn eerder lichtbruin dan goudkleurig met knapperige punten. Stiekem vinden we dat wel lekker, maar het is natuurlijk niet zoals het hoort. Over de smaak geen kwaad woord en de combi van sperzieboontjes en peultjes bij mijn vis bevalt ook goed. Omdat in mijn menu een proeverij van nagerechten is opgenomen, ziet mijn vrouw haar kans schoon om het toetje over te slaan (‘dan krijg je toch voldoende indruk’) en onmiddellijk aan de dubbele espresso (€ 3,95) te gaan. Voor de vorm kijkt ze nog wel even op de dessertkaart, maar de dame blanche (€ 7,95) of crème brûlée (€ 8,25) hoeft voor haar niet. Ik doe mij tegoed aan mango-ijs, goede chocolademousse, slagroom, gewelde pruimen en een petit four die denk ik uit het assortiment van de Sligro komt. Maar je mocht willen dat elk dessert zo was. Als ik uiteindelijk ook met espresso afsluit en om de rekening heb gevraagd, mogen we onder luidde knallen van het Vuurwerkfestival een totaal van € 101, 60 afrekenen. Bedenkend dat we maar weinig wijn hebben gedronken, is dat niet goedkoop. Maar ja, aan zee wordt alles vanzelf prijziger.

Adres Gevers Deynootweg 205 2586 HZ Den Haag/Scheveningen Telefoon 070-352 27 42 Info www.oscars.nl Geopend Maandag tot en met zon-

dag van 17.00 tot 22.30 uur (keuken) Voorgerechten vanaf € 12,75 Hoofdgerechten vanaf € 22,75 Nagerechten vanaf € 7,95 Alle creditcards

Coos Versteeg

In de souks, de oude medina’s, in steegjes en op de boulevards, overal verkopen straatverkopers hun specialiteiten. Op de wereldranglijst, de toptien van beste plaatsen voor streetfood, staat het centrale plein van Marrakech, Djemaa el Fna, op nummer 4! In de eetstalletjes wordt er vaak nog gekookt en warm gehouden op de kanoun (kleine draagbare komfoortjes van klei) en het is een boeiend schouwspel om te zien hoe sommige verkopers hun koopwaren op grote dienbladen door de mensenmassa’s dragen, een staaltje van hogere acrobatiek dat bijna altijd goed gaat. Gedurende de dag verandert het aanbod in de stalletjes, het begint ’s ochtends al vroeg met vers geperste sinaasappelsap, baghira (zoete pannenkoeken),vers gebakken brood, gekookte, gekruide kikkererwten, daarna is het tijd voor slakken, pasteitjes, cuajada, de Marokkaanse versie van de Spaanse tortilla, gehaktballetjes en diverse soepvariëteiten. Tot ver na middernacht is er overal iets te eten te krijgen zoals deze briouats in de vorm van een sigaar die gevuld worden met feta, spinazie of lamsgehakt.

Briouats:

>4 vellen ouarka of filodeeg >arachideolie

voor de vulling: >500 gram lamsgehakt >4 eetlepels olijfolie >2 uien, gesnipperd >4 eetlepels pijnboompitten >2 theelepels ras el hanout >zout

Verhit de olie in een braadpan en voeg ui en pijnboompitten toe en bak zachtjes tot de ui glazig is en begint te kleuren en de pijnboompitten goudbruin zijn. Voeg het

tijdens de maaltijd soep wordt geserveerd is dat na, of in plaats van, de mezze en voor het hoofdgerecht. Sommige soepen zijn echter zo vullend dat ze een complete maaltijd vormen. De bekendste soep is de harira, een rijk gevulde maaltijdsoep die met name tijdens de ramadam wordt gegeten. Maar ook linzensoep in diverse versies van vullend tot heel licht is populair evenals soep van kikkererwten met verschillende vullingen, aangepast aan het seizoen. Een echte ‘warm weersoep’ is deze gekoelde amandel-knoflooksoep.

Marokkaanse amandelknoflooksoep:

gehakt toe en bak even mee, breng op smaak met ras el hanout en zout, bak alles 20 minuten op zacht vuur tot het gehakt gaar is. Laat afkoelen. Snijd de vellen deeg in de breedte in 4 stroken. Leg een lepel vulling ca. 3 cm voor het uiteinde van elke strook en bedek de vulling door het uiteinde van het deeg er overheen te slaan, rol het deeg verder stevig op en plak het uiteinde vast met water. Leg de rolletjes op een bord en bedek ze tegen uitdrogen met een vochtige doek tot alle rolletjes klaar zijn. Verhit de olie tot 180 graden Celsius. Frituur de rolletjes in portie goudbruin. Laat ze op keukenpapier uitlekken en serveer ze warm met de harissa-yoghurtdip. Soep neemt in de Marokkaanse keuken een heel eigen plaats in. Als er

>150 gram blanke amandelen >4 sneetjes witbrood van 2 dagen oud zonder korst >6 teentjes knoflook, gepeld >4 eetlepels olijfolie >2 eetlepels milde wijnazijn >1 liter ijskoud water >zout

voor garnering: >1 chilipepertje, verkruimeld >4 eetlepels fijngesneden koriander en bladpeterselie >2 eetlepels blanke amandelen, licht geroosterd

Maal 150 gram amandelen fijn in de keukenmachine en voeg daaraan brood, knoflook, olijfolie en de helft van het ijskoude water toe, pureer tot een gladde pasta. Voeg, terwijl de motor draait, de rest van het water in één keer toe. Voeg zodra het mengsel glad en romig is de wijnazijn toe. Breng op smaak met zout en zet de soep minimaal 2 uur in de koelkast. Serveer in glazen en garneer met chilipeper, groene kruiden en geroosterde amandelen.

Benoordenhout blij met BitterKoud BitterKoud is een hit in het Benoordenhout. Zeker met de zomerse temperaturen weten jong en oud de ijssalon aan de Oostduinlaan te vinden. Volgens mede-eigenaar Rene Smit speelt de man achter het ijs, Luc Blok, daar een grote rol in: “Luc is de Jonnie de Boer onder de ijsmakers”. Door Annerieke Simeone

Tientallen fietsen staan voor de deur geparkeerd. Het is 15.00 uur ’s middags en zonnig. Bij de ingang van BitterKoud zit een aantal kinderen op een rij, tevreden doen ze zich tegoed aan hun ijsbolletjes. Deze ijssalon die vijf scholen in de buurt heeft zitten, mag zich verheugen op veel jeugdige aanloop. Maar niet alleen kinderen zijn de doelgroep, volgens mede-eigenaar Rene Smits. “Wij zien het als een missie om het Benoordenhout weer wat gezelliger te maken. Ook voor volwassenen. Er is hier op horecagebied veel te weinig te doen. Niet iedereen komt hier voor het ijs, sommigen drinken een kop koffie en kletsen wat bij met mensen uit de straat”. Smits, die vanwege zijn internationale marketingbaan veel onderweg was van huis, gooide het roer een jaar geleden om. Dat hij uiteindelijk samen met zakelijk partner Nicolette Evers een ijssalon startte, heeft

> Foto: C&R

hij te danken aan zijn moeder. “Die heeft een goedlopend reclamebureau. Op een dag vertelde ze me dat Luc Blok, de ambachtelijke ijsbereider uit Wassenaar, zijn advertentie niet betaalde. Toen zij bij hem informeerde, reageerde hij: “Ik ben zo druk. Ik wil mijn zaak uitbreiden, alleen weet ik nog niet hoe”. Een dag later zat hij met Smits om de tafel. Sinds de opening op 14 februari loopt de zaak goed. BitterKoud verkoopt

94 smaken van Luc Blok, die vorig jaar tijdens de IJsvak de titel ‘Vakman van het Jaar’ won. Volgens Smits is dit het beste ijs dat je kunt krijgen. “Luc is de Jonnie de Boer onder de ijsmakers”. Toppers zijn volgens hem nog steeds de traditionele smaken als chocola en vanille. “Wat ook erg opkomt zijn de frozen yoghurts, in de smaak van mango of aardbei”. Ook de ijstaarten gevuld met Oreo, Strawberry Cheesecake en de Toscaanse Rijsttaart doen het goed. Maar meest favoriet in die categorie is de Key West Lime Pie, de citroenmerenguetaart. Wie niet van ijs houdt, maar wel van andere zoetigheid kan zich storten op de ambachtelijk gemaakte fudge van de Alkmaarse broertjes Albert Strating & Arnold Bonnema of chocolade van de Italiaanse Maragoni familie. In de winter wil Smits de winkel omtoveren tot crêperie. “Dat valt prima met ijs te combineren”. Daarnaast kijkt de ondernemer naar nieuwe mogelijkheden in de buurt. “Dan denk ik niet aan ijs, maar aan een tapas-wijnbarretje. Tussen nu en een jaar moet dat plan toch wel gerealiseerd zijn”. BitterKoud, Oostduinlaan 119, maandag tot en met vrijdag: van 08.00 - 21.00 uur, zaterdag en zondag: van 13.00 - 21.00 uur, www.bitterkoud.nl

6>uitagenda

Den Haag Centraal > Vrijdag 30 augustus 2013

Exposities

>T/m 27 oktober: Oscar Jespers, Retrospectief van de beroemde Belgische beeldhouwer Oscar Jespers (Borgerhout 1887- Brussel 1970). www.beeldenaanzee.nl

Boulevard Scheveningen

De Affiche Galerij Het Souterrain (Station Spui), ma t/m zo van 06-24 uur. >T/m 30 september: (On)begrensd. Eerstejaars studenten van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Den Haag en de Willem de Kooning Academie Rotterdam ontwerpen affiches op het thema (On)begrensd. www.gemeentearchief.denhaag.nl

ARTtrium Turfmarkt 147, ma t/m vr van 7-19 uur. >T/m 6 september: Nog één keer goed kijken.

Atrium Spui 70, ma t/m vr van 07-19, do tot 21.30, za van 9.30-17 uur. >T/m 26 oktober: Den Haag Sculptuur - Russia XXI. Een unieke tentoonstelling van Russische beeldhouwkunst. Eén tentoonstelling, twee locaties. De kerntentoonstelling is in museum Beelden aan Zee. Een twintigtal monumentale beelden op het Lange Voorhout in Den Haag complementeren de tentoonstelling. Het is het eerste grote overzicht van eigentijdse Russische sculptuur buiten Rusland. >T/m 21 september: Peace Gallery Challenge. De Global Partnership for the Prevention of Armed Conflict (GPPAC) heeft met steun van de gemeente Den Haag een online kunst-

Ingezonden mededeling

wedstrijd uitgeschreven. De wedstrijd bood kunstenaars de kans om hun werk te delen en een verhaal over vrede te vertellen. >T/m 21 september: Het Vredespaleis, een honderd jaar oud monument. >T/m 21 september: Peace Philanthropy – Then and Now. Met een twintigtal voorbeelden van toonaangevende en soms controversiële personen wordt de veranderende traditie van vredesfilantropie geïllustreerd. >T/m 21 september: Een Vredesgroet uit Den Haag. Prentbriefkaarten, souvenirs & curiosa van het Vredespaleis. >T/m 21 september: Vrouwen en Vrede. Tentoonstelling over Bertha von Suttner, Aletta Jacobs en andere vrouwen die een rol hebben gespeeld binnen de (internationale) vredesbewegingen. www.atriumdenhaag.nl

Museum Beelden aan Zee Harteveltstraat 1, 070 3585857, di t/m zo van 10-17 uur. >T/m 27 oktober: Den Haag Sculptuur - Russia XXI. Een unieke tentoonstelling van Russische beeldhouwkunst. Eén tentoonstelling, twee locaties. De kerntentoonstelling is in museum Beelden aan Zee. Een twintigtal monumentale beelden op het Lange Voorhout in Den Haag complementeren de tentoonstelling. Het is het eerste grote overzicht van eigentijdse Russische sculptuur buiten Rusland.

Strandweg. >T/m 30 april: Zeespiegel. Op de nieuwe boulevard komen 5 kiosken. Kiosk 3, 4 en 5 zijn voorjaar 2012 geopend. Voorjaar 2013 volgen Kiosk 1 en 2. Samen vormen de 14 verlichte fotopanelen op de kiosken een openbare tentoonstelling van ca 22 x 3 meter. De afstand tussen de kiosken onderling is 500 meter. www.scheveningendenhaag.com

Museum Bredius Lange Vijverberg 14, 070 3620729, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 1 januari: Museum Bredius - Vaste collectie. Verzameling van kunsthistoricus Bredius. Een collectie van schilderijen, zilver en porselein in een 18de eeuws herenhuis. >T/m 8 september: Huygens rond de Hofvijver. Constantijn Huygens’ (1596-1687) band met Den Haag staat centraal in deze presentatie. www.museumbredius.nl

Christus Triumfatorkerk Laan van Nieuw Oost Indie 143, do en vr van 12-14 uur. >31 augustus t/m 30 september: Lous Reesink-Luijer, Quilts. www.christustriumfatorkerk.nl

Museum voor Communicatie Zeestraat 82, 070 3307500, di t/m vr van 10-17, za en zo van 12-17 uur. >T/m 31 december: Alles werkt! Contact in de jaren 50 en 60. >T/m 31 december: Het Rijk van Heen en Weer. Knetterend spannende ontdekkings-

tocht voor avonturiers van 4 t/m 12 jaar, op zoek naar contact. >T/m 31 december: StarRing. >T/m 31 december: Briefgeheimen. >T/m 8 september: Iconen van de Post. >T/m 1 september: Branding Beatrix. Presentatie van markante voorbeelden die invloed hebben gehad op ‘het merk Beatrix’ centraal staan. >27 augustus 2013 - 31 juli 2014: De Biechtbuizen. In de Biechtbuizen kun je je hart luchten. Iedereen kan het horen, maar niemand weet dat jij het was. Opperst anoniem en 100% vertrouwelijk. www.muscom.nl

CORPUS ‘reis door de mens’ Willem Einthovenstraat 1, 071 7510200, di t/m zo van 9-19 uur. >T/m 31 december: Reis door de mens. De bezoeker kan op spectaculaire wijze zien, voelen en horen hoe het menselijk lichaam werkt en welke rol gezond eten, gezond leven en veel bewegen daarbij spelen. www.corpusexperience.nl/

Escher in het Paleis Lange Voorhout 74, 070 4277730, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 3 november: Escher en Schatten uit de Islam. Het Tropenmuseum in Amsterdam en Escher in Het Paleis te Den Haag komen tot een unieke samenwerking bij een tentoonstelling over M.C. Escher en één van zijn belangrijkste inspiratiebronnen: islamitische kunst. www.escherinhetpaleis.nl

Gemak Paviljoensgracht 20, 070 3638968, ma t/m zo van 12-18 uur. >T/m 1 september: Het groene gemak. Het Groene GEMAK is een samenwerkingsproject van GEMAK met Galerie Maurits van de Laar. www.gemak.org

Gemeentemuseum Den Haag Stadhouderslaan 41, 070 3381111, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 31 december: Mondriaan en De Stijl. Mondriaan en De Stijl hebben een definitieve plek gekregen in Nederland. >T/m 31 mei: Meesters uit het Mauritshuis - In het Gemeentemuseum Den Haag. Het Mauritshuis verbouwt en daarom is tijdelijk z’n vaste collectie verhuisd naar het Gemeentemuseum Den Haag. Daar zijn tot halverwege 2014 ruim 100 meesterwerken te zien, zoals Vermeers ‘Gezicht op Delft’, Potters ‘Stier’ en Rembrandts ‘Anatomische les’. >T/m 31 mei: Het wonder van Delfts Blauw, In de stijlkamers is een omvattend overzicht te zien van de spannende geschiedenis van vier eeuwen Delfts aardewerk. >T/m 10 november: Geert Lap en Leen Quist – minimalistische keramiek, Porseleinen dozen, kommen en schalen van de kunstenaar Leen Quist en keramisch werk van Geer Lap. >T/m 31 augustus: ZomerExpo 2013 – Aarde. In de zomer van 2013 vindt de derde editie plaats van de ZomerExpo, een initiatief van het Gemeentemuseum Den Haag en de Stichting ArtWorlds. >T/m 29 september: Grensverleggend. Werken uit de collectie Bert Kreuk. >T/m 10 november: René Lalique (1860 – 1945) – Meester van de Franse Art Nouveau en Art Deco. De exclusieve objecten van de Franse juwelenontwerper en glaskunstenaar René Lalique. >T/m 13 oktober: Nul, ZERO en Amerikaanse minimal art, De achtste in de serie presentaties in het Willem Cordia kabinet, waarin de collectie van de Triton Foundation centraal staat. Werk van Lucio Fontana, Yves klein e.a. >24 augustus t/m 3 november: David Jablonowski – Prosumer. Vanaf de zomer van 2013 organiseert het museum jaarlijks

7

uitagenda<

Vrijdag 30 augustus 2013 > Den Haag Centraal

de eerste Nederlandse museale solotentoonstelling van een kunstenaar die de Ateliers heeft doorlopen, hét instituut voor jong talent in de kunst in Nederland. David Jablonowski (Bochum, 1982) is de eerste kunstenaar in de reeks. www.gemeentemuseum.nl

Museum de Gevangenpoort Buitenhof 33, 070 3460861, di t/m vr van 10-17, za en zo van 12-17 uur (laatste rondleiding start om 15.45 uur). >T/m 31 december: Museum de Gevangenpoort - Vaste collectie. >30 augustus t/m 21 september: Het Vredespaleis. Zowel de Gevangenpoort als het Vredespaleis zijn iconen van de stad Den Haag als centrum van het recht. In het kader van de viering van 100 jaar Vredespaleis wordt de relatie met het Vredespaleis uitgelegd. www.gevangenpoort.nl

Haags Historisch Museum

textiele werk van dessin-, mode- en productontwerpers wordt 3 maanden lang gepresenteerd in de mangelkamer van kasteel Duivenvoorde. www.kasteelduivenvoorde.nl

Kinderboekenmuseum Prins Willem-Alexanderhof 5, 070 3339666, di, do en vr van 14-17 uur, wo, za, zo en feestdagen van 12-17 uur. >T/m 31 december: Kikker. Geïnspireerd op de werken van Max Velthuijs, heeft Kikker en zijn vriendjes een vast onderkomen in het Kinderboekenmuseum. Kikker nodigt de allerkleinsten uit tot spel en prikkelt hun fantasie. >T/m 31 december: Papiria. Een avontuurlijke ontdekkingstocht door de wereld van het kinderboek en de eigen verbeelding. Kinderen strijden tegen Inktvraat die dit literaire luilekkerland bedreigt. www.kinderboekenmuseum.nl

Museum Meermanno I Huis van het Boek Prinsessegracht 30, 070 3462700, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 15 september: Gewapend met kennis. 500 jaar militaire boekcultuur in Nederland, De tentoonstelling laat een overzicht zien van de militaire boekcultuur in Nederland. >T/m 29 september: Klaar met het boek - Studenten Grafisch Ontwerpen KABK. >T/m 1 september: De bibliotheek van Constantijn Huygens. www.meermanno.nl

De Mesdag Collectie Laan van Meerdervoort 7f, 070 3621434, wo t/m zo van 12-17 uur. >T/m 1 januari: De Mesdag Collectie - vaste collectie. De Mesdag Collectie, voorheen Museum Mesdag, herbergt een uitzonder-

Bouw mee aan de stad van de toekomst in het Museon. Je kunt hier onderzoeken hoe je als stadsbewoner kunt bijdragen aan het bedenken van oplossingen voor grote uitdagingen van onze tijd. www.museon.nl

Muzee Scheveningen Neptunusstraat 90, 070 3500830, di t/m za van 10-17, zo van 12-17 uur. >T/m 30 september: Strandmuur tot Boulevard van De Solà Morales. De ontwikkeling van de Scheveningse boulevard 1896-2013. >T/m 29 september: Spannende spinnen. Deze bijzondere zoölogische tentoonstelling laat ca. 50 soorten levende spinnen zien. Twee verzorgers zijn tijdens openingstijden aanwezig om bezoekers te woord te staan en om hen (ook letterlijk) in aanraking te laten komen met de wereld van de spin. www.muzee.nl

>T/m 31 december: Galerij Prins Willem V Vaste collectie. Verzameling voornamelijk 17e-eeuwse schilderijen, een weerspiegeling van de smaak van Prins Willem V. www.mauritshuis.nl

ProDemos - Huis voor democratie en rechtstaat Hofweg 1H. >T/m 1 oktober: Originele Grondwet uit 1848. De Grondwet van Thorbecke uit 1848 legde de basis voor ons huidige bestuurlijke stelsel. www.ProDemos.nl

Galerie Rehorst Regentesselaan 10, 070 3603461, do t/m za van 12-17, eerste en laatste zo van 13-17 uur en op afspraak. >T/m 1 september: Russian Summer. Groepstentoonstelling t.g.v. 400 jaar NederlandsRussische betrekkingen. www.galerierehorst.nl

Korte Vijverberg 7, 070 3646940, di t/m vr van 10-17, za en zo van 12-17 uur. >T/m 8 september: Huygens rond de Hofvijver. Constantijn Huygens’ (1596-1687) band met Den Haag staat centraal in deze presentatie. >30 augustus 2013 - 5 januari 2014: In het licht van het Vredespaleis. Den Haag rond 1900. In deze tentoonstelling wordt het Vredespaleis, dat in 1913 zijn deuren opende, geplaatst in de context van een aantal belangrijke ontwikkelingen die zich rond 1900 in Den Haag voordeden. www.haagshistorischmuseum.nl

Lange Vijverberg

Museum Rijswijk

>T/m 13 september: Innovatie uit de doeken. Wat gebeurt er achter de bouwschutting van het Mauritshuis? Deze zomer brengen het Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis en Royal Dutch Shell hun samenwerking in beeld met een openlucht fototentoonstelling.

Herenstraat 67, 070 3903617, di t/m vr en zo van 14-17, za van 11-17 uur (25, 31 dec en 1 jan gesloten). >T/m 27 oktober: Rijswijk Textiel Biënnale. Twintig internationale kunstenaars tonen beeldende kunst van textiel, die veelal voor het eerst in Nederland is te zien. www.museumryswyk.nl

Haagse Kunstkring

Letterkundig Museum

Denneweg 64, 070 3647585, di t/m za van 12-17, zo van 13-17 uur. >28 augustus t/m 15 september: Rainer Bullhorst. Werk van Rainer Bullhorst en Vitrine van vertoon 10: Vic Boissevain (vitrine ingang). www.haagsekunstkring.nl

Denneweg 14a, 070 3465337, wo t/m za van 12-17 uur. >T/m 31 augustus: Zomer gasten. Deze zomer stelt Heden haar tentoonstellingsruimte beschikbaar en geeft ruim baan aan de kinderen van Den Haag. www.heden.nl

Prins Wilem-Alexanderhof 5, 070 3339666, di t/m vr van 10-17, za en zo van 12-17 uur. >T/m 31 december: Het Pantheon - 100 schrijvers - 1000 jaar literatuur. Nederlandse en Vlaamse schrijvers vanaf de middeleeuwen tot heden. Het Pantheon brengt alle hoogtepunten uit de Nederlandse literatuur in de meest brede zin bijeen. >T/m 1 juni: Het stenen bruidsbed. Als voorproefje op het Harry Mulisch Huis in oprichting wijdt het Letterkundig Museum een tijdelijke tentoonstelling aan het boek en de schrijver. www.letterkundigmuseum.nl

Hilton The Hague

Louis Couperus Museum

Zeestraat 35, 070 7107000. >T/m 30 augustus: Art & Jazz expo. Beelden, fotografie, schilderijen van o.a. Miranda Bovenberg van Egmond, Anneloes Groot, Hans van Melick, Hans Eijkenboom, Evert van Rijssel, Hans Levendig, Ries Kleijnen, Kika Notten, en Tineke Vulto in de wandelgangen op de 1e etage van Hilton Den Haag. De expositie is samengesteld door Anneloes Groot en Paulette Buenting van Stichting ART&JAZZ.  www.thehague.hilton.com

Javastraat 17, 070 3640653, wo t/m zo van 12-17 uur. >T/m 10 november: 1913 - Louis Couperus 50 jaar. Dit jaar is het 150 jaar geleden dat Couperus werd geboren aan de Haagse Mauritskade. www.louiscouperusmuseum.nl

Heden

Humanity House Prinsegracht 8, 070 3100050, ma t/m za van 10-17 uur en zo van 12-17 uur. >T/m 31 december: Humanity House experience. Zien, voelen en beleven wat het is om een ramp mee te maken. In het Humanity House maakt de bezoeker precies datgene mee waarvan hij hoopt dat het hem nooit ècht zal overkomen. www.humanityhouse.org

Huygensmuseum Hofwijck Westeinde 2a, di t/m do, za & zo van 12-17 uur. >T/m 31 december: Huygensmuseum Hofwijck - Vaste collectie. Bezoek de prachtige museale tuin en het huis met de verdiepingen De Gouden Eeuw van Constantijn, Christiaan onder de Sterren, de Pronkzaal en de Oud-Hollandse keuken. Met een audioguide kunt u tijdens uw rondgang door huis én tuin het verhaal van Hofwijck beluisteren. www.hofwijck.nl

Kasteel Duivenvoorde Laan van Duivenvoorde 4, di t/m za van 14 en 15.30 uur (rondleiding alleen onder begeleiding van een gids). Expositie do t/m zo van 12-18 uur. >T/m 19 oktober: Duivenvoorde en Oranje. Van Oranjesymboliek op portretten tot koninklijke huwelijksgeschenken. >T/m 19 oktober: Koninklijke sjaals. Het

Lange Voorhout

SEA LIFE Scheveningen

Lange Voorhout. >T/m 8 september: Den Haag Sculptuur Russia XXI. Een unieke tentoonstelling van Russische beeldhouwkunst.

Louwman Museum Nationaal Automobiel Museum Leidsestraatweg 57, 070 3047373, di t/m zo van 10-17 uur. >T/m 31 december: Louwman Museum Vaste collectie. Ruim 200 auto’s uit de periode 1886 tot heden, en een collectie automobiele kunst die bestaat uit schilderijen, sculpturen en affiches. www.louwmanmuseum.nl

Madurodam George Maduroplein 1, jan-mrt van 9-18 uur, apr-juni van 9-20 uur, juli & aug van 9-21 uur; sept-okt van 9-19 uur, nov-dec van 9-17 uur. De kassa’s sluiten 1 uur eerder. >T/m 31 december: Madurodam. In Madurodam ontdek je met elkaar wat Nederland zo bijzonder maakt. www.madurodam.nl

Marcello’s Art Factory Galerie Haags Koningin Emmakade 148, di t/m do van 10-18, vr van 10-17 uur. >23 augustus t/m 1 september: Late lente. Marieke van der Velden aquarelleerde 40 dagen lang dezelfde bloembol als illustraties bij de tweets van - de aan de dodelijke spierziekte ALS lijdende - Paul Lagerwerf uit Den Haag. >5 t/m 29 september: Moods - Hans Willink. Begin 2012 exposeerde Hans zijn prachtige zwart-wit Haagse tango foto’s in de galerie op de succesvolle expositie Tango en La Haya. Dit jaar verrast hij ons met MOODS, Haagsemoods wel te verstaan. www.marcellos.nl

Strandweg (Boulevard) 13, 070 3542100, ma t/m zo van 10-18 uur. (25 december gesloten). >T/m 5 januari: Zeesterren. Zeesterren zijn al meer dan 300 miljoen jaar op deze aarde en zijn er in vele maten, soorten en kleuren. Sea Life heeft een prachtige verzameling naar Scheveningen gehaald. www.sealife.nl

Kunst moet voor een zo breed mogelijk publiek toegankelijk zijn. Daarom organiseert galerie Vonkel op zondag 1 september een eigentijdse kunstveiling tussen 12 en 15 uur. Tijdens de kijkdagen t/m 31 augustus zijn bij Vonkel alle werken te bezichtigen. www. vonkel.nl > Foto: PR

lijke verzameling 19de-eeuwse kunst. De collectie behoort, met haar vele schilderijen van de Haagse School en de Franse School van Barbizon, tot de belangrijkste in haar soort. >T/m 8 september: Verbeelding van de Oriënt. Gedreven door nieuwsgierigheid en op zoek naar exotische voorstellingen reisden in de 19de eeuw veel westerse kunstenaars naar de voornamelijk islamitische landen rondom de Middellandse Zee. www.demesdagcollectie.nl

Museon Stadhouderslaan 37, 070 3381338, di t/m zo van 11-17 uur. >T/m 1 september: High Tech Romeinen. In ‘High Tech Romeinen’ staat de techniek en technologie die in de Romeinse tijd werd gebruikt centraal. De moderne vormgeving van de expositie is geïnspireerd op de antieke Romeinse wereld. >T/m 31 december: Leefruimte voor mens en dier. Educatieve tentoonstelling over o.a. de druk die door de mens wordt uitgeoefend op de natuur. >T/m 31 december: De Poolzaal, overleven tussen ijs en smeltwater. De tentoonstelling biedt inzicht in de veranderingen die zowel natuur als cultuur in het polaire gebied doormaken en gaan doormaken. >T/m 31 december: De eerste kustbewoners: ontdek het geheim onder een vinexwijk. >T/m 31 december: Geologie en Techniek. Deze educatieve tentoonstelling maakt, aan de hand van interactieve presentaties, moderne mediatoepassingen en museumvoorwerpen, de belangrijkste geologische processen in de aarde en de aardkorst inzichtelijk. >T/m 31 december: Satellieten, ver weg - toch dichtbij. Leer door middel van interactieve opstellingen de techniek van satellieten en raketten kennen! >T/m 31 augustus: Buitenkampers, de kleur van overleven. Ruim 120.000 Indo-Europeanen, Nederlanders met een Indonesische ouder of voorouder, bleven buiten het kamp. Over deze laatste groep gaat deze tentoonstelling. >T/m 27 oktober: #STADVANDETOEKOMST.

Raadhuis de Paauw Raadhuislaan 22. >25 augustus t/m 15 september: Prenten en tekeningen Brandweermuseum Wassenaar. Ruim dertig prenten en tekeningen uit de verzameling van het museum. Er zijn 17de, 18de en 19de eeuwse prenten met voorstellingen van branden en portretten en instructietekeningen van en door Jan van der Heijden. www.wassenaar.nl

Galerie De Twee Pauwen Oranjestraat/ Noordeinde 1, wo t/m za van 11-17, zo van 13-17 uur. >T/m 1 september: De anti-crisis. Deze expositie laat zien hoe de crisis kunstenaars stuurt. De galerie heeft daarbij met name gelet op originaliteit in het gebruik van thema, kleur, techniek en materialen. www.detweepauwen.nl

De Verdieping van Nederland Prins Willem Alexanderhof 5, ma & zo van 12-17, di van 09-20, wo t/m za van 09-17 uur. >T/m 31 oktober: Middeleeuwse encyclopedie en de Wet afschaffing slavernij. www.deverdiepingvannederland.nl

Panorama Mesdag

Vitrine

Zeestraat 65, 070 3106665, ma t/m za van 10-17, zo van 12-17 uur; alle dagen geopend! Behalve 25 december en 1 januari. >T/m 31 december: Panorama Mesdag - Vaste opstelling. Zinsbegoochelend panorama van Scheveningen in 1881 en museum gewijd aan overige werken van Hendrik Willem Mesdag. >T/m 3 november: Look around - 360° photography. Overzicht van werk van Jan van der Woning en een selectie uit werk van verschillende panoramafotografen afkomstig uit de hele wereld. Speciaal voor de tentoonstelling is er een panorama-installatie geconstrueerd waar een panorama foto van de kroning van Koning Willem Alexander getoond wordt. www.panorama-mesdag.nl

Weimarstraat 48, Continu te bezichtigen. >T/m 3 september: Vitrine 39. Installatie van de hand van kunstenaar, conservator en initiatiefnemer van VITRINE, Annemieke Louwerens. >5 september t/m 25 oktober: Vitrine 40. Ontwerper en fotograaf Welmer Keesmaat zal de veertigste editie van VITRINE voor zijn rekening nemen. In de periode vanaf 5 september tot en met 25 oktober zal hij ten minste 7 keer de opstelling veranderen. www.vitrineonline.nl

Pier Scheveningen Strandweg 0. >T/m 30 september: Kiosk 3 op de Pier ( Galerie Duindorp). Tientallen Schilderijen gemaakt op diverse locaties in Scheveningen door Anneloes Groot en gast kunstenaars zijn te bezichtigen dagelijks van 10.00 tot 20.00 in deze glazen vitrine ( kiosk). www.pier.nl

Platform57 Zuidlarenstraat 57. >T/m 30 juni: System As Second Skin. Een site specific installatie van Hans Wilschut. platform57.nl

Galerij Prins Willem V Buitenhof 35, 070 3023435, di t/m zo van 12-17 uur.

WTC The Hague Art Gallery Prinses Margrietplantsoen 33, 070 3043665. >T/m 8 september: Zomertentoonstelling Azië. De kunstenaars die hun werken gaan tonen hebben allen op verschillende wijze een speciale binding met Azië. Werk van o.a. Ingrid van der Hoeven, Seekee en Zhuang Hong Yi. www.wtcthehague.com

Yellow Fellow Leidschendam Burgemeester Sweenslaan 5. >T/m 9 september: Haagse Synthese 1. Overzicht van de meest belangrijke beeldende kunstenaars van de laatste decennia, die een grote binding hebben met Den Haag. Werk van o.a. Bonies, de Krijger, Quee, Rajlich, Hoogervorst, Pennock, Rous jr. en Verdijk. www.yellow-fellow.org

Yi Jun Peace Museum Wagenstraat 124A, ma t/m vr van 10-17, zo van 10-16 uur. >T/m 31 december: Yi Jun Peace Museum - Vaste collectie. www.yijunpeacemuseum.com

2>UITAGENDA

Den Haag Centraal > Vrijdag 30 augustus 2013

Foto’s van heilige huisjes in het Nu voor het thema Heilig is gekozen: “We zijn altijd op zoek naar een thema dat ruim is maar ook urgentie heeft. Je ziet dat mensen op zoek zijn naar zingeving. Religie lijkt minder belangrijk, maar een demonstratie in Parijs van vaders, moeders en kinderen tegen het homohuwelijk bewijst dat er nog steeds heilige huisjes zijn. Het is interessant om uit te zoeken wat die zijn”. Dat die plekken dus heel dichtbij huis en alledaags kunnen zijn, heeft

Door Saskia Herberghs

Het Haga-ziekenhuis, het Westbroekpark, de mini-trein in het Zuiderpark: het zijn alledaagse plekken die voor de tentoonstelling ‘Heilig’ in het Nutshuis door David Galjaard (30) zijn vastgelegd. Polaroids van heilige grond. Galjaard: “Als iemand het heilig vindt dan is het ook heilig”. Ook de Haagse fotografen Mieke Meesen (39) en Claudia Heinermann (46) bogen zich drie maanden lang over het thema en maakten een uitgesproken reeks beelden. Meesen volgde Mirjam, een jonge moeder die een groot deel van haar leven wijdt aan Santo Daime, een van oorsprong Braziliaanse religie. Heinermann interviewde en fotografeerde de laatste overlevende van dodencel 601 en drie andere gedetineerden van het ‘Oranjehotel’, zoals de Scheveningse gevangenis tijdens de Tweede Wereldoorlog werd genoemd. De tentoonstelling is de derde in de reeks van DocuDenHaag, een tweejaarlijks documentairefotografieproject van Het Nutshuis in Den Haag dat is bedoeld als stimulans voor de professionele ontwikkeling van documentairefotografen in Den Haag en de regio. Eerder werd hiervoor samengewerkt met het gemeentearchief (2009), in 2011 werd teruggeblikt op de effecten van de aanslagen op het World Trade Center in New York. Mirjam Zweers (35) van het Nutshuis legt uit waarom ditmaal

Heinermann wist vier oud-verzetshelden terug te vinden die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Scheveningse gevangenis werden geïnterneerd

Verzetsheldin mevrouw Kohlbrugge. > Foto: Claudia Heinermann

Theater, Muziek & Evenementen Gegevens voor de UITagenda De brongegevens voor deze weekagenda zijn afkomstig van Den Haag Marketing. Tips voor de agenda kunt u (uiterlijk een maand van te voren) uitsluitend mailen naar Arja Kalhorn en Rob Hogeslag: [email protected]. Voor de meest actuele culturele informatie kunt u kijken op www.haagsuitburo.nl

Vrijdag 30 augustus 09:00

The Hague Beach Stadium > NK

Beach Volleyball – [Sport] Nederlands beste teams mannen en vrouwen strijden om de nationale titel beachvolleybal. Gratis nkbeachvolleybal.nl 09:00 De Uithof > Dutch Western Riding Festival – [Sport] Cowboy spelen op de tijdelijk tot zandbak omgetoverde schaatsbaan van de Uithof. www.swrn.info 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival – [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 10:30 Stayokay Hostel Den Haag > Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) – [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het

laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht; 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 12:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 13.00, 14.00, 15.00 en 16.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 13:00 Binnenhof > Kinderrondleiding Binnenhof (7+) – [Rondleiding, Jeugd] Speciale kinderrondleiding. Tijdens deze rondleiding is er een korte wandeling over het Binnenhof en een bezoek aan de Ridderzaal. De gids houdt in zijn verhaal extra rekening met kinderen. www.prodemos.nl/bezoekerscentrum 13:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singels- grachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,www.willemsvaart.nl 17:00 Bierkade > Jazz in de gracht – [Jazz,

Galjaard mogen ervaren. Aanvankelijk dacht hij de halve wereld te moeten afreizen om bijzondere plekken als kerken, moskeeën en graven te fotograferen, maar tot zijn verrassing

Wereldmuziek, Festival] Swingende jazz vanaf boten die door de Haagse grachten varen. Gratis www.jazzindegracht.nl 17:00 Spark > Live @ Spark – [Dance, Jazz] In de trendy bar Spark zijn er gedurende het jaar leuke avonden met dj’s en livemuziek. Aperitivo with DJ Leon Hartog. Gratis www.prospero.nu 18:00 Corona > Gipsy Society o.l.v. Giani Lincan – [Wereldmuziek] Laat u meevoeren naar de zuidelijke streken van Roemenië op de klanken van Giani Lincan en zijn orkest. Gratis www.corona.nl

augustus ‘ZomerFruit’ uit, het tweede deel van hun vierluik. ‘De vier seizoenen van Kern Koppen’ is in volle bloei. € 7,50 www.kernkoppen.com 21:00 Paard van Troje > Paardcafé – [Popmuziek] Live-optredens in het café. Regelmatig staan er weer nieuwe acts op het podium van het Paardcafé. Kom kennismaken met aanstormende bands, lekker dansen op de muziek van één van de dj’s of gewoon gezellig een drankje drinken. Catflap en Foxy sessions. Gratis www.paard.nl

19:00

Rondvaart Den Haag - Candlelight Shipping – [Boottocht] De antieke Salonboot vaart af vanaf het Zieken. Onder het genot van een glaasje port en met sfeervolle muziek op de achtergrond kunnen de gasten aan boord genieten van een vaart. € 19,95 Rondvaart en 2 consumpties. www.salonbootdenhaag.nl 21:30 Nutshuis > Open Air Cinema – [Speelfilm] Openlucht cinema in de tuin van het Nutshuis. OPEN AIR FILM FESTIVAL: PLUK DE NACHT Het enige echte openlucht film festival van Nederland bestaat 10 jaar. Om dit te vieren komt het PLUK DE NACHT; OPEN AIR FILM FESTIVAL dit jaar ook naar de TUIN van het Nutshuis in Den Haag. € 8,50 www.nutshuis.nl 23:00 SuperMarkt > DJ Paullie – [Dance] Pop, electro, rock, reggae. dubstep. Gratis www.supermarktdenhaag.nl 23:00 Paard van Troje > Love Sensez – [Dance] De zomer is weer voorbij en de scholen gaan weer beginnen: tijd om de zomer dus nog even met een knaller af te sluiten. Love Sensez keert weer terug met een Back To School editie. € 10,www.paard.nl

Historische Haven aan het Zieken (verlengde Spui) > Salonboot

Rondvaart Den Haag - Proeverij – [Culinair, Boottocht] Een varende wijnproeverij vanuit Den Haag langs de oude landhuizen aan de Vliet, waaronder het Huygensmuseum Hofwijck. € 34,95 Rondvaart, proeverij met sommelier www.salonbootdenhaag.nl 19:00 Appeltheater > Bagdad Café en Liquid Town | Toneelgroep De Appel – [Toneel] Bagdad Café en Liquid Town is een feestelijk zomerproject dat in het teken staat van veertig jaar Toneelgroep De Appel. Twee producties geregisseerd door twee gastregisseurs: Bagdad Café (regie Saskia Mees) en Liquid Town (regie Judith de Rijke). € 22,50 uitpas € 21,- www.toneelgroepdeappel.nl 20:00 AFAS Circustheater > Sister Act – [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 24,99 t/m € 66,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act 20:30 Paard van Troje > Kern Koppen – [Popmuziek] Kern Koppen brengt hiphop met een verfrissende combinatie van live instrumenten, platensamples en digitale effecten. Deze Haagse hiphopformatie heeft een nieuwe stijl in het leven geroepen: Cross-over-Cult-rap. Hiermee gaan ze de zaal plat spelen! Kern Koppen brengen vrijdag 30

21:00

Historische Haven aan het Zieken (verlengde Spui) > Salonboot

Zaterdag 31 augustus 09:00

The Hague Beach Stadium > NK Beach Volleyball – [Sport] Nederlands beste teams mannen en vrouwen strijden om de nationale titel beachvolleybal. Gratis nkbeachvolleybal.nl

bleken Hagenaars bijzondere waarde toe te kennen aan plekken om de hoek. Op zijn advertenties en flyers bij buurthuizen en supermarkten kwam welgeteld één interessante reactie, maar via-via wist hij toch een negental Hagenaars te bewegen mee te doen aan het project. “Je begint met heel veel praten. Als het klikte dan ging het vaak helemaal los”. Omdat de verhalen voor Galjaard belangrijker zijn dan de foto’s op zich heeft hij de deelnemers gevraagd op A4tjes hun verhaal op te schrijven. Die teksten komen op de expositie naast de foto’s te hangen. Galjaard: “De foto en de plek krijgen waarde door de teksten te lezen. Mijn project is een pleidooi voor het verhaal”. Religie Ook bij Meesen pakte de opdracht anders uit dan ze van tevoren had gedacht. Ze is al langer gefascineerd door religie, en was al jaren geleden getipt over de Santo Daime-kerk maar kwam er nu echt aan toe één van de kerkgangsters op de voet te volgen, Mirjam en haar kinderen. Meesen is niet zozeer op zoek naar het godsbeeld buiten de mens, maar veeleer naar het goddelijke in de mens. “Hoe je daar contact mee legt. Daar ben ik door gegrepen”. In eerste instantie maakte ze foto’s van diensten, maar al naar gelang Meesen zich meer in haar onderwerp verdiepte, koos ze steeds meer voor het persoonlijke. “Voor de momenten

09:00

De Uithof > Dutch Western Riding

Festival – [Sport] Cowboy spelen op de tijdelijk tot zandbak omgetoverde schaatsbaan van de Uithof. www.swrn.info 09:30 Strand Scheveningen > Beach Volleyball Circuit - Beach Life! - Scheveningen – [Sport] Beachvolleyball op speelvelden op het strand ter hoogte van The Hague Beach Stadium. www.beachvolley.nl 10:00 De Broodfabriek > Neuzelbeurs – [Beurs] Allerlei tweedehands artikelen tegen zeer aantrekkelijke prijzen. € 4,- www.neuzelbeurs.nl 10:00 Weimarstraat > Zomerfestival Weimarstraat – [Markt] Gezellig struinen langs deze ruim 120 kraampjes tellende braderie. Gratis www.starpromotions.nl 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival – [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 10:00 Hoefkade > Zomermarkt – [Markt] Gezellig struinen langs deze ruim 150 kraampjes tellende braderie. www.starpromotions.nl 10:30 Stayokay Hostel Den Haag > Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) – [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht; 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 11:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar

3

uitagenda<

Vrijdag 30 augustus 2013 > Den Haag Centraal

utshuis Vier handen en één orgel waar nog grijpbaar is wat gebeurt, bijvoorbeeld bij het omkleden voor de dienst. De foto’s gaan over de weg naar de beleving van het heilige. Daar zit het kwetsbare”. Zweers voegt toe: “Door het strijken van kostuums, het zingen met haar zoontje te fotograferen heeft Meesen de beleving van religie toegankelijk gemaakt. De rituelen zijn moeilijk te doorzien maar als toeschouwer kun je empathie voelen, want we herkennen de zoektocht naar zingeving”. Heinermann, die niet bij het gesprek aanwezig kon zijn, wist vier oud-verzetshelden terug te vinden die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Scheveningse gevangenis werden geïnterneerd. Zij interviewde en fotografeerde hen. Volgens Zweers verbeelden zij het thema heilig omdat de 90-plussers een verhaal in zich dragen dat onaantastbaar is en nog niet in belang heeft ingeboet. “Zij omvatten een levend verhaal dat het gewone overstijgt”. Een verhaal dat mogelijk later is te zien in bijvoorbeeld Westerbork, hoopt Zweers die de foto’s liefst ook buiten het Nutshuis exposeert. Galjaard zelf denkt dat zijn installatie verplaatst kan worden naar het atrium van het stadhuis waar wachtenden tijd hebben om de verhalen te lezen. Ondertussen studeert Meesen verder op het thema. “Het onderwerp blijft interessant. Ik ben nieuwsgierig naar wat de mensen geloven”.

Door Aad van der Ven

van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 12.00, 13.00, 14.00, 15.00 (Engelstalig), 16.00 en 17.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 11:00 Vredespaleis > Gilde Den Haag - Den Haag internationale stad van Recht en Vrede – [Wandeling] Wandel mee langs een aantal herkenningspunten van de rijke geschiedenis van Den Haag als internationale stad van Recht en Vrede met het Vredespaleis - dat dit jaar 100 jaar bestaat - als het onbetwiste herkenningspunt. € 4,- Reserveren noodzakelijk via Gilde Den Haag 070 3561281. www.gildedenhaag.nl 11:30 Grote Kerk > Huygens koetsritten – [Rondrit] Huygens koetsritten door binnenstad Den Haag. € 20,- jeugd € 12,50 www.stadskoetsiers.com 12:00 VVV Uitburo Den Haag > Gouden koetsjes – [Rondrit] Bezoek Den Haag op een andere manier. Met deze originele koets ervaart u de sfeer en ambiance van vroeger tijden. Uw koetsier laat u alle belangrijke bezienswaardigheden zien en vertelt u van alles over de residentie. Ook om 13.00, 14.00 15.00 en 16.00 uur. € 7,50 € 15,- www.denhaag.com 13:00 Binnenhof > Kinderrondleiding Binnenhof (7+) – [Rondleiding, Jeugd] Speciale kinderrondleiding. Tijdens deze rondleiding is er een korte wandeling over het Binnenhof en een bezoek aan de Ridderzaal. De gids houdt in zijn verhaal extra rekening met kinderen. www.prodemos.nl/bezoekerscentrum

Nederlandse historie. Horen, zien en beleven – [Wandeling] Een historische wandeling met verhalen en anekdotes door het bestuurscentrum van Den Haag. € 9,95 Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut) www.residentieontdekkingen.nl 14:00 Westbroekpark > Poëzie aan de Waterkant – [Literatuur, Popmuziek, Festival] Grootste Haagse poëziefestival in de openlucht, dat bestaat uit een mix van poëzie en muziek, dichters met een sterke voordracht en singer-songwriters met poëtische teksten. Gratis www.dichtersgilde.nl 15:00 AFAS Circustheater > Sister Act – [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 24,99 t/m € 66,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act 17:00 Bierkade > Jazz in de gracht – [Jazz, Wereldmuziek, Festival] Swingende jazz vanaf boten die door de Haagse grachten varen. Gratis www.jazzindegracht.nl 17:00 Strandtent de Fuut > Theo Jansens Strandbeest – [Buitenexpositie] Kunstenaar-uitvinder Theo Jansen laat één van z’n spectaculaire strandbeesten lopen over het Zuiderstrand. Jansens enorme ‘beesten’ zijn gebouwd van pvc-buizen en plastic flessen, en lijken echt te leven. Gratis www.strandbeest.com 19:00 Appeltheater > Bagdad Café en Liquid Town | Toneelgroep De Appel – [Toneel] Bagdad Café en Liquid Town is een feestelijk zomerproject dat in het teken staat van veertig jaar Toneelgroep De Appel. Twee producties geregisseerd door twee gastregisseurs: Bagdad Café (regie Saskia Mees) en Liquid Town (regie Judith de Rijke). € 22,50 uitpas € 21,- www.toneelgroepdeappel.nl 19:00 Raadhuis de Paauw > As You Like It | Illyria – [Toneel] Het Britse gezelschap Illyria brengt voor de 13de maal in Nederland Shakespeare in de openlucht.

13:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht > Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singels- grachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,www.willemsvaart.nl

14:00

Museum Meermanno I Huis van het Boek > Rondleiding gastconser-

vatoren Meermanno – [Rondleiding] Gastconservatoren Louis Sloos en Ad Leerintveld verzorgen een rondleiding door Meermanno. www.meermanno.nl 14:00 VVV Uitburo Den Haag > Haagse en

Pianoduo’s die niet slechts incidenteel samenspelen maar vrijwel hun hele carrière daaraan hebben gewijd zijn zeldzaam. Nog zeldzamer zijn de orgelduo’s. Slechts één naam schiet te binnen: het duo Concertante a quattro – het woord ‘quattro’ staat voor vier handen – uit Valencia. Omdat het repertoire voor twee orgels of één orgel vierhandig niet groot is, leggen Atsuko Takano en Pablo Márquez Caraballo zich ook toe op orkestrepertoire dat zij zelf voor hun instrumenten bewerken. Zij richten zich speciaal op Franse muziek van onder anderen Debussy, Ravel en Fauré. Zo staat op het programma dat de Japanse en de Spanjaard in de Elandstraat spelen Márquez’ arrangement van Ravels ‘Le tombeau de Couperin’ (bekend in zowel een piano- als een orkestversie). Den Haag is vertrouwd terrein voor althans Márquez, die enige tijd aan het Koninklijk Conservatorium studeerde. In dezelfde tijd, rond 2010, kwam Takano naar Amsterdam waar zij les kreeg van Jacques van Oortmerssen. Beiden hebben zich ook bekwaamd in het spel op andere klavierinstrumenten, namelijk het clavichord en het klavecimbel. Tegenwoordig wonen

deze partners in de muziek en voor het leven in Valencia, waar Pablo Márquez vaste organist van de kathedraal is en ook een festival leidt, gewijd aan oude muziek.

solistisch aandeel. Zo speelt Atsuko Tanako de Eerste sonate van Paul Hindemith en voert Pablo Márquez Caraballo ‘Benedictus’ van Max Reger uit.

Voor zijn repertoire kan het JapansSpaanse tweetal putten uit de Italiaanse en Spaanse muziek die tijdens de Barok werd gecomponeerd om in sommige oude kathedralen te worden uitgevoerd. Die kerken namelijk waar zich aan weerszijden van het koor twee orgels bevinden. Het bekendste voorbeeld is de San Marco in Venetië. In de Elandstraat zullen zij het met één orgel moeten doen: het in 1906 door de gebroeders Franssen in Roermond gebouwde, rond 2010 gerestaureerde instrument dat tal van mogelijkheden biedt in zeer uiteenlopende muziek, of die nu tot de Duitse of de Frans traditie behoort.

Duo Concertante a quattro speelt orgelmuziek van Gustav Merkel, Max Reger, Paul Hindemith en Maurice Ravel. Zondag 1 september, 14.00 uur, Elandstraatkerk. Meer informatie: www.orgelelandstraatkerk.nl

Het duo speelt behalve ‘Le tombeau de Couperin’ van Ravel ook één van de sonates die Gustav Merkel (1827-1885) voor orgel vierhandig heeft geschreven. Merkel was een Duitse organist en componist, die zich in diverse kerken van Dresden verdienstelijk maakte en in het muziekleven daar een belangrijke rol speelde. Behalve orgelwerken en een orgelmethode schreef hij vocale muziek, onder meer motetten en liederen. De Japanse en de Spaanse organist hebben ook een

Dit jaar spelen zij de bekende sprankelende relatie comedie As You Like It. € 25,jeugd € 10,- www.theenglishtheatre.nl, www.illyria.uk.com 20:00 AFAS Circustheater > Sister Act – [Musical] Deloris Van Cartier is een diva met veel noten op haar zang, maar zonder succes. Nadat ze per ongeluk getuige is van een criminele afrekening zoekt ze noodgedwongen haar toevlucht in een klooster. € 24,99 t/m € 66,99 Kaarten verkrijgbaar aan de balie van de VVV UITburo, Spui 68. www.musicals.nl/sister-act 20:00 Spark > Live @ Spark – [Dance, Jazz] In de trendy bar Spark zijn er gedurende het jaar leuke avonden met dj’s en livemuziek. Ladies First with DJ Steven Willems. Gratis www.prospero.nu 21:30 Nutshuis > Open Air Cinema – [Speelfilm] Openlucht cinema in de tuin van het Nutshuis. OPEN AIR FILM FESTIVAL: PLUK DE NACHT Het enige echte openlucht film festival van Nederland bestaat 10 jaar. Om dit te vieren komt het PLUK DE NACHT; OPEN AIR FILM FESTIVAL dit jaar ook naar de TUIN van het Nutshuis in Den Haag. € 8,50 www.nutshuis.nl 23:00 SuperMarkt > 80’s & 90’s Party – [Dance] Dansen tot het ochtendgloren. Als je wilt mag je verkleed komen! Het grote opblaasbeestenfeest. € 3,www.supermarktdenhaag.nl 23:00 Paard van Troje > United - Opening Party – [Dance] Tijdens United: Opening Party slaan Basz, Bloedlink en Antilounge de handen ineen voor een spetterend begin van het najaarsseizoen. € 6,- www.paard.nl

Zondag 1 september 09:00

The Hague Beach Stadium > NK

Beach Volleyball – [Sport] Nederlands beste teams mannen en vrouwen strijden om de nationale titel beachvolleybal. Gratis nkbeachvolleybal.nl 09:00 De Uithof > Dutch Western Riding Festival – [Sport] Cowboy spelen op de tijdelijk tot zandbak omgetoverde schaatsbaan van de Uithof.

Pablo Márquez Caraballo en Atsuko Takano. >Foto: archief

www.swrn.info 09:30

Strand Scheveningen > Beach

Volleyball Circuit - Beach Life! - Scheveningen – [Sport] Beachvolleyball op speelvelden op het strand ter hoogte van The Hague Beach Stadium. www. beachvolley.nl 10:00 De Broodfabriek > Neuzelbeurs – [Beurs] Allerlei tweedehands artikelen tegen zeer aantrekkelijke prijzen. € 4,- www.neuzelbeurs.nl 10:00 Lange Voorhout > Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt – [Markt] Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa met gezellige terrasjes, rondom de markt. Op zoek naar een 1ste druk van een lievelingsboek, oude prenten, schilderijen of spullen uit grootmoederstijd het is hier te vinden. www.denhaag.com 10:00 Omniversum > Travel the World Filmfestival – [Documentaire] Achttien grootbeeldfilms brengen de mooiste plekken op aarde en onder water in beeld. http://www.omniversum.nl/nl/ filmfestival.aspx 10:00 Prins Hendrikstraat > Home Made Market – [Markt] Markt met kwalitatief hoogwaardige streekproducten, taarten en Bourgondische ‘brouwsels’, bijzondere webshops, kwaliteits (kinder) kleding, vintage, design, bijzondere gadgets en wereldse woonaccessoires. Gratis www.freshevents.nl 10:30 Boulevard Scheveningen > SLS Classic – [Sport] Regelmatigheids rally naar Luxemburg voor klassieke auto’s met start en finish in Scheveningen. Finish rally. www.slsclassic.nl 10:30 Stayokay Hostel Den Haag > Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 11:00 SEA LIFE Scheveningen > V.I.P. tour achter de schermen (10+) – [Rondleiding, Jeugd] Uniek kijkje achter de schermen bij Sea Life in Scheveningen. Samen met een medewerker bezoek je de dierenopvang, keuken, pompinstallaties en het laboratorium. Help mee

Het Nutshuis selecteerde de Haagse fotografen Mieke Meesen, Claudia Heinermann en David Galjaard uit een grote stapel inzendingen. Het thema ‘heiligheid in de huidige maatschappij’ hadden zij als beste uitgewerkt. Op de front een foto van Mieke Meesen. Zij portretteerde Mirjam, een jonge moeder die een groot deel van haar leven wijdt aan Santo Daime, een van oorsprong Braziliaanse religie. DocuDenHaag 2013. Zie ook deze pagina. www.nutshuis.nl

met water testen en zie waar het eten klaargemaakt wordt. € 5,- Vooraf reserveren verplicht 070-3542100 of stuur een mail naar: [email protected] www.sealife.nl 11:00 Bierkade > Ooievaart - Haagse heldinnen – [Boottocht] Deze themavaart gaat over vrouwen, maar is zeker geen vaart alleen voor vrouwen. In de verhalen wordt aandacht geschonken vrouwen die (meestal achter de schermen) een grote rol hebben gespeeld bij de sociale en culturele geschiedenis van Den Haag. € 11,- jeugd € 7,50 www.ooievaart.nl 11:00 Hoefkade > Zomermarkt – [Markt] Gezellig struinen langs deze ruim 150 kraampjes tellende braderie. www.starpromotions.nl 12:00

Gotcha Beach - Loungeclub Kijkduin > Dancing with Children (4+)

– [Dance, Jeugd] Dance-event wat zich speciaal richt op ouders met kinderen. Naast optredens van bekende dj’s zoals Jean, Ram, Mem, Santito en Lady Saxalott vinden er tal van activiteiten plaats in een kindvriendelijke omgeving. € 15,- www.dancingwithchildren.nl 13:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 13:00 Binnenhof > Kinderrondleiding Binnenhof (7+) – [Rondleiding, Jeugd] Speciale kinderrondleiding. Tijdens deze rondleiding is er een korte wandeling over het Binnenhof en een bezoek aan de Ridderzaal. De gids houdt in zijn verhaal extra rekening met kinderen. www.prodemos.nl/bezoekerscentrum 13:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht > Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singels- grachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,www.willemsvaart.nl

14:00

Museum Meermanno I Huis van

4>UITAGENDA

Den Haag Centraal > Vrijdag 30 augustus 2013

Jazz in de Gracht: om te koesteren Door Bert Jansma

Jazz in de Gracht beleeft dit weekeinde z’n negende editie. Gelukkig maar. Er verdwijnt al zoveel dat klein en leuk is. En Jazz in de Gracht is een festivalletje om te koesteren, juist door die kleinschaligheid. Je moet er niet heen voor ongebruikelijke harmonieën. Of op zoek naar subtiele nieuwe wegen. Zelfs het woord ‘jazz’ – toch al een begrip met de rekwijdte van kauwgum – is niet altijd op z’n plaats. Jazz in de Gracht is een genoegelijk kijk- en klankspel van bekende en minder bekende musici die improviseren meestal hoog in het vaandel hebben. Waarbij de plek waar je hen hoort een ideaal klankbord is. De megalomane ‘skyline’ van nieuw Den Haag is even ver weg. Hier zijn grachten en geveltjes van Dunne Bierkade en Groenewegje, de ‘culinaire avenue’aldaar, de platboomde schuiten van de Ooievaart en de jazz, blues, swing of salsa daar bovenop gelijkelijk belangrijk. Tips Een paar tips: op de vrijdag ‘Ragmob’, een ‘western-swing’-band die aanstekelijk eigen werk speelt, naast

Vervolg>Theater, Muziek & Evenementen het Boek > Veteranen boekendag – [Lezing] Veteranen vertellen over hun boeken in Museum Meermanno. Het programma bestaat uit korte voordrachten van veteranen die hun bijzondere missie-ervaringen hebben gebundeld in een boek. www.meermanno.nl 14:00 VVV Uitburo Den Haag > Stadswandeling 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden – [Wandeling] Met een gids van het Gilde Den Haag wandelen door het centrum van Den Haag met als thema 200 jaar Koninkrijk der Nederlanden. € 4,- Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut). www.gildedenhaag.nl 14:00 Elandstraatkerk > Duo Concertante a quattro – [Klassieke muziek] Het Duo ‘Concertante a quattro’ wordt gevormd door Atsuko Takano and Pablo Márquez. Zij leggen zich hierbij met name toe op het repertoire voor 2 orgels en/of vierhandig orgelspel. € 10,www.elandstraatkerk.nl 14:00 Binnenstad Den Haag > Haagse taal tour – [Rondrit, Rondleiding] De stad in op de fiets met een echte Haags sprekende gids. We nemen je niet mee langs het stadhuis, maar langs het IJspaleis (Ehs-palehs)! Wat zijn de Haagse tietuh? € 32,50 www.totzo.org 15:00 Theater aan het Spui > MightySociety10 | Mighty Society – [Toneel] Het doek is bijna gevallen, de reis bijna volbracht. Eric de Vroedt plaatst het laatste deel van zijn theaterproject mightysociety in Indonesië. € 17,- uitpas € 15,50 www.mightysociety.nl 15:00 Raadhuis de Paauw > As You Like It | Illyria – [Toneel] Het Britse gezelschap Illyria brengt voor de 13de maal in Nederland Shakespeare in de openlucht. Dit jaar spelen zij de bekende sprankelende relatie comedie As You Like It. € 25,jeugd € 10,- www.theenglishtheatre.nl, www.illyria.uk.com 15:05 Café Momfer de Mol > Podium X – [Popmuziek, Literatuur] Evenement

met poëzie, muziek, cabaret en een open podium. Presentatie: Alexander Franken. Gratis www.ergsterk.nl 17:00 Strandtent de Fuut > Jazz in De Fuut – [Jazz] Gratis liveoptredens in de ontspannen sfeer van de opvallende kanariegele strandtent. Vrije Hand voor Percussionist David Patanjali Samson Trio Sariol David Patanjali Samson - percussie en zingende zaag, Henri de Vries - saxofoon en klarinet, Mischa Kool contrabas en zingende zaag. Gratis www.defuut.nl

Maandag 2 september 09:00 Vredespaleis > Celebrating Peace

Philanthropy and Furthering Peace Education – [Lezing] De viering van 100 jaar Vredespaleis als lokale en mondiale herinneringsplaats van vrede en recht kan niet voorbij gaan zonder stil te staan bij Andrew Carnegie en zijn vredesfilantropische daad. Het INMP besteedt hier bijzondere aandacht aan in de vorm van een tweedaags internationaal symposium in het Vredespaleis. Ga naar www.inmp.net voor meer informatie en kaartverkoop. 100jaar.vredespaleis.nl 10:00 Omniversum > Omniversum! Ronduit Spectaculair – [Speelfilm] Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 10:30 Stayokay Hostel Den Haag > Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 13:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht > Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singels- grachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd

€ 7,- www.willemsvaart.nl 20:15

Theater aan het Spui > MightySoci-

ety10 | Mighty Society – [Toneel] Het doek is bijna gevallen, de reis bijna volbracht. Eric de Vroedt plaatst het laatste deel van zijn theaterproject mightysociety in Indonesië. € 17,50 uitpas € 15,www.mightysociety.nl 21:00 Murphy’s Law > Live jazz-jamsessie – [Jazz] Jammen in de gezelligste openbare huiskamer van Den Haag met wisselende jazzmuzikanten en studenten van het Koninklijk Conservatorium. O.l.v. Barry Olthof (drums). Gratis www.murphysjazz.nl

Dinsdag 3 september 10:00 Omniversum > Omniversum!

Ronduit Spectaculair – [Speelfilm] Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 10:30 Stayokay Hostel Den Haag > Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 13:00 VVV Uitburo Den Haag > Koningstour – [Wandeling] Altijd al benieuwd geweest naar alle ins & outs van Prinsjesdag, van de route en de Gouden Koets? VVV Den Haag organiseert een heuse Koningstour. Met stadsgids Remco Dörr verken je in anderhalf uur de route van de Gouden koets en leer je alles wat er te weten valt over deze dag. € 7,50 Reserveren kan telefonisch via 0900-340 35 05 (€0,45 per minuut, maximaal €22,50 per gesprek), via e-mail [email protected] of aan de balie van VVV Den Haag (Spui 68). www.denhaag.com 13:00 Tweede Kamer > Kijkje in de Tweede Kamer – [Rondleiding] Altijd al eens willen zien waar de Tweede Kamer vergadert? Neem deel aan een rondleiding door het hart van de democratie. Je krijgt een film te zien en

> Foto: Rob Schippers

de dikke tranentrekkers van Hank Williams en Johnny Cash. Vaak met een knipoog vertolkt. Of gitarist Stef van Es, die zowel bij Anouk speelde als in de electrische band van jazzsaxofonist Yuri Honing. En daar is saxofonist Ben van den Dungen, met z’n nieuwe kwartet-cd op zak, ‘Ciao City’, de allereerste onder z’n eigen naam. ‘Na dertig jaar’, verzucht hij grijnzend. Wel dertig jaren vol hardbop, Nueva Manteca en Tango Ex-

tremo. Op de zaterdag onder anderen pianiste Anna Ellis de Jong die alles weet van Braziliaanse muziek die zij in Rotterdam doceert. En ‘Blood, Sweat en Kiers’ met de witgekuifde Wouter Kiers scheurend en honkend op z’n sax.

bezoekt interessante plekken, waaronder de plenaire zaal en Statenpassage. Telefonisch reserveren verplicht 070-3183055. www.tweedekamer.nl/contact/bezoek_ons/index.jsp 13:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 15.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl

Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. Premiéredag Journey to Mecca. www.omniversum.nl 10:30 Stayokay Hostel Den Haag > Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 12:45 Kloosterkerk > Pauzeconcerten – [Klassieke muziek] Geniet tijdens uw pauze van een half uur durend lunchconcert georganiseerd door de Stichting Kunstcentrum Kloosterkerk. Scroll Ensemble met; James Hewitt (barokviool), Florencia Bardavid Hoecker (viola da gamba), Robert de Bree (blokfluit), Iason Marmaras (klavecimbel). Gratis www.kunstcentrum-kloosterkerk.nl 13:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 15.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl

13:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singels- grachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,www.willemsvaart.nl 13:30 Museon > Audiovisuele presentatie – [Lezing] Lezing met projectie. De roemruchte geschiedenis van het Vredespaleis; bespot, verguisd en warm omhelsd! Lezing met projectie door Arthur Eyffinger. € 5,50 www.museon.nl 13:30 VVV Uitburo Den Haag > Jugenstilwandeling ‘t Gilde – [Wandeling] Een gids van het Gilde Den Haag voert u langs de bekendste en mooiste jugenstil panden in de Haagse binnenstad. € 4,- Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut) www.gildedenhaag.nl 20:00 Pulchri Studio > BorderKitchen met Paul Ingendaay – [Literatuur] Paul Ingendaay (1961) geniet in Duitsland grote bekendheid als literair criticus en cultureel correspondent voor de Frankfurter Allgemeine Zeitung. Inmiddels werkt hij als freelancer voor de krant, om zich meer op zijn schrijverschap te kunnen concentreren. Hij woont en werkt al jaren in Madrid. Interview in het Engels door Micheil Krielaars. € 7,50 reserveren via info@ borderkitchen.nl of 070-3462355 www.borderkitchen.nl

Woensdag 4 september 10:00 Omniversum > Omniversum!

Ronduit Spectaculair – [Speelfilm]

Jazz in de Gracht: vrijdag 30 (17.00-23.00 uur) en zaterdag 31 (17.00-22.00 uur) augustus, Dunne Bierkade en Groenewegje. www.jazzindegracht.nl

13:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht

> Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singels- grachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,www.willemsvaart.nl 14:00 VVV Uitburo Den Haag > Ontdek China Town en de verdwenen Joodse buurt – [Wandeling] Tijdens de wandeling maakt u kennis met het huidige China Town. Verder wordt een bezoek gebracht aan een 17de eeuws hofje. € 9,95 www.residentieontdekkingen.nl 17:15

Internationaal Perscentrum Nieuwspoort > Democratie in Debat – [Debat] ProDemos, het Montesquieu Instituut en perscentrum Nieuwspoort organiseren de debattenreeks ‘Democratie in Debat’: waar zitten de

5

uitagenda<

Vrijdag 30 augustus 2013 > Den Haag Centraal

>Foto’s: Jan van der Woning

Meer panorama’s in Panorama Mesdag

Troonswisseling als volksvermaak

De tentoonstelling ‘Look around’ in het Panorama Mesdag is een goede aanleiding om het panoramische gezicht vanaf het Seinpostduin op het zonnige Scheveningen, zoals in 1880 geschilderd door Mesdag, Breitner en Blommers, weer eens te gaan zien. Door Egbert van Faassen

Indertijd waren er vakbroeders, die het als publieksspektakel afdeden. Schilderkunst was het niet. Als kind zag ik een indrukwekkend uitzicht, terwijl het nauwelijks tot me doordrong dat het om een historisch beeld ging. Nu zie ik wel degelijk schilderkunst en dan wel van een heel bijzondere soort. Omdat Mesdag’s panorama zo veel indrukken biedt, viel mij nu pas op hoe mooi de toen moderne stoommachine in beeld wordt gebracht. Rookpluimen op zee van een stoomschip en op land,

problemen, in welke richting moeten we het zoeken? Actualiteitendebatten. Gratis www.democratieindebat.com 18:00 Raadhuis de Paauw > Babe, The Sheep Pig | Illyria – [Toneel] Het Britse gezelschap Illyria brengt toneel in de openlucht. Het is het verhaal van een klein biggetje dat door boer Hogget gewonnen wordt op een dorpsfeest. Normaliter is het lot van een varkentje op een boerderij snel beslist ... Babe wordt op de boerderij echter geadopteerd door Fly, een schaapshond. € 25,jeugd € 10,- www.illyria.uk.com www. theenglishtheatre.nl 19:00 Appeltheater > Bagdad Café en Liquid Town | Toneelgroep De Appel – [Toneel] Bagdad Café en Liquid Town is een feestelijk zomerproject dat in het teken staat van veertig jaar Toneelgroep De Appel. Twee producties geregisseerd door twee gastregisseurs: Bagdad Café (regie Saskia Mees) en Liquid Town (regie Judith de Rijke). € 22,50 uitpas € 21,- www.toneelgroepdeappel.nl 20:30 Paard van Troje > Paardcafé – [Popmuziek] Live-optredens in het café. Regelmatig staan er weer nieuwe acts op het podium van het Paardcafé. Kom kennismaken met aanstormende bands, lekker dansen op de muziek van één van de dj’s of gewoon gezellig een drankje drinken. Haags Comedy Festival selectie. Gratis www.paard.nl

Donderdag 5 september 10:00` Lange Voorhout > Antiek-,

Curiosa- en Boekenmarkt – [Markt] Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa met gezellige terrasjes, rondom de markt. Op zoek naar een 1e druk van een lievelingsboek, oude prenten, schilderijen of spullen uit grootmoederstijd het is hier te vinden. www.denhaag.com 10:00 Omniversum > Omniversum! Ronduit Spectaculair – [Speelfilm] Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. Beeld en geluid in Omniversum zijn zo groot dat het theater op zijn grondvesten trilt. www.omniversum.nl 10:30 Stayokay Hostel Den Haag >

waar een trein voorbij gaat. Dat doet denken aan het nogal spectaculaire gezicht op ‘De nieuwe havenwerken te Enkhuizen’ in de Collectie Mesdag. Een liggend formaat van iets minder dan drie meter breed en minder dan een meter hoog, dat door het formaat al een bijna panoramische ambitie verraadt. Een stoomlocomotief verschijnt prominent in het midden. Door in te zoomen op wat niet veel meer dan details zijn uit het grootse panorama, kijk ik al enigszins als het publiek tijdens de opening van de tentoonstelling ‘Look around. 360* photograhy’ in het gebouw aan de Zeestraat, gewijd aan hedendaagse panoramische fotografie. Het hoofdwerk is een enorme print van de Dam in Amsterdam op 30 april jongstleden. Het is een enorme print, opgebouwd uit 721 verschillende opnamen – één extra voor het gezicht van Willem-Alexander – en gedrukt op een in de rondte gehangen doek

Willemsvaart - StrandRelax – [Boottocht] Boottocht van de Haagse binnenstad naar Scheveningen. De Willemsvaart neemt je in één uur bijna 400 jaar terug in de tijd. € 12,50 jeugd € 7,- www.willemsvaart.nl 10:30 Vredespaleis > World Press Photo 2013 in het Vredespaleis – [Tentoonstelling] Het Vredespaleis, wereldicoon van Vrede door Recht, zal op 5 september gedurende één hele dag de plek zijn waar de World Press Photo 2013 tentoonstelling te zien is. € 8,50 Per half uur kunnen er maximaal 50 mensen naar binnen. U mag zo lang blijven als u wilt. www.100jaar.vredespaleis.nl 13:00 Bierkade > Ooievaart - Den Haag vanaf het water – [Boottocht] Geniet van een anderhalf uur durende boottocht in een historische Kagenaar van De Ooievaart door de Haagse grachten. Ook afvaart om 15.00 uur. € 11,- jeugd € 7,50 Kaarten te koop bij VVV, Spui 68 en Wagenstraat 193, 070 4451869. www.ooievaart.nl 13:00

Dr. Kuyperdam Koninginnegracht > Willemsvaart - Varen tussen stad en strand – [Boottocht] Twee uur varen tussen Haagse Binnenstad en de kust over enkele Haagse Singels- grachten en de Koninginnegracht. € 15,- jeugd € 7,-

Ingezonden mededeling

van vierentwintig bij vier meter. Dat alle details goed waarneembaar zijn is een bron van trots voor de fotograaf, Jan van de Woning, en van verbazing voor het publiek. Maar een gevolg van de techniek is ook dat de gevel van het Paleis op de Dam naar boven toe wijkt op een manier die wat onnatuurlijk aandoet.

Spectaculair Het oog van de camera blijft, ook ondersteund door digitale technieken, toch heel anders functioneren dan het menselijke oog dat de regie had over de panorama-schildering van Mesdag. Een geluidsband met het rumoer rond de balkonscène schept minder de illusie er werkelijk bij te zijn dan het faux-terrain en de lichtval in de koepel rond het negentiende-eeuwse doek. Mesdag gebruikte foto’s om enkele details aan zijn gezicht op Scheveningen toe te voegen, maar hij nam

www.willemsvaart.nl 13:30

VVV Uitburo Den Haag >

Hofjeswandeling ‘t Gilde – [Wandeling] Een gids van het Gilde Den Haag voert u langs de bekendste en mooiste hofjes. Verborgen plekjes, vanaf de straat moeilijk te zien. € 4,- Reserveren via VVV Den Haag 0900-340 35 05 (0,45Eur per minuut) 16:00 Lange Voorhout > Oh Oh INTRO – [Festival, Popmuziek, Toneel, Markt] Een vrolijk en muzikaal festival om de start van een nieuw studiejaar te vieren. Mainstage 16.00 uur – Piñata 17.15 uur - Friends of the Family 18.30 uur - Jungle by Night 19.30 uur - GirlsLoveDJs hosted by Daghap Seven 20.30 uur - Franky Rizardo 21.30 uur - Benny Rodrigues Talenstage 16.00 uur - Djeck Rhaz & Double M 16.30 uur – ReSolve 17.00 uur - B Sharp 17.50 uur - Sascha and The Shapr 5 18.40 uur – LyRik 19.35 uur - Red Cherry 20.30 uur - DJ double U-V 21.15 uur - DJ Jaimy vd Heijden 22.00 uur - DJ Lorenzo A’atteli Gratis www.ohohintro. nl www.gildedenhaag.nl 18:00 BINK VIJF HOOG > Jazz On 5 – [Jazz, Festival] Free-, Latin-, Funky- en traditionele jazz te zien en te horen op een toplocatie! Jazz On 5 is door Hagenaars en voor Hagenaars met een

het camera-perspectief niet over. Dat is een vaststelling, geen kritiek. De fotografie hanteert nu eenmaal een andere taal dan de schilderkunst. Wanneer daar digitale technieken aan worden toegevoegd, blijkt dat nog eens heel duidelijk. Jan van de Woning maakt deel uit van een netwerk van panorama-fotografen, die zich verlustigen in de vele mogelijkheden, juist ook in de ‘vertekeningen’, die de techniek hen aanreikt. In de zalen zijn naast het werk van Van de Woning veel foto’s te zien van zijn collega’s. Er blijken programma’s te zijn, die een opname digitaal kunnen vertalen naar Escherachtige constructies. Zo is daar de zogenaamde ‘planet’, een perspectief dat gefotografeerde gebouwen dicht op elkaar zet op een bol die door de ruimte lijkt te zweven. Nogal spectaculair vond ik de zaal van de art deco-bioscoop Tuschinski, gefotografeerd in een soort verticaal panorama. Beginnend

en eindigend bij de rode klapstoelen in de zaal, geeft de camera een overweldigend beeld van het decoratieve plafond. Er wordt nogal met nachtelijke kleuren gespeeld. Zo is er een roze Erasmusbrug te zien en een Potsdammer Platz in het paars. Er wordt veel gespeeld met digitale mogelijkheden. Vrij sober zijn de panoramische beelden van winkeltjes in Tel Aviv, gemaakt door Omer Calev. Hier heb je het gevoel dat de grote beeldhoek een documentaire waarde toevoegt. Het enorme beeld van de ceremonie op de Dam heeft ook documentaire waarde. Maar het is een verademing om even later op de top van het nepduin te staan en over een zonovergoten Scheveningen uit te kijken.

ideale jazz mix van beroeps- en amateur muzikanten. www.jazzon5.nl 19:00 Appeltheater > Bagdad Café en Liquid Town | Toneelgroep De Appel – [Toneel] Bagdad Café en Liquid Town is een feestelijk zomerproject dat in het teken staat van veertig jaar Toneelgroep De Appel. Twee producties geregisseerd door twee gastregisseurs: Bagdad Café (regie Saskia Mees) en Liquid Town (regie Judith de Rijke). € 22,50 uitpas € 21,- www.toneelgroepdeappel.nl 19:00 Raadhuis de Paauw > As You Like It | Illyria – [Toneel] Het Britse gezelschap Illyria brengt voor de 13de maal in Nederland Shakespeare in de openlucht. Dit jaar spelen zij de bekende sprankelende relatie comedie As You Like It. € 25,- jeugd € 10,www.illyria.uk.com www.theenglishtheatre.nl 20:00 Nutshuis > Nutshuis Cinema – [Speelfilm, Documentaire] Wekelijks filmprogramma. Elke donderdagavond richt Het Nutshuis zich op de kunst van het film maken, in documentaire, maar ook in fictie, animatie of experimenteel werk. Chungkin Express - Wong Kar Wai (Hong Kong, 1994, 98 min). De film waarmee Wong Kar Wai doorbrak bestaat uit twee verschillende verhalen

die, in het dynamische Hong Kong, dwars door elkaar verteld worden. Beide over een romance met een politie agent. € 8,50 www.nutshuis.nl 20:15 Theater aan het Spui > Speeldrift | Toneelschuur Producties – [Toneel] Wat begint als een onschuldig spelletje met de gymleraar, eindigt als drama in de rechtbank. € 16,- € 17,50 www.toneelschuur.nl 20:15 Lucent Danstheater > Free To Move – [Moderne dans] Avond in het teken van bewegen en bewogen worden en met internationale topdansers. Het Prinses Beatrix Spierfonds en Holland Dance vragen hiermee aandacht voor spierziekten in Nederland. € 25,www.prinsesbeatrixspierfonds.nl, www.holland-dance.com 23:00 SuperMarkt > DropmiX – [Popmuziek] Bereid je voor op slopende bassen, beukende beats en een live-performance. DropmiX, oorspronkelijk een producer duo bestaande uit David Uijterlinde en Julius Nieuwenhuizen Segaar, is flink aan de weg aan het timmeren als drum ’n bass en dubstep live band. Oh oh INTRO official afterparty. Gratis www.dropmixmusic.com

Look around. Panorama Mesdag, Zeestraat 65. Tot en met 3 november. www.panorama-mesdag.com

>Informatie THEATERS Appeltheater/ Appelstudio Duinstraat 6-8, 070-3502200 AFAS Circustheater Circusstraat 4 070-4167600 Concordia Hoge Zand 42 070-3022680 Culturalis Hobbemastraat 120 Tel: 070 44 52 808 Diligentia Lange Voorhout 5 070-3610540 Nationale Toneel Gebouw Schouwburgstraat 8 0900-3456789

Koninklijke Schouwburg Korte Voorhout 3 0900-3456789 Kooman’s Poppentheater Frankenstraat 66 070-3559305 Korzo Theater Prinsestraat 42 2513 CE Den Haag Branoul Maliestraat 12 070-3657285 Lucent Danstheater Spui, 070-8800333 Rijswijkse Schouwburg Gen. Spoorln. 10 Rijswijk, 070-3360336 Stella Theater

Kerkstraat 11 070-3307070 Theater Camuz Damlaan 44 Leidschendam 070-3875314 Theater Dakota Zuidlarenstraat 57 070-3265509 Theater Merlijn Bilderdijkstraat 33 070-3450996 Theater Pepijn Nwe Schoolstr. 21-23 070-3610540 Laaktheater Ferrandweg 4 070-3933348 Theater in de Steeg Westeinde 165a 070-3648408

Theater aan het Spui Spui 187, 070-3465272 Theater Rest. Toussaint Spectacle Toussaintkade 21 070-3609324 Theater de Tobbe Burg. Feithplein 96 Voorburg 070-3864880 Theater Zeebelt De Constant Rebequeplein 20a 070-3656546 Theater Zwembad De Regentes Weimarstraat 63 070-3656515 World Forum Convention Center Churchillplein 10

070-3066228 Zeeheldentheater Trompstraat 342 070-3991000

MUZIEKCENTRA Dr. Anton Philipszaal Spui, 070-8800333 Haags Pop Centrum Burg. Hovylaan 12 070-4400086 Lokaal Vredebreuk Papestraat 38 070-3656046 Koorenhuis Prinsegracht 27 070-3422722 Musicon

Soestdijksekade 345 070-3686800 Muziekcafé De Paap Papestraat 32 070-3652002 Muziekcafé De Pater Achterom 8 070-3450852 Paard van Troje Prinsegracht 12 070-3601838 Podium Vocale Ln v. Meerdervoort 32 070-3451423 Regentenkamer Noorwest Buitensingel 20, 070-3658612 ’t Syndicaat Nieuwe Molstraat 10 070-3600053

UIT

agenda

> www.denhaagcentraal.net > Uitgave van Den Haag Centraal >vrijdag 30 augustus 2013