1 Vragen en antwoorden Nieuwe Influenza A (H1N1) 15 juli 2009 Het overzicht met vragen en antwoorden wordt regelmatig aangepast. De datum van de laats...
Vragen en antwoorden Nieuwe Influenza A (H1N1) 15 juli 2009 Het overzicht met vragen en antwoorden wordt regelmatig aangepast. De datum van de laatste versie wordt vermeld.
Algemene vragen Waarom is de naam nu Nieuwe Influenza A (H1N1) en niet meer Mexicaanse griep? In Nederland kreeg de nieuwe griep de naam van het land waar deze griep voor het eerst voorkwam. Dit was in het verleden ook gebruikelijk voor bijvoorbeeld de Hongkonggriep. De meeste landen in Europa gebruikten echter de naam van het type virus: A (H1N1). Voor de duidelijkheid is nu in Europees verband besloten dat iedereen voortaan spreekt over Nieuwe Influenza A (H1N1). Wat is Nieuwe Influenza A (H1N1)? Nieuwe Influenza A (H1N1) is griep die veroorzaakt wordt door een nieuw griepvirus dat anders is dan al bekende menselijke griepvirussen. Dit virus bevat delen van varkens-, vogelen menselijke griepvirussen. Nieuwe Influenza A (H1N1) is dus niet rechtstreeks van varkens afkomstig. Het virus is wel in staat om zich van mens op mens te verspreiden. Zijn de symptomen van Nieuwe Influenza A (H1N1) dezelfde als bij gewone griep? Ja, de verschijnselen van Nieuwe Influenza A (H1N1) lijken op gewone griep. Griep bij mensen is een snel optredende ziekte van de luchtwegen die veroorzaakt wordt het influenzavirus. De ziekte kan van mild tot ernstig verlopen. De meest voorkomende symptomen van griep zijn: koorts, koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn, moeheid en een droge hoest. Het hoesten kan lang aanhouden, de overige klachten verdwijnen meestal na 2 tot 7 dagen. Er kan een longontsteking optreden met ernstige ademhalingsproblemen. Door griep kunnen al bestaande ziekten verergeren of ontregeld raken. Bij de zieken in de Verenigde Staten en Canada en nu ook in ons eigen land lijkt Nieuwe Influenza A(H1N1) niet anders of ernstiger dan gewone griep. Ik heb griep, kan het Nieuwe Influenza A (H1N1) zijn? We gaan er nu van uit dat mensen die zijn teruggekeerd uit Mexico of de Verenigde Staten en die binnen zeven dagen na terugkomst koorts (38 graden Celsius of hoger) en luchtwegklachten ontwikkelen, Nieuwe Influenza A (H1N1) kunnen doormaken. Ga dan niet naar de huisarts maar zoek telefonisch contact met de huisarts. Hoe weet je of iemand Nieuwe Influenza A (H1N1) heeft? Als er iemand in Nederland koorts heeft en luchtwegklachten kort na verblijf in Mexico of in de Verenigde Staten, wordt laboratoriumonderzoek verricht om te kijken of het inderdaad Nieuwe Influenza A (H1N1) is. Dit onderzoek duurt ongeveer 12 uur. Is Nieuwe Influenza A (H1N1) te behandelen? Griep is een ziekte waarvoor over het algemeen geen behandeling nodig is. Maar omdat we willen voorkomen dat deze nieuwe virusvariant veel meer mensen gaat infecteren worden er virusremmers voorgeschreven. Deze middelen zorgen ervoor dat de patiënt minder virus uithoest dat weer andere mensen zou kunnen besmetten. Daarnaast verkort het middel de ziekteduur van griep. Hiervoor wordt het middel oseltamivir (productnaamTamiflu) gebruikt. Hoe kan het griepvirus worden overgedragen? De griepvirussen zitten in druppeltjes snot, slijm en speeksel. Door praten, hoesten of niezen worden de virussen verspreid. Dit gebeurt vooral in ruimten waar mensen dicht bij elkaar zitten en waar slecht geventileerd wordt, bijvoorbeeld in een trein of bus, een school of kinderdagverblijf. Ook worden virussen overgedragen via handen en voorwerpen, zoals een deurknop. Als iemand bijvoorbeeld na het vastpakken van de deurknop, zijn mond, neus of ogen aanraakt, kan hij besmet worden.
Page 1 of 16
Wat is de incubatietijd van griep? De incubatietijd is de periode tussen het binnenkrijgen van een griepvirus tot aan het moment van de eerste ziekteverschijnselen. Bij griep is dat gemiddeld 2 tot 4 dagen (maximaal 7 dagen) na het binnenkrijgen van het virus. Wanneer ben je besmettelijk voor anderen? Griep is besmettelijk vanaf 1 dag vóór tot 5 of 6 dagen ná het begin van de ziekteverschijnselen. Niet iedereen wordt ziek na een besmetting, sommige mensen zijn wel met het virus geïnfecteerd en zijn besmettelijk, zonder ooit ziek te zijn geweest. Wat moeten mensen doen die klachten hebben? Mensen die zijn teruggekeerd uit Mexico of de Verenigde Staten en die binnen 7 dagen na terugkomst koorts (38 graden Celsius en hoger) en luchtwegklachten ontwikkelen, wordt aangeraden telefonisch contact op te nemen met hun huisarts. De huisarts bepaalt dan in overleg met de plaatselijke GGD of onderzoek nodig is en op welke manier dit uitgevoerd wordt. Mensen die voldoen aan bovenstaande criteria wordt verzocht om thuis te blijven. Ga niet naar het spreekuur van de huisarts in verband met mogelijke besmetting van mensen in de wachtkamer. Zijn er groepen mensen met een verhoogd risico op besmetting? Het is nog niet goed aan te geven of er speciale risicogroepen zijn. Het lijkt er wel op dat de gemiddelde leeftijd van de patiënten relatief laag is. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat jongeren onderling meer contact met leeftijdsgenoten hebben en minder vaak in aanraking zijn geweest met griepvirussen. Kun je doodgaan aan Nieuwe Influenza A (H1N1)? Dat is mogelijk. Ook aan de gewone griep overlijden jaarlijks mensen (ongeveer duizend in Nederland). In welke landen zijn er patiënten met Nieuwe Influenza A (H1N1)? Actuele informatie over het aantal patiënten in de verschillende landen is te vinden op de Engelstalige website van het European Centre for the Disease Prevention and Control (ECDCen de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Daar staat ook actuele informatie over het aantal patiënten dat is overleden aan Nieuwe Influenza A (H1N1). Heeft Nieuwe Influenza A (H1N1) iets met Q-koorts te maken? Nee. Nieuwe Influenza A (H1N1) is een griep die door een nieuw influenzavirus veroorzaakt wordt. Q-koorts is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie. Het is een zoönose, een dierziekte die ook besmettelijk kan zijn voor de mens. Dat betekent dat mensen besmet kunnen worden door dieren die de bacterie bij zich hebben. www.rivm.nl/vragenQkoorts
Vragen over Nieuwe Influenza A (H1N1) in Nederland Hoeveel mensen in Nederland hebben Nieuwe Influenza A (H1N1)? Het exacte aantal mensen met Nieuwe Influenza A (H1N1) in Nederland is te vinden op de website van het RIVM. Allen zijn of worden op dit moment behandeld. Er worden geen virusremmers meer preventief voorgeschreven, ook niet aan nauwe contacten van besmette personen. De situatie wordt nauwgezet gevolgd. De eerste mensen in Nederland met Nieuwe Influenza A (H1N1) brachten deze infectie mee vanuit Mexico of de Verenigde Staten. Inmiddels komt mens-op-mensbesmetting ook in Nederland voor. Wat wordt er precies met een nauw contact van een besmet persoon bedoeld? Met een contact van een besmette persoon bedoelen we alle gezinscontacten en alle mensen die minstens vier uur in dezelfde ruimte zijn geweest als de besmette persoon.
Page 2 of 16
In Nederland zijn nu ook mensen met Nieuwe Influenza A (H1N1) besmet die niet naar het buitenland zijn geweest. Heeft deze manier van besmetting gevolgen voor de maatregelen die genomen worden? Het maakt niet uit hoe en waar Nieuwe Influenza A (H1N1) is opgelopen. Patiënten met deze infectie worden afhankelijk van de ernst van de ziekte op dezelfde wijze behandeld met een virusremmer. De WHO heeft officieel verklaard dat er een grieppandemie is. Is er in Nederland dan ook sprake van een grieppandemie? De WHO bekijkt de situatie over de hele wereld en ziet dat er in vrijwel alle continenten Nieuwe Influenza a (H1N1) voorkomt. Dat betekent dat de situatie nu voldoet aan de criteria die de WHO vooraf had opgesteld, de pandemische fasering. Deze fasering zegt dus niet iets over de ernst van de ziektegevallen maar over de verspreiding Er is in de wereld nu officieel sprake van een grieppandemie omdat er verschillende landen op verschillende continenten zijn waar veel verspreiding van Nieuwe Influenza A (H1N1) van mens op mens voorkomt. In Nederland is tot nu toe bij een beperkt aantal personen het virus aangetroffen. Een algemene voorlichtingsbrochure over Grieppandemie is beschikbaar bij uw huisarts, apotheek en bij Postbus 51. Het aantal besmette personen in Nederland met Nieuwe Influenza A (H1N1) neemt toe. Gaat Nederland nu andere maatregelen nemen? Voorlopig niet. De situatie wordt nauwlettend in de gaten gehouden en momenteel is het streven er nog op gericht om de verspreiding van het Nieuwe Influenza A (H1N1)-virus zoveel mogelijk te beperken.
Hoe voorkom ik griep? Wat kan ik doen om mijzelf te beschermen tegen Nieuwe Influenza A (H1N1)? Er is op dit moment nog geen vaccin beschikbaar tegen Nieuwe Influenza A (H1N1). Maar omdat de verspreiding van het griepvirus via praten, hoesten of niezen, gaat kunt u uzelf beschermen door niet te dicht in de buurt te komen van patiënten met griepachtige verschijnselen. Daarnaast kunt u de volgende maatregelen treffen: • Houd uw hand of zakdoek voor uw mond als u niest of hoest. • Was regelmatig uw handen met water en zeep • Raak zo min mogelijk uw mond, neus of ogen aan • Gebruik papieren zakdoeken of tissues bij hoesten, niezen of snuiten en gebruik ze éénmalig. Gooi ze daarna in de vuilnisbak • Maak voorwerpen zoals deurklinken regelmatig schoon • Ventileer woon- en slaapruimten Meer informatie: Griep&Verkoudheid Heeft het zin om een neus-mondmasker te dragen? Het is wetenschappelijk niet bewezen dat het dragen van een masker in het normale maatschappelijke verkeer een infectie met griep voorkomt. Er zijn wel aanwijzingen dat de epidemie iets langzamer verloopt, als veel mensen een masker gebruiken. Wanneer u voor een patiënt zorgt die ziek is, kunt u een masker dragen als u in de buurt van de patiënt bent. Gooi na afloop van het contact het masker weg en was goed uw handen. Als u ziek bent, kunt u een masker dragen als er anderen bij u in de buurt zijn. Hoe weet ik of ik Nieuwe Influenza A (H1N1) heb? Er is geen verschil tussen de ‘gewone’ griep en Nieuwe Influenza A (H1N1). In beide gevallen zijn de symptomen: koorts, koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn, moeheid en een droge hoest. Alleen laboratoriumonderzoek kan aantonen welk virus de griep veroorzaakt.
Page 3 of 16
Wat moet ik doen als ik denk dat ik Nieuwe Influenza A (H1N1) heb? Hebt u hoge koorts in combinatie met hoesten, koude rillingen, hoofdpijn en spierpijn, blijf dan thuis en drink voldoende. Bedek uw neus en mond als u hoest of niest, het liefst met een papieren zakdoek. Gooi deze na gebruik direct weg en was uw handen. Als u vermoedt dat u Nieuwe Influenza A (H1N1) heeft, neem dan telefonisch contact op met uw huisarts. Wat kan ik doen om verspreiding van het virus te voorkomen? Als u ziek bent, zorg dan dat u zo min mogelijk contact heeft met andere mensen. Ga niet naar werk of school totdat de symptomen volledig verdwenen zijn. Bedek uw mond en neus met een papieren zakdoek als u moet hoesten of niezen en gooi deze na gebruik direct weg. Was vervolgens uw handen. Ik heb griep. Mag mijn partner naast mij slapen? Wilt u voorkomen dat u uw partner besmet, dan is het raadzaam niet bij elkaar te slapen gedurende de besmettelijke periode (5 tot 6 dagen na de eerste ziekteverschijnselen). Ik heb intensief contact gehad met iemand die griep heeft. Wat kan ik doen? Gezien het besmettelijke karakter van griep moet u er rekening mee houden dat u ook ziek kunt worden. U moet daarom in de gaten houden of u zelf ook griepverschijnselen ontwikkelt en koorts krijgt (38 graden of hoger en luchtwegklachten). Als dat het geval is moet u thuis blijven en uw huisarts bellen. Beperk het aantal contacten met anderen als u denkt dat u griep heeft. Hoe kan ik het beste mijn handen wassen om te voorkomen dat ik besmet word? Handen wassen kan besmetting voorkomen. Was uw handen met water en zeep. Droog de handen met een stuk keukenpapier of papieren handdoekje. Handalcohol is een goed alternatief om handen te ontsmetten die niet zichtbaar of niet voelbaar vervuild zijn. Dus bijvoorbeeld als u uw neus gesnoten heeft en u heeft geen water, zeep en handdoek in de buurt. Kan ik aan het werk als ik griep heb, maar me wel redelijk goed voel? Nee. Als u griep heeft moet u thuisblijven totdat de symptomen volledig verdwenen zijn. Kan ik reizen als ik me niet lekker voel? Als u de symptomen van griep heeft, moet u thuisblijven. Als u twijfelt over wel of niet reizen, neem dan contact op met uw huisarts. Kan ik maatregelen nemen om mijn kind te beschermen? Voor uw kind gelden dezelfde beschermingsmaatregelen als voor uzelf. Als uw kind ziek is, houd het dan thuis van school tot dat de symptomen volledig over zijn. Zorg voor zo min mogelijk kans op besmetting door bij hoesten en niezen papieren zakdoekjes te gebruiken en goed handen te wassen.
Vragen over reizen Is het veilig om naar Mexico, de Verenigde Staten of andere landen te reizen waar Nieuwe Influenza A (H1N1) voorkomt? Reizigers die naar landen reizen waar Nieuwe Influenza A (H1N1) voorkomt (zie WHO en ECDC), wordt geadviseerd de nodige voorzichtigheid te betrachten: • vermijd contact met mensen met griep; • neem algemene hygiënemaatregelen in acht; • houd de lokale situatie in de gaten en volg de adviezen van de gezondheidsautoriteiten op; • raadpleeg een arts bij ziekte. Voor het laatste nieuws over reizigersadvies kunt u terecht op de website van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. http://www.minbuza.nl/nl/reizenlanden
Page 4 of 16
Ik ga op vakantie naar Mexico, de Verenigde Staten of een ander land waar Nieuwe Influenza A (H1N1) bij mensen voorkomt. Kan ik een virusremmer zoals Tamiflu meekrijgen? Nee. Het middel oseltamivir (productnaamTamiflu) wordt niet preventief voorgeschreven en wordt alleen gegeven aan mensen die Nieuwe Influenza A (H1N1) doormaken. Ik kom terug uit Mexico/Verenigde Staten en ben grieperig. Moet ik mij laten onderzoeken op Nieuwe Influenza A (H1N1)? Als u binnen zeven dagen na terugkomst koorts (38 graden en hoger) en luchtwegklachten ontwikkelt, moet u telefonisch contact opnemen met uw huisarts. Ik heb koorts gehad tijdens mijn verblijf in Mexico/Verenigde Staten maar ben nu weer beter. Moet ik me nog laten onderzoeken? Nee, als u al weer beter bent heeft onderzoek geen zin meer. U bent dan ook niet meer besmettelijk. Ik kom terug van vakantie en heb geen klachten. Moet ik nu toch iets doen om te voorkomen dat ik Nieuwe Influenza A (H1N1) krijg? Nee. Als u geen klachten heeft hoeft u ook niets te doen. Als u in de Verenigde Staten of Mexico op vakantie bent geweest en u ontwikkelt binnen 7 dagen na thuiskomst koorts (38 graden en hoger) en luchtwegklachten, moet u telefonisch contact opnemen met uw huisarts. Ik moet door Bulgarije reizen en hoor dat daar bij de grens soms naar een gezondheidsverklaring gevraagd wordt. Wat moet ik doen? Het klopt dat er soms door de Bulgaarse grenspolitie om een verklaring gevraagd wordt waarin moet staan dat u niet besmet bent met het Influenza A (H1N1)-virus. Indien de reizigers niet over een verklaring beschikken, zou om een betaling van een (aanzienlijk) geldbedrag gevraagd worden. Het gaat hier om een poging tot afpersing. Een dergelijke verklaring is niet nodig om Bulgarije binnen te komen; men moet dan ook zeker niet betalen. De ambassade van Bulgarije heeft dit probleem opgenomen met de Bulgaarse autoriteiten. Deze ondernemen actie om deze poging tot afpersing de kop in te drukken. Als u verzocht wordt een dergelijke verklaring te overhandigen: probeer plaats, tijd en naam/nummer van betrokken beambte op te nemen en door te geven aan Bulgaarse autoriteiten en/of ambassade. Wat moet ik doen als ik aan de Bulgaarse grens te horen krijg dat ik een vaccin moet halen in het ziekenhuis? Er zijn klachten ontvangen dat mensen die door Bulgarije willen reizen aan de grens een gezondheidsverklaring moeten laten zien. Als zij dit niet kunnen, moeten zij hun paspoort inleveren en in een nabij gelegen ziekenhuis een vaccinatie halen (kosten 80 Euro) en een gezondheidscertificaat. De Bulgaarse autoriteiten ondernemen momenteel actie om deze praktijken de kop in te drukken. U moet zich in ieder geval niet laten vaccineren met een onbekend vaccin. Probeer naam en nummer van de ambtenaar te noteren en een klacht in te dienen bij de Nederlandse ambassade in Sofia. Heeft het zin om de grenzen te sluiten zodat het Nieuwe Influenza A (H1N1)-virus niet in Nederland geïntroduceerd kan worden? Uit berekeningen blijkt dat het sluiten van alle Nederlandse grenzen maximaal slechts een kleine vertraging op zou leveren in de introductie van een nieuw griepvirus in Nederland. Dit weegt niet op tegen de enorme maatschappelijke en economische gevolgen die zo’n maatregel zou hebben. Waarom worden op Nederlandse luchthavens geen temperatuursensoren gebruikt? Het effect van dit soort maatregelen is in het verleden goed onderzocht bij de SARS-epidemie en bleek in het geheel niet bij te dragen bij het opsporen van besmettingen. Mensen kunnen het Nieuwe Influenza A (H1N1)-virus bij zich dragen en verspreiden voordat zij koorts hebben. Waarom worden op de Nederlandse luchthavens geen desinfecterende matten gebruikt? Ten tijde van de vogelgriep werden op sommige luchthavens desinfecterende matten gebruikt om de schoenzolen van reizigers te desinfecteren. Het idee daarachter was dat schoenzolen
Page 5 of 16
verontreinigd konden zijn met vogelpoep, waardoor het vogelgriepvirus verspreid zou kunnen worden. Het Nieuwe Influenza A (H1N1)-virus wordt van mens op mens via kleine druppeltjes verspreid, dus heeft het desinfecteren van schoenzolen geen zin.
Vragen over werken | school Kan ik meteen weer werken nadat ik terug ben gekomen uit Mexico/Verenigde Staten? Wanneer u geen klachten heeft en niet in direct contact bent gekomen met patiënten met Nieuwe Influenza A (H1N1), dan kunt u gewoon werken. Mocht u binnen een week klachten ontwikkelen (koorts en luchtwegklachten) dan moet u thuisblijven. Neem telefonisch contact op met uw huisarts en informeer uw bedrijfsarts/leidinggevende. Ik heb in Mexico/Verenigde Staten in de zorg gewerkt. Wat moet ik doen? Wanneer u in Mexico of in de Verenigde Staten in de gezondheidszorg heeft gewerkt of daar direct in contact bent geweest met patiënten met Nieuwe Influenza A (H1N1) zonder beschermende maatregelen, wordt u geadviseerd een week lang geen contact met patiënten in Nederland te hebben. Voordat u weer aan het werk gaat, dient u contact op te nemen met de bedrijfsarts van uw instelling. Ik ben leerkracht / werkzaam op een kinderdagverblijf en kom net terug van vakantie uit Mexico/Verenigde Staten. Kan ik gewoon gaan werken? Wanneer u geen klachten heeft en niet in direct contact bent gekomen met patiënten met Nieuwe Influenza A (H1N1), dan kunt u gewoon aan het werk gaan. Mocht u binnen een week klachten ontwikkelen, dan moet u thuisblijven en uw huisarts raadplegen. Wij zijn op vakantie geweest naar Mexico/Verenigde Staten. Kunnen mijn kinderen gewoon naar school en naar het kinderdagverblijf? Wanneer u of uw kinderen geen klachten hebben en niet in direct contact zijn gekomen met patiënten met Nieuwe Influenza A (H1N1), dan kunnen uw kinderen gewoon naar school of naar het kinderdagverblijf. Mochten zij binnen een week alsnog klachten ontwikkelen, dan moet u ze thuis houden en uw huisarts raadplegen. Ik ben op vakantie geweest in Mexico/Verenigde Staten en werk op een varkensbedrijf. Waar moet ik rekening mee houden? Hoewel de kans heel klein is, zou u het Nieuwe Influenza A (H1N1)-virus bij u kunnen dragen en de varkens kunnen besmetten. In Canada zijn varkens besmet geraakt met het Nieuwe Influenza A (H1N1)-virus via mens-op-dieroverdracht. Als u klachten heeft, moet u thuisblijven, niet de stallen ingaan en uw huisarts consulteren Zijn er werknemers die door hun specifieke werkzaamheden risico hebben om Nieuwe Influenza A (H1N1) op te lopen? In een klein aantal gevallen (bijvoorbeeld medische hulpverleners) zijn er specifieke werkzaamheden bekend die het risico op besmetting met het Nieuwe Influenza A (H1N1) vergroten. In heel specifieke gevallen kan een werkgever in samenwerking met een arbodienst besluiten extra persoonlijke beschermingsmiddelen aan te bieden. Zij zullen dan rekening houden met specifieke groepen werknemers. Wat kunnen werkgevers doen om te voorkomen dat werknemers ziek worden? Werkgevers kunnen de volgende maatregelen treffen: • Zorg voor voldoende faciliteiten om handen te wassen • Breng medewerkers op de hoogte van goede hygiënemaatregelen (Voor meer informatie zie http://www.rivm.nl/griep-verkoudheid/) • Zieke werknemers niet naar het werk laten komen en naar huis sturen zodra ze griepverschijnselen vertonen Voor meer informatie en maatregelen zie http://www.cdc.gov/h1n1flu/guidance/workplace.htm
Page 6 of 16
Mag mijn werkgever mij verplichten een medische keuring te ondergaan of een gezondheidsverklaring in te vullen nadat ik terug ben gekomen uit Mexico/Verenigde Staten? Nee, juridisch gezien kan dat niet verplicht worden. Wat kan uw bedrijf doen ter voorbereiding op een eventuele grieppandemie? De Ministeries van VWS en BZK hebben recent instructies ontwikkeld die behulpzaam zijn bij de voorbereidingen van uw bedrijf op een mogelijke grieppandemie. http://www.minvws.nl/dossiers/grieppandemie/voor-bedrijven-en-organisaties/
Vragen over algemene maatregelen Als bij een patiënt Nieuwe Influenza A (H1N1) wordt vastgesteld, wat gebeurt er dan? Als de patiënt thuis kan blijven is dat het beste. Hij/zij krijgt virusremmers om de besmettelijkheid te verminderen en de ziekteduur te verkorten. Mensen uit de directe omgeving van de patiënt krijgen informatie over de symptomen van Nieuwe Influenza A (H1N1) en worden geadviseerd direct telefonisch contact op te nemen met de huisarts als zij dezelfde symptomen krijgen. Mocht de patiënt opgenomen moeten worden in een ziekenhuis, dan zal hij/zij geïsoleerd verpleegd worden. Ik weet iemand die ziek is, moet ik dat ergens aangeven? Nee, degene die ziek is moet zelf contact opnemen met de huisarts. Wie moet ik op de hoogte brengen van het feit dat mijn kind ziek is? Wanneer uw kind ziek is moet u contact opnemen met de huisarts. Als in Nederland steeds meer Nieuwe Influenza A (H1N1) voorkomt, welke maatregelen gaan dan gelden? Als er steeds meer mensen Nieuwe Influenza A (H1N1) hebben, kan de minister van Volksgezondheid bepalen dat iedereen met de griep na het begin van de koorts antivirale middelen kan krijgen. Alle apotheken in Nederland worden dan bevoorraad met deze antivirale middelen. Kunnen mond-neusmaskers verspreiding van Nieuwe Influenza A (H1N1) voorkomen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat gebruik van mond-neusmaskers de verspreiding van Nieuwe Influenza A(H1N1) soms kan voorkomen. Dit geldt alleen als de maskers op de juiste manier gebruikt worden. Verschillende studies laten echter ook zien dat goed gebruik van maskers gedurende een langere periode zelden lukt. Juist gebruik is nodig voor het voorkomen of beperken van verspreiding van het virus. Heeft de overheid mond-neusmaskers voor de inwoners van Nederland aangeschaft voor als er een pandemie uitbreekt? De Nederlandse overheid heeft geen mond-neusmaskers aangeschaft voor alle inwoners in Nederland. Het is onvoldoende duidelijk dat het gewenste effect bereikt wordt om te voorkomen dat de nieuwe griep zich verspreidt. De overheid hecht meer belang aan het gebruik van goede hygiënische maatregelen, zoals handen wassen en papieren zakdoeken gebruiken. Waarom dragen medewerkers in de zorg in bepaalde gevallen mond-neusmaskers? Medewerkers in de zorg kunnen vaak in nauw contact komen met besmette personen en lopen daardoor een verhoogd risico. In de zorg is het gebruikelijk dat in geval van besmettingsriciso beschermingsmaatregelen genomen worden, bijvoorbeeld het dragen van mond-neusmaskers. Werknemers dienen beschermd te worden tegen risico’s die met hun werk samenhangen.
Page 7 of 16
Wanneer kunnen werkgevers overgaan op het dragen van mond-neuskapjes voor hun werknemers? Werkgevers en werknemers kunnen op basis van een risico-inschatting concluderen dat mondkapjes een substantiële extra bijdrage kunnen leveren aan de arbeidsveiligheid van de werknemer op de werkvloer. In het geval van werknemers die in hun werk direct in aanraking komen met besmettelijke personen is het beschikbaar stellen van mondmaskers aan de werknemers een mogelijke maatregel in het kader van de arbeidsveiligheid. Meer informatie Kiza, http://www.kiza.nl/kiza/index.php?aid=5849&tid=91&sid Worden evenementen en bijeenkomsten afgelast? In de huidige situatie in Nederland is het niet nodig dat evenementen en bijeenkomsten afgelast worden. Worden scholen preventief gesloten? De huidige situatie in Nederland vereist niet dat scholen extra maatregelen nemen. Het sluiten van scholen is onder de huidige omstandigheden niet noodzakelijk. Dit geldt ook voor middelbare scholen. Ik organiseer een evenement. Met wie kan ik overleggen over maatregelen die ik moet treffen? Voor vragen over maatregelen die u kunt treffen, kunt u terecht bij de regionale GGD. Wat houdt quarantaine in? Quarantaine betekent afzondering, waardoor contacten beperkt worden en controle/ diagnostiek mogelijk is. Dit is een dwingende maatregel die door een overheid in het belang van de volksgezondheid kan worden opgelegd. Alleen in heel specifieke gevallen kan dit zinvol zijn. Waarom sluiten we de grenzen niet voor vliegtuigen afkomstig uit landen waar Nieuwe Influenza A (H1N1) veel voorkomt? Met behulp van modellen is gekeken wat het effect zou zijn op de binnenkomst van een virus als we de grenzen sluiten. Daaruit blijkt dat deze slechts met een paar dagen vertraagd wordt maar dat binnenkomst van het virus daarmee absoluut niet voorkomen kan worden. Dit weegt niet op tegen de enorme economische gevolgen die het sluiten van grenzen met zich meebrengt. Waarom wordt er door de overheid nog geen maatregelen op grotere schaal genomen? Op dit moment is het niet nodig om over te gaan op grootschalige maatregelen. De overheid houdt de situatie rondom de Nieuwe Influenza A (H1N1) goed in de gaten. We nemen op tijd maatregelen als de situatie daarom vraagt. Wie is waarvoor verantwoordelijk binnen de overheid? Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is verantwoordelijk voor de volksgezondheid in Nederland. Het Ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) is verantwoordelijk voor de preventie en bestrijding van griep onder dieren in Nederland. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor de centrale coördinatie van de bestrijding van crises. Wat doet het RIVM? Het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) van het RIVM adviseert de minister over landelijke maatregelen om verspreiding van een ziekte zoals Nieuwe Influenza A (H1N1) tegen te gaan en ondersteunt de GGD’en bij het treffen van regionale maatregelen Het RIVM heeft draaiboeken gemaakt. GGD’en en andere professionals weten daardoor nu precies hoe zij in deze situatie moeten werken. Het RIVM is tevens internationaal aanspreekpunt, de instantie die de contacten onderhoudt met de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en samenwerkt met andere landen die aangesloten zijn bij het Europese centrum voor infectieziektebestrijding (ECDC).
Page 8 of 16
Bij het RIVM zijn verschillende afdelingen intensief betrokken bij de gevolgen voor Nederland van de huidige Nieuwe Influenza A (H1N1)-uitbraak. In de laboratoria van het RIVM wordt onderzoek gedaan naar het virus en de diagnose gesteld bij mensen die verdacht worden op het doormaken van Nieuwe Influenza A (H1N1). Het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM coördineert in samenwerking met de GGD’en de bestrijding van Nieuwe Influenza A (H1N1) en volgt de ontwikkelingen wereldwijd op de voet. Wat doet de GGD? De GGD informeert huisartsen, ziekenhuizen en andere specialisten in het werkgebied over hoe zij moeten handelen volgens de draaiboeken. De GGD voert onderzoek uit als zich een patiënt aandient. Zij informeert in haar eigen werkgebied alle reizigers. Zij beantwoordt vragen van het publiek en informeert andere hulpverlenersdiensten (zoals politie, brandweer), gemeenten en burgers in haar werkgebied. Is de GGD vandaag bereikbaar? De regionale GGD’en zijn op werkdagen telefonisch bereikbaar. Via de site van GGD Nederland (www.ggd.nl) kunt u het telefoonnummer van de GGD in uw regio vinden.
Vragen over virusremmers Wat is een virusremmer? Virusremmers zijn medicijnen (antivirale middelen) die de vermeerdering van het virus in het lichaam sterk afremmen. De medicijnen zorgen ervoor dat mensen met een griep korter ziek zijn, minder complicaties krijgen en minder besmettelijk voor zijn anderen. In Nederland zijn verschillende virusremmers op de markt die werkzaam zijn tegen het griepvirus. Dit zijn oseltamivir (productnaam:Tamiflu) en zanamivir (productnaam: Relenza). Kan een virusremmer gebruikt worden bij kinderen jonger dan één jaar? Oseltamivir (productnaam:Tamiflu) is niet geregistreerd voor de behandeling en preventie van gewone griep bij kinderen jonger dan één jaar. In geval van een pandemie kan Tamiflu gebruikt worden bij kinderen onder de één jaar als de arts dit nodig acht. Welke bijwerkingen kunnen optreden bij gebruik van een virusremmer? De meest voorkomende bijwerkingen zijn misselijkheid, braken, diarree, maagpijn en hoofdpijn. Soms zijn de bijwerkingen ernstiger (bronchitis, huidverschijnselen, hartritmestoornissen). Bij juist gebruik (voorgeschreven door de arts in de juiste dosering) is de kans op bijwerkingen uiterst klein. Wie krijgen virusremmers? Mensen bij wie Nieuwe Influenza A (H1N1) is vastgesteld na diagnostisch onderzoek krijgen oseltamivir. Ook directe contacten van deze mensen die klachten ontwikkelen (koorts hoger dan 38 graden en luchtwegklachten) zullen oseltamivir ontvangen. Er is een Nieuw Influenza A(H1N1)-virus gevonden dat resistent blijkt te zijn tegen oseltamivir. Betekent dat dat behandeling met oseltamivir geen zin meer heeft? Nee. Het feit dat er nu één virus gevonden is dat resistent is tegen oseltamivir betekent niet dat alle virussen resistent zijn. Het betekent wel dat we heel terughoudend moeten zijn met het inzetten van deze virusremmers en deze alleen moeten gebruiken indien echt noodzakelijk. Kan ik uit voorzorg virusremmers krijgen? Nee. Een virusremmer is een geneesmiddel dat alleen door een arts kan worden voorgeschreven. Artsen zullen dit alleen doen als hier gegronde redenen voor zijn. Want het is onverstandig om virusremmers preventief te gebruiken.
Page 9 of 16
Zijn virusremmers vrij verkrijgbaar? Nee, virusremmers zijn uitsluitend verkrijgbaar op doktersrecept. Het blijkt dat via internet mogelijkheden worden geboden virusremmers te bestellen. Dit wordt afgeraden. De samenstelling van het internetproduct is onbekend en waarschijnlijk niet getest. Daarnaast is het voor de behandeling belangrijk dat de voorschrijvende arts de patiënt en zijn medische geschiedenis kent. Worden virusremmers vergoed als ik het door de huisarts voorgeschreven krijg? Virusremmers zitten niet in het basispakket van de zorgverzekering. Mensen die besmet zijn met Nieuwe Influenza A (H1N1) en virusremmers krijgen, hoeven deze niet zelf te betalen. Als er sprake is van een grieppandemie en er op grote schaal virusremmers ingezet worden, betaalt de overheid hiervoor de kosten. Zal ik uit voorzorg voor een pandemie alvast virusremmers aanschaffen? De Nederlandse overheid heeft voor iedereen die tijdens een pandemie griep krijgt virusremmers opgeslagen die met een recept van de huisarts te verkrijgen zijn bij de apotheek. U hoeft dus deze medicijnen nu niet aan te schaffen. Hoeveel virusremmers zijn er nodig om iedereen te kunnen behandelen als er een pandemie uitbreekt? De Nederlandse overheid heeft een grote voorraad (4,8 miljoen kuren) virusremmers die bedoeld is om de verspreiding van een nieuw griepvirus in de kiem te smoren en om zieken te behandelen in het geval van een wereldwijde epidemie. Er zijn genoeg medicijnen om iedereen die de griep krijgt te behandelen. Kunnen mensen op de Nederlandse Antillen en Aruba ook virusremmers krijgen? Ja, voor mensen die besmet zijn met Nieuwe Influenza A (H1N1) gelden dezelfde regels als voor besmette mensen in Nederland. Nederland heeft 1000 kuren virusremmer verstuurd naar de Nederlandse Antillen en Aruba. Dat is voor de huidige situatie voldoende. Als Nieuwe Influenza A (H1N1) in de toekomst meer mensen zou treffen, worden er meer kuren naar de Nederlandse Antillen en Aruba gestuurd. Hoe kom ik aan virusremmers tijdens een uitbraak? Iedere zieke waarvan de huisarts denkt dat hij/zij griep heeft kan deze medicijnen op recept krijgen. De medicijnen zijn dan met het recept bij de apotheek te halen.
Vragen over vaccinatie Is er ook een vaccin tegen het Nieuwe Influenza A (H1N1)-virus? De farmaceutische industrie ontwikkelt momenteel een vaccin dat mensen kan beschermen tegen ziekte door deze griepvariant. Het zal nog enige maanden duren voordat het vaccin beschikbaar is. . Is er een vaccin beschikbaar wanneer in Nederland de grieppandemie uitbreekt? Daar is nog niets over te zeggen, We weten nog niet precies hoe lang de industrie nodig heeft voor het maken van een vaccin. Waarom heeft de Nederlandse overheid 34 miljoen vaccins aangeschaft? Vaccins zijn de beste manier om mensen te beschermen tegen griep. De minister heeft zich uitgebreid laten adviseren door de Gezondheidsraad en andere experts over de aanschaf van vaccins voor Nieuwe Influenza A (H1N1). De laatste wetenschappelijke inzichten geven aan dat mensen twee keer gevaccineerd moeten worden om volledig beschermd te zijn. Daarom is besloten om voor de hele Nederlandse bevolking (inclusief de Nederlandse Antillen en Aruba) voldoende vaccin aan te schaffen. Wat gebeurt er met de vaccins die niet gebruikt worden? Het is nog niet duidelijk hoe het Nieuwe Influenza A9H1N1)-virus zich zal ontwikkelen. Het is daarom niet zeker of Nederland alle 34 miljoen vaccins nodig heeft. De overheid heeft
Page 10 of 16
besloten dat de vaccins die niet worden gebruikt, tegen kostprijs beschikbaar gesteld kunnen worden aan landen die geen vaccin hebben. Wat is het verschil tussen een virusremmer en een vaccin? Een virusremmer is een medicijn dat de vermeerdering van het virus remt. Daarom worden virusremmers alleen gebruikt bij patiënten die Nieuwe Influenza A (H1N1) hebben.. Een vaccin zet het lichaam aan om antistoffen te maken, die het virus onschadelijk kunnen maken. Omdat het lichaam na vaccinatie lange tijd antistoffen blijft maken, geeft vaccinatie ook langere tijd bescherming. Vaccinatie kan dus ook uit voorzorg gegeven worden. Geeft het jaarlijkse griepvaccin (de griepprik) bescherming tegen Nieuwe Influenza A (H1N1)? Het lijkt erop dat het jaarlijkse griepvaccin slechts zeer geringe bescherming biedt tegen Nieuwe Influenza A (H1N1). Geeft het doormaken van ‘gewone griep’ bescherming tegen Nieuwe Influenza A (H1N1)? Omdat het doormaken van gewone griep altijd enige restbescherming geeft tegen griepvirussen die het jaar daarop circuleren zou men verwachten dat dit ook enige bescherming biedt tegen de nieuwe influenza(H1N1). Maar omdat het normale griepseizoen nog niet begonnen is kunnen we dit nog niet met zekerheid zeggen Wat is een pandemisch vaccin? Een pandemisch vaccin is een vaccin dat ontwikkeld wordt tegen een nieuw griepvirus waarvan we denken dat het een grieppandemie kan veroorzaken. Hoe wordt een pandemisch vaccin ontwikkeld? Als een nieuw griepvirus geïdentificeerd is (zoals nu Nieuwe Influenza A (H1N1)), dan wordt dit klaargemaakt om te gebruiken voor vaccinontwikkeling. Dit gebeurt door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Als dit proces afgerond is, krijgen de fabrikanten van griepvaccin dit virus zodat zij vaccin kunnen gaan produceren. Bij het maken van een vaccin gebruikt men als basis het virus dat mensen ziek maakt. Griepvaccin wordt gemaakt met behulp van kippeneieren. Hoe snel is een pandemisch vaccin beschikbaar? De eerste vaccins zijn 5 tot 6 maanden na ontrafelen van het nieuwe griepvirus beschikbaar. De goedkeuring van het vaccin vindt gedurende het productieproces plaats. Er wordt nauwlettend gekeken naar kwaliteit en veiligheid van het vaccin. Vertraging kan plaatsvinden door slechte groei van het virus. Hoeveel pandemisch vaccin kan er jaarlijks geproduceerd worden? Hoeveel er precies jaarlijks geproduceerd kan worden is nog niet bekend. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) verwacht echter dat er 1 tot 2 miljard doses per jaar geproduceerd kunnen worden. Zal het vaccin tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) veilig zijn? Het vaccin dat wordt ingezet is genaamd Focetria. Dit vaccin is de afgelopen jaren ontwikkeld voor een grieppandemie. In 2007 is Focetria geregistreerd bij de European Medicines Agency (EMEA). De EMEA is een instituut van de Europese Unie, dat er op toe ziet dat nieuwe geneesmiddelen veilig zijn en hiervoor strenge veiligheidseisen stelt. Het vaccin is ontwikkeld voor bescherming tegen een verwant griepvirus van het virus dat nu de grieppandemie veroorzaakt. Het bestandsdeel van het vaccin dat er voor zorgt dat het specifiek voor deze griep werkt, het zogenaamde antigeen, moet daarom worden aangepast. Voordat het aangepaste vaccin kan worden ingezet, moet het opnieuw aan de strenge veiligheidseisen voldoen. Hoe effectief is het vaccin tegen Nieuwe Influenza A (H1N1)? Het vaccin voor de huidige pandemie is nog in ontwikkeling. Daarom kunnen we niet een precies getal geven voor de effectiviteit van het vaccin. Wel is de effectiviteit van het vaccin tegen het verwante griepvirus bekend. Dit vaccin biedt na 1 vaccinatie bescherming bij 40%
Page 11 of 16
van de mensen en meer dan 70% na 2 vaccinaties. Het is ter verwachten dat het nieuwe griepvaccin net zo effectief zal zijn. Onderzoeksresultaten van de effectiviteit van het nieuwe vaccin zullen worden gerapporteerd voordat het vaccin wordt ingezet. Waarom wordt het nieuwe vaccin twee keer gegeven? Het is bekend uit ervaring met griepvaccinaties tegen verwante griepvirussen, dat de kans op bescherming wordt verhoogd door een tweede vaccinatie. Na 1 vaccinatie zijn ongeveer 40% van de personen beschermd tegen het griepvirus, na 2 vaccinaties meer dan 70%. Wat zijn de bijwerkingen van het nieuwe vaccin? De bijwerkingen van het nieuwe vaccin worden onderzocht. Het ligt in de verwachting, dat de bijwerkingen vergelijkbaar zullen zijn met de bijwerkingen van Focetria tegen het verwante virus. Over het algemeen wordt de vaccinatie goed verdragen. Er is een kleine kans (tussen 1 op 10 en 1 op 100) dat er klachten optreden van zweten, hoofdpijn, spier/gewrichtspijn en roodheid/zwelling op de prikplek. Deze klachten gaan gewoonlijk na 1-2 dagen vanzelf over. In sommige gevallen (kans tussen 1 op 100 en 1 op 1.000) kan deze roodheid zich over het lichaam uitbreiden en jeukklachten geven. In zeldzame gevallen (kans tussen 1 op 1.000 en 1 op 10.000) kunnen bij vergelijkbare vaccins allergische reacties, trekkingen en zenuwpijn optreden. Uiterst zeldzaam (kans kleiner dan 1 op 10.000) is het optreden van een tijdelijke ontstekingsreactie van de bloedvaten van de huid en nieren, en eveneens uiterst zeldzaam is een aandoening die leidt tot het niet of minder functioneren van spieren, waarvoor behandeling in het ziekenhuis en revalidatie noodzakelijk kan zijn (guillain-barré). Is het nieuwe vaccin veilig voor zwangeren? Er zijn geen aanwijzingen dat de gebruikelijke griepvaccinaties die jaarlijks gegeven worden, nadelige effecten hebben op de moeder of het ongeboren kind. Er is nog weinig informatie over de bijwerkingen van het nieuwe griepvaccin voor de pandemie bij zwangeren. Het risico op bijwerkingen bij zwangeren zal moeten worden opgewogen tegen de voordelen van het vaccin. Waar vind ik onafhankelijke informatie over het nieuwe vaccin? Onafhankelijke informatie over het vaccin Focetria kunt u vinden op de website van het European Medicine Agency, het instituut van de Europese Unie dat er op toe ziet dat nieuwe geneesmiddelen veilig zijn (http://www.emea.europa.eu). Wie mag het nieuwe vaccin niet hebben? Wanneer u ooit een ernstige allergische reactie (anafylactische shock) hebt gehad op spoorrestanten van eieren, kipeiwitten, kanamycine, neomycine sulfaat, formaldehyde of cetyltrimethylammonium bromide, mag u het vaccin niet hebben. Als ik het nieuwe vaccin niet mag hebben, is er dan een alternatief vaccin? Wanneer u het nieuwe vaccin niet mag hebben, kunt u niet worden gevaccineerd. Er bestaat helaas geen alternatief vaccin. Wel kunnen antivirale middelen een alternatieve optie zijn. Zal het gewone griepvaccin (de griepprik) ook beschikbaar zijn? Ja. Op dit moment wijst alles er op dat er ook een ‘gewoon’ jaarlijks griepvaccin komt. Kan het vaccin tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) tegelijk gegeven worden met het gewone griepvaccin? Het gewone griepvaccin kan gelijk met een ander vaccin gegeven worden, maar wordt wel op een andere plek geïnjecteerd. Bijvoorbeeld het vaccin tegen gewone griep in de linkerarm en het vaccin tegen de nieuwe griep in de rechterarm. Als het virus verandert, is het vaccin dat nu ontwikkeld wordt dan nog wel effectief? Het is nu nog te vroeg om te voorspellen hoe het virus zal veranderen en wat voor effect dat heeft op de werking van het vaccin. Het virus wordt nauwlettend in de gaten gehouden waardoor we snel kunnen handelen als het virus grote veranderingen vertoont. Zal er voor iedereen vaccin tegen Nieuwe Influenza A (H1N1) beschikbaar zijn?
Page 12 of 16
De Nederlandse overheid heeft een order geplaatst voor de aanschaf van 34 miljoen doses vaccins. Dit is voldoende om de gehele Nederlandse bevolking te kunnen vaccineren. In het begin zal er niet voldoende vaccin beschikbaar zijn om iedereen tegelijk te vaccineren. De volgorde van vaccineren zal de komende maanden worden vastgesteld. De Gezondheidsraad en het RIVM adviseren hierover aan de minister van VWS, die het uiteindelijke besluit neemt wordt. Worden Nederlanders in het buitenland ook gevaccineerd tegen Nieuwe Influenza A (H1N1)? Het ministerie van VWS werkt op dit moment aan een draaiboek voor het vaccineren. Daarin worden verschillende scenario's uitgewerkt. Hoe de vaccinatie gaat verlopen is afhankelijk van hoe de griep zich ontwikkelt, de ernst van de ziekteverschijnselen en kwetsbare groepen mensen. In het draaiboek wordt ook vastgelegd hoe de vaccinatie van Nederlanders in het buitenland gaat verlopen. Wie krijgen het eerst een vaccinatie als het nieuwe vaccin in het najaar beschikbaar is? Het ministerie van VWS werkt op dit moment aan een draaiboek voor het vaccineren. Daarin worden verschillende scenario's uitgewerkt. Wie er als eerste in aanmerking komt voor vaccinatie is onder andere afhankelijk van hoe de griep zich ontwikkelt, welke groepen er extra kwetsbaar blijken te zijn voor besmetting en wat de ernst van de ziekteverschijnselen is. Het ministerie van VWS krijgt hierover advies van het RIVM.
Vragen over zwangerschap Loopt mijn ongeboren kind risico als ik Nieuwe Influenza A (H1N1) krijg? Er is weinig informatie over de effecten van de Nieuwe Influenza A (H1N1) bij zwangeren. Andere griepvirussen geven geen verhoogde kans op aangeboren afwijkingen. Wel heeft de moeder een iets grotere kans op complicaties van de griep, zoals longontsteking. Aangeraden wordt om medicijngebruik tijdens de zwangerschap, dus ook van antivirale medicijnen, altijd te bespreken met uw behandelend arts. Loop ikzelf extra risico als ik tijdens de zwangerschap Nieuwe Influenza A (H1N1) krijg? Een zwangere vrouw heeft niet meer kans om besmet te raken. Wel heeft die een iets grotere kans op complicaties, zoals longontsteking. Dat geldt zowel voor de gewone wintergriep als voor Nieuwe Influenza A (H1N1). Er zijn aanwijzingen dat zwangere vrouwen in vergelijking met andere mensen een grotere kans hebben op een ernstig verloop van influenza. Dat geldt mogelijk ook voor Nieuwe Infuenza A (H1N1). Het is daarom belangrijk om bij griepverschijnselen direct telefonisch contact op te nemen met uw huisarts. Deze beslist dan of u virusremmers mag gaan gebruiken. Stel dat ik besmet raak tijdens mijn zwangerschap, mag ik dan wel virusremmers slikken? Er is weinig bekend over de mogelijke effecten van virusremmers op het ongeboren kind. Bij normale wintergriep wordt het gebruik van virusremmers bij niemand voorgeschreven, dus ook niet bij zwangere vrouwen. Omdat er nu sprake is van een pandemie, wegen volgens het Europese Geneesmiddelenbureau (EMEA) de voordelen op tegen de nadelen. Aangeraden wordt om medicijngebruik tijdens de zwangerschap, dus ook van antivirale medicijnen, altijd te bespreken met uw behandelend arts. Ook als u denkt zwanger te zijn, of als u zwanger wilt worden, moet u medicijngebruik altijd overleggen met uw behandelend arts. De arts beslist of u antivirale medicijnen mag gaan gebruiken. Ik ben zwanger. Kan ik wel op vakantie naar een land waar Nieuwe Influenza A (H1N1) veel voorkomt? Als u op vakantie gaat naar een land waar veel Nieuwe Influenza A (H1N1) voorkomt, loopt u meer kans op een infectie met Nieuwe Influenza A (H1N1). U zult zelf de afweging moeten maken of u dit risico wilt nemen. Áls u gaat neem in ieder geval goede voorzorgsmaatregelen om besmetting zo veel mogelijk te voorkomen. Denk daarbij aan handen wassen en gebruik van papieren zakdoekjes.
Page 13 of 16
Ik ben zwanger. Kan ik uit voorzorg wel virusremmers krijgen wanneer ik op vakantie ga naar een land waar de griep is geconstateerd? Nee. Het middel oseltamivir (productnaamTamiflu) wordt niet preventief voorgeschreven en wordt alleen gegeven aan mensen die Nieuwe Influenza A (H1N1) doormaken. Mag ik gevaccineerd worden tegen de gewone wintergriep nu ik zwanger ben? Haalt u elk jaar een ‘gewone’ griepprik omdat u tot een risicogroep behoort? Dan kunt u dat ook doen tijdens uw zwangerschap.
Vragen over grieppandemie (wereldgriep) Wat is een pandemie? Bij een grieppandemie krijgen veel mensen over de hele wereld dezelfde griep. Een grieppandemie verspreidt zich binnen enkele maanden en maakt veel mensen ernstig ziek. Mensen zullen aan de griep overlijden. Men schat dat 1 op de 3 mensen ter wereld ziek zal worden bij de uitbraak van een grieppandemie. Het is vooraf niet te voorspellen hoeveel mensen ernstig ziek worden of overlijden. Een grieppandemie komt eens in de 10 tot 50 jaar voor. Hoe ontstaat een pandemie? Een grieppandemie ontstaat door een nieuw griepvirus. Niemand is nog met dit nieuwe virus in aanraking gekomen. Daarom heeft nog niemand weerstand tegen het virus. Omdat het virus onbekend is, is er ook nog geen vaccin om mensen te beschermen. Zonder weerstand of vaccin maakt het nieuwe virus veel mensen ziek. Waarom zijn we zo ongerust over een mogelijke pandemie terwijl er jaarlijks duizenden mensen overlijden aan de gewone griep? De gewone griep komt elk jaar voor en daar is elk jaar een vaccin voor beschikbaar. Een pandemie is een wereldwijde epidemie met een nieuw griepvirus waar nog niemand weerstand tegen heeft en nog geen vaccin voor beschikbaar is. Is Nederland voorbereid op een uitbraak van een pandemie? De voorbereidingen op een pandemie van een nieuwe variant van het influenzavirus is in Nederland vergevorderd. Er zijn 4,8 miljoen kuren virusremmers beschikbaar om in te zetten bij een pandemie. Dat zijn er voldoende om tijdens een pandemie alle zieken te behandelen. Huisartsen zijn door het Nederlandse Huisartsen Genootschap (NHG) voorzien van een richtlijn hoe zij moeten handelen tijdens een grieppandemie. Nederland werkt met nationale draaiboeken. Die zijn in 25 regio’s uitgewerkt door bureaus voor Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen samen met onder meer GGD’en, ziekenhuizen en huisartsen. In die draaiboeken staat beschreven wie in de regio wat moet doen bij uitbraak van een grieppandemie. http://www.minvws.nl/dossiers/grieppandemie/voor-iedereen/wat-doet-de-overheid/ Wat betekenen de pandemische fasen? Deze pandemische indeling is gebaseerd op de fasering van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en kent 6 stappen. De WHO bepaalt in welke fase een griepuitbraak zich bevindt. Zij doet dit aan de hand van internationale bewaking van ziektegevallen, verspreiding van de ziekte en in overleg met virologen vanuit de gehele wereld. In fase 1 en 2 zijn er geen of alleen maar virussen bij dieren aangetroffen. In fase 3 zijn er beperkte aantallen infecties bij mensen met een nieuw type griepvirus maar geen duidelijke mens-op-mensoverdracht. In deze fase verkeerden we al een aantal jaren in verband met de vogelgriepbesmettingen, in met name Azië. In fase 4, zoals sinds 27 april 2009 is afgekondigd, zijn er in een gebied of land mensen tegelijk ziek door een nieuw virus waarbij ook (beperkte) mens-op-mensoverdracht plaatsvindt. In fase 5 zijn er zieken in meerdere landen. Fase 5 is 29 april door de WHO afgekondigd. Als Nieuwe Influenza A (H1N1) in veel landen van mens op mens wordt verspreid kan de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) fase 6 uitroepen. Dit is gebeurd op 11 juni 2009.
Page 14 of 16
De WHO heeft officieel verklaard dat er sprake is van een pandemie (WHO fase 6). Wat betekent dat voor de Nederlandse situatie? De minister van Volksgezondheid laat zich adviseren over de situatie in de wereld en de consequenties voor de Nederlandse situatie. Afhankelijk van de ernst van de situatie in Nederland worden maatregelen genomen die als doel hebben de gevolgen van een pandemie in ons land te beperken. Welke (aanvullende) maatregelen neemt de overheid nu er sprake is van een pandemie? De minister van Volksgezondheid kan besluiten over te gaan op het beschikbaar stellen van antivirale middelen uit de nationale voorraad. Dit hangt af van het aantal patiënten in Nederland en de ernst van de infectieziekte. Deskundigen zullen de minister adviseren of deze middelen aan iedereen met Nieuwe Influenza A (H1N1) of aan bepaalde risicogroepen moeten worden voorgeschreven.
Vragen over varkensgriep bij varkens Wat is varkensgriep? Varkensgriep is griep van het varken. Net als mensen krijgen varkens ook regelmatig griep. In Europa komen de typen H1N1, H3N2 en H1N2 vaak bij varkens voor. Wanneer een varken griep heeft komen de verschijnselen plotseling op. Het dier stopt met eten, blijft liggen, krijgt hoge koorts en gaat vaak later ook hoesten. Als zich geen complicaties voordoen, verdwijnen de symptomen na 5 tot 7 dagen. Wat is het verschil tussen Nieuwe Influenza A (H1N1) en varkensgriep? Mensen zijn ziek geworden van een influenzavirus dat bestaat uit een samensmelting van een menselijk deel, een deel varkensgriepvirus en een deel vogelgriepvirus. Deze nieuwe combinatie van het influenzavirus is een A/H1N1-type. Dit virus heeft eigenschappen gekregen die het besmettelijk voor de mens maken. Wat is het risico van varkensgriep voor de mens? Varkensgriep is een zoönose, een dierziekte die ook besmettelijk kan zijn voor de mens. Over het algemeen zijn er weinig meldingen van varkenshouders die ziek zijn geworden nadat de griep bij varkens is geconstateerd. Kunnen mensen besmet raken door het eten van varkensvlees? Er is geen aanwijzing dat mensen door het eten van varkensvlees ziek kunnen worden. Zoals gebruikelijk moet varkensvlees altijd goed verhit worden om allerlei andere mogelijke ziektekiemen te doden. Worden varkens tegen varkensgriep gevaccineerd? Varkens kunnen in Nederland worden gevaccineerd tegen de algemene griepvarianten die in Nederland bij varkens voorkomen. Op veel bedrijven gebeurt dit ook al. Lopen varkenshouders in Nederland extra gevaar? Er zijn geen aanwijzingen dat de nieuwe griepvariant bij varkens in Nederland voorkomt. Ook zijn geen gevallen bekend van besmetting van dier-op-mens. Wel zijn er, op een boerderij in Canada, varkens besmet geraakt, hoogstwaarschijnlijk via mens-op-dieroverdracht. Ik ben op vakantie geweest in Mexico/Verenigde Staten en werk op een varkensbedrijf. Waar moet ik rekening mee houden? Hoewel de kans heel klein is, zou u het Nieuwe Influenza A (H1N1)-virus bij u kunnen dragen en de varkens kunnen besmetten. In Canada zijn varkens hoogstwaarschijnlijk besmet geraakt met het Nieuwe Influenza A (H1N1)-virus via mens-op-dieroverdracht. Als u klachten heeft, moet u thuisblijven, niet de stallen ingaan en uw arts consulteren. Worden er maatregelen genomen voor varkens? Nee, er worden op dit moment in Nederland geen extra maatregelen genomen voor varkens naast de normale hygiëneprotocollen.
Page 15 of 16
Vragen over vogelgriep Veelgestelde vragen over vogelgriep http://www.rivm.nl/cib/infectieziekten-A-Z/infectieziekten/aviaire_influenza/FAQ_vogelgriep.jsp
