Elk jaar wordt op de landelijke dag van Vrouwen voor Vrede de Vredesvrouw

Redactioneel MISSIE Voor U ligt de eerste Info van Vrouwen voor Vrede van het jaar 2011. De redactie wenst U allen een goed, liefst gezond jaar vol vredesinitiatieven, lichtpunten en stapjes verder op het vredespad. De afgelopen week stond de politietrainingsmissie naar Kunduz/Afghanistan centraal. De kogel is door de kerk. Na dagen van retoriek over een oorlog die in Afghanistan gevochten wordt ter wille van onderdrukte vrouwen en kinderen terwijl er niets in hun voordeel gebeurt. Vrouwen en kinderen zouden beter gesteund worden met een civiel aanpak, via doelgerichte opvangprogramma’s, daadwerkelijk toegankelijk onderwijs en gezondheidszorgvoorzieningen, door economische ontwikkelingen te ondersteunen in plaats van het openlijk steun geven aan een door en door corrupt regiem dat op geen enkele geloofwaardige manier invulling geeft aan “democratie”. Missie is waarvoor we staan, is welke waarden we nastreven, is wat onze identiteit is. Waar we als Vrouwen voor Vrede voor staan komt niet overeen met de politietrainingsmissie. In dit nummer staan voorbeelden van mensen, groepen en akties met een missie: de vrede doen. Steeds meer burgemeesters sluiten zich aan bij die groep die zich Mayors for Peace mogen noemen. Ze willen die naam ook graag waarmaken, lees Janny’s artikel over de Marne. Goed voorbeeld vraagt om volgelingen. Francien Hollander, onze vredesvrouw van het jaar, vertelt ons haar levens/vredesverhaal, zij komt steeds opnieuw in actie, kan onrecht niet verdragen, ze voelt zich gesteund door de andere Amsterdamse vredesvrouwen. Het samenwerken zorgt ervoor dat ze het blijft volhouden. In Sierra Leone zien we Sanne Haanraad aan het werk, ze inspireert kinderen, onderzoekt wat een kind nodig heeft om met veel ellendige ervaringen, bijna niet te geloven, te zoeken naar een beetje evenwicht en toekomst, die er toch ook zal zijn. Samen zoeken ze daarnaar, waarbij ze uitgaat van de behoefte van het kind. In Nijmegen brandt sinds oktober 2010 de Wereldvredesvlam. Kunnen wij een klein vonkje doorgeven? Martin Luther King: “Darkness cannot drive out darkness, only light can do”. We verheugen ons op “de reünie” van Vrouwen voor Vrede in het Vondelpark op 13 mei. Laten we er allemaal zijn en laten we elk ook nog iemand meenemen. Hebt U nog goede ideeën voor invulling van de dag, geef ze vooral door aan Marieke of Ineke! Wat Israël en de Palestijnen betreft: laten we alle vredesinitiatieven steunen. “Als alle kinderen op aarde hand in hand tezamen gaan, krijgt het leven veel meer waarde, breekt eindelijk de vrede aan” ( een zin die Ida Wassenaar hoorde toen zij kind was en die nooit is vergeten). Doortje Kuis Op het moment van het samenstellen van deze nieuwsbrief staan mensen in Tunesie en Egypte op om zich te verzetten tegen hun heersende, onderdrukkende, autoritaire en corrupte regimes. Regimes die we overigens jarenlang hebben gesteund en van wapens hebben voorzien. Laten we de vreedzame omwentelingen steunen.

1

Geloven in Vrede Vredesvrouw van het Jaar Francien Hollander: “Ik kan niet tegen onrechtvaardigheid” lk jaar wordt op de landelijke dag van Vrouwen voor Vrede de Vredesvrouw van het jaar verkozen. Dit jaar was Francien Hollander uit Amsterdam de verkozen vrouw. Carla de Wit roemde, mede namens de andere Vredesvrouw van 2009, An van Sabben, wat Francien bijdraagt aan een betere wereld.

E

“Eind september 1983 deelde jij en je man Tom tijdens jullie huwelijksfeest vredesbuttons uit om mensen op te roepen 29 oktober te komen demonstreren tegen de kernwapens. En het was niet je eerste grote demonstratie: waar het andere deel van Nederland, de vredesmensen, hun gezicht liet zien, daar was jij Francien, natuurlijk ook in Volkel.

Lineke Schakenbos zocht Francien in Amsterdam op vroeg haar naar haar motivatie om al zolang actief te zijn in de Vredesbeweging. Op een leitje in het toilet had Francien een welkom voor me geschreven toen ik haar ging interviewen. En na afloop van ons fijne gesprek bracht ze me door de sneeuwstorm naar de trein. Bij de ingang van het metrostation stond een vrouw te schreeuwen dat ze haar man kwijt was. Samen met een allochtone(inderdaad) jonge man die ook gealarmeerd was, dook Francien het metrostation in. Daar haalde ze de man van achter de poortjes, waar hij tussendoor geglipt was vandaan en bracht hem bij zijn vrouw. Francien ten voeten uit!

De Amsterdamse vrouwen die jou hebben voorgedragen noemen jou omdat je betrokken bent bij • De Vierdaagse groep “Is het hier oorlog”, een antimilitaristische wandelgroep.

lische staat ten opzichte van de Palestijnen. • Je was altijd bij de “Stille Wake”bij vluchtelingen en asielzoekers, in de grensgevangenis aan de Tafelbergweg. En vanaf het moment dat oa Tera van der Ven de bezoekgroep oprichtte behoor je tot de eerste bezoekers die met wat lekkers op bezoek gaan. Jullie pra-

• De groep “Vrouwen in het zwart”. Jullie demonstreren maandelijks bij het Lieverdje in Amsterdam tegen de bezetting en onderdrukking van de Israë2

ten met de mensen en doen soms spelletjes. Ook hebben jullie ervoor gezorgd dat er een bibliotheek is gekomen met daarin ook woordenboeken. En dankzij jullie is er nu ook een kledingmagazijn. • Tijdens de jaarlijkse Hiroshima herdenking in Amsterdam spreek je Nederlanders en buitenlanders aan om hen te overtuigen dat hun handtekening tegen kernwapens meetelt. • Wanneer op 25 februari bij de Dokwerkers de proteststaking uit 1943 tegen de jodenvervolging wordt herdacht, ben jij daar ook altijd. • Jij schrijft onderhoudende stukjes over je belevenissen in de Amsterdamse Nieuwsbrief, je zorgt voor de verspreiding en de leden- en financiele administratie.

• De VVV groep Amsterdam geniet er altijd van hoe jij fourageert en steeds klaarstaat. En je hebt altijd tijd en aandacht met een kaart of een opbeurend woord voor mensen die ziek zijn.” Ik vraag aan Francien wat haar drijft om zo veel, lang en enthousiast aan vrede in het groot en het klein te werken. “Ik heb een groot rechtvaardigheidsbesef, dat heb ik van jongs af aan. Door wat ik meemaakte heeft zich dat steeds meer ontwikkeld. En dat gebruikte ik op school. Toen bij voorbeeld een meisje dat uit Friesland kwam werd gepest, ging ik haar steunen. En ik deed een praktisch voorstel om haar naam wat aan te passen. Later dacht ik daarover na en ontdekte dat ik dat goed had aangepakt. En tijdens 3

mijn werk op kantoor ben ik ook wel een soort scheidsrechter geweest. En ik merkte in de loop van de tijd dat ik veel positieve kanten heb, waardoor ik veel kan doen in de samenleving. En ik merk dat het me goed doet en bemoedigt wat we met elkaar doen.

steld. Dit deed ze met haar moeder die nu vast zit in een Chinese gevangenis. En deze dochter zit dus nu in het grenshospitium. In China maakten deze vrouwen pamfletten om vrouwen te waarschuwen voor vrouwenhandelaars. Je hebt geen idee hoe onmenselijk het is dat deze dochter in Nederland vast zit en al zo lang.”

En bij mijn acties en bezoeken aan asielzoekers en vluchtelingen in verschillende gevangenissen ben ik me heel sterk bewust dat zij net als ik vrij willen zijn. Maar ik kan weg, zij niet. Ik heb allerlei kontakten en relaties. Zij hebben die niet of nauwelijks” In ons gesprek merk ik hoe diep het Fran-

Over de demonstraties met Vrouwen in het Zwart op het Spui, vertelt Francien: “Het doel is belangrijk maar je doet het ook met elkaar, je doet het echt samen, tegenwoordig met mannen en vrouwen. Na afloop heb je goede gesprekken waarin ik persoonlijk ook weer veel meekrijg. Ook op een dag dat het sneeuwt komen mensen, gewoon omdat ze de actie willen ondersteunen. Ik ga met voorbijgangers in gesprek en als iemand niet achter onze doelen staat dan wens ik ze gewoon een prettige dag. Het valt me de laatste tijd op dat meer mensen op de hoogte zijn van het geweld in Israël. Er zijn minder opmerkingen dat we antisemieten zijn en na 10 jaar komen er meer positieve reacties. Als mensen ons antisemitisch noemen wijs ik naar de mensen die er staan en die net als de organisator Lily v.d. Berg, zelf joods zijn. Gisteren was er nog een groepje joodse Nederlandse jongeren: ze zeiden dat het goed is wat we doen. De meeste Israëli blijven het probleem echter ontkennen. Maar in Israël zelf zijn er nog steeds Is-

cien raakt in haar gevoel voor rechtvaardigheid dat en hoe deze asielzoekers en vluchtelingen vast zitten. Ze hoopt dat het demonstreren en het bezoekwerk wat uithaalt. In ieder geval hebben de vluchtelingen contact met mensen en dat doet ze goed. Francien hoopt ook dat er iets wordt gedaan met een rapport over het slechte Nederlandse beleid tav asielzoekers en vluchtelingen. Haar hoop op veranderingen wordt door de Regering Rutte de grond in geboord. “Mensen zitten onschuldig vast, langer dan criminelen en voor criminelen geldt een strafmaat, voor hen niet. Een Chinese vrouw zit al negen maanden vast en dat terwijl ze in China de vrouwenhandel aan de kaak heeft ge4

raëli bezig om stelling te nemen voor de Palestijnen. Wij houden het vol omdat mensen in Israël/Palestina het ook moeten volhouden. En dat is hier wel weer het voordeel van de vredesbeweging, dat we het samen doen.”

we de cultuur van waardeerden, genoten van hun muziek, een land vlakbij. Daar woedde zoveel geweld. Ik voerde actie en het maakte me niet uit wie begon. Geen Nederlandse deelname aan andermans oorlog. Oorlogen moeten stoppen”

Als ik Francien vraag wat voor haar de moeilijkste tijd is geweest, noemt ze de Golfoorlog in 1991, toen ze ook haar krant heeft opgezegd. “We werden rijp gemaakt voor de oorlog. Het was echt opstoken en ik wil geen oorlog, hier niet en daar niet. Weten mensen die voor oorlog zijn wel waarover ze het hebben? Wat ik ook moeilijk vond is als tijdens acties politiepaarden worden ingezet. Dat roept zoveel agressie op en dat is niet nodig. Maar mensen laten zich bijna opjutten hierdoor. En ik ben juist zo blij met de creatieve kanten in de vredesbeweging. Daar heb ik de kracht van gezien. Daar geniet ik van en daar laad ik me mee op. Die creativiteit en het samen voorbereiden, samen over straat of de metro in met je spandoek, op weg naar het Museumplein of den Haag, ja dat is mooi. Maar in de tijd dat wij met onze tegenacties bezig zijn wordt ook de oorlog voorbereid, niet alleen door ophitsende woorden op tv of in de krant, maar ook door het produceren van wapens. Nederland staat hoog op de lijst van wapenproducerende en exporterende landen. Dat gaat maar door en is zo hypocriet. Daarom sta ik achter de actie op het Beursplein. De link van wapenhandel naar effectenbeurs is wel duidelijk voor mij. Hoe kan het dat anderen dit niet zien? En waar oorlog toe leidt hebben velen tijdens de Joegoslavië oorlog kunnen zien. Een land dat we kenden, waar

“Heb je je ooit bedreigd gevoeld bij al je activiteiten?’ “Ja dat was toen President Mitterand een krans ging leggen op de Dam’. Wij wilden aandacht besteden aan hun kernproeven en effecten daarvan op de mensen in de Pacific. Wij zouden een krans gaan leggen achter het monument voor die slachtoffers. Maar de sfeer was heel naar en iemand wees erop dat er op Krasnapolsky scherpschutters stonden.” “Maar toch houd je het vol?” “Natuurlijk want ik trek op met zulke integere vrouwen.” Francien noemt alle namen op van de Amsterdamse vrouwen uit heden en verleden en ik zie alle gezichten voorbij trekken. Francien zegt dat hun vasthoudendheid een stimulans is en ze blijven elkaar bevragen over allerlei aspecten van vrede en hoe haar lef groeide door wat Anneke Jos Mouthaan vertelde over haar oorlogservaringen. “Hermine Linnebank, grondlegster van Vrouwen voor Vrede Amsterdam, heeft de aanzet gegeven. Zij en wij doen gewoon dingen die op je pad komen, waarbij je je betrokken voelt en waarvoor je de capaciteiten hebt. De vredesbeweging is een deel van mijn bestaan geworden en heeft een hoop aan kunst en cultuur aangedragen.” Waarom Francien ook niet opgeeft is dat ze het geweld in zijn volle breedte ziet en 5

wil bestrijden: ”Geweld tegen de planten, dieren, geweld tegen mensen. Geweld gaat tegen elk gevoel in en zeker oorlog.”

sioen gaan als ze volgend jaar 65 jaar wordt!) Als ik Francien vertel dat ik voor deze Nieuwsbrief ook Sanne van 25 ga interviewen over haar werk met kinderen met oorlogservaringen in Angola vindt ze het werk van Sanne heel belangrijk. En ze vertelt hoe Tera Fopma ooit iets zei wat altijd haar drijfveer zal blijven: “Zo lang baby’s onschuldig geboren worden, moeten ze niet met kernwapens bedreigd worden.” “Bij het type geweldloze actievoerders die zich meer bewust zijn van hoe het anders kan, daar wil ik graag bijhoren en meedoen.”

Hoe ziet de toekomst er voor je uit? “Iemand vertelde dat wereldvrede tegen 2015 mogelijk is en dat vind ik nog eens optimistisch. Optimistisch over de wereld ben ik niet maar het is goed dat er nog altijd een groep mensen is die het onrecht minstens aan de kaak stelt en daarvoor de straat opgaat. En op de lange duur zullen we misschien meer medestanders krijgen en meer betrokkenheid. En verder ga ik door met de bezoekersgroep aan gevangen gezette asielzoekers en vluchtelingen, ik blijf bij Vrouwen in het Zwart en natuurlijk bij de Amsterdamse groep. Zo lang Wil Gevers de inspiratie en energie voor de Amsterdamse Nieuwsbrief heeft, blijf ik ook meehelpen.” (Maar Francien zelf zie ik niet met pen-

Dank je wel Francien, wij blijven met je mee werken aan een betere wereld voor iedereen. Lineke Schakenbos 4 januari 2011

Tom feliciteert zijn vrouw Francien met haar verkiezing

6

Albert Schweitzer-prijs voor Sanne Haanraads

Hoe haal je de oorlog uit het kind anne Haanraads (25) ontving recentelijk de Albert Schweitzer-prijs. Deze prijs is een startsubsidie door middel van een directe microgift aan een kleinschalig lokaal gezondheidsproject in Afrika op basis van de levensvisie van Schweitzer: eerbied voor het leven. De prijs is bedoeld voor jongeren tussen de achttien en de dertig jaar om hen te stimuleren zich in te zetten voor ontwikkelingen in Afrika waarbij respect voor alles wat leeft centraal staat. Tijdens haar opleiding Sociaal Pedagogisch Hulpverlening (SPH) werkte Sanne onder meer met jongeren tussen de achttien en de vijfentwintig jaar zonder diploma of werk om hen te helpen reïntegreren. Ze ontdekte dat praten niet altijd de aangewezen hulp hoeft te zijn en begon de opleiding tot creatief therapeut. Door middel van drama, tuinwerk, muziek, dans of beeldende vorming kunnen het eind van de les werd in kleine groepmeer mensen zich (beter) uiten. Deze er- jes over de tekeningen gepraat. De gevaring nam ze mee toen ze in het najaar sprekken waren interactief, en iedereen van 2009 vier maanden naar Sierra stelde vragen aan elkaar. Vrij snel na de Leone ging. Een land vol jonge mensen start is Sanne twee medewerkers gaan inmet oorlogservaringen, als dader of als werken: Aminata Bockarie en Ibrahim slachtoffer. Daar ging ze werken voor Kamara. Zij waren al verantwoordelijk IEARN, een organisatie die sinds 1989 voor media en art classes en vonden het in negentig landen werkt. Hun missie in leuk iets nieuws te leren. De gesprekken Sierra Leone is de jongeren te rehabilite- aan het eind van de lessen hebben ze alren door middel van educatie en uitwis- tijd samen gedaan. Dit vonden ze best seling. En zowel daar als elders promoten lastig, en doordat Sanne bepaalde vragen ze Peace Education. Sanne werd begeleid stelde, werd de therapeutische kant iets door Alpha Kamara (toen 26) en begon meer belicht. Sanne heeft ook in andere tekenlessen te geven met een mild thera- steden lesgegeven, steeds met als rode peutisch karakter. Iedereen die wilde, draad: heden, verleden en toekomst. Dit kon meedoen: de ene keer tien, de andere is een methode** die in vele landen keer wel vijfentwintig. Aan het begin van wordt gebruikt om te werken met oorde les werd het onderwerp verteld, en logsslachtoffers. (De methode wordt verdaarna begon iedereen te tekenen. Aan derop in de tekst uitgelegd.)

S

7

Ibrahim Kamara, Sanne Haanraads, Alpha Kamara en Aminata Bockarie

Hoe meer secretaris Alpha Kamara leerde over de manier waarop Sanne deze lessen gaf, hoe enthousiaster hij werd. Hij stelde voor er een project van te maken dat ook na Sannes vertrek zou kunnen doorgaan. Sanne schreef met Alpha Kamara, Ibrahim Kamara (geen familie) en Aminata Bockarie het project Free your mind. Deze mensen gaan het project uitvoeren, en Sanne gaat er van februari tot december 2011 naar toe om hen te coachen. Ondertussen heeft Sanne haar opleiding afgesloten met een degelijk product. Samen met Simone Bonfrer onderzocht ze door literatuuronderzoek en een praktijkexperiment de vraag welke rol beeldende therapie kan spelen bij het verwerken van oorlogsherinneringen van oorlogsslachtoffers uit Sierra Leone die nu de leeftijd van een jongvolwassene hebben. Het product dat ze voor school moesten maken, werd dus het project Free your mind. Het is gebaseerd op

de lessen die zij zelf gegeven en begeleid heeft in Sierra Leone en het daaropvolgende onderzoek. Het blijkt dat de jongeren erg enthousiast waren over de lessen. Ze denken dat het hen zeker zou kunnen helpen hun oorlogsherinneringen een plek te geven en naar hun toekomst te kijken. Wel zouden ze graag ook andere vormen van uitingsmogelijkheden krijgen. Reden genoeg om in het Free your mind-project niet alleen met beeldende vormen te gaan werken, maar ook drama en muziek erbij te betrekken. Twee van Sannes medestudenten (Oda Kuijpers en Noortje Bakker) hebben daaraan meegewerkt, waardoor er nu een complete module ligt die zo uitgevoerd kan worden in Sierra Leone. De informatie hierboven haalde ik van de uitnodigende website van Sanne. Voordat ik het gesprek weergeef dat ik met haar had, vertel ik nog iets over de door haar 8

De tekening met de mannen met geweren gaat over het verleden. Het is iets dat iemand meegemaakt heeft en het op deze manier uitgebeeld heeft.

gekozen methode. Zoals je merkt beschrijf ik het hele project vrij uitgebreid; ik doe dat omdat ik denk dat dit voor het eerst is dat we op zo’n heldere manier kunnen meekijken naar een aanpak waarmee de oorlog uit het kind wordt gehaald. Het uitbeelden in deze methode helpt de jongere om de losse, gefragmenteerde herinneringen en delen van de feitelijke gebeurtenissen weer tot een kloppend verhaal te maken. Daarnaast geeft het tekenen of naspelen van het verleden ook

de mogelijkheid de gruwelijke ervaringen op een andere manier te verwoorden. Praten hierover is vaak te moeilijk of men kan er niet de juiste woorden voor vinden. Tot slot kunnen mensen door middel van beeldend werken hun emotionele wonden verzorgen en herstellen. Dit doen ze door hun bezorgdheid, depressie en andere gevoelens op een uitwendige manier (papier, doek enzovoort) te projecteren. Dit kan ook met drama of muziek. 9

Het project heeft drie hoofdlijnen. Bij het thema heden staan we stil bij vragen als: Wie ben ik? Wat doe ik? Wat vind ik belangrijk? Hoe is het om dit soort verhalen met anderen te delen? Een soort kennismaking dus. Communiceren over wat ze gedaan hebben, dit delen met anderen, is een belangrijk punt tijdens de lessen. Veel jongeren zijn dit niet gewend. Daarom beginnen we met iets wat op dit moment gebeurt, iets van nu. Dat zijn vaak veiligere en makkelijkere situaties om over te praten dan herinneringen uit het verleden.

te lang stil te staan bij het verleden. Het uitbeelden van de toekomst helpt jongeren zich te richten op hun dromen en datgene wat ze willen in de toekomst. Het laat hen beseffen dat ze ondanks hun verleden nog van alles kunnen doen en worden. Na tien lessen wordt in drie lessen een eindpresentatie/tentoonstelling voorbereid waarbij familie en vrienden uitgenodigd kunnen worden.

Een tekening die gemaakt is tijdens de les die over de toekomst ging. Dit meisje wil graag juf worden.

Ik vraag Sanne allereerst hoe het met haar gaat nu ze de Albert Schweitzerprijs heeft gekregen. Ze heeft veel reacties, ook van de plaatselijke pers, en dat doet haar zeer goed. Verder is ze druk bezig met de praktische kanten van het project en werkt ze ook nog voor de kost. En ze was op bezoek op haar oude basisschool, waar de leerkrachten haar bezoek goed hadden voorbereid. Ze hadden met de leerlingen de website bekeken, een A4’tje met infor-

Deze tekening gaat over het heden. Ze dragen daar nog veel spullen op hun hoofd en hierbij werd verteld dat één van zijn dagelijkse bezigheden het dragen van hout is.

Free your mind geeft ook ruimte aan het verleden. Hierbij kan het zo zijn dat mogelijke trauma’s naar boven komen, en een jongere meer aandacht en ondersteuning nodig heeft. De begeleiders zullen daar na de lessen extra aandacht aan besteden. Maar de opzet is niet bedoeld om 10

matie gemaakt en vragen aan Sanne voorbereid.

Heb je zo te handelen, steeds met anderen samen te werken en over te dragen, geleerd door je opleidingen of door het leven? “Het is een combinatie: in de opleiding word je zelfstandiger en leer je mensen in hun zelfstandigheid te stimuleren. Maar ik ben thuis ook sterk gestimuleerd. Mijn ouders zeiden tegen mij: “Ga eerst zelf kijken wie je bent, wat je wilt, doe het en ik zal er zijn om jou te helpen, en je kunt ook leren van je fouten.” Zo wil ik mijn kinderen later ook opvoeden.”

Wat vind je het belangrijkste om te vertellen aan Vrouwen voor Vrede? “Ik vind het belangrijkste dat het hele project al vanaf het begin gedragen wordt door lokale jongeren, dat het niet iets is wat ik heb bedacht en drop. Ook ga ik hun leren de lessen zelfstandig te geven en het hele project te blijven dragen. Dan wordt het niet alleen duurzaam, maar kan het ook groeien en meer jongeren bereiken. En belangrijk is ook nog dat ik er gewoon heel veel energie van krijg!”

Met zo’n positieve achtergrond moet het wel heel schokkend zijn te horen wat de kinderen in Sierra Leone hebben meegemaakt. “Ik zag wat kindsoldaten hebben meegemaakt, in de film Wit licht. En toen ik in het land kwam, hoorde ik die verhalen vertellen door jongeren met een naam en een gezicht. Dan hoor je dat de film waar is. Soms kwam iemand naar me toe die zijn verhaal vertelde en zei dat ik de eerste was aan wie het verhaal werd verteld. En dat ze het daarna nooit meer wilden doen, maar dat het gesprek wel erg had opgelucht. Ze hebben zo veel hulp nodig om erover te kunnen praten, maar die hebben ze niet gehad. Iedereen heeft de oorlog meegemaakt, maar men praat er niet over omdat het leven nu zo hard is. En er ontbreekt kennis om mensen met oorlogstrauma’s te begeleiden. Als je er gek of depressief van wordt, ga je naar het gekkenhuis en mag je hopen dat je er nog uit komt. Hier in Nederland heb je niet alleen hulp, maar ook een dak boven je hoofd en een inkomen. Daar moet iedereen doorgaan en doorgaan, vechten voor hun leven, om iedere dag iets te eten

Sanne wat is jouw levensmotto? “Genieten van de kleine dingen en ‘Time will tell’, de tijd zal het leren. In Sierra Leone ben ik heel voorzichtig met beloften: ik wil een heleboel, maar we moeten bezien of dat allemaal zal lukken. De jongeren hebben ‘Time will tell’ als motto overgenomen!” Je hebt al veel jongeren ontmoet. Is er iemand die het meeste indruk op je heeft gemaakt? “Er is er niet één, maar het zijn er drie: Alpha, Ibrahim en Aminata. Met hen werk ik al lang en intensief samen. Zij gaan het helemaal doen.” Je lijkt er geen moeite mee te hebben het project los te laten, zoals sommige mensen wel eens hebben? “Vanaf het begin is het mijn bedoeling geweest dat ik daar niet zou blijven. Dat ik nu de gelegenheid heb om terug te gaan en het project verder uit te breiden, is helemaal super. Als ik niet daar ben, zal ik hen blijven volgen als vriendin.” 11

te hebben. Heel wat mensen in Nederland zijn verwend en weten vaak niet hoe goed ze het hebben. Als je de verhalen daar hoort, wat ze hebben meegemaakt, waar anderen hen toe hebben aangezet, dat is vreselijk. Zowel als kindsoldaat en als slachtoffer zijn jongeren beschadigd geraakt. Het is vreselijk, maar toch werken we eraan dat ze wel aandacht krijgen voor het verleden maar er niet in blijven hangen. Je draagt alles je hele leven mee, maar het is goed te kijken wat je wel kunt met je leven.”

Je laat je heel sterk inspireren door wat de mensen daar zelf aangeven, je werkt met hen en hun inbreng? “Ja, alleen zij weten wat nodig is, en ik ga niet van buitenaf iets bedenken. Daarom ben ik ook zo’n voorstander van microkrediet. Want Sierra Leone is corrupt, en je moet beneden beginnen om mensen werkelijk te helpen. Je ziet grote bungalows en veel sloppenwijken in de steden. Daar gaat heel veel mis.” Als vredesvrouw ben ik ook geïnteresseerd of er verschillen zijn tussen jongens en meisjes in het omgaan met hun oorlogservaringen. “Ik heb veel verhalen gehoord van meiden die tijdens de oorlog verkracht zijn of seksslavin waren. Het valt me op dat meisjes voor de toekomst vooral spreken over beroepen waarbij ze anderen helpen: docent, verpleegkundige. Jongens willen accountant of president worden, omdat dat meer geld oplevert. Voor het dagelijks leven bestaan er veel regels voor meisjes. Ze mogen niet veel, bijvoorbeeld geen vriendjes, terwijl jongens alles mogen uitproberen.”

Hoe ga jij verder met de vreselijke dingen die je hoort? “Ik schrijf het van me af, ik schrijf, ik schrijf. En het helpt me te zien hoe mensen er daar mee omgaan. Ze nemen het als iets dat gebeurd is. Ze hebben er op een of andere manier vrede mee. Dat helpt mij ook ermee om te gaan. Negen van de tien mensen daar denken er zo over. De jongeren geven dat zelf aan: het is goed naar het verleden te kijken maar je daarna op de toekomst te richten.”

Wat is je opgevallen in de tekeningen van de jongeren? “Wanneer ze over het verleden gaan tekenen, geef ik een brede opdracht. Het mag positief of negatief zijn, iets waarop ze trots zijn. Negen van de tien jongeren gaan dan over de oorlog tekenen. Dat heeft mij laten zien dat ze willen uiten wat ze hebben meegemaakt, maar dat de mogelijkheid er nog niet is. De andere tekent over iets anders negatief. Over trots is nog niet getekend!”

Dit is één van de deelnemers in Makeni die een tekening aan het maken is. Veel vrouwen lopen in de kleding die zij draagt.

12

die Sanne heeft gekregen om dit prachtige project te gaan uitvoeren. Sanne is heel blij dat wij als Vrouwen voor Vrede interesse in haar werk hebben. En ik ben geraakt door haar enthousiasme en kwaliteit. Als kind was ik onder indruk van Albert Schweitzer en nu ben ik onder de indruk van Sannes werk. Lineke Schakenbos In de komende Nieuwsbrieven ga ik verslag doen van het project. Mocht je nu al meer informatie willen, kijk dan op www.sanne2salone.nl.

Dit is één van de deelnemers in Freetown die een tekening aan het maken is.

Sierra Leone heeft jou op veel punten de ogen geopend? “Ik was altijd wel bekend met wat er met kinderen als soldaat gebeurt en hoe je hen daarna kunt begeleiden. Nu ik weet hoe enorm die impact is, wil ik meer in andere landen gaan doen. Als ik in Nederland ga werken, ben ik een van de velen, maar als ik in Sierra Leone of elders naar mensen luister, ben ik misschien wel de enige.”

De bankrekening van Sanne is 707746418 ten name van S. Haanraads te Den Helder. Het adres van de Stichting Nederlands Albert Schweitzer Fonds is: Postbus 8568, 3503 RN Utrecht, telefoon (030) 880 14 99, [email protected], www.nasf.nl. * Una kusheh-o is “hallo allemaal” in het Krio, een taal in Salone, Sierra Leone. ** De methode is ontwikkeld door John P. Wilson en Boris Drozdek.

Zo komen we als vanzelf terug bij Albert Schweitzer, die ooit alleen begon in Lambarene en die zijn naam gaf aan de prijs

Bestuur Vrouwen voor Vrede zoekt nieuwe bestuursleden Op de volgende algemene ledenvergadering, 26 maart 2011, zullen twee vrouwen hun bestuursfunctie neerleggen. We zoeken dus twee nieuwe vrouwen in het bestuur.

Nieuwsbrief zoekt redactieleden De redactie van de Nieuwsbrief van Vrouwen voor Vrede zoekt nieuwe redactrices. Eenmaal per twee maanden redactievergadering in Amersfoort Informatie bij het secretariaat: email:[email protected] 13

Uit het bestuur werk met de WILPF, de Nieuwsbrief en de website en de Raging Grannies. Die laatsten hebben een filmpje op You Tube geplaatst om te laten zien dat we fel tegen een trainingsmissie in Afghanistan zijn (kijk bij You Tube onder vrouwen voor vrede trainingsmissie Afghanistan en je vindt het filmpje).

Op 15 januari vergaderde het bestuur voor het eerst in het nieuwe jaar. Het was de tweede keer dat we op de nieuwe locatie aan de Leusderweg zaten en we voelen ons er thuis. We begonnen met twee gasten, de vrouwen van VViB (Vrouwen, Vredesinitiatieven in Beeld), Martha ten Bokkel Huinink en Coty ten Cate. We hebben samen de puntjes op de i gezet voor ons samenwerkingsverband in de Videowerkgroep. We hopen dit jaar een filmpje te maken over Vrouwen, Vrede en Economie en verder zal de Videowerkgroep de films van Adrienne van Melle toegankelijk maken, in zoverre ze nog actueel zijn.

Uiteraard is het nieuws uit de plaatselijke groepen ook onderwerp van gesprek. Met name over de plannen van IJmond(de reünie in Amsterdam) is in deze Nieuwsbrief meer te lezen. Ook onze acties in het kader van verschillende samenwerkingsverbanden en platforms worden besproken. Meer hierover komt meer in het jaarverslag 2010, dat op 26 maart in de ALV ter tafel ligt.

Algemene Ledenvergadering

Een punt van zorg is het voorgenomen aftreden van Jessie Bokhoven uit het bestuur. Wij zoeken naarstig naar een opvolgster voor haar en hopen die op de ALV te kunnen kiezen. Het zal moeilijk zijn om haar te vervangen, maar misschien is er in uw omgeving een slimme vrouw met een hart voor vrede die tot het bestuur van Vrouwen voor Vrede wil toetreden. Meld haar aan!!!!

Een ander belangrijk agendapunt was de voorbereiding voor de Algemene Ledenvergadering (ALV) die op 26 maart zal plaats vinden. We hebben besloten dat we niet meer een paar honderd enveloppen met stukken – verslag van de vorige ALV, jaarverslag en jaarrekening, werkplan en begroting - gaan versturen. Vanaf 1 maart zullen de stukken op de website te lezen zijn; wie wil, kan bij het secretariaat een setje met papieren stukken bestellen. Ook zullen ze ter beschikking zijn van degenen die op de ALV komen. Gewoontegetrouw bespreken we wat er in de verschillende werkgroepen is gebeurd, bij WEL-dadig, het Politieke net-

Janne Poort – van Eeden

14

Algemene ledenvergadering vereniging Vrouwen voor Vrede Op zaterdag 26 maart wordt de Algemene Ledenvergadering gehouden in het gebouw De Expeditie, Schimmelpenninckkade 30 in Amersfoort.

10:00

Inloop met koffie

10:30

Opening en Welkom door de Voorzitter

10:35

Vaststellen verslag Algemene Ledenvergadering (ALV) 2010

11:00

Mededelingen – hopelijk ook nieuwe kandidaten voor het bestuur.

11:10

Goedkeuring jaarstukken - Jaarverslag 2010 - Jaarrekening 2010

11:40

Controle door de Kascommissie van de jaarrekening 2010 Verkiezing nieuwe kascommissie

12:00

Goedkeuring plannen voor 2011 - Werkplan 2011 - Begroting 2011

12:30

Verkiezing nieuwe bestuursleden

12:45

Wat verder ter tafel komt

13:00

Lunchpauze met optreden van de Raging Grannies (Voor de lunch is er soep; eigen brood mee)

14:00

Middagprogramma, waarin we met ludieke werkvormen het nieuwe thema – Vrouwen, Vrede en Economie – zullen verkennen.

15:30

Vrouwen Vredeslied, samen met Raging Grannies Sluiting van de vergadering, napraten met een frisje en appeltaart.

15

Wereldvredesvlam in Nijmegen p 7 oktober 2010 was de WERELDVREDESVLAM al plechtig geïnstalleerd in Nijmegen door de loco-burgemeester in het bijzijn van Mansukh Patel, Kees Waaijman en Avitri Mac Cuish, directeur van World Peace Flame Foundation, en 150 genodigden. Ook wij, Vrouwen Voor Vrede Nijmegen, waren uitgenodigd, maar door een ongelukkig misverstand was die uitnodiging niet bij ons terecht gekomen, zodat we er pas later van hoorden. Dat was voor ons natuurlijk een grote teleurstelling. We wilden nu zelf een plechtige 'kennismaking' organiseren, en zonden uitnodigingen naar onze vrouwen en vredesrelaties om met elkaar de vlam te bezoeken en daar met enkele gedachten, muziek en gedichten de werking te ervaren die van zo'n eeuwige vlam uitgaat.

O

16

Onder barre omstandigheden, het had flink gesneeuwd en het was glad! kwamen wij op 17 december met een kleine twintig mensen bijeen op het voorplein van de Titus Brandsma Memorial Kerk, aan het Keizer Karelplein. Mooi uitgevoerd staat daar de Wereldvredesvlam op de Titushof, temidden van vredesspreuken op kleine gedenkplaten van vele bruggenbouwers en vredestichters, waaronder Titus Brandsma. Met dit monument geeft de Stichting WERELDVREDESVLAM NIJMEGEN en TITUS BRANDSMA MEMORIAL een impuls aan ontmoeting ongeacht culturele of religieuze achtergrond; een brug naar vrede. Vanwege de sneeuw hebben we de onderlinge ontmoeting in de kerk gevierd. Onze vredesvrouw Tilly Naber hield daar een inleiding over de spirituele achtergrond: “Titus Brandsma zei: Vrede is geen bevlogenheid, maar helderheid van geest . Voor 'helderheid' kun je 'licht, verlichting' invullen. En zo kom je op de Wereldvredesvlam. Dat woord is een samenvoeging van Vredesvlam en Wereldvrede. Een vlam voor wereldvrede. Deze Wereldvredesvlam is een levend symbool voor de zoektocht van de mensheid naar vrede. Wijze en spirituele mensen in alle werelddelen hebben over Vrede nagedacht en geschreven en met elkaar contacten opgebouwd.En zo kon het gebeuren dat in 1999, in Wales, voor het eerst in de geschiedenis 7 levende vlammen, dus brandend en wel, vanuit alle continenten werden bijeengebracht, om samen één

World Peace Flame te vormen. Die vlammen waren ontstoken door mensen die zich wereldwijd inzetten voor vrede. Zo was de vlam uit Afrika ontstoken door Nelson Mandela, de Europese door prinses Irene, de vlam uit Azië kwam uit India, afkomstig van de eeuwig brandende vlam die sinds Gandhi's dood daar brandt ter gedachtenis aan hem. Vanuit alle continenten werden de vlammen door militaire en commerciële luchtvaartmaatschappijen naar Engeland gevlogen. En vandaaruit, via kaarsen die aan deze Vlam zijn aangestoken verspreidt hij zich naar alle windstreken. Nu brandt hij in verschillende monumenten ter wereld, is aangeboden aan wereldleiders en speelde een prominente rol bij diverse grote evenementen; bijv. in Kaapstad, Barcelona, Berlijn, Japan. In 2002 werd de eerste Wereldvredesvlam als monument in Nederland geïnstalleerd ; vóór het Vredespaleis in Den Haag. Sindsdien ook al in Venlo en in Cadzand. Wij, Vrouwen voor Vrede Nijmegen, zijn heel blij dat het gelukt is ook in onze stad een monument met de Wereldvredesvlam te krijgen. En nog wel op een zeer gedenkwaardige plek: op de Titushof. Titus Brandsma, een man van vrede, die zijn leven heeft gegeven voor zijn idealen zei: "Oorlog komt van twee kanten, vrede ook". De Indiase wijze, Mansukh Patel, in wie het idee voor de vlam ontstaan is, zegt erover: "Het is een symbool van vrede, eenheid en waarheid. Het herinnert ons aan de wezenlijke vrijheid van de mens om op 17

ieder moment, onder alle omstandigheden, vrede te creëren. Zo'n kleine vlam kan echt een groot effect hebben. Want: als het geheim van de oceaan in een kleine druppel water besloten ligt, waarom zou dan de geheime kracht van het licht niet in een kleine vlam aanwezig zijn?" En een citaat van Martin Luther King luidt: "Darkness cannot drive out darkness, only light can do".

DESVLAM, (altijd is er wel iemand die zo'n kaarsje bij zich heeft) om de Vlam in het monument te zien branden en er in een cirkel omheen te staan voor een korte ceremonie. Door de scherpe wind doofden helaas de lichtjes; we stonden er maar even, de hoboïst speelde het "Dona nobis pacem", onze vredige stemming bewaarden we voor een gezellige afsluiting binnen. Het was een intieme bijeenkomst van oude vriendinnen. Ook Carolien Looman, eerder een van onze vredesvrouwen Nijmegen, was gekomen. Zij maakte de foto's.

Na de inleiding van Tilly luisterden we naar de hobo met de vredesmelodie Rorate en naar een aantal gedichten die spontaan werden gezegd. En toen gingen we naar buiten, met lichtjes, aangestoken aan de WERELDVRE-

Namens Vrouwen voor Vrede Nijmegen, Marijke Koch-Oudenhuijzen. www.wereldvredesvlamnijmegen.org/

werkboekje en de leerkrachten hebben een leraren boekje en een cd. In iedere klas staat een World Peace Flame kaars.

Op 21 september 2010, internationale dag voor de wereldvrede, was het zover: basisschool de Driemaster begon met het scholen project "Lopend vuurtje" van de World Peace Flame. Maar liefst vijf klassen van de bovenbouw doen mee met het "Lopend vuurtje". Alle kinderen kregen een

"De Driemaster" is de eerste basisschool in Nijmegen die hieraan meedoet en dat is niet toevallig. Ze doen dat omdat het monument van de WereldVredesVlam op 18

7 oktober 2010 in hun wijk Bottendaal feestelijk werd ‘geopend’.

zodat het zich als een “Lopend vuurtje” door het land verspreid. Het lespakket “Lopend vuurtje” gaat over vrede en bevat teksten en oefeningen om niet alleen beter te kunnen begrijpen wat vrede is maar ook wat je kunt doen om zelf vrede te ervaren en door te geven. Het pakket bestaat uit vijf lessen, maar het is zeer goed mogelijk om daar een eigen invulling aan te geven in verschillende vakken. Voor basisscholen is het pakket gratis.

In september gaven de mensen van de WereldVredesVlam een gastles in deze klassen. Veel kinderen hebben dan de eerste opdracht uit het werkboekje al gemaakt: maak je persoonlijke vredeswens. In een van de groepen hangen de vredeswensen van de kinderen op de deur, en wel aan de buitenkant "want dan kan iedereen ze lezen"! Het pakket “Lopend vuurtje” is uitgebracht door de World Peace Flame Foundation. Het is geschikt voor groep 6, 7 en 8 van de basisschool. Scholen geven het pakket ook door aan andere scholen

Scholen in Nijmegen die belangstelling hebben voor het lespakket “Lopend Vuurtje”, kunnen contact met ons opnemen [email protected] .

Musical ‘Voor kids gaat de zon op’ Marco Borsato en Albert Verlinde hebben de afgelopen twee jaar gewerkt aan een indrukwekkende musical over de problematiek van oorlogskinderen. "Dit is weer eens iets anders dan de zoveelste hitmusical, dit gaat ergens over". Al lijkt oorlog een moeilijk en heftig onderwerp, het kan heel goed bespreekbaar gemaakt worden bij kinderen. Deze musical sluit dan ook naadloos aan op hun belevingswereld. Zo worden kinderen op een speelse en creatieve manier bewust van het thema kinderen in oorlogsgebieden. Voor kids gaat de zon op is een echte avonturenmusical geworden met herkenbare belevenissen en situaties voor kinderen. De musical heeft een positieve boodschap, humor en vrolijke muziek, want een groep 8 musical hoort natuurlijk een feestelijke afsluiting te zijn van de basisschooltijd! De musical is gratis. Dat hebben we bewust gedaan omdat we het belangrijk vinden dat iedereen die het wil, deze musical op moet kunnen voeren. En bovendien, hoe meer scholen de musical opvoeren, hoe meer mensen bewust worden van de problematiek van kinderen in oorlogslanden. www.warchildschoolmusical.nl 19

Vijftig dozen inspiratie (deel 5) n de vorige nieuwsbrief (nr. 6 van jaargang 2010) schreef ik over de nu netjes op een rij staande goed gevulde ordners met archiefstukken van onze werkgroep Overheid en Politiek en ik sloot toen af met “ ik zal proberen de volgende weken iets over de vrouwenvredeskampen te vinden”. Daarbij dacht ik vooral aan de vrouwenvredeskampen in Soesterberg, in Volkel en dat van Greenham Common. En ik vond in één van de vijftig dozen op de zolder bij Aletta, het instituut voor vrouwengeschiedenis in Amsterdam- al gauw een vrij dunne map over Greenham Common. Gelukkig zat bovenin in die map een verslag van Anne Roos Hooning , die met Rina Cornelissen en Yvonne van Rooyen al in januari l982 naar Newbury, dicht bij Londen reisden om een bezoek te brengen aan het vrouwenvredeskamp daar en ik lees in hun verslag: In 1981 was een stoet van veertig vrouwen kwamen in hun gezamenlijke zorg over uit Wales op stap gegaan met een span- de groeiende kernbewapening. De steun doek “Vrouwen voor het leven op aarde”, uit binnen- en buitenland was fantastisch, op weg naar Newbury, een RAF-basis, op allerlei terrein, er kwamen steeds meer één van de plekken waar (Amerikaanse) tenten en caravans, er kwam hout om te kruisraketten opgeslagen waren. stoken, er kwam meubilair, geld, er kwaVier van deze vrouwen ketenden zich vast aan de hekken van deze basis en eisten een debat met het ministerie van Defensie over het bestaan van zoveel Amerikaanse bases in Engeland (n.b. 103). Deze eis werd niet ingewilligd en de vrouwen besloten te blijven. Er kwamen tenten bij de ingang van de basis en het vrouwen peace-camp Greenham Common was een feit en groeide onverwacht explosief. En zo werd Greenham Common een inspirerende plek waar duizenden vrouwen jaar in jaar uit naar toe

I

20

In de genoemde map vind ik verder twee krantenartikelen over een bezoek van twee Amsterdamse vrouwen, Marja de Vries en Ruth Wols in l982 aan de Zaanse groep Vrouwen voor Vrede. Marja en Ruth vertelden daar over hun ervaringen in Greenham gedurende de negen maanden dat zij in Greenham woonden (ze waren gekomen voor een week en konden maar geen afscheid nemen……).

men dekens en levensmiddelen. Er kwamen vrouwen uit binnen- en buitenland. De aandacht van de media was aanvankelijk steeds groot. Een vrouwenvredeskamp tegen de militaire mannenwereld van de kruisraketten was uniek en vooren tegenstanders roerden zich in kranten en tijdschriften met uitgebreide artikelen, niet alleen over bewapening en militarisme, ook over feminisme, over geweldloos verzet, over de antiautoritaire leiding en ieders zorgen over het milieu en de derde wereld. De vrouwen van Greenham slaagden er bovendien in door allerlei initiatieven en bijzondere acties de aandacht van de media de eerste jaren vast te houden. Zo omsingelden in 1982 ruim dertigduizend vrouwen de basis. En dat in de tijd toen we nog nauwelijks wisten van een mobieltje, laptop en internet. Newbury werkte duidelijk inspirerend.

Wat er verder in de map over Greenham Common zat? Een Amerikaans uitgebreid artikel (zeg maar boekwerkje) over vermeende gevaren voor personen door de electro-magnetische golven in de buurt van de basis. En tenslotte zat in deze map ook het libretto van het vredesoratorium over de Gates of Greenham Common, een prachtig zang en muziekspel, uitgevoerd in Leiden in 1988 door de Leidse studenten -ekklesia, naar een idee van Engelse Quakers. De tekst die ook in het Nederlands beschikbaar was is nog steeds wonderlijk mooi en beschrijft een symbolische tocht langs de acht gekleurde poorten van het vrouwenvredeskamp van Greenham. Een tocht die langs de poort van bewustwording leidt 21

tot de laatste poort met het visioen van en de prachtige slotmuziek over het nieuwe Jeruzalem, waarin de vrede de oorlog overwint. Dit zelfde oratorium inspireerde de Nederlandse Vrouwen voor Vrede om in 1989 hun tien jarig bestaan te vieren met de uitbeelding van een zelfde symbolische tocht langs de poorten van Greenham. Iedere regio vulde toen een gedeelte van het feestprogramma in n.a.v.. de kleur en de naam van één van de acht

poorten van het vrouwenvredeskamp. 400 vredesvrouwen konden zo in de Johanneskerk in Amersfoort als het ware iets meemaken van het gebeuren in Greenham Common. 1. Vrouwenvredeskamp Greenham Common (volgens wikipedia van 1981 tot 20000 … over inspiratie gesproken 2. En wie heeft voor mij de muziek (bandje of cd) van het Greenham Commonlied van Peggy Seeger

22

Hand in hand, the line extends All around the nine-mile fence, Thirty-thousand women chant, Bring the message home.

Of peace, the everflowing stream, Bring the message home. (chorus) Woman tiger, woman dove, Help to save the world we love, Velvet fist in iron glove, Bring the message home.

Ref: Carry Greenham home, yes, Nearer home and far away, Carry Greenham home.

Marieke Verheul Singing voices, rising higher, Weave a dove into the wire, In our hearts a blazing fire, Bring the message home. (chorus) No one asked us if we cared If Cruise should be stationed here, Now we've got them running scared, Bring the message home. (chorus) Here we sit, here we stand, Here we claim the common land; Nuclear arms shall not command, Bring the message home. (chorus) Singing voices, sing again, To the children, to the men, From the Channel to the glens, Bring the message home. (chorus) Not the nightmare, not the scream, Just the loving human dream 23

Leuk plan! Reünie, film, lunch, muziek, presentaties!!!!

Houd vrijdag 13 mei a.s. vrij voor een bijzonder evenement op een unieke locatie, n.l. het Filmmuseum in het Vondelpark in Amsterdam! Heeft U ook zulke goede herinneringen aan de Pentagramaktie – of bent U er razend nieuwsgierig naar? We gaan die aktie/ manifestatie opnieuw beleven door samen te kijken naar een samenvatting van de film ‘De Haagse Lente’ van vijf en twintig jaar geleden, op 13 mei 1986, gemaakt van deze manifestatie die de hele dag duurde. We denken verder aan een feestelijke lunch, een pittige toespraak, samen zingen en naar muziek luisteren en we willen uiteraard aandacht schenken aan de huidige situatie van Vrouwen voor Vrede n.a.v. het onderdeel Visie uit het manifest dat toentertijd op het Binnenhof aan een aantal ‘politieke vrouwen’ uit de Tweede kamer werd aangeboden. Inlichtingen, meedenken, en opgave bij Vrouwen voor Vrede IJmond t.n.v. Ineke Meintjens (email Ineke [email protected]) of bij Marieke Verheul, tel 0294 25 1911. [email protected]) 24

De eerste indruk Ik val op mannen! En elke keer als ik ze moet fotograferen vind ik dat heel spannend. Ik ben ook zenuwachtiger als ik een man heel aantrekkelijk vind of als hij een bekende Nederlander is. Niet als hij optreedt en zijn eigen ding doet. Maar wel als er contact is of moet ontstaan voor de foto. Want onbewust en bewust vinden we wat van elkaar. De eerste indruk. We zien, we voelen, we horen, we denken, we vinden er iets van. We oordelen positief of negatief en we nemen dingen aan als we iemand voor het eerst ontmoeten. We worden door twee factoren beïnvloed: persoonsfactoren en situationele factoren. Dus houding, lichaamsbouw, gezichtsvorm, blik, stem, kleding, haarstijl, omgeving (bijv. een man op kantoor of in een garage), bezit van materiële zaken zoals een porsche, een scooter, sieraden. Ook hebben we te maken met stereotypering: een man met een snor zit vast bij de politie. Voetbalmannen gaan vast allemaal

vreemd, een techneut is saai en een vrouw achter het stuur zal wel slecht rijden. Wat gebeurt er als je alleen een man ziet in een zwart tshirt? En er zo een aantal factoren wordt weggelaten. Wat schiet je spontaan te binnen? Wat voor een man is dit? Kun je karaktereigenschappen opnoemen? Wat denk je wat hij doet in het dagelijks leven? Hoe oud is hij? Hoe denk je dat hij met mensen omgaat? Kijk goed naar deze foto en vertel mij? Het komende jaar fotografeer ik elke maand een man en stuur de foto naar een panel van vrouwen van alle leeftijden. Wil je ook meedoen? Mail me: [email protected] De fotografe Caro Bonink verrijkt ons tijdschrift regelmatig met een foto en een bijbehorend commentaar.

25

Vredesvrouw van het jaar 2009, An van Sabben, is op 21 januari overleden An was al heel lang bij Vrouwen voor Vrede bezig! Ze was een echte vrouw van de basis! Zo zette zij zich in de jaren zeventig al in voor de Wereldwinkel in De Bilt - in een groep die ook dienstweigeraars ondersteunde - en vervolgens in 1979 als Vrouw voor Vrede in de pas opgerichte basisgroep. Ook deed An wel twintig jaar mee mee in toenmalige groep Sociale Verdediging, later WEL-dadig geheten. An had altijd oog voor het geheel, voor de wortels van het geweld en alle verschijningsvormen. Zij schreef daarover artikelen. Na haar Biltse periode was An actief in de groep Vr.v.Vr. in Steenwijk en nog later in Helmond. An had ook oog voor de noden elders in de wereld en zette zich in voor de stichting Hester, die een opvanghuis voor vrouwen kinderen heeft opgericht in Mexico, de Casa Amiga in Ciudad Juarez. We zullen haar altijd stimulerende en positieve bijdragen missen

Alles is een Mira Blankevoort, Carla de Wit, Fieke Faber, An Merxc en ik waren op 27 januari bij het afscheid van An van Sabben. Jaap, Piet en Ineke, hun partners en hun kinderen spraken allemaal of speelden piano ter herinnering aan deze warme, moedige en inspirerende vrouw. Het woord vrede is heel vaak gebruikt bij haar afscheidsdienst en ieder die An kent, weet dat vrede haar levensmotto was. Ze noemde altijd hoe alles een is: de natuur,de mensen en de dieren. En altijd als we haar spraken wist ze te vertellen hoe ze daarover sprak en hoe ze daaraan werkte. Met bekende mensen of me nieuwe mensen, zoals haar gesprekken in de trein. Ze was als een weefster, zag het mooie patroon van vrede en werkte daar aan, liefst met zoveel mogelijk andere mensen. Die eenheid van alles verwoordde ze ook als ze sprak over haar overlijden: opgaan in het geheel. An die zo naar eenheid en samenhang verlangde had er moeite mee dat vernieuwingsbewegingen zoals de vredebeweging, niet meer samenwerkten. Vooral het feit dat de vrouwenvredesbeweging nog niet een geheel was, baarde haar zorgen. Bij haar afscheid waren vrouwen die in beide bewegingen actief zijn en we spraken over haar wens. Dat haar wens werkelijkheid mag worden, zal haar in ere houden. Lineke Schakenbos 26

Ook gemeente De Marne op het Vredespad Ten slotte werd door Ellen Kiewiet een rap ingestudeerd over de rechten van de kinderen in deze wereld:

Op 10 december kwamen ruim 100 leerlingen van groep 7 en 8 van de basisscholen van de gemeente De Marne bij elkaar in het gemeentehuis te Leens (provincie Groningen).

Wij zijn de kinderen De kinderen van de wereld Ik woon hier en jij woont daar Ik heb het hier goed voor elkaar Jij niet! Jij niet!

De burgemeester had zich onlangs aangesloten bij het netwerk “Mayors for Peace”, het wereldwijde netwerk voor burgemeesters dat streeft naar een wereld die vrij is van kernwapens. Kortom een wereld waar vrede heerst. Hij wil elk jaar in de gemeente enkele activiteiten organiseren die te maken hebben met vrede, mensenrechten of de rechten van kinderen in de wereld. Behalve de burgemeester, die vertelde waarom hij zich Mayor for Peace wil noemen, was ook de initiatiefgroep Vrouwen voor Vrede uit de gemeente aanwezig. Janny Beekman vertelde over de rechten van kinderen in Afghanistan. En er werd een film van ‘het Klokhuis’ over mensenrechten vertoond waarin kinderen hun verhaal deden.

Wij zijn de kinderen De kinderen van de wereld Ik woon hier en jij woont daar Ik heb het hier goed voor elkaar Jij niet! Jij niet! En wat doen we daaraan? We laten je niet staan! Wij zijn de kinderen De kinderen van de wereld Wij hebben rechten, dezélfde rechten Iedereen gelijk, arm en rijk Jij ook! Jij ook!

27

Wij zijn de kinderen De kinderen van de wereld Wij hebben rechten, dezélfde rechten Iedereen gelijk, arm en rijk Jij ook! Jij ook!

Iedereen dezelfde rechten daar gaan we voor staan! En die laatste kreet werd staande en luidkeels gescandeerd. Janny Beekman

28

Reisimpressie Cocky de Graaf uit Palestina oor het CPT ging onze vredesvrouw Cocky de Graaf van van 4 tot 20 januari naar Palestina en maakte een korte reisimpressie. Eerst iets over CPT: Christian Peacemaker Teams staat voor een geweldloze aanwezigheid in plaatsen waar dialoog wordt bemoeilijkt of zelfs onmogelijk is door grote machtsongelijkheid. Het is opgericht in de jaren 80 door Doopsgezinden in de VS, maar inmiddels een oecumenische organisatie. Zij werkt in diverse landen waar conflicten zijn. Wat vindt CPT belangrijk? en voor het opengaan Actief Vredeswerk in conflictsituaties. van de deur. Dan pasGeweldloos betrokken vanuit een bijbelse poort en tas controle en wachten. Groot overtuiging. Niet stilstaan bij de schuld- en klein, moeders met babies en oude vraag maar vooruit kijken nonnen, om 17.30 mogen wij er uit. De soldaat zegt tegen de amerikanen: Ik maak deel uit van een internationale God bless America. groep en ben deze reis de enige uit Europa. Onze delegatie leider komt uit Ohio In Hebron is gisteren (per ongeluk) een en in totaal zijn we met 13 waarnemers. oude man in bed dood geschoten, hij lag Wat doen we daar? in bed en ze zochten iemand anders. Veel gesprekken voeren met mensen van Hebron is een zeer arme plaats, geheel verschillende organisaties. Mee doen aan zonder toeristen. Hier ontmoet ik sterke acties als lid van een permanente groep. vrouwen die proberen te werken aan een De waarnemers rol vervullen en voelen geweldloze samenleving. Ik ben nu minhoe het is om in een bezet gebied te zijn. der depressief. Wij gaan verder en als ik Bezinning over wat je meemaakt, er in de weer tijd heb schrijf ik weer groep over praten en doorgeven aan de In Hebron kon ik niet veel verzenden. achterban. Nu zijn we in Jerusalem Onze eerste stop is Bethlehem Wij deden hier mee met de wake op het Bethlehem lijkt niet op de plaatjes uit de ‘Parijsplein’ met Vrouwen in het Zwart. kinderbijbel. Wij kwamen bij het check- CPT deed met 13 mensen mee zodat er point om 16.45uur Een kooi van ijzer, een grote groep was meer dan 25 was. het was niet druk maar wij liepen door de We kregen goede reacties (duim omhoog en zwaaien). Er waren ook minleeuwenkooi en boven ons liep een soldaat met der goede. Zij staan hier iedere een machinegeweer. Uit week op vrijdag van 1 tot 2 uur, de luidspeaker kwam een op een plein in de westelijke wijk. We hebben een doek: Stop harde stem en wij wacht-

V

29

de occupation en veel handjes met in het Engels, Arabisch en Hebreeuws VRIJ Palestina. Er was een jarige, 89 jaar en één van de vrouwen van het eerste uur. Wij stonden in de zon en dronken thee met cake en zongen lang zal ze leven. Het is een zeer druk plein en het verkeer denderde langs. Wij vonden het allemaal een belevenis.

Dan komen we bij de plaats waar de kruizen stonden en bij het graf. Dit is nu een grote kerk waar Orthodoxen en Katholieken hun vieringen hebben. Die beginnen iedere dag om 5 uur in de morgen. Er zijn Latijnse, Griekse, Spaanse, Italiaanse en Armeense diensten. Er wordt prachtig gezongen en het orgel klinkt hier wonder- schoon. Het is een kerk met het oudste gedeelte rond 400 na Christus. De groep is vandaag uiteengevallen en dit is mijn laatste relaas uit Palestina.

Bethlehem We hebben de kruisweg gelopen (voor de onwetenden onder ons, dat is de weg die Jezus ging van het Laatste Avondmaal tot de graflegging) en loopt onder andere langs de VIA DOLOROSA Het is hier een toeristisch uitje maar mij en anderen in de groep greep het aan. Wij begonnen in de zaal waar Het Avondmaal was genuttigd en gingen van daar in de richting van de Olijfberg en de tuin van Gethsemane. Dan naar het huis van Kajafas die Jezus overdroeg aan Pilatus en naar de gevangenis waar hij gemarteld werd. Onderweg is er dan een plaats waar Jezus weende over Jeruzalem, hij zou nu tranen te kort hebben. Dan de plaats waar zijn moeder Maria langs de route stond en de plaatsen waar hij viel over die vreselijke keien hier.

Weer thuis Het afhandelen op het vliegveld van TelAviv was geen pretje. Als je de foto’s bekijkt zie je dat er veel is gebeurd in die weken. Hierover wil ik graag vertellen en zal dan foto’s en een presentatie gereed hebben. Als je in staat bent ook als waarnemer op pad te gaan met CPT Doe het! De mensen waar je komt, die in zulke moeilijke omstandigheden leven, zijn je dankbaar voor de aandacht die je aan hen geeft. Er zijn ook verschillende andere landen waar je naar uitgezonden kunt worden. Cocky de graaf 30

Vrouwen voor Vrede Ridderkerk schenken kaanse begrippen behoorlijk gestructureerd. Er is een formele stichting opgericht, de MCCF. Deze foundation heeft in de omgeving van Mkushi 18 hectare land gekocht. De bedoeling is dat er op dit land vier woonhuizen voor weeskinderen komen. Daarnaast zijn er plannen voor een school. Om enerzijds in het eigen levensonderhoud te kunnen voorzien en anderzijds de mogelijkheid tot het bieden van vakonderwijs te hebben, komt er een varkensschuur, een kippenschuur en worden maïs en groenten geplant. Op dit moment zijn de eerste bomen en groenten geplant. De foundation is druk bezig met fondsenwerving. De foundation heeft een bestuur, waarin onder andere enkele lokale, blanke boeren zitting hebben. De beschikbare fondsen zijn nog beperkt. Dat leidt tot een “kip – ei” situatie: wanneer het project is opgestart komt er geld beschikbaar om het project verder uit te bouwen, maar om het project van de grond te krijgen is geld nodig. Lokaal zijn bakstenen, zand en grind beschikbaar gemaakt om met de bouw van het eerste woonhuis te kunnen beginnen.

In december steunden Vrouwen voor Vrede Ridderkerk twee projecten met elk 2500 euro De eerste 2500 euro gingen naar Maranatha Children Centre Foundation (MCCF), Mkushi, Zambia. In de stad Mkushi in Zambia heeft mevrouw Schola Kwenda het initiatief genomen tot de realisatie van het Maranatha Children Centre. Zij heeft haar baan als verpleegkundige bij een grote particuliere school opgezegd en is vol vertrouwen begonnen aan dit project. Zoals zoveel Afrikaanse landen kampt ook Zambia met de dramatische gevolgen van HIV/Aids. Dit leidt ertoe dat meer en meer kinderen op jonge leeftijd wees worden. De primaire doelgroep van dit project bestaat uit wezen die nauwelijks tot geen sociale context meer hebben, waarbinnen zij kunnen worden opgevangen. De aanpak van het project is voor Afri-

31

Op dit moment wordt voor de bouw van één of meer woonhuizen met de Nederlandse stichting World Servants gesproken om te bezien in hoeverre deze stichting de bouw van de woonhuizen in haar programma voor de komende jaren kan opnemen. Het stichtingsbestuur van de MCCF zoekt op korte termijn sponsoren voor bouwmaterialen voor het eerste woonhuis, een container voor de opslag van bouwmaterialen, fondsen om lokale aannemers te kunnen inhuren, ondersteuning in de kosten van levensonderhoud van mevrouw Kwenda, een transportmiddel voor de stichting.

van de Voedselbank. Vrouwen voor Vrede schenken 2500 euro in de vorm van bonnen van C1000 aan het Dillenburgplein. De heer Rondberg van C1000 maakte van de gelegenheid gebruik om ons hierbij 10% korting te geven! Waarvoor onze hartelijke dank. In januari schonken Vrouwen voor Vrede drie maal 1250 euro aan drie verschillende projecten, de Stichting El Fuego in Peru, de Stichting Hester in Mexico en een handwerkproject in Remera, Rwanda.

Stichting El Fuego in Peru De stichting is opgericht in 2005 en zet zich in voor straat- en weeskinderen in Peru door het aanbieden van aanvullend onderwijs, het verzorgen van gezonde maaltijden en het herinrichten van scholen en tehuizen. De stichting kent meerdere projecten, waaronder Project Comedor El Fuego, dat in 2008 een klein restaurant (comedor) heeft opgezet voor kansarme kinderen in een sloppenwijk in Ayacucho. Het project draait inmiddels zeer goed. Er wordt snel en efficiënt gewerkt, de vrou-

De tweede 2500 euro gingen naar de Voedselbank in Ridderkerk.

Inmiddels een vertrouwd begrip, ook in Ridderkerk is de Voedselbank. Maar wel zeer welkom voor al die mensen die moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Het betreft mensen met hoge schulden, éénoudergezinnen, jonge gezinnen en ouderen die van een karig inkomen moeten zien rond te komen. Inmiddels kunnen ongeveer 50 gezinnen rekenen op een wekelijks voedselpakket 32

wen zijn erg goed op elkaar ingespeeld. Iedere dag wordt voor 150 kinderen een maaltijd bereid. Bovendien verzorgen zij de inkoop, voorraadbeheer, administratie en cateringopdrachten voor lokale bedrijven. Door het volgen van meerdere opleidingen en het lopen van stages zijn de vrouwen enorm gemotiveerd. Zij voelen zich verantwoordelijk voor “hun” Comedor. En lokaal genieten zij aanzien omdat zij een bedrijf runnen en kinderen van een maaltijd voorzien. Om het geheel nog efficiënter te kunnen laten draaien zijn enkele uitbreidingen gewenst, waaronder een aardappelmachine, een waterzuiveringsinstallatie en de mogelijkheid reclame te kunnen maken voor cateringopdrachten.

In Nederland en Europa informeert Hester waar mogelijk over de wantoestanden in Ciudad Juárez.

Handwerkproject in Remera in Rwanda Het project Production Artisanale beoogt het verbeteren van de mogelijkheden van de mensen die HIV/AIDS besmet zijn en andere minderbedeelden die ten gevolge van hun situatie niet normaal kunnen werken. Door het beleid van de Rwandese regering mogen er geen plastic zakken gebruikt worden voor wat dan ook. Omdat verpakkingsmateriaal en tassen toch nodig zijn is een goed alternatief, het gebruik van manden. Via een opgerichte coöperatie wordt touw enz. ingekocht. De doelgroep kan in de eigen omgeving het werk verrichten, de producten verkopen, waardoor de omstandigheden van de gezinnen verbeteren.

De Stichting Hester Deze stichting is opgericht in 2004 n.a.v. de verkrachting en moord op de Nederlandse Hester van Nierop tijdens een vakantie in de Mexicaanse grensplaats Ciudad Juárez. Deze stad is berucht om het vele geweld tegen vrouwen dat daar vrijwel ongehinderd plaatsvindt en waar door de Mexicaanse overheid niet adequaat tegen wordt opgetreden. De stichting Hester wil geweld tegen vrouwen in Ciudad Juárez voorkomen door financiële hulp te bieden aan Casa Amiga. Deze Casa Amiga verleent psychische, juridische, educatieve en maatschappelijke hulp en geeft voorlichting en educatie aan het publiek en aan politie, justitie en andere overheidsorganisaties. 33

Sietje van Dam uit Zuphen onderscheiden werden telkens honderden nieuw gemaakte ''Vredesbulletins'' uitgedeeld. Sietje van Dam heeft in die bulletins heel wat stukjes geschreven. Vooral was zij begaan met kinderen in moeilijke situaties. Zij wijst ook vaak op positieve ontwikkelingen die er toch ook zijn want dat vind zij belangrijk. Sietje is ook actief lid van IKV/PaxChristi en op vele andere manieren bezig met vredeswerk.

Bij de Nieuwjaarsreceptie in Zutphen op maandag 3 januari 2011 is Sietje van Dam onderscheiden: zij mocht de ''Meander'' plus oorkonde ontvangen uit handen van de burgemeester. Haar viel die eer te beurt vanwege haar 30jarige inzet voor de Bolwerkstuin, waar zij de leiding had en welke zij met een team van vrijwilligers bewerkte, onderhield en waar zij ook rondleidingen gaf.

Het lijkt erop dat de KringVoorVrede geen been meer heeft om op te staan, wat helaas letterlijk geldt voor Sietje van Dam: zij kan 't staan helaas niet meer volhouden. Het is fijn dat Zutphen inmiddels deelneemt aan een krachtig vredesinitiatief en in het nieuwe jaar al voor de tiende keer met heel veel mensen en instanties samen aan de INTERNATIONALE DAG VAN DE VREDE OP 21 SEPTEMBER plaatselijk gestalte geeft. Ook fijn dat Zutphen al vele jaren vredesinitiatieven steunt zoals de verklaring van kernwapenvrije gemeente, met nota bene een Burgemeester die 'BurgemeestersVoorVrede' steunt (Mayors for Peace). Sietje, mevrouw van Dam, het ga je goed! Joop de Vries van de Kring Voor Vrede Zutphen

Er is meer genoemd door de burgemeester als reden, maar er is nog meer te noemen waarvoor zij eer verdient. En daarom hebben we een stukje geschreven vanuit de KringVoorVrede. Mevrouw Sietje van Dam heeft 't verdiend om nu even in 't zonnetje gezet te worden met de uitreiking van Zutphen's Meander (het beeldje van Maïté Duval). Ook heeft mevrouw Sietje van Dam haar sporen verdiend als trouwe medewerker aan de Kring Voor Vrede Zutphen, destijds begonnen als 'Stiltekring VoorVrede'! Sinds 1984 werd haast elke laatste zaterdag van de maand, midden op de Zutphense Houtmarkt gestaan, demonstrerend voor de vrede en tegen oorlog en geweld, tegen kernwapens en wat dies meer zij, en vooral vóór meer vrede. Daarbij

Sietje van Dam(links) mocht de Meander tot haar eigen grote verrassing in ontvangst nemen. "Ik was stomverbaasd toen bleek dat ik het geworden was", zei ze later. De jongerenonderscheiding ging naar de 19-jarige Cynthia Imhoff.

34

Kirsten van den Hul als vrouwenvertegenwoordiger bij VN Sinds het ontstaan van de Verenigde Naties in 1945 maakt ieder jaar een VN Vrouwenvertegenwoordiger deel uit van de Nederlandse Koninkrijksdelegatie naar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Nederland is hiermee uniek en leidend in de wereld. De VN Vrouwenvertegenwoordiger wordt van oudsher geselecteerd en begeleid door de Nederlandse Vrouwen Raad (NVR). De VN Vrouwenvertegenwoordiger houdt op de NVR-website een weblog bij: www.nederlandsevrouwenraad.nl/vrouwenvertegenwoordiger. De Nederlandse Vrouwen Raad heeft Kirsten van den Hul voorgedragen als Vrouwenvertegenwoordiger naar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties voor 2011. Kirsten is inmiddels begonnen met haar weblog. Kirsten van den Hul (Deventer, 1976) is change agent. Ze presenteert, schrijft, adviseert en inspireert op het kruispunt van cultuur, diversiteit, communicatie en verandering. Door haar brede talenkennis (onder meer Arabisch, Spaans en Russisch) en buitenlandse woon-en werkervaring is Kirsten een echte wereldburger die liever uitgaat van wat mensen bindt dan van wat ze scheidt. Haar motto: “I am who I am because of who we all are” (Desmond Tutu).

Femke Halsema meest in het nieuws in 2010 Om de zichtbaarheid van vrouwen te vergroten heeft ZijSpreekt samen met Vrouwenindemedia.nl de Vrouwen in de Media Award 2010 in het leven geroepen. De mediaprijs gaat naar Femke Halsema, tot 17 december jl. partijleider voor Groen Links, omdat zij de vrouw is die in 2010 het meest in het nieuws is geweest. Dit blijkt uit een analyse van de aanwezigheid van vrouwelijke politici in de media. Femke Halsema steekt met 1379 'hits' (gesignaleerd in bijna alle landelijke dagbladen en een aantal informatieve tv-programma's van de publieke omroep) met kop en schouders boven haar vrouwelijke collega's uit. De award is een bronzen beeld van kunstenares Yvonne Visser. 35

Vredesvrouwen Vrouwen verjagen kindsoldaten Dit keer geen vertaling uit het boek 1000 Vredesvrouwen, maar een hoopvol verhaal van sterke vrouwen in Somalië

Vorig jaar mei omsingelden 750 soldaten het ziekenhuis dat “Mama” Hawa Abdi als veilige plek creeerde voor 100.000 vluchtelingen in Somalië. Ze werkt hier samen met haar twee dochters, die beiden ook arts zijn. De soldaten vroegen haar “Waarom leid jij dit ziekenhuis: je bent oud en je bent vrouw?”Ze realiseerden zich niet dat Mama Hawa een van de weinige geschoolde artsen in de regio is en dat Mama Hawa met kliniek, school en voedselprogramma voor duizenden mensen zorgt. Uren hielden een aantal soldaten haar onder schot terwijl de anderen,

meestal jongens van 15-16 jaar apparatuur en ramen kapotschoten en papieren verscheurden. De soldaten hoorden tot een van de meest gewelddadige islamitische groepen, bekend om het afhakken van handen en het stenigen van mensen verdacht van overspel. Ze plaatsten Hawa vijf dagen onder huisarrest, sloten het ziekenhuis en joegen 24 ondervoede kinderen het bos in, waar ze overleden.

Dr Hawa Abdi Dhiblawe (midden) met haar twee dochters, Dr Amina Mohamed Abdi, en Dr Deqa Mohamed Abdi

36

Maar er gebeurde iets uitzonderlijks. Honderden vrouwen uit het kamp durfden, moreel gesteund door Somaliërs in het buitenland, te protesteren en zorgden ervoor dat de soldaten zich terugtrokken. Mama Hawa stond erop dat de soldaten – schriftelijk- excuses zouden maken, hetgeen ze tegenspartelend deden. “Ik vertelde hen dat ik het ziekenhuis niet zou verlaten en dat als ik zou sterven dit waardig en met mijn mensen zou gebeuren.” Ook riep ze hen toe: “Jullie zijn jong, man en wat heb je al voor de samenleving gedaan?”.

Rambo. Als 12 jarige zag ze hoe haar moeder bij een bevalling overleed. Vanaf toen droomde ze ervan mensen te redden en dat geen vrouw bij de bevalling zonder hulp zou zijn. Ze heeft daartoe al eerder een ziekenhuis opgezet met daarbij een onderwijsprogramma over voeding en werkgelegenheid voor vrouwen. Recent is Mama Hawa aan een hersentumor geopereerd maar na herstel gaat ze gewoon weer door met haar werk. Zij en haar dochters zijn in verschillende internationale tijdschriften tot Vrouwen van het jaar 2010 gekozen.

Mensen zeggen van Mama Hawa dat ze een combinatie is van Moeder Teresa en

Bron: International Herald Tribune. Lineke Schakenbos

8 Maart, 100ste Internationale Vrouwendag Binnenkort is het 8 maart en vieren we Internationale Vrouwendag in Amsterdam en in Venezuela met vrouwen uit meer dan 40 landen! We nodigen iedereen van harte uit om aan dit feestelijke en strijdbare gebeuren mee te werken.We zijn bezig de 8 maart viering in Amsterdam te organiseren, samen met vrouwen die met de Nederlandse delegatie voor de Internationale Vrouwenconferentie 2011 naar Caracas,Venezuela, gaan. In Caracas zal van 4 tot 8 maart 2011 de Wereld VrouwenConferentie worden gehouden in het kader van de viering van de 100ste Internationale Vrouwendag. De conferentie is het idee van vrouwen uit Equador, Argentinie, Venezuela en Duitsland, die veronderstellen dat de recessie in de wereldeconomie vooral voor vrouwen slecht zal uitpakken en dit op 8 maart, Internationale Vrouwendag, gezamenlijk aan de kaak willen stellen. De voorbereiding in Nederland is in volle gang. Hoewel we een rijk land zijn, en er het idee heerst dat vrouwen niets meer te mopperen hebben (b.v. in het onderwijs is de achterstand ingelopen) zijn er nog genoeg gebieden waar van alles aan de hand is. Denk b.v. aan minder inkomen bij een betaalde baan, minder opgebouwd pensioen, meer vrouwen in de bijstand, beeldvorming in de media en reclame; mishandeling en verkrachting, de aandacht voor vrouwen in sport. Inmiddels zijn er een paar werkgroepen aan de slag gegaan – waarbij meer vrouwkracht welkom is! Namens het 8 maartcomité Amsterdam, Jane Possel 06-6206037 37

VredesView Gerlinde Wassink, care giver In de Verenigde Staten ontmoette ik Gerlinde Wassink (40 jaar). Zij woont in Lexington met haar man en twee zonen en is care giver. Kun je in het kort iets vertellen over jouw werkzaamheden als care giver? Tijdens ons verblijf als expats in Amerika bezoeken wij hier een nondenominational church Grace Chapel, waar ik voor het eerst hoorde over Stephen Ministry. Het is een ministry gestart in 1975 door een voorganger die merkte tijd te kort te komen om al zijn kerkleden te steunen wanneer ze dat nodig hadden. Bijvoorbeeld bij het verlies van een familielid, langdurige ziekte, werkeloosheid, scheiding enz ‘He realized he had a church full of needs and also a church full of people’. Dus leidde hij een aantal kerkleden op om andere kerkleden te steunen in moeilijke tijden. Zijn lesmateriaal is sindsdien omarmd door veel kerken in Amerika. Je wordt opgeleid om anderen te ondersteunen, zonder ze te willen veranderen. Maar ook zonder er zelf aan onder door te gaan. En er is aandacht voor het herkennen van signalen die aangeven dat de personen professionele hulpverlening nodig hebben en hoe je ze dan kunt doorverwijzen. Inmiddels steun ik zelf bijna een jaar een vrouw die veel nare dingen tegelijk kreeg te verwerken in haar leven. Het is zo goed om haar te kunnen steunen, en is zo prettig om te weten dat ik haar problemen niet ga oplossen, maar er wel voor haar

kan zijn. Dat ik niet wakker hoef te liggen vol zorg over haar, maar dat ik wel voor haar kan bidden. Het is zo goed voor haar om een beroep op mij te kunnen doen, zonder bang te hoeven zijn dat ik nu wel weer genoeg heb van haar problemen. En als het nodig is heb ik de steun van een groep van Stephen Ministers. We komen om de 14 dagen bij elkaar, voor ‘ongoing education’ en het vertrouwelijk bespreken van elkaars ‘care receivers’. Soms zegt mijn ‘care receiver’; kun je niet even aan je groep vragen of het wel normaal is wat ik doe? 38

Wat betekent Vrede voor jou? In het groot betekent Vrede voor mij ‘toestand waarin geen oorlog’ heerst. Maar voor mij geldt, net als voor de meesten van ons dat we niet in een situatie zijn waarin we direct kunnen meebeslissen of er wel of geen oorlog wordt gevoerd. Toch geloof ik dat ik er invloed op heb. Door in ons eigen leven kwaad zo min mogelijk kans te geven. Kwaad voedt kwaad volgens mij.

geen vrede met het feit dat er zoveel verschillende christelijke kerken bestaan. Ik weet dat iedere kerk oprecht probeert het beste vorm te geven aan zijn interpretatie van de bijbel. En ik heb veel respect voor de passie waarmee mensen Jezus willen volgen op deze manier. Ik heb het er alleen heel moeilijk mee dat het leidt tot verdeeldheid van kerken en veel tijd die besteed wordt aan dit soort interne zaken, in plaats van aan het ondersteunen van de maatschappij.

Hoe komen wij tot vrede? Door in ons eigen leven kwaad geen kans te geven. En met kwaad bedoel ik dan, proberen anderen geen pijn te doen, niet te veroordelen, niet te liegen enz. Natuurlijk lukt dat mij ook helemaal niet. Maar het is wel een uitgangspunt voor elke dag.

Met wie zou jij vrede willen sluiten en waarom? Met iedereen! Wanneer heb je voor het laatst iets vredigs gedaan? Ik ben niet iemand die meeloopt met vredesdemontraties of stille tochten. Niet dat ik er iets tegen heb, maar bij iets vredigs doen denk ik toch het eerst aan het herstellen van relaties. Dus het laatste dat ik heb gedaan is het rechtzetten van een misverstand met een vriendin.

Wat betekent vrede voor jou persoonlijk? In je priveleven en in je werk? Vrede voor mij persoonlijk betekent een goede relatie met God. Ik probeer meer van God te houden dan van al het andere. Dat beschermt me. Ik bedoel, God erkennen als belangrijker dan al het andere, relativeert enorm de waarde die je hecht aan bezittingen, maar ook de waarde die je hecht aan je eigen ego. Dat helpt als je je ergert aan de buurvrouw of je baas. En hoeveel ruzies gaan niet over materiële zaken of over een deuk in je trots. Tegelijkertijd geeft juist die relatie met God me genoeg eigenwaarde om zo te kunnen relativeren. Omdat wij mensen nou weer net het allerbelangrijkste zijn voor Hem.

Wat is je vredestip? Ik houd mezelf voor dat ik net zoveel van mezelf mag houden als van de ander, en dat ik dus net zoveel van de ander wil houden als van mezelf. Caro Bonink

Waar heb je geen vrede mee? Wat zou je willen veranderen in je leven? Ja, dan kom ik toch bij de kerk uit. Ik heb 39

Woensdag 8 december 2010 was de officiële opening van de tentoonstelling over de 1000 vredesvrouwen in de openbare bibliotheek van Wageningen. De burgemeester van Wageningen werd op dat moment Mayor for Peace. In zijn hand de info/Nieuwsbrief van Vrouwen voor Vrede die hem daartoe had geïnspireerd.

De 2de vrouw van links, Doortje Kuis, van Vrouwen voor Vrede had de expositie georganiseerd. 40

Totale oorlog: Israël tegen de democratie n december 2010 liet de Israëlische Coalitie van Vrouwen voor Vrede een rapport het licht zien met de titel 'Totale oorlog: Israël tegen de democratie'. Dit rapport beschrijft de toenemende politieke vervolging van vredesgroepen en mensenrechtenorganisaties. In het ruim 60 bladzijden dikke rapport staan van de staat Israël … en daarom is sprake van antidemocratische wetten, zijn we getuigen van een toenemende het optreden van de geheime politie Shin vloedgolf. Dat is de ideologische grondBet in samenwerking met de rechtbank, slag. Dat ontkiemt allereerst in Europa. het nadrukkelijker optreden en intrigeren Het brengt een soort politieke correctheid van openlijk facistische organisaties en teweeg, vindt zijn weg in belangrijke seglobbygroepen als Im Tirtzu of z.g. onder- menten van de media en breidt zich langzoeksbureaus als NGO-monitor, die het zaam uit, en overtuigt ook regeringen”. rechtse parlement soms met succes beïn- Bibi Netanyahu, juni 2010. vloeden. Hieronder volgt een selectie van de maatDe organisaties die volgens NGO Moni- regelen en feiten uit het rapport die door tor terroristen steunen, zijn o.a. Amnesty de bovengenoemde uitspraak van NetaInternational, Human Rights Watch en nyahu worden gedekt. De volgende wetOxfam Novib, en recentelijk - zoals blijkt ten zijn onder de huidige regering uit een interventie van het Nederlandse Netanyahu door de Knesseth aangenoministerie van Buitenlandse Zaken - ook men: de Interkerkelijke Organisatie voor Ont- • Verbod om de dag van de onafhankewikkelingshulp ICCO. lijkheid van de staat Israël te herdenken als “dag van de Naqba”, daarover In dit verband wordt in de conclusie de geschiedenisonderwijs te geven of op volgende uitspraak van Israël’s machtigandere manier te publiceren. In het ste staatsman aangehaald. “Er is een veroorspronkelijke wetsvoorstel zou de band tussen elementen die zogenaamd overtreder gestraft worden met maxibezorgd zijn over mensenrechten met elementen die meer dan elk ander element deze mensenrechten met voeten treden. Dit verband neemt slechts één doel op de korrel of heeft in het begin het vizier daarop gericht, en dat is het voortbe-

I

41

maal drie jaar gevangenis; uiteindelijk is aangenomen dat de instellingen (scholen) of personen zouden worden uitgesloten van elke vorm van subsidie. • Verbod van financiële steun van buitenlandse organisaties aan Israëlische verenigingen. Wie deze steun toch ontvangt, riskeert een jaar gevangenisstraf. Deze wet is vooral gericht tegen vredesorganisaties en charitatieve instellingen voor minderheden. Zionistische organisaties en kolonisten vallen buiten deze wet. • Anti-boycotwet. Wie oproept tot een boycot of economische uitsluiting kan gerechtelijk worden veroordeeld tot een schadeloosstelling van minimaal 30.000 shekel aan het getroffen joodse bedrijf. Deze wet betreft ook bedrijven in nederzettingen in de bezette gebieden. • Antiterreurwet: Onder steun aan terrorisme wordt ook begrepen: steun aan Palestijnse onderwijsinstellingen, charitatieve instellingen en welzijnsinstellingen. Verder wordt activiteit tegen soldaten in de bezette gebieden gezien als een terreurdaad. “Indirecte hulp” aan terreur wordt zwaar gestraft, ook al gebeurt dat onopzettelijk of zonder dat iemand zich daarvan bewust is. Iemand die van terrorisme wordt verdacht kan zonder proces gevangen worden gehouden op bevel van het leger of de geheime dienst Shin Bet. De wet past de norm toe van Robespierre’s Verdachtenwet uit 1793: Wie van terrorisme wordt verdacht, is bij voorbaat schuldig en moet zelf voor de rechtbank - als het daartoe komt - zijn onschuld bewijzen.

De volgende wetten zijn in voorbereiding: • Verplichte loyaliteitsverklaring van elke burger aan de staat Israël, waarin hij zich bereid verklaart elke dienstplicht te vervullen die hem wordt opgelegd: leger, arbeidsdienst etc. • Invoering van ballotagecomissies in gemeenten of wijken, die ongewenste personen kunnen uitstoten. • Een verplichte eed van trouw aan de zionistische staat Israël en zijn beginselen voor gekozen volksvertegenwoordigers, wat de verkiesbaarheid van kandidaten die voor Arabische belangen opkomen uitsluit. • Een verplichte bereidverklaring voor filmproducenten en cineasten om hun werk ter beoordeling aan de zionistische staat voor te leggen. • Een wet die illegaal binnengekomen vluchtelingen straft met zeven jaar gevangenisstraf en ook degene die hen helpt • Ontzegging van het Israëlische staatsburgerschap voor veroordeelden voor spionage of (hulp aan) terrorisme. Wat voor Arabieren (en wellicht ook voor joden) praktisch verbanning en deportatie betekent. • Verbod voor staatssteun aan kunstenaars en atleten die geen militaire dienstplicht hebben vervuld. Reeds nu is het al praktijk dat processen die worden gevoerd op aangifte van de Shin Bet geheim zijn en dat ook de vonnissen en gerechtelijke strafbevelen niet openbaar mogen worden gemaakt. Dat geldt bijvoorbeeld voor de publicatie van zaken die de Shin Bet liever geheim had willen houden, wat voor de rechter als ‘spionage’ wordt aangebracht. Met name journalisten die kennis hebben van oor42

logsmisdaden in bezet gebied worden daarvan het slachtoffer. Brengt men dit in verband met de regels over gevangenzetten zonder proces en deportatie die hierboven zijn beschreven, dan kan men in Israël reeksen verdwijningen verwachten. Het rapport spreekt nu al van martelverhoren – maar dat is geen nieuws meer. Uit het rapport blijkt dat de regering Netanyahu zich in toenemende mate zal gaan keren tegen burgers in eigen land en zich daar zal gaan gedragen als het leger in de bezette gebieden. Zij zal zich vooral

keren tegen de vrijheid van meningsuiting. het verzet tegen oorlogsmisdaden van het Israëlische leger en tegen zowel linkse als orthodoxe gewetensbezwaarden, die als vijanden van het land worden gezien. Het zal niet lang meer duren of Israël zal in het gehele land voor alle burgers ophouden een democratische staat te zijn, hetgeen door een agressieve minderheid luid zal worden toegejuicht. Volledige tekst van het rapport: coalitionofwomen.org/home/english/articles/Political_Persecution_Report/AllOutWar-in ternet-ENG.pdf

RAGING GRANNIES OP ZOEK NAAR NIEUWE GRANNIES!! Met zeven Vredesvrouwen startte in maart 2007 ons koor van Nederlandse Raging Grannies. Wij laten ons horen op allerlei manifestaties die net als wij ‘Vrede, Gerechtigheid en Gelijkheid’ in hun vaandel dragen. Ook al mogen we niet klagen over ons aantal Grannies, toch zijn we op zoek naar enkele nieuwe leden, vooral omdat we ook nog al eens op korte termijn worden uitgenodigd om ergens in het land (vaak Amsterdam of Den Haag) te komen zingen. En niet iedereen kan dan op zo’n moment aanwezig zijn. Ons repertoire bestaat uit een flink aantal protestliederen, liedjes over vrede en politiek getinte teksten op meestal bekende meezing melodieën. Janny Beekman begeleidt ons vaak op haar trekzak, wat een extra kleur en klank geeft aan ons gezang. De liedjes ontstaan doordat een Granny, die zich erg betrokken voelt bij een bepaald onderwerp, een lied schrijft; waarna we tijdens de repetities met elkaar de tekst verfijnen. We repeteren meestal op maandagmiddag ongeveer eenmaal in de zes weken. We zingen dan van 12.00-15.00 uur met een pauze. De repetities worden meestal in Utrecht gehouden, goed bereikbaar, centraal in het land. We zoeken dus uitbreiding van ons koor. Je hoeft geen echte oma te zijn. Je hoeft ook niet perse in Utrecht te wonen, Vrouwen voor Vrede vergoedt de reiskosten. Je hoeft niet prachtig te zingen, maar wel wijs kunnen houden. Maar vooral, gewoon lekker meezingen en daaraan plezier beleven met elkaar. Vrouwen, die een instrument bespelen zijn ook zeer welkom. Meld je aan bij Janny Beekman. 0595 572595 of 06-10399188 of per e-mail [email protected] Aarzel niet me te bellen of te mailen als je nog vragen hebt. 43

Leesmateriaal De nieuwe huurling Er is een snelle groei van het aantal Nederlandse bedrijfjes dat diensten aanbiedt in de private militaire en veiligheidssector. Ze verrichten vaak voorheen als militair beschouwde taken. Dit blijkt uit een door de Campagne tegen Wapenhandel gepubliceerd rapport. De private militaire en veiligheidssector overheid, krijgen weinig aandacht. in Nederland blijkt stevig in ontwikke- De door de regering overgenomen criteling te zijn. Nieuwe bedrijven manifeste- ria uit een advies van de Adviesraad Inren zich met een aanbod van trainingen ternationale Vraagstukken (AIV) bieden – al dan niet met wapens – en de bereid- weliswaar enig houvast bij de inhuur van heid ingezet te worden voor piraterijbe- bedrijven door Defensie, maar het is de strijding en risicovolle opdrachten in vraag of deze eenduidig en consequent spanningsgebieden. Bedrijven pochen op gehanteerd (kunnen) worden. trainingen door leden uit de Israëlische militaire elite en personeel dat bestaat uit Het rapport 'De opkomst van de nieuwe ervaren en strategisch gevormde ex-ma- huurling. Over private diensten in de miriniers/commando's gespecialiseerd in litaire- en veiligheidssector' is te vinden toenemend maritiem geweld. op:www.vredesmuseum.nl/download/ huurlingen.pdf Er is weinig regulering voor deze, veelal Auteur: Mark Akkerman door oud-militairen geleide, bedrijfjes. Eindredactie: Wendela de Vries Instelling en handhaving van een duide- Uitgave: januari 2011 lijk controlemechanisme op deze dien- Deze analyse is een uitgave van de Camstenlevering, alsmede het starten van een pagne tegen Wapenhandel verplichte registratie, is geboden. Voor de opkomst van de private militaire sector die diensten aan Defensie aanbiedt wordt internationaal gezocht naar juridische aansprakelijkheidsmechanismen. Andere wezenlijke bezwaren tegen de introductie van marktdenken bij Defensie, die betrekking hebben op ondermijning van het geweldsmonopolie van de 44

Argentijnse kunstenaar bouwde Weapon of Mass Instruction in Den Haag januari, stoomde de tank op naar de binnenstad van Den Haag, het centrum van de macht in ons land. De tank gaat 'De strijd aan met het gebrek aan kennis en verbeeldingskracht,” aldus Lemesoff. "En ja, natuurlijk is het ook de bedoeling dat de dames en heren in de witte gebouwen aan de overkant de boodschap meekrijgen".

De Argentijnse kunstenaar Raul Lemesoff (1972) bouwde in een loods in Den Haag zijn derde Weapon of Mass Instruction (Arma de Instrucción Masiva). Het is een met boeken overgroeide tank die op een krachtige manier duidelijk maakt dat er niet te spotten valt met literatuur. Lemesoff presenteerde de tank op het Writers Unlimited - Winternachten festival in Den Haag, 20 en 23 januari. De Haagse tank is een variatie op de tank die hij in Argentinië gemaakt heeft. Daar bouwde hij een oude Ford Falcon van de Junta - symbool voor de repressie van het oude regime - om tot een tank, bekleed met boeken. Daarmee heeft Lemesoff vooral achterstandsbuurten en arme streken in Argentinië aangedaan, en is hij zelfs buurland Uruguay binnengevallen. De boeken op de tank deelde hij niet alleen uit aan geïnteresseerde voorbijgangers maar ook aan volwassenen en kinderen in afgelegen dorpen, waar geen bibliotheek te vinden is. Donderdag, 20

foto Michael Stravato

Lemesoff verblijft 3 maanden lang in Den Haag op uitnodiging van Kosmopolis Den Haag en Writers Unlimited. Tijdens het festival lichtte Raul Lemesoff zijn project toe, in een gesprek met Mathijs Deen. De tank was drie dagen bij de ingang van Theater aan het Spui te zien.

Droomconferentie In juni 2011 zal in Nederland (Kerkrade) een droomconferentie plaatsvinden waaraan Jean Campbell meewerkt. Zij is oprichtster van de World Dream Peace beweging, een organisatie die wil bijdragen aan vrede via uiteenlopende werkvormen rondom nachtelijke dromen. e-mail: [email protected] http://www.worlddreamspeacebridge.org/

45

Doorbreek huiselijk geweld: praat erover! en poosje terug zat ik in de trein tegenover een jonge vrouw met een bont en blauw gezicht. Ik dacht gelijk aan mishandeling en probeerde niet van haar weg te kijken maar haar juist vriendelijk aan te kijken. Machteloos voelde ik me hierover en dit sprak ik uit tegenover een vriendin. Die gaf me gelijk de tip: je had haar een briefje kunnen geven met daarop je telefoonnummer en de zin: bel me als je hulp nodig hebt.

E

Op 25 november is altijd de Internationale dag voor uitbanning van geweld tegen vrouwen. Dit jaar organiseerde de Nederlandse Vrouwenraad een massaal bezocht congres. Rieky Peeters en ik waren onder indruk van het grote aantal vrouwen met bestuursfuncties uit aangesloten organisaties, die aanwezig waren. In een aantal provincies (Limburg, Brabant, Zeeland en Overijsel) was het afgelopen actiejaar veel activiteit ontplooid en de vertegenwoordigsters van die provincies deden hiervan boeiend verslag. Namens staatssecretaris Teeven van Justitie en Veiligheid, bracht ambtenaar R. ter Kuile een zak geld mee: het project kan worden voortgezet. Dieny Scheffer, voorzitter van de Vrouwenraad straalde toen ze dit aanbod aannam. Ook “spontaan” zijn goede dingen gebeurd. Gedeputeerde Mw. B. van Haaften-Harkema van de provincie Noord Brabant vertelde dat hoewel de provincie wettelijk geen taak heeft, ze toch structurele zaken op het gebied van preventie en optreden bij huiselijk geweld hebben opgezet. De organisatoren hadden voor dit symposium met zo’n zwaar onderwerp gekozen voor korte inleidingen en een

gevarieerde manier van werken: de kinderboekenschrijfster Trudy van Harten las voor uit een boek* dat voor kinderen die geweld hebben meegemaakt is geschreven. Jale Simsek vertelde hoe ze huiselijk geweld onder vrouwen van nietNederlandse afkomst bespreekbaar leert maken. Er was achtergrondsmuziek op gepaste momenten en we hebben ook in kleinere groepen ervaringen uitgewisseld. Het meest indruk heeft op mij het gesprek gemaakt dat Adelheid Roosen, ambassadeur van de Vrouwenopvang, voerde met vier jonge vrouwen (twee allochtoon, twee autochtoon) die het ervaren geweld omzetten in positieve acties. Ik werd er stil van toen een van de vrouwen vertelde hoe ze nu beroepsmatig met allochtone daders werkt. Ze zei dat bijna elke dader geweld heeft gezien of ervaren in zijn jeugd. Mede daarom werkt ze er hard aan dat het geweld stopt: dan kan de spiraal doorbroken worden. 46

Zoals je merkt staan er geen getallen over huiselijk geweld in dit artikel en dat heeft twee redenen. Enerzijds wisselen de aantallen en is alleen maar bekend wanneer aangifte wordt gedaan. Anderzijds onthoud ik de getallen niet: elk slachtoffer is er voor mij een teveel.

Keizersgracht 43/45 1018RC Amsterdam ISBN 9789085605775 Deze uitgeverij heeft meer boeken voor kinderen in moeilijke situaties. Zo schreef Martine Delfos een boek voor kinderen na sexueel misbruik.

Hieronder vind je in een kadertje een paar uitspraken die op het symposium zijn gedaan en die wij ons ter harte kunnen nemen. Bij de NVR kun je op de website meer lezen of je kunt bij hen informatie opvragen: want als het om huiselijk geweld gaat is elke daad er een.

Nederlandse Vrouwenraad Project Doorbreek Huiselijk Geweld, praat erover! Benoordenhoutseweg 23 2596 BA den Haag 070-3469304 www.nederlandsevrouwenraad.nl

Rieky Peeters en Lineke Schakenbos *“Niemand mag het weten” door Trudy van Harten. Uitgeverij Nino, Nieuwe

Wat doe je als je ziet/hoort dat er huiselijk geweld is in je omgeving? Belangrijk is het om te beginnen met belangstelling en begrip tonen. Vraag eerst “Hoe gaat het met je?” Luister aandachtig. Niet meteen zeggen: “Ga bij die man weg!” of de man veroordelen want dan sluit je waarschijnlijk de deur en wordt het contact verbroken. Kijk goed om je heen. Veel vrouwen die mishandeld worden zijn geisoleerd. Ze hebben iemand nodig om op te kunnen terugvallen. Het bespreekbaar maken van huiselijk geweld maakt de vrouw weerbaar. Hulpverlening moet vrouw en man en de kinderen bereiken. Zorg dat je altijd weet hoe de hulpverlening bij huiselijk geweld is geregeld in jouw woonomgeving. Je kunt het zomaar ineens nodig hebben. 47

Stiltekringen in het hele land Amsterdam Iedere eerste woensdag van de maand: Wake tegen de wapenhandel Beursplein 13.00-14.00 uur. Saskia Molin, tel. 020-6764625. Iedere eerste Vrijdag van de maand: 12.45-13.45 uur bij het Lieverdje op het Spui. Vrouwen in het zwart. Wake voor vrede in Israël/Palestina. Info: Lily v.d. Bergh, tel. 020-6223661 www.vrouwen inhetzwart.nl. Drachten Stille Wake op koopavond donderdag voor de Doopsgezinde Vermaning in het centrum. Breda Vredeswandeling. Iedere eerste zaterdag van elk nieuw seizoen wordt er een stilte wandeling gehouden om de Asterdplas van ongeveer een uur. Mannen zijn ook welkom. De stiltewandeling is een initiatief van Stichting Ondersteuning Katechese. Voor informatie H. Stassen -76-5651987 en/of M. Visbeen 076-5813312 Groningen Stille Wake door Vrouwen en Mannen in het Zwart om de week op zaterdag. Tijd: 13.00-14.00 uur op de Grote Markt. Leuze: Israël stop de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever. Voor informatie: Janny Beekman, e-mail: [email protected] Leeuwarden Iedere laatste donderdag van de maand 19.30-20.00 uur vredeswake bij de Waag. Utrecht Elke eerste zaterdag van de maand staat de Vredeswakegroep regio Utrecht op de Stadhuisbrug te Utrecht, met op het spandoek ‘Vrede zonder wapens’. Tijd: 14.00-14.30 uur. Een half uurtje dus maar! We zijn maar met een klein groepje. Komt u er ook eens bij staan? Info: Geertje Kuipers, tel. 0345 - 515293 (e-mail: [email protected]), bgg Tilly Okhuizen, tel 030-2615074. Wake van Vrouwen in het Zwart Utrecht. Laatste zaterdag van de maand op de stadhuisbrug in Utrecht van 13.00-14.00 uur, mannen in het zwart zijn ook welkom. Stil protest tegen de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem en voor de ontruiming van de settlements. Voor meer info of deelname of i.v.m. wel/niet doorgaan van de wake, tel. 030-2413646 of e-mail: [email protected] Wierden Incidenteel: stiltekring van de Vredeswerkgroep Wierden. Informatie: Henny Smoes tel. 0546575758 e-mail: [email protected] IJmond-Beverwijk Stiltekring voor de Vrede. Elke eerste zaterdag van de maand van 12.00 tot 12.30 uur Breestraat, Beverwijk. Leuze: ‘In plaats van geweld - ruimte voor dialoog.’ Trees Kruidenberg tel. 0251-222270, e-mail: [email protected] Zeeland Iedere woensdag in Koudekerke. 18.30-20.00 uur, Kerk op het Dorpsplein. Regelmatig ook stiltekringen in Middelburg.Voor meer informatie: Lidy Weststrate tel. 0118-552170. Zutphen ‘Kring voor Vrede’ heeft besloten niet meer elke zaterdag op de Mark te staan maar slechts incidenteel b.v. op zaterdag 28 augustus 2010. Inlichtingen: Sietje, tel. 0575-515000. Maastricht Laatste donderdag van de maand op de markt in Maastricht van 18.15-19.15 uur, mannen in het zwart zijn ook welkom. Stil protest tegen de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem en voor de ontruiming van de settlements. Voor meer info of deelname of i.v.m. wel/niet doorgaan van de wake, tel. 0611307410 of e-mail: [email protected]

48