FAQ’S VERSIE 21 OP DATUM VAN 31 OKTOBER 2007 (geldig vanaf 2 november 2007) Wijzigingen t.o.v. de vorige versie zijn aangeduid in het rood. VRAGEN EN ANTWOORDEN VOOR HOUDERS VAN HERKAUWERS (klik op de vraag om naar het antwoord te gaan –
om terug te keren) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
13. 14. 15.
Welke dieren zijn herkauwers? Hoe kan de besmetting en de verspreiding van bluetongue gebeuren? Waar komt een besmetting met bluetongue vandaan? Is het virus gevaarlijk voor mensen? Is bluetongue gevaarlijk voor andere huisdieren? Waar leven de muggen? Wat zijn de symptomen van bluetongue bij schapen? Wat zijn de symptomen van bluetongue bij andere herkauwers dan schapen? Moet ik nog steeds een verdenking van bluetongue melden? Welke administratieve gevolgen heeft een besmetting met bluetongue voor mijn veestapel? Mag een herkauwer in België (volledig in het beperkingsgebied gelegen) verplaatst worden? Is er uitvoer mogelijk van herkauwers vanuit België naar delen van Nederland, Duitsland, Groothertogdom Luxemburg, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk, Tsjechië, Denemarken en Zweden, die ook in het beperkingsgebied liggen? Is er uitvoer mogelijk van herkauwers vanuit België naar gebieden vrij van bluetongue serotype 8 of naar een toezichtgebied voor bluetongue serotype 8 in de EU? Is er uitvoer mogelijk van herkauwers vanuit België naar een land dat geen lid is van de EU? Is er invoer mogelijk van herkauwers vanuit een andere EU-lidstaat?
1. Welke dieren zijn herkauwers? Ondermeer de volgende dieren zijn herkauwers: runderen, schapen, geiten, herten, reeën, moeflons, buffels, kamelen, dromedarissen en lama’s. De maatregelen tegen de verspreiding van bluetongue zijn van toepassing voor al deze diersoorten en gelden voor alle veetelers, dierentuinen, kinderboerderijen, hobbyhouders, enz.
2. Hoe kan de besmetting en de verspreiding van bluetongue gebeuren? Een herkauwer, die met het bluetonguevirus besmet is, kan het virus niet rechtstreeks op een ander dier overdragen. Gewoon contact tussen herkauwers onderling stelt dan geen enkel probleem, ook niet als deze besmet zouden zijn. Het virus wordt tussen herkauwers bijna uitsluitend overgedragen door Culicoides muggen (knijten), die het virus overbrengen door eerst een besmette en later een onbesmette herkauwer te steken. Daarnaast kan de ziekte in theorie ook overgedragen worden door besmette eicellen, embryo’s, sperma of bloed (o.a. door het gebruik van dezelfde naald bij een besmet dier en vervolgens bij een niet besmet dier, bijv. bij vaccinatie of bloedname van dieren).
M:\CRIS\AI\bluetongue\FAQ's\FAQ\2007-10-31_faq_v21_nl.doc
1/6
3. Waar komt een besmetting met bluetongue vandaan? Het bluetonguevirus kent een levensfase in Culicoidesmuggen (knijten). Deze muggen (2 à 3 mm groot) leven normaal in de warme gebieden rond de Middellandse Zee. Eén van de manieren waarop het bluetonguevirus tot bij ons kan geraken, is dat deze zuiderse muggen tot onze gebieden doordringen, bijv. door de wind, door transport van bijvoorbeeld goederen of dieren of omdat de mug door het opwarmen van het klimaat zijn levensgebied noordwaarts uitbreidt. Ook een eenmalige introductie zoals met het serotype 8, dat momenteel in ons land voorkomt, behoort tot de mogelijkheden. Vermoedelijk is daarbij een besmette herkauwer of een Culicoidesmug, die het virus bevatte, vanuit Afrika of een ander besmet gebied naar Europa gebracht. De besmetting is dan hier opgepikt door een inheemse mug, die gezorgd heeft voor de verdere verspreiding.
4. Is het virus gevaarlijk voor mensen? Het virus is helemaal niet gevaarlijk voor mensen. Alleen herkauwers worden ziek van het virus. 5. Is bluetongue gevaarlijk voor andere huisdieren? Dieren die geen herkauwers zijn, lopen geen risico. Honden, katten of andere huisdieren kunnen er dus niet ziek van worden. 6. Waar leven de muggen? Culicoides (ook wel knijten genoemd) zijn niet de gewone muggen, die mensen steken. Ze zijn wijdverbreid in gans Europa en komen in veel verschillende biotopen voor. Ze worden vaak aangetroffen rond veehouderijen en in de meer vochtige gebieden. Voor de voortplanting hebben ze vochtige, warme en humusrijke grond of ander organisch materiaal nodig, waarin hun eitjes en larven tot ontwikkeling kunnen komen. 7. Wat zijn de symptomen van bluetongue bij schapen? Na een incubatietijd van 2 tot 20 dagen, treden de symptomen op: hoge koorts (41 à 42°C) gedurende meerdere dagen, ontstekingen in de mondholte, gezwollen en soms blauwe tong. Dit gaat gepaard met eetstoornissen en veel slijm uit de neus. Na een week kan mankheid optreden, veroorzaakt door kroonrandontsteking, en/of ontsteking van de huid en de spieren van de poten. Drachtige ooien kunnen spontane abortus ondergaan. Na 8 à 10 dagen gaat het schaap dood, of herstelt het langzaam. Na het eventuele herstel kan het dier kaalheid, onvruchtbaarheid en/of groeivertraging vertonen. Schapen die geïnfecteerd zijn, worden tot 60 dagen of meer als besmettelijk beschouwd.
8. Wat zijn de symptomen van bluetongue bij andere herkauwers dan schapen? Andere herkauwers zijn veel minder ziek wanneer ze door het bluetongue virus besmet zijn. De symptomen zijn veel minder uitgesproken dan bij schapen en zullen zelfs veelal volledig afwezig zijn. Indien er klinische symptomen worden opgemerkt, dan zal dikwijls de muil licht ontstoken zijn, wat gepaard gaat met lichte speekselvloed en letsels op de lippen, de tong en het gehemelte. Ook wordt geregeld manken of andere pootproblemen
M:\CRIS\AI\bluetongue\FAQ's\FAQ\2007-10-31_faq_v21_nl.doc
2/6
vastgesteld, meestal door zwelling en aantasting van de kroonrand van de klauwen. Bij drachtige herkauwers kan het virus abortus veroorzaken. Bij andere herkauwers dan schapen en herten is de ziekte maar uitzonderlijk fataal. Runderen die geïnfecteerd zijn, worden tot meer dan 100 dagen als besmettelijk beschouwd. 9. Moet ik nog steeds een verdenking van bluetongue melden? Ja. Bluetongue is een aangifteplichtige ziekte. Dit betekent dat elke verdenking van de ziekte onmiddellijk aan de dierenarts moet gemeld worden. Deze zal het Voedselagentschap verwittigen en de nodige bloedmonsters nemen voor een bevestiging, indien hij na een onderzoek van het zieke dier een besmetting met het bluetongue virus niet kan uitsluiten. Het is erg belangrijk dat iedereen deze meldingsplicht nauwkeurig opvolgt. Bluetongue kan immers – zeker bij schapen – met andere, veel gevaarlijkere ziekten als mond- en klauwzeer verward worden. Er moet dan ook bij elke verdenking een onderzoek gebeuren door de dierenarts om de oorzaak van de ziekte uit te klaren. 10. Welke administratieve gevolgen heeft een besmetting met bluetongue voor mijn veestapel? Een besmetting met bluetongue heeft geen administratieve gevolgen voor uw veestapel. Dezelfde maatregelen, die ook van kracht zijn op een niet besmet bedrijf, gelden ook voor uw dieren. Uw dieren zullen met andere woorden in het ganse land vrij vervoerd kunnen worden en kunnen van dezelfde regels genieten bij uitvoer naar de buurlanden of naar andere gebieden. Er geldt enkel als algemene regel dat geen zieke dieren mogen verhandeld worden. 11. Mag een herkauwer in België (volledig in het beperkingsgebied gelegen) verplaatst worden? Ja. Herkauwers kunnen in het ganse land vrij verplaatst worden. Wel dient de algemene regel in acht te worden genomen, dat indien er mogelijke symptomen van bluetongue of een andere ziekte worden opgemerkt, het verboden is om het dier te verplaatsen. De verantwoordelijke van de dieren moet dan zo snel mogelijk de bedrijfsdierenarts verwittigen.
12. Is er uitvoer mogelijk van herkauwers vanuit België naar delen van Nederland, Duitsland, Groothertogdom Luxemburg, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk, Tsjechië, Denemarken en Zweden, die ook in het beperkingsgebied liggen? Ja, de uitvoer binnen het beperkingsgebied, dat nu Nederland, Duitsland, Groothertogdom Luxemburg, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk, Tsjechië, Denemarken en Zweden bevat, is mogelijk, op voorwaarde dat het dieren betreft die geen klinische symptomen van bluetongue vertonen. Indien een land daarbij geen toezichtgebied heeft afgebakend, dan zijn er bij deze uitvoer geen bijzondere voorwaarden voor bluetongue van kracht.
Indien een land wel een toezichtgebied in het beperkingsgebied heeft afgebakend, zijn strengere regels van toepassing. Deze worden behandeld onder vraag 13. Een kaart met
M:\CRIS\AI\bluetongue\FAQ's\FAQ\2007-10-31_faq_v21_nl.doc
3/6
het beperkingsgebied is beschikbaar op onze website http://www.afsca.be/crisis/sablueT/catarrhale_nl.asp. Voor wat betreft de uitvoer binnen het beperkingsgebied zijn de normale regels voor certificering voor intracommunautaire handel van toepassing. De aanvrager van het gezondheidscertificaat zal zelf informatie inwinnen om te achterhalen of de plaats van bestemming al dan niet in een toezichtgebied is gelegen.
13. Is er uitvoer mogelijk van herkauwers vanuit België naar gebieden vrij van bluetongue serotype 8 of naar een toezichtgebied voor bluetongue serotype 8 in de EU? Verplaatsingen van herkauwers vanuit België naar een toezichtgebied of naar de gebieden vrij van bluetongue serotype 8 (BT-8) in de EU, zijn toegelaten indien het om “veilige dieren” gaat en bij dergelijke verplaatsingen zowel de dieren als de voertuigen een gepaste behandeling met een erkend insecticide of een repellent te hebben ondergaan. De lijst met erkende middelen is te raadplegen op http://www.afsca.be/crisis/sablueT/mesures_nl.asp. Deze verplichting is niet van kracht voor dieren bestemd voor onmiddellijke slacht. Veilige dieren zijn dieren die bestemd zijn voor onmiddellijke slacht, dieren die voldoende lang volledig beschermd zijn geweest tegen de vectormuggen, of dieren die immuun zijn voor het BT-8 virus. De volgende herkauwers worden als “veilige dieren” beschouwd: •
dieren bestemd voor onmiddellijke slacht, op voorwaarde dat de volgende punten alle gerespecteerd worden. Het gaat om dieren: o
die afkomstig zijn van een bedrijf waar ten minste 30 dagen voor vertrek geen bluetongue werd vastgesteld.
o
waarvan het vervoer onder officieel toezicht (verzegeling) gebeurt.
o
die binnen de 24 uren na aankomst dienen geslacht te worden.
o
waarvan de verplaatsing gemeld wordt ten minste 48 uren op voorhand door de bevoegde overheid van de plaats van vertrek aan de bevoegde overheid van de plaats van bestemming.
o
die, indien van toepassing, naar slachthuizen worden gevoerd die door het land van bestemming werden aangeduid.
Bij deze transporten dient geen behandeling met insecticiden te gebeuren. •
•
dieren die tot aan het vertrek voldoende lang beschermd zijn geweest (quarantaine) tegen aanvallen van vectormuggen: o
gedurende ten minste 60 dagen, ofwel
o
gedurende ten minste 28 dagen, gevolgd door een ELISA-test met gunstig (BT-negatief) resultaat, ofwel
o
gedurende ten minste 14 dagen, gevolgd door een PCR-test met gunstig (BT-negatief) resultaat
dieren tijdens de vectorvrije periode die aan één van de volgende voorwaarden voldoen. Het gaat om dieren die:
M:\CRIS\AI\bluetongue\FAQ's\FAQ\2007-10-31_faq_v21_nl.doc
4/6
•
•
o
geboren zijn tijdens deze vectorvrije periode en een PCR-test met gunstig (BT-negatief) resultaat hebben ondergaan. De bloedname moet ten vroegste 7 dagen voor vertrek gebeurd zijn. Ofwel
o
ten minste 60 dagen in de vectorvrije periode hebben verbleven, gevolgd door een PCR-test met gunstig (BT-negatief) resultaat. De bloedname moet ten vroegste 7 dagen voor vertrek gebeurd zijn. Ofwel
o
ten minste 28 dagen in de vectorvrije periode hebben verbleven, tijdens dewelke een ELISA-test met gunstig (BT-negatief) resultaat werd uitgevoerd. Ofwel
o
ten minste 14 dagen in de vectorvrije periode hebben verbleven, tijdens dewelke een PCR-test met gunstig (BT-negatief) resultaat werd uitgevoerd.
dieren die gevaccineerd werden in het kader van een goedgekeurd vaccinatieprogramma, die zich in de beschermingsperiode van het vaccin bevinden en die aan één van de volgende voorwaarden voldoen. Het gaat om dieren die: o
ten minste 60 dagen voor het vertrek werden gevaccineerd, ofwel
o
ten minste 14 dagen na het begin van de beschermingsperiode van het vaccin, een bloedname gevolgd door een PCR-test met gunstig (BTnegatief) resultaat hebben ondergaan, ofwel
o
geboren en gevaccineerd werden tijdens de vectorvrije periode, ofwel
o
gevaccineerd werden na 60 dagen in de vectorvrije periode te hebben verbleven, ofwel
o
gehervaccineerd werden tijdens de beschermingsperiode van de vorige vaccinatie
dieren die na besmetting door het BT-8-virus en het eventuele doormaken van symptomen, van nature immuun zijn geworden en die: o
ten minste 60 dagen en ten hoogste 360 dagen vóór vertrek een ELISAtest hebben ondergaan die aantoont dat antistoffen tegen het BT-8-virus in het bloed aanwezig zijn, ofwel
o
ten minste 30 dagen voor het vertrek een ELISA-test hebben ondergaan die aantoont dat antistoffen tegen het BT-8-virus in het bloed aanwezig zijn. Bovendien moet een PCR-test met gunstig (BT-negatief) resultaat bekomen worden na een bloedname van ten hoogste 7 dagen voor het vertrek.
14. Is er uitvoer mogelijk van herkauwers vanuit België naar een land dat geen lid is van de EU? Uitvoer naar een derde land is mogelijk mits voorafgaand akkoord van dit land, en op voorwaarde dat het transport en de dieren voldoen aan de eisen gesteld door dit land en de landen waardoorheen het transport gebeurt. Hiervoor dient men zich tot het Federaal Voedselagentschap te richten.
M:\CRIS\AI\bluetongue\FAQ's\FAQ\2007-10-31_faq_v21_nl.doc
5/6
15. Is er invoer mogelijk van herkauwers vanuit een andere EU-lidstaat? Ja, op voorwaarde dat het dieren zijn die geen klinische symptomen van bluetongue vertonen. Indien de uitvoer gebeurt vanuit: •
het beperkingsgebied voor BT-8 of een zone die vrij is van bluetongue, zijn er geen bijkomende voorwaarden.
•
een beperkingsgebied voor een serotype van bluetongue verschillend van BT-8, dient het transport te voldoen aan de voorwaarden behandeld onder vraag 13.
Alle voorwaarden waaraan deze transporten moeten voldoen, zijn te vinden in het document J129 “verplaatsingen van herkauwers in het kader van het intracommunautair handelsverkeer” en het document J130 “monsterneming voor het intracommunautair handelsverkeer” te vinden op de FAVV website http://www.afsca.be/crisis/sablueT/mesures_nl.asp.
M:\CRIS\AI\bluetongue\FAQ's\FAQ\2007-10-31_faq_v21_nl.doc
6/6
