Vreemde Voettocht Mongolië

KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

Vreemde Voettocht Mongolië Gobi woestijn en Baruun Taiga 31 daagse reis, bestaande uit 2 kampeertrektochten met een unieke totale zonsverduistering in de Gobi

28 juli – 27 augustus 2008 © Arnoud ten Haaft NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga -0Lid van NOC Ì NSF Lid Union Internationale des Associations d’Alpinisme

Inleiding 31 daagse kampeertrektocht in de Gobi woestijn en Baruun Taiga In het hart van Azië ligt een rijk dat ooit een derde van de wereld veroverde: Mongolië. Weinig landen spreken zo tot de verbeelding, en weinig landen waren bovendien gedurende lange tijd zo afgesloten van de buitenwereld. Na de fluwelen revolutie van 1990 gingen de grenzen echter wijd open. Mongolië is nog altijd een zee van land, waar herders in vilten tenten wonen en ruiters jagen met op hun arm een adelaar. © Ttjalling Halbertsma Mongolië is een van land uitgestrekte verlaten berggebieden en eindeloze steppes, Het ligt ingeklemd tussen Siberië en China. De hoofdstad Ulan Bataar heeft ruim een half miljoen inwoners. De rest van het land is leeg en verlaten. Hier trekken anderhalf miljoen nomaden nog vrij rond met hun kudden schapen, geiten, koeien, rendieren, yaks, en kamelen. De kenmerkende ronde vilten tenten, de gers, zullen we regelmatig tegenkomen. Diverse malen zullen we in een kamp worden uitgenodigd. We kunnen dan kennismaken met een eeuwenoude gastvrije leefwijze. Het dun bevolkte land heeft een overweldigende ongerepte en ongeschonden natuur. Dieren als wolven, sneeuwluipaarden, beren, arenden en gieren komen er nog voor. Mongolië is niet alleen een land met zeldzaam natuurschoon, maar is in cultureel opzicht nog één van de meest oorspronkelijke landen. In de nomadische levenswijze is sinds de tijden van Dzjingis Khan maar weinig veranderd. Tijdens deze reis makken we kennis met de twee meest extreme Mongoolse landschappen.

De Gobi is de grote woestijn van Centraal Azië en strekt zich uit van het noorden van China tot diep in Mongolië. Het Mongoolse deel is absoluut geen saai en eentonig woestijngebied. In feite is het meer steppe dan woestijn, het kan in het regenseizoen (juli, augustus) voorkomen dat de woestijn uitbundig in bloei staat. Er zijn echter er ook stukken eindeloze woestijn met zandduinen, uitgestrekte steenvlaktes met luchtspiegelingen en grote zoutmeren. Het gebied wordt doorsneden door bergketens met woeste kloven, waar vaak tot ver in de zomer sneeuw en ijs ligt. De Gobi is zeer dun bevolkt, maar zelfs hier trekken nomaden rond met kudden paarden, geiten en met name kamelen. Daarnaast is er veel wild, bijvoorbeeld gazellen op de vlakten, berggeiten, Marco Polo schapen en grote roofvogels als steppearenden of lammergieren. Op 1 augustus 2008 is in de Gobi woestijn een totale zonsverduistering te zien. Het is de meest onbewolkte plek in het hele pad van de zonsverduistering. Natuurlijk staan wij de zonsverduistering daar op te wachten. NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga -1-

Noord Mongolië is vooral bekend door het nabij gelegen Khovsgol meer, het kleinere broertje van het nabij gelegen Russische Baikal meer. Hier vinden we echter geen steden, spoorlijn of asfaltwegen langs de oevers van het meer. Khovsgol is een diepblauw spiegelend meer omringd door hoge groen beboste bergen. Ten westen van het Khovsgol meer ligt, vlak tegen de grens met Rusland, Baruun Taiga (Westelijke Taiga). Diep in de taiga maken we kennis met een van de meest bijzondere Mongoolse minderheden: de Dukha of Tsaatan die met hun op tipi’s lijkende tenten rondtrekken met hun rendieren. Op weg naar deze trektocht wordt Amarbayasgalant Khiid bezocht, een authentiek boeddhistisch klooster. Onze bagage wordt door de Mongoolse begeleiders vervoerd op lastdieren. In de Gobi zijn dat kamelen, in het noorden hebben we paarden. Wijzelf lopen een dagrugzak van ongeveer 5 kg. Vooral in het noorden van Mongolië kan het terrein vrij zwaar zijn. Aan het einde van de dag worden de dieren afgeladen en zetten we ons kamp op. Eten doen we meestal in of vlakbij een ger. Onze gids verzorgt daar een eenvoudige maaltijd. Dit is een unieke reis voor avontuurlijk ingestelde reizigers met een belangstelling voor de uitgestrekte Mongoolse natuur en de eenvoudige nomadische levenswijze. We gaan naar nieuwe gebieden waar nog niet eerder een NKBV vreemde voettocht is georganiseerd. Bergwandel- en kampeerervaring zijn noodzakelijk. Zie het NKBV-Reisprogramma op www.nkbvreisprogramma.nl voor boekingsinformatie en algemene reisvoorwaarden.

Vreemde Voettochten De Alpen zijn prachtig. Maar er is nog veel meer te beleven. Met je rugzak en een tent door verlaten berggebieden trekken binnen en buiten Europa: ook dat is de NKBV. De tochten staan in het teken van bergsport en cultuur. Laat je meevoeren naar het onbekende.

Met een vreemde voettocht trek je door gebieden die ver van de bewoonde wereld liggen. Gebieden waar de natuur en het landschap ongerept zijn, net als de bewoners. Meestal draag je zelf je tent en rugzak, maar soms vervoeren lastdieren je bagage. Het initiatief en de organisatie van de tocht ligt bij de tochtleider. Sommige tochtleiders bezoeken regelmatig hetzelfde gebied, anderen kiezen steeds nieuwe bestemmingen. Het programma varieert daardoor van jaar tot jaar. Improviseer! De tochtleider zoekt met kaart en kompas een veilige route in ongebaand terrein. We schakelen een lokale tolk en gids in als er geen kaarten beschikbaar zijn van het gebied. Meestal is de route globaal bekend, maar onbegaanbare passen of hoog water kunnen je dwingen een andere route te nemen. Het kan zomaar gebeuren dat je onderweg een uitnodiging krijgt om een familie te bezoeken en dat het kampement op een andere plek wordt opgeslagen dan ’s ochtends was bepaald. Bij onverwachte gebeurtenissen moet de groep soms flink improviseren, zeker doordat je vaak buiten het bereik van NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga -2-

mobiele netwerken bent. Om te genieten van een vreemde voettocht is een avontuurlijke instelling vereist. Omdat je in de groep op elkaar aangewezen bent, is flexibiliteit een gewaardeerde eigenschap. De groepen zijn klein met maximaal tien deelnemers. Een goede voorbereiding is het halve werk Dit cliché gaat sterk op voor een vreemde voettocht. Daarom is deelname aan het kennismakingsweekend (of -dag) verplicht. De tochtleider kan zich een beeld vormen van de conditie van de deelnemers en je kunt je eigen conditie toetsen aan die van de groep. Ook bespreek je de vereiste uitrusting en maak je afspraken over bijvoorbeeld tenten en branders. Door wederzijdse verwachtingen al uit te spreken tijdens de kennismaking, leren deelnemers elkaar snel kennen.

Meer informatie is te vinden op de NKBV internetsite www.vreemdevoettochten.nl Via de tochtleider kan uiteraard ook aanvullende informatie worden verkregen.

Tochtprofiel Voor deze tocht is rugzaktrektocht ervaring en een goede conditie vereist omdat we reizen in zeer afgelegen gebieden waar we volledig op onszelf zijn aangewezen. In de Gobi is het terrein relatief eenvoudig begaanbaar. In het noorden kan het vaak natte terrein in de taiga zwaar zijn om te lopen. We lopen grotendeels over routes en passen die de lokale nomaden met hun kuddes ook gebruiken. Dit zijn meestal geen duidelijke paden, maar meer herkenbare routes die vaker worden gebruikt. Gemiddeld aantal loopuren:

5 tot maximaal 8 loopuren

Tochtzwaarte: *** zware trektocht, rugzaktrektocht ervaring en een goede conditie zijn vereist De zwaarte van een tocht wordt uitgedrukt in één tot vier sterren. De zwaarte hangt onder andere af van de duur van de trektocht, de lengte van de dagetappes, de hoogteverschillen per dag, het gewicht van de rugzak, maar ook het weer, of de mate waarin deelnemers zich aan een andere cultuur moeten aanpassen.

NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga -3-

Waarschuwing, verhoogd risico bij bergsport

De NKBV en de NKBV-Zomerprogramma B.V. spannen zich tot het uiterste in om de aangeboden Vreemde Voettochten op een veilige en verantwoorde manier uit te voeren. Aan het beoefenen van de bergsport blijft echter een verhoogd ongevalrisico verbonden. Ook bij het deelnemen aan een Vreemde Voettocht, dient u zich hier bewust van te zijn; ondanks de inzet van gekwalificeerde Nederlandse leiding en/of professionele lokale berggidsen kan dit risico niet volledig uitgesloten worden. Van u als deelnemer wordt een grote eigen verantwoordelijkheid en voorzichtigheid alsook verhoogd risicobesef verwacht. Tevens wordt u verantwoordelijk geacht voor uw eigen gedrag en betrokkenheid in dit opzicht.

Reisplan

Dit reisplan is voorlopig, omdat bij het maken van deze brochure nog niet alle gegevens beschikbaar waren. Het basisplan, zal echter niet wijzigen. Er wordt tot vrijwel het laatste moment gewerkt om de tocht zo interessant mogelijk te maken. Bij de kennismakingstocht zullen alle details bekend zijn. Het tochtverloop is altijd onder voorbehoud. Weersomstandigheden, terreingesteldheid en het niveau van de deelnemers (conditioneel alsook technisch) kunnen o.a. van invloed zijn op het uit te voeren programma. Voor beide reizen zitten we te wachten op informatie uit Mongolië om de reisbeschrijvingen af te maken. Helaas heeft ons Mongoolse contact momenteel erg weinig tijd om de routes wat meer uit te werken i.v.m. met een ernstig ziek dochtertje. Vandaar dat er nog geen beschrijving van de twee trektochten beschikbaar is. Zodra de planning uitgewerkt is in meer detail komt het meteen op de NKBV site. Van Jeroen Toirkens hebben we de toezegging dat hij speciaal voor de deelnemers aan deze reis een lezing wil geven over het unieke leven van de Dukha. Het leven in de nomadenkampen die we gaan tegenkomen is heel eenvoudig. We gaan het harde leven uit de films "Urga", "State of dogs", "The story of the weeping camel", "The cave of the yellow dog", "Khadak" en "Tuya's marriage" zeker ervaren. In de tenten zie je altijd een standaard indeling die georiënteerd is op de vier windrichtingen. Een indeling die z'n wortels heeft in het vele duizenden jaren oude sjamanisme. De ingang op het zuiden, de mannenkant links, vrouwenkant rechts, een altaar met onder andere foto's van overleden familieleden op het noorden. Het vuur in het midden symboliseert via het rookgat de verbinding tussen de aarde en de hemel. Op het altaar in het noorden staat vaak een foto van de Dalai Lama, de oude sjamanistische roots zijn in Mongolië sterk verweven met het boeddhisme dat werd geïntroduceerd door Djinghis Khan. Mongolië en Siberië staan bekend om de nog zeer authentieke vorm van het sjamanisme die daar nog voorkomt.

NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga -4-

Reis dag 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Datum ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo do vr za zo ma di wo

28-jul-2008 29-jul-2008 30-jul-2008 31-jul-2008 1-aug-2008 2-aug-2008 3-aug-2008 4-aug-2008 5-aug-2008 6-aug-2008 7-aug-2008 8-aug-2008 9-aug-2008 10-aug-2008 11-aug-2008 12-aug-2008 13-aug-2008 14-aug-2008 15-aug-2008 16-aug-2008 17-aug-2008 18-aug-2008 19-aug-2008 20-aug-2008 21-aug-2008 22-aug-2008 23-aug-2008 24-aug-2008 25-aug-2008 26-aug-2008 27-aug-2008

Trek Planning VVT : Mongolië, Gobi Woestijn en Dukha rendiernomaden dag Vertrek vanuit Amsterdam SU 230 13:10-18:15 naar Moskou, SU 563 20:35-06:45 (+1) naar Ulaanbaatar Aankomst Ulaanbaatar, rustdag en overnachting Vlucht naar Gobi Altai Met jeeps naar begin trekking Kamp opzetten op de plaats van de zonsverduistering, eclips om ca. 19:00 lokale tijd. 1 Trektocht van 7 dagen in de Gobi met kamelen. 2 Trektocht van 7 dagen in de Gobi met kamelen. 3 Trektocht van 7 dagen in de Gobi met kamelen. 4 Trektocht van 7 dagen in de Gobi met kamelen. 5 Trektocht van 7 dagen in de Gobi met kamelen. 6 Trektocht van 7 dagen in de Gobi met kamelen. 7 Trektocht van 7 dagen in de Gobi met kamelen. Jeeps naar vliegveld Gobi Altai, kamperen buiten de stad Vlucht naar UB, overnachting UB Overnachting en rustdag in UB Vlucht naar Moron. Met jeeps naar begin trekking Jeeps naar begin trekking 1 Trektocht naar Dukha, 5 dagen heen met paarden 2 Trektocht naar Dukha, 5 dagen heen met paarden 3 Trektocht naar Dukha, 5 dagen heen met paarden 4 Trektocht naar Dukha, 5 dagen heen met paarden 5 Trektocht naar Dukha, 5 dagen heen met paarden 6 Dag bij Dukha 7 Trektocht naar Dukha, 5 dagen terug met paarden 8 Trektocht naar Dukha, 5 dagen terug met paarden 9 Trektocht naar Dukha, 5 dagen terug met paarden 10 Trektocht naar Dukha, 5 dagen terug met paarden 11 Trektocht naar Dukha, 5 dagen terug met paarden Vlucht Moron-Ulaanbaatar Rustdag Ulaanbaatar Terugvlucht Nederland SU 564 07:45 - 10:15 naar Moskou, SU 403 (KLM) 15:50-17:20 naar Amsterdam

Vluchtschema Dag

Vertrek

Tijd

Aankomst

Tijd

Vluchtnummer

28-juli

Amsterdam Schiphol

12:55

Moskou Sheremetjevo

18:10

SU418

06:45 +1

SU653

10:15

SU564

17:20

SU403

28-juli 27-aug 27-aug

Land

Moscow Sheremetjevo Ulan Bataar Chinggis Khaan Moskou Sheremetjevo

Staatsvorm Oppervlakte Inwonertal Hoofdstad Bevolkingsdichtheid Godsdienst Taal Valuta Nationale feestdag(en) Klimaat

20:35 07:45 15:50

Ulan Bataar Chinggis Khaan Moskou Sheremetjevo Amsterdam Schiphol

Republiek 1.565.000 km² (= 45 x Nederland) 2,8 miljoen (2006) Ulan Bataar 1,79 per km² (2006) Tibetaans boeddhistisch lamaïsme (96%), islam (4%) Khalkha Mongools, overige: Turks en Russisch Tugrik (tug) 11 juli – Nationale dag Continentaal (woestijn) klimaat met scherpe wisselingen per seizoen

NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga -5-

Geschiedenis

De Mongoolse staat werd in 1203 gevormd onder leiding van Djinghis Khan. Diens nazaten veroverden een groot territorium, waarvan de veroveringen door Djinghis Khan’s kleinzoon, Kublai Khan, en de vestiging van de Yuan-dynastie in China (1279-1368) het meest berucht zijn. Het Mongoolse rijk strekte zich uit van Korea tot Hongarije. Het figureert in de verhalen van Marco Polo en andere reizigers uit die tijd als het China van de Mongolen. Dit imperium stortte echter al na enkele decennia ineen. Vanaf de zeventiende eeuw werd Mongolië als een buitengewest door China bestuurd. Van 1912 tot 1919 was het een autonome staat onder Russisch protectoraat, en van 1919 tot 1921 wederom een Chinese provincie. In 1921 veroverden Sovjettroepen en Mongoolse soldaten de hoofdstad Ulan Bataar, in augustus van dat jaar werd de onafhankelijkheid van Mongolië uitgeroepen. Toen in 1924 de theocratische heerser, de achtste Levende Boeddha, stierf, werd het zoeken naar zijn gereïncarneerde opvolger verboden. Datzelfde jaar werd de Mongoolse Volksrepubliek uitgeroepen: na de Sovjet-Unie de tweede marxistisch-leninistische staat ter wereld. De leidende partij was de communistische Mongolian People’s Party (MPP), die in 1925 omgedoopt werd in Mongolian People’s Revolutionary Party (MPRP). Met de komst van Stalin in 1924 nam de sovjetinvloed verder toe. Mongolië ging gebukt onder een waar terreurbewind van de communisten, vooral gericht tegen de boeddhistische monniken, en later tegen de boeddhistische kloosters. Duizenden monniken werden gearresteerd en ter dood gebracht. Hoewel formeel onafhankelijk, is Mongolië vanaf 1924 politiek en economisch nauw verbonden geweest met de Sovjet-Unie. De economie werd ingericht volgens de beginselen van de centrale planning, en het land werd omgevormd tot grondstoffenleverancier van de Sovjet-Unie. In ruil daarvoor nam Moskou het chronisch tekort op de handelsbalans en de begroting voor zijn rekening, en verstrekte op concessionele voorwaarden consumptiegoederen en alle brandstof die het land nodig had. Aan deze situatie, die de basis vormde van de Mongoolse staatshuishouding, kwam abrupt een einde, toen begin 1991 de subsidiekraan vanuit Moskou werd dichtgedraaid. De Sovjet-Unie beëindigde zowel haar financiële als haar technische steun, alsook alle exporten op zachte voorwaarden en vroeg vanaf dat moment betaling in harde valuta voor haar uitvoer naar Mongolië. Daaraan was in december 1989 de vorming van de Mongoolse Democratische Unie (MDU) voorafgegaan. Deze politieke beweging kwam voort uit de studentendemonstraties, die in die maand waren begonnen. Daarbij werd een meerpartijendemocratie geëist. Een hongerstaking van elf MDUaanhangers leidde in maart 1990 tot de val van de communistische regering. Van oorsprong werd het leven in Mongolië bepaald door het sjamanisme. Het boeddhisme werd door Djinghis Khan ingevoerd, het Boeddhisme werd toen de officiële nationale godsdienst. In de Sovjet periode zijn het sjamanisme en Boeddhisme extreem streng onderdrukt. Naar schatting zijn zo’n 80,000 tot 120,000 sjamanen en monniken geëxecuteerd, kloosters werden eenvoudig opgeblazen en met de grond gelijk gemaakt. Desondanks zijn deze eeuwenoude levenswijzen nog steeds terug te vinden in het dagelijkse leven van het huidige Mongolië. Het traditionele voedsel van Mongolië bestaat uit diverse zuivelproducten en vleesschotels. De nationale alcoholische drank, Airak, wordt gemaakt van gegiste paardenmelk. Één van de sjamanistische tradities van Mongolië is het keelzingen (Khoomei), keelzangers uit Mongolië zijn wereldwijd bekend.

Staatsinrichting

In januari 1992 werd een nieuwe grondwet aangenomen, waarin de beginselen werden verankerd van een democratisch en pluralistisch bestel, gebaseerd op markteconomie en privé-bezit. De Mongoolse Volksrepubliek wijzigde haar naam in Mongolië. De nieuwe constitutie voorzag ook in de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, in vrijheid van godsdienst, en het terugbrengen van het parlement tot één Kamer, de met wetgevende macht beklede Grote Staatshural. Deze bestaat uit 76 leden die voor vier jaar worden gekozen. NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga -6-

Bestemming

Mongolië heeft een grote variëteit aan landschappen. Uitgestrekte golvende grasvlakten, woestijngebieden met rotsformaties en zandduinen, hoge kale bergketens met gletsjers, met taiga bedekte bergen, grote meren en snelstromende rivieren. Onderweg krijgen we een goede indruk van deze landschappen. Vooral in de bergen leven veel wilde dieren. Marmotten, grondeekhoorns, vossen en gazellen zullen we waarschijnlijk te zien krijgen. Ook vogels als arenden, gieren en kraanvogels zijn hier bepaald niet zeldzaam. De beren, wolven en sneeuwluipaarden vertonen zich minder snel omdat daar nog regelmatig op gejaagd wordt. Naast de wilde dieren zullen we veel gedomesticeerde dieren zien die vrij in de natuur rondlopen. Zo komen we schapen, geiten, paarden, yaks en kamelen tegen. Mongolië is één van de meest oorspronkelijke landen in de wereld. De bevolking is nog voor een groot deel nomadisch en zwerft met haar kudden en vilten tenten (gers) over de immense weidegronden. Na de glorietijd van het Mongoolse keizerrijk ten tijde van Djinghis Khan en zijn opvolgers, maakte Mongolië lange tijd deel uit van het Chinese keizerrijk. Bij de val van de Chinese Mantsjoe dynastie verklaarde het land zich in 1911 onafhankelijk. Na een roerige periode werd in 1924 onder druk van de Sovjet Unie de Mongoolse Volksrepubliek uitgeroepen. Daarmee werd Mongolië het tweede communistische land ter wereld. Tot 1990 bleef het land een Sovjet-Russische satellietstaat. Tegenwoordig is Mongolië een republiek met een parlementaire democratie. Het zuidelijke deel van het Mongoolse cultuurgebied bleef onder gezag van China en wordt Binnen-Mongolië genoemd. De republiek Mongolië wordt tegenwoordig ook wel als Buiten-Mongolië aangeduid. Mongolië heeft een oppervlakte van 1.565.000 vierkante kilometer (dit is 38x Nederland!), maar telt slechts 2.3 miljoen inwoners. Het is een van de dunst bevolkte landen ter wereld. Op de Mongoolse weidegronden is sinds de tijd van Djinghis Khan maar weinig veranderd. Nog steeds wonen de Mongolen hier in hun vilten nomadententen en hoeden zij te paard hun vee. Bijna alle Mongolen voelen zich in hun hart nog nomaden. De traditionele nomadische levenswijze staat hier dan ook niet onder druk, zoals dat wel het geval is in veel landen waar nomaden slechts een minderheid vormen. Volgens westerse maatstaven zijn de nomaden zeer arm en hebben een zwaar leven, maar de stedelijke nomaden beschouwen hen als rijk. Ondanks het gebrek aan modern comfort als stromend water en elektriciteit, hebben zij immers de beschikking over dieren en daarmee kapitaal en voedsel. De nomaden zijn vrijwel zelfvoorzienend. Het vee levert voedsel in de vorm van vlees, melk en kaas, leer en wol voor kleding, vilt voor de vervaardiging van de gers, en mest als brandstof. De meeste nomaden gaan gekleed in traditionele kledij. De gers zijn spaarzaam, maar smaakvol volgens een vast patroon ingericht. Vaak is er een klein altaar aanwezig met wat offeranden en een foto van de Dalai Lama. Sinds de democratische omwenteling van 1990 worden de boeddhistische kloosters weer heropend en gerestaureerd. Het Gandan klooster in Ulan Bataar is één van de mooiste van het land en is een bezoek meer dan waard. Sinds enkele jaren zijn ook veel markten weer in bedrijf. Het zijn interessante plaatsen, waar mensen van heinde en verre naar toe komen. Buitenlandse, vooral Chinese, artikelen worden hier te koop aangeboden, maar er zijn ook veel traditionele Mongoolse producten verkrijgbaar, zoals leren laarzen, bontmutsen, en zilveren sieraden. De Mongolen zijn zeer gastvrij en vriendelijk volk, dat tegelijkertijd ook bescheiden, terughoudend en verlegen is. De Mongolen bestaan eigenlijk uit verschillende bevolkingsgroepen. De Khalkh vormen 90% van de Mongolen. Zij spreken het Khalkh Mongools, de officiële taal van Mongolië. In West Mongolië leven NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga -7-

ook veel Mongoolse etnische minderheden. Zij wijken af van de Khalkh door een ander dialect en andere kleding en gewoonten. We begeven we ons op deze reis in een "Derde Wereldland". Mongolië is nog niet zo lang geopend voor de westerse toeristen en is daar zeker nog niet op ingesteld. Het is geen Nepal waar de toeristenindustrie er op ingespeeld is om iedereen een perfecte vakantie te bezorgen. In Mongolië worden we geconfronteerd met vormen van bureaucratie, inefficiëntie, normen en gewoonten die ons vreemd zijn. Bovendien is de organisatie van een reis in Mongolië niet gemakkelijk. Op het vlak van transport, toestand van de wegen, personeel, e.d. kan er van alles tegenzitten. Als we hier tijdens onze reis mee te maken krijgen zullen we natuurlijk proberen met behulp van onze gids een oplossing te vinden. Maar het transport in Mongolië blijft een onzekere factor. Je zult hier zeker begrip voor hebben als je de Mongoolse wegen hebt leren kennen. Het zijn vaak niet meer dan een paar autosporen in de uitgestrekte steppe.

Dukha

De Dukha zijn rendiernomaden, ze leven in de bosrijke taiga van Noord Mongolië onder zeer extreme omstandigheden. In de wintermaanden kan de temperatuur op de taiga dalen tot vijftig graden onder nul. Ze verplaatsen hun kamp soms wel 15 keer per jaar. Op de Baruun Taiga (Westelijke Taiga) leven nog achtentwintig families. Ze volgen de rendieren die op zoek naar vers mos steeds verder de taiga in trekken. Hun cultuur is verweven met het sjamanisme. Het grootste probleem is het feit dat de kuddes aan weerskanten van de grens eigenlijk te klein zijn om genetisch een gezonde toekomst te hebben. Over een tiental jaar zal er waarschijnlijk van de unieke levenswijze van de Dukha nog maar weinig over zijn. De vier families; Batzaya, Zorigt, Gostiya en Tartaga bezitten gezamenlijk zo'n 100 rendieren. De hele familie helpt mee met het opbreken en het inpakken van de spullen. Al hun bezittingen worden op de rendieren gebonden. Kleine kinderen worden ingebakerd.

Terug naar de noordelijke taiga

Het voortbestaan van de Dukha-nomaden van Mongolië is een van de onwaarschijnlijke verhalen van de 21ste eeuw. De rendierherders woonden al in dorpen, maar besloten terug te gaan naar de taiga. Daar wonen ze nu weer in wigwams. Sommige families verplaatsen hun kamp wel vijftien keer per jaar. Ze breken dan hun wigwam af, die tegenwoordig niet meer van rendiervel is maar van tentdoek, geschonken door Amerikaanse zendelingen en de Amerikaanse ambassade. Ze drijven hun rendieren naar een nieuwe bestemming. Dat de herders het nomadenbestaan tot op de dag van vandaag weten vol te houden, is bijzonder. Ze leven onder extreme omstandigheden. In de wintermaanden kan de temperatuur op de taiga dalen tot vijftig graden onder nul. De enige wezenlijke aanpassing die de Dukha hebben gedaan, is het aanschaffen van eenvoudige houtkachels voor in de wigwam. Tot ver in de 20ste eeuw stookten ze nog gewoon open vuren in de tenten. Van een Japanse hulpgroep kregen de herders recent een satelliettelefoon -hun isolement is niet meer zo totaal als vroeger.

© Jeroen Toirkens

De Nederlandse fotograaf Jeroen Toirkens legde hun leven vast. Toirkens reist de wereld af om de laatste nog levende nomadenvolken te portretteren. NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga -8-

© Jeroen Toirkens

Hij trof in het noorden van Mongolië de achtentwintig families die tien jaar geleden het besluit namen om terug te gaan. Dertig jaar lang hadden ze gedwongen in gewone huizen geleefd. In 1960 dwong het communistische bewind van Mongolië het merendeel van de Dukha om hun nomadenbestaan op te geven. De rendierherders en hun gezinnen moesten zich vestigen in de twee collectieven 'Het gelukkig leven' en 'De gouden steppe'. Volgens de communistische beleidsmakers zouden de rendierherders daarmee 'van hun eeuwige onbeduidendheid verlost worden'. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie konden de herders weer zelf hun verblijfplaats kiezen. De Dukha trekken al eeuwen rond. De Engelse ontdekkingsreiziger Douglas Carruthers merkte in 1913 al op dat deze herders ,,uiteindelijk het liefst alleen gelaten willen worden.'' Carruthers pakkende beschrijvingen moeten zijn lezers in vervoering hebben gebracht. Hier was een volk dat op rendieren reed, als sjamanen de hemel vereerde en in de koudste maanden woonde in tochtige wigwams. Carruthers waarschuwde ook dat ,,een volk dat zo primitief, melancholiek en schuw'' was, wel snel zou uitsterven. Die voorspelling kwam niet uit. Maar hoe lang houden de nomaden hun huidige bestaan vol? Volgens westerse onderzoekers wordt het overleven van dit uitzonderlijke volk bedreigd, door zending, handel, toerisme en het geld van hulporganisaties. Chinese handelaren komen geweien en rendierpenissen opkopen die als afrodisiacum in China veel geld opbrengen. Reisbureaus sturen hun toeristen maar al te graag naar de exotische rendierherders. Zij betalen de Dukha om hun kuddes speciaal voor de toeristen vanuit de taiga naar de steppe te drijven. NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga -9-

De nieuwe inkomsten en giften kunnen volgens de Amerikaanse antropoloog Alan Wheeler wel eens de laatste dagen van het rendiervolk inluiden. ,,Het geld dat de herders met het toerisme verdienen, betekent juist het einde van hun nomadenbestaan.'' Daarnaast is er in het gebied weinig anders dan wodka te koop, en is het alcoholisme schrikbarend toegenomen. ,,Soms denk ik wel eens dat een tentdoek met Mickey Mouse-plaatjes de redding voor deze cultuur zou kunnen betekenen'', zegt Wheeler, die de Dukha vanaf 1999 bestudeerde. ,,Dat zou zowel donorsteun als toerisme afschrikken.'' Zo'n noodlot had zelfs Carruthers niet voor de Dukha kunnen voorspellen. Citaat uit “Steppeland”, gebruikt met toestemming van de auteur. Eerder gepubliceerd in: Trouw, De verdieping, zaterdag 9 oktober 2004 Copyright: Tjalling Halbertsma

© Jeroen Toirkens NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga - 10 -

Manier van reizen en verblijven

In Ulan Bataar wordt overnacht in een hotel op basis van tweepersoonskamers. De elektriciteit en warm water voorziening kan in Mongolië, en zelfs in Ulan Bataar, problematisch zijn. Bij alle overige overnachtingen in Mongolië wordt wild gekampeerd. Wat ligt immers meer voor de hand en past beter bij de omgeving, dan om in dit nomadenland wild te kamperen. Er zijn genoeg mooie plekjes om de tenten op te zetten, indien mogelijk doen we dit in de nabijheid van water. Tijdens de trektochten lopen we 5 tot 8 uur per dag.

Eten en maaltijden

Alle maaltijden tijdens de trektochten zijn bij de reis inbegrepen. De maaltijden buiten de trekkingdagen, in vaak heel eenvoudige restaurants, zijn voor eigen rekening. In Mongolië moet veel geïmproviseerd worden. De lokale verkrijgbaarheid van voedsel is vaak onvoorspelbaar. De Mongoolse basisbehoeften (zuivelproducten, schapenvlees, brood, aardappelen etc.) zijn altijd wel te krijgen. Het eten wordt grotendeels lokaal ingekocht, typisch Mongools voedsel zoals zuivelproducten en schapenvlees zullen dan ook vaak op het menu staan. De maaltijden zouden hierdoor wat eentonig kunnen worden. Daarom nemen we een kleine hoeveelheid gedroogde ingrediënten mee uit Nederland. Hiermee kunnen we de eentonigheid van Mongoolse stamppot met schapenvlees enigszins doorbreken. Tijdens de tochten gaat er kookgerei mee. De Mongoolse begeleiding kookt voor ons, enige hulp van de deelnemers wordt daarbij erg gewaardeerd. De maaltijden die bereid worden zijn in principe westers met een Mongoolse inslag. We kunnen ook eens besluiten de maaltijd te laten bereiden door nomaden. We slaan dan onze tenten op bij een groepje gers en vragen de bewoners om voor ons een traditioneel Mongools maal te bereiden. Een schaap wordt geslacht of een aantal marmotten geschoten. Daarnaast worden we bijvoorbeeld getrakteerd op tarag, Mongoolse yoghurt, en airag. Airag is de nationale drank van Mongolië, het is een licht alcoholisch gegiste paardenmelk.

© Jeroen Toirkens

De zonsverduistering

Zonsverduisteringen komen regelmatig voor. In Nederland staat de eerstvolgende op 1 augustus 2008 op het programma. Veel is daar in Nederland niet van zien want hier gaat dan maar 23% van de zon schuil achter de maan. Alleen in een deel van Siberië en China is de zonsverduistering van 2008 totaal. De eerstvolgende totale zonsverduistering krijgt Nederland pas op 7 oktober 2135! Wij gaan de zonsverduistering van 2008 meemaken in de Gobi woestijn, het minst bewolkte deel van het hele pad van de eclips. De eclips zelf duurt maar heel kort, zo’n 1,5 tot 2 minuten. Bij een zonsverduistering staan zon, maan en aarde op één lijn, waardoor de schaduw van de maan over de aarde strijkt. Het is dan nieuwe maan. De zon en de maan, toevallig aan onze hemel vrijwel NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga - 11 -

even groot, zijn dus de hoofdrolspelers. Tijdens een totale zonsverduistering verandert er door het wegvallen van zonnestraling wel wat in het weer. De temperatuur gaat tijdelijk omlaag en ook de luchtdruk varieert iets wat lokaal aanleiding geeft tot een eclipswind. Een gedeeltelijke zonsverduistering, zoals in 2006 in ons land, heeft te weinig invloed voor zulke effecten. Het gebruik van filters of speciale brilletjes is absolute noodzaak zolang de zon niet totaal verduisterd is. Alleen tijdens de totaliteit, die hooguit een paar minuten duurt, zijn filters overbodig. Zelfs bij het gebruik van speciale eclipsbrillen is het raadzaam de ogen regelmatig rust te gunnen en niet langer dan dertig seconden achtereen naar de zonsverduistering te kijken. In die gebieden waar de zon totaal wordt verduisterd kan de bril tijdens de totaliteit af. Het licht van de zilverwitte corona is niet gevaarlijk voor het oog. Zodra de zon weer tevoorschijn komt moet het brilletje meteen weer op. Ook fototoestellen en videocamera's moeten worden uitgerust met grijsfilters.

Deze kaart is beschikbaar gesteld door Jay Anderson (NASA)

Zwaarte van de reis

Tijdens deze reis lopen we met een dagrugzak met wat warme kleding en eten en drinken voor onderweg. Dit is alleen je eigen persoonlijke uitrusting voor overdag. Al het trekkingvoedsel en de rest van de kampeeruitrusting wordt op lastdieren vervoerd. Onderschat echter vooral niet hoe zwaar het lopen ongebaand terrein kan zijn! We lopen grotendeels over routes en passen die de lokale nomaden met hun kuddes ook gebruiken. Dit zijn meestal geen duidelijke paden, maar meer herkenbare routes die vaker worden gebruikt.

Risico’s en veiligheid

Tijdens de trektochten begeven we ons niet in alpien terrein. Wel gaan we op expeditie naar zeer afgelegen en onherbergzame gebieden. Tijdens de trektochten zijn we vaak vele dagafstanden verwijderd van iedere vorm van gemechaniseerd transport, en medische hulp. Daarom hebben we voor noodgevallen een extra paard bij ons, en moeten we zelf zorgen voor elementaire medische NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga - 12 -

middelen. Voor noodgevallen hebben we wel beschikking over een satelliettelefoon. Maar ook dan kan het nog dagen duren voor iemand in een ziekenhuis is. Het is van belang dat je je dit terdege realiseert als je besluit te boeken voor deze reis. Mongolië is een over het algemeen veilig land. Politiek geweld komt hier niet voor. Er is wel sprake van criminaliteit, maar dan uitsluitend in de steden. Men moet dan vooral denken aan kleine criminaliteit, als zakkenrollerij in bussen en op markten. Diefstallen in hotels en berovingen op straat zijn zeldzaam.

Weer en klimaat

Het klimaat is streng continentaal: de laagste wintertemperaturen liggen tussen -35 en -45°C. In de zomer kan het kwik stijgen tot zo’n 40°C. Tijdens onze tocht moeten we, op de hoogte waarop we lopen, rekening houden met temperaturen van 15-30°C, ’s nachts kan het echter flink afkoelen.

Conditie

Bergwandelen en klimmen zijn inspannende bezigheden en het is dan ook belangrijk dat u voldoende conditie heeft. U gaat met een groep op pad en het is vervelend als iemand niet goed mee kan komen. Ook voor u zelf is het jammer als u vooral loopt te zwoegen en alleen kunt genieten van rusten. Het kan ook onveilige situaties in de hand werken. Helaas komt het elk jaar voor dat deelnemers zich overschatten. Als u onvoldoende mee kunt komen, heeft de leiding het recht u een aangepast programma te laten volgen of u zelfs uit te sluiten van verdere deelname. De annuleringsverzekering keert in zo’n geval niet uit. Om een idee te geven van de inspanning: 1000 meter stijgen kost onder goede omstandigheden drie tot vier uur. Dat is veel zwaarder dan een uurtje tennissen. Het lopen met volledige bepakking, zoals op veel Vreemde Voettochten noodzakelijk is, vereist een goede duursportconditie. Als u geen goede basisconditie heeft dan kost het vier tot vijf maanden deze op te bouwen. Goede trainingen zijn hardlopen en fietsen. De zwerftochten in de Ardennen, die gepubliceerd staan in de Hoogtelijn en die toegankelijk zijn voor iedereen, zijn een goede wandeltraining en conditietest. Ook een goede indicatie, dus geen garantie, is de Coopertest.

Reispapieren

Voor Mongolië is een geldig toeristenvisum vereist, dit kost ongeveer € 45,-. Waarschijnlijk vragen we de visa aan via een visumburo waarvoor er nog ongeveer € 35,- aan kosten bijkomt.

Valuta en financiën

Het eenvoudigst is het om bij aankomst in Ulan Bataar je persoonlijke uitgaven voor de rest van de reis te pinnen. Soms worden in Ulan Bataar creditcards geaccepteerd, maar nog lang niet overal. Eenmaal buiten Ulan Bataar wordt het opnemen of wisselen van geld een stuk moeilijker.

De Mongoolse munteenheid is de Tugrik. De huidige koers is 1 Euro voor 1750 Tugrik (januari 2008).

Verzekering Een NKBV of gelijkwaardige reisverzekering waarin bergsport is meeverzekerd, is verplicht. Als je gebruik maakt van de standaard NKBV reisverzekering is het aan te raden je bij te verzekeren middels de NKBV aanvulling.

NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga - 13 -

Inentingen en gezondheid

Voor Mongolië zijn geen vaccinaties verplicht. Voor deze reis worden desondanks de volgende vaccinaties aanbevolen; • DTP-vaccinatie • Hepatitis A Overleg met je huisarts of GGD welke vaccinaties voor deze reis noodzakelijk zijn. Verder wordt er van je verwacht dat je voor deze reis zelf antibiotica en zware pijnstillers bij je hebt. De recepten hiervoor moeten via de huisarts uitgeschreven worden. Na boeking zal de tochtleiding nadere informatie geven over de noodzakelijke receptmedicijnen.

Kennismakingsweekend

Het kennismakingsweekend staat gepland voor 24 en 25 mei. Deelname aan dit weekend is verplicht om goed voorbereid op reis te gaan. De opzet is om met volledige bepakking te gaan lopen zodat je zelf je eigen conditie en uitrusting kunt testen. Doe daarom belangrijke aankopen liefst vóór het oefenweekend. Als je behoefte hebt aan advies over de benodigde uitrusting voor deze reis, dan kun je hierover altijd contact met de tochtleiding opnemen. Tijdens dit weekend zullen onder meer de volgende zaken aan bod komen: • Kennismaking met de tochtleiding en de deelnemers. • Het maken van afspraken over onder andere de tentindeling. • Bespreking van de paklijst. • Bespreking van de routes en kaarten. • Risicoprofiel van de tocht en risicoacceptatie voor de deelnemers. • De voeding tijdens de trektochten. • De visumaanvraag. • Persoonlijke geneesmiddelen en EHBO-set die de tochtleider meeneemt. • De eventueel benodigde receptmedicijnen. • Wat kunnen we van elkaar verwachten. verantwoordelijkheden van de tochtleider en verantwoordelijkheden van de deelnemers.

Tochtleiding

Deze tocht wordt geleid door Arnoud en Jeanette ten Haaft. We hebben een brede ervaring met NKBV Vreemde Voettochten in extreem afgelegen gebieden. Zo hebben we tochten georganiseerd naar diverse bestemmingen in onder andere Groenland, Canada (Rocky Mountains en Baffin Island), Rusland (Kamchatka, Kaukasus, Altai en Tuva), Kyrgystan en Mongolië.

Kamchatka 2000

Wat ons in dit soort ongerepte bestemmingen vooral trekt is het feit dat je sterk op jezelf, maar ook op elkaar bent aangewezen. Ook het contact met de lokale bevolking maakt de reis tot een onvergetelijk avontuur. Op deze reis willen we, indien de groep daartegen geen bezwaar heeft, onze Mongoolse hond Altai meenemen. Altai is al eerder mee geweest op NKBV Vreemde Voettochten in de Russische Altai en Tuva. Met zijn natuurlijke aard van "kuddebewaker" zal hij voor de groep en de lokale begeleiders een vriendelijk groepslid zijn. Maar een buitenstaander (mens of dier) zal direct duidelijk gemaakt worden dat deze niet zonder meer welkom is.

Altai

NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga - 14 -

Uitrusting

Voor deze tocht is een complete kampeeruitrusting nodig. Het is van belang om je uitrusting zeer zorgvuldig samen te stellen, let op het gewicht, maar zeker ook op de kwaliteit van je uitrusting. Onderweg kan er immers bijna niets vervangen worden. Tijdens het kennismakingsweekend wordt er van iedereen verwacht dat de basisuitrusting voor de reis meegebracht wordt. Zodat deze door de tochtleiding beoordeeld kan worden. Doe je uiterste best om je bagage zo licht mogelijk te houden. Op de binnenlandse vluchten geldt een maximum gewicht voor al je bagage van 10kg! Het is mogelijk dat er voor overgewicht moet worden bijbetaald als je meer mee hebt.

PAKLIJST De cursief gedrukte onderwerpen zijn geen must maar meer een soort van kleine luxe. Tip 1: Loop ruim van te voren je hele uitrusting grondig na op slijtage, dan heb je nog genoeg tijd om iets te vervangen of te (laten) repareren. Tip 2: Denk bij alles wat je meeneemt goed na of je het echt nodig hebt, en of het niet minder of lichter kan. Want; "alles wat je thuis laat, is meegenomen".

Tent en toebehoren:

o o o o o o

Tent, in goede staat, waterdicht, en stormvast (ca. 3 tot 3.5 kg voor een tweepersoonstent) Rotspennen, of stevige haringen Stormscheerlijnen + extra scheerlijntouw meenemen Dun grondzeiltje voor onder de tent Tentstok reparatie hulsje (voor een gebroken tentstok) Waterdichte hoezen voor binnen en buitentent, als deze nat of bevroren moeten worden ingepakt.

Slapen:

o o o o

Slaapzak, geschikt voor temperaturen van -10 tot ca. +10°C (maximaal 1500 gr) Waterdichte hoes voor je slaapzak (vuilniszakken raken op den duur lek, geen zware Ortlieb) Slaapmatje, eventueel ook een plaksetje (dit kunnen we onderling afspreken) Eventueel een lakenzak, houdt je slaapzak schoon en geeft ook wat extra warmte (zijde ca.100 gr)

Schoenen:

o o o o

Natuurlijk je goed ingelopen, onderhouden, en ingevette bergschoenen Een paar neopreen duik- of surfschoentjes, lichte gympen of sandalen. Voor rivier doorwadingen, en voor in het kamp Eventueel een kleine hoeveelheid vet om onderweg je schoenen weer in te vetten Eventueel 1 reserve paar inlegzooltjes (prettig om droge zooltjes te hebben bij natte voeten)

Rugzak en toebehoren:

o o

Dagrugzak, met een volume van minimaal 45 liter Stevige plunjezak voor het bagagevervoer op de lastdieren

Kleding:

o o

Regenjack, van Gore Tex of een gelijkwaardig materiaal Regenbroek, liefst ademend NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga - 15 -

o o o o o o o o o o o o o o o

Gamaschen, hoog model en strak sluitend om je schoenen. Dit is heel belangrijk, want alleen met nauw sluitende gamashen hou je het droog in de taiga en kun je met droge voeten snel een niet te diepe rivier oversteken Waterdichte hoes voor je droge (reserve) kleding 2 T-shirts (geen katoen) 1 Shirt met lange mouwen (geen katoen) 1 "100 fleece" of vergelijkbare (sneldrogende) dunne trui 1 "200 of 300 fleece" 1 Sneldrogende wandelbroek (absoluut geen spijkerbroekenstof) 2 Stuks ondergoed 1 Warme lange onderbroek (geen wol of katoen) 2 Paar wandelsokken 2 of 3 paar ondersokken 1 Warme muts of pet 1 Paar warme handschoenen, Lichte onderhandschoenen zijn erg prettig in het kamp Dunne lichtgewicht windstopper, je jack is al gauw te warm als je loopt

Eet & drink attributen

o o o o o o o

Drink mok, bijvoorkeur 300ml lapladmok Eetbak, bijvoorkeur 600ml Akita (liefst allemaal dezelfde i.v.m. verdelen van het eten) Eetlepel (een vork heb je toch niet echt nodig) Mes (geen zwaar Zwitsers zakmes meenemen) Veldfles of waterzak, inhoud minimaal 1 liter Thee of koffie voor onderweg kun je naar eigen wens inkopen. Iedereen heeft hierin vaak zijn eigen voorkeur, als je hier zelf voor zorgt is het altijd goed. Eventueel suiker of zoetjes (lichter) voor in je thee of koffie

Persoonlijke verzorging en "eenvoudige EHBO":

o o o o o o o o o o o o o o o o

Zonnebrand met een zo hoog mogelijke beschermingsfactor Lip beschermingsmiddel Pleisters Blaarverzorgingsmiddelen (Compeed of Second Skin) Rolletje sporttape Persoonlijke medicijnen, oa. lichte pijnstillers (Paracetamol of Ibuprofen) Goed middel tegen muggen (DEET werkt ook tegen teken) Muggennetje Hoeveelheid ORS voor één dag Diacure of Immodium tegen ernstige diarree Breed-spectrum antibioticum in overleg met je eigen huisarts Zware pijnstiller (voor ernstige verwondingen) in overleg met je eigen huisarts 3 WC rollen, apart verpakt in plastic. Tandenborstel en een klein tubetje tandpasta Kleine (lichtgewicht/sneldrogende) handdoek Klein flesje shampoo/wasmiddel voor onderweg (biologisch afbreekbaar!)

NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga - 16 -

Diversen:

o o o o o o o o

Zitlap Alarmfluitje Donkere zonnebril, of nog beter een sneeuwbril (moet absoluut mee !) Klein licht zaklampje (de tegenwoordige LED-lampjes zijn zeer licht én zuinig met batterijen) Telescopische skistok(ken), een goed hulpmiddel bij stijgen en afdalen met een zware rugzak, of voor extra steun bij een moeilijke rivieroversteek. Paspoort en visum (je tickets krijg je waarschijnlijk van de tochtleiding op Schiphol) Gegevens reisverzekering Voldoende geld en je PINpas of credit card

Er wordt door de tochtleiding gezorgd voor:

• • • • •

Uitgebreide EHBO set Satelliettelefoon (alleen voor noodgevallen) Branders en pannen Zout, peper, e.t.c. Al het eten tijdens de trekkings, behalve koffie en thee

Literatuur Boeken: Steppeland, Tjalling Halbertsma, ISBN 90 6410 383 6 Mongolie: KIT Landenreeks, ISBN 90 683 2418 1 De verloren lotuskruisen, Tjalling Halbertsma, ISBN 90 696 3536 4 De koude heuvels van Mongolië, Carlijn Visser, ISBN 90 290 5936 2 Het land van de toornige wind, Amélie Schenk, ISBN 90 290 5956 7 Het wilde oosten, Jill Lawless, ISBN 90 5501 859 7 De laatste disco in Buitenmongolië, Nick Middleton, ISBN 90 5018 198 8 Gobi, Reinholt Messner, ISBN 90 5847 455 0 Riding Windhorses, Sarangerel, ISBN 08 9281 808 5 Kaarten: TPC E-7C 1:500.000, Baruun Taiga Internet: www.halbertsma.com/indexpub.html www.halbertsma.com/artikned.html#19 www.nomadslife.com www.nomadslife.com/portfolio/mongolia/Dukha_cover.html www.tserentours.com/content/view/18/29/ www.tserentours.com/content/view/23/29/ http://sunearth.gsfc.nasa.gov/eclipse/SEmono/TSE2008/TSE2008.html Bekende en minder bekende films over het leven in Mongolië: Urga State of dogs (Nokhoi Oron) The story of the weeping camel The cave of the yellow dog Mongolian pinpong Khadak Tuya’s marriage NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga - 17 -

Algemeen

31 daagse kampeertrektocht in de Gobi woestijn en Baruun Taiga Land Moeilijkheidsgraad Conditie Aantal deelnemers Periode Kennismakingsweekend Dukha lezing Jeroen Toirkens Tochtleiders Prijs Bijkomende kosten

: : : : : : : :

Mongolië *** ** 7 tot 10 28 juli – 27 augustus 24-25 mei nog bekend te maken Arnoud en Jeanette ten Haaft Tel. 020 4194461, 06 16046144 E-mail [email protected] : € 3295 (combinatieprijs met 50+ Mongolië op aanvraag) : € 185,- (visum, maaltijden buiten de trekking)

Inclusief prijs:

NKBV-trektochtleiders Vlucht Amsterdam - Ulan Bataar v.v. Luchthavenbelasting Binnenlandse vluchten in Mongolië Hotel accommodatie Lokaal vervoer Maaltijden tijdens de trektochtdagen Huur lokale gidsen Huur lastdieren

Exclusief prijs:

Excursies Vaccinaties Visa Maaltijden buiten de trektochtdagen Uitgaven van persoonlijke aard NKBV Bezoek adres : Houttuinlaan 16a, 3447 GM Woerden Post adres : Postbus 225 3440AE Woerden Tel.: 0348 409 521, fax: 0348 409 534 E-mail : [email protected] Internet : www.nkbvreisprogramma.nl

Een maand leven als nomaden

Dit is een unieke reis voor avontuurlijk ingestelde reizigers met belangstelling voor de uitgestrekte Mongoolse natuur en de eenvoudige nomadische levenswijze. Mongolië is het dunst bevolkte land ter wereld, geheel in de nomadische traditie leven er per inwoner 13 paarden. Mongolië is 45 keer groter dan Nederland. In dit oneindige landschap trekken anderhalf miljoen nomaden nog steeds vrij rond met hun kudden. Dit voorbeeld gaan wij een maand lang volgen. Mongoolse begeleiders en hun lastdieren dragen zorg voor onze bagage. We zullen diverse keren door nomaden uitgenodigd worden in hun kamp, zodat we deelgenoot kunnen zijn van hun gastvrije leefwijze. De natuur is ongerept; dieren als wolven, sneeuwluipaarden, beren, arenden en gieren komen hier nog voor. We trekken door de Gobi, meer steppe dan woestijn, die in juli en augustus uitbundig in bloei kan staan. Op 1 augustus 2008 is er zelfs een totale zonsverduistering te zien. In Noord Mongolië ligt Baruun Taiga (Westelijke Taiga). Diep in de taiga, maken we kennis met het rendiervolk de Dukha, een van de meest bedreigde Mongoolse minderheden. Op weg naar het Khovskolmeer bezoeken we de Amarbayasgalant Khiid, een authentiek boeddhistisch klooster. NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga - 18 -

Dankzij het NomadsLife Dukha-fonds: Eerste studente afgestudeerd Hoe gaat het met ‘onze’ Mongoolse studenten? Wat studeren ze en wat heeft de Dukhagemeenschap eraan? Jeroen Toirkens zocht ze deze zomer op en doet verslag.

‘Hoe kan het dat vreemden meebetalen aan je studie?’ Een korte terugblik. Jeroen Toirkens, fotograaf en initiatiefnemer van NomadsLife, bezoekt in 2004 voor het eerst Mongolië. Hij voelt zich deze keer meer verbonden met de nomaden families dan tijdens andere reizen. Die verbondenheid verzilvert hij met de oprichting van het Dukhafonds, bedoeld voor onderwijs voor kinderen van de Mongoolse taiga.

‘Ik vertelde onze plannen voor de komende drie maanden. Welke families we zouden bezoeken. Het gesprek ging vervolgens over de taiga. Toen moest een van de meisjes huilen; ze miste het buitenleven, de dieren en de taiga. Niet vreemd; de studenten gaan hoogstens één keer per jaar terug naar hun familie.’ Na haar studie zal het huilende meisje weer snel over de taiga galopperen. Ze studeert immers voor veearts. ‘Professor Sukhbaatar heeft dit jaar twee meisjes geselecteerd die beiden veearts zullen worden. Eentje komt uit het oostelijk deel, en de ander uit het westelijke deel. Over een paar jaar hebben de twee taiga’s hun ‘eigen’ veearts.’ De vier andere studenten studeren informatica, bouwkunde, toerisme en zang aan de kunstacademie.

In april 2007 studeerde ‘onze’ eerste studente af; Saranchimeg (22) behaalde haar graad in ‘Buitenlandse betrekkingen’.

Saranchimeg toont trots haar diploma

‘Het gesprek ging over de taiga. Toen moest een van de meisjes huilen; ze miste het buitenleven.’

Ook helpen studeren? Steun het Dukha-fonds.

Inmiddels betaalt het Dukha-fonds voor zes studenten het collegegeld. Jeroen Toirkens: ‘De dankbaarheid van de studenten is groot. Ik herinner me nog dat de inmiddels afgestudeerde Saranchimeg moest huilen toen ze de cheque voor haar collegegeld ontving.

‘Over een paar jaar hebben de twee taiga’s hun ‘eigen’ veearts.’ Tranen waren er ook bij de laatste ontmoeting met Professor Sukhbaatar en ‘onze’ studenten.

Bijdragen voor het Steunfonds Duhka kunt u overmaken naar giro 49 28 511 ten name van NomadsLife onder vermelding van Steunfonds Dukha. Van het geld betalen we het collegegeld voor zes studenten. Onlangs hebben we schoolspullen gebracht naar de taiga. Het steunfonds is blij met elk bedrag. Maar het zou nog prettiger zijn als we op u kunnen rekenen door periodieke storting. Graag per maand of kwartaal. Dat biedt de studenten meer zekerheid.

www.nomadslife.com/News/nieuws/Quest/Questnr1.pdf

NKBV Vreemde Voettochten 2008 - Mongolië, Gobi woestijn en Baruun Taiga - 19 -