Voorwoord Wat gaat úw school doen met ICT? Om helder en rt objectief in kaa gen te kunnen bren welke rol ICT op scholen speelt, model hebben we een e bedacht dat dri cheidt. niveaus onders
ICT heeft een plek verworven in het onderwijs. Daar is iedereen het intussen wel over eens. Maar wat gaat het onderwijs nu precies doen met ICT? Dat is een ander verhaal. Aan digitaal onderwijs wordt heel wat geld uitgegeven. Ik weet echter uit ervaring dat besturen vaak onvoldoende idee hebben wat hun investeringen in ICT eigenlijk opleveren. Daardoor leeft er een verkeerde perceptie van de werkelijkheid. Om helder en objectief in kaart te kunnen brengen welke rol ICT op scholen speelt, hebben we een simpel model bedacht dat drie niveaus onderscheidt. Op A-scholen speelt ICT een bescheiden, ondersteunende rol. B-scholen zijn nieuwsgierig naar de mogelijkheden van ICT en doen regelmatig pilots (waarvan overigens zo’n 75 procent mislukt; wist u dat?). En C-scholen zijn echt helemaal digitaal gegaan (denk aan de Steve Jobs-scholen). Bestuurders denken over het algemeen dat de meeste scholen zich op niveau B bevinden. Vraag je het aan de directeur, dan denkt die vooral aan niveau B en A. En stel je dezelfde vraag aan leerkrachten, dan hoor je voornamelijk niveau A. Ik ben ervan overtuigd
dat deze discrepantie leidt tot verkeerde investeringen, en dat staat de optimale inzet van ICT op scholen in de weg. Daarom zie ik voor Heutink ICT steeds meer een rol als educatief partner. Wij kunnen scholen op elk niveau helpen stappen te maken en ambities te toetsen aan de werkelijkheid. Zodat uiteindelijk elke school op maat kan worden bediend met ICT. Met het oog daarop hebben wij ons globale model intussen uitgewerkt in een meer gedetailleerd DNAmodel, dat wordt gepresenteerd op de Heutink ICT Terugkomdag van 16 januari 2014. In dit nummer van Rapport wordt de relatie tussen onderwijs en ICT van verschillende kanten belicht. Zo vroegen we prominente onderwijsexperts naar hun visie en gingen we kijken op scholen waar ICT een speciale rol speelt. Verder kunt u lezen over een mooi voorbeeld van educatief partnerschap zoals het mij voor ogen staat: onze productieve samenwerking met Katholieke Pabo Zwolle. Ik wens u veel plezier met deze uitgave! Rogier Borggreve Directeur Heutink ICT
l Schoolvoorbeelden van ICT l 03
Inhoudsopgave l
Een man met een missie 06 Léon Wolters werkt aan de kwaliteit van de servicedesk: “We streven ernaar om 80 procent van alle meldingen direct bij het eerste contact op te lossen.”
l
ICT in het onderwijs 10 Speciaal voor Rapport laten drie prominente wetenschappers hun licht schijnen over een aantal actuele vraagstukken.
l
Twee in balans 18
l
MOO 14
Consultants Wouter Würdemann en Robert Terhalle zorgen samen voor een perfect evenwicht tussen onderwijsvisie en techniek.
Een nadere kennismaking met het startportaal dat het moderne onderwijs een wereld aan mogelijkheden biedt.
l
Blink 20 Blink Educatie is een jonge uitgeverij die puur digitaal denkt bij het ontwikkelen van methoden. En dat werkt!
l Schoolvoorbeelden van ICT l 04
l
Verhuizing 24 Waarom Heutink ICT en drie zusterbedrijven binnen de Odin Groep hun vestigingen verruilden voor één centrale locatie.
l
Duurzaamheidsproject 26 Hoe CBS De Schakel kinderen inzicht geeft in energie en energieverbruik met behulp van een speciale applicatie.
l
l
Accent 34
l
Heutink ICT Duitsland 30
Trending Topics 32
Ook onze oosterburen ervaren nu de voordelen van het werken met een échte onderwijsspecialist.
Veelbesproken onderwijsthema’s kort belicht en kritisch becommentarieerd door onzer eigen experts.
l
Trainingen 38 ICT in het onderwijs kan pas écht rendement opleveren wanneer de leerkrachten het op de juiste manier inzetten. Heutink ICT helpt daarbij.
Voorloper op ICT-gebied koos voor de aanschaf van tablets voor alle 21 scholen. Waarom die keuze en hoe zijn de ervaringen?
l
Teach with a Touch 42 Interactieve leermiddelen: Heutink ICT biedt een totaalconcept waarin techniek, content, service en scholing één logisch geheel vormen.
Colofon Concept, vormgeving en beeldbewerking Gerald Blokhuis Tekst Marcel Ottevanger Eindredactie Martijn Nijhuis
l
l
Detachering 46
Katholieke Pabo Zwolle 48
Een praktijkvoorbeeld van hoe gemakkelijk én voordelig het kan zijn om de zorg over ICT over te laten aan externe experts.
Heutink ICT ziet veel toekomst in educatieve partnerschappen. Zo bestaat er al een vruchtbare samenwerking met de beste pabo van Nederland: de KPZ.
Fotografie Foto Smit, Almelo Kleding fotografie Pien & Mats, Borne Druk Drukkerij Roelofs, Enschede
l Schoolvoorbeelden van ICT l 05
Een man met een missie
l Schoolvoorbeelden van ICT l 06
eer dan ooit m n e s s u c fo e “W wil, op wat de klant al kunnen a m ti p o e w t a d zo behoefte.” ie d p o n e it lu s n aa
Sinds mei 2012 is Léon Wolters Hoofd Dienstverlening bij Heutink ICT. Hij ziet het als een schone taak om de kwaliteit van de servicedesk naar een hoger plan te brengen. Parallel daaraan stelt hij alles in het werk om de tevredenheid van de klanten te vergroten.
Twee speerpunten voor de servicedesk
Léon Wolters
Toen Léon net begonnen was in zijn nieuwe functie, heeft hij eerst een aantal klanten bezocht om hen te vragen naar hun bevindingen: “Daaruit kwam naar voren dat er de nodige kritiek was op de kwaliteit van de servicedesk, de communicatie en de manier waarop meldingen werden verwerkt. Na enkele maanden inventariseren hebben we op basis van alle feedback twee speerpunten bepaald: verantwoordelijkheid/eigenaarschap enerzijds en kennis, kunde en kwaliteit anderzijds. Met name het tweede punt heeft geleid tot wat personele wisselingen, vervelend maar nodig. Mensen die we vervolgens nieuw aannamen, kregen direct een trainingstraject, waarbij ook het eerste punt aan de orde kwam: hoe ga je met mensen om? Als je in de eerste lijn zit, heb je direct contact met de klant en ben je er zelf verantwoordelijk voor dat het probleem van die klant wordt opgelost. Om dat goed te reguleren, maken we gebruik van ITIL-processen* die ook zijn ingebed in de structuur van de organisatie.”
l Schoolvoorbeelden van ICT l 07
pak heeft de n a a e w u ie n e “D de al geleid afgelopen perio nd hogere tot een beduide id.” doorloopsnelhe
Al flinke stappen gezet
Rob ten Thije
l Schoolvoorbeelden van ICT l 08
Léon vertelt dat de servicedesk in de nieuwe opzet een single point of contact is, oftewel een SPOC: “We streven ernaar om 80 procent van alle meldingen direct bij het eerste contact op te lossen, oftewel een first time fix. Complexere problemen gaan naar de tweede lijn, waarbij we een beroep kunnen doen op een specialist binnen Heutink ICT die specifieke kennis heeft van de materie in kwestie. Maar ook dan blijft de eerste lijn verantwoordelijk voor de melding én de afhandeling ervan binnen de gestelde kaders. We hebben het systeem nu zo ingericht dat we precies kunnen zien wie wat doet en wat er gebeurt. Dat is niet alleen leerzaam voor de servicedeskmedewerker zelf, maar ook helder voor de klant. Het stelt ons in staat duidelijker afspraken te maken, zodat de klant precies weet waar hij aan toe is. De nieuwe aanpak heeft de afgelopen periode al geleid tot een beduidend hogere doorloopsnelheid. Uit recent klanttevredenheidsonderzoek blijkt dat we ook op dit punt al flinke stappen hebben gezet.”
Heutink ICT hecht sowieso veel waarde aan de tevredenheid van klanten, aldus Léon: “We focussen meer dan ooit op wat de klant wil, zodat we optimaal kunnen aansluiten op die behoefte. En we maken de omslag van reactief naar proactief. Zo is Rob ten Thije, de coördinator van onze servicedesk, tegenwoordig veel actiever in het onderhouden van contacten met klanten. Hij gaat ook persoonlijk naar klanten toe, of nodigt hen uit om zelf bij ons te komen kijken. Verder zijn de afdelingen achter de servicedesk geherstructureerd. We werken nu met een projectbureau voor implementaties op locatie, een afdeling beheer en een afdeling innovatie en ontwikkeling. Dat resulteert in helderheid, ook intern.”
Volle breedte De aandacht voor de klant beperkt zich trouwens niet tot de servicedesk, benadrukt Léon: “Het gaat over de volle breedte van onze dienstverlening. Als Heutink ICT willen we op alle fronten zichtbaar zijn voor de klant. In dat kader gaan we ook echt als MT-leden met klanten om de tafel, om heel concreet te praten over wensen, verwachtingen en dergelijke. Verder brengen we structureel nieuwsbrieven uit en betrekken
we onze adviseurs meer bij de techniek, zodat zij de klant precies kunnen vertellen wat hem te wachten staat. Escalaties komen vaak voort uit een verschil in beleving. Heldere verwachtingen voorkomen lastige discussies.”
Léon Wolters
Van reactief naar proactief
Meerwaarde Léon kondigt aan dat het klanttevredenheidsonderzoek de komende jaren stelselmatig zal worden herhaald: “Uiteraard in de hoop dat de resultaten steeds beter worden. Om dat te bereiken, moeten we nog meer rekening gaan houden met de manier waarop scholen kijken naar techniek. We moeten ervoor zorgen dat ons portfolio blijft aansluiten bij de behoefte. Als het bijvoorbeeld gaat om afschrijfperiodes, denken scholen meestal in langere termijnen dan in het bedrijfsleven gebruikelijk is. Ons ultieme doel is dat klanten Heutink ICT niet zien als een standaard ICT-leverancier maar als een partner die hen in staat stelt de focus te leggen op het onderwijs. Kortom, educatief partnerschap in optima forma.” * ITIL (Information Technology Infrastructure Library) is een referentiekader voor het inrichten van de beheerprocessen binnen een ICT-organisatie, vergelijkbaar met ISO 9000.
Léon Wolters (1973) werkte na zijn opleiding MTS Elektronica eerst een periode bij Lesscher IT, zusterbedrijf van Heutink ICT. In 1996 ging hij als IT’er aan de slag in de jeugdzorg. Begonnen als systeembeheerder groeide hij door naar de positie van hoofd facilitaire zaken bij een organisatie met vijf locaties. Tussen de bedrijven door volgde hij een HBO-opleiding Bedrijfskundige Informatica. “Om mijn soft skills te ontwikkelen.”
Twente Toen duidelijk werd dat de organisatie waar Léon werkte in 2012 door fusies zou verhuizen naar het westen des lands, koos hij ervoor in Twente te blijven. In mei van datzelfde jaar verwelkomde Heutink ICT hem als Hoofd Dienstverlening.
Ervaring Léon ervaart dat zijn jaren in de wereld van de jeugdzorg hem goed van pas komen in zijn huidige werk bij Heutink ICT: “Voor mij is het echt een voordeel dat ik vanuit mijn vorige werk de perceptie ken en de problematiek. Dat is wel een meerwaarde die ik meeneem. En sinds mijn zoon Rick naar school gaat, ben ik ook op langs die weg nog bij het onderwijs betrokken.”
Vrije tijd In zijn vrije tijd wil Léon vooral een goed huisvader zijn: “Dat vind ik heel belangrijk. Verder zit ik bij de plaatselijke schaakclub en houd ik van wandelen en gitaarspelen. En lezen, niet te vergeten, vooral fantasy en sciencefiction. Maar ook muziek luisteren. Mijn pa had een kast vol rockplaten uit de jaren ‘70, die voorliefde heb ik wel van hem overgenomen.”
l Schoolvoorbeelden van ICT l 09
ICT in het onderwijs: waar gaat dat heen?
Er wordt veel gezegd en geschreven over de rol die ICT in het primair onderwijs zou moeten spelen. En op z’n zachtst gezegd: de meningen zijn verdeeld. Rapport peilde de stemming, door drie gezaghebbende wetenschappers een aantal vragen voor te leggen. Ter introductie vroegen we hen allereerst een van hun stokpaardjes kort te beschrijven.
l Schoolvoorbeelden van ICT l 10
Dr. Casper Hulshof Casper Hulshof is docent aan de opleiding Onderwijskunde van de Universiteit Utrecht. Hij verzorgt onderwijs op het gebied van onder meer onderwijspsychologie, assessment, wetenschapsfilosofie en geschiedenis van het onderwijs. Recent verscheen van hem het boek ‘Jongens zijn slimmer dan meisjes’, waarin hij op laagdrempelige wijze ingaat op bekende en minder bekende onderwijsclichés. Stokpaardje: het verschil tussen visie en waarheid “Als het gaat over ICT in het onderwijs, maar ook over onderwijs in het algemeen, wordt visie vaak verward met waarheid. We weten er zo weinig over. Je hoort de wildste beweringen, discussies worden gepolariseerd. Er klinkt negatief gebrabbel over slechte effecten, maar dat is vaak nergens op gebaseerd. Stellingen zijn nauwelijks onderbouwd. Dat moet anders.”
Prof. Paul A. Kirschner Paul A. Kirschner is hoogleraar onderwijspsychologie aan de Open Universiteit. Hij is expert op het terrein van onderwijsontwerp en leerprocessen, levenlang leren, ontwikkeling van interactie in het leren en onderwijs, computerondersteund samenwerkend leren en assessment. Naast vele publicaties is Kirschner bekend door zijn bevlogen presentaties over ‘Broodjeaapverhalen in het onderwijs’. Stokpaardje: de docent als driesterrenkok “Als onderwijsontwikkelaar - en een docent is ook een onderwijsontwikkelaar - werk je net als een kok. Met verschillende instrumenten, technieken en ingrediënten moet je voor verschillende soorten mensen een goede maaltijd maken. Doe je het goed, dan kom je tot een resultaat dat doelmatig, doeltreffend of bevredigend is. Realiseer je een van die drie zonder afbreuk te doen aan de andere twee, dan is dat al winst. Lukt het je alle drie, dan ben je een driesterrenkok.” Foto Paul A. Kirschner: Margot Meijer Fotografe
Prof. Rob Martens Rob Martens is hoogleraar-programmaleider onderzoek bij het Wetenschappelijk Centrum Lerarenonderzoek (LOOK), het expertisecentrum voor professionalisering van leraren aan de Open Universiteit. Hij is een voorvechter van onderwijsonderzoek dat de onderwijspraktijk van dienst is. Momenteel doet hij onderzoek naar onder meer het thema multimedia en leren, met veel nadruk op motivationele processen bij docenten en leerlingen. Stokpaardje: ICT als motivatiemiddel “Het onderwijs heeft een motivatieprobleem. Zie bijvoorbeeld hoe fanatiek jongens thuis zijn met games en Lego Mindstorms en hoe ze dan als zoutzakken op school zitten. Er is geen aansluiting. Goed doordachte en onderzochte inzet van ICT kan een goed middel zijn om die aansluiting wel te realiseren. Leren vanuit motivatie en interesse werkt het best.”
l Schoolvoorbeelden van ICT l 11
Hoe kijkt u aan tegen alle aandacht die de media de laatste tijd besteden aan onderwijs en ICT? Dr. Hulshof “Niet negatief. Het debat leeft in ieder geval. Mensen weten dat er veranderingen in de lucht hangen. Maar het debat wordt wel erg op de flanken gespeeld, er is weinig oog voor nuance. Dat er aandacht is voor onderwijs vind ik een goede zaak, de manier waarop zou af en toe beter kunnen.” Prof. Kirschner “Een superhype! Vooral omdat je vaak mensen hoort die nauwelijks iets weten en vooral interessant willen doen. Dat geldt ook voor het manifest van de Steve Jobsscholen: deels gesneden koek, deels pure onzin. Zij beloven bijvoorbeeld aan kinderen dat ze hen zullen helpen nog beter te worden in waar ze goed in zijn. Maar een school moet kinderen toch juist dingen leren waar ze nog niet goed in zijn?” Prof. Martens “Op zich is aandacht goed. Het bewijst hoe belangrijk we onderwijs vinden. Maar de discussie over onderwijsvernieuwing is volkomen hysterisch geweest. En dat terwijl Nederland steeds meer hoger opgeleiden telt; ons onderwijs is heel erg goed. Die welles-nietesdiscussie heeft geen nut, want het antwoord heeft eigenlijk niemand. Daar is onderbouwing met onderwijskundig onderzoek voor nodig.”
Wat is uw visie op de volgende hot items in het onderwijs? 21st century skills Dr. Hulshof “Deze discussie komt om de tien jaar terug. Nu gaat het om vaardigheden, over tien jaar moeten we waarschijnlijk juist weer kennis gaan vergaren.” Prof. Kirschner “Het is bijna paradoxaal. Enerzijds moeten kinderen ‘information and media skills’ verwerven, anderzijds zeggen we: die hebben ze toch al?” Prof. Martens “Heel belangrijk! Wat is de samenleving waar we de leerlingen van nu op moeten voorbereiden?”
l Schoolvoorbeelden van ICT l 12
Digital natives Dr. Hulshof “Een term die je vaak hoort, maar we moeten eerst maar eens definiëren wat we eronder verstaan.” Prof. Kirschner “Zogenoemde digital natives zijn helemaal niet in staat autonoom technologie te gebruiken om kennis te verwerven, delen of bouwen.” Prof. Martens “Hier moet het onderwijs iets mee doen. Technology is here to stay, al het andere is een achterhoedegevecht.”
Gepersonaliseerd onderwijs Dr. Hulshof “Gepersonaliseerd leren vraagt veel van de leerkracht. ICT kan een middel zijn om het beter te doen.” Prof. Kirschner “Op basis van theorie over leerstijlen zou je 2 tot de macht 72 typen onderwijs moeten hebben. Dat is meer dan er mensen op aarde zijn!” Prof. Martens “Met ICT kun je leren leuker maken - door interactie - en personaliseren. En leermateriaal dat rekening houdt met wie je bent en wat je kunt, werkt motiverend.”
Smartphones en tablets op school Dr. Hulshof “Ik zie wel toekomst voor het gebruik van social media in de klas. Ik vind dat er teveel wordt gekeken naar de problemen en te weinig naar de mogelijkheden.” Prof. Kirschner “Als onderwijstool: prima. Geen goede kok is tegen een schilmes, als je het maar niet gebruikt om er een koe mee uit te benen.” Prof. Martens “Laten we dit niet alleen zien als een bedreiging maar proberen de kansen te grijpen die het biedt. Juist dan creëer je ruimte om onderwijs te intensiveren.”
Bestaat er in uw optiek een ‘nieuwe leerling’ die op een andere manier onderwijs zou moeten krijgen?
je daar altijd op ingaan? Recent onderzoek suggereert dat het concentratievermogen misschien wel afneemt door al die irrelevante stimuli. Misschien moeten kinderen juist wel leren in een redelijk stimuli-arme omgeving die dwingt tot concentratie - en moet je juist niet inspelen op het onvermogen tot concentratie.” Prof. Martens “In wezen niet. Wel is er een generatie die altijd en overal beschikt over alle informatie ter wereld. Maar het genetisch materiaal is niet veranderd. De nieuwsgierigheid, de manier waarop we leren, is niet veranderd.”
Wat is de meerwaarde van ICT in het onderwijs?
Dr. Hulshof “Niet de leerling is anders maar de maatschappij. Het onderwijs moet zich dus vooral aanpassen aan de maatschappij.”
Dr. Hulshof “Een van de basisdiscussies gaat erover dat je het onderwijs hetzelfde moet laten en ICT eraan toevoegen. Maar je moet ICT juist integreren in het onderwijs. Als je een digibord als schoolbord gebruikt, heeft het geen meerwaarde.”
Prof. Kirschner “Nee. Leerlingen hebben wel andere gewoontes en behoeftes. Maar moet
Prof. Kirschner “Elke tool heeft een meerwaarde. ICT kan je in staat stellen dingen
ICT. Maar daar gaat het niet om. Het gaat niet om het medium, maar om de manier waarop je het gebruikt. We moeten veel meer durven experimenteren en leren van elkaars fouten.”
Zou er voor ICT in het onderwijs een ondergrens moeten worden gedefinieerd? te doen die je anders niet kunt doen. Het maakt sommige dingen makkelijker. Maar het is geen voorwaarde.” Prof. Martens “Personaliseren en motiveren. Leren is leuker in een omgeving die inspeelt op jouw interesse en wat je al bereikt hebt. En in het kielzog daarvan zie ik ook het bevorderen van samenwerken als een mogelijke meerwaarde.”
Waar moet de basisschool accenten leggen als het gaat om de inzet van ICT? Dr. Hulshof “Voor dingen die nu moeilijk zijn, zoals individueel begeleiden en interactie, kun je ICT heel goed inzetten. Dat vergt wel vaardigheden van docenten. ICT zou ook binnen lerarenopleidingen een meer structurele rol moeten krijgen.” Prof. Kirschner “Basisscholen zouden vooral ruimte moeten creëren voor docenten om ICT-vaardig en informatievaardig te worden.”
Prof. Martens “Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Om echt te weten wat werkt, heb je goed onderbouwd onderwijsonderzoek nodig. Daar is de laatste jaren schandalig op bezuinigd. Ik maak me daar ernstige zorgen over, juist in een tijd van onderwijsvernieuwing.”
Ziet u valkuilen bij ICT in het onderwijs? Dr. Hulshof “De vaardigheid van de leerkracht is een valkuil die vaak wordt genoemd, ook door Kennisnet. Het gaat dan niet om de techniek, maar om de pedagogisch-didactische aspecten van ICT. Een andere valkuil is de dreiging van ongelijkheid tussen arme en rijke scholen.” Prof. Kirschner “De grootste valkuil is niet weten hoe je ICT moet inzetten en het dan wel doen. Zo maak je problemen die er al zijn alleen maar erger.” Prof. Martens “Er wordt vaak gevraagd hoeveel procent onderwijs beter wordt van
Dr. Hulshof “Dat vind ik niet. Het gaat er niet om wat je aan ICT inzet, maar hoe je het inzet. Zoals elke goede leerkracht zal zeggen: gebruik het met mate, maar niet uitsluitend. In het kader van de Steve Jobs-scholen is hier veel over gezegd, maar inhoudelijk stelde het weinig voor. Maurice de Hond is heel veel, maar een onderwijskundige is hij niet.” Prof. Kirschner “Zo’n ondergrens is niet relevant. Het gaat erom dat je goed gebruikt wat je hebt. Je hoort wel eens dat kinderen niet meer hoeven te leren rekenen, omdat er op elke smartphone een rekenmachine zit. Maar als je wiskunde wilt kunnen begrijpen, moet je weten hoe rekenen werkt. En zo is het met taal ook. Analoog aan de calculator: Omdat bijna iedere website een “Lees Voor”-functie heeft en bijna alle boeken ook te vinden zijn als audioboek, zou je niet hoeven te leren lezen! Het gaat om goed onderwijs, niet om goede machines.” Prof. Martens “Je moet dan op zijn minst eerst evidentie hebben voor alle claims die er zijn op dit gebied. Op zoek gaan naar ervaringsfeiten en kritisch blijven staan ten opzichte van hypes. Niemand heeft de waarheid in pacht.”
l Schoolvoorbeelden van ICT l 13
Modern onderwijs begint met MOO In de online wereld van vandaag kan iedereen toegang krijgen tot een ongekende bron van kennis en communicatieve mogelijkheden. Het onderwijs kan daar zijn voordeel mee doen, mits de bron op de juiste manier wordt aangeboord en de veelheid aan stromen in de juiste banen wordt geleid. Met het oog daarop begon Heutink ICT enkele jaren terug met de ontwikkeling van een baanbrekend centraal startportaal voor het onderwijs: MOO (Mijn Omgeving Online).
l Schoolvoorbeelden van ICT l 14
Gemak voor elke gebruiker
Anytime, anywhere learning
In het moderne onderwijs wordt steeds minder gewerkt met lokale applicaties die draaien binnen een netwerk en steeds meer met online applicaties die altijd en overal te benaderen zijn. MOO brengt alle onderwijsgerelateerde en administratieve processen samen in één online leer- en communicatieplatform. Bestuurders, leerkrachten, leerlingen, ouders en/of verzorgers: MOO maakt het iedereen zo makkelijk mogelijk.
MOO draait volledig in een private (afgeschermde) cloud en kan worden benaderd vanaf alle mogelijke apparaten. Zo maakt dit startportaal anytime, anywhere learning écht mogelijk. Dus met een notebook of tablet heeft de gebruiker altijd en overal toegang tot zijn of haar persoonlijke omgeving, mits aangesloten op het internet. Deze device-onafhankelijkheid maakt ook concepten als Bring Your Own Identity (BYOI) realiseerbaar.
Eén inlog voor alles
Individuele benadering
MOO-gebruikers hoeven nooit meer verschillende gebruikersnamen en wachtwoorden te onthouden. Iedere gebruiker heeft een persoonlijk account en krijgt met één enkele inlog toegang tot alle online informatie, toepassingen en communicatiemogelijkheden die voor hem of haar relevant zijn. Dit gemak van Single Sign-On is mede te danken aan het feit dat directe toegang via Basispoort in het platform is geïntegreerd. Die ene enkele login geeft niet alleen toegang tot een schat aan ‘eigen’ online applicaties, maar ook tot online toepassingen van educatieve uitgevers en andere contentleveranciers - uiteraard mits de school beschikt over de vereiste licenties. Dit voordeel geldt ook voor applicaties die worden aangeboden via de federatieve koppeling van Kennisnet.
MOO is het vertrekpunt voor alle mogelijke activiteiten, van leren en beheren tot en met communiceren en controleren. De rol van de gebruiker (bijvoorbeeld leerling, leerkracht, ouder/verzorger, bestuurder) bepaalt welke functionaliteiten beschikbaar zijn. Daarbij is de leeftijd van de gebruiker bepalend voor de complexiteit van de interface. Dankzij deze individuele benadering is MOO voor iedereen net weer even anders.
Combinatie met traditioneel netwerk In combinatie met een ondersteunde traditionele netwerkomgeving - zoals deklas.nu van Heutink ICT - biedt MOO nog meer dan wanneer het op zichzelf staat. Het portaal kan dan ook worden gebruikt om lokale netwerkapplicaties
l Schoolvoorbeelden van ICT l 15
aan te bieden en netwerkbeheer te faciliteren, nog steeds allemaal met die ene Single Sign-On. Naast deklas.nu kunnen ook andere netwerkomgevingen met behulp van een ‘connector’ geschikt worden gemaakt om te profiteren van het gemak van MOO.
Altijd iets nieuws te zien MOO maakt zichzelf automatisch steeds ‘rijker’. Dat komt doordat het portaal zodanig is ingericht dat applicaties de kans krijgen informatie terug te plaatsen bij de gebruiker (mits de gebruiker daarvoor toestemming geeft). Zo wordt voortdurend nieuwe en actuele content gegenereerd en toegevoegd en dat maakt het voor de gebruikers extra aantrekkelijk om MOO regelmatig te bezoeken.
MOO Digitaal Portfolio MOO kan worden uitgebreid met het MOO Digitaal Portfolio. Met deze module krijgt MOO als onderwijskundig totaalplatform nog meer inhoud. Elke leerling krijgt een eigen pagina van waaruit inzichten, ervaringen en prestaties kunnen worden gedeeld. Zo kunnen scholen gerichter dan ooit werken aan doelen als opbrengstgericht leren en ouderparticipatie. Voor het gebruik van het MOO Digitaal Portfolio gaat de school een bedrag per leerling per jaar betalen. Hier volgt een overzicht van de beschikbare MOO-apps: • Weektaken • Toetsen • Poll • Projecten • Maatjes
“De rol van de ing, gebruiker (leerl er) bepaalt leerkracht, oud liteiten welke functiona .” beschikbaar zijn
Naast de genoemde apps werkt het MOO-ontwikkelteam continu aan nieuwe functionaliteiten om het MOO Digitaal Portfolio nog meer inhoud te geven. Daarbij wordt nadrukkelijk geluisterd naar wensen vanuit de onderwijspraktijk
Meer weten? Bent u benieuwd wat MOO specifiek voor uw school of scholen kan betekenen? Neem contact op met de onderwijskundig adviseurs van Heutink ICT.
MOO is op termijn voor iedereen in en om het onderwijs beschikbaar in een op zichzelf staande versie. Dit schooljaar is MOO alleen nog te gebruiken via een deklas.nu-netwerkomgeving. MOO omvat in elk geval: • Profiel • Communicatie • Veilig chatten • Social Media plugins • Single Sign-On (SSO) • Centrale agenda/weekplanning • MOO Store (onderwijswebshop) • Nieuws • Office 365 • MOO Beheer • Programma-tabblad Voor scholen die werken met deklas.nu 3 zijn bovendien de volgende netwerkondersteunende functionaliteiten geïntegreerd: • Lokaal netwerkbeheer • Online servicedesk • Knowledgebase
l Schoolvoorbeelden van ICT l 16
Leerlingen die met een groepsaccount inloggen op het netwerk krijgen eerst de groepen te zien ...
... vervolgens kan de leerling zichzelf aanklikken.
Individueel inloggen Basispoort gaat er vanuit dat elke leerling individueel inlogt. Maar in de praktijk loggen veel groepen in op groepsniveau. Daarom biedt MOO nu de mogelijkheid om eerst met een groepsaccount in te loggen op de computer, en vervolgens individueel in te loggen op MOO. Dat laatste kan op twee manieren: door de leerling te laten klikken op zijn of haar eigen portretfoto of een eigen wachtwoord te laten invoeren. Na de inlog kan elke leerling direct de relevante Basispoort-programma’s openen. Gemak dient de mens!
Indien gewenst kan ook de wachtwoordbeveiliging ingesteld worden.
l Schoolvoorbeelden van ICT l 17
Twee in balans Waar onderwijs en ICT elkaar ontmoeten, is het altijd zoeken naar een optimaal evenwicht. Aan de ene kant van de balans bevindt zich de onderwijsvisie (al dan niet toegespitst op ICT), aan de andere kant de techniek die nodig is om invulling te geven aan die visie. De consultants van Heutink ICT geven beide facetten de aandacht die ze verdienen. We hebben het in dit verband dan specifiek over Wouter Würdemann en Robert Terhalle. Zij leveren elk vanuit hun eigen invalshoek een bijdrage aan ICT-projecten bij scholen en besturen. En vanwege de behoefte aan balans is het geen wonder dat ze elkaar regelmatig tegenkomen.
De visie van Wouter “Elke school heeft een visie op ICT nodig. Hoe leert een kind en hoe kan een apparaat daar een zinvolle invulling aan geven? Als een school ICT minder belangrijk vindt, hoeft dat trouwens geen probleem te zijn. Als er maar een heldere visie is die wordt gevoeld binnen de school en uitgedragen door onderwijskundige leiders. Sommige scholen en besturen hebben hun visie zelf al bepaald en helder in beeld gebracht. Maar als men wil, kan ik met mijn collega’s helpen bij het formuleren of aanscherpen van zo’n visie. Inclusief de ambities die erbij horen en, heel praktisch, de manier waarop de gestelde doelen kunnen worden bereikt.”
Niet voorschrijven maar op gang helpen “Bij scholen die investeren in visie gaat vernieuwing al veel soepeler dan elders. Maar je hebt ook draagvlak in de breedte nodig. Daarom laat ik mijn sessies altijd openen door een directeur of een bovenschools bestuurder. Dan is het voor iedereen duidelijk dat ik daar niet zit om per se mijn verhaal te vertellen. Ik ga de scholen ook niet voorschrijven hoe het moet, maar probeer het proces met kritische vragen op gang te helpen. Uiteindelijk moet het de visie van de school worden, niet de mijne.”
Concrete doelstelling “Ik wil mezelf als extern adviseur niet onmisbaar maken voor de scholen die een beroep op me doen. Integendeel. Ik zorg ervoor dat mijn rol heel duidelijk afgebakend is en formuleer bij elk project een concrete doelstelling die aan het eind van de rit getoetst kan worden. Mijn benadering is erop gericht mensen zoveel mogelijk zelf te laten doen, zelf te laten ontdekken. Ik kijk ook altijd meteen: wie kan in deze organisatie straks de rol van initiator van mij overnemen?”
Scholen zijn geen consumenten “Scholen horen tegenwoordig allerlei verhalen over ICT en kunnen daar behoorlijk nerveus van worden. Zoals: je móet in tablets investeren. Maar waarom eigenlijk? Gaan de kinderen daar beter van leren? De cloud is ook zoiets. Iedereen praat erover, maar voor veel onderwijsmedewerkers is het nog erg complex. Scholen moeten oppassen dat ze zich niet als consumenten gaan gedragen. Techniek is vergankelijk en onderhevig aan trends. Maar goed leren lezen is goed leren lezen.”
l Schoolvoorbeelden van ICT l 18
Wouter Würdemann, Senior Onderwijsconsulent
mensen “Zorg nou dat je akt voor enthousiast ma hebt datgene wat je esteer gekocht. En inv daar ook in.”
De invulling van Robert “Een visie op ICT moet altijd vanuit techniek gefaciliteerd worden. Daarom bied ik scholen de mogelijkheid van een audit. Ik ga dan samen met directie of bestuur bepalen wat er op technisch gebied moet gebeuren om de geformuleerde visie te verwezenlijken. Die audit is een onafhankelijk onderzoek. Ik zit daar op zo’n moment voor het belang van de school, niet voor het belang van Heutink ICT. Mijn onderzoek resulteert ook in een analyse op basis van conclusies, inclusief een investeringsadvies. Maar beslist geen offerte of iets dergelijks. Dat is mijn rol niet.”
Oriëntatie en inventarisatie “Een audit begint met een gesprek met de directie of het schoolbestuur. Ik stel dan allerlei vragen. Wat verwacht je van deze sessie? Waar wil je heen? Wat zijn de knelpunten? Heb je goede ICT’ers in huis, ook op bovenschools niveau? Is het een idee om die eens door te lichten? Vervolgens maak ik een technische inventarisatie van de bestaande situatie op kabel-, hard- en softwareniveau. Dat resulteert in conclusies en praktische schema’s, waarbij ook rekening wordt gehouden met afschrijving en veroudering.”
Verder kijken “Bij mijn technisch onderzoek kijk ik verder dan de school. Is bijvoorbeeld de bekabeling verouderd, dan adviseer ik vaak om eens contact op te nemen met de gemeente. Als de gemeente eigenaar is, is ze verplicht om in bepaalde situaties bekabeling te vernieuwen. Veel scholen weten zulke dingen helemaal niet. Dat zijn dan echte eye-openers. Een audit kan trouwens ook heel nuttig zijn bij nieuwbouw. Ik kan dan beoordelen in hoeverre de geplande techniek up-to-date en futureproof is. Een WiFi-netwerk gaat bijvoorbeeld maar 5 à 7 jaar mee, terwijl je met bekabeling wel 20 jaar vooruit kunt.”
Mensen enthousiast maken
Robert Terhalle, Manager New Business
“Op veel scholen wordt nu nog top-down geïnvesteerd in ICT. Er wordt geredeneerd op basis van techniek en kosten, niet vanuit visie. Leerkrachten worden niet bij het proces betrokken en zijn dus ook minder gemotiveerd om de nieuwe techniek te gaan gebruiken. Daarom adviseer ik scholen altijd: zorg nou dat je mensen enthousiast maakt voor datgene wat je hebt gekocht. Investeer daar ook in. Dan maar een pc’tje minder...”
l Schoolvoorbeelden van ICT l 19
Een uitgever die het anders doet
Tijden veranderen. Met de opkomst van ICT in het onderwijs is de behoefte aan bijbehorend lesmateriaal de afgelopen jaren sterk gegroeid. De bestaande educatieve uitgeverijen investeren fors in de vertaalslag van papier naar digitaal. Maar er zijn ook nieuwe spelers op de markt die het andersom benaderen. Zij denken vanaf het begin digitaal en ontwikkelen methoden waarin technologie een logisch onderdeel is. Blink Educatie in ‘s-Hertogenbosch is zo’n jonge uitgever. We spraken met Jorien Castelein, mededirecteur-eigenaar, en Tine Daamen, manager digital. Jorien Castelein
l Schoolvoorbeelden van ICT l 20
Vaste uitgangspunten
een “Telkens als we ontwikkelen, e d o th e m e w u nie bij minimaal it u ie d e w n e tt ze scholen om e d n le il h c rs e v 15 jgen van of ri k te ld e e b n e e t.” en hoe het werk
Vrijheid Jorien Castelein was voor de oprichting van Blink Educatie al jaren actief in de wereld van de educatieve uitgeverij. Zij stelt vast dat de prilheid van haar nieuwe bedrijf juist een voorsprong met zich meebrengt: “De meeste digitale leermiddelen zijn interactieve PDF’s die zijn afgeleid van bestaande methodes. Wij hebben in dat opzicht geen bagage om rekening mee te houden. Dat geeft veel vrijheid en energie om te kijken hoe we de mogelijkheden van de techniek kunnen benutten om lesmateriaal te ontwikkelen waar het onderwijs beter van wordt. Daarbij zijn we ook heel flexibel. Als er vroeger in een gedrukte methode een fout stond, ging die vaak toch acht jaar mee. Wij kunnen op elk moment correcties en verbeteringen doorvoeren. Bovendien hoef je onze methodes ook niet voor een periode van acht jaar aan te schaffen. Je kunt ze ook gewoon voor een jaar uitproberen.”
Tine Daamen kwam over van zusterbedrijf Blink Uitgevers, dat met titels als Bobo, Okki, Taptoe en National Geographic Junior de grootste Nederlandse uitgever van educatieve kindermerken is. Zij legt uit dat Blink Educatie ondanks de frisse en onbevangen aanpak altijd te werk gaat volgens een aantal vaste uitgangspunten: “Wij vinden dat onze content echt interactief moet zijn. Daarbij zijn we ervan overtuigd dat het belangrijk is om te denken vanuit de leerling. Hoe leert een leerling en hoe motiveer je hem? We zetten onze methoden ook zodanig op dat een school zelf kan bepalen hoe groot de rol van ICT is; alles wat digitaal is, is ook geschikt gemaakt om te worden geprint. Verder bieden we binnen elke methode differentiatiemogelijkheden, zodat de school optimaal kan omgaan met individuele verschillen. En het gemak voor de leerkracht staat altijd centraal. Digibordlessen zijn bijvoorbeeld heel logisch opgezet en vergen weinig voorbereiding. Als er digitaal wordt gewerkt, kan de leerkracht makkelijk leerlingen volgen en krijgt hij automatisch scores per leerling te zien.”
Het enorme belang van de leerkracht Het feit dat digitaal lesmateriaal in het onderwijs nog relatief nieuw is, brengt uitdagingen met zich mee, aldus Jorien: “Niemand weet nog wat het beste werkt. Daarom doen wij op dat gebied veel onderzoek in de lespraktijk; we zijn de afgelopen twee jaar wel op 200 scholen geweest. En telkens als we een nieuwe methode ontwikkelen, zetten we die uit bij minimaal 15 verschillende scholen om een beeld te krijgen van of en hoe het werkt. We proberen ook gewoon dingen uit. Zo hadden we voor een geschiedenismethode bedacht dat het goed zou zijn om elk tijdvak in te leiden met een spannend verhaal. Die verhalen hebben we op film laten vertellen door een professionele verteller. Vervolgens hebben we op een aantal scholen gekeken wat voor de leerlingen het beste werkte: onze gefilmde beroepsverteller of de eigen leerkracht die hetzelfde verhaal vertelt. Daarbij kwam de leerkracht iedere keer als winnaar uit de bus. Dat onderstreept wat ons betreft hoe enorm belangrijk de rol van de leerkracht blijft. En op zulke inzichten passen wij onze methoden direct weer aan.”
l Schoolvoorbeelden van ICT l 21
De eerste hit: Groove.me De allereerste methode van Blink Educatie heet Groove.me (www.groove.me) en is erop gericht kinderen Engels te leren aan de hand van actuele hitsongs. Het bleek een schot in de roos, vertelt Jorien: “Er werken al 710 scholen mee, en van de twee scholen die nu kiezen voor een nieuwe methode Engels, kiest er een voor Groove.me. De methode is ontstaan doordat we zijn gaan praten met leerlingen. Zij vonden Engels over het algemeen niet zo’n leuk vak, ze vonden het ook niet echt belangrijk. Vervolgens vroegen wij waarvoor ze dan wel Engels zouden willen leren. Toen kwamen ze met internet, games en muziek. Voor elk van die thema’s hebben we een richting ontwikkeld en gepresenteerd. Zowel leerkrachten als leerlingen kozen massaal voor muziek. Eerlijk gezegd ook onze voorkeur, want muziek is sowieso heel positief voor het leerproces.”
Altijd op zoek naar wat het allerbeste werkt Tine Daamen
l Schoolvoorbeelden van ICT l 22
Over de precieze rol die ICT in het
hedendaagse onderwijs zou moeten spelen, doet Jorien geen harde uitspraken: “Digitalisering biedt prachtige kansen voor onderwijsverbetering, maar om echt te weten wat wel en niet werkt, zullen we met elkaar een aantal jaren moeten experimenteren en steeds moeten monitoren wat het effect is op het leerresultaat. Bij Blink werken we hiervoor samen met verschillende universiteiten en partnerscholen. Waar ik persoonlijk wel van overtuigd ben, is dat er drie voorwaarden zijn waaraan altijd moet worden voldaan. Om te beginnen moet een school dicht bij zijn onderwijsvisie blijven: ICT is geen doel op zich, maar een middel om je visie vorm te geven. Daarbij moet de leerkracht maximaal in zijn kracht kunnen staan en ook praktisch goed uit de voeten kunnen met de technologie. Tot slot moet de digitale content de mogelijkheden van het medium benutten. Een veredeld boek achter glas helpt het onderwijs niet verder. De toekomst ligt in oplossingen waarmee leerlingen zichtbaar een sprong maken in hun ontwikkeling. Het is de passie en missie van Blink Educatie om die sprong samen met scholen mogelijk te maken.”
Acer raadt Windows 8 aan.
Iconia W510 Mobiliteit en flexibiliteit zonder compromis • Drie gebruiksmodi: Touch-Type-View • Zeer lange batterijduur • Solide beveiliging • Optioneel 3G-versie leverbaar • De meest gebruikte Windows 8 tablet in educatie
TravelMate B1-serie Perfect voor het uitvoeren van bedrijfsof onderwijstaken • Extreem mobiel apparaat met een gewicht onder de 1,4 kg • Altijd de beste draadloze verbinding met 5GHz. netwerkkaart • 18+ uur batterijtijd • Het ideale notebook voor het onderwijs • Extreem duurzaam door optionele topcover
Acer en het Acer logo zijn geregistreerde handelsmerken van Acer Inc. Andere handelsmerken, geregistreerde handelsmerken en/of diensten, zoals aangegeven of anderzijds, zijn eigendom van hun respectievelijke eigenaars. Afbeeldingen dienen uitsluitend ter illustratie van het product.
acer.nl
Heutink ICT verhuisde naar een locatie met toekomst De kiem voor Heutink ICT werd zo’n 15 jaar terug gelegd met een samenwerking tussen onderwijsleverancier Heutink Primair Onderwijs (Rijssen) en automatiseerder Lesscher IT. Inmiddels zijn we al vele jaren een zelfstandige onderneming, die nog steeds zeer nauw samenwerkt met Heutink Primair Onderwijs. In juni 2013 verhuisden wij, Lesscher IT en de overkoepelende Odin Groep van drie vestigingen naar één nieuwe centrale locatie. Compleet kenniscentrum Op het Expo Business Parc in Hengelo creëerde de Odin Groep, waarvan Heutink ICT onderdeel is, een inspirerende hightech werkomgeving waar mensen het beste uit zichzelf kunnen halen. Door de centralisatie kunnen wij als zusterbedrijven beter dan ooit faciliteiten en kennis delen. Samen vormen we nu een compleet kenniscentrum waar disciplines als softwareontwikkeling, techniek
en datacenterdiensten letterlijk bij elkaar komen. Zo wordt het aanbod van Heutink ICT er alleen maar breder en beter op; in feite is er een soort ‘Odin Onderwijs’ ontstaan. Met name op het gebied van logistiek en service zullen de positieve gevolgen voor onze klanten nadrukkelijk merkbaar zijn. En het mooie is dat er bij dat alles ook geen onnodige kilometers meer worden gemaakt met het pendelen tussen verschillende locaties.
Verkoopafdeling Servicedesk Showroom (cursusruimte)
MOO, deklas.nu op glasvezel en Basispoort: het draait allemaal in ons eigen datacenter. Ook al uw updates komen hier vandaan.
l Schoolvoorbeelden van ICT l 24
Efficiency én duurzaamheid Al met al is er sprake van een enorme winst in efficiency, ook in kostentechnisch opzicht. Maar bij een verantwoorde bedrijfsvoering mag duurzaamheid natuurlijk niet ontbreken. Geen wonder dat ook dit aspect een prominente rol heeft gespeeld bij de ontwikkeling van onze nieuwe bedrijfslocatie. Alles is erop gericht geweest te voldoen aan de duurzaamheidskwalificatie ‘Excellent’ volgens BREEAM (Building Research Establishment’s Environmental Assesment Method; een onafhankelijke beoordelingsmethode om de duurzaamheidprestatie van gebouwen te bepalen).
Het gezondste gebouw van Nederland In de moderne kantoortoren waarin Heutink ICT nu is gevestigd, is alles in het werk gesteld om te komen tot maximale duurzaamheid. Om enkele voorbeelden te noemen: de schil van het gebouw heeft een zeer hoge isolatiewaarde en het klimaat is per ruimte regelbaar. Hemelwater wordt apart opgevangen en gebruikt om de toiletten te spoelen. De ramen zijn voorzien van drievoudig glas. En het licht gaat alleen aan als het buiten te donker is. Doordat bij dat alles ook heel veel aandacht is besteed aan comfort voor de gebruikers, komt het gebouw volgens BREEAM-initiator DGBC (Dutch Green Building Council) tot een score van 94 uit 100. Daarmee mag het voor dit moment ‘het gezondste gebouw van Nederland’ worden genoemd.
Hergebruik van bestaand vastgoed
de ontwikkeling van de bedrijfslocatie was de keuze om voor het logistiek centrum en een nieuw datacenter van de Odin Groep gebruik te maken van bestaand vastgoed: het voormalige beursgebouw van Expo Center Hengelo. Bij de verbouwing zijn waar mogelijk bestaande materialen hergebruikt en bij het ontwerp en de inrichting van het datacenter heeft energiezuinigheid een hoofdrol gespeeld. De warmte, die in het datacenter vrijkomt, wordt met behulp van een gasmotorwarmtepomp omgezet in energie waarmee de kantoortoren van zowel warmte als koude kan worden voorzien. Het datacenter is als eerste in zijn soort in Nederland BREEAMgecertificeerd.
Oog voor flora, fauna en duurzaam vervoer Bij de ontwikkeling van het Expo Business Parc is zelfs aan het welzijn van flora en fauna gedacht. Zo zijn er waterpartijen waarin amfibieën kunnen gedijen. Verder zijn op en aan de gebouwen nestkasten voor vleermuizen en valken aangebracht. Om het gebruik van de fiets te stimuleren, is het complex voorzien van een royale fietsenstalling met in de nabijheid zelfs kleedkamers met douches en lockers. Verder zijn er op het terrein 6 oplaadpunten voor elektrische auto’s. Het mag duidelijk zijn: Heutink ICT is voortaan gevestigd op een locatie met toekomst. Wij nodigen u dan ook graag uit om onze nieuwe locatie te komen bekijken.
Een op zichzelf al duurzaam vertrekpunt bij
nt mag het e m o m it d r o o “V bouw van e g te s d n o z e g t ‘he genoemd.” n e rd o w ’ d n a rl e Ned
l Schoolvoorbeelden van ICT l 25
Heutink ICT en web2work werkten mee aan bijzonder duurzaamheidsproject Over duurzaamheid kun je op school uren praten. Maar je kunt het ook heel concreet maken, zodat de leerlingen echt gaan beleven wat het betekent om zuinig te zijn op onze planeet. Vanuit deze gedachte ontwikkelden CBS De Schakel (Beerzerveld) en CNS Ommerkanaal (Ommen) in samenwerking met sponsors Heutink ICT en web2work een applicatie om kinderen inzicht te geven in energie en energieverbruik.
l Schoolvoorbeelden van ICT l 26
l Schoolvoorbeelden van ICT l 27
deren “Hoe maak je kin r iets dat enthousiast ove peelt zich eigenlijk afs ” in de meterkast?
Jeroen Krikke en Willem Elferink
De jeugd heeft de toekomst Willem Elferink, directeur van De Schakel, vindt dat onderwijs per definitie gericht moet zijn op duurzaamheid. Immers: “De jeugd heeft de toekomst. Maar hoe maak je kinderen enthousiast over iets dat zich eigenlijk afspeelt in de meterkast? Als je het niet zichtbaar maakt, houdt het voor een kind al gauw op. En: hoe jonger, hoe meer visueel ingesteld.”
web2work zegt dat het een hele puzzel was om de door het systeem gegenereerde data te vertalen naar een passend ontwerp: “Maar gelukkig hebben we vanaf een heel vroeg stadium kunnen meedenken en meepraten. En voor specifieke energie-expertise mochten we een beroep doen op het bedrijf Dion in Hardenberg, dat helemaal gespecialiseerd is in energiebeheer.”
Talentvol ondernemen
Duurzaamheidsportaal
Willem Elferink vertelt dat het allemaal begon met een breder opgezet project in het kader van ’talentvol ondernemen’: “Daarin heb ik het thema duurzaamheid opgepakt. Mijn idee was vrij simpel: zonnepanelen op het dak van de school, met daaraan gekoppeld een applicatie dat de relatie tussen het weer en de energieopbrengst zichtbaar zou maken. De eerste opzet bleek echter niet erg kindvriendelijk, daarom hebben we besloten iets te ontwikkelen voor kinderen van alle leeftijden.”
Volgens Willem Elferink groeide het project onder de handen van de ontwikkelaars: “Saillant detail is het feit dat een oud-leerling van De Schakel de grafische vormgeving heeft verzorgd. Van lieverlee werd het een compleet duurzaamheidsportaal met een volledige leerlijn voor de groepen 1 tot en met 8. Ons uiteindelijke doel is om dit concept landelijk uit te rollen door scholen een compleet pakket te bieden, inclusief zonnepanelen, flatscreen en andere hardware. Met het oog daarop zijn we nu ook op zoek naar aanvullende provinciale en landelijke subsidiemogelijkheden.”
Een hele puzzel Op dat moment kwam Heutink ICT in beeld, en daarmee ook web2work, het zusterbedrijf dat is gespecialiseerd in het ontwikkelen van webbased software. Jeroen Krikke van
l Schoolvoorbeelden van ICT l 28
Een duidelijk dashboard Het ‘gezicht’ van het portaal is een dashboard, zodanig ontwikkeld dat kinderen van alle
leeftijden in één oogopslag alle relevante informatie kunnen zien. Daarbij wordt vooral de relatie tussen zonnepanelen, energieverbruik en energieopbrengst ‘letterlijk’ in beeld gebracht. Het dashboard bevat ook een component ‘weer’, met informatie over bijvoorbeeld temperatuur, windrichting, windkracht en windsnelheid. Elk dashboard maakt met behulp van een afbeelding duidelijk welk onderwerp wordt aangesneden.
Ook leerzaam voor scholen Behalve voor leerlingen kan het duurzaamheidsportaal ook uiterst leerzaam zijn voor scholen, vindt Willem Elferink: “Het is een goed middel om aan te tonen hoeveel een school bespaart door gebruik te maken van zonnepanelen. Scholen zijn ook van harte welkom om gewoon eens een kijkje bij ons te komen nemen.”
De moeite waard Tot slot: waarom besloten Heutink ICT en web2work om bij te dragen aan dit bijzondere project? Jeroen Krikke: “Tussen Heutink ICT en De Schakel bestaat al jaren een goede relatie, zo is het balletje gaan rollen. Het is mooi om een bijdrage te leveren aan een oplossing die het leerproces van kinderen stimuleert en daarnaast duurzaam denken onder de aandacht brengt. Dat vinden we de moeite waard.”
Heeft u belangstelling? Neem contact op met: Jeroen Krikke web2work Expolaan 50, 7556 BE Hengelo (Ov.) Telefoon: 088-3323360 E-mail:
[email protected]
www.onwijsduurzaam.nl
Kinderen van CBS De Schakel en CNS Ommerkanaal krijgen via deze schermen inzicht in energieopbrengsten en verbruik op hun school. Zo leren ze bewuster om te gaan met energie.
l Schoolvoorbeelden van ICT l 29
Heutink ICT macht Ihr Unterricht lebendiger!
l Schoolvoorbeelden van ICT l 30
De reputatie die Heutink ICT in de loop der jaren heeft opgebouwd in het Nederlandse onderwijs, is bij onze oosterburen niet onopgemerkt gebleven. In Duitsland blijkt veel behoefte te bestaan aan onze producten en diensten en dan vooral aan de specifieke kennis en ervaring die wij als onderwijsspecialist in huis hebben. Voor ons reden genoeg om een zusterbedrijf in het leven te roepen dat de Duitse onderwijsmarkt op een verantwoorde manier kan voorzien van interactieve leermiddelen, inclusief alle nodige scholing en service. Dit alles onder het inspirerende motto ‘Heutink ICT macht Ihr Unterricht lebendiger!’
“Ook Duitsland et maakt kennis m ICT dé specialist in ijs.” voor het onderw
Ander krachtenveld
Nederland als ideaalbeeld
De nieuwe onderneming, Heutink ICT GmbH, is gevestigd in het Duitse Georgsmarienhütte en richt zich in eerste instantie op de bondsstaten Nordrhein-Westfalen en Niedersachsen. Directeur Walter Tannemaat ziet het als een uitdagend avontuur: “Het is leuk om te zien dat de Duitse markt heel anders werkt dan de Nederlandse. Het is hier allemaal een stuk formeler, beslissingen gaan over veel schijven. De gelden worden beheerd door de gemeente, en de Förderverein – een soort oudercommissie – gaat over de besteding ervan. Daarbij is dan vaak ook nog sprake van aanvullende stimulering vanuit het plaatselijke bedrijfsleven. Al met al een heel ander krachtenveld dan we in Nederland gewend zijn. Het is een intensief maar vooral erg boeiend traject.”
In Duitsland is al jaren sprake van een soort inhaalrace op het gebied van ICT. Dat is vooral een gevolg van de teleurstellende uitslag van de eerste PISA-studie. PISA (Programme for International Student Assessment) is een internationale studie, bedoeld om de kwaliteit van onderwijssystemen te beoordelen. Toen Duitsland bij de eerste editie van de tientallen onderzochte landen ‘slechts’ op de achtste plek eindigde, werd dat gezien als een zware tegenvaller, aldus Walter Tannemaat: “Sindsdien is het hele onderwijs in rep en roer en wordt overal gezocht naar wegen om bij volgende edities van de PISA-studie hoger te eindigen. Daarbij geldt Nederland als een ideaalbeeld; Duitsland heeft een hoge pet op van ons land als het gaat om ICT in het onderwijs. Dat is een gegeven waarmee wij als Nederlands marktleider natuurlijk ons voordeel kunnen doen.”
Jenny Miljukow (Office Manager) en Walter Tannemaat (Directeur)
l Schoolvoorbeelden van ICT l 31
Trending Topics in het #onderwijs
Volg Heutink ICT op twitter:
@HeutinkICT l Schoolvoorbeelden van ICT l 32
Op het snijvlak van technologie en onderwijs gebeurt meer dan de meeste mensen kunnen bijhouden. Het lijkt wel alsof er elk jaar nieuwe kreten en concepten worden gelanceerd. Maar waar gaat het precies over? En minstens zo belangrijk: wat hebben we eraan? Deze uitgave van Rapport leek ons een mooie gelegenheid om eens een aantal van die ‘trending topics’ op een rijtje te zetten.
BYOD (Bring Your Own Device)
AAL (Anytime Anywhere Learning)
De term BYOD is afkomstig uit het bedrijfsleven, waar steeds meer organisaties hun medewerkers in staat stellen ‘op de zaak’ te werken met hun eigen mobiele devices − zoals smartphones, laptops en tablets. Ook in het onderwijs lijkt BYOD een flinke vlucht te nemen. Het lijkt logisch dat kinderen op school effectiever kunnen werken met een vertrouwd device dat ze ook thuis gebruiken.
De term AAL stamt al uit de periode 1996-1999, toen Microsoft en Toshiba in de Verenigde Staten onderzochten of het haalbaar was leerlingen in staat te stellen altijd en overal te leren met behulp van laptops. Vandaag de dag behelst AAL veel meer dan alleen het gebruik van laptops. Het gaat vooral over het optimaal toepassen van online technologie om onbegrensd leren mogelijk te maken.
Robert Terhalle @RobertTerhalle
Bastiaan Kooij @KooijBastiaan
#BYOD is #achterhaald... het is bring your own Identity #BTOI
Kinderen leren vandaag de dag niet alleen uit boeken #tijdenveranderen
Wouter Würdemann @WWurdemann
Rogier Borggreve @rhjborggreve
#BYOD = leuk maar waar vindt een kind zinvolle content? #valkuil
Ontwikkelingen op snijvlak ICT en onderwijs? Zorg er voor dat u infrastructureel de juiste basis heeft gelegd #WIFI #Bekabeling #Snelheid
Bastiaan Kooij heeft gereageerd Via MOO misschien? #TIP Sebastiaan Remmen @gebrsebassie Welk type device heb ik nodig #dtv Marloes de Vetten @MarloesdeVetten #BYOD, maar hoe houd ik precies bij waar mijn leerlingen mee bezig zijn? Kijk naar zinvolle HTML5 toepassingen die kunnen monitoren #handig
Wouter Würdemann @WWurdemann Degene die iets beweert over ICT en onderwijs... heeft diegene zelf ooit voor de klas gestaan? En klopt dat nou écht? #gebruikjeboerenverstand #Snelheid Wouter Würdemann @WWurdemann Mijn advies: ga nou eerst eens werken met de spullen die je hebt
SSO (Single Sign-On)
21st Century Skills
SSO is geboren uit een bekende frustratie. Door de opmars van online applicaties klagen veel mensen over al die verschillende gebruikersnamen en wachtwoorden die ze moeten onthouden. SSO maakt daar een einde aan: gebruikers hebben aan één inlog genoeg om toegang te krijgen tot allerlei applicaties. Een goed voorbeeld van dergelijk inlog-gemak is Facebook, dat steeds meer wordt gebruikt als SSO-platform voor applicaties van derden (zoals Spotify). In het onderwijs wordt Single Sign-On in optima forma vertegenwoordigd door MOO (Mijn Omgeving Online), dat ook kan dienen als SSO-platform voor Basispoort en Kennisnet Federatie.
De veelgehoorde term 21st Century Skills heeft betrekking op de vaardigheden die mensen nodig hebben in de maatschappij van de 21e eeuw: samenwerken, probleemoplossend vermogen, ICT-geletterdheid, creativiteit, kritisch denken, communiceren en sociale en culturele vaardigheden. Deze gedachte heeft uiteraard consequenties voor het onderwijs en de rol van de leerkracht, ook als het gaat om de manier waarop ICT wordt ingezet om de gewenste ‘nieuwe’ vaardigheden te ontwikkelen. Want de kinderen van de 21e eeuw mogen nog zo handig zijn met ICT, effectief leren met ICT is toch een ander verhaal.
Rogier Borggreve @rhjborggreve
Wouter Stiekema @WStiekema
Een van de mooiste MOO features! SSO is de basis die MOO maakt tot het startportaal voor het onderwijs. Maar toch... MOO > Basispoort #SSO
Ten onrechte gekoppeld aan ICT! Dit gaat over vaardigheden waar onderwijsvernieuwers uit de 19e eeuw al over spraken! #Helenparkhurst #peterpetersen #montessori
Wouter Würdemann @WWurdemann Eindelijk af van al die losse inlogcodes #handig Bastiaan Kooij heeft gereageerd Zeker! Maar niet alle software is gekoppeld #hetkanaltijdbeter
Robert Terhalle @RobertTerhalle Veel mensen roepen iets over 21st Century skills. Weet u eigenlijk wel welke dat zijn? Bastiaan Kooij @KooijBastiaan
Marloes de Vetten @MarloesdeVetten Coöperatief leren en (individual) Pads... gaat dat samen? SSO maakt het iig mogelijk!
Weet u wat nou écht werkt voor het onderwijs? Een goede juf of meester. En dat lijstje van John Hattie. #VisibleLearning
l Schoolvoorbeelden van ICT l 33
l Schoolvoorbeelden van ICT l 34
Accent koos voor flexibele ICT met tablets Accent is een christelijke onderwijsorganisatie van 21 scholen voor primair onderwijs in de gemeenten Aalten, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk. Op ICT-gebied is Accent sinds jaar en dag een echte voorloper. De medewerkers kregen bijvoorbeeld jaren geleden al de beschikking over eigen e-mailboxen en gedeelde agenda’s via Exchange Online, toen dat op scholen nog nauwelijks gebruikelijk was.
l Schoolvoorbeelden van ICT l 35
Volgende stap Sinds 2007 maken alle Accent-scholen gebruik van deklas.nu. De overstap was destijds een ingrijpende operatie waarbij hardware werd vervangen, alle websites op één lijn werden gebracht en het aantal computers per leerling werd uitgebreid. Vijf jaar later, in 2012, was het tijd voor een volgende stap, vertelt Jan van der Horst, directeur van een van de Accentscholen en tot 1 augustus 2013 ICT-coördinator van Accent: “Maar op dat moment hebben we eerst heel kritisch gekeken: moeten we nog wel op dezelfde manier blijven investeren in ICT? We ontdekten bijvoorbeeld dat veel van de computers die we in huis hadden nauwelijks gebruikt werden, omdat ze te weinig flexibel in te zetten waren.”
Een uitgesproken wensenpakket Job van Essen, die Jan van der Horst inmiddels heeft opgevolgd als bovenschools ICT’er: “We
willen niet meer klakkeloos eens in de vijf jaar investeren. Daarvoor gaan de ontwikkelingen veel te snel. We willen kunnen inspelen op wat er nu en straks gebeurt en mogelijk is. Dat vraagt om meer flexibiliteit, bijvoorbeeld in het gebruik van verschillende devices. We willen zoveel mogelijk serverloos werken, in de cloud dus. En we willen ook een ICT-omgeving die meer mogelijkheden biedt over de volle breedte van onze organisatie. Zoals mappen delen voor projectgroepen en gebruikers toegang geven tot schijven. Kortom, een uitgesproken wensenpakket, dat we hebben neergelegd bij Heutink ICT. Het heeft al met al heel wat denkwerk met zich meegebracht, maar Heutink ICT kwam uiteindelijk met een oplossing die niet
alleen recht doet aan wat wij willen met ons onderwijs, maar ook doortimmerd is als je kijkt naar privacy, veiligheid en beheer. En aan die oplossing hebben ze op een uiterst zorgvuldige manier invulling gegeven.”
De techniek Om de gewenste device-onafhankelijkheid te realiseren, breidde Heutink ICT de deklas.nu 3-omgeving van Accent uit met de mogelijkheid om niet-webbased software toch online beschikbaar te maken. Dankzij zogenoemde remote apps kan men op elke locatie - ook thuis - toegang krijgen tot de software door in te loggen via MOO (het startportaal). Om de
Ruckus: WiFi op z’n allerslimst In gesprekken op scholen en bij besturen horen de adviseurs van Heutink ICT steeds vaker de vraag om een high-end draadloos netwerk. Om in deze behoefte te voorzien, werd een uitgebreid onderzoek gestart: welke technische oplossing op het gebied van draadloos werken past het beste bij de wensen in het onderwijs? Bij dit onderzoek werden vijf leveranciers met elkaar vergeleken. Uiteindelijk koos Heutink ICT voor RUCKUS Wireless. Een keten is zo sterk… Met de opkomst van mobiele devices op school is er een hele keten ontstaan van factoren die het gebruiksgemak beïnvloeden. De internetverbinding, de routers en de
l Schoolvoorbeelden van ICT l 36
WiFi-spots: allemaal moeten ze voldoen aan een bepaalde norm om een goed werkende mobiele oplossing te kunnen garanderen. En deze keten, zoals elke keten, is zo sterk als de zwakste schakel.
tablets optimaal te kunnen benutten, werd op alle scholen bovendien een modern WiFinetwerk ingericht met behulp van Ruckustechnologie. Voor de internetverbindingen van de scholen is gekozen voor de hoogst haalbare snelheid, aldus Job van Essen, “mits nog enigszins betaalbaar.” Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van glasvezel, waar dat niet kon is gekozen voor UPC Zakelijk kabelverbindingen. Op 3 van de 22 locaties bleek niet voldoende bandbreedte te realiseren en is noodgedwongen gekozen voor meer nadruk op de lokale server. De leerkrachten op deze locaties hebben wel de flexibiliteit van ‘anytime, anywhere’ gekregen.
De keuze voor tablets Op deviceniveau koos Accent voor de aanschaf van tablets (Acer Iconia met Windows 8, ruim 500 stuks) voor alle scholen. Een bewuste keuze, die er ook weer op gericht is zoveel mogelijk flexibiliteit te creëren, aldus Jan van der Horst: “Met tablets is het echt oppakken en werken, zeker voor de kinderen van nu. Hiermee kunnen we kinderen zoveel mogelijk zelfstandig laten werken, ook buiten het lokaal.” Job vult aan: “Doordat deze tablet wordt geleverd met een afneembaar toetsenbord, kun je er ook een soort netbookje van maken. Het toetsenbord is tegelijk een docking station waar ook een batterij in zit. Dankzij die extra batterij kan er
Specialist in Smart WiFi Aan RUCKUS Wireless zal het niet liggen. Sinds 2004 zet dit volledig op WiFi gefocuste bedrijf de markt op zijn kop met zijn Smart WiFi-producten. Met behulp van talloze gepatenteerde technologieën heeft RUCKUS intussen een uitzonderlijk goede prijs/kwaliteitverhouding bereikt. Het merk staat voor een breed spectrum aan oplossingen, van standalone access points tot aan high-end draadloze netwerken voor primair en voorgezet onderwijs.
Waarom RUCKUS? Het ZoneFlex-systeem van RUCKUS is een compleet adaptief Smart WLAN-systeem met de kracht en eenvoud waar het onderwijs om vraagt. • Dankzij technieken als ChannelFly en
met een tablet wel tien uur worden gewerkt zonder opladen. Tablets zijn met hun compacte formaat ook handiger dan laptops. En met Windows 8 is de uitwisselbaarheid met andere apparatuur maximaal. Ik weet zeker dat dit voor de ontwikkeling van ons onderwijs en onze kinderen een goede keuze is geweest. We zijn misschien aan de vroege kant, maar voor laptops is het echt te laat. Dan liever vooroplopen met de zekerheid dat je aansluit bij de belevingswereld van het kind.”
Leerkrachten Het feit dat Accent graag vooroploopt, heeft uiteraard ook consequenties voor de leerkrachten op de Accent-scholen, beseft Jan van der Horst: “Voor de gemiddelde leerkracht valt het niet mee om gelijke tred te houden met de stand van de techniek. Het gaat allemaal zo snel. Aan ons als ICT’ers om onze collega’s toch in staat te stellen de techniek te benutten en zich te blijven ontwikkelen. Dat is iets wat ook goed past bij een van de motto’s die we als Accent hanteren: leren van en met elkaar. Met dit nieuwe systeem hebben we onze collega’s wel op de proef gesteld, maar we hebben het vertrouwen gekregen. Er is echt draagvlak, de teams stonden al snel te popelen om ermee aan de slag te gaan.”
BeamFlex ontwijken de access points automatisch WLAN-interferentie. Gevolg: altijd en overal de beste WiFi-performance. •Z oneFlex is gemakkelijk en snel te installeren, configureren en uit te breiden. • RUCKUS Wireless biedt meer features en functionaliteiten dan andere fabrikanten, terwijl er voor een netwerk vaak minder access points nodig zijn. De totale kosten zijn daardoor lager dan bij elke andere oplossing.
Kosten binnen de perken Om de kosten voor het onderwijs te beperken, heeft Heutink ICT ervoor gekozen de RUCKUSoplossing aan te bieden op basis van WaaS (Wireless as a Service). Zodoende hoeft een school maar minimaal te investeren om een maximaal presterend draadloos netwerk
Opbrengsten Job van Essen is trots op het resultaat dat Accent en Heutink ICT samen hebben bereikt: “Er zijn vast niet veel scholen die doen wat wij hier nu aan het doen zijn, maar daar laten wij ons als Accent niet door weerhouden. En gelukkig is de cultuur binnen onze organisatie zo dat we dit soort dingen kúnnen doen. We betreden een groot open gebied dat we gaan ontdekken. We scheppen voorwaarden om klaar te zijn voor de toekomst, met technologie die past bij deze tijd. Zo kunnen de kinderen op onze scholen zich echt ontwikkelen en krijg je echte opbrengsten.”
in huis te halen. Scholen hebben daarbij de mogelijkheid de kosten geheel of gedeeltelijk te verdisconteren in een prijs per jaar op basis van het aantal leerlingen en/of access points.
RUCKUS Top Dog Heutink ICT mag zich Authorized Top Dog Partner van RUCKUS Wireless noemen. Dat houdt onder meer in dat wij de producten van RUCKUS exclusief voor het Nederlandse onderwijs mogen leveren. Voor klanten van Heutink ICT is de Top Dog-status vooral ook een extra garantie voor kwaliteit: samen leveren deze partners de allerslimste WiFioplossingen. Oplossingen die werken.
l Schoolvoorbeelden van ICT l 37
De trainingen van Heutink ICT:
Samen maken we het onderwijs beter Moderne leermiddelen als digiborden en tablets kunnen het onderwijs beter maken. Maar uit onderzoek blijkt telkens weer dat de kwaliteit van de leerkracht het grootste educatieve effect heeft. Daarom biedt Heutink ICT een uitgekiend pakket aan trainingen en cursussen om juist die kwaliteit te bevorderen.
l Schoolvoorbeelden van ICT l 38
Kleinschalig en praktijkgericht De trainingen van Heutink ICT zijn niet bedoeld om bewezen onderwijsconcepten af te danken en te vervangen door nieuwe alternatieven. Integendeel: wij kijken vooral hoe moderne techniek en nieuwe media de beproefde aanpak kunnen ondersteunen en versterken. Onze trainingen zijn kleinschalig van opzet, met veel aandacht voor elke individuele cursist. Vanuit globale theoretische kaders en bewezen didactische principes leggen we de focus op hoe de cursist het geleerde met succes kan toepassen in de dagelijkse praktijk.
Begeleidingstrajecten Onze trainingen zijn onderdeel van een integrale visie op ICT in het onderwijs. Een visie die recht doet aan de verschillen tussen scholen. Zo bieden we naast standaardtrainingen ook begeleidingstrajecten op maat. In zo’n traject nemen we de school (of scholengroep) eerst grondig onder de loep: wat gebeurt er op onderwijsinhoudelijk gebied en welke wensen leven er? Vervolgens kijken we hoe we techniek daarop kunnen laten aansluiten en hoe we docenten de vereiste competenties kunnen geven. In dit soort trajecten komen we regelmatig tot verrassend creatieve én effectieve oplossingen. Verspreid over deze pagina’s ziet u enkele voorbeelden.
Leren samenvatten met Twitter Een school vroeg ons mee te denken over een effectieve benadering van begrijpend lezen. Wij kwamen met het idee om Twitter in te zetten: een goede manier om kinderen te dwingen een tekst samen te vatten in maximaal 140 tekens. We maakten de nodige accounts aan, de samenvattingen werden door de leerlingen getweet en de leerkracht toonde en behandelde ze op het digibord. Moderne techniek als hulpmiddel om een leerdoel te behalen.
Flip de Beer op Facebook We kwamen op een school waar Flip de Beer, de logeerbeer uit het gelijknamige NTRprogramma, al jaren razend populair is in de groepen 1 en 2. Alleen het schriftje waarin de verslagen van Flips logeerpartijen moeten worden genoteerd, werd een tikje ouderwets gevonden. Wij leerden de leerkrachten hoe ze het schriftje konden vervangen door een Facebookpagina. Met succes: Flip de Beer is op deze school weer helemaal van deze tijd!
l Schoolvoorbeelden van ICT l 39
Tablets: focus werkt beter Het werken met tablets viel een school tegen. Er bleken zoveel leuke apps beschikbaar dat men door de bomen het bos niet meer zag. Wij adviseerden te kiezen voor een duidelijke focus op het speerpunt van de school: taal. Door de tablets specifiek daarvoor in te zetten, kun je ook meten wat het oplevert. Vervolgens hebben we ons samen met de school gebogen over het beheer en de eisen waaraan de apps moeten voldoen.
De nieuwe trainingsgids van Heutink ICT
Bestaande vakken als vehikel voor ICT-les
Benieuwd naar ons complete aanbod op het gebied van standaardtrainingen en -cursussen? U vindt het in onze nieuwe trainingengids. Bekijk hem via onze website www.heutink-ict.nl, onder ‘Flipbook’ of vraag hem aan via telefoonnummer 074-240 46 06 of e-mail
[email protected].
Een school wilde wel werken aan ICTvaardigheden maar geen vak ICT invoeren. Wij creëerden per leerjaar enkele lesjes waarin we de gewenste vaardigheden integreerden in bestaande vakken. Zo maakten we een stramien waarmee kinderen hun taaloefeningen in MS Word kunnen doen in plaats van in een schrift, met de mogelijkheid van aanvullende opdrachtjes als ‘zet deze tekst nu eens in een ander lettertype’.
prachtig, is k ie n h c te ie d “Al ede leraar o g n e e n e e ll a r maa at kinderen d n e rg o z r o o rv kan e van leren.” ts ie t h c e k o o er Bastiaan Kooij, T ent bij Heutink IC Onderwijsconsul
l Schoolvoorbeelden van ICT l 40
Warm aanbevolen: Registerleraar.nl Als extra middel om de kwaliteit van leerkrachten aantoonbaar te maken, is Registerleraar.nl in het leven geroepen. Een register van, voor en door leerkrachten in het primair, voortgezet, speciaal en middelbaar beroepsonderwijs. Door zich hier te registreren, laten leerkrachten zien dat ze zich blijven ontwikkelen. Zo dragen ze bij aan de kracht van de beroepsgroep. Leerlingen, ouders, collega’s en schoolleiding kunnen vertrouwen op de kwaliteit van een registerleraar. Het mag geen verwondering wekken dat Heutink ICT dit initiatief van harte ondersteunt, en dat we ernaar streven is dat een zo groot mogelijk deel van ons trainingsaanbod wordt gevalideerd en opgenomen in het opleidingenoverzicht van Registerleraar.nl.
Onze trainingen in vogelvlucht • i-Coaching: visie en beleid • Tablettrainingen • Trainingen Digiborden / Touchscreens • Deklas.nu trainingen • Overige trainingen en workshops (o.a. oriëntatiemiddagen, educatieve software, Leerwereld, online klas, Office 365, ParnasSys, Prezi, Social Media)
Laat de les niet door een kapotte lamp onderbreken! Gaat een lamp tijdens de les kapot, zorg dan dat een reserve lamp beschikbaar is. Met onze uitgekiende Educatie-aanbieding hoeft het op voorraad houden van reservelampen geen kostbare zaak te zijn. Daarom bieden wij Diamond Lamps – een hoogwaardig scherp geprijsd alternatief. Anders dan de “ook geschikt voor” lampen die goedkoop in het Verre Oosten worden gefabriceerd, koopt Diamond Lamps de lampen rechtstreeks van de fabrikanten. Zie hieronder hoe zij zich vergelijken:
Originele Lichtbron
Wat bieden wij: Lampen voor de meeste merken en types projectoren Gebruik van alleen originele lampen, geen generieke-, copy- of “ook geschikt voor”- lampen Projectorgarantie is hierdoor beschermd! Meeste lampen uit voorraad leverbaar Vóór 14:00 uur besteld, direct verzonden
Diamond Lamp
Fabrikanten lamp
“Geschikt voor” Lamp
Ja
Ja
Nee
Beeld kwaliteit
Hoog
Hoog
Slecht
Kosten per branduur
Laag
Gemiddeld
Hoog
Lamp garantie
6 maanden
3 maanden (standaard)
1-3 maanden (standaard)
Projectorgarantie
Beschermd
Beschermd
Vervalt
Kijk op www.heutink-ict.nl/webshop
TTS Electronica nu in onze webshop!
TTS is wereldwijd een van de grootste producenten van onderwijsproducten. Hun brede portfolio bevat ook een interessante lijn met onderwijs electronica. Deze electronica is robuust, eenvoudig te bedienen en speciaal voor kinderen gemaakt. De producten zijn zeer interessant geprijsd. Kijk snel in onze webshop voor deze artikelen!
Ga naar www.heutink-ict.nl/webshop
Easi-View Visualizer
Easi-Scope
Tuff-Cam 2
Visualizer met zoom, camera en video functie
Easi-Scope digitale USB microscoop
Tuff-Cam 2 digitale camera incl. video functie
d 135,00
d 47,00
d 124,00
interactief leren in optima forma
techniek
connectivity
content
In het hedendaagse onderwijs spelen interactieve leermiddelen als digiborden, touchscreens en tablets een steeds belangrijkere rol. Maar met moderne apparatuur alleen ben je er nog niet. De techniek leidt pas tot klinkend educatief resultaat als alle apparaten op een slimme en effectieve manier worden ingezet. Daarbij moeten ook zaken als content, service en scholing de aandacht krijgen die ze verdienen. Vanuit deze gedachte heeft Heutink ICT een totaalconcept ontwikkeld waarin alle genoemde componenten één logisch geheel vormen: Teach with a Touch.
l Schoolvoorbeelden van ICT l 42
De techniek: beproefde kwaliteit Heutink ICT heeft in de loop der jaren veel kennis en ervaring opgedaan op het gebied van interactieve leermiddelen. Het begon jaren geleden met de HD-boards die we in samenwerking met leerkrachten in eigen huis hebben (door)ontwikkeld. Toen later de touchscreens op de markt kwamen, introduceerden wij onze eigen Predia line-up. En sinds de tablet zijn intrede heeft gedaan in het onderwijs, zijn wij ook deze succesvol gaan inzetten bij onze klanten. Bij dat alles zijn we altijd dicht op de praktijk blijven staan en bieden we waar nodig ondersteuning in de vorm van advies, trainingen en implementatietrajecten. Uiteraard hebben we ook altijd al een scherp oog gehad voor accessoires die het onderwijs verder helpen (zoals de Sweezz, het innovatieve ophangsysteem voor digiborden en touchscreens). Kortom: als het om interactief leren gaat, zorgt Heutink ICT ervoor dat u voorop blijft lopen.
te behalen, t n e m e d n re te “Om het hoogs ractieve te in e z e d t a d jk is het belangri en worden rd a fl e s s lo ls a t leermiddelen nie eel van de rd e d n o ls a r a a aangeboden, m lt de onderlinge e e p s ij rb ie H . n ke dagelijkse lesta g tussen de n a h n e m a s n e samenwerking elangrijke rol.” b n e e n te ra a p p verschillende a hlandt, Leslie Zo ermiddelen r Interactieve Le eu is Verkoopadv
Connectivity: alles werkt met elkaar samen Zoals gezegd wordt de effectiviteit van al die techniek bepaald door de mate waarin de verschillende apparaten met elkaar communiceren en samenwerken. Er bestaan meerdere oplossingen om die ‘samenwerking’ te bevorderen, van gratis software tot geavanceerde hardware als Apple TV. Heutink ICT helpt u graag bij het kiezen van de juiste oplossing(en) door samen met u vrijblijvend een op maat gesneden advies op te stellen. Bij de implementatie van de diverse oplossingen kan Heutink ICT u ook weer terzijde staan met helder advies en praktijkgerichte trainingen. Hardwarematige oplossingen De volgende hardwarematige connectivityoplossingen zijn o.a. aan te sluiten op touchscreen en beamer of op de bijbehorende computer:
WePresent WiPG Draadloos (interactief) presenteren in Full-HD. WePresent verbindt eenvoudig elke PC, tablet of smartphone met ieder interactief scherm.
Apple TV Toegang tot het beste materiaal in 1080p HD. Het is zelfs mogelijk materiaal op iOSapparaten via AirPlay direct op een interactief scherm weer te geven (mirror). Chromecast Een slimme HDMI-stick die een interactief scherm met WiFi verbindt, waarna u content van verschillende bronnen kunt afspelen, ook via smartphone of tablet. Naast de bovengenoemde voorbeelden biedt de huidige generatie Epson beamers de mogelijkheid om met behulp van een dongel direct een WiFi-verbinding te maken en via een app foto’s en documenten vanaf ieder device te laten zien.
Softwarematige oplossingen Er bestaan allerlei handige apps en andere softwarematige oplossingen voor connectivity.
Bij deze (vaak gratis!) oplossingen maakt het niet uit of u gebruik maakt van een touchscreen of digibord. De software werkt immers via de computer. Omdat juist deze softwarematige integratie het gebruik van interactieve leermiddelen echt naar een hoger niveau tilt, werkt Heutink ICT hard aan de ontwikkeling van geïntegreerde software om devices vlekkeloos te laten samenwerken.
De content: software die werkt Educatieve software Onder de noemer Digibord Essentials Pro bieden we instrumenten om leerlingen essentiële vaardigheden aan te leren met behulp van HDboard digibord of Predia Touch touchscreen. Digital Essentials Pro is een webbased toolkit met ruim 160 gerichte tools voor het onderwijs. Gebruikerssoftware Voor iedereen die werkt met HD-board digibord of Predia Touch touchscreen, hebben we doordachte bedieningssoftware ontwikkeld. Gebruiksvriendelijk, met een herkenbare Office-opzet en boordevol handigheidjes voor in de klas. Deze software is tevens geschikt om thuis achter de PC interactieve lessen voor te bereiden. Wel zo handig voor de leerkracht!
l Schoolvoorbeelden van ICT l 43
HD-board
Onze consulenten
Service en scholing Binnen Teach with a Touch wordt de inzet van interactieve leermiddelen ondersteund door service van het hoogste niveau. Dat kan omdat we het hele proces, van inventarisatie tot en met de oplevering van uw interactieve leermiddelen, zelf faciliteren. Het totaalconcept Teach with a Touch wordt helemaal compleet gemaakt met een breed en beproefd aanbod aan trainingen voor gebruikers. Deze product- en oplossinggerichte trainingen worden verzorgd door onze eigen onderwijsspecialisten. Een gegeven dat zich vertaalt in een onmiskenbaar onderwijskundige insteek.
De digiborden van ons huismerk HD-board hebben zich in de praktijk ruimschoots bewezen en iedereen kan er direct mee aan de slag. De doorontwikkeling van het HD-board heeft ertoe geleid dat het bord door de jaren heen steeds meer is toegespitst op het gebruik in de klas. Vandaag de dag is het HD-board leverbaar in drie formaten: 54”, 81” en 101”. Daarnaast is er het Kleuterbord, een speciale versie van het HD-board 54”. Dit kleinere digibord wordt op ‘kinderhoogte’ gemonteerd, waardoor kinderen overal goed bij kunnen. Doordat het bord eenvoudig door kinderen te bedienen is, kan het moeiteloos onderdeel uitmaken van de hoeken in de klas.
Predia Touch touchscreens Predia Touch, ons huismerk in touchscreens, staat voor duurzame technologie en perfecte prestaties in elke educatieve omgeving. Deze interactieve leermiddelen werden speciaal ontwikkeld voor gebruik in het onderwijs. Predia Touch touchscreens zijn er in drie formaten: 55”, 65” en 70”.
Nadere informatie U ziet het: ook bij de inzet van interactieve leermiddelen zorgt Heutink ICT ervoor dat u helemaal klaar bent voor de toekomst. Hoewel Teach with a Touch is opgezet als een totaalconcept, spreekt het vanzelf dat de genoemde producten en diensten desgewenst ook afzonderlijk worden aangeboden. Ga voor nadere details en informatie over de mogelijkheden in uw situatie naar www.heutink-ict.nl.
Tablets Het productaanbod van Teach with a Touch omvat een speciale selectie van tablets (zowel Windows 8 als iPads en Android) die zich perfect laten combineren met onderwijs via digibord of touchscreen.
Opties en accessoires Teach with a Touch biedt alles om uw interactieve leeromgeving compleet te maken, zoals hoogte- en positieverstellingen (zowel handbediend als elektrisch) en andere hardware en (rand)apparatuur.
l Schoolvoorbeelden van ICT l 44
Jong geleerd
Heutink is totaalleverancier voor het basisen voortgezet onderwijs, al meer dan 100 jaar. We sluiten aan bij het onderwijs van nu. Dat doen we met service en advies en een zeer veelzijdig assortiment, o.a. met de nieuwe LEGO® Mindstorms® EV3 Bestel op www.heutink.nl. Voor de techniekleerlijn, werkbladen en video’s, check www.legoleerlijn.nl.
w w w.heutink.nl
w w w.legoleer lijn.nl
De Linge koos detachering via Heutink ICT als oplossing voor ICT-beheer In het primair onderwijs moet steeds meer werk door steeds minder mensen worden gedaan. Taken die niet direct met lesgeven te maken hebben, komen daarmee onder druk te staan. Dat geldt ook voor het beheer van computernetwerken, digiborden en andere ICT-middelen waarin vaak fors is geïnvesteerd. Om scholen in staat te stellen toch maximaal rendement te halen uit deze investeringen, biedt Heutink ICT ervaren netwerkspecialisten die het beheer kunnen overnemen op basis van detachering. Een oplossing die in de praktijk vrijwel altijd beter werkt - en per saldo vaak zelfs voordeliger uitpakt - dan wanneer het beheer door interne ICT’ers moet worden gedaan. Realistisch Stichting Voorschools en Primair Onderwijs De Linge koos enkele jaren geleden bewust voor deze vorm van detachering. Patrick Duif is binnen De Linge verantwoordelijk voor het facilitair beheer. Daartoe behoort ook de ICT op de basisscholen: “Daar heb ik privé ook veel affiniteit mee, dus dat komt goed uit. Ik heb een technische achtergrond en volg de nieuwe ontwikkelingen, ook met betrekking tot bijvoorbeeld digitale schoolborden Maar ik ben wel realistisch, ik staar me niet blind op hebbedingetjes. Zoals tablets die Windows niet ondersteunen en niet geschikt zijn voor de cloud. Daar schieten we niets mee op.”
Patrick Duif
l Schoolvoorbeelden van ICT l 46
Verstand van zaken SVPO De Linge Samen leren met onderlinge verschillen. Dat is het motto van Stichting Voorschools en Primair Onderwijs De Linge. Naast 9 basisscholen en 10 peuterspeelzalen omvat De Linge sinds 2013 ook een kinderdagverblijf. Vooralsnog gaat het daarbij om een proef, maar het uiteindelijke doel is te komen tot een volwaardig Integraal KindCentrum (IKC) voor kinderen van 0 tot 13 jaar.
Richt Patrick Duif zich vooral op het verantwoord investeren in ICT, de zorg voor het beheer is op basis van detachering ondergebracht bij Heutink ICT: “We hebben te maken met Rob Weemen en Kees Aarts. Twee heren die veel verstand van zaken hebben en met wie het prettig werken is. Leerkrachten kunnen hun problemen melden bij de online servicedesk en die meldingen komen dan direct bij Rob en Kees terecht. Zij zijn echt de ICT-mannen, ik ben meer de supervisor. Onze taken overlappen elkaar soms wel, maar het kan ook handig zijn als er meer mensen zijn die weten wat er speelt. Ik weet in ieder geval dat het beheer in goede handen is. Leerkrachten hoeven niet alles zelf te kunnen oplossen, zij moeten zich kunnen focussen op het lesgeven. Mijn voornaamste doel is dat het onderwijs altijd kan doorgaan. Daar werken we samen aan.”
De netwerkspecialist Rob Weemen is een van de twee ICTspecialisten die sinds begin 2009 namens Heutink ICT het systeembeheer voor de 11 basisschoollocaties van De Linge verzorgen. Gevarieerd werk, vindt Rob: “Het gaat van probleempjes als geluid dat niet werkt tot en met grote serverstoringen. Wat het ook is, we lossen het zo snel mogelijk op. Veel meldingen die binnenkomen via de online servicedesk, kunnen we direct op afstand oplossen, dat lukt in 30 à 40 procent van de gevallen. Nu De Linge de overstap maakt van deklas.nu XP naar deklas.nu 3, zal dat percentage zelfs nog flink omhoog gaan, verwacht ik. Kees en ik regelen ook het omzetten van alle educatieve software
naar het nieuwe schooljaar. Dat is elk jaar weer een hele klus, maar ook dat zal er met deklas. nu 3 wel makkelijker op worden. Onze fysieke aanwezigheid op de scholen neemt af naarmate het schooljaar vordert. Na de zomervakantie zijn veel dingen nog nieuw voor de gebruikers, dan zijn we er twee dagen per week. Maar na de kerstvakantie is iedereen zo gewend dat we wel genoeg hebben aan één dag in de week.” Het mag duidelijk zijn: dankzij de detacheringdiensten van Heutink ICT hoeft De Linge zich niet druk te maken om ICT-beheer en kan het onderwijs alle aandacht krijgen die het verdient.
Zomaar enkele beheerstaken die u kunt overlaten aan de specialisten van Heutink ICT: • Onderhoud (ook preventief) • Rapportage en advisering over de afschrijving van hardware, aanschafdata, garantieperiodes, serienummers, etc. • Opschonen van de dataopslag • Aanmaken c.q. beheren/onderhouden van e-mailaccounts • Monitoren van defecten • Directe hulp bij storingen
l Schoolvoorbeelden van ICT l 47
Inrichting nieuw kennislandschap KPZ leidde tot uniek educatief partnerschap
Katholieke Pabo Zwolle, kortweg KPZ, is een zelfstandige hogeschool met ruim 650 studenten en zo’n 70 medewerkers. De hier aangeboden bacheloropleiding leraar basisonderwijs behoort in haar soort tot de absolute top: studenten waarderen de KPZ al jaren als beste pabo en beste kleine hogeschool van Nederland. Geen wonder dat we er bij Heutink ICT trots op zijn dat wij ons educatief partner van deze bijzondere hogeschool mogen noemen.
l Schoolvoorbeelden van ICT l 48
Talentontwikkeling KPZ heeft de ambitie om leraren op te leiden met een plus en wil studenten motiveren hun talenten optimaal te ontwikkelen. Zo werd enkele jaren geleden besloten een boeiende, uitdagende leeromgeving te creëren die studenten alle informatie en gereedschappen biedt die ze nodig hebben om hun eigen ontwikkeling te stimuleren en te regisseren. Deze innovatieve leeromgeving heeft inmiddels vorm gekregen in een kennislandschap waarin zes verschillende ruimten worden onderscheiden, elk met een eigen gebruiksdoel. Zoals de Ontmoeting - een ruimte voor ontmoetingen, ontspanning en samen leren - en de Basis, waar de verschillende vakgebieden elk een eigen ‘schatkamer’ vol informatie en materialen hebben ingericht. Dick Vermeer, die als docent ICT aan KPZ nauw bij de ontwikkeling van het kennislandschap betrokken is geweest, over de voornaamste doelstelling achter het kennislandschap: “Wij willen onze studenten leren open te staan voor nieuwe ontwikkelingen en zich af te vragen wat deze ontwikkelingen voor hun onderwijs betekenen.”
Complete digitale leeromgeving Voor de interactieve leermiddelen in het kennislandschap deed KPZ een beroep op Heutink ICT. Die keuze kwam tot stand naar aanleiding van ervaringen in het veld, aldus Dick Vermeer: “Op onze stagescholen komen we Heutink ICT vaak tegen, vooral door de netwerkoplossing deklas.nu en de digiborden. Dit was voor ons dus de aangewezen partij om binnen het kennislandschap een soort virtuele school in te richten.” Heutink ICT bouwde een complete digitale leeromgeving op basis van twee beproefde concepten: deklas.nu en het educatieve startportaal MOO (Mijn Omgeving Online). De content voor deze simulatieomgeving werd eveneens verzorgd door Heutink ICT. Studenten hebben toegang tot ruim 1000 methoden, mede doordat meerdere educatieve uitgevers hun medewerking verleenden. Dat laatste was een mooi gebaar, maar ook begrijpelijk; voor deze uitgevers is het natuurlijk eveneens van groot belang dat KPZ docenten aflevert die thuis zijn in de wereld van interactieve leermiddelen.
l Schoolvoorbeelden van ICT l 49
Voordelen voor alle betrokkenen Naarmate het project vorderde, groeide de samenwerking tussen KPZ en Heutink ICT uit tot een heus educatief partnerschap. Al vanaf de eerste gesprekken was er sprake van een wederzijdse klik en al gauw ging het over de veel bredere vraag hoe toekomstige leerkrachten didactisch verantwoord kunnen lesgeven met ICT. Beide partijen besloten samen een werkgroep te vormen, waarin Heutink ICT ook meedenkt over bijvoorbeeld financiële aspecten. Voor Heutink ICT brengt het educatief partnerschap met KPZ ook duidelijke voordelen met zich mee. Zo krijgen onderwijsspecialisten van Heutink ICT de gelegenheid elk jaar een aantal gastlessen te geven aan de beste pabo van Nederland. Verder heeft KPZ de expertise én de bereidheid om onderzoek te doen naar de ins en outs van een concept als MOO; onderzoek dat in de nabije toekomst kan leiden tot een vorm van autorisatie voor het startportaal. De samenwerking gaat overigens verder dan ICT: ook Heutink Primair Onderwijs is er nadrukkelijk bij betrokken, met name in de persoon van Jan de Jonge, commercieel directeur van de Heutink Groep.
“Wij willen onze open studenten leren ieuwe te staan voor n .” ontwikkelingen
Dick Vermeer
l Schoolvoorbeelden van ICT l 50
Word ook educatief partner van Heutink ICT “Wij zien het educatief partnerschap met KPZ als een belangrijke uitbreiding van de scope van ons bedrijf. In dit soort samenwerkingsverbanden kunnen wij als Heutink ICT veel van onze kennis en ervaring kwijt en doen we aan de andere kant ook veel nieuwe expertise op. We nodigen andere kennisinstituten daarom graag uit na te denken over mogelijkheden om ook te komen tot een educatief partnerschap met Heutink ICT. Samen kunnen we het Nederlandse onderwijs nog beter maken.” Rogier Borggreve, Directeur Heutink ICT
De Horizon: proeftuin voor de toekomst Een in dit artikel nog niet genoemde ruimte binnen het nieuwe kennislandschap is de Horizon, volgens Dick Vermeer eigenlijk het spannendste onderdeel: “Hier willen we vooral de technologie van de toekomst laten zien. Het nieuwste van het nieuwste op het gebied van apparaten en ideeën, waarbij we vooral op zoek zijn naar het bijzondere, de meerwaarde voor het onderwijs. In de Horizon staat bijvoorbeeld al een volwaardig werkende 3D-printer waarmee naar hartenlust kan worden geëxperimenteerd.” Heutink ICT helpt KPZ invulling te geven aan het succes van deze proeftuin voor de toekomst: “Heutink ICT is een partner die ook graag vooruitkijkt. Zij zitten redelijk vooraan bij allerlei ontwikkelingen en als er iets nieuws op de markt komt, kunnen wij er via hen snel aankomen. Juist door nieuwe technologie in huis te halen, kunnen wij onze studenten motiveren om rond die technologie vernieuwend onderwijs te ontwikkelen. En voor Heutink ICT is het ook interessant, want zij kunnen op deze manier via ons nieuwe dingen uitproberen.”