Jaarverslag 2013
Voorwoord
In het jaarverslag blikken we zoals gebruikelijk terug op wat de stad het afgelopen jaar verwezenlijkte. 2013 was een overgangsjaar: op 1 januari 2013 trad een nieuw bestuur aan en werden nieuwe beleidsdoelstellingen geformuleerd in het witboek 2013-2018. Dit jaarverslag volgt voor de laatste keer de structuur van het vorige witboek, vermits ook de beleidsnota bij het budget 2013 deze structuur aanhoudt. Niettemin wordt ook verslag uitgebracht over de realisaties van het nieuw beleidsplan. In de digitale bijlagen bij dit jaarverslag, die u kan vinden op de website of aanvragen bij de dienst beleidsondersteuning, kan u meer in detail interessante statistische informatie raadplegen. Een lijst van de bijlagen vindt u achteraan in dit document. Een jaarverslag als dit is nooit volledig zonder een welgemeende dank en proficiat aan de meer dan 1.000 stadspersoneelsleden, die zich dag in dag uit inzetten voor de bevolking van Sint-Niklaas en voor de verwezenlijking van de doelstellingen die door het bestuur zijn vastgelegd. Veel leesplezier! Johan Verhulst stadssecretaris
Colofon Dit jaarverslag is een uitgave van de stad Sint-Niklaas. Het werd opgesteld door de dienst beleidsondersteuning, op basis van bijdragen van de stadsdiensten en onder de coördinatie van het managementteam. Verantwoordelijke uitgever: Johan Verhulst, stadssecretaris, Grote Markt 1, 9100 Sint-Niklaas. Meer informatie nodig? Neem dan contact op met de dienst beleidsondersteuning, tel. 03 778 30 63 of
[email protected] De foto’s in dit jaarverslag zijn, tenzij anders vermeld, van de hand van verschillende fotografen en stadsambtenaren in opdracht van het stadsbestuur.
Jaarverslag 2013
-2-
Stad Sint-Niklaas
Inhoud
SINT-NIKLAAS ANNO 2013 .................................................................................... 5 HET STADSBESTUUR ........................................................................................................... 5 DEMOGRAFISCHE EVOLUTIE .................................................................................................. 5 EEN DUURZAME LEEFOMGEVING ........................................................................... 7 1. 2. 3. 4. 5. 6.
EEN KWALITATIEVE PUBLIEKE RUIMTE UITBOUWEN ............................................................... 7 EEN AMBITIEUS WOONBELEID OPZETTEN ALS SOCIALE NOODZAAK .......................................... 10 DUURZAAM VERVOER STIMULEREN ................................................................................. 11 EEN KWALITATIEF WATERSYSTEEM REALISEREN ................................................................. 13 DE GROENE RUIMTE VERSTERKEN .................................................................................. 13 HET DUURZAAM MILIEUBELEID VERDER VERDIEPEN ............................................................. 18
VERDER WERKEN AAN DE ECONOMISCHE WEDEROPSTANDING......................... 21 7. 8. 9. 10. 11. 12.
EEN GUNSTIG KADER SCHEPPEN VOOR DE ECONOMIE .......................................................... 21 SINT-NIKLAAS VERSTERKEN ALS DIENSTENHOOFDSTAD VAN HET WAASLAND ............................. 21 HET MIDDENSTANDSACTIEPLAN AANSCHERPEN .................................................................. 22 LAND- EN TUINBOUW LEEFBAAR HOUDEN ......................................................................... 23 PERSPECTIEVEN VOOR TEWERKSTELLING VERHOGEN ........................................................... 24 DIENSTVERLENING ECONOMIE FORS VERBETEREN .............................................................. 24
RUIMTE GEVEN AAN CULTUUR IN AL ZIJN VORMEN............................................ 25 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.
PARTICIPATIE ALS SLEUTELBEGRIP HANTEREN ................................................................... 25 DE GROTE DOORBRAAK VAN CULTUUR BEWERKSTELLIGEN .................................................... 27 ONDERWIJS: INRICHTEN, SAMENWERKEN, FLANKEREN......................................................... 50 JEUGDWERKBELEID OMVORMEN TOT JEUGDBELEID ............................................................. 53 SPORT PROMOTEN EN ONDERBOUWEN ............................................................................ 54 RECREATIEPARK DE STER NIEUW LEVEN INBLAZEN ............................................................. 55 NIEUWE WEGEN ZOEKEN VOOR INTERNATIONALE SAMENWERKING .......................................... 55 TOERISME PROFILEREN ALS EEN SPEERPUNT VAN DE STADSPROMOTIE ..................................... 57
Jaarverslag 2013
-3-
Stad Sint-Niklaas
EEN SOCIALE STAD, VOOR IEDEREEN .................................................................. 60 21. ARMOEDEBELEID DIFFERENTIËREN EN COÖRDINEREN .......................................................... 60 22. PERSPECTIEVEN VOOR TEWERKSTELLING VERHOGEN, IN HET BIJZONDER VOOR KANSENGROEPEN .... 60 23. POSITIEVE BEELDVORMING OVER EN PARTICIPATIE VAN SPECIFIEKE BEVOLKINGSGROEPEN BEVORDEREN............................................................................................................ 60 24. DE TOEGANG TOT GEZONDHEIDSZORG VERHOGEN EN EEN SPECIFIEK AANBOD VOOR BEPAALDE DOELGROEPEN VOORZIEN ............................................................................................ 62 25. ERVOOR ZORGEN DAT ELK KIND TOEGANG HEEFT TOT DEGELIJKE KINDEROPVANG ....................... 62 26. PARTICIPATIE ALS SLEUTELBEGRIP HANTEREN VOOR MAATSCHAPPELIJKE EN CULTURELE ONTPLOOIING ........................................................................................................... 63 27. AFSTEMMING EN CASE-MANAGEMENT DOORVOEREN IN MAATSCHAPPELIJKE HULPVERLENING .......... 64 28. GELIJKE KANSEN CENTRAAL STELLEN IN OPVOEDINGSBELEID ................................................. 64 29. AANBOD RECHTSHULP BEKEND MAKEN EN AFSTEMMEN EN AANDACHT SCHENKEN AAN GERECHTELIJKE ALTERNATIEVE MAATREGELEN EN SCHULDHULPVERLENING ................................ 64 30. EEN WELZIJNSHUIS ORGANISEREN OM DE SINT-NIKLAZENAAR WEGWIJS TE MAKEN BIJ AL ZIJN WELZIJNSVRAGEN ...................................................................................................... 65 31. EEN GEDIFFERENTIEERD ZORGAANBOD UITWERKEN, WAARBIJ DE ZORG ZOVEEL MOGELIJK IN HET THUISMILIEU WORDT AANGEBODEN, ZOWEL VOOR SENIOREN ALS VOOR PERSONEN MET EEN BEPERKING .............................................................................................................. 66 32. EEN PASSEND KADER AANBIEDEN OM AFSCHEID TE NEMEN .................................................... 66 EEN GEÏNTEGREERD EN KORDAAT VEILIGHEIDSBELEID .................................... 68 33. 34. 35. 36. 37.
PROJECTWERKING OPZETTEN MET PREVENTIE ALS EERSTE SCHAKEL ........................................ 68 WIJKEN BETREKKEN BIJ HET BELEID ............................................................................... 70 PUBLIEKE VEILIGHEID VERDER PROFESSIONALISEREN .......................................................... 70 LOKALE POLITIE VERDER LEIDEN VAN HERSTRUCTURERING NAAR FINALISERING ......................... 71 BRANDWEER EFFICIËNT INZETTEN EN EEN DEGELIJKE BRANDPREVENTIE ORGANISEREN ................ 73
EEN MODERNE, KLANTGERICHTE EN FINANCIEEL GEZONDE ORGANISATIE....... 76 38. DE BEVOLKING CENTRAAL STELLEN IN DE DIENSTVERLENING ................................................. 76 39. EEN MODERN PERSONEELSBELEID VOEREN MET EEN EFFICIËNTE ORGANISATIE ........................... 81 40. DE STADSFINANCIËN GEZOND HOUDEN DOOR EEN ZUINIG EN SELECTIEF BELEID ......................... 81 BIJLAGEN ............................................................................................................. 82
Jaarverslag 2013
-4-
Stad Sint-Niklaas
Sint-Niklaas anno 2013 Het stadsbestuur Een nieuw stadsbestuur In 2013 werd het stadsbestuur vernieuwd, na de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012. Het nieuw stadsbestuur zal tot eind 2018 in functie blijven. De Vlaamse Regering benoemde de heer Lieven Dehandschutter met ingang van 1 januari 2013 tot burgemeester van Sint-Niklaas. Op 2 januari 2013 legden de verkozenen van de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012 de eed af als gemeenteraadslid in handen van de voorzitter van de gemeenteraad: de heren Freddy Willockx, Patric Gorrebeeck, Marc Heynderickx, Gaspard Van Peteghem, Jos De Meyer, Frans Wymeersch en Kris Van der Coelden, de dames Christel Geerts en Sofie Heyrman, de heren Ali Alci, Roland Pannecoucke, Piet De Cock en Ronny Suy, mevrouw Lieve Van Daele, de heren Wouter Van Bellingen en Mike Nachtegael, mevrouw Ine Somers, de heer Julien Ghesquière, de dames Ilse Bats, Nathalie Behiels en Annemie Charlier, de heer Peter Buysrogge, mevrouw Marijke Henne, de heren Wout De Meester, Bart Merckx en Bart Foubert, de dames Anita Dhollander en Veerle De Beule, de heren Hasan Bilici en Ali Salhi, mevrouw Monique Van Hecke, de heer Maxime Callaert, mevrouw Cansu Özen, de heer Bart De Bruyne, mevrouw Femke Pieters, de heren Marcel Van Looy, Luk Huys, Filip Baeyens en Carl Hanssens en mevrouw Kelly Van Elslande. Tijdens de installatievergadering werd de heer Freddy Willockx verkozen tot voorzitter van de gemeenteraad in opvolging van de heer Jo De Cuyper, uittredend voorzitter van de gemeenteraad, en werden de gemeenteraadsleden Christel Geerts, Peter Buysrogge, Sofie Heyrman, Annemie Charlier, Gaspard Van Peteghem, Marijke Henne, Wout De Meester en Carl Hanssens verkozen tot schepen. Ingevolge het gemeentedecreet werden ook de OCMW-raadsleden verkozen tijdens de installatievergadering: de dames Geertje Afschrift en Latifah Benlamchich, de heer Walther Bruwiere, de dames Martine De Bondt en Eline De Bruyne, de heren Filip Herman, Mike Nachtegael, Raf Praet, Johan Uytdenhouwen, Bernd Van Besauw en Jan Van Peteghem, mevrouw Liliane Verbeke en de heer Jens Vrebos. Tijdens de installatievergadering van de raad voor maatschappelijk welzijn op 7 januari 2013 legden vermelde verkozenen de eed af in handen van de voorzitter van de gemeenteraad en verkozen de OCMW-raadsleden in hun midden de heer Mike Nachtegael tot voorzitter van het OCMW, in opvolging van de heer Jef Foubert. Ingevolge het gemeentedecreet maakt de voorzitter van het OCMW van rechtswege deel uit van het college van burgemeester en schepenen. Ingevolge de beëindiging van rechtswege van het mandaat van mevrouw Eline De Bruyne als OCMWraadslid op 31 januari 2013, legde de heer Yvan De Bruyne, voorgedragen als kandidaat-opvolger, op 1 februari 2013 de eed af als OCMW-raadslid, in handen van de voorzitter van de gemeenteraad. Ingevolge het ontslag van mevrouw Latifah Benlamchich als OCMW-raadslid, legde mevrouw Viviane Van Dingenen, voorgedragen als kandidaat-opvolger, op 7 oktober 2013 de eed af als OCMW-raadslid, in handen van de voorzitter van de gemeenteraad.
Demografische evolutie Op 1 januari 2014 telde onze stad 73.660 inwoners, een stijging met 405 ten opzichte van 2013. In het centrum wonen 51.143 mensen, de deelgemeenten tellen 9.933 (Belsele), 6.125 (Sinaai) en 5.953
Jaarverslag 2013
-5-
Stad Sint-Niklaas
(Nieuwkerken) inwoners. De groeiende trend van het inwonersaantal van het laatste decennium zet zich verder door. De voorbije 5 jaar steeg de bevolking met 3,5%. 321 koppels (waarvan 9 van hetzelfde geslacht) sloten in 2013 een huwelijk. Er werden 139 echtscheidingen geregistreerd. In 2013 werden 1.708 geboorten aangegeven bij de burgerlijke stand. Van 748 kinderen woonde de moeder in SintNiklaas. Er werden 1.043 overlijdens geregistreerd, waarvan 643 van inwoners van de stad. Van de 827 begrafenissen op de stedelijke begraafplaatsen werden 622 (75%) van de overledenen gecremeerd en uitgestrooid of bijgezet in een urnenveld, columbariumnis of graf. 205 overledenen (25%) werden in een kist begraven.
Jaarverslag 2013
-6-
Stad Sint-Niklaas
Een duurzame leefomgeving 1.
Een kwalitatieve publieke ruimte uitbouwen
Publieke ruimte In 2013 werd een studiebureau aangesteld voor de opmaak van een masterplan publieke ruimte. Het masterplan moet consistente handvaten aanreiken voor een integraal kwaliteitsplan voor de publieke ruimte met betrekking tot de vormgeving, de inrichting, de programmering en het beheer van de publieke ruimte. Het masterplan moet daarvoor uitspraken doen over de hiërarchie van het wegennet, over de structuurbepalende plaatsen, over de groenstructuur en over het straatmeubilair en materiaalgebruik. De opmaak van het masterplan Stationsomgeving Noord voor een toekomstvisie voor de gronden van het GO! onderwijs aan de Noordlaan en de site van het slachthuis werd eveneens verder gezet.
Daarnaast werden volgende RUP’s goedgekeurd: RUP Stadswand Singel, RUP Hendrik Heymanplein, RUP Kasteel Sint-Maarten, RUP Drowa Aanhangwagens bvba, RUP Speelbos Mierennest en RUP Windturbine Heimolen. Tevens ontstond een doorbraak in het dossier RUP Puitvoet voor de realisatie van het stadsbos en de randontwikkeling. Voor de opmaak van een globaal masterplan voor het Hendrik Heymanplein werd een conceptsubsidie voor stadsvernieuwingsprojecten verkregen ten belope van 60.000 EUR.
Openbare werken In 2013 werden volgende werken uitgevoerd: -
Rioproject Lange Rekstraat - Van Landeghemstraat (klein deel); Rioproject Nijverheidsstraat - Gasmeterstraat (klein deel in januari); Clement Heirmanstraat - aanleg van een kus- en rijzone; Chiro Sinaai - aansluiting van afvalwater op de riolering;
Jaarverslag 2013
-7-
Stad Sint-Niklaas
-
-
Rioproject Stationsstraat; Asfalteren van verschillende straten (Joseph Lonckestraat, Landbouwersstraat, Zonnestraat, Uilenstraat, Damstraat, Gavermolenstraat, Nieuwe Molenstraat, deel Truweelstraat, kruispunt Valk - Hoge Bokstraat). Geslemde straten zijn niet opgenoemd; Vermorgenstraat (tussen Leopold II laan en Mercatorstraat) - heraanleg voetpad + asfalteren rijweg; Hulstbaan - vernieuwen van een gedeelte van de riolering; Verkaveling Clementwijk; Collector Nieuwkerken-West Fase B; Rioproject Begijnenstraat - Heistraat - Vijfstraten - (heraanleg Heistraat + deel Begijnenstraat); Gasmeterstraat - sanering parking brandweer; Kokkelbeekstraat - heraanleg; Verkaveling VTS; Valk - aanleggen van een plateau; Vinkenlaan - aanleg wegversmalling.
Straatnamen Bij gemeenteraadsbeslissing van 25 januari 2013 kreeg de nieuwe woonstraat aan Wijnveld/Mezenstraat te Sinaai een definitieve naam. De straat kreeg de benaming ‘Meulhof’, naar de boerderij aan het Wijnveld met omliggende huiskavels waarop dit woonproject wordt gerealiseerd. Deze boerderij komt al voor op de kaart ‘Kadastrale Atlas van Sinaai midden 19de eeuw’, opgesteld door inspecteur van het kadaster P. Gerard rond 1856, onder Wijk Ruyffelaer sectie B nummers 1076, 1077, 1078 en 1079, als één van de weinige bebouwde percelen in het huidige Wijnveld. Bij gemeenteraadsbeslissing van 22 maart 2013 kreeg het nieuwe woonproject tussen de Leopold IIlaan en de Tabakstraat te Sint-Niklaas een definitieve naam. Het woonproject kreeg de benaming ‘Bobijnhof’, afgeleid van een veel voorkomende typische benodigdheid uit de textielsector. Op de locatie waar het woonproject gerealiseerd wordt, was begin de twintigste eeuw een tapijtweverij gevestigd.
Openbare verlichting De doorgedreven inspanningen op vlak van energie- en lichthindervriendelijke openbare verlichting blijven positieve resultaten genereren. Zo daalde het energieverbruik in 2013 ten opzichte van 2012 met meer dan 1%, niettegenstaande het openbaar verlichtingsnet ingevolge de aanleg van nieuwe woonwijken, trage wegen en KMO-zones verder werd uitgebreid. De Stationsstraat werd opnieuw heraangelegd en er werd energiezuinige en lichthindervriendelijke openbare verlichting geplaatst. Er werden ook een aantal historische gevels sfeervol verlicht. De daling van het energieverbruik werd ingezet in 2005 en heeft voor 2013 een energiebesparing van 525.000 kWh opgeleverd (of 12,5%). Berekend aan de actuele energieprijzen wordt hiermee een besparing gerealiseerd van 120.000 EUR/jaar. De energieprijs blijft ondanks de sterke concurrentie tussen de verschillende energieleveranciers jaar na jaar stijgen, o.a. door de kosten verbonden aan de groenestroomcertificaten
Jaarverslag 2013
-8-
Stad Sint-Niklaas
en de beheerskosten voor het net. Sinds de vrijmaking van de energiemarkt in 2003 is de elektriciteitsprijs voor steden en gemeenten op 10 jaar tijd verviervoudigd. Het blijft de bedoeling om het energieverbruik verder af te bouwen zonder te moeten inboeten op het comfort van de weggebruiker en de veiligheid op het openbaar domein door gebruik van de best bruikbare technieken (hoogrendementarmaturen, ledverlichting, dimming, …).
Jaarverslag 2013
-9-
Stad Sint-Niklaas
2.
Een ambitieus woonbeleid opzetten als sociale noodzaak
Woonprojecten De aanleg van de infrastructuurwerken voor de eerste fase van de Clementwijk startte in het voorjaar 2013 in aanwezigheid van Vlaams minister Freya Van den Bossche. De duur van de werken bedraagt 1 jaar. Voor de private verkavelingsprojecten in de Vlasstraat, de Lindenstraat, de Rootputstraat en de Vleeshouwerstraat, en de private inbreidingsprojecten in de binnengebieden Van Havermaetstraat-Koningin Elisabethlaan, Nieuwstraat-Beekstraat en Waeslandia fase 2 werd het tracé, de aanleg en de uitrusting van de wegen vastgesteld. Tevens werd de verkoop van de stadsverkaveling Populierenwijk in Belsele opgestart.
Woonbeleid In maart 2013 vierde de woonwinkel Sint-Niklaas zijn 5-jarig bestaan. Het uitgangspunt en de doelstelling zijn nog steeds dezelfde: mensen op weg helpen in de realisatie van hun behoefte aan een aangepaste woning van goede kwaliteit, tegen een betaalbare prijs en met woonzekerheid. De woonwinkel informeert en wijst de weg inzake renovatiepremies, woningkwaliteit, leegstand, conformiteit, (ver)huren, woningnood, sociale huisvesting … De woonwinkel stond in 2013 zo’n 7.500 burgers te woord. De woonwinkel is een samenwerkingsverband tussen de dienst huisvesting van de stad Sint-Niklaas en de sociale dienst van het OCMW Sint-Niklaas. Zoals in het witboek bepaald werden de stedelijke premies van dienst huisvesting en de milieudienst grondig hervormd en geïntegreerd in de ‘premie duurzaam renoveren’. De premie duurzaam renoveren betoelaagt duurzame, structurele en kwaliteitsvolle renovatiewerken, rekening houdende met elementaire principes van gezondheid en veiligheid. Eigenaars-bewoners en eigenaarsverhuurders worden gelijk behandeld. De informatie en dienstverlening werd samengebracht op één adres: de woonwinkel. Het nieuwe premiereglement geldt vanaf 1 januari 2014.
Jaarverslag 2013
- 10 -
Stad Sint-Niklaas
Eind 2013 stonden er 600 panden op de gemeentelijke leegstandsinventaris. 97 panden werden ongeschikt en/of onbewoonbaar verklaard. Op regelmatige basis werd de wooninspectie ingeschakeld. Er werd geen gebruik gemaakt van het recht op voorkoop. Ook in 2013 zette dienst huisvesting in samenwerking met de brandweer in op de systematische controles van kwaliteit en brandveiligheid van alle kamers en studio’s in de stad. Er werd verder gewerkt aan verschillende sociale woonprojecten: - Watermolenwijk II: Interwaas wees 41 kavels toe, de Sint-Niklase Maatschappij voor de Huisvesting (SNMH) en de Waasse Landmaatschappij (WLM) startten met bouwen op hun velden; - Bobijnhof (Stadszalen): aanvang aanleg openbaar domein, start bouw appartementsgebouw kant Leopold II-Laan door SNMH; - Den Beenaert: afwerken sociale huur- en koopwoningen op de binnengronden; - Vijfstraten: afwerken sociale koopwoningen en opmaak plannen sociale huurappartementen; - VTS: aanleg onderbouw infrastructuurwerken. Samen met de geplande sociale woonprojecten en de groei van het woningenbestand van het Sociaal Verhuurkantoor zal in Sint-Niklaas het sociaal objectief in 2020 zeker behalen.
Tegen discriminatie in de huisvestingssector Op donderdag 28 november 2013 werd een informatieavond voor verhuurders georganiseerd, naar aanleiding van de tweede open jaarvergadering gelijke behandelingsprotocol huisvesting. Het centrale thema was: ‘Woningkwaliteitsnormen: een goede zaak voor iedereen?’. Er waren zo een 100 aanwezigen, waaronder heel wat private verhuurders en immokantoren.
3.
Duurzaam vervoer stimuleren
Openbaar vervoer De stad stimuleert het gebruik van het openbaar vervoer en komt daarom financieel tussen: - voor 50% in de abonnementen voor – 25-jarigen (163.861,95 EUR); - voor busritten naar de begraafplaats Heimolen (4.694,96 EUR); - gratis openbaar vervoer op zaterdag (193.717,45 EUR); - alle nieuwe inwoners krijgen vanaf 1 april een infomap en één gratis lijnkaart (621,50 EUR); - gratis openbaar vervoer naar openluchtfuif te Nieuwkerken op 28 juni 2013 (7.685,42 EUR); - op vrijdag 26 juli werd voor het Na-tourcriterium twee feestbussen voorzien (848 EUR); - tijdens de Crazy Dating Party op 2 november 2013 werden 2 extra pendelbussen van de firma Soete Waasland ingelegd (566,70 EUR); - gratis openbaar vervoer op oudejaarsnacht, betaald door de provincie Oost-Vlaanderen.
Duurzame mobiliteit Cambio Vanaf 23 mei 2011 is het stadsbestuur gestart met het project ‘autodelen’. Er staan drie wagens op drie locaties in de stad (Hendrik Heymanplein, Stationsplein en Koningin Fabiolapark), die deelnemers 24 uur op 24 uur kunnen gebruiken tegen een voordelig tarief. De kaap van 100 gebruikers werd eind 2013 overschreden. Autopia In mei 2013 besliste de stad particulier autodelen (via Autopia) te ondersteunen en stimuleren. Zo werd een speciale parkeerkaart voor autodelen voorzien en werden verschillende infomomenten georganiseerd.
Jaarverslag 2013
- 11 -
Stad Sint-Niklaas
Elektrische voertuigen Op het Hendrik Heymanplein en het Schouwburgplein zijn oplaadplaatsen voorzien om elektrische voertuigen op te laden. Deze voertuigen krijgen vrijstelling van parkeerbelasting. Sint-Niklaas als fietsstad De fietser staat bovenaan de agenda in Sint-Niklaas. In de herfst verschenen er grote portretten van fietsende stadsgenoten in het straatbeeld om dat aan iedereen duidelijk te maken. Met de slogan en het logo ‘De fiets… heeft iets’ werd het startschot gegeven om Sint-Niklaas als fietsstad op de kaart te zetten. Op zaterdag 21 september 2013 brachten 60 stadsgenoten frisse ideeën aan om van SintNiklaas een écht fietsvriendelijke stad te maken. Hun denkwerk werd samengevat in een rapport dat de basis vormt voor het fietsactieplan van het stadsbestuur. Fietsstraten De inrichting van vier fietsstraten nl. Grote Peperstraat, Kleine Peperstraat, Walburgstraat en Kalkstraat is een nieuw initiatief om nog meer inwoners nog vaker op de fiets te krijgen. Een fietsstraat is een straat waar fietsers de belangrijkste weggebruikers zijn, maar waar ook motorvoertuigen zijn toegestaan en waar er specifieke gedragsregels gelden ten aanzien van fietsers. Fietsers mogen de ganse breedte van de rijbaan (eenrichtingsverkeer) of de helft van de rijbaan langs de rechterzijde (tweerichtingsverkeer) gebruiken. Auto's mogen de fietsers niet inhalen en de snelheid mag nooit hoger liggen dan 30 km/u.
Doodlopende straten Het stadsbestuur heeft een groot aantal verkeersborden ‘doodlopende straat’ vervangen door een nieuw bord ‘doorlopende straat’. Een doorlopende straat is een doodlopende weg, uitgezonderd voor voetgangers en fietsers. Het aanwijzingsbord moet voetgangers en fietsers duidelijk maken dat een doodlopende weg voor hen doorlopend is. Er werden 97 straten ingericht, gespreid over heel het grondgebied.
Parkeren Er werden 1.670 parkeerverbodborden E1 gehuurd bij de dienst mobiliteit (prijs: 5 EUR) voor verhuizen, huwelijken, werken, …
Politietoelatingen De dienst mobiliteit levert in 2013 volgende toelatingen voor kleine evenementen op de openbare weg: - sportwedstrijden: 12; - optochten: 22; - kampvuren: 15; - muziek op de openbare weg: 3; - collecten: 2; - vrijhouden parkeerplaatsen (kleine evenementen): 34; - afzetten straten of pleinen (kleine evenementen): 93;
Jaarverslag 2013
- 12 -
Stad Sint-Niklaas
-
4.
politietoezicht: 10; vergunningen voor de volgende wielerwedstrijden: 45.
Een kwalitatief watersysteem realiseren
Waterkwaliteit Voor het ruimen in de winter 2013-2014 van de onbevaarbare waterlopen in sector III: Sint-Niklaas (deel 2) en Nieuwkerken werden slibanalyses gedaan. De opdracht werd in het kader van het milieucontract met de provincie uitgevoerd door het Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek (PCM). Er werden 62 mengstalen geanalyseerd (voor een bedrag van 20.717,56 EUR). Het slib van 6 mengstalen moet afgevoerd worden naar een erkend verwerker, gezien het slib niet voldoet aan de geldende voorwaarden om op de oever gedeponeerd te mogen worden. De oppervlaktewaterkwaliteit in het Waasland werd bepaald door de tiende meetcampagne van juni 2012 tot mei 2013. Het PCM voerde een fysico-chemisch (35 monsternamepunten voor een bedrag van 11.131 EUR) en een biologisch (16 meetpunten voor een bedrag van 3.200 EUR) onderzoek uit.
Zonering en rioleringswerken -
5.
Rioproject Lange Rekstraat - Van Landeghemstraat (klein deel); Rioproject Nijverheidsstraat - Gasmeterstraat (klein deel in januari); Rioproject Heistraat - Begijnenstraat; Chiro Sinaai - aansluiting van afvalwater op de riolering; Rioproject Stationsstraat; Hulstbaan - vernieuwen van een gedeelte van de riolering; Verkaveling Clementwijk; Collector Nieuwkerken-West Fase B.
De groene ruimte versterken
Natuurbeleid Rond volgende projecten is in 2013 gewerkt: Natuurlijk groen, gewoon doen Het stadsbestuur lanceerde in het voorjaar de communicatiecampagne ‘Natuurlijk groen, gewoon doen’ om het ecologisch en pesticidenvrij beheer kracht bij te zetten. Naar aanleiding hiervan werd ondermeer een ganzenbord gepubliceerd in de Stadskroniek van mei en verdeelden we plantjes met een groenwijzer op de donderdagse markt. In maart werd gratis bijvriendelijk bloemenzaad verdeeld i.s.m. provincie Oost-Vlaanderen. Op 21 maart werd de Keltische bomenhoroscoop aangeplant op recreatiepark De Ster, in samenwerking met verschillende scholen. Sint-Niklaas werd door de Vereniging voor Openbaar Groen uitgeroepen tot ‘Groen- en Bloemenstad 2013’. Met deze titel werd Sint-Niklaas ook afgevaardigd als Vlaamse kandidaat voor de Europese leefmilieuwedstrijd Entente Florale 2013. In juli 2013 bezocht en beoordeelde een internationale groenjury verschillende projecten in onze stad a.d.h.v. 10 wedstrijdcriteria. In functie van Entente Florale werden verschillende brochures opgemaakt die een beeld geven van leefbaarheid, groen en
Jaarverslag 2013
- 13 -
Stad Sint-Niklaas
natuur in de stad. Op vrijdag 27 september 2013 mocht een delegatie van het stadsbestuur de zilveren medaille in ontvangst nemen. In de wedstrijd ‘Groene Lente’ van de Vereniging voor Openbaar Groen, ontving Sint-Niklaas twee bloemensymbolen in de algemene bebloemingswedstrijd, daarnaast werd de stad ook laureaat voor twee andere groenprojecten. In de categorie ‘Zonder is Gezonder’, waarin pesticidenvrije projecten worden beloond, werd de prairiebeplanting in de plantvakken in de Dendermondse Steenweg bekroond. De parkzone rond de Belselebeek in de Populierenwijk werd tweede laureaat in de categorie ‘Omgevingsgroen’. Nog in 2013 werd op het recreatiedomein De Ster een Keltische bomenhoroscoop aangeplant. Sinds mensenheugenis geldt de boom op alle continenten als symbool van de schepping en het leven. Waar astrologie tekens van de dierenriem als symbool gebruikt, maakten de Kelten op grond van hun diepe band met de natuur bomen tot symbool van hun jaarkalender. Ze verdeelden het kalenderjaar in periodes en wijdden deze aan verschillende bomen. Op basis van deze kalender ontstond een boomsymboliek. De hiermee verbonden eigenschappen werden als indelingsmodel gebruikt voor menselijke karaktereigenschappen. Op donderdag 21 maart werden op De Ster de 21 verschillende boomsoorten van de Keltische bomenhoroscoop aangeplant, met een korte toelichting bij elke boom. Ze kregen een plaats langsheen de grote vijver. De compostmeesters maakten het thuiscomposteren verder bekend, onder meer door verschillende infostanden zoals in het Waasland Shopping Center en op de Dag van het Park. Ze organiseerden ook een fietstocht in het teken van ‘Natuurlijk groen, gewoon doen’. Deelnemers konden op 1 juni 2013 langs verschillende interessante, ecologisch groene plekjes in de stad fietsen. Via het project ‘Klimopjegevel’ van ABLLO vzw en het stadsbestuur werden 100 tegeltuintjes gerealiseerd. Er werd hierbij specifiek gefocust op de Westerbuurt en de Elisabethwijk, twee buurten die in het stedelijk groenplan van Sint-Niklaas opgenomen zijn als ‘arm aan groen’. Op zondag 26 mei 2013 nam het stadsbestuur Sint-Niklaas deel aan de Dag van het Park. Dit jaar werd gekozen voor een andere aanpak. De activiteiten startten om 11u in het Romain De Vidtspark met een concert van harmonie De Toekomst en een afvalarme bio- en fairtradepicknick. Vanaf 13u30 konden deelnemers vertrekken op een wandelzoektocht, die jong en oud van het Romain De Vidtspark langs het park aan het Mercatormuseum en de tuin van de Salons voor Schone Kunsten naar het Casinopark bracht.
Jaarverslag 2013
- 14 -
Stad Sint-Niklaas
Beheerplan parkbegraafplaats Tereken Het beheersplan van parkbegraafplaats Tereken werd goedgekeurd op 24 mei 2013. Naar aanleiding hiervan werd een beheerscommissie opgesteld, die de uitvoering van het plan zal bewaken. Trage Wegen In 2012 werd het Tragewegenplan voor Sinaai opgemaakt door Trage Wegen vzw. In 2013 was Belsele aan de beurt. Tijdens de inventarisatie (her)ontdekten lokale vrijwilligers bekende en minder bekende wegeltjes en paden. Geïnteresseerden gingen op pad om alle trage wegen in Belsele in kaart brengen. Daarna vroeg de stad aan organisaties (scholen, landbouwers, jeugdbewegingen, wandelen andere sportclubs, socio-culturele verenigingen,…) en geïnteresseerden om hun opmerkingen en suggesties te formuleren. Deze bevraging leverde een lange lijst voorstellen en ideeën op. Tijdens een evaluatieavond op 5 september in Belsele werden alle verschillende voorstellen gewikt en gewogen, en waar nodig werden er compromissen gezocht. Op deze avond werd een tragewegenplan uitgewerkt, dat de basis vormt voor het stedelijk beleid in de toekomst. In de gemeenteraad van 28 februari 2014 werd de adviesnota en wenselijkheidskaart Trage Wegen Belsele goedgekeurd. De Nieuwe Wildernis Het stadsbestuur en Natuurpunt Waasland-Zuid organiseerden op 7 november een filmvoorstelling ‘De Nieuwe Wildernis’ in de Siniscoop. De opbrengst ging naar Natuurpunt vzw. Bosbeheer Het beheerplan ‘Bossen van Puitvoet, Heimolen, Nieuwe Molenwijk, Parkbos Nieuwkerken-Waas, de Ster & de Mierennest’ werd goedgekeurd door de provinciaal directeur van de provinciale dienst OostVlaanderen van het Agentschap voor Natuur en Bos bij besluit d.d. 18/06/2012. In het kader van dit bosbeheerplan werden in 2013 dunningen uitgevoerd in speelbos Puitvoet en recreatiedomein De Ster. Deze dunningen grepen in op de naaldbosbestanden en de populatie van Amerikaanse eik. Met het snoei- en kroonhout werden takkenwallen en takkenhopen geconstrueerd. In de speelbossen de Mierennest en Puitvoet werd Amerikaanse vogelkers bestreden. Met het kroonhout van de Amerikaanse vogelkers werd een grote takkenwal van ongeveer 200 meter gebouwd in speelbos de Mierennest. Deze takkenwal fungeert tevens als spelprikkel (beschutting, verstopplaatsen, …). In het Patersbos werd opslag van Amerikaans vogelkers en Amerikaans eik verwijderd uit het bos. Geboortebos Op 23 maart 2013 namen meer dan 1.900 mensen deel aan de plantdag van het geboortebos, een heus gezinsfeest. Hierbij werd uitsluitend streekeigen bosgoed en beschikbaar autochtoon plantmateriaal aangeplant.
Natuurlijk speelterrein Waterschootstraat In 2013 werd een natuurlijk en avontuurlijk speelterrein ingericht op twee percelen gelegen aan de Waterschootstraat, nabij het fiets- en wandelpad ter hoogte van de oude spoorwegbedding. Op 23 maart organiseerde jeugdhuis De Galjaar in samenwerking met het stadsbestuur een aanplantmoment op de site. Alle inwoners van Belsele en sympathisanten waren welkom om een kijkje te komen nemen of om zelf een boom of struik aan te planten.
Jaarverslag 2013
- 15 -
Stad Sint-Niklaas
De percelen werden ingericht als een speel- en verblijfsbosje met houthakbeheer en natuurlijke speelelementen. Met een wilgenhut als kamp in elke uithoek van de site, worden de kinderen en jongeren uit de wijk en jeugdbewegingen uit het dorp alvast geprikkeld om te spelen in het buurtgroen en mét natuurelementen. Speelbos Heihoek Het stadsbestuur kocht in 2013 een perceel van zo’n 6.225 m² aan achter de Heihoekstraat in Nieuwkerken. Met deze stap startte de gefaseerde aankoop voor het speelbos Heihoek, een avontuurlijk en bereikbaar speelbos voor alle kinderen en jongeren uit het zuidelijke deel van Nieuwkerken. De plannen voor het speelbos kaderen in een groter ruimtelijk uitvoeringsplan waarin in projectgebied Heihoek ook ruimte wordt vrijgemaakt voor extra bedrijvigheid en een containerpark. Diversiteit In samenwerking met de stedelijke milieuraad Stramin is in 2010 het soortenbeschermingsproject ‘Dier in de Kijker’ gestart. In 2013 trok de gratis tentoonstelling over ‘De Mus’ in 2013 rond langs het stadhuis en verschillende buurt- en culturele zalen in Sint-Niklaas. In de stadskern van Sint-Niklaas is een populatie gierzwaluwen aanwezig. Door de doorgedreven stadskernvernieuwingen die momenteel plaatsvinden is het voor deze vogels echter niet makkelijk om goede nestgelegenheid te blijven vinden. Natuurpunt Zuid-Waasland is gestart met een nestkastenproject voor de gierzwaluwen. In de eerste fase werden er in totaal tien nestkasten opgehangen aan de gevels van de schoolgebouwen van de Broederschool in de Nieuwstraat en het Sint-Jozef-Klein-Seminarie. De stad Sint-Niklaas heeft de aankoop van de nestkasten gefinancierd. Tevens verleende de brandweer haar medewerking voor het ophangen van de kasten.
Groenaanleg De groendienst staat in voor de (her)aanleg en het onderhoud van het openbaar groen en andere gronden in stadseigendom. In 2013 werd volgend groen (her)aangelegd: -
-
Begraafplaats Heimolen: aanleg sterretjes veldjes; Hemelse Breedte: uitbreken en vernieuwen beplanting; Truweelstraat: aanleg van 7 geveltuintjes; Kardinaal Cardijnlaan: heraanleg beplanting op kruispunt met Abingdonstraat; Aanplanten Keltische Boomnhoroscoop i.k.v. Entente Florale 2013 op het Recreatieoord De Ster Sectoren: inboeten sierheesters en bosgoed; Waterschootstraat: aanplanting bos via plantactie en opening in samenwerking met jeugd; Dendermondse Steenweg: vernieuwen plantvakken met prairiebeplanting; Heimolen: aanplanten bosplantsoen; Tereken: aanplant bloeiende haag; Ruilverkaveling Nieuwkerken en GentTerneuzenwegel: aanplant bermbeplanting/bosgoed; Inboeten bomen landelijke straten; Loverkenslaan: aanplanting bermen; Heraanleg oude begraafplaats Sinaai; Begraafplaats Tereken: inboeten laanbomen; Nobels Peelmanstraat: aanplanting pleintje; Romain De Vidtspark: aanplanten vaste plantenborders; Bremstraat: speeltuin kinderdagverblijf Driekoningen.
Jaarverslag 2013
- 16 -
Stad Sint-Niklaas
De groendienst tracht jaarlijks het stadscentrum en de centra van de deelgemeenten op te fleuren met een aangepaste bebloeming in de verschillende seizoenen. Dit soort beplanting heeft echter als nadeel dat het onderhoud vrij arbeidsintensief, m.a.w. duur is, zodat wij meer en meer combinaties uitproberen van vaste planten met voorjaars- en zomerbloeiers. Bovendien worden de bloemperken geleidelijk kleiner, maar opvallender gemaakt door deze hoger aan te leggen. Op die manier komen de kleuren en geuren beter tot hun recht. Er werden alternatieve eenjarigen gekweekt : 4.920 stuks voor versiering van torens en manden in het stadscentrum, voor het kweken van planten voor bloembakken: 1.700 stuks, in de perken werden 5.100 stuks ingeplant + 200 Dahlia’s. Door een aangepaste soortkeuze en de combinatie met meerjarige planten, streven wij naar meer ecologische en duurzame zomerbebloeming, die aantrekkelijk blijft. De groendienst gaat zoveel mogelijk op zoek naar alternatieven voor een kleurrijke bebloeming met een natuurlijke uitstraling en minder onderhoud. Er werden 20.900 heesters/bomen/bodembedekkers/bosplantsoen aangekocht voor het inboeten. Er werden 400 chrysanten aangekocht voor in perken en voor hangmanden en 600 stuks voor op kerkhoven. Er werden bloembollen en planten voor perken, alsook alternatieve bloemen aangekocht. Dit jaar waren het 9.000 bloembollen, waarvan 1.000 stuks laagmengsel, 8.000 stuks hoogmengsel en 500 stuks Alium. Voor het inboeten 2012-2013 werden 290 bomen aangekocht, 478 struiken, 2.190 bodembedekkers, 316 bosplantsoenen. Er werden ook 4 bomen, 1.578 struiken en 5.474 bodembedekkers gekweekt in de serres. In het kader van de uitvoering van de actie ‘Zonder is gezonder’, uitgaande van het Vlaams parlement, werd verder naar oplossingen gezocht voor het onderhoud van openbare ruimten zonder gebruik van pesticiden. De personeelsleden werden opgeleid in ecologisch groenbeheer inzake het gebruik van alternatieve onkruidbestrijdingtechnieken.
Bescherming en onderzoeken van bomen -
Een boomwortelbehandeling in het Stationsplein Sint-Niklaas, gebeurde aan 38 bomen, het ploffen van grond en injecteren van vloeibare meststoffen; Voetpaden opgedrukt door boomwortels werden hersteld door de Wase Werkplaats.
Communicatiecampagnes -
Deelname wedstrijd ‘Groene lente’: De stad kreeg twee bloemensymbolen in de algemene ‘Groene lente’-wedstrijd. Daarnaast werd de stad laureaat in de categorie 'Zonder is gezonder' voor de aanleg van prairiebeplanting op de plantenvakken in de Dendermondse Steenweg. De parkzone rond de Belselebeek in de Populierenwijk werd tweede laureaat in de categorie 'Omgevingsgroen'. Het voorbije jaar had Sint-Niklaas al een jaar lang de titel 'Groenen bloemenstad 2013'.
-
Met deze titel werd Sint-Niklaas ook afgevaardigd als Vlaamse kandidaat voor de Europese leefmilieuwedstrijd ‘Entente Florale 2013’. De oorspronkelijke bedoeling van de wedstrijd was om rijk bebloemde steden en gemeenten te belonen en toeristisch te promoten. De laatste jaren wordt dit ruimer gezien en is het algemene thema geëvolueerd tot ‘leefbare stad of gemeente’, waarbij ook de inspanningen om het leefklimaat te verbeteren, aan het oordeel van de vakjury
Jaarverslag 2013
- 17 -
Stad Sint-Niklaas
onderworpen werd. Op 23 juli bezocht en beoordeelde een internationale groenjury verschillende projecten in onze stad, met name Sint-Rochussite, Prins Leopoldplein, speelplein Destelwijk, de Keltische bomenhoroscoop op De Ster, de Fondatie van Boudelo in Sinaai en begraafplaats Tereken. Er werd een begeleidende brochure voor de jury opgemaakt en tevens uitgegeven als nieuwe, groene stadswandeling.
De deelname kaderde in de communicatieactie ‘Natuurlijk groen, gewoon doen!’. Met deze actie stelde het stadsbestuur ecologisch groenbeleid in de kijker. Sint-Niklaas nam de wedstrijd op tegen steden zoals Dresden (Duitsland), Zagreb (Kroatië), Birmingham (Verenigd Koninkrijk), Spello (Italië) en Kufstein (Oostenrijk). Sint-Niklaas haalde een zilveren onderscheiding tijdens de prijsuitreiking van Entente Florale Europe op 27/09/2013 in Nieuwpoort. Op 3 oktober ging ook een studiebezoek door georganiseerd door de vereniging voor openbaar groen. Het afsluitmoment van het Entente Florale ging door op donderdag 12/12/2013.
6.
Het duurzaam milieubeleid verder verdiepen
Vergunningenbeleid De cel Vlarem adviseerde 21 milieuvergunningsaanvragen klasse 1, 28 klasse 2-aanvragen, 0 bodemsaneringsprojecten en 151 bouwvergunningen. Er werden 77 erkenningen voor niet-ingedeelde muziekactiviteiten toegekend. Er werden 36 controles uitgevoerd om na te gaan of de milieuwetgeving werd nageleefd (zie onderstaande tabel). In het totaal werd door de gemeentelijke toezichthouder van de milieudienst 10 processen-verbaal van inbreuk opgesteld. Volgende tabel geeft een overzicht van de controles die door de gemeentelijke toezichthouder van de stedelijke dienst milieu werden uitgevoerd. Ambtshalve Afvalwater Lekkende mazouttank/olievervuiling/bodem Geluidshinder Ontoereikende/geen vergunning Vraag brandweer Stopzetting activiteiten Weigering vergunning Sluikstort (gevaarlijk) afval Lichthinder Groenscherm Overtreding vergunningsvoorwaarden Geurhinder/verbranden afval/stofhinder Allerlei Opvolging TOTAAL: 36
4
Jaarverslag 2013
- 18 -
13 1
Calamiteit
Klacht
Vraag parket
1 5 1
1
1
1 19
1 7 1 17
Stad Sint-Niklaas
Door de dienst Bijzondere Wetten werden 126 aanvankelijke pv's opgesteld die milieu- of stedenbouwkundig gerelateerd zijn en 211 navolgende pv's. In 2013 werden geluidsmetingen uitgevoerd op 14 muziekactiviteiten. Er is een daling van het aantal geluidsklachten tegenover 2012. Er zijn meer klachten over inrichtingen, waarbij er slechts een klacht was. De som van de top 7 van het hoogste aantal klachten is echter flink afgenomen. Dit heeft tot gevolg dat er finaal een daling is met circa 100 klachten. In 2013 werden i.s.m. Toezicht Volksgezondheid de vergunde zwembaden op het grondgebied gecontroleerd. In totaal werden 4 inrichtingen gecontroleerd. Geen enkele inrichting voldeed aan de opgelegde voorwaarden. Er werden 3 processen-verbaal opgesteld en 1 aanmaning gegeven. Alle inrichtingen hebben gunstig gevolg gegeven aan de opmerkingen.
Duurzaamheid Interne milieuzorg Personeelsleden worden over actuele thema’s ingelicht via lunchgesprekken. Op deze manier wordt een draagvlak gecreëerd voor minder relevante materies. Onderwerpen in 2012 waren diversiteit (Anders, maar toch gewoon), duurzame voeding en duurzaam winkelen (i.s.m. het Netwerk Bewust Verbruiken). Energie Talrijke acties werden verder gezet om mensen bewust te maken van hun energieverbruik en aan te zetten om rationeler om te springen met eindige energiebronnen: energiescans, FRGE goedkope leningen voor energiebesparende maatregelen, stadsprijs Duurzaam bouwen… Via de Provinciale samenaankoop groene stroom en gas konden inwoners en bedrijven eenvoudig overstappen op groene stroom. Meer dan 250 gezinnen zonder internettoegang schreven zich in. Ook het eigen stadspersoneel werd via de sinterklaasactie gesensibiliseerd om bij het verlaten van de werkruimte PC’s af te zetten of de thermostaat lager te zetten. Duurzaam bouwen Via een uitgebreid subsidiereglement werden inwoners gestimuleerd om energiezuinige en duurzame ingrepen te doen aan hun woning. De ondersteuning voor het plaatsen van hoogrendementsglas en dakisolatie kenden het grootste succes. Er waren verder ook premieaanvragen voor vloer- en gevelisolatie, het gebruik van nagroeibare isolatiematerialen, duurzaam gelabeld hout en natuurverven, het plaatsen van een zonneboiler of een warmtepomp. In 2013 werd in totaal 139.144,10 EUR uitbetaald aan premies duurzaam bouwen. In 2013 werd een aanvraag ingediend voor een laagenergiewoing en een voor een passiefwoning. Elke eerste dinsdag van de maand konden geïnteresseerde kandidaatbouwers en -verbouwers beroep doen op gratis duurzaam bouwadvies in samenwerking met het Steunpunt Duurzaam bouwen en renoveren van de provincie Oost-Vlaanderen. Milieuvriendelijk productgebruik Sint-Niklaas implementeert zoveel mogelijk het milieuverantwoord productgebruik binnen de eigen werking. De stad koopt milieuvriendelijke schoonmaakproducten aan en 100% groene stroom voor al zijn gebouwen. In bestekken voor wegenis wordt COPRO-gekeurd breekpuin opgenomen. Als het over hout gaat, dient dit zoveel als mogelijk duurzaam gelabeld te zijn. In de eigen drukkerij wordt uitsluitend op 100% gerecycleerd papier met Blaue Engel of FSC-gelabeld papier gedrukt. De schilders werken bijna uitsluitend met watergedragen producten. Voor het groenonderhoud wordt gewerkt met eigen geproduceerde, VLACO-gekeurde compost. Wat betreft milieuverantwoorde cateringproducten wordt bij vergaderingen in het stadhuis fairtrade koffie en thee afkomstig van biologische teelt geschonken, op recepties fairtrade fruitsap. Broodjes voor vergaderingen en hapjes voor recepties komen standaard van catering De Wilg, een sociaal tewerkstellingsproject van het OCMW. Bij lunchgesprekken voor het personeel wordt steeds geopteerd
Jaarverslag 2013
- 19 -
Stad Sint-Niklaas
voor een duurzame lunch: vegetarisch, biologisch, lokaal en/of fairtrade. In de stadsgebouwen staan drinkwaterbars op leidingwater voor het personeel. Donderdag Veggiedag Ook in 2013 organiseerde de veggiedag-werkgroep ‘De Langste Veggietafel’ op de Grote Markt. Het werd opnieuw een groot succes: meer dan 300 mensen trotseerden het wisselvallige weer om erbij te kunnen zijn. Tijdens ‘De Langste Veggietafel’ lanceerden stad Sint-Niklaas en EVA vzw het Veggieplan Sint-Niklaas. Het plan is een handige survivalgids voor vegetariërs, sympathisanten, lekkerbekken, nieuwsgierigaards en andere gewone mensen.
Premies In 2013 werden 22 premies verleend voor de aanleg van een groendak. In totaal is een bedrag van 63.554,94 EUR uitgekeerd voor de aanleg van 2.071,12 m². Voor de aanleg van een hemelwaterinstallatie werden 61 premies uitbetaald van 550 EUR. Verder werden premies toegekend voor: - de aanleg van een individuele voorbehandelingsinstallatie; - het onderhoud/aanplanten/aanleggen van kleine landschapselementen (hagen, houtkanten, houtwallen, hoogstambomen, knotbomen, hoogstammige en halfstammige fruitbomen en poelen); - de werking van de leefmilieuverenigingen die werkzaam waren te Sint-Niklaas; - het bouwen van een passiefwoning.
Jaarverslag 2013
- 20 -
Stad Sint-Niklaas
Verder werken aan de economische wederopstanding 7.
Een gunstig kader scheppen voor de economie
Economie De infrastructuurwerken van de eerste fase van het gemengd regionaal bedrijventerrein Heidebaan Noord werden uitgevoerd. Voor de uitbreiding van het lokaal bedrijventerrein Anthonis De Jonghestraat in Nieuwkerken werd het tracé, de aanleg en de uitrusting van de wegen vastgesteld. Tevens werd een RUP voor het lokaal bedrijventerrein Botermelkstraat-Heimolenstraat door Interwaas opgestart. Voor het militair domein Westakkers werd door de provincie een studiebureau aangesteld voor de opmaak van een masterplan bestaande uit een ontwerpend onderzoek en een markttechnisch onderzoek. Volgende thema’s worden hierbij onderzocht: natuur, bos, educatie, leisure, toerisme, bedrijvigheid, vorming, onderzoek en zorg. De studie moet finaal resulteren in de opmaak van een provinciaal RUP.
8.
Sint-Niklaas versterken als dienstenhoofdstad van het Waasland
In 2013 vonden 60 evenementen plaats. Dit betekent een stijging van 8,5% in vergelijking met 2012. Een kort overzicht van de bezettingsgraad: 2012 Week: 17 (32%) Weekend: 34 (63%) 2013 Week: 12 (23%) Weekend: 48 (92%) We stellen vast dat er vooral een toename is van de evenementen tijdens het weekend en een afname van evenementen tijdens de week. De toename tijdens het weekend is vooral te wijten aan
Jaarverslag 2013
- 21 -
Stad Sint-Niklaas
de gewijzigde milieuvergunning. In de kleine zaal mogen in principe een onbeperkt aantal fuiven georganiseerd worden. In de grote zaal werd dit aantal vastgesteld op 4 per jaar. Uiteraard wordt steeds rekening gehouden met de buurtbewoners en zetten ook alle organisatoren zich in om de overlast tot een absoluut minimum te beperken. Meerdere duizenden Sint-Niklazenaren en bezoekers van ver daarbuiten konden de beentjes strekken op fuiven zoals de Q-Party, Republic, de JIN-fuif, het Hespenbal, de Mega Disco Party, Geboren om vrij te zijn… Naast het reeds ruime en diverse aanbod van beurzen vonden enkele eerste edities plaats zoals een Bonsai tentoonstelling, een Internationale Siervogeltentoonstelling, een kookevenement met chefkok Oktay, een eerste editie van Miss Sint-Niklaas, een benefietevenement voor de Filippijnen… ’t Bau-huis krijgt stilaan naam en faam als de ideale locatie voor fuiven, beurzen en nog tal van andere privé-evenementen.
9.
Het middenstandsactieplan aanscherpen
Heropening Stationsstraat Tijdens het weekend van 4, 5 en 6 oktober werd de vernieuwde Stationsstraat plechtig geopend. De straat is opnieuw klaar om dé winkelstraat van Sint-Niklaas te worden. Met de heraanleg van de Stationsstraat wilde de stad tegemoet komen aan een veranderend detailhandellandschap en ondernemers stimuleren een (nieuwe) winkel of horecazaak te openen in de stadskern van Sint-Niklaas. Vanaf 21 december 2013 heeft de Stationsstraat het statuut van voetgangerszone gekregen. Dit statuut moet een nog hogere verblijfswaarde voor de bezoeker verwezenlijken. Gedurende jaren kampte de Stationsstraat met een hoog leegstandspercentage. Tijdens het jaar 2013 is hier een duidelijke kentering in gekomen. We zagen drie nieuwe tendensen: - Een duidelijke verhoging van grondige aanpassingswerken van de bestaande winkels, wat duidt op een vernieuwd vertrouwen; - Een duidelijke verhoging van tijdelijke invulling van winkels (‘pop up stores’); - Een significante verlaging van de leegstandspercentages door invullling met nieuwe, permanente winkels.
Winkelnota 2.0. De stad Sint-Niklaas heeft een dossier ingediend en subsidies gekregen rond het initiatief van de Vlaamse regering ‘Winkelnota 2.0.’. Het project heeft 2 doelstellingen: 1. Kernversterkende maatregelen implementeren De stad Sint-Niklaas zal een communicatieplan uitrollen voor de promotie van het ‘kernwinkelgebied Sint-Niklaas’. Deze communicatiecampagne is gericht op verschillende doelgroepen: huidige en potentiële handelaars, (potentiële) bezoekers, inwoners, stadsdiensten en belangengroepen (Voka en Unizo). De campagne moet de stadskern onderscheiden. Het project heeft een looptijd van 2 jaar en de stad voorziet een budget van 82.300 EUR. De subsidie bedraagt 24.690 EUR.
Jaarverslag 2013
- 22 -
Stad Sint-Niklaas
2. Renovatie handelspanden stimuleren Betreft een subsidie voor gevelrenovatie van leegstaande handelpanden en/of de structurele renovatie van leegstaande handelspanden in het kernwinkelgebied. Het projectgebied is dus ruimer dan enkel de Stationsstraat, zoals in vorig subsidieproject. Aan de stad Sint-Niklaas werd een subsidie toegekend van maximaal 61.500 EUR. De totale investering bedraagt 125.000 EUR voor een projectperiode van 2 jaar. De subsidie bestaat uit een tussenkomst van 50% van het factuurbedrag, met een max. van 6.000 EUR per handelspand. Het volledige subsidiereglement is terug te vinden op de website.
Voorzetting samenwerking met belangenverenigingen Voka en Unizo ‘Innovatieve retail’ werd door Voka – Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland uitgevoerd binnen het Vlaams actieplan ‘Ondernemingsvriendelijke gemeente’, met steun van het Agentschap Ondernemen en de stad Sint-Niklaas. Dit project heeft als doel om nieuwe winkels aan te trekken en zodoende de aantrekkingskracht van het kernwinkelgebied Sint-Niklaas te vergroten. Bij afloop van het project werd een leidraad rond vernieuwing in detailhandel en kernversterking opgesteld. Het boek ‘Innovatieve retail’ is verspreid door het Centrummanagement en kan nog steeds verkregen worden. ‘Commerciële inspiratie’ wordt in samenwerking met Unizo en de stad Sint-Niklaas uitgevoerd. Hierbij wil men de huidige handelaars via coaching inspireren en uitdagen om hun huidig aanbod reëel en virtueel onder de loep te nemen en vernieuwend te werken. Samen met het Centrummanagement werden verschillende acties uitgevoerd waaronder WARP, Terrasjesdagen, Pleinconcerten en andere publiekstrekkende projecten.
10. Land- en tuinbouw leefbaar houden In zitting van 22 februari 2013 besliste de gemeenteraad een dagelijkse en een uitgebreide raad voor land- en tuinbouw op te richten. Deze geven verplicht advies betreffende het stadsbudget, althans wat de kredieten betreft die een invloed hebben op land- en tuinbouw, en de materies in verband met het stedelijk land- en tuinbouwbeleid. De dagelijkse raad voor land- en tuinbouw is samengesteld als volgt: - de schepen bevoegd voor land- en tuinbouw; - 6 laden, niet-gemeenteraadsleden, aangesteld door de landbouworganisaties die op het grondgebied van Sint-Niklaas een effectieve werking hebben: o 3 vertegenwoordigers van de Bedrijfsgilde van de Boerenbond; o 2 vertegenwoordigers van de Koninklijke Landbouwcomice Sint-Niklaas; o 1 vertegenwoordiger van het Algemeen Boerensyndicaat; - secretaris: het waarnemend diensthoofd landbouw. De uitgebreide raad voor land- en tuinbouw is samengesteld als volgt: - de leden van de dagelijkse raad voor land- en tuinbouw; - 1 vertegenwoordiger per vereniging die binnen het grondgebied van Sint-Niklaas activiteiten ontplooit in het belang van land- en tuinbouw (niet-limitatief); - 3 vertegenwoordigers van de stedelijke raad voor milieu en natuur (Stramin). Er werd o.a. advies gegeven voor het witboek 2013-2018, het herstellen van landbouwwegen, de toetreding tot het regionaal landschap Schelde-Durme, de compensatie van waardevolle vegetatie in de Weimanstraat n.a.v. de aanleg van een fietspad en de eventuele ontwikkeling van een windmolenpark in de Zwaanaardestraat. Op 6 juni 2013 werd een infoavond georganiseerd over hoevetoerisme.
Jaarverslag 2013
- 23 -
Stad Sint-Niklaas
Infrastructuur op het platteland Het onderhoud en herstelling van de infrastructuur in het buitengebied blijft een belangrijk aandachtspunt zowel voor de land- en tuinbouwer als de plattelandsbezoeker en -bewoner. Er werden dossiers opgestart voor: - herstel 150m Buitenstraat (kant Sint-Gillisbaan), 2 meter breed met betonnen kantstrook; - herstel kassei Mulderstraat; - herstel kassei Palingsgatstraat (kant Waterstraat); - herstel Arkestraat (ten zuiden van N70); - herstel verbindingspad tussen Aartdreef en Frans Coppens-brug (80 meter) met ternair zand. Deze dossiers zullen in 2014 uitgevoerd worden. Alle grotere waterlopen op heel het grondgebied werden gemaaid. In Nieuwkerken werden alle kleinere waterlopen gemaaid of geruimd. Op enkele plaatsen werden oeverversterkingen geplaatst. In samenwerking met de provincie Oost-Vlaanderen en vzw Trage Wegen werd een tragewegenplan voor Belsele opgemaakt.
11. Perspectieven voor tewerkstelling verhogen Voor een toelichting over de regierol die de stad opneemt in de sociale tewerkstelling verwijzen we naar hoofdstuk 22.
12. Dienstverlening economie fors verbeteren Tot eind 2013 konden handelaars en andere geïnteresseerden terecht in het Infopunt in de Stationsstraat voor info over de werken in de Stationsstraat, maar ook voor allerhande andere informatie. In 2013 werd deelgenomen aan het Unizo-project ‘Gemeenteradar’, een onderzoek om te peilen naar de ondernemersvriendelijkheid van de dienstverlening die wordt aangeboden door de dienst lokale economie. Zowel de stedelijke diensten als de ondernemers en handelaars werden bevraagd. In 2014 worden de resultaten van dit onderzoek verwacht. In november 2013 werd door de dienst beleidsondersteuning een voorstel van inbedding en organisatiestructuur van de dienst lokale economie aan het college voorgelegd. De implementatie van de dienst lokale economie binnen het departement ruimte en milieu en een ontkoppeling van de functies diensthoofd economie en centrummanager werden vooropgesteld.
Jaarverslag 2013
- 24 -
Stad Sint-Niklaas
Ruimte geven aan cultuur in al zijn vormen 13.
Participatie als sleutelbegrip hanteren
De belangrijkste vernieuwing in 2013 op het vlak van participatie is de expliciete keuze om meer gebiedsgericht te werken en dus dichter bij de burgers. Ook de eerste aanzetten om meer horizontaal te werken rond de 4 transversale thema‟s van het witboek (participatie, diversiteit, duurzaamheid en dienstverlening) zullen hun effect hebben op de participatiekansen van onze inwoners. Participatie is niet langer alleen een zaak van de cultuur- en welzijnsdiensten, ook vanuit de dienst beleidsondersteuning en in de beleidsacties rond „participatie‟ worden er nieuwe impulsen gegeven. Het intensieve participatietraject rond de inplanting, de inrichting én het toekomstig beheer van bv. het nieuwe ontmoetingscentrum Troelant (Sinaai) is vermeldenswaardig in dat verband. Meer nog dan in de stedelijke culturele instellingen, spelen vooral in het verenigingsleven (incl. buurtcomité‟s) honderden „kwetsbare‟ stads- en dorpsgenoten een belangrijke rol als geëngageerd bestuurder, vrijwillig medewerker en/of enthousiaste gebruikers. Het fijnmazig netwerk aan (gespreide) stedelijke infrastructuur (Bib en academies met filialen, deelgemeente- en buurthuizen, dienstencentra, jeugd- en andere ontmoetingscentra) vervult hierbij een zeer belangrijke functie, naast het particuliere lokalenaanbod weliswaar. Voor de culturele sector waren het afgelopen jaar zeker ook van belang de vernieuwingsprocessen rond de eigen cultuurraad, het herinstalleren van de culturele beheers- en adviesorganen èn de feitelijke erkenning van de 3 dorpsraden. Een moeilijker parcours in 2013 was het kerntakendebat, de zoektocht naar besparingen, de clustering van taken en de verfijning (vnl. verhoging) van allerlei tarieven en retributies waarvan de mogelijke ongewenste neveneffecten goed opgevolgd zullen worden. Nieuw in het bredere culturele werkveld is de vaststelling dat de inwoners en (nieuwe) verenigingen open beginnen staan voor de zogenaamde transitie, met ideeën en initiatieven rond LETS (Local Exchange Trade System), herstellen (repaircafé‟s), gezonder leven (Veggie), LEAN, geven en ruilen (Boekenruilrek, project Zwerfboeken...), de Volxkeuken enz... Less is more, ook in de socio-culturele sector. Wat betreft de kansenwerking is het momenteel wat stil, ook omdat daar de overstap wordt voorbereid naar de nieuwe Welzijnssite (Gerda), waar een verdere integratie met de OCMW-werking de nodige aandacht opeist. De nieuwe afsprakennota vrijetijdsparticipatie 2014-2019 (GR 27/09/2013) tussen de partners van het „lokaal netwerk gericht op een verhoogde vrijetijdsparticipatie van personen in armoede‟ verschilt weinig van de vorige. De Vlaamse toelage bedroeg amper 27.722 EUR. Nieuw in 2013 was wel de oprichting van een vrijetijdsloket Rap op stap, en dit binnen de werking van het OCMW. Net als de vorige jaren waren het vooral Clapaja, Toneelgroep Tijl, Stichting Klassieke Dans, JeugdTheater Ondersteboven, Koninklijke Toneelkring Sint-Genesius en Toneelvereniging De Vlasbloem die frequent publiek met een kansenpas bereikten. Deze verenigingen kregen daarvoor in totaal een tegemoetkoming van 2.801 EUR (via cultuurcheques), bovenop de traditionele logistieke ondersteuning vanuit het cultuurcentrum.
Jaarverslag 2013
- 25 -
Stad Sint-Niklaas
Onze kansenpashouders (> 4.000 inwoners) kunnen bij ruim 50 vrijetijdsinitiatieven terecht met hun kortingskaart. In het werkjaar 2012-2013 schreven ook 380 kansenpashouder zich in met een attest vrijetijdsparticipatie, waarvan 148 in een van onze academies, 92 in de Vrije Ateliers en 2 in een culturele vereniging (JTO en Femma Tereken). 39 straat- en buurtcomités (t.o.v. 45 in 2012 en 39 in 2011) kregen een basistoelage (75 EUR). Er werden daarnaast 124 premies voor buurtgerichte activiteiten toegekend (t.o.v. 129 in 2012 en 134 in 2011). Hier zien we een kleine achteruitgang. Totaalbedrag van deze toelagen: 13.400 EUR. 194 lokaal erkende cultuurverenigingen (t.o.v. 195 in 2011) kregen samen 69.470 EUR werkingstoelage voor hun reguliere jaarwerking. Er werden daarnaast ook 19 bijzondere (vnl. gemeenschapsvormende) cultuurprojecten (t.o.v. 21 in 2012 en 30 in 2011) betoelaagd, en dit voor in totaal 17.630 EUR (t.o.v. 16.580 EUR in 2012 en 25.745 EUR in 2011). De lat daarvoor wordt stelselmatig hoger gelegd. In 2013 waren er geen aanvragen voor een betoelaging van een boek of CD-voorstelling. Op het vlak van ondersteuning en/of uitbouw van de culturele infrastructuur werd in 2013: - een toelage (5.805,85 EUR) gegeven aan het MSC Het Spoor voor de verbouwing en inrichting van hun huurinfrastructuur (Zamanstraat 51B); - een (jeugd-)toelage (12.500 EUR) gegeven aan JeugdTheater Ondersteboven voor de verbouwing en inrichting van hun huurinfrastructuur (Driegaaienstraat 117). Het gebruik van ‟t Bau-huis en De Casino (stadsdagen) door de culturele diensten, verenigingen en instellingen blijft zeer bescheiden. De bevraging die de cultuurdienst in 2012-2013 opstartte rond de infrastructuurnoden van de culturele verenigingen kreeg weinig respons en bracht weinig nieuws aan het licht. Een verhoging van de stedelijke huurtarieven met gemiddeld 18% (vanaf 01/01/2014) werd alvast aangekondigd. Een opmerkelijk „transversaal‟ initiatief in 2013 was de opstart van de herdenking van de De Groote Oorlog, met een startvergadering op 4 september, waar verenigingen en geïnteresseerden expliciet werden opgeroepen om mee te werken aan een programma dat waardigheid en sereniteit uitstraalt en dat beantwoordt aan de nodige wetenschappelijke en/of artistieke kwaliteiten.
Jaarverslag 2013
- 26 -
Stad Sint-Niklaas
14.
De grote doorbraak van cultuur bewerkstelligen
Ondersteuning verenigingen en particuliere organisaties Cultuurraad De cultuurraad slaagde er in 2013 in om een grondige herstructurering door te voeren, incl. een aanpassing van de statuten (GR 25/10/2013). Krachtlijnen in de heroriëntering en hersamenstelling zijn: - het bestuur wordt niet meer exclusief gerekruteerd uit het verenigingsleven, maar staat voor 1/3 ook open voor individuen en externe deskundigen; - het bestuur en de bestuursfunctie worden niet meer rechtstreeks gekozen vanuit een algemene ledenvergadering, maar vanuit de sectorale deelraden (geclusterd van 7 tot 3: Sociaal-cultureel werk, Erfgoed en Beeldende Kunsten en Muziek, Woord en Dans); - de leden en lidorganisaties krijgen meer kans tot participatie door een verhoogde inzet op de werking van de sectorale deelraden. De relatie tussen de cultuurraad en het stadsbestuur wordt voortaan geformaliseerd via een afsprakennota, die grotendeels dezelfde vorm en inhoud heeft voor alle erkende adviesraden. Het vervangt het oude organiek reglement van de cultuurraad. Belangrijk daarin is de bepaling dat de stad de adviesraad de mogelijkheid geeft om elk jaar in het voorjaar suggesties van acties voor het volgende jaar te formuleren, ter voorbereiding van het meerjarenplan en het budget voor het volgend jaar. Op diverse bijeenkomsten van het bestuur en de secties (12/02, 19/02, 25/02, 28/02 en 12/03) stond ook de advisering van het (3de) witboek op de agenda. Meer dan voorheen werd het eerste werkingsjaar van de nieuwe bestuursperiode een jaar van planning en herstructurering. Pas in 2014 verwachten we de eerste effecten en echt nieuwe initiatieven. Op woensdag 4 december reikte de cultuurraad traditioneel in de stadsschouwburg de Cultuurprijs uit. De laureaat was Bleek, een jong kunstenaarscollectief (met o.a. Cecile De Mul, Michiel De Malsche, Kristof Polfliet, Rachid Laachir, Annelies Van Wetteren en Jasper De Pagie) dat begin 2013 opende als een kunstencentrum (Truweelstraat 122) met de ambitie „een toevluchtsoord te worden voor diverse artistieke activiteiten, illustratie, muziek, film, feest, dans, tekst, wetenschap, spel, filosofie, poëzie, schilderkunst, beeldhouwkunst, fotografie en grafiek‟. Zij ontvingen als eersten het beeld Enigma van de hand van Frans Wuytack. De twee andere genomineerden (uit een lijst van 30 voordrachten) waren „25 jaar Reynaertgenootschap‟ en de musical „Evita‟ van Bohemian Productions. Yannick Van de Velde en Timothy Begijn (alias Begijn Le Bleu) werden mee in de bloemetjes gezet, respectievelijk als aanstormend talent en culturele persoonlijkheid. Nieuwe erkenningen in de cultuurraad: Wereldhuis Bonangana, Solied, Poorten en Bruggen en ZINgDERIN. De cultuurraad gaf in 2013 een definitief positief advies voor de straatnaam Bobijnhof. Het voorstel tot omvorming van Richard Van Britsomstraat 21 (= huisnummer stadsschouwburg) tot Paul Snoekstraat 1 werd opnieuw op tafel gelegd bij de cultuurraad.
Jaarverslag 2013
- 27 -
Stad Sint-Niklaas
De cultuurraad gaf ook groen licht voor de stedelijke ondersteuning in 2014 van „Special Art festival‟ (kunst door mensen met een verstandelijke beperking) en „Independent Arts Festival‟ (jongerencultuur, streetart...) en voor de aansluiting van de stad bij het Regionaal Landschap Schelde-Durme. De algemene vergaderingen (Bib 8 oktober en 12 november) stonden volledig in het teken van de statutenwijziging en hersamenstelling van de sectorale deelraden en het bestuur (met nog slechts 2/3 bestuursleden uit het verenigingsleven). Tussen 15 oktober en 15 november liep er een brede oproep naar extern adviseurs en deskundigen, en dit tegelijk voor de bestuursorganen van de cultuurraad, het cultuurcentrum, de Bib en SteM. In zitting van 20 december keurde de gemeenteraad het organiek en huishoudelijk reglement goed van de nog op te richten Museumcommissie (2014). Cultuur in de deelgemeenten Vermeldenswaardig voor Belsele was de viering van 60 jaar Chiro Staderas (17-20 oktober), 50 jaar Markant (16 januari) en 25 jaar BTG (Belseels Theatergezelschap) Phoenix (15-23 maart). Het gebruik van De Klavers, die sinds 2011 vrij zijn van concessie, gaat verder in stijgende lijn: 235 dagen in 2013 (t.o.v. 168 dagen in 2012 en 139 dagen in 2011). De technische ondersteuning wordt grotendeels geleverd door de plaatselijke conciërge. Alleen nog bij theatervoorstellingen komen er technici van het cultuurcentrum. Belangrijke evenementen waren Belsele Zomert (26-30 juni), de 11 juliviering met optredens van o.a. Jan De Wilde in De Klavers (29 juni), de Zonnefeesten (27 juli) en de vernieuwde Kerstmarkt (21 december). In Sinaai waren er op cultureel vlak de traditionele 11-juliviering met optredens van Feestoog en Guido Belcanto (13 juli), de Volkssportfeesten (23-24 augustus) en Kunst uit Sinaai (28-29 september), met een tentoonstelling en de uitgave van een bijzondere publicatie „190 jaar onderwijs in Sinaai‟. De werkzaamheden voor het nieuwe ontmoetingscentrum Troelant zitten op schema. De dorpsraad nam voor het eerst de coördinatie van het 11 november-gebeuren op zich. In 2013 werd ook een werkgroep opgericht rond de toekomst van de OCMW-site. Het Bibfiliaal Sinaai zette op de „Dag van de Stilte‟ mee in op het stiltegebied Fondatie van Baudelo, met een lezing en wandeling (27 oktober).
In Nieuwkerken werd in 2013 gewerkt rond de 11-juliviering met optredens van o.a. Connie Neefs (7 juli). Tijdens de kermisweek waren er optredens van o.a. Ian Thomas en Udo (15 september). Vanuit de dorpsraad wordt sterk gepleit om de polyvalente zaal van ‟t Verschil breder open te stellen. Nieuwkerken profileert zich ook steeds sterker als wandeldorp, met een 3de editie van de hernieuwde klompentochten (21 april), nieuwe klompen (op 7 juli) aan het klompenmonument (Herman Van Snick) en voor het eerst ook de organisatie van een kerstwandeling (22 december).
Jaarverslag 2013
- 28 -
Stad Sint-Niklaas
Cultuurcommunicatie De in 2010 gelanceerde tweemaandelijkse UIT-kalender voor cultuur- en vrijetijdsactiviteiten UiT in Sint-Niklaas is ondertussen een vaste waarde en sterkhouder geworden in het stedelijk beleid rond cultuurcommunicatie. In 2013 werd voorbereidend gewerkt aan een digitaal vervolg op het papieren succes, een eigen portaalsite www.uitinsint-niklaas.be wordt zomer 2014 gelanceerd. Na voorbereidend werk implementeerde de reprografie een heel nieuw machinepark; een nieuwe medewerker vervoegde het team. Een gestructureerd transversaal overleg tussen de diverse culturele instellingen werd opgericht met de bedoeling de knowhow van de diverse medewerkers beter op elkaar af te stemmen en een efficiëntere cultuurcommunicatie te bekomen. Er werden plannen opgemaakt om het distributienetwerk van folders UiT in Sint-Niklaas uit te breiden. Stadsiconen Wat betreft Reynaert bleef de aandacht in Sint-Niklaas beperkt tot de nominatie voor de Cultuurprijs, een vossenwandeling op Erfgoeddag/Archipel (21 april) en de presentatie in het Museumtheater van de DVD „Wij Reynaert: 4 Sint-Niklase vossenspelen‟, samen met de voorstelling van „Tiecelijn 26 / Jaarboek 6‟ van het Reynaertgenootschap (3 november). Vermeldenswaardig is ook de erkenning, na ruim 40 jaar, van het Sint-Niklase Reynaertgebak tot streekproduct door het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM). Mercator werd vereerd met de heropening op zondag 24 maart van het vernieuwde Mercatormuseum, met een opgefriste presentatie en aangevuld met enkele multimediale toepassingen. De vleugel moderne cartografie wordt pas in 2014 heringericht. De Sint kreeg voor het eerst ook ruime aandacht vanuit Vlaamse niveau, waar LECA (Landelijk expertisecentrum voor cultuur van alledag) een onderzoeksrapport publiceerde rond Sinterklaas- en Sint-Maartensgebruiken in Vlaanderen, een vervolgtraject op een eerder onderzoek 20 jaar geleden van het Sint-Nicolaasgenootschap: www.heemkunde-vlaanderen.be/geversheiligen-in-vlaanderen. Professionele actoren In het kader van het Kunstendecreet kunnen zowel concertorganisator De Casino als muziekclub ‟t Ey van 2013 tot 2016 blijven rekenen op een verhoogde Vlaamse werkingstoelage (respectievelijk van 230.000 EUR (t.o.v. 170.000 EUR in 2012) en van 70.000 EUR (t.o.v. 45.000 EUR in 2012). WARP kreeg in 2013 twee Vlaamse projecttoelagen van respectievelijk 29.000 en 55.000 EUR. Lazarus ontving 280.000 EUR (t.o.v. 170.000 EUR in 2012). Ook Theater Tieret kon rekenen op een projecttoelage van 24.000 EUR (voor „Labyrinth‟). De Sint-Niklase muziekclub/concertzaal De Casino is na drie concertseizoenen een bovenlokale aantrekkingspool geworden voor concertgangers uit het Waasland, de Denderstreek, Klein-Brabant en Zeeuws Vlaanderen. Op het programma: jazz, wereldmuziek, pop/rock en veel kansen voor jong talent, maar ook een uitgekiende gemeenschapsvormende werking en de participatie van een breed draagvlak. De Casino werkte in 2013 samen met de SAMWD (toonmoment afdeling pop/jazz), de SintNiklase jeugdhuizen (Lawijtstrijd) en zette opnieuw diverse coproducties op met het Cultuurcentrum Sint-Niklaas en dit zowel in De Casino als in de Stadsschouwburg: Absynthe Minded, Arno, An Pierlé, Nouvelle Vague,… Zogenaamde stadsdagen in De Casino staan ter beschikking van het verenigingsleven (leden Cultuurraad). De Casino wil deze beschikbaarheid uitbreiden naar sport-, jeugd-, en sociale verenigingen.
Jaarverslag 2013
- 29 -
Stad Sint-Niklaas
Niet alleen bovenlokaal maar ook lokaal blijft muziekclub ’t Ey een actieve rol spelen. Haar aandacht voor muziek met wortels en niet-commerciële artistieke prestaties belet haar niet om samen te werken met diverse lokale partners. In 2013 werd opnieuw ook een samenwerking met het Cultuurcentrum opgestart, waarbij gezocht wordt om nichemuziek aan een groter publiek te leren kennen. Ook de samenwerking met de folkafdeling van de SAMWD resulteert in workshops en concerten. Met de drie Belseelse basisscholen (Gavertje 4, De Ritsheuvel en Sint-Lutgart) wordt nauw samengewerkt om de leerlingen actief en passief muziek te laten ontdekken. In samenwerking met vzw Centrummanagement en Handelarencomité Stationsstraat gaf kunstenplatform WARP in 2013 enkele culturele prikkels aan „de levensader‟ tussen het station en de Grote Markt: op 21 en 22 februari en op 29 en 30 juni (project „Mind The Gap‟). In het najaar bracht WARP de tweede editie van Coup de Ville, een parcourstentoonstelling door het hart van de stad (13 september – 13 oktober). Het herenhuis van wijlen kunstenaar Jan Buytaert (Apostelstraat) was daarbij de uitvalsbasis. Blikvanger was de acht meter hoge brug van Adrien Tirtiaux in de Kalkstraat. Meer dan bij de editie 2011 werden de kunstenaars en locaties geconcentreerd rond de centrale Stationsstraat, die op 21 december definitief voetgangerszone werd. Cultureel aanbod Het aanbod culturele activiteiten, evenementen en initiatieven van zowel de eigen diensten en instellingen, als van de verenigingen is opnieuw indrukwekkende. Wat het cultuurcentrum, de bibliotheek, het stadsarchief, de dienst evenementen, de academies, de diensten jeugd, sport, internationale contacten en toerisme brachten, vindt u op de volgende pagina‟s. Hier alvast een eerste greep uit het diverse aanbod 2013: -
26ste Nieuwjaarsconcert SAMWD met Tine Thing Helseth (trompet) in de stadsschouwburg (4, 5 en 6 januari) Nieuwjaarsdrink stadsbestuur (incl. 5 jaar Reuzengilde) met De Pandoering op de Grote Markt (6 januari) 4de Wase IJsberenduik op recreatiedomein De Ster (13 januari) Dag van het deeltijds Kunstonderwijs (2 februari) Expo Focus op 1 door SASK in de Vierkante Zaal (19 januari - 17 februari) Doedelzakdag in ‟t Ey (9 februari) Expo Focus op 2 door SASK in de Vierkante Zaal (24 februari - 24 maart) Academische zitting 50 jaar Scouts Akabe Sint-Jozef in stadhuis (1 maart)
Jaarverslag 2013
- 30 -
Stad Sint-Niklaas
-
3de Passione e gusto, Italiaans lifestyle evenement (incl. reisbeurs Piccione viaggiatore) in ‟t Bau-
huis (2 en 3 maart) Johannespassie door Ensemble Spiccato in de Sint-Catharinakerk in Sinaai (3 maart) Project Midzomernachtsdroom van SAMWD in de Collegekerk (3 en 4 maart) Internationale Vrouwendag in het stadhuis (6 maart) Boekvoorstelling Orangisme in Sint-Niklaas en Waasland in het stadhuis (6 maart) Academische zitting 125 jaar Koninklijk Gemengd koor Sint-Gregoriusgild in het stadhuis (15 maart) Foire du vin in „t Bau-huis (15, 16 en 17 maart) 20ste Muziekkroegentocht in de stadskern (22 maart) Opening vernieuwd Mercatormuseum in aanwezigheid van gouverneur Jan Briers (24 maart) 8ste Kortgeknipt, het kortfilmfestival van SASK in de stadsschouwburg (30 maart) Biënnale Grafiek en expo Renée Lodewijckx (6 april – 30 juni) Eerstesteenlegging ontmoetingscentrumTroelant in Sinaai (7 april) 3de editie De Bonte fabriek in ‟t Bau-huis (14 april) Expo Flits! door SASK in de Vierkante Zaal (20 april - 26 mei) Project Armand Van Assche in de Bib (20 april – 25 oktober) Filmfestival Mooov in Siniscoop (20 - 28 april) Tonnus Oosterhoff (NL) wint de Paul Snoek-poëzieprijs (21 april) Expo Ondraaglijk Mooi door SASK in Tentoonstellingszaal Zwijgershoek (21 april - 16 juni) M.A.R.V.A. wint de 9de Lawijtstrijd (27 april) Boekbindbeurs in ‟t Bau-huis (28 april) Meiconcert Symfonieorkest in het kader van 40 jaar Kunst in de Stad in de Collegekerk (12 mei) 6de editie Spiegeltent op de Grote Markt (16 - 20 mei) Buurtfestival Statie West op het terrein SVK (18 mei) Dag van het Park, met voor het eerst een parcours tussen Stadspark, Mercatortuin, Tuin van de Salons en Casinopark (26 mei) Stemmen op de koer in ‟t Ey (26 mei) Huldiging van de Witte Molen tot Actieve Molen 2013 (26 mei) Parklife in het Casinopark (26 mei – 1 september) 17de Schoenen- en Modeshow (incl. theaterkostuums) van SASK in ‟t Bau-huis (8 juni) Dag van de Brei in SteM/Breigoedmuseum (16 juni) 500 jaar Donderdagse markt (22 en 23 juni) Aanstelling Kinderstadsdichter Nina Van Ingelghem (23 juni) Terrasjesdagen met stadswandelingen (27 tot 30 juni) 9 X Pleinconcerten op het Sint-Nicolaasplein (27 juni tot 22 augustus) 8ste Beachvolleyhappening op de Grote Markt (28 juni – 2 juli) Café Congé in de tuin van de Salons voor Schone Kunsten (28 juni – 4 augustus) Groepsxpo De Vier Elementen door een 15-tal kunstkringen en onafhankelijke kunstenaars i.s.m. CC in Tentoonstellingszaal Zwijgershoek (29 juni – 15 augustus) 9 X Sinnekloas Danst op het Sint-Nicolaasplein (3 juli - 28 augustus) Onthulling van 2 gedenkplaten Frans van Havermaet in de Hofstraat (4 juli) Muziekshow “Anne komt naar je toe” en Barry White Experience op de Grote markt (6 juli) 7 X Parkies (Walburgconcerten) in het R. De Vidtspark (9 juli - 20 augustus) 11 juli viering met optreden van Kadril op het Sint-Nicolaasplein (11 juli) Christopher Froome wint het 5de na-Tourcriterium, met aansluitend optreden Natalia (26 juli) Festival Viva Lola op het voormalige VP-plein (23, 24 en 25 augustus) 5de Nacht van de musea met optreden van o.a. Float Fall in SteM (17 augustus) Academische zitting 60 jaar Terekenfeesten in het stadhuis (17 augustus) 34te Ambachtelijk Weekend (17 en 18 augustus) Summer Academy in de SAMWD door Nadar (20 - 24 augustus) Expo L <-> M door SASK in de Vierkante Zaal (31 augustus – 29 september) Vredefeesten /Villa Pace gespreid over de stad (6, 7 en 8 september) 25ste Open Monumentendag (8 september) Boekvoorstelling Maurice (Erald De Wachter) in het stadhuis (11 september) Boekvoorstelling Ongebonden Best (Nelly Maes) in het stadhuis (12 september) De Langste Veggietafel op de Grote Markt (19 september) 17de KROCK / Kristoffelrock in de Heistraat (20 september)
Jaarverslag 2013
- 31 -
Stad Sint-Niklaas
-
Academische zitting 60 jaar Gebroeders Van Raemdonckkring in het stadhuis (28 september) Bibproject Anton Van Wilderode (28 september – 21 november) Kunstwandelroute Kunst-raam in en rond de Stationsstraat (4 oktober – 15 november) Opening Stationsstraat in aanwezigheid van minister Joke Schauvliege en provinciegouverneur Jan Briers (5 oktober) Gelukshormoon , een artistieke productie van Tom De Rocker rond geestelijke gezondheidszorg in de stadsschouwburg (10 oktober) De Rode Duivels op Groot Scherm op de Grote Markt (11 en 15 oktober) Boekvoorstelling Mercator Herdacht in SteM/Mercatormuseum (18 oktober) Academische zitting Kunst in de Stad in het stadhuis n.a.v. de onthulling van La Tordue en Zittende vrouw van George Grard en Gerard Gaudaen van Winke Besard (19 oktober). Officiële inwerkingstelling nieuwe verlichting Maria Vergult op de O.L.V.-kerk (23 oktober) Boekvoorstelling Als ik terugkom... (Albert-Marie Pfund) in de Salons voor Schone Kunsten (27 oktober) Voorstelling DVD Wij Reynaert: 4 Sint-Niklase vossenspelen en Tiecelijn 26 van het Reynaertgenootschap in het Museumtheater (3 november). Huis van de Sint in de Salons voor Schone Kunsten (12 november tot 6 december) Voorstelling Annalen 116 van de KOKW en lezing Het Waasland in '14-'18 - nieuwe paden voor het onderzoek door dr. Luc Vandeweyer (17 november) Intrede / Dag van de Sint op de Grote Markt (17 november) Seniorenbal in ‟t Bau-huis (18 november) Muziekfestival Festicert in ‟t Bau-huis (23 november) Expo Alles was Wit – EN NU? door SASK in de Vierkante Zaal (23 november – 5 januari) Chrysantenstraat wordt voor het eerst De Slimste Straat bij de 7de kwis van Hand in Hand (24 november) Toonmoment Pop / Jazz van SAMWD in De Casino (25 november) Ijspiste op de Grote Markt (6 december – 5 januari) 4de Passione e gusto, Italiaans lifestyle evenement in ‟t Bau-huis (8 december) Kerstmarkt met concerten op de Grote Markt (13, 14 en 15 december) Feest 200 jaar d‟Academie in de Vierkante Zaal (14 december) Benefiet Artiesten voor de Filipijnen door Bevrijde Wereld in ‟t Bau-huis (17 december) Grote Prijs De Ster op recreatiedomein De Ster (8 december) Music For Life t.v.v. VLOS op de Grote Markt (21 december) 7de XMAS XL, Kerstconcert door De Kunstvrienden en de koren Sint-Cecila, Cantagilli (Sint-Gillis) en Melos (Melsele) in de Don Boscokerk (22 december) Cirque des Bizous in „t Bau-Huis (31 december)
Cultuurcentrum 2013 zal in de annalen van het Cultuurcentrum Sint-Niklaas geboekstaafd blijven aan een jaar van grote wijzigingen. 2013 was een initiatiejaar, een jaar van zoeken en plannen, een jaar waarin binnen de geest van het nieuwe witboek werd gehandeld rond „continuïteit en verandering‟. Op 1 januari kwam Rik Van Daele als nieuwe directeur van het cultuurcentrum/directeur cultuur in dienst. In 2013 werd het CC aangestuurd door een nieuw verkozen dagelijks bestuur, een nieuw samengestelde raad van bestuur en algemene vergadering. Terwijl op de dienst cultuur hard werd gewerkt aan een nieuwe cultuurraad en nieuwe retributiereglementen, stond binnen het cultuurcentrum de verzelfstandigingsvraag rond de vzw ACCSI centraal (Witboek AP 99: „De verzelfstandiging van de culturele instellingen stimuleren‟). De bestaande programmatie-vzw en de decretale raad van bestuur werden onder druk van bestaande wetgeving omgevormd tot een nieuw Extern Verzelfstandigd Agentschap (EVA vzw). De statuten werden goedgekeurd in de gemeenteraad van 21 juni 2013 en ongewijzigd goedgekeurd door Binnenlands Bestuur en gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 5 november 2013. 2013 stond ook programmatorisch in dienst van continuïteit en verandering. Een erg kwalitatieve werking werd in de diverse onderdelen van het huis verder gezet. Vernieuwing kwam er op het vlak van de samenwerking met nieuwe partners (na De Casino ook „t Ey), maar ook
Jaarverslag 2013
- 32 -
Stad Sint-Niklaas
binnen de programmering (tentoonstellingen, klassieke muziek e.d.). Punten van aandacht waren verder het binnen de stad gevoerde kerntakenbeleid (o.a. de lokalisering van de Vrije Ateliers en het tentoonstellingenbeleid), de sanering van de financiën (o.a. herpositionering van de klassieke muziek en tentoonstellingen). Opvallende en/of originele projecten waren o.a. „Over het genot van de zintuigen in de schilderkunst‟, „Luistervinken‟ en het cursusaanbod rond Zuid-Indië. Binnen Wacco nam Sint-Niklaas als vanouds een prominente rol op, o.a. bij de opmaak van het Beleidsplan 2014-2019, dat met nieuwe Vlaamse middelen de volgende jaren wordt betoelaagd. Podiumkunsten De Stadsschouwburg fungeerde ook in 2013 als uitvalsbasis en logistiek centrum van de sector podiumkunsten binnen het cultuurcentrum en geeft op die manier vorm aan een beleid van cultuurspreiding, participatie en gemeenschapsvorming. Flankerend worden ook de podia van het Museumtheater en De Klavers bediend, samen met een groot aantal occasionele locaties (kerken, stadsgebouwen, openlucht…). Zo biedt het cultuurcentrum een volwaardig aanbod professionele podiumkunsten (theater, dans, muziek en poëzie) op het niveau van de Vlaamse centrumsteden met een cultuurcentrum in de A-categorie, met aandacht voor de artistieke kwaliteit, actualiteit, diversiteit én het bovenlokale niveau. Daarnaast wordt een doorgedreven zorg besteed aan het lokale initiatief, in het bijzonder de amateurkunsten en de scholenproducties. De vroeger geformuleerde doelen m.b.t. het podiumaanbod, de matinees, de jeugdprogrammering (school- en familievoorstellingen en de reeks Jong Geweld) en het werken op locatie bleven onverkort gelden. Vooral in de sectoren jeugdprogrammatie en klassieke muziek (o.a. de kapel van Onze-Lieve Vrouw Presentatie en de kerk van Tereken) werden voortdurend nieuwe locaties opgezocht. Andere bijzondere projecten en samenwerkingen kleurden en verrijkten het seizoen: „Gelukshormoon‟ was een perfecte samenwerking met een brede groep artiesten verzameld door en rond Tom De Rocker, die hiermee een duidelijk signaal uitzond om de geestelijke gezondheidszorg uit de taboesfeer te trekken; „Besa‟ was een project in samenwerking met Vormingplus, waarbij een podium werd verleend aan de groepering van Albanese vrouwen met hun verhalen en cultuur; met Tom Lanoye werd samengewerkt voor de presentatie van zijn nieuwe boek „Gelukkige slaven‟. De samenwerking met De Casino Concertzaal bouwt voort op de samenwerking die reeds bestond met De Spiegel: concerten in de JazzLab-reeks worden ondersteund, een aantal concerten in rock/pop en wereldmuziek worden als co-organisatie opgezet. In 2013 werd een gelijkaardig, nieuw samenwerkingsverband opgezet met Muziekclub ’t Ey, voor de verbreding van het programma in de richting van folk- en wereldmuziek. Op het vlak van poëzie is de Stadsschouwburg de motor achter heel wat literaire activiteit, in eerste instantie met de reeks „Poëzie op zondagmorgen‟ met daarbij de Foyer als ideale, nieuwe locatie. Zondag zonder poëzie, het is in Sint-Niklaas ondenkbaar geworden. In 2013 werd weer een Paul Snoek Poëzieprijs uitgereikt, deze keer aan de Nederlandse dichter Tonnus Oosterhoff. „Dichters thuis in Puivelde‟ kreeg een tweede editie, waarbij dichters optraden in huiskamers langsheen het Puiveldse poëziepad. De lokale amateurkunstenaars, de scholen, het kunstonderwijs en andere organisatoren vinden in de Stadsschouwburg een trouwe partner bij de realisatie van hun projecten, van volkstoneel en figurentheater tot musical en ballet (repetitiemogelijkheden, technische ondersteuning en hulp bij decorbouw behoren traditioneel tot het aanbod en versterken de lokale verenigingen bij hun vaak grootscheepse ondernemingen). Ook bij projecten op locatie wordt veelvuldig aangeklopt voor theaterbelichting bij concerten in kerken en voor uitlening van decorelementen.
Jaarverslag 2013
- 33 -
Stad Sint-Niklaas
In totaal waren de 276 voorstellingen in de Stadsschouwburg goed voor 75.713 toeschouwers (t.o.v. 76.607 in 2012), waarmee het activiteitenplafond op peil blijft. Door kalenderoptimalisatie is al verschillende jaren op rij een grote graad van benutting gerealiseerd, met een blijvend evenwicht tussen eigen aanbod en receptieve werking. Cijfermateriaal Stadsschouwburg 2013 SSB – aantal activiteiten derden cultuurcentrum
A. Totaal
2013
15.
voorstellingen repetities
aantal % 125 53 % 50
voorstellingen
151
repetities/opb.
4 330
B.
47 % 100 %
SSB - publiek 2013
aard diverse
voorst.
publiek
gemiddeld
125
42477
339
podium jeugd schoolvst. Totaal:
66 26 59 276
19400 4263 9573 75713
294 164 162 274
Tentoonstellingen (beeldende kunst) Het stadsbestuur en het cultuurcentrum van Sint-Niklaas organiseerden van 30 september 2012 tot en met 31 januari 2013 de prestigieuze tentoonstelling Over het genot van de zintuigen in de schilderkunst (16e-20e eeuw) met werk van tijdgenoten van Jheronymus Bosch, Pieter Bruegel de Oude en Adriaen Brouwer tot moderne kunstenaars zoals Félicien Rops, Fernand Khnopff en James Ensor. De zintuiglijke benadering van de werkelijkheid in de kunst werd geactualiseerd in Hypersensitief, een aparte tentoonstelling die werk van Robert Devriendt in relatie bracht met dat van Joachim Wtewael en Fernand Khnopff. Veel van de getoonde kunstwerken en gebruiksvoorwerpen waren afkomstig uit particuliere verzamelingen en werden nog maar zelden getoond of waren zelfs voor het eerst te zien. Naast een zuiver esthetische en artistieke waarde had de tentoonstelling ook een belangrijke educatieve en creatieve betekenis. Leerlingen van de lagere en de middelbare school konden hun creativiteit uitleven in boeiende workshops. Voor de individuele bezoekers waren audiogidsen beschikbaar. 6.116 bezoekers maakten kennis met een boeiend project vol verrassingen en ontdekkingen. Het cultuurcentrum coördineerde van 29 juni tot 15 augustus 2013 De vier elementen - Aarde, lucht, water, vuur, een organisatie van de cultuurraad en de sectie beeldende kunsten. Het project was het resultaat van de bijzondere samenwerking tussen vele kunstkringen, verenigingen en onafhankelijke kunstenaars uit Sint-Niklaas en het Waasland.
Onder de naam Sinart werkte het cc gestaag verder aan de uitbouw van een netwerk van bedrijven en instellingen die partner willen zijn in het ontsluiten van de kunstproducties van jonge regionale kunstenaars. Deze databank van jonge kunstenaars werd aanzienlijk uitgebreid met beeldende kunstenaars, podiumkunstenaars en schrijvers. Via een facebookpagina en een nieuwe deelwebsite werden de activiteiten van de jonge kunstenaars gevolgd. Eind 2013 zaten in het bestand 35 kunstenaars en 6 bedrijven.
Jaarverslag 2013
- 34 -
Stad Sint-Niklaas
Vorming De Vrije Ateliers, de vormingspoot van CC Sint-Niklaas organiseerde in 2013 een indrukwekkende lijst van 214 langlopende cursussen, waarvan 57 in een samenwerkingsverband, onder te verdelen in: plastische vorming (794 inschrijvingen), filosofie en persoonlijkheidsvorming (434), audiovisuele kunsten (155), actualiteit en geschiedenis (102) en diversen (vaak i.s.m. met Vormingplus) (102 inschrijvingen). De Vrije Ateliers boden daarenboven 146 muziek- en danscursussen aan, waarin individuele begeleiding wordt aangereikt (1.339 inschrijvingen voor muziek, 556 voor dans). De cursussen konden door OCMW-gerechtigden en kansenpassers met een participatieattest gevolgd worden tegen 20% van de kostprijs. De Vrije Ateliers bleven ook inzetten op het open atelier (142 inschrijvingen in 2013 t.o.v. 129 in 2012) dat via de lage inschrijvingsprijs op jaarbasis, mede voor kansarmen en senioren is opgezet. In de schoolvakanties werden 169 speciale ateliers ingericht voor kleuters, kinderen en jongeren (418 jaar), met in totaal 1.571 inschrijvingen (t.o.v. 1.526 in 2012). Op woensdagnamiddagen werden er 9 cursussen aangeboden (73 inschrijvingen t.o.v. 60 in 2012). De Vrije Ateliers organiseerden op woensdag- en zaterdagnamiddagen 54 creatieve verjaardagfeesten, te kiezen uit een aanbod van zeven verschillende feestjes (4-12 jaar). De Vrije Ateliers organiseerden twee opendeurdagen, met name op 27 januari en 1 september 2013. Muziek- en danscursisten konden genieten van het openluchtoptreden Red Cross Road op 2 juni. Jaarlijks wordt een zeer uitgebreid project ontwikkeld rond een andere cultuur. In 2013 was dat Zuid-India met drie tentoonstellingen (Namasté, Ganesha en Exotische bruiden), een workshop Indische vs Marokkaanse hennakunst, een filmvoorstelling, literair tafelen, een project over het huwelijk binnen verschillende culturen, dansdemonstraties, een lezing met Jeanne Devos, een ZuidIndisch inleefatelier voor kinderen, enzovoort. Een muziek- en dansoptreden met o.a. Maya Sapera besloot het project. In de loop van 2013 werden de CC-deelprojecten „Kultour‟ en „Andere culturen‟ versmolten binnen de Vrije Ateliers. De 14 culturele uitstappen van de Vrije Ateliers gebeurden vaak i.s.m. Volkshogeschool Vormingplus Waas-en-Dender. In totaal waren er 529 cursussen in de Vrije Ateliers, goed voor 5.268 inschrijvingen (t.o.v. 515 cursussen en 5.541 inschrijvingen in 2012). Jeugdprogrammatie en educatie
Schooltijd In 2013 bereikte het cultuurcentrum/Stadsschouwburg met een gevarieerde programmatie kinderen en jongeren in de schooltijd met een ruime keuze aan hedendaags theater, dans, tentoonstellingen, films, workshops, educatief materiaal en enkele locatieprojecten. Er werd veel aandacht besteed aan een aangepaste omkadering. Door het aanbieden van lesmappen, recensies, voorbereidende workshops en nagesprekken werden drempels weggenomen en werd de betrokkenheid vergroot. * Voor kleuters werden er 8 verschillende activiteiten (in de genres theater, figurentheater, dans en film) georganiseerd die samen 30 keer getoond werden. We bereikten hier 3.335 kleuters mee (t.o.v. 2.450 in 2012).
Jaarverslag 2013
- 35 -
Stad Sint-Niklaas
* Voor de lagere school werden 14 voorstellingen (in de genres theater, figurentheater, film en muziek) georganiseerd die samen 31 keer werden getoond voor 5.355 leerlingen (t.o.v. 7.462 in 2012). Het Muzisch menu stelde dit jaar figurentheater en film centraal: er werden 3 figurentheatervoorstellingen voorzien van een omkadering. In totaal volgden 401 leerlingen uit verschillende klassen een workshop op school. Bij de films waren er workshops, een gesprek met de regisseur en een coaching voor leerkrachten. 383 leerlingen namen deel aan het Muzisch menu FILM. Er liepen in 2013 twee kunsteducatieve tentoonstellingen: Voor de eerste en tweede graad was er de expo „Kunst op pootjes‟, deze tentoonstellingen met atelier werd door 16 klassen met 275 leerlingen bezocht en was voor 8 studenten deel van een stageproject. Voor de derde graad lagere school en eerste graad secundair werd de tentoonstelling „Typografie voor Tieners‟ georganiseerd, 16 klassen met 327 leerlingen bezochten deze interactieve tentoonstelling. * Voor de middelbare school (zowel ASO, TSO en BSO) werden er 5 voorstellingen georganiseerd (in de genres film, theater, figurentheater) die samen 8 keer werden getoond voor 1.952 scholieren (t.o.v. 3.397 in 2012). Theater Froe Froe bereidde 20 klassen op school voor op de voorstellingen „Labyrint‟ en „Tropoi‟. Het Cultuurcentrum/Stadsschouwburg faciliteert ook rondleidingen: voor de leerlingen van het kleuter, lager en middelbaar onderwijs waren er 21 sessies voor een totaal van 410 leerlingen (t.o.v. 484 in 2012). Aansluitend werd ook educatief materiaal ontleend. De theaterkoffer werd 5 maal uitgeleend. In het kader van het concept Brede school en de synergie tussen onderwijs en cultuur zet het Cultuurcentrum als organisatie ook zeer sterk in op de toekomstige leerkrachten. Via begeleiding, coaching en een structurele samenwerking met hogeschool Kaho Sint-Lieven trachten we hun culturele competenties te versterken. In 2013 bereikten we via enkele intensieve trajecten in totaal 32 leerkrachten in opleiding (t.o.v. 11 in 2012). In samenwerking met de bibliotheek was er ook een traject rond het gebruik van de Kamishibai binnen de klascontext, hier namen 17 leerkrachten/ opvoeders/vertellers aan deel.
Vrije Tijd Met de familievoorstellingen – 12 voorstellingen (die 25 keer opgevoerd werden) voor gezinnen met kinderen tussen 2 en 12 jaar – bereikten we in de genres theater, figurentheater, film, muziek en dans, 3.286 ouders, grootouders en kinderen (t.o.v. 3.951 in 2012). Bij de meeste familievoorstellingen werd een gratis toegankelijke omkaderende activiteit of workshop aangeboden. In de circus-reeks bereikten we met 2 voorstellingen 400 bezoekers. De Jong Geweld-reeks (podiumactiviteiten voor iedereen vanaf 15 jaar) bestond uit 4 theatervoorstellingen die samen 1.115 toeschouwers bereikten (t.o.v. 929 in 2012). Het Cultuurcentrum blijft het intergemeentelijk project Kunstbende verder ondersteunen. In 2013 werden er i.s.m. de Stedelijke Acedemie voor Schone Kunsten coachings georganiseerd voor een totaal van 20 jongeren. Publiekswerking en participatie Het Cultuurcentrum zet sterk in op publiekswerking en participatie. Publiekswerking staat voor onderzoek, werving, verbreding, toeleiding en verdieping. Het Cultuurcentrum ontwikkelde in 2013 toeleidingsinitiatieven via contacten met ondermeer het Rode Kruis Opvangcentrum en ontmoetingshuis Zigzag. Met de inleidingen, ontbijtsalons en presentatieavond zetten we in op verdieping.
Jaarverslag 2013
- 36 -
Stad Sint-Niklaas
Participatie staat voor verbreding, opening, samenwerking, betrokkenheid en engagement met nadruk op maatschappelijke thema‟s als ecologie, solidariteit en verdraagzaam samenleven. Er wordt projectmatig gewerkt rond diversiteit, interculturaliteit, kennis en kunde van andere culturen en betrokkenheid van bewoners en dit met ruimte voor experiment, vernieuwing en innovatie. Vele van deze thema‟s komen ook aan bod in andere onderdelen van het Cultuurcentrum, ondermeer binnen de Vrije Ateliers (die in 2013 meer inzetten op andere culturen, een versmelting van het eigen aanbod en Kultour). Vele van deze thema‟s werden in 2013 uitgewerkt in het unieke kunsten- en stadsbelevingsproject Luistervinken/a knocking bird, een geluidswandeling doorheen de binnenstad. Binnen dit project werden een auditieve beleving van de stad, kunst, natuur en het geheugen van de stad aan elkaar gekoppeld. Vertrekpunt was een concept dat na gesprekken tussen bewoners en kunstenaars zou leiden tot verhalen en geluiden voor en achter de gevels: de stad als een landschap van gefluisterde teksten en poëtische miniatuurcomposities. Dankzij een Europese subsidie (Grundtvig, rond Levenslang leren) kreeg het project een internationale uitstraling en kwam begin mei een delegatie van circa 20 Europese burgers en kunstenaars naar SintNiklaas. Ze namen deel aan workshops in kasteel Walburg, verbroederden met Sint-Niklazenaren en lokale verenigingen tijdens wandelingen, maaltijden en discussiesessies en wisselden ervaringen uit. De geluidswandeling was via de dienst Toerisme te boeken (via eigen of ter beschikking gestelde smartphones) en werd verlengd tot september 2014. Dit project kwam tot stand via curator Geert Vermeire (noTours) en de lokale vereniging WIT Urban Team (Stefaan Van Biesen, Eric Windey en Margot Dieleman). Communicatie en WACCO De algemene communicatie van het Cultuurcentrum verloopt via de website www.ccsint-niklaas.be en het cultuurmagazine accenten, dat uitgegeven wordt door WACCO, het samenwerkingsverband van de cultuur- en gemeenschapscentra van het Waasland. Nieuw eind 2013 was de lancering van de website www.accenten.be, die uitgebreide informatie over het regionaal cultuuraanbod geeft en bovendien een podium geeft aan het lokale veld. Ook de waccobon en de waccodate bleven daarbij gewaardeerde regionale promotiemiddelen. De Facebookpagina van het cultuurcentrum telde eind 2013 ruim 3000 fans. In 2013 werd ook een start genomen met Twitter. Voor de Siniclubfilm (i.s.m. Siniscoop) werden tweemaandelijks een flyer, een e-nieuwsbrief en affiches aangemaakt. De sectoriële communicatie - hoofdzakelijk doelgroepgericht - wordt opgenomen door de sectoren podiumkunsten, tentoonstellingen, educatie, vorming en participatie zelf. Specifiek werd de communicatie over podiumkunsten opnieuw gebundeld in de tweemaandelijkse Podiumkrant. Met een seizoenseditie, een Matineekrant en vier reguliere nummers is dit een direct dialogerend medium tussen aanbod en publiek, dat via verzending en verdeelpunten ter beschikking wordt gesteld van het publiek. Ook geeft de maandelijkse e-nieuwsbrief een update en opfrissing van het aanbod podiumkunsten. Voor alle voorstellingen in de reeksen theater, dans en klassieke muziek werd een deskundige inleiding voorzien. Voor alle voorstellingen in de reeksen theater en dans werd een programmablad met duiding en achtergrondinformatie aangemaakt.
Jaarverslag 2013
- 37 -
Stad Sint-Niklaas
Bibliotheek De Stedelijke Openbare Bibliotheek zette tijdens 2013 verder in op de lijnen en keuzes die de voorbije jaren consequent gemaakt werden. Naast het aanbieden van een sterke inhoudelijke collectie, werkte de Bib verder aan het stimuleren van ontmoeting en belevenis, haar decretale opdracht inzake einclusie en mediawijsheid en aan het bevorderen van (cultuur)participatie op alle mogelijke manieren en in samenwerking met verschillende partners. Nieuw in collectie en werking In de loop van oktober 2013 werd Mediargus vervangen door GoPress. Het opzoeken van krantenartikels is sindsdien geïntegreerd in de publiekscatalogus van hoofdbib en filialen. Ook met de aangekochte iPad in de krantenhoek kunnen leners digitaal de krant lezen. Leden kunnen daarenboven van thuis uit dit krantenarchief raadplegen. Daartoe dienen zij in de Bib een code af te halen waarmee ze zich registreren en toegang verwerven. Om de dienstverlening naar haar gebruikers nog te verbeteren, stuurt de Bib sinds 1 mei herinneringsmails. Enkele dagen voor het verstrijken van de vervaldatum van uitgeleende materialen wordt de gebruiker verwittigd. Hiervoor werden de leners gevraagd hun mailadres in ons bestand te laten opnemen. Nieuwe gebruikers worden op structurele wijze geattendeerd op deze dienstverlening. In de jeugdafdeling werden de zomermaanden gebruikt voor het omzetten van de eerste leesboekjes naar het vernieuwde AVI-systeem. De boekjes werden, zowel in hoofdbib als in filialen, aangepast en kregen een vernieuwd, door de stadsdienst gemaakt, presentatierek. De leesboekjes voor beginnende lezers (6+), zijn omgezet naar een thematische opstelling volgens de „Boekenbeesten‟. Om deze nieuwe opstelling kenbaar te maken, werden de kinderen van het eerste leerjaar, samen met hun ouders, uitgenodigd voor de Leesfeesten. Zij kregen tijdens deze infosessies, naast een warm onthaal, info over de eerste leesboeken en de nieuwe AVI-indeling. 2013 was ook het jaar dat we startten met Gamen in de Bib. De games maken sinds 2012 deel uit van de collectie, maar na de aankoop van 3 spelconsoles (Xbox 360, WiiU, PS3) kan er ook - in navolging van andere centrumbibliotheken - op woensdagmiddag gegamed worden in de Bib. Hiermee promoten we de gamecollectie en tonen we dat de Bib meer is dan boeken alleen. Leden, gebruikers en bezoekers Op 31 december telde de bibliotheek 17.916 individuele leners (in 2012 18.910 leners) die minstens 1 materiaal ontleenden in de loop van 2013, hiervan waren er 2.548 nieuwe leden. Daarnaast waren er 863 leden die enkel gebruik maakten van de internetpc‟s. De best vertegenwoordigde leeftijdscategorieën zijn deze tussen 35-44 jaar en tussen 45-54 jaar. Verder bediende de Bib een aantal collectieve leners: 19 instellingen en 29 klassen. Tenslotte maakten 431 klassen uit 28 scholen gebruik van onze dienstverlening naar het
Jaarverslag 2013
- 38 -
Stad Sint-Niklaas
onderwijs toe in de vorm van boekenkoffers, themakoffers, kamishibai-pakketten, etc. 148 andere bibliotheken maakten in 2013 gebruik van het interbibliothecair leenverkeer. 2.233 leden maakten in 2013 gebruik van het internet. 92,9% van het internetverkeer had plaats in de hoofdbibliotheek. De totale surftijd bedroeg 14.417 uur. De hoofdbibliotheek registreerde 221.368 bezoekers (+ 9,6%), waarvan 93,8% of 207.643 mensen tijdens de openingsuren van de Bib. Dit wil zeggen dat een groeiend aantal mensen de bibliotheek bezoekt buiten de openingsuren (6,2% of 13.725 personen), voor o.a. lezingen, workshops, vormingssessies, toonmomenten… Ter vergelijking: in 2012 telden we 201.924 bezoekers (met een sluitingsweek), waarvan 10.856 of 5,38% buiten de openingsuren. Uitleencijfers De totale uitleen in de bibliotheek daalde met -1,4% (de hoofdbibliotheek -1,7% en de filialen -0,6%). Hoewel een lichte achteruitgang, zijn dit goede cijfers in vergelijking met de algemene tendens in het Vlaamse bibliotheeklandschap, waar op sommige plaatsen een achteruitgang van meer dan 10% wordt geregistreerd. De hoofdbibliotheek boekte 1% minder uitgeleende gedrukte materialen: -1,7% jeugdboeken en - 1,6% volwassen boeken. Vooral de goede cijfers van het Taalpunt (+18,2%) en de tijdschriftencollectie (+14.3%) leidden de uitleencijfers van de gedrukte materialen naar het mooie eindresultaat. Het uitleencijfer van de afdeling Film & Muziek daalde met 4,1% (cd‟s -3,8% en dvd‟s -3%). Deze materialen hebben het al een aantal jaren moeilijk door het succes van de muziek- en videosites op het internet. Verrassend is dan ook dat enkele kleinere collecties standhouden. Jeugd-cd‟s wonnen 3%, de uitleen van de blue-raycollectie voor de jeugd steeg met 6,3% en ook de games deden het goed. Publiekswerking Ter ondersteuning van de reguliere bibliotheekwerking zette de Bib opnieuw sterk in op publiekswerking. De Bib nam deel aan Vlaamse (Gedichtendag, Jeugdboekenweek, Kinder- en Jeugdjury, Bibliotheekweek e.a.) en lokale initiatieven (Archipel, Buitenspeeldag, Villa Pace/Grote Leermarkt, MOOOVfestival, Stad van de Sint, e.a.). Succesvolle bibliotheekprojecten werden in 2013 voortgezet en uitgebreid waar mogelijk. Zo kenden de Babyborrel, Lettergebroed, Zondagskind (Voorlezen, Muziek en Film) en het project „Stad zkt. Kinderstadsdichter‟ een vervolg. In de Bib kon je tijdens 2013 ook terecht voor tal van tentoonstellingen: o.a. „500 jaar Markt‟ (i.s.m. Stadsarchief), „Kunst op pootjes‟ (i.s.m. CC Sint-Niklaas), de fototentoonstelling „If Travel is Searching‟ (i.s.m. Tinne Blommaert), „Dichter en Verder, Anton van Wilderode‟, voor lezingen: o.a. Lies Van Gasse & Electric Sheep (Gedichtendag), Erik Vlaminck, Paul Claes, Guido Fonteyn, Katrien van Hecke… en tenslotte bood de Bib een brede waaier aan workshops en cursussen: o.a. initiaties tablet en e-readers, thematische rondleidingen, dj-workshop, boekenverkopen, infosessies, inspiratieplatforms, voorleesmomenten, etc. aan. In 2013 stonden 2 twee uitzonderlijke projecten in de kijker: de „Voorleestoer‟ en het project „Dichter & Verder, Anton van Wilderode‟. De Voorleestoer was en is een uniek concept binnen Vlaanderen: 36 auteurs brachten op 14 oktober 2013 op 36 locaties in de Sint-Niklase binnenstad een lezing of workshop voor meer dan 1.300 leerlingen van het tweede secundair uit alle Sint-Niklase scholen. Het project geeft aan hoe de samenwerking tussen de Bib en de verschillende scholen van de stad, in synergie met subsidiërende partners, kan leiden tot een uniek, waardevol en
Jaarverslag 2013
- 39 -
Stad Sint-Niklaas
inspirerend project met een grote leesbevorderende kracht. Het resultaat was niet enkel merkbaar op de dag van de „Voorleestoer‟ zelf, in de nasleep van de „Voorleestoer‟ zagen we dat de boeken voor deze doelgroep, en dan vooral van de deelnemende auteurs, gretig werden uitgeleend. Dit niet alleen in de Bib, maar ook in de schoolbibliotheken. Een bijkomend effect was dat diverse scholen via een „Voorleestoer‟-traject een bredere basis aan het project gaven waar verschillende doelstellingen van de leerplannen elkaar raakten en kruisten: een website werd opgestart, er werd geknutseld met boeken, de ideale leeshouding werd bestudeerd, google maps kwam eraan te pas, „Komen lezen‟ stond op het programma, een facebookpagina enz. Nog in het najaar werd samen met verschillende partners, in navolging van Tom Lanoye (2010), Paul Snoek (2011) en Marc Sleen (2012), een project rond Anton van Wilderode opgezet, vijftien jaar na zijn overlijden. Naast de tentoonstelling „Dichter & Verder‟ - met nooit eerder publiekelijk vertoond materiaal - stonden ook een lezingenreeks over het oeuvre van Van Wilderode, een stadwandeling door de studenten van KaHo Sint-Lieven, een filmvertoning door het Stadsarchief, „Poëzie op zondagmorgen‟ met Erik Spinoy en Dirk Van Bastelaere en een bezoek aan het dichtershuis in Moerbeke op het programma. Meer dan 130 mensen waren aanwezig op de opening op zaterdag 28 september met een inleiding door Patrick Lateur. Alle activiteiten binnen dit project kenden een bijzonder grote belangstelling. In het regionaal samenwerkingsverband BiblioWaas werden lopende projecten als Boekbaby‟s en Buitenbeentjes voortgezet. De in 2012 aangekochte pakketten met tablets, e-reader en smartphones werden in 2013 ingezet naar het publiek toe. Naast enkele vormingsavonden organiseerde de Bib, zowel in de hoofdbibliotheek als in de filialen, spreekuren, toonmomenten en infosessies. In 2013 werd er verder ingezet op doelgroepenwerking. Naast de uitgebreide dienstverlening voor senioren in rust- en verzorgingstehuizen en minder mobiele personen, is de aandacht naar anderstalige nieuwkomers en mensen die problemen hebben met de Nederlandse taal een belangrijk aspect binnen de werking van de bibliotheek. De collectie van het Taalpunt groeide en regelmatig werden rondleidingen voor NT1 en NT2 aangevraagd en georganiseerd. Om de twee weken kwamen anderstaligen en Nederlandstaligen samen in de cafetaria van de Bib voor „Taalmix in de Buurt‟ een project georganiseerd door het Huis van het Nederlands i.s.m. de Bib. Speciaal voor deze doelgroep werd een Wablieft-lezing met auteur Siska Goeminne georganiseerd. In het Jaar van het Voorlezen startte de Bib ook met een voorleesproject met vrijwilligers in enkele rusthuizen. Ook in de filialen werden activiteiten georganiseerd. Er waren rondleidingen en klasbezoeken, boekenverkopen, een rondreizende „Mussententoonstelling‟, infomomenten voor tablet en e-reader, een lezing met aansluitende wandeling in het nabijgelegen stiltegebied in Sinaai n.a.v. Dag Van de Stilte, een straatnamententoonstelling in het Bibpunt (Reynaertpark), workshops en voorleesmomenten, etc.. Communicatie De algemene communicatie van de Bib verloopt naast de gewone kanalen ook digitaal. De website bib.sint-niklaas.be bevat alle praktische informatie, integreert de catalogus en de volledige UITkalender. Daarnaast is de Facebookpagina een belangrijk en direct communicatiemiddel dat met ongeveer 1.150 fans een grote verspreiding kent. In de loop van 2013 maakten we werk van een eigentijdse en aantrekkelijke nieuwsbrief die niet langer werd verstuurd via MijnOvinob, maar wel via de stedelijke website. Deze werd om de drie weken verstuurd naar meer dan 7.000 mailadressen. Tevens bleef de Bib maximaal inzetten op het verspreiden en maken van aantrekkelijke flyers,
Jaarverslag 2013
- 40 -
Stad Sint-Niklaas
affiches, brochures alsook promo via o.a. stadskroniek, gedrukte lokale en landelijke pers e.a. Ter promotie van activiteiten blijft de halfjaarlijkse folder een belangrijk communicatiemiddel. Bij het onthaal ontvangen nieuwe leners nog steeds een infomapje met alle praktische info over de Bib. Tenslotte deed de Bib ook in 2013 beroep op de regionale zender TV OOST om haar activiteiten en werking in de kijker te zetten. Deze pijler wordt voornamelijk ingezet ter ondersteuning van grote projecten die door de Bib gedragen worden: Stad zkt. Kinderstadsdichter, de Jeugdboekenweek, Gedichtendag, etc.
Erfgoed Stedelijke musea De werking is opgebouwd rond de vier belangrijke museumfuncties:
Verzamelen
Het stedelijk kunstpatrimonium (collectie schilderkunst en grafiek) werd aangevuld door aankoop van volgende werken: een grafiekmap, uitgegeven door Kunst in de Stad, „Black Line‟, een grafisch werk van Renee Lodewijckx, het schilderij „De Grijpzakmolen‟ van Louis Wante en het glaskunstwerk „Compendium‟ van Inge Panneels, geïnspireerd door de wereldkaart van Gerard Mercator. Voor de collectie mens en lichaam aanvaardde het museum een schenking van 81 parfumflessen. De collectie van het breiatelier werd aangevuld met 39 stuks breigoed van Jacoba de Jonge. Een drukpers van de overleden graficus Romain Malfliet werd geschonken door zijn erfgenamen. Van de toneelvereniging Sint-Genesius aanvaardde het museum een oude spaarkas. In het kader van het afstotingsbeleid werden vier niet meer bruikbare breimachines verkocht als schroot. Een conversietabel en twee textieldoeken werden aan het MIAT te Gent geschonken en een foto werd overgedragen aan de collectie van het stadsarchief. Diverse privépersonen en instellingen schonken kleinere aantallen exlibrissen of kleine prenten. Voor de gebruikelijke nieuwjaarskaart voor het jaareinde 2013-2014 werd Mathilde Surmont uit Gent aangesproken. Zij werd gekozen uit de juryselectie van de wedstrijd 2013. Ze ontwierp een kaart in digitale vormgeving, de stedelijke reprografiedienst voerde het drukwerk uit.
Behouden en beheren
Twee schilderijen van August Audenaert en vijf historische prenten werden geconserveerd of gerestaureerd. In het kader van de voorbereiding van de restauratie van het historische Huis Janssens in de Zamanstraat werd de voormalige huiskapel op de eerste verdieping ontruimd. Alle aanwezige museumobjecten werden gereinigd, verpakt en opgeborgen in het depot. Al de bladen uit de grafische collectie die gebruikt werden in tentoonstellingen of bruiklenen werden geregistreerd of nagekeken en zuurvrij gemonteerd en klaargemaakt voor de tentoonstelling. Na de tentoonstelling krijgen ze in een montage met zuurvrije materialen hun plaats terug in het collectiedepot.
Jaarverslag 2013
- 41 -
Stad Sint-Niklaas
Wetenschappelijk onderzoek
Registratie van objecten is de eerste voorwaarde voor studie van de collectie. Uit eigen collecties werden 49 nieuwe records toegevoegd aan de databank en werden 473 aanvullingen en wijzigingen ingebracht. Wat collecties van derden betreft werden 19 nieuwe records en 4.413 aanvullingen en wijzigingen geregistreerd. Voor de afdeling Internationaal Exlibriscentrum werden 903 nieuwe records ingevoerd in de digitale inventaris, 21.500 records werden gecorrigeerd, gewijzigd of aangevuld. Van de Internationale exlibris- en kleingrafiekwedstrijd Sint-Niklaas 2013 werd een catalogus gepubliceerd. Bij de tentoonstelling „Goden, Graven en Farao‟s, het oude Egypte in het exlibris‟ werd een zaalcatalogus uitgegeven. In elke uitgave van Boekmerk, het magazine van de exlibrisvereniging Graphia werd een bijdrage gepubliceerd in verband met de werking, het programma of de collectie.
Publiekswerking
Bezoekcijfers stedelijke musea 2013: 2013 individuele bezoekers groepen/ scholen totaal
Salons voor Schone Kunsten(*) 2.186
Mercator museum (**) 2.344
SteM Zwijgershoek (***) 4.491
2.074
1.533
5.330
4.260
3.877
9.821
Totaal 9.021 = 50,23% (2012: 10.224) 8.937 = 49,76%) (2012: 8.158) 17.958 (2012: 18.382)
(*) Salons voor Schone Kunsten gesloten. Open van 13/09 t.e.m. 13/10 voor Coup de Ville (4.260 bezoekers, inclusief 200 bezoekers voor openingsweekend Stationsstraat 5 en 6/10/2013). Open van 12/11 t.e.m. 6/12 voor Huis van de Sint (36.922 bezoekers – niet meegeteld). (**) Mercatormuseum gesloten t.e.m. 23/03/2013 Wintersluiting van 16/12 t.e.m. 31/12/2013 (***) Geen wintersluiting voor SteM Zwijgershoek
Op zondag 24 maart werd het vernieuwde Mercatormuseum heropend met een opgefriste presentatie en aangevuld met multimediale toepassingen. Het jaarprogramma van de stedelijke musea werd dit jaar opgedeeld in een voor- en najaarsprogramma en er werd thematisch gewerkt op basis van maandthema‟s zoals cartografie, grafiek, textiel, archeologie en Sint. Publieksgerichte activiteiten: - vier Mercatorlezingen in het voorjaar; - deelname aan evenementen zoals Erfgoeddag, Ambachtelijk weekend i.s.m. Toerisme Waasland en Dag van het Park i.s.m. dienst milieu; - organisatie van eigen evenementen: Muziek in het Museum i.s.m. SAMWD, Boekenmarkt i.s.m. de Bibliotheek, Dag van den Brei en Nacht van de musea; - acht thematische rondleidingen op Museumzondagen; - negen aperitief- en avondlezingen rond de maandthema‟s; - drie vakantieateliers voor kinderen telkens op een woensdagmiddag tijdens krokus-, Pasen- en herfstvakantie; - twee ateliers grafiek- en textielverwerking voor volwassenen tijdens maand van grafiek en de maand van textiel i.s.m Renee Lodewijckx; - vijf familiezondagen waarop kinderen samen met ouders en/of grootouders van een workshop kunnen genieten.
Jaarverslag 2013
- 42 -
Stad Sint-Niklaas
Het Internationaal Exlibriscentrum was in 2013 actief betrokken in twee tentoonstellingsprojecten: - Ondraaglijk mooi – Grafiekbiënnale, een samenwerking tussen het stedelijk museum, het internationaal exlibriscentrum en de stedelijke academie voor schone kunsten; - Tentoonstelling „Goden, Graven en Farao‟s‟ vanaf 27 oktober 2013 tot en met 23 maart 2014. De tentoonstelling was samengesteld met bladen uit de eigen collectie aangevuld met bruiklenen van privéverzamelaars en van het Meermanno-Museum van het Boek uit Den Haag en het Stadsmuseum Lokeren. Voor de 19de editie van de Internationale exlibris- en kleingrafiekwedstrijd Sint-Niklaas 2013 kwamen er 1.270 inzendingen binnen van 500 deelnemers uit 50 landen. Prijsuitreiking tijdens de opening van de Grafiekbiënnale 2013 op 6 april: - Prijs Stad Sint-Niklaas voor beste exlibris 1250 EUR aan Mauricio Schvarzman uit Argentinië; - Prijs Stad Sint-Niklaas voor beste kleingrafiek 1250 EUR aan Veliko Marinchevski uit Bulgarije; - Prijs Stad Sint-Niklaas voor hoogdruk 1250 EUR aan Lukasz Milosz Cywicki uit Polen; - Prijs Stad Sint-Niklaas voor beste diepdruk 1250 EUR aan Geray, Melanie uit Frankrijk; - Prijs Stad Sint-Niklaas voor digitale beeldverwerking 1250 EUR aan Misha Tomic, afkomstig uit Servië, maar verblijvend in de U.S.A.; - Prijs Victor Stuyvaert 750 EUR aan Veronika Ort - Mertlova, uit Slovakije; - Prijs Graphia aan Szymon Prandzioch uit Polen; - Prijs Leo Winkeler aan Vivienne Jamart uit België. Stadsarchief Medewerkers van het archief verwerkten en inventariseerden 80 m neergelegd archief van zeventien verschillende stadsdiensten: Archief, Communicatie, Brandweer, Financiën, Verzekeringen, Ontvangerij, Regies, Personeel, Cultuurdienst, Bibliotheek, Musea, Onderwijs, Internationale Samenwerking, Sport, Toerisme, Ruimtelijke Ordening en Milieu. 43 m archief, afkomstig van de Lokale Politie en van de diensten Ontvangerij, Regies en Bevolking is op 19 december 2013 volgens de geijkte procedure vernietigd door een papierversnipperbedrijf. De bewaringsomstandigheden van de gestockeerde archiefbestanden in de ondergrondse magazijnen zijn tot dusver ongewijzigd gebleven. Zij kunnen de aan het stadsbestuur wettelijk opgelegde opdracht van archiefzorg niet waarborgen. De enige exclusief aan de archiefdienst toebedeelde werkplek in het bibliotheekgebouw – ca. 45 m² op de derde verdieping – fungeert tegelijk als kantoor voor zes/zeven medewerkers, leeszaal voor onderzoek en raadpleging door ambtenaren en particulieren én verwerkingsruimte voor archiefbestanden en schenkingen. Deze krappe arbeidsomstandigheden en de vermenging van functies hypothekeren een efficiënte en klantvriendelijke werking van de dienst. Het acute ruimtegebrek is er ook de oorzaak van dat het conservatieatelier van het archief op een andere locatie – op de tweede verdieping van de annex bij het huis Janssens (Zamanstraat) – moet blijven. De procedure om een nieuw, geïntegreerd Bib/Archief-gebouw te realiseren op grond van een volledig uitgewerkt bouwprogramma is eind januari 2013 stopgezet. Op 16 mei 2013 kreeg de stadsarchivaris de gelegenheid om in de gemeenteraadscommissie cultuur de werking en de behoeften van zijn dienst nader toe te lichten. Hij bepleitte de noodzaak om op korte termijn een duidelijk en definitief uitzicht te krijgen op een duurzame huisvesting voor het stadsarchief. In de collegezitting van 16 september 2013 besloot het stadsbestuur om het depot en de dienst onder te brengen in het stadhuis. Het langlopende conservatie- en restauratieproject voor 275 authentieke charters, registers en andere documenten uit het archief van de Sint-Nicolaasparochie is begin 2013 volledig afgerond. Enkele nog resterende perkamenten oorkonden zijn behandeld door het Gentse atelier De Zilveren Passer en in het eigen atelier gemonteerd op zuurvrij karton en opgeborgen in bewaardozen. Parallel is de conservatie van de fotoverzameling voortgezet. Honderden archieffoto‟s zijn gerelaxeerd, met melinex hoekjes bevestigd op een zuurvrije drager en in melinex omslagen gestopt. De conservatiemedewerkster vervaardigde een veertigtal met linnen beklede bewaarboxen op grond van een zelf ontworpen prototype. Zij verleende geregeld technisch advies over preservatie en presentatie
Jaarverslag 2013
- 43 -
Stad Sint-Niklaas
aan stadspersoneel – onder meer van het SteM, de Bib en Bibliotheca Wasiana – en aan particuliere bezoekers. In de leeszaal vonden 1.041 raadplegingen plaats, vooral door inwoners van Sint-Niklaas. Aan hen zijn in totaal 6.005 registers, dossiers, plannen of andere stukken ter inzage gegeven. 1.057 dossiers of documenten zijn tijdelijk ontleend aan de stadsadministratie. 283 opzoekingen zijn verricht voor leden van het college van burgemeester en schepenen of de gemeenteraad, stadsdiensten of particulieren. Het speurwerk daarvoor nam 400 werkuren in beslag. In de loop van 2013 heeft het stadsarchief 58 schenkingen verwerkt. Zij zijn aangeboden door 43 particulieren, voornamelijk uit Sint-Niklaas en deelgemeenten, en door de stadsarchieven van Dendermonde, Gent en ‟s-Hertogenbosch (Nederland), de heemkundige kringen van Sinaai en Elversele en de Koninklijke Toneelkring Sint-Genesius. Het ging onder meer om foto‟s /dia‟s en documenten van de bloemenstoeten en zomercavalcades en van het voormalige metaalconstructiebedrijf Nobels-Peelman, waarvoor een publieke oproep gelanceerd is. Voor de doorgaans druk bijgewoonde filmvoorstellingen in de reeks Zondagskind, georganiseerd in samenwerking met de Bib en Bibliotheca Wasiana, verrichtte de archiefdienst de beeldresearch en -selectie, assisteerde bij de audiovisuele montage en zorgde voor de educatieve toelichting en presentatie. Nieuwe compilaties over sport en spel in Sint-Niklaas en deelgemeenten, over Sint-Niklaas in de jaren 1970 en over Nobels-Peelman zijn in de conferentiezaal vertoond respectievelijk op 13 januari (en 8 december), 10 februari en 12 mei 2013. Op 13 oktober stelde Jeannine Weyers haar creatieve documentaires „Een medaille op de kast‟ (2000) en „Amara‟ (2006) voor, waarin zij hulde brengt aan haar grootvader Domien Jacob, Olympisch keurturner, en haar vader Frans Weyers, die een scenario bedacht voor een Walt Disney-animatiefilm. In het raam van het literaire herdenkingsproject „Dichter & Verder‟ zijn op 10 november beeldfragmenten over de Wase dichter Anton van Wilderode ingeleid en becommentarieerd door de archivaris. Samen met de Koninklijke Video-, Foto- en Digiclub CloseUp organiseerde het archief de filmpremière „500 jaar donderdagse markt‟ in de ontvangstzaal van het stadhuis. Bij diverse educatieve kennismakingen met de archiefdienst zijn films uit het eigen aanbod geprojecteerd: voor docenten en studenten van KaHo Sint-Lieven (8 januari), leerlingen van Technisch Instituut Berkenboom (6 februari), leden van CC Boontje en CM Ziekenzorg (19 februari) en leerlingen Kantoor van het Koninklijk Atheneum (29 maart). Klassen BSO en ASO van de Broederschool (1 februari/1 maart) en van de Basisschool De Fontein (5 maart) schreven zich in voor een pakket op maat uit het scholenaanbod „Een duik in het stadsarchief‟. De archiefadviseur zetelde tevens in de jury van de eindwerken geschiedenis van de Broederschool (23 mei). Op 24 januari hield de archivaris in de folkclub ‟t Ey de lezing „Janus Bifrons‟ tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van de Belseelse deelcultuurraad. Voor het gelegenheidsconcert van de harmonie De Kunstvrienden op de gerenoveerde Casinokiosk (23 augustus) verzorgde hij een presentatie met een historische terugblik op het jaar 1868. Het stadsarchief verleende zijn medewerking aan verschillende tentoonstellingen, onder meer de mobiele expositie „Dieren in de kijker‟ van de
Jaarverslag 2013
- 44 -
Stad Sint-Niklaas
Milieudienst, een presentatie van uitvergrote fotoreproducties in de Westerbuurt (maart) en in de Casino (Dag van het Park, mei). Voor het Bibpunt/Buurthuis Reynaertpark realiseerde de dienst de documentaire tentoonstelling „Mijn straat is niet gewoon‟, over de Sint-Niklase ereburgers Stanislaw Maczek en William Griffiths (opening 23 maart). Op 30 mei 2013 is in het stadhuis en de Bib de dubbeltentoonstelling „Sdonderdaechs voor der noenen: 500 jaar marktdag in Sint-Niklaas‟ feestelijk geopend. Straatzanger Eric Wille vertolkte toen een aantal luimige Vlaamse marktliederen. In de hal van het stadhuis zijn circa twintig kostbare en/of merkwaardige archiefdocumenten voor het eerst tentoongesteld, samen met twee markttaferelen uit de stedelijke museumcollectie. Op verschillende plekken in de Bib schetsten foto‟s, prentkaarten, affiches, voorwerpen, film- en audiomontages een sfeervol beeld van het Sint-Niklase marktleven van begin negentiende eeuw tot heden. De expositie liep tot begin augustus en bracht honderden bezoekers op de been. Naar aanleiding van de Vredefeesten bracht het archief tekeningen van Georges Despaux uit het concentratiekamp Buchenwald onder de aandacht (Bib, 17 augustus tot 15 september 2013). Via digitale presentaties is het groeiend beeldarchief verder ontsloten voor het brede publiek. Bij de lancering van de Stedelijke Beeldbank op 16 juni 2013 zijn ca. 250 oude postkaarten uit de schenking De Groote-Everaert online geplaatst. In het najaar volgden nog de thematische fototentoonstellingen „Van Bevrijdingsfeesten naar Vredefeesten‟ en „Sint in de Tijd‟. Op de Erfgoedbank Waasland zijn 200 foto‟s gepubliceerd van Nobels-Peelman, ingeleid door een historische schets. Naast enkele publicaties in het stedelijk personeelsblad „De Belleman‟ leverde de archivaris artikels over „Maria Sophia Durinck en de Boerenkrijg‟ (voor Sinaïek, april-juni 2013) en over „Broederschool in oorlogstijd‟ (voor Band, april 2013). Hij fungeerde ook als lector/promotor van de Nederlandse vertaling van Albert-Marie Pfunds boek „Wenn ich wiederkomme‟, die op 27 oktober officieel voorgesteld is in de Salons. Het stadsarchief coördineerde de productie van de hybride dvd „Wij, Reynaert: 4 Sint-Niklase vossenspelen‟, met foto‟s, video- en audiodocumenten. De dvd is op 3 november gepresenteerd in het Museumtheater tijdens de jaarlijkse academische zitting van het Reynaertgenootschap. Op 11 september organiseerde het archief in het stadhuis de voorstelling van „Maurice, een kleermaker in de hel van Neuengamme‟, de eerste publicatie van de Stekense vorser Erald De Wachter. Ten slotte was het stadsarchief nauw betrokken bij diverse interne en externe overleg- en adviesmomenten: de maandelijkse stafvergaderingen van de cultuurinstellingen, de stuurgroepen van de Stedelijke Beeldbank en de Erfgoedbank Waasland, de stuurgroep, het beleidsplanningsteam en de werkgroepen Wereldoorlog I en particulier erfgoed van de Erfgoedcel Waasland, de beheerraad van Bibliotheca Wasiana en het Waas Archievenoverleg. Op 22 oktober zetelde de archivaris samen met zijn collega‟s van Beveren, Lier en Waregem in het panel van de debatavond „Het gemeentearchief: eindpunt of startpunt‟, georganiseerd door de Erfgoedcel Waasland in het CC Lokeren. Monumentenzorg Sinds 1 januari 2009 kan een subsidie bekomen worden voor onderhoudswerken aan waardevolle, niet-beschermde gebouwen. Er werden in 2013 9 nieuwe aanvragen ingediend en voorlopig vastgesteld ten bedrage van 18.100 EUR. In 2013 werd een deel van de vroegere VTS-site definitief beschermd als monument. Een deel van de Broederschool werd voorlopig beschermd als monument. Sint-Niklaas telt nu 66 definitief beschermde monumenten, 5 stadsgezichten, 3 dorpsgezichten en 3 landschappen die definitief beschermd zijn en één voorlopig beschermd monument. De restauratiewerken aan de Conciërgewoning in het stadspark werden eind 2013 toegewezen voor een bedrag van 684.117,41 EUR incl. btw. De werken zullen uitgevoerd worden vanaf 2014. In samenwerking tussen kerkfabriek, brandweer, stadsbestuur en Eandis werd de verlichting van het OLV-beeld op de OLV-kerk, na meer dan 20 jaar, vernieuwd.
Jaarverslag 2013
- 45 -
Stad Sint-Niklaas
Open Monumentendag (8 september) had als thema „Het beste van…‟ , en kende met activiteiten in o.a. de Broederschool, de O.L.V.-kerk en de Egyptische Zaal een groot succes met ca. 1.800 bezoeken. In een peiling konden geïnteresseerden aangeven welke gebouwen zij de „beste van Sint-Niklaas‟ vinden. Het leverde 337 reacties op met als winnaars: Walburgkasteel, OLV-kerk en Fondatie van Boudelo. Kunst in de Stad onthulde op 19 oktober de beelden „La Tordue‟ en „Zittende vrouw‟ van George Grard (Grote Markt) en „Gerard Gaudaen‟ van Winke Besard (Parklaan). Naar aanleiding van hun 40jarig bestaan organiseerde zij in de Collegekerk een jubileumconcert met het Symfonisch Orkest van de Academie voor Muziek, Woord en Dans (12 mei). De stad besliste op advies van de cultuurraad om niet deel te nemen aan de wedstrijd „Een Thuis voor een Beeld‟.
Archeologisch erfgoed Sint-Niklaas werkt op het gebied van archeologie samen met de Archeologische Dienst Waasland (ADW), een intergemeentelijke projectvereniging. De basisopdracht van de ADW omvat volgende taken: beleidsvoorbereidende en beleidsopvolgende opdrachten (advisering, inventarisatie, integratie archeologisch beleid, toezicht e.d.), terreinwerk (prospectie, controle, vooronderzoek en effectieve opgraving), depotwerking (inclusief eerstelijnsconservatie) en rapportage. Naast deze basisopdracht voert de dienst ook bijkomende opdrachten uit die betrekking hebben op de culturele materie en de publiekswerking (restauratie, museale presentatie, workshops, educatieve depotwerking). Tevens wordt door de ADW landschappelijk onderzoek uitgevoerd als extra dienstverlening. In tegenstelling met enkele jaren geleden, is het onderzoek van bedreigd archeologisch patrimonium een betalende aangelegenheid geworden. Algemeen wordt het principe gehuldigd dat de veroorzaker (bouwheer) betaalt voor het archeologisch patrimonium dat hij vernietigt. De ADW put zijn financiële middelen uit de statutair vastgelegde bijdragen van de deelnemers (35.455,42 EUR), subsidies van de gemeente Beveren, de stad Sint-Niklaas (9.999,31 EUR) en van het Agentschap R-O Vlaanderen Onroerend Erfgoed en uit extra dienstverlening aan deelnemers en aan derden. De dienst krijgt ook nog een aanzienlijke logistieke ondersteuning van de stad Sint-Niklaas (huisvesting en 1 personeelslid) en van de gemeente Beveren (1,5 personeelslid).
Jaarverslag 2013
- 46 -
Stad Sint-Niklaas
Bijzondere acties of activiteiten die ook voor Sint-Niklaas relevant zijn: - vaststelling van een overtreding (omzetting van grasland tot akkerland) in het beschermd valleigebied (Fondatie van Boudelo) en uitvoering van oppervlakteprospectie op deze site; - verdere uitbouw van www.a-d-w.be , met een facebookaccount; - ontwikkeling van workshops, lezingen, rondleidingen, opendeurdag, vakantieateliers, educatieve activiteiten en tentoonstelling i.s.m. SteM, KAHOSL, Erfgoedcel, Heemkunde Vlaanderen en andere onderwijs- en erfgoedinstellingen; - intensieve bevraging in het kader van het beleidsplan 2014-2020; - wetenschappelijke begeleiding van de projecten Eekhoornstraat (nieuw schoolgebouw), Wijnveld / Sinaai (woonverkaveling), Smisstraat (Colruyt + speelbos) en Vlasstraat (woonverkaveling); - opgravingen in het project Wijnveld / Sinaai (woonverkaveling); - depotuitbouw Zwijgershoek met webapplicatie, waardoor de databank zowel op het terrein als in het depot kan worden gebruikt en uitwerking van het reglement voor het eenvormig laten aanleveren van materiaal door derden; - overbrenging van het archeologisch vondstenmateriaal van de opgraving op de site Boudelo van SteM en van de archeologische collectie Vande KOKW naar het eigen hoofddepot; - behandeling van vroeger vondstenmateriaal Europark-Zuid (2008-2010 en 2012); - contacten met het waterbouwkundig Laboratorium van de Vlaamse overheid met het oog op de realisatie van een 3D-schaalmodel van de Doelse koggen; - opstart van de reorganisatie van de eigen bibliotheek en aansluiting van het eigen netwerk op de server van de stad. Erfgoedbeleid algemeen Wat het roerend erfgoed betreft werd er vooral verder gewerkt aan de Erfgoedbank Waasland met de inventarisatie en digitalisering van fotomateriaal, archiefstukken en cartografisch materiaal en het digitaliseren en online plaatsen van heel wat particulier materiaal: www.waaserfgoed.be. De Erfgoedcel was ook zeer actief op het vlak van erfgoededucatie, met o.a. het project „Erfgoedspeurders‟ in de Vrije Basisschool in Sinaai i.s.m. Heemkring Den Dissel en de samenwerking met de lerarenopleiding van het KAHO. De Erfgoedcel bemande het Waas erfgoedloket, deed de Wase coördinatie van de Erfgoeddag 2013, met een regionale programmabrochure en een infomoment. De Erfgoedcel Waasland organiseerde vorming rond het aantrekken van gezinnen, communicatie, het maken van een educatie pakket voor het secundair onderwijs en het omgaan met en bewaren van kant. De Erfgoedcel Waasland startte een traject op met een aantal cultureel-erfgoedbeheerders uit SintNiklaas en Beveren rond de afstemming van hun collectie- en acquisitiebeleid. Voor de herdenking rond De Groote Oorlog in het Waasland werd een Waas logo ontwikkeld en in het najaar werd de website www.waasland1914-1918.be gelanceerd en werd er regelmatig overlegd en afstemming gezocht op Waas niveau. In het kader van het traject rond de Sinterklaas- en Sint-Maartensgebruiken werd (in navolging van een onderzoek 20 jaar geleden) i.s.m. Leca vzw. Landelijk expertisecentrum voor cultuur van alledag en het Sint-Nicolaasgenootschap Vlaanderen een onderzoek gevoerd naar de Sinterklaas- en Sint-Maartensgebruiken in Vlaanderen. Dit resulteerde in een nieuwe kaart met de verspreiding van de gebruiken en een onderzoeksrapport met informatie over de gebruiken. De provincie Oost-Vlaanderen organiseerde in 2013 voor de 2de keer een groepsaanbod verpakkings- en conserveringsmateriaal voor Oost-Vlaamse erfgoedbeheerders. De Erfgoedcel Waasland droeg financieel bij in de aankoop van dit materiaal voor Archeologische Dienst Waasland, Stedelijke Musea Sint-Niklaas en Kerkfabriek O.L. Vrouw-ten-bos Nieuwkerken, Kerkfabriek Sint-Jozef en de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas. Via een speciale impulssubsidie voor structurele communicatie deden 4 organisaties in SintNiklaas beroep op de Erfgoedcel Waasland voor ondersteuning: Bibliotheca Wasiana, KOKW en
Jaarverslag 2013
- 47 -
Stad Sint-Niklaas
Reynaertgenootschap (nieuw logo en huisstijl) en het Historisch Pijp- en Tabaksmuseum (banner buitengevel). Zeven organisaties uit Sint-Niklaas ontvingen een projectsubsidie: „De terugkeer van de Heirmanklok‟ (Kunstenplatform WARP), project „Anton Van Wilderode‟ (Bibliotheca Wasiana), DVDuitgave „Wij, Reynaert! Vier Sint-Niklase massaspelen‟ (Stadsarchief), lezing „Armand van Assche editie 1‟ (Bib), „Heldenverhalen uit de wereld‟ (OKAN), „Erfgoedspeurders in Sinaai‟ (Sint-Catharina Lager School Sinaai) en „Guldensterrenslag 2014‟ (Guldensterrenslag). En twee organisaties uit Sint-Niklaas ontvingen een subsidie voor een publicatie: „Mercator Herdacht 1512-2012‟, „De herinnering aan een ondernemend cartografisch wetenschapper‟ (KOKW) en „190 jaar onderwijs in Sinaai‟ (Heemkring Den Dissel). Daarnaast kregen KOKW, Heemkundige Kring Den Dissel, Heemkundige Kring Nieuwkerken, Tinelmuseum, Reynaertgenootschap en Sint-Nicolaasgenootschap een subsidie voor hun periodieke publicaties. Doorheen haar werking probeert de Erfgoedcel Waasland tot zo veel mogelijk afstemming en samenwerking te komen tussen de verschillende erfgoedzorgers. De bijdrage van de stad in de werking van de erfgoedcel bedroeg 15.679 EUR.
Evenementen en plechtigheden In 2013 bestond de wekelijkse marktdag 500 jaar. Elke donderdag vinden duizenden bezoekers uit de stad en de ruime regio de weg naar het grootste marktplein van het land. Geen vierkante meter blijft onbezet. 175 marktkramers met een „vast abonnement‟ worden nog eens aangevuld met 20 à 25 variërende gelegenheidskramen. Het aanbod is heel uitgebreid en divers. De marktbedrijvigheid start elke donderdag om 7 uur ‟s ochtends en eindigt rond 13.30 uur. Vanaf 15 uur is het hele plein weer volledig leeg en herneemt het haar leven als meest gevarieerde evenementenplein van het land. De verjaardag van deze „donderdagse markt‟ werd gevierd met een marktevenement „500 jaar markt‟ op zaterdag 22 en zondag 23 juni. Het concept was een tweedaagse „hippe en historische markt‟. Er stonden meer dan 150 tijdloze kramen van exclusieve standhouders met authentieke, streekeigen, vintage, retro, originele en ambachtelijke producten. Je vond er juwelen of leuke schoenen van eigenwijze ontwerpers, lekkere streekproducten en streekbieren of originele hebbedingen. De markt werd volledig omkaderd met een historische setting die de 5 eeuwen overspande, bestaande uit o.a. opmerkelijke animaties, muziek, dans en vertier. De Stichting Klassieke Dans bracht dansinitiaties en – demonstraties uit de 16de tot en met de 19de eeuw, gekostumeerd volgens tijdsgeest en met live muziek. Radio Modern organiseerde een groots swingend fifties dansfeest op zaterdagavond, inclusief beauty boudoir. De Vredefeesten zetten hun opmars in 2013 voort. De horeca sprak van een ongeziene omzet tijdens het evenement. De feesten lokten 80.000 bezoekers naar de stadskern op 6, 7 en 8 september. Vier van de vijf ballonopstijgingen konden plaatsvinden. Enkele blikvangers waren de specialevormballons Angry Bird, de Up-ballon, Sneeuwwitje en Simba de leeuw. Op vrijdag zond Villa Pace de voetbalwedstrijd i.k.v. de kwalificaties voor het WK voetbal, Schotland-België, uit. Er daagden maar liefst 12.000 supporters op. De Rode Duivels wonnen de wedstrijd met 2-0. Villa Pace organiseerde opnieuw de wereldmarkt en concerten van o.a. Absynthe Minded, Meuris en The Clement Peerens Explosition. Nieuw was dan weer de eerste succesvolle editie van de Ballonloop, een stadsloop die georganiseerd werd door de Sint-Niklase atletiekclubs.
Jaarverslag 2013
- 48 -
Stad Sint-Niklaas
In navolging van Villa Pace organiseerde vzw Hemelrijk uitzendingen van de laatste twee kwalificatiewedstrijden voor het WK voetbal. De Rode Duivels wonnen hun wedstrijd in Kroatië en plaatsten zich meteen voor het WK. Het regende de hele uitzending lang en het was koud, maar desondanks daagden ongeveer 4.000 supporters op en die maakten er een feest van. De laatste uitzending – van de match tegen Wales – was een maat voor niets. Het was een wedstrijd zonder inzet en op deze koude avond daagde er nauwelijks publiek op. Ook Stad van de Sint is voorlopig niet te stuiten. Alle bezoekersrecords werden gebroken. De reacties waren lovend en de media schonken er ruim aandacht aan. Het Huis van de Sint trok 36.922 bezoekers. Sint in de Piste was uitverkocht met 14.000 zitjes tijdens twaalf voorstellingen. De Dag van de Sint lokte 8.000 bezoekers. Er werd overigens 1.970 EUR opgehaald voor een project in Soweto, Zuid-Afrika. Ook de jaarlijkse driedaagse kerstmarkt op de Grote markt bleek opnieuw een topper. Er was een recordaantal aanvragen van kandidaat-standhouders en het aantal kerstchalets werd uitgebreid. De opkomst van het publiek lag hoog en de sfeer was goed. De overdekte ijspiste op de Grote Markt had wat te lijden onder het ongewoon warme weer, maar kon desondanks 18.000 schaatsers bekoren. Sint-Niklaas blijft een actieve stad op vlak van evenementen en wijkfeesten. Het aantal aanvraagformulieren steeg van 377 in 2012 – wat toen al een record was – naar 412 in 2013. In 2005 was dat nog 252. Ook de Grote Markt was vaker bezet dan ooit tevoren. Het recordaantal dagen van 2012 – 195 – werd gebroken. In 2013 waren het er maar liefst 207. Dat is 57% van een volledig jaar. Het aantal stadsevenementen en de daaraan gekoppelde budgetten bleven gehandhaafd.
Jaarverslag 2013
- 49 -
Stad Sint-Niklaas
15.
Onderwijs: inrichten, samenwerken, flankeren
De stad heeft een historische taak als schoolbestuur voor twee basisscholen (Gavertje Vier in Belsele en De Droomballon in Nieuwkerken), en als inrichtende macht voor twee academies (de academie voor muziek, woord en dans en de academie voor schone kunsten). Daarnaast voert de stad sedert 2007 ook een flankerend beleid ten behoeve van de andere netten en scholen op het grondgebied van Sint-Niklaas. Basisscholen De twee stedelijke basisscholen vormen sedert 1 september 2005 een scholengemeenschap. Sedert 1 september 2008 is er naast de twee directeurs ook een dirco (directeur coördinatie) actief. De huidige cyclus loopt van 1 september 2012 tot en met 31 augustus 2014. Met 1.063 leerlingen op de teldatum van 1 februari 2013 (486 in Belsele en 577 in Nieuwkerken) is het stedelijk basisonderwijs goed voor bijna 13% marktaandeel in Groot-Sint-Niklaas. De stedelijke scholen stapten in 2013 samen in een nascholingproject dat tot doel heeft het personeelsbeleid te optimaliseren. Het benutten van interne talenten en het zinvoller maken van werving, selectie en loopbaanbegeleiding zijn daarbij de kerngedachten. Beide scholen besteden ook permanent aandacht aan een doorgedreven professionalisering en digitalisering. Zo zullen bv. een nieuw digitaal rapporteringsprogramma en een digitaal leerlingvolgsysteem stapsgewijs worden geïmplementeerd.
Gavertje Vier probeerde in 2013 zijn kinderen opnieuw zo veel mogelijk in contact te laten komen met verschillende sporten. Dat leverde een erkenning op door de Vlaamse overheid in de vorm van de tegel „sportieve school‟. Ook het culturele aanbod wordt verder uitgebouwd. Na een geslaagd project in 2012, werd ook in 2013 samengewerkt met de drie scholen van Belsele. Het project „Wervelend de wereld rond‟ kwam tot stand met ondersteuning van de stad Sint-Niklaas en kunstencentrum ‟t Ey in Belsele. Het werd gesubsidieerd via het Dynamo 3-programma „cultuur in elke klas‟. De Droomballon startte in 2013 met de voorbereidingen voor de viering van de negentigste verjaardag van de school. Die heeft plaats op zaterdag 7 juni 2014. Academies De stedelijke academie voor muziek, woord en dans klokte met 2.294 regelmatige leerlingen en 63 kinderen in de voorbereidende afdeling in 2013 af op een totaal van 2.358.
Jaarverslag 2013
- 50 -
Stad Sint-Niklaas
Naar jaarlijkse traditie vonden op vrijdag 4, zaterdag 5 en zondag 6 januari 2013 in de stadsschouwburg de nieuwjaarsconcerten van het symfonieorkest van de academie plaats, onder leiding van leraar Kris Matthynssens. Hij dirigeerde ditmaal al voor de 26ste keer het nieuwjaarsconcert. Tine Thing Helseth trad op als trompetsoliste. Op het programma stonden het wereldbefaamde trompetconcerto van Alexander Arutiunian en werken van Antonín Dvořàk en Dmitri Sjostakovitsj. Tijdens het eerste weekend van februari vond in het Museumtheater Woordstock plaats: een eigenzinnig festival waarbij jonge en volwassen leerlingen woord en toneel de kans kregen om op een echte theaterscène te staan. Chambres d'amour(s) was aan de vijfde editie toe. Het is een jaarlijks initiatief waarbij leerlingen muziek en woord optreden bij bereidwillige gastgezinnen die op de dag van het deeltijds kunstonderwijs hun huiskamer ter beschikking stellen voor een concert. Op zondag 3 maart 2013 bracht de afdeling oude muziek in de Collegekerk het grootse muziektheater Midzomernachtsdroom naar William Shakespeare. Deze productie kwam tot stand met medewerking van het kamerkoor, de zang- en blokfluitklassen en de folkafdeling van de academie van Sint-Niklaas en de gambaklas van de academie van Lebbeke. Leerlingen en leerkrachten van de academie brachten, in samenwerking met de academie voor schone kunsten, op 6 maart 2013 het muzikaal luisterverhaal van Wally De Doncker „Is beter nog ver?‟. Het verhaal ving aan in de academie en werd verder verteld in rusthuis Het Hof. Het publiek werd in groepen langs verschillende locaties geleid. De dansleerlingen van de hoofdschool stonden op 10, 11 en 12 mei op de planken in de stadsschouwburg en brachten de voorstelling „Taal ten toon‟. De toeschouwers werden meegenomen in een wereld van spreekwoorden en gezegden, afkortingen, uitdrukkingen, alliteraties of letterrijmen, andere rijmpjes en verzen, poëzie ... De leerlingen hedendaagse dans, hogere graad 3, van Iraïs Ooms wonnen op Dance.Impact, georganiseerd door Danspunt in het CC Ter Dilft te Bornem, de titel „Ambassadeur van de Hedendaagse Dans 2013‟. Zij werden uit 6 geselecteerde groepen als winnaar uitgekozen met de choreografie „DoucheCrime‟. Het was een sterk bezet deelnemersveld en winnen was helemaal niet evident. De jury loofde het stuk vanwege de creatieve choreografie, de gedurfde muziekkeuze en de volle overgave van de dansers. In de academie voor schone kunsten was er bij aanvang van het schooljaar 2013-2014 een forse toename van het aantal cursisten: van 2.752 in 2012 naar 2.844 in 2013. Die toename komt volledig op het conto van de lagere graad. Het jaar 2013 stond voor de SASK in het teken van 200 jaar academie in Sint-Niklaas, met (recentere) filialen in Beveren, Sint-Gillis-Waas, Stekene en Kruibeke. Voor vele afgestudeerden was het deeltijds kunstonderwijs de aanleiding om daadwerkelijk een artistieke carrière aan te vatten. Schilders, beeldhouwers, grafici, ontwerpers, stylisten, cineasten, fotografen, architecten, interieurarchitecten, illustratoren… zijn de ambassadeurs van de SASK en ze werden daarom tijdens het feestjaar voor het voetlicht gebracht in vijf FOCUS OP-tentoonstellingen. De Vierkante Zaal/Annex was een jaar lang het kloppend hart van de viering. Er vonden niet enkel tentoonstellingen plaats rond de ambassadeurs, maar ook rond het archief, de kinderen van de
Jaarverslag 2013
- 51 -
Stad Sint-Niklaas
academie en de teletijdmachine, de filialen en de toekomstperspectieven. Een project rond mode en textiele kunsten vond onderdak in het SteM. Alle projecten werden bovendien gebundeld in het boek TIJDLIJN 25. Het werd op 14 december 2013 gepresenteerd in de Vierkante Zaal, tegen de achtergrond van „Alles was wit… en nu?‟, de laatste tentoonstelling van het feestjaar. De vier laureaten van het Legaat Hulstaert 2012 - Hans De Vos voor vrije grafiek, Tom Van der Borght voor mode, Nico Vaerewijck voor schilderkunst en Willy De Boever voor tekenkunst - stelden hun werk in 2013 tentoon in gemeentelijk ontmoetingscentrum De Boerenpoort in Melsele. Tom Van der Borght sleepte de internationale C&Aprijs in de wacht. Het prijzengeld schonk hij aan de academie met de bedoeling het te investeren in twee jaarlijkse prijzen voor de studenten mode: de Innovation Award en de Imagination Award. Andere projecten in 2013: het jaarlijks kortfilmfestival Kortgeknipt, de dag van het DKO in samenwerking met de SAMWD, de jaarlijkse modeshow, schoenenshow en theaterkostuumshow. Flankerend onderwijsbeleid In 2013 voerde de cel flankerend onderwijsbeleid (FLOB) opnieuw haar regiefunctie uit ten aanzien van het leerplichtonderwijs, het deeltijds kunstonderwijs, het hoger onderwijs, het volwassenenonderwijs, de Centra voor Leerlingenbegeleiding en de Lokale Overlegplatforms. Met de directies en/of leerkrachten van het leerplichtonderwijs wordt regelmatig overlegd. Binnen het Lokaal Overlegplatform speelt het flankerend onderwijsbeleid een actieve rol in het dagelijks bestuur, de algemene vergadering en werkgroepen zoals kostenbeheer en kleuterparticipatie. Sedert het schooljaar 2011-2012 kunnen ouderverenigingen van basis- en secundaire scholen bij de FLOB-cel terecht voor ondersteuning in het kader van het subsidiereglement „Brede school‟. Ze worden bovendien jaarlijks uitgenodigd op een overleg. De premieregeling in het volwassenenonderwijs, voor senioren en huisvrouwen of -mannen met een belastbaar inkomen dat 22.000 EUR niet overstijgt, werd in 2013 gewijzigd. Dat zal vanaf het schooljaar 2014-2015 resulteren in een procedure die administratief eenvoudiger is. Verder werd in 2013 onder meer gewerkt rond: - het brugfigurenproject (inclusief de voorbereiding van Stadsslinger 2014, een tweejaarlijkse kennismaking met een aantal welzijnsactoren in deze stad); - de bouwdossiers van basisscholen die via de taskforce capaciteit subsidies verwierven, en de opvolging van de globale capaciteit op het grondgebied van Sint-Niklaas; - het Schoolparticipatiefonds en de heroriëntering daarvan voor het niveau basisonderwijs naar een kansenpasgerelateerd systeem; - de aanpassing van het subsidiereglement voor GOK-projecten in de scholen (GOK = gelijke onderwijskansen); - de organisatie van zitdagen voor school- en studietoelagen en het optimaliseren van de doorverwijzing van geïnteresseerden; - de eerste editie van de Verkeersweek-Plus (voor kinderen van de eerste graad van het secundair onderwijs); - een nieuw convenant met Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen in functie van de ondersteuning van ouderbetrokkenheid in twaalf basisscholen; - een nieuw organisatiemodel voor het Sint-Niklase onderwijslandschap en de opfrissing van de nieuwsbrief.
Jaarverslag 2013
- 52 -
Stad Sint-Niklaas
16.
Jeugdwerkbeleid omvormen tot jeugdbeleid
In 2013 werd het actieplan speelweefsel als strategische leidraad gebruikt voor nieuwe investeringen in speelterreinen. Dat gebeurde enerzijds door een grondige, gefaseerde onderhoudsrondgang van de bestaande 43 openbare speelterreinen en de inrichting van nieuwe speelplekken. In de Waterschootstraat in Belsele werd op een natuurlijke wijze een speelplek aangeplant met verschillende jeugdwerkers. Voor de avontuurlijke speelspot aan de Kazernestraat werd een praatplan aan kinderen uit de buurt voorgelegd, alvorens met de uitvoering werd gestart. Voor het stadshart werd samen met JOMI vzw een project rond bespeelbare kunst uitgewerkt. Het ontwerp en de constructie van twee bespeelbare kunstwerken nl. „Atlas‟ in de tuin van het Mercatormuseum en „Dynamische palen‟ op het Sint-Nicolaasplein kreeg vorm. Anderzijds was de visie uit het actieplan speelweefsel doorslaggevend in de aankoop van een woning in de Vinkenlaan om er een veilige, trage doorsteek op te realiseren richting de drukbezochte jeugdsite en de basisschool aan de Heistraat en was de jeugdsector voortrekker in het aankoopdossier rond speelbos Heihoek (Nieuwkerken), in de opmaak van het RUP stadsbos Puitvoet, in de aankoop van enkele percelen ter uitbreiding van het speelbos binnen het stadsbos Puitvoet en in de voorbereiding tot de aankoop van de parkbosgronden „Wallenhof‟ in Nieuwkerken. Vanuit de jeugddienst werden twee vrijetijdsinitiatieven georganiseerd: de Buitenspeeldag op 27 maart en de Pretcamionet als mobiele speelpleinwerking in de zomervakantie. De Buitenspeeldag werd voor het laatst op 1 centrale locatie georganiseerd. De Grote Markt kreeg heel wat jeugdig speelgeweld te verwerken: mede dankzij het goede weer waren er zo‟n 3.100 spelende kinderen. De Pretcamionet bereikte in de zomervakantie 1.636 buurtkinderen uit de kernstad en de deelgemeenten met zijn mobiele sport- en spelaanbod. Tot slot werd Sint-Niklaas meer dan ooit dé Stad van de Sint. Waar de intrede, massaal bijgewoond op de Grote Markt, nog concurrentie heeft van andere steden en gemeenten, is het Huis van de Sint in de Stationstraat dé trekpleister voor duizenden kinderen uit het hele land. Ook dit jaar sneuvelende het bezoekersrecord: net geen 40.000 enthousiastelingen.
Jaarverslag 2013
- 53 -
Stad Sint-Niklaas
17.
Sport promoten en onderbouwen
In 2013 werden in de stedelijke sportinfrastructuur eerder een beperkt aantal technische werken uitgevoerd. De meest opvallende realisaties waren het vernieuwen van de oude volleybaluitrusting in de grote sporthal van De Witte Molen, de renovatie van het sanitair en de vervanging van de stookinstallatie van sporthal Ter Beke in Sinaai en het installeren van een moderne personenlift in Sinbad. Twee ingrijpende infrastructuurprojecten werden effectief op gang getrokken, namelijk de eerste fase van de renovatie van sporthal De Witte Molen en de aanbouw van een nieuwe polyalente judozaal aan sporthal Ter Beke. De algemene vergadering van de stedelijke sportraad bracht in zijn vergadering op 31 januari enkele wijzigingen aan in de statuten. Ondermeer werd de samenstelling van de raad van bestuur herleid van maximum 32 naar maximum 27 leden. Twintig ervan, namelijk de disciplinevertegenwoordigers werden in diezelfde vergadering verkozen. In de week erna volgde een verdere aanduiding van nog eens zes deskundigen, waarna ook de leidende functies werden toegekend. Marc Maertens werd aangeduid als voorzitter, Géry Smet als ondervoorzitter en Michel De Grande als secretarispenningmeester. Heel wat aandacht en energie ging in 2013 naar de opmaak van de meerjarenplanning 20142019 voor sport. Inhoudelijk werd dit afgestemd op het nieuwe decreet met betrekking tot het lokaal sportbeleid en vormelijk op het nieuwe overheidsinstrument, de beleids- en beheerscyclus. De sportclubs, sportieve scholen en de sportraad kregen de kans om in dit proces hun inbreng te leveren. Samen met een werkgroep van de sportraad werden ook enkele reglementen tegen het licht gehouden. Dit resulteerde tegen het einde van het jaar in een goedkeuring door de gemeenteraad van aangepaste reglementen (1) tot erkenning van sportverenigingen, (2) tot subsidiëring van kwaliteitsvolle sportverenigingen en (3) tot subsidiëring van erkende sportverenigingen ter verbetering van de kwaliteit van hun jeugdopleiding.
De Sint-Niklase sportprijzen tenslotte gingen in 2013 naar de seniorenploeg van Schermgilde De Klauwaerts (Sportteam van het Jaar, zie foto), Herman Wilssens (Prijs voor Sportverdienste) en Fabrice Mels (Trofee voor Sportprestatie).
Jaarverslag 2013
- 54 -
Stad Sint-Niklaas
18.
Recreatiepark De Ster nieuw leven inblazen
In 2013 werd de oude speeltuin afgebroken en vervangen door een avontuurlijk nieuw speelparadijs. Kinderen van 6 tot 14 jaar kunnen er naar hartelust klimmen, klauteren, glijden, schommelen en duikelen. Dé blikvanger van de nieuwe speeltuin is een imposante, op maat gemaakte constructie, vertrekkend vanuit een grote zeshoekige toren. Tevens pakt het domein uit met een tweede ruiterpiste met automatische waterhuishouding. Het resultaat is een 20m x 50m piste, beperkt in waterverbruik en met een ondergrond waar alle ruiters unaniem positief op reageren. Nieuw is ook de Keltische bomenhoroscoop.
19.
Nieuwe wegen zoeken voor internationale samenwerking
Nadat in 2011 Sint-Niklaas werd uitgeroepen tot UNICEF Solidariteitsstad, werd in 2012 op hetzelfde elan doorgegaan met de lancering van SOLIDAIR Sint-Niklaas. Deze kadercampagne wil alle Noord-Zuidinitiatieven in Sint-Niklaas bundelen rond een centraal thema. Voor het werkjaar 2013-2014 werd „SOLIDAIR Sint-Niklaas‟ zelf als thema gekozen, dit om de campagne extra in de kijker te zetten. Tegelijk met de keuze voor dit thema schreef Hush Hush het SOLIDAIR lied „Buurman‟. Tot eind maart 2014 konden nieuwe versies van dit lied worden ingezonden. De communicatiecampagne werd verder uitgewerkt met nieuw campagnemateriaal. Zo zijn er nu onder meer banners, stickers, beachvlaggen en afzetlint van SOLIDAIR beschikbaar. Ten slotte maakte Roel Nollet een promofilmpje voor SOLIDAIR Sint-Niklaas (https://vimeo.com/80909981). Het jaarthema „SOLIDAIR Sint-Niklaas‟ was ook nadrukkelijk aanwezig tijdens Villa Pace: niet enkel op de wereldmarkt maar ook op de Grote Markt en de andere concertpleinen. Op de wereldmarkt kon men terecht voor solidaire workshops zoals „Sint-Niklaas gaat voor Resijkaj‟s‟, het „Gastvrij Spel‟ van VLOS, het kinderwerelddorp van Bevrijde Wereld enz. Op de Grote Markt vond op zondagnamiddag „Radio Oorwoud‟ plaats, een concert waar thema‟s als ontbossing, klimaatverandering, ecologische voetafdruk… bespreekbaar werden gemaakt voor kinderen. Van 3 tot 24 september 2013 liep op het Stationsplein de tentoonstelling „Welcome to Life‟ van Handicap International. Het MOOOV filmfestival, dat in 2013 voor het eerst in Sint-Niklaas plaatsvond, paste volledig in de campagne van SOLIDAIR Sint-Niklaas. Dit wereldfilmfestival werd georganiseerd in een samenwerking met MOOOV (een fusie tussen Open Doek en Cinema Novo) en Siniscoop, van 20 tot 28 april. Het Mooov filmfestival Sint-Niklaas programmeerde ondermeer „Elefante Blanco‟ uit Argentinië, „No‟ uit Chili, „The Attack‟ uit Libanon, „Wadjda‟ uit Saoedi-Arabië en „Traumland‟, een film van de Vlaamse regisseur Daniel Lambo.
Jaarverslag 2013
- 55 -
Stad Sint-Niklaas
SOLIDAIR Sint-Niklaas blijft focussen op de volgende drie doelstellingen: 1° reeds bestaande initiatieven en projecten beter onder de aandacht brengen; 2° het draagvlak voor ontwikkelingssamenwerking verbreden en verdiepen; 3° de solidariteit in de stad versterken. Ook de kerstmarkt - in december 2013 - focuste op SOLIDAIR Sint-Niklaas. Voor het derde jaar op rij werd voor een geïntegreerd concept gekozen: bezoekers aan de kerstmarkt passeerden ook de kraampjes van de geschenkenbeurs van Oxfam Wereldwinkels en maakten kennis met fairtradeproducten en met het belang van eerlijke handel. De trekkersgroep voor Fairtradegemeente - een titel die aan Sint-Niklaas werd toegekend in december 2008 - bracht ook in 2013 eerlijke handel regelmatig onder de aandacht van de bevolking. Naast de klassieke, jaarlijks terugkerende, acties (tijdens de week van de Fair Trade in oktober bijvoorbeeld) werden de Sint-Niklase inwoners getrakteerd op Fairtradedrankjes tijdens de nieuwjaarsreceptie. Qua sensibilisering van schoolkinderen werd eveneens op eerlijke handel gefocust. Dit fairtradetraject werd in het najaar 2013 aangeboden aan 4e leerjaren in Sint-Niklaas i.s.m. vzw Djapo, Oxfam Wereldwinkels Sint-Niklaas en Theater Hutsepot. 174 leerlingen (in 10 klassen op 6 verschillende scholen) werden aan de hand van het rollenspel „chocola(f)FAIR(e)‟ in de wereld van de cacaoboeren ondergedompeld. Ze ondervonden de voordelen van een coöperatie en maakten kennis met eerlijke handel. Verder brachten ze een bezoek aan de wereldwinkel en lazen ze het boek „de bienoboon‟ in de klas. Als afsluiter van dit traject woonden ze het poppentheaterstuk „Sproetenkop‟ bij, een voorstelling die verder bouwt op het boek en eerlijke handel centraal stelt. Voor de leerkrachten werd een start- en evaluatiemoment georganiseerd waar zij alle kneepjes van eerlijke handel leerden kennen. Het sluitstuk van een schooljaar werken rond „water‟ viel op Wereldwaterdag, 22 maart 2013, met de actie Walk for Water: 5.000 leerlingen en scholieren palmden met hun optocht de stad in. De ervaringen van deze grootschalige actie worden aangewend voor diverse (pers)artikelen en monden uit in een inspiratiegids.
KRAS is een discussie- en rollenspel dat leerlingen van de derde graad secundair onderwijs de kans biedt om hun onversneden mening en KRASse uitspraken op de wereld los te laten. Tijdens het schooljaar 2012-2013 verdiepten een 30-tal scholieren zich in het thema „kinderrechten‟ en interpelleerden enkele lokale politici hierover in april. In september zijn 35 scholieren (uit 5 verschillende secundaire scholen) van start gegaan rond het thema „voedsel‟. In onze Senegalese partnerstad Tambacounda worden gestage stappen gezet voor een betere dienstverlening naar de inwoners toe op het vlak van afvalophaling en burgerlijke stand. 2 korte filmpjes getuigen hierover: burgerlijke stand: https://vimeo.com/76132976; afvalophaling: https://vimeo.com/76133472. Federale subsidies voor de periode 2014-2016 werden ondertussen toegezegd.
Jaarverslag 2013
- 56 -
Stad Sint-Niklaas
Op het vlak van jumelages lagen de activiteiten in 2013 in de lijn van de voorgaande jaren. De contacten werden in stand gehouden en de klassieke uitwisselingen en taalstages vonden opnieuw plaats.
20.
Toerisme profileren als een speerpunt van de stadspromotie
De Gids vol belevenissen 2013, de toeristische jaarfolder van de stad, werd begin januari voorgesteld in het Historisch Pijp- en Tabaksmuseum in een winters Sint-Niklaas, als vroege aanloop naar het toeristisch seizoen, maar tijdig om voor het grote publiek beschikbaar te zijn op de publieksbeurzen te Antwerpen, Brussel, Dendermonde, Tielrode, Peer, Sint-Katelijne-Waver en SintNiklaas in het voorjaar, waar de toeristische dienst van Sint-Niklaas de troeven van de stad aan de man en vrouw bracht. De inspanningen die werden geleverd voor het verbeteren van de toegankelijkheid tot het toeristisch infokantoor, na een interne audit in samenwerking met het Infopunt Toegankelijk Reizen, leverde Sint-Niklaas eind januari het Vlaams kwaliteitslabel toegankelijkheid op, als één van slechts twee toeristische diensten in Oost-Vlaanderen die deze erkenning hebben. Naar aanloop van de lente vonden City Golf bvba en Sint-Niklaas elkaar. Het stadsgolfspel is in SintNiklaas als één van de eerste centrumsteden nu ook te spelen op een aantal originele groene en historische locaties in het hart van de stad. Nagelnieuw en uniek in Vlaanderen was ook het project Luistervinken, een kunstzinnige belevingswandeling op basis van smartphone die bezoekers de stad op een heel andere manier doet beleven. De dienst toerisme is hiervoor het reservatie-, onthaal- en vertrekpunt. De dienst toerisme organiseerde in het voorjaar de Trip Toegankelijk Toerisme voor personen met een beperking richting de aspergestreek. Honderden inwoners van Oudenaarde waren onze gasten bij het begin van de zomer. De dienst toerisme verzorgde voor hen een toeristische belevingsdag met een uitgebreide receptie met streekproducten. Half september organiseerde de dienst toerisme het bezoek van zo‟n 300 inwoners van Sint-Niklaas aan de hoofdstad van de Vlaamse Ardennen, waar zij genoten van de Vlaamse Gildendag. Eind mei haalde de werking van de Witte Molen van Sint-Niklaas – een partner van de toeristische werking – het label „actieve molen‟ 2013 binnen. De plechtige onthulling van dit ereteken werd door de dienst toerisme georganiseerd. In de zomer stond de jaarlijkse uitstap per trein naar Blankenberge als vaste waarde op het programma. Deze 23ste editie kon opnieuw bijna 500 deelnemers bekoren. De dienst toerisme stond in voor de integrale organisatie. Wie liever thuis bleef, kon genieten van de zomerse avondwandelingen, maar ook van de speciaal voor 2013 ontwikkelde marktverkenningen en marktsneukeltochten. Deze waren zowel populair bij toeristen als inwoners van de stad. De dienst toerisme werkte mee aan Voorleestour, bepaalde de twee thema‟s voor de fotografie van de nieuwe toeristische borden die in 2014 langs de snelwegen zullen verschijnen, deed in overleg met de sector aanbevelingen rond de aanpassingen van het Wase fietsknooppuntennetwerk, en coördineerde de creatie en promotie van logiesarrangementen in het kader van het kunstenproject Coup de Ville. Na het einde van het Mercatorjaar 2012, draaide Mercator 2012 vzw, waarvoor de dienst toerisme het secretariaat verzorgde, in 2013 nog tot het najaar op volle toeren door. Na het vertrek van de projectcoördinator in juni stond de dienst toerisme in voor het eindverslag van het Mercatorjaar, een prestigieuze publicatie die begin september tijdens een feestelijke academische zitting aan een talrijk opgekomen publiek van honderden medewerkers werd voorgesteld. De mogelijke terugval na het Mercatorjaar in het aantal bezoekers dat Sint-Niklaas bezocht tijdens een door de dienst toerisme georganiseerde groepsuitstap bleef gelukkig uit. De stad wist meer dan 5.400
Jaarverslag 2013
- 57 -
Stad Sint-Niklaas
deelnemers te bekoren tot een bezoek onder leiding van één van de stadsgidsen. Ook aan het aanbod voor groepen werd verder gesleuteld, met name door de ontwikkeling van een gesmaakte sneukeltocht langsheen een aantal handelszaken in de stadskern en de wandeling „De Stationsstraat in het nieuw‟, naar aanleiding van de afgeronde renovatie van deze winkelstraat. De dienst toerisme organiseerde in samenwerking met het OCMW succesvolle personeelsreizen naar het Fort van Breendonk en Mechelen. In een geslaagd voorbeeld van dienstoverschrijdende projectgerichte samenwerking, werkte de dienst toerisme actief mee aan het logistieke luik van de deelname van Sint-Niklaas aan de wedstrijd Entente Florale Européenne 2013, enerzijds door de praktische organisatie van het jurybezoek en anderzijds op de prijsuitreiking te Nieuwpoort, waar de stad de zilveren medaille haalde door de aanwezigheid van een toeristische infostand met proevertjes van Sint-Niklase streekproducten. De Sint-Niklase streekproducten zelf scoorden goed, door de dubbele officiële erkenning van deze prestigieuze titel aan het Reynaertgebak van de Koninklijke Orde van Meesterbanketbakkers en de hopjenever van Likeuren Verhofstede.
Jaarverslag 2013
- 58 -
Stad Sint-Niklaas
Jaarverslag 2013
- 59 -
Stad Sint-Niklaas
Een sociale stad, voor iedereen 21. Armoedebeleid differentiëren en coördineren De 3 straathoekwerkers bereikten in 2013 met hun specifieke manier van laagdrempelig werken 369 mensen die het moeilijk hebben in onze samenleving. Het totaal aantal mensen waarmee tot hiertoe gewerkt werd door deze 3 straathoekwerkers, bedraagt 528.
22. Perspectieven voor tewerkstelling verhogen, in het bijzonder voor kansengroepen De stad ondersteunde ook in 2013 organisaties die in de sociale economie personen tewerkstellen: de Wase Werkplaats, JOMI, Mo-Clean, IPW, Opset (Groep Intro) en besteedde opdrachten uit, onder meer aan Drietakt, voor nazicht van hydranten, en aan den Den Azalee, voor ontruiming van gebouwen en opslag van goederen. Levanto vzw werd ook ingeschakeld voor opkuis en herstel van verwaarloosde grafzerken op de begraafplaatsen. Bij eventuele hevige sneeuwval kan een beroep worden gedaan op Jomi, Drietakt en Groep Intro voor ijzelbestrijding en sneeuwruiming bij oudere inwoners. Voor het leveren van broodjes bij vergaderingen wordt principieel een beroep gedaan op het sociaal restaurant De Variant.
23. Positieve beeldvorming over en participatie van specifieke bevolkingsgroepen bevorderen Wereldvluchtelingendag Met de focus op de actualiteit organiseerde de stad een workshopnamiddag over Syrië. De mix van een professionele spreker, getuigenissen van vluchtelingen en een hapje werkte zeer goed.
21 maart: internationale dag tegen discriminatie Voor het derde jaar op rij werd gekozen voor een eenvoudige maar herkenbare sensibiliseringscampagne: om het stadspersoneel bewust te maken van de diversiteit en hen alert te maken voor een gelijke behandeling van elke burger, werd ook dit jaar een bureaugadget (fluostift) bedrukt met de slogan ‘Ik werk voor iedereen gelijk’ en verdeeld op 21 maart. Diezelfde dag vond een lunchgesprek plaats met Öznur Karaca, medewerkster bij Kruispunt M-I en Vlaamse comédienne van Turkse origine, over waarom arbeidsmigranten het zo moeilijk hebben met integreren. Om 21 maart visueel in de stad te brengen, maakte de kinderstadsdichter een gedicht over diversiteit. De lay-out werd verzorgd door een leerling van het kunstonderwijs van het Koninklijk Atheneum in Sint-Niklaas en op diverse stadsgebouwen op groot formaat op ramen gekleefd. Het gedicht werd ruim verspreid via boekenleggers.
Jaarverslag 2013
- 60 -
Stad Sint-Niklaas
Senioren In november vond de jaarlijkse seniorenweek plaats. Tijdens deze week konden senioren onder andere kennismaken met het aanbod van enkele lokale seniorenverenigingen. De seniorenweek heeft als bedoeling de drempel voor socio-culturele activiteiten te verlagen. Daarnaast is de seniorenweek een gelegenheid om aan te tonen dat het doelpubliek ouderen uit een zeer diverse groep bestaat. Het project ‘Sint-Niklaas, dementievriendelijke stad’ spitste zich toe op de beeldvorming van ouderen met dementie. Zo werd samengewerkt met de SASK waardoor een groep studenten in een woonzorgcentrum samen met ouderen met dementie aan de slag gingen om te werken met verschillende materialen en kleuren. Daarnaast werd een lunchgesprek voor het stadspersoneel georganiseerd over dementie. Tijdens de seniorenweek vond het toneelstuk over dementie ‘Uitgewist’ plaats, voorafgegaan door een optreden van de zanggroep Cantanos, waarbij personen met dementie liederen uit de oude doos vertolken. Op het stadhuis en in de stadswerkplaatsen vond een tentoonstelling plaats met als thema dementie. Naast de gebruikelijke bijeenkomsten van de seniorenadviesraad vond op 27 november een open seniorenraad plaats, waarop senioren van de stad welkom waren. Het thema dit jaar was vroegtijdige zorgplanning, een thema dat velen kon boeien.
Personen met een beperking Op 3 december, de internationale dag voor personen met een beperking, zette de stedelijke adviesraad 3 personen/groepen in de bloemetjes omdat zij het afgelopen jaar bijzondere prestaties hadden geleverd: - Peter Loncke van Appelsien voor zijn eeuwige enthousiasme na al die jaren vrijetijdswerking Appelsien; - Bob Lenssens van De Klokke voor alles wat hij doet voor de bewoners van de Klokke; - SNITT voor de organisatie van het eerste internationale tafeltennistornooi voor mensen met een beperking.
Ondersteuning vrijwilligerswerk Voor het vijfde jaar op rij werd de brochure ‘Vrijwilligerswerk: iets voor jou?’ uitgegeven. In deze brochure worden alle organisaties die op zoek zijn naar vrijwilligers opgenomen. Op die manier krijgen mensen die interesse hebben om vrijwilligerswerk te doen een overzicht van de verschillende mogelijkheden in Sint-Niklaas. Het aanbod is heel verscheiden, zodat iedereen met interesse voor vrijwilligerswerk zijn of haar gading vindt.
Emancipatie vrouwen In 2013 evalueerde de stedelijke emancipatieraad haar eigen werking. Er werd aan het schepencollege een jaar uitstel gevraagd (en gekregen) om een nieuw bestuur te kiezen, zodat de huidige groep de kans zou krijgen om een vernieuwd concept uit te proberen. Het is de bedoeling de werking rond 4 ankerpunten op jaarbasis verder te zetten: - de organisatie van een internationale vrouwendag rond 8 maart. In 2013 was het thema solidariteit (cf. Villa Pace); - deelname aan Villa Pace. In 2013 werden 5 verenigingen voorgesteld die een voorbeeld geven van solidair denken en handelen; - Gezondheidsthema. In samenwerking met Logo Waasland organiseerden we workshops ‘Fit in je hoofd’; - Klankbordgroep. Voorstellen van en feedback op het witboek.
Jaarverslag 2013
- 61 -
Stad Sint-Niklaas
24. De toegang tot gezondheidszorg verhogen en een specifiek aanbod voor bepaalde doelgroepen voorzien De stad en LOGO werken verder samen aan promotie- en preventieacties rond de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen, met specifieke aandacht voor etnisch-culturele minderheden, kansarmen, personen met een beperking en senioren. In 2013 werden alle voorbereidingen getroffen om het engagement ‘Gezonde Gemeente’ aan te gaan. Dit is de structurele samenwerking rond gezondheid tussen de stad en het OCMW. Op deze manier wordt het draagvlak rond gezondheidspromotie bij kwetsbare groepen vergroot. WGC De Vlier werkt sinds 2013 ook met een vaststaand jaaractieplan, waarbij de stad acties (tabakspreventie, griepvaccinatie, borstkankeropsporing, geestelijke gezondheid) inhoudelijk en logistiek tracht te ondersteunen. De actie Tutti Frutti werd ook dit schooljaar herhaald in 17 basisscholen; evenals Rookvrije Klassen, waaraan 6 grote secundaire scholen deelnamen. Er werd een nieuwe training georganiseerd rond ACT, een programma om de geestelijke gezondheid van jongeren te verhogen. Hieraan namen 3 secundaire scholen deel. Het totaal aantal getrainde secundaire scholen staat momenteel 10. Het MSOC, een laagdrempelig hulpverleningsaanbod voor chronische druggebruikers, bereikte in 2013 een 48 cliënten.
25. Ervoor zorgen dat elk kind toegang heeft tot degelijke kinderopvang Zoals verwacht werden de eerste uitvoeringsbesluiten van het ‘Decreet kinderopvang, houdende de organisatie van kinderopvang voor baby’s en peuters’ bekend gemaakt; dit decreet gaat pas op 1 april 2014 van start maar vroeg ook al enige voorbereiding in 2013. De finesses van het decreet en de impact op de hele sector, in casu op Sint-Niklaas, waren nog niet duidelijk, zodat 2013 gekenmerkt werd door heel wat onrust en onzekerheid. In het kader van het kwaliteitsdecreet werd verder gewerkt aan de actualisering van de kwaliteitshandboeken, met bijzondere aandacht voor het aanbieden van een optimaal pedagogisch klimaat, de onthaalprocedure en het klachtrecht. De drie stedelijke kinderdagverblijven haalden ook in 2013 ruim de vereiste bezetting van 75%: Hermelijn 95%, Driekoningen 91% en PieterNel bijna 96%. Daarvan kwamen meer dan 25% kinderen uit de voorrangsgroepen, wat beter is dan de wettelijke verplichting van 20%. In totaal werden 304 kinderen opgevangen, waarvan er 86 uit de voorrangsgroepen kwamen. Ook de zaterdagopvang en de occasionele opvang in Hermelijn en de vakantieopvang in Driekoningen haalden hun maximale bezetting. De avontuurlijke tuin van Driekoningen werd verder afgewerkt en de plannen voor een gelijkaardig project in Hermelijn werden getekend. Naar goede gewoonte waren er verschillende projecten in het kader van kinder- en ouderparticipatie, waarbij er één bijzonder in het oog sprong: de projectweek ‘Caban’ in samenwerking met Theater De Spiegel. In elk kinderdagverblijf werd een ruimte omgetoverd tot een architecturale constructie op kindermaat (het concept ‘caban’ verwijst naar imaginaire woonvormen) en gevuld met muziek en klanken. Ook therapeutisch kinderdagverblijf Het Veer werd hierbij betrokken. Dat IBO De Sprinkhaan een groeiend succes kent, staat buiten kijf: intussen maken 4.500 kinderen regelmatig gebruik van de opvang en is de dienst voor 2.900 gezinnen een vaste waarde bij de combinatie gezin - werk. Door de stijgende vraag moet de dienst zich regelgevend meer en meer op de kleinste kinderen focussen, zodat scholen een steeds groter aandeel in de schoolgebonden opvang dienen op te nemen. Het concept ‘duivenhokklas’, waarbij de kinderen die maar kort nablijven niet naar de opvang gaan maar een alternatief op school krijgen, ging daarom in 2 scholen van start. Via
Jaarverslag 2013
- 62 -
Stad Sint-Niklaas
een strenger annulatiebeleid probeert de dienst de plaatsen in de vakantieopvang zo goed en zo eerlijk mogelijk te bezetten. Tijdens de zomer stond ‘de tuin’ centraal in de vakantieopvang en werd bijzondere aandacht besteed aan taal. Het thema van de jaarlijkse IBO-week, ‘Samen Sterk’, werd aan de hand van telefonische opdrachten uitgewerkt. En natuurlijk werd er verder geïnvesteerd in avontuurlijk spelmateriaal en originele ideeën. In 2013 werkten 58 onthaalouders voor de dienst voor onthaalouders; zij zorgden samen voor 471 kinderen (waarvan 133 buitenschools). De ‘Sterdag’, die vorig jaar voor het eerst georganiseerd werd, kon op de enthousiaste belangstelling van een 50-tal kinderen met hun ouders en onthaalouders rekenen; naast de knutseltentoonstelling en de receptie vielen ook het ballonplooien en de gratis toegang tot het park in de smaak. De ‘Dag van de Onthaalouder’ op 12 oktober werd als een heuse teambuilding uitgewerkt, waarop natuurlijk koffie en gebak niet mochten ontbreken. En intussen is ook de samenwerking met de spelotheek van het Huis van het Kind al helemaal ingeburgerd en wordt dit als een echte meerwaarde voor de werking ervaren. Het lokaal overleg kinderopvang besprak in maart het Witboek en de beleidsvoorstellen in verband met kinderopvang. In mei werd het LOK opnieuw voor 6 jaar samengesteld en gaf het advies bij de aanvragen in het kader van de uitbreidingsronde. Sint-Niklaas had in 2013 985 kindplaatsen voor dagopvang (wat staat voor 36 plaatsen/100 kinderen) en 629 plaatsen voor buitenschoolse opvang (8 plaatsen/100 kinderen ). Uit recent onderzoek blijkt dat dit veel te weinig is en dat, gezien het hoge kansarmoedepercentage van de stad, vooral de vraag naar inkomensgerelateerde opvang heel hoog is. De uitdagingen voor de komende jaren zijn dan ook groot!
26. Participatie als sleutelbegrip hanteren voor maatschappelijke en culturele ontplooiing Participatie in de aandachtsbuurten: buurtwerk In het Peter Benoitpark is er een evolutie van een sporadische activiteit voor kinderen in de buurt naar een tweewekelijks aanbod in en rond het buurthuis. Gemiddeld werden 12 kinderen bereikt. Om ook de contacten met de ouders te verhogen, speelde de buurtwerker in op het aanbod buiten de buurt – zoals een voorstelling in de stadsschouwburg – waarbij begeleiding van de ouders een vereiste is. Omdat er in de Westerbuurt weinig speelruimte is, werd er ook dit jaar een lokaal zomeraanbod gedaan voor de kinderen. De buurtwerkers van de Elisabethwijk, de Westerbuurt en het Peter Benoitpark werkten dit jaar samen met ABLLO vzw (Actiecomité tot beveiliging van het leefmilieu op de Linkeroever en in het Waasland) voor een vergroening in de buurt via individuele tegeltuintjes: ‘Klimopjegevel’. Het buurtwerk in het Reynaertpark heeft een ouder publiek, en daar trachtte de buurtwerkster actief op in te spelen. Een mooi initiatief in 2013 was de tentoonstelling ‘Mijn straat is anders’, over de historiek en de straatnamen in de buurt.
Jaarverslag 2013
- 63 -
Stad Sint-Niklaas
Changemakers De stad werkt mee aan het project Changemakers, dat in zes Vlaamse regio’s uitgevoerd wordt door het Minderhedenforum. De bedoeling van het project is om de betrokkenheid en participatie van etnisch culturele minderheden aan het beleid te vergroten. Er wordt gezocht naar personen (de ‘changemakers’) die een vormingstraject volgen rond participatie en beleidsparticipatie. In dit traject wordt ingezet op versterking van het individu en op organisatieontwikkeling. In 2013 werd een vrouwentraject en een jongerentraject opgestart. Vrouwen gaven aan interesse te hebben in sport, opvoeding en onderwijs. Het traject met de jongeren draaide rond beeldvorming, ontmoeting, een plek waar ze zich thuis voelen, verenigingsleven, religie, werk en inspraak.
27. Afstemming en case-management doorvoeren in maatschappelijke hulpverlening Het Regionaal Welzijnsoverleg Waasland heeft hiertoe een sleutel ontwikkeld, met doorverwijzing naar het juiste echelon.
28. Gelijke kansen centraal stellen in opvoedingsbeleid In 2013 konden pleegouders voor het tweede jaar een beroep doen op de stedelijke installatiepremie en verzorgingstoelage voor de opvang van één of meerdere pleegkinderen. In 2013 ontvingen 19 pleeggezinnen een verzorgingstoelage en 7 pleeggezinnen een installatiepremie. Sinds 2013 heeft het Huis van het Kind ook een speelen ontmoetingsplek voor kinderen tot 4 jaar en hun opvoeders: Speelhuis Huppel! Ons speelhuis is een proeftuin gesubsidieerd door Kind en Gezin en het stadsbestuur Sint-Niklaas. Het kadert binnen de zoektocht: ‘Hoe ontmoeting organiseren binnen de Huizen van het Kind?’. Kinderen kunnen er op een veilige plek ontdekken, spelen en samenspelen met andere kinderen. Als ouder geniet je ervan je kind te zien spelen en kan je andere ouders ontmoeten bij een tas koffie of thee en ervaringen uitwisselen over de kinderen. Speelhuis Huppel kwam tot stand dankzij de samenwerking tussen vzw De keerking, Kind en Gezin regiohuis Sint-Niklaas, vzw Thuishulp, vzw Kind en Preventie en stad Sint-Niklaas.
29. Aanbod rechtshulp bekend maken en afstemmen en aandacht schenken aan gerechtelijke alternatieve maatregelen en schuldhulpverlening De dienst Autonome Werkstraffen begeleidt meerderjarigen die een werkstraf gekregen hebben van de politierechtbank of de correctionele rechtbank. Wanneer deze werkstraf niet wordt uitgevoerd, wordt een vervangende straf opgelegd (gevangenisstraf of geldboete). De misdrijven variëren van rijden met een onverzekerd voertuig tot slagen en verwondingen of het vervaardigen of verkopen van drugs. De duur van de werkstraf varieert van 20 tot 300 uren. In het werkjaar 2013 volgde de dienst 191 mensen op. Deze presteerden samen 10.029 werkuren in verschillende vzw’s, stads- en OCMW-diensten.
Jaarverslag 2013
- 64 -
Stad Sint-Niklaas
Bovendien detacheert de stad een halftijdse medewerker naar Groep Intro voor de organisatie van de verplichte groepsvorming: ‘alcohol in het verkeer’ voor 18 tot 25-jarigen die bij een alcoholcontrole tussen 0,8 en 1,5 promille alcohol in het bloed hadden. Daarnaast wordt ook de ‘Training in sociale vaardigheden/assertiviteit/omgaan met agressie’ aangeboden. In het werkjaar 2013 zijn er 7 cursussen doorgegaan waarvan 3 cursussen ‘omgaan met agressie’ en 4 cursussen ‘rijden onder invloed van alcohol’ (in totaal 49 deelnemers). Tenslotte detacheert de stad een voltijds personeelslid naar Delta (CGG) voor de langdurige individuele begeleiding van mensen die druggerelateerde feiten gepleegd hebben. In deze begeleiding komen verschillende levensdomeinen aan bod. Daarnaast wordt ook de groepsvorming ‘drugs achter het stuur’ georganiseerd. In het werkjaar 2013 hebben ze 87 mensen individueel begeleid en zijn er 2 groepsvormingen doorgegaan (in totaal 12 deelnemers).
30. Een welzijnshuis organiseren om de Sint-Niklazenaar wegwijs te maken bij al zijn welzijnsvragen Op 22 april besliste het bestuur principieel om de sociale dienstverlening van stad en OCMW te bundelen in één gebouw: het welzijnshuis. Dit zal worden geopend op 12 november 2014 in de Abingdonstraat. Volgende diensten zullen hier een dienstverlening aan de burger bundelen: - vanuit het OCMW: naast de volledige sociale dienst verhuizen de secretaris, de onthaalbalie, het secretariaat en het postteam, de stafmedewerker, de dienst communicatie alsook de OCMW-verenigingen Sociaal Verhuurkantoor Waasland en de Dienst voor Schuldbemiddeling Waasland naar het welzijnshuis. Het kabinet van OCMW-voorzitter verhuist eveneens. Het nieuwe gebouw wordt ook de officiële administratieve hoofdzetel van het OCMW. - vanuit de stad: de meeste welzijnsdiensten van de stad komen ook terecht in het gebouw. Meer bepaald gaat het om de sociale dienst, de dienst preventie en samenleving, de kansenwerker en de adviseur welzijn, de woonwinkel, de adviseur kinderopvang, de dienst buitenschoolse opvang, de dienst voor onthaalouders, de buurtstewards en de brugfiguren. In totaal gaat het om zo’n 40 personen. De welzijnsdiensten die nu gehuisvest zijn in het ‘Huis van het kind’ in de Kazernestraat verhuizen niet mee. Ook andere welzijnsorganisaties (bv. Huurdersbond) zullen hun intrek nemen in het welzijnshuis. Het gaat niet louter om een verhuisbeweging: het is immers ook de bedoeling dat de werking van de betrokken diensten beter op elkaar wordt afgestemd, in het kader van de synergie tussen stad en OCMW. Daarvoor werd eind 2013 een traject opgestart onder externe begeleiding.
Jaarverslag 2013
- 65 -
Stad Sint-Niklaas
31. Een gedifferentieerd zorgaanbod uitwerken, waarbij de zorg zoveel mogelijk in het thuismilieu wordt aangeboden, zowel voor senioren als voor personen met een beperking In 2013 ondersteunde de seniorenwerking van het stadsbestuur de werking van het Praatcafé Dementie logistiek. Het praatcafé vindt 6 maal per jaar plaats en wordt georganiseerd door het Expertisecentrum Dementie Meander. Het Praatcafé heeft als doelpubliek mantelzorgers van personen met dementie. De bedoeling van elke bijeenkomst is om zowel informatie te verschaffen over een facet van dementie als het tot stand brengen van contact tussen de lotgenoten. In de week van de Valpreventie, van 22 tot 28 april, was het thema in 2013 ‘Dans je leven lang!’. Hiervoor was er op woensdag 24 april een dansinitiatienamiddag op de Grote Markt. Daarnaast bevond de valbus - een reizende tentoonstelling - zich op maandag 22 april aan het LDC De Wilg en APZ Sint-Lucia, vervolgens aan het Waasland Shoppingcenter. Het stadsbestuur ondersteunde in 2013 het Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Waas en Dender financieel (5.000 EUR) in de uitbouw van een groepswerking voor ouderen ter preventie van depressie. In samenwerking met de mutualiteiten, Similes en het OCMW kwam in september een namiddag voor mantelzorgers tot stand. Het thema van deze namiddag was hoe men als mantelzorger ook voor zichzelf moet zorgen. In 2013 werd het groepsvervoer voor personen met een beperking, dat normaal gezien uitgevoerd wordt door het stadsbestuur, overgenomen door het Rode Kruis Sint-Niklaas. Op die manier kunnen zowel individuen die rolstoelgebonden zijn, als kleine groepen voor personen met een beperking terecht bij het Rode Kruis voor hun vervoersvragen.
32. Een passend kader aanbieden om afscheid te nemen De heraanleg van Tinelkerkhof ging reeds in december 2012 van start, maar door de slechte weersomstandigheden lagen de afbraakwerken lange tijd stil. In het voorjaar werden alle betrokken grafzerken door de dienst begraafplaatsen ontruimd en kon de groendienst de vrijgekomen perken nivelleren en inzaaien met jaarlingen. Helaas waren de weergoden ons niet gunstig gezind waardoor het uitzicht van de nieuwe bloemenweides te wensen overliet. Hopelijk kunnen we volgend jaar wel genieten van een bonte mengeling van veld- en andere bloemen. Door de ruiming van vele grafzerken ontstonden her en der grotere lege zones. De groendienst heeft van deze gelegenheid gebruik gemaakt om nieuwe bomen planten. Deze werden stuk voor stuk gekozen op basis van hun link met de begraafplaatsen en horen dus thuis tussen de resterende graven en bloemenweides. In het kader van de Europese week van de begraafplaatsen 25 mei t.e.m. 2 juni - werden 2 openluchttentoonstellingen georganiseerd. Op begraafpark Heimolen stelden de laatstejaarsstudenten van de SASK hun eindwerk tentoon. Zowel de natuurlijke omgeving van het begraafpark als het strakke interieur van het dienstgebouw van Intercommunale Westlede boden een mooi kader voor de vele kunstwerken. Op begraafpark Tereken stelden meerdere ‘gevestigde waarden’ hun werken tentoon. De openingsavond werd uitgebreid ingeleid door Johan De Vos, voormalig directeur van de SASK en leden van Cultuurwerkplaats Singeling vzw begeleidden, in gepaste kledij, de
Jaarverslag 2013
- 66 -
Stad Sint-Niklaas
vele bezoekers langsheen de beeldhouwwerken en zorgde voor drankjes en versnaperingen. Tijdens de receptie na afloop zorgde de band ‘Midnight Blue Birds and their Sentimental Gentlemen’ voor een opluisterende muzikale afsluiter.
Jaarverslag 2013
- 67 -
Stad Sint-Niklaas
Een geïntegreerd en kordaat veiligheidsbeleid 33. Projectwerking opzetten met preventie als eerste schakel Drugsbeleid De stad werkt intensief verder aan een lokaal drugsbeleid. Een globale aanpak van de drugsproblematiek situeert zich op vier niveaus die met elkaar verbonden zijn: een welzijnsbevorderend beleid, een preventiebeleid, een hulpverleningsbeleid en een repressief beleid dat instaat voor controle, wetshandhaving, vervolging en bestraffing. Het is belangrijk om zowel rond legale als illegale drugs te werken. In 2013 ging er opnieuw heel wat aandacht naar acties inzake drugpreventie. Bij elke actie of elk initiatief werd er nauw samengewerkt met andere diensten of instellingen: -
-
-
-
-
-
Aan het MEGA-project, een preventie-programma voor 11-12-jarigen in samenwerking met de lokale politie, namen 661 leerlingen deel, verspreid over 19 basisscholen; Voor de 100 dagen viering werden via verschillende communicatie kanalen feesttips aangereikt. Barpersoneel en –vrijwilligers kregen een barbriefing rond het schenken van alcohol; Het project Fuifbuddies omvat het opleiden en ondersteunen van jeugdwerkers bij de organisatie van een evenement; Er vond een alcoholpreventie-actie op KAHO Sint-Lieven plaats tijdens hun ‘Studay’. Door middel van een simulator werd rijden onder invloed aangekaart. Daarna kregen de studenten een alcoholvrije cocktail en alcoholtester aangeboden; De aandacht werd gevestigd op de verkoop van alcohol aan minderjarigen tijdens de oudejaarsperiode; Maandelijks werd deelgenomen aan de toezichtsvergadering over de problematieken van het uitgaansmilieu; Er werd een ouderavond georganiseerd met als thema ‘Gamen, alcohol en andere drugs’ in samenwerking met Delta-preventie van het CGG Waas & Dender en het CLB, en een vormingssessie rond gamen voor alle CLB-medewerkers; Een drugbeleid bij voetbalclub Waasland-Beveren werd opgestart en uitgewerkt.
Daarnaast is er vanuit de samenwerking met Delta een permanent aanbod rond vroeginterventie naar druggebruikende jongeren. In 2013 werden er 45 jongeren (samen met hun ouders) begeleid.
Gemeenschapswachten In het kader van het veiligheids- en samenlevingscontract 2013 stelde de stad Sint-Niklaas 6 gemeenschapswachten aan, in het PWA-systeem. Zij werkten gemiddeld 53 uren per maand. In het Activa-systeem stelde de stad 10 gemeenschapswachten aan, waarvan 9 voltijds en 1 deeltijds. De gemeenschapswachten werden ingezet voor een aantal arbeidsintensieve taken van maatschappelijk nut die voor het samenlevingsgevoel bijzonder belangrijk zijn. Zij dragen bij tot het versterken van de cohesie, gaan de vervreemding tegen en verlagen het objectief en/of subjectief onveiligheidsgevoel. Door hun aanwezigheid bevorderen de gemeenschapswachten de veiligheid in de
Jaarverslag 2013
- 68 -
Stad Sint-Niklaas
stad en het welzijn van de bewoners. Hun opdracht is drievoudig: preventief, informatief en hulpverlenend. De gemeenschapswachten in Sint-Niklaas droegen bij tot het voorkomen van ongevallen en tot het aanleren van het juiste gedrag in het verkeer. Als gemachtigd opzichter hielpen ze de kinderen op een veilige manier over de oversteekplaatsen aan onze scholen. De gemeenschapswachten werden daarbij prioritair ingezet voor de verkeersveiligheid in de schoolomgeving. De overige uren en periodes van schoolvakanties werden ingevuld met toezichtstaken en manifestaties met grote volkstoeloop in onze stad. Naast veiligheidstoezicht in het verkeer en bij manifestaties vervulden de gemeenschapswachten ook toezicht op het openbaar domein, waarbij ze prioritair aandacht hadden voor straatmeubilair, autodiefstalpreventie, verkeersborden, controle op ophaling grof vuil, milieu, verkeersonderzoeken en speelpleinen. Zij traden ook op als gemachtigd ambtenaar van de stad. Een andere taak die niet meer weg te denken is, is het bedelen van bewonersbrieven en folders van de stad om onze burgers te informeren.
Gemeentelijke administratieve sancties (GAS) In 2013 werden 463 dossiers door de dienst GAS behandeld. In tegenstelling tot voorgaande jaren, daalt het aantal dossiers licht. Er werden 4 dossiers minder aangeleverd dan in 2012. 398 processen-verbaal (86%) betreffen inbreuken van de eerste soort (dit zijn gedepenaliseerde inbreuken). 65 processen-verbaal hadden betrekking op gemengde inbreuken. Deze laatste werden in eerste instantie overgemaakt aan het parket van de procureur des Konings te Dendermonde. Alle pv’s werden voor verdere afhandeling terug aan de dienst GAS overgemaakt. 376 dossiers (of 81.2%) werden aangeleverd door de lokale politie. In 2012 ging het om 409 dossiers. 87 dossiers werden door de gemachtigde ambtenaren aangeleverd. In 2012 deden de gemachtigde ambtenaren 58 vaststellingen. Ook dit jaar hebben slechts heel weinig dossiers betrekking op minderjarigen. In 2013 werden 11 dossiers opgesteld lastens minderjarigen. Het aandeel die de minderjarigen hebben is gedaald, want in 2012 ging het nog om 15 dossiers. Net als in 2012 werden de meeste processen-verbaal opgesteld naar aanleiding van het aantreffen van onbeheerde dieren, meestal honden, op het openbaar domein. Het gaat in 2013 om 91 dossiers. Dit fenomeen heeft een aandeel van bijna 20% in het totaal aantal ontvangen dossiers. 65 dossiers werden opgestart naar aanleiding van het aantreffen van een sluikstort. Op de derde plaats staat nachtlawaai. In 2013 werden met betrekking tot deze inbreuk 63 processen-verbaal opgesteld. In 2013 werden 60 wildplassers op heterdaad betrapt en werd hiervoor een proces-verbaal opgesteld. Zoals kan verwacht worden, worden de meeste inbreuken vastgesteld in de uitgaansbuurt. Het achterlaten van verpakkingen, blikjes en het deponeren van huishoudelijk afval in openbare vuilnisbakken wordt gevat onder de noemer ‘zwerfvuil’. In 2013 werden 27 GAS-dossiers opgesteld naar aanleiding van deze feiten. Andere fenomenen die vaak werden vastgesteld in 2013 zijn: -
het verkeerd aanbieden van huishoudelijke afvalstoffen (23 dossiers of bijna 5%); het veroorzaken van nodeloos en storend lawaai overdag (16 dossiers of 3.5%);
Jaarverslag 2013
- 69 -
Stad Sint-Niklaas
-
boemcars of het verstoren van de openbare rust door het spelen van luide muziek in een voertuig (16 dossiers of 3.5%); overlast naar aanleiding van het aanhoudend en storend geblaf van honden (14 dossiers of 3%); het niet aan de leiband houden van honden (12 dossiers of 2.6%); inbreuken op het naleven van het sluitingsuur (12 dossiers of 2.6%); het uitvoeren van werken zonder vergunning (12 dossiers of 2.6%).
Horecacoach De horecacoach werkte in 2013 de overlegstructuur met de horeca-uitbaters verder uit. Het intern en extern, formeel en informeel uitgebouwd netwerk werd versterkt. Een hoge aanspreekbaarheid, het permanent de vinger aan de pols houden en een oplossingsgerichte aanpak waren steeds de uitgangspunten. Het periodiek overleg met politie en preventiewerkers werd voortgezet. Inzake preventie werd door het strategisch plaatsen van plaszuilen de problematiek van het wildplassen met succes bestreden. Bij de aanpak van de problematiek rond een nachtclub werd een buurtonderzoek gevoerd. Na overleg met de horeca keurde in mei de gemeenteraad een bijsturing van het terrassenreglement goed. De horecacoach coördineerde het door de horeca gefinancierde initiatief om met 15.000 pralines vervaardigd door een Sint-Niklase chocolatier en met steun van het centrummanagement, de viering van ‘500 jaar donderdagse markt’ in juni te promoten. Deze geslaagde vorm van samenwerking wordt in de toekomst zeker herhaald.
34. Wijken betrekken bij het beleid Onder meer naar aanleiding van het rapport van het consultancybureau O2 Consult werd participatie als een van de vier transversale thema’s gekozen doorheen de organisatie en in het meerjarenplan 2014-2019. Een organisatiebrede ambtelijke werkgroep met de schepen van participatie als voorzitter maakte in dit planningsjaar werk van een strategisch kader rond participatie. Dit kreeg vorm in 5 actieplannen die verankerd zijn in het meerjarenplan en in de komende jaren verder zullen geoperationaliseerd worden: -
een programma opzetten rond participatie; gebiedsgerichte participatie organiseren; het meldingen- en klachtenbeheer centraliseren; participatie bij infrastructuurprojecten structureel inbedden; laagdrempelige methodieken uitwerken om de niet-georganiseerde geïnteresseerde burger te betrekken.
35. Publieke veiligheid verder professionaliseren Nood- en interventiesituaties -
-
-
Januari: o Waterlek Westerstraat o Wateroverlast Leestraat Maart: o Bodemsanering Gasmeterstraat o Lek opslagtank Additech Industriepark-Noord o Brand appartement Wegvoeringsstraat Juli: Afkondiging ozon- en hittegolfplan November: afsluiten stadspark en recreatiedomein wegens noodweer December: 2x afsluiten stadspark en recreatiedomein wegens noodweer
Jaarverslag 2013
- 70 -
Stad Sint-Niklaas
Algemeen nood- en interventieplan (ANIP) Het algemeen nood- en interventieplan, alsook het stedelijk telefoonrepertorium van de stad werd in 2013 naar jaarlijkse gewoonte geactualiseerd.
Preventie- en oefenbeleid Oefenbeleid De stedelijke veiligheidscel legde in 2013 een meerjaren oefenbeleidsplan vast. Er werden drie algemene noodoefeningen gehouden, waarvan een terreinoefening met de Berkenboomschool op 05/03, een onaangekondigde alarmeringsoefening voor de leden van het crisiscentrum op 20/11 en een tafeloefening met de Broedersschool op 28/11. Risicoanalyse Een delegatie van de stedelijke veiligheidscel pleegde in 2013 meerdere bezoeken aan hoogrisicovolle bedrijven. Hierbij werden diepgaande gesprekken gehouden met preventie-adviseurs en bedrijfsleiders, werden interne noodplannen besproken en werd door de hulpdiensten de noodplanningszone rond het bedrijf uitgestippeld. Uitvaarding preventie verordeningen en besluiten In het kader van de (preventieve) bescherming van de openbare veiligheid en orde, werden in 2013 meerdere politieverordeningen en besluiten van de burgemeester uitgevaardigd, waaronder voor de Vredefeesten, het Natourcriterium, … . Evenementen In totaal werden in 2013 570 evenementendossiers behandeld, werden 64 veiligheidscontroles uitgevoerd en werden 10 multidisciplinaire commandoposten ontplooid. Globaal kenden de evenementen in 2013 een rustig verloop. Er werden geen echte incidenten geregistreerd.
Relevante wijzingen in 2013 voor het noodplanningslandschap -
Aanstelling Aanstelling Aanstelling Aanstelling Aanstelling Aanstelling Aanstelling Aanstelling
nieuwe gouverneur Oost-Vlaanderen: J. Briers; nieuwe gezondheidsinspecteur: Dr. Z. Vermeulen; nieuwe adjunct-gezondheidsinspecteur: G. Arno; nieuwe burgemeester Sint-Niklaas: L. Dehandschutter; nieuwe stadssecretaris: J. Verhulst; coördinator prezone brandweer Waasland: M. Vandevelde; waarnemend diensthoofd brandweer Sint-Niklaas: G. van Passel; nieuwe officier noodplanning politie Sint-Niklaas: D. Piessens.
36. Lokale politie verder leiden van herstructurering naar finalisering Zonaal veiligheidsplan 2014-2017 In 2013 bepaalde de zonale veiligheidsraad van de politiezone Sint-Niklaas de prioriteiten waarrond de politie van 2014 tot 2017 projectmatig zal werken. Dit vond zijn neerslag in het zonaal veiligheidsplan 2014-2017 dat intussen werd gelezen en goedgekeurd door o.a. de gemeenteraad, de minister van Binnenlandse Zaken en de minister van Justitie. Het volledige zonaal veiligheidsplan vindt u als bijlage. Hieronder leest u een samenvatting van de projecten binnen de rubriek ‘veiligheid en leefbaarheid’.
Jaarverslag 2013
- 71 -
Stad Sint-Niklaas
Project 1: bevorderen van de leefbaarheid in de stadskern Een kwart van de geregistreerde criminaliteit vindt plaats in de stadskern, georiënteerd rond de Grote Markt, Hendrik Heymanplein, de uitgaansbuurt en de stationsomgeving. Via dit project wil de politie geïntegreerd en integraal werken rond verschillende fenomenen die de stadskern belasten, zoals uitgaansoverlast en criminaliteit, diefstal en drugs, en wil ze het onveiligheidsgevoel van de gebruikers van de stadskern doen afnemen door nog meer zichtbaar en aanspreekbaar op straat aanwezig te zijn. Dit gebeurt door de gerichte inzet van alle operationele diensten, waarin ook een belangrijke rol wordt toegekend aan de wijkinspecteurs. Project 2: bevorderen verkeersveiligheid Het garanderen van een veilige mobiliteit voor iedereen begint in de eerste plaats door een volgehouden handhaving rond steeds weerkerende thema’s. Dit blijft een belangrijke kerntaak voor de politie. Daarnaast wil de politie met dit project ook investeren in een verkeersveiligheidsbeleid dat maatregelen stimuleert op vlak van infrastructuur, educatie, voorlichting en communicatie met als doel het aantal verkeersongevallen te doen afnemen. Hierin zit ook de verdere uitbouw van haar ereputatie vervat. Door meer verkeersacties aan te kondigen en resultaten mee te geven, wil de politie het verkeersgedrag van weggebruikers beïnvloeden en de bevolking de idee geven dat ze op elk moment van de dag kan worden gecontroleerd. Project 3: voorkomen en doen afnemen van inbraken in gebouwen Het aantal pogingen en effectieve inbraken in woningen en gebouwen kent al jaren een stijgende tendens, niet alleen in Sint-Niklaas, maar in heel het arrondissement. Het blijft daarom van belang dit fenomeen projectmatig aan te pakken en het via verschillende invalshoeken te bestrijden in samenwerking met verschillende lokale en bovenlokale partners. Verder moet de zone op zoek naar nieuwe methodes om de bevolking pro-actief te betrekken bij dit misdrijf, o.a. via de sociale media. Het fenomeen doet zich voor in alle wijken van de stad, waardoor ook de wijkinspecteurs een belangrijk schakel vormen in het preventieve en onderzoeksmatige onderdeel van dit project, maar ook in de nazorg. Project 4: informaticafraude Binnen de economische en financiële misdrijven kent informaticacriminaliteit een enorme stijging. Informaticacriminaliteit of -fraude omvat het geheel van informaticamisdrijven waarbij de informaticaomgeving wordt gebruikt om misdrijven te plegen De meeste van deze handelingen hebben betrekking op informaticafraude en meer in het bijzonder fraude gelinkt aan betaalmiddelen of hebben betrekking op het internet. Met dit project wil de zone de kwaliteit van de eerstelijnsvaststellingen doen toenemen, zodat de politieambtenaar in staat is het slachtoffer te informeren en raad te geven, een goed dossier op te bouwen en kleine onderzoeken uit te voeren. Project 5: bestrijden van fietsdiefstal Al decennialang vormt fietsdiefstal in absolute aantallen het meest voorkomende criminaliteitsfenomeen in de stad, maar nog nooit werd het projectmatig aangepakt. Het fenomeen wordt vaak stiefmoederlijk behandeld, maar heeft vaak een grote impact op het slachtoffer. Doel is in de eerste plaats een integrale en geïntegreerde aanpak uit te werken met verschillende partners. Daarnaast wil de politie met dit project de aangiftebereidheid verhogen en nog meer inzetten op preventie.
Jaarverslag 2013
- 72 -
Stad Sint-Niklaas
Aankoop 21 camera’s voor kerngebied De gemeenteraad ging in 2013 akkoord met de aankoop van 21 camera’s die in 2014 geplaatst worden in het kerngebied van de stad. De camerabeelden van de camera's die geïnstalleerd zijn op het openbaar domein worden geregeld gebruikt in het raam van politionele dossiers met een gerechtelijke finaliteit (= daders van misdrijven opsporen), maar ook met een bestuurlijke finaliteit (= beheer evenementen, beheer overlast). Daarnaast gebruikt de politie de camerabeelden ook voor het beheer van de mobiliteit en voor hulp en ondersteuning. De beelden kunnen op drie plaatsen bekeken worden: in de meldkamer en commandokamer van de politie en in de commandokamer in het stadhuis.
37. Brandweer efficiënt inzetten en een degelijke brandpreventie organiseren 2013 was voor de stedelijke brandweerdienst een overgangsjaar. Op het federale niveau krijgt de brandweerhervorming stilaan maar zeker vaste grond. De hulpverleningszone is nu omgevormd tot de Operationele pré-zone Waasland met rechtspersoonlijkheid. Verschillende werkgroepen bereiden zonale projecten voor die door de technische commissie (de commandanten van de 7 korpsen + de zonecoördinator) en de zoneraad (de burgemeesters van de 7 gemeenten + de zonecoördinator, worden bekrachtigd. Enkele medewerkers van onze dienst hebben een belangrijke inbreng in deze werkgroepen. Los van de zonale ontwikkelingen dient de huidige organisatie operationeel te blijven. Zowel personeel als materieel dienen steeds adequaat te kunnen worden ingezet ten dienste van de bevolking. In 2013 werd het personeel geconfronteerd met de zonale opleidingen Binnenbrandbestrijding en Beveiliging Openbare Weg. Dit betekende een extra inspanning bovenop de reguliere opleidingen in het eigen korps. Op personeelsvlak werden 7 vrijwilligers (na hun opleiding van één jaar) benoemd in vast dienstverband. Voor de functie van beroepsbrandweerman/vrouw-autobestuurder werden aanwervingsproeven georganiseerd waarna 1 kandidaat werd aangeworven op proef. Tevens werden aanwervingsproeven voor vrijwilliger georganiseerd. In december 2013 werden 10 aspirant-vrijwilligers door de Gemeenteraad aangesteld op proef. In 2013 werd een aanvang genomen met de heraanleg van de personeelsparking Gasmeterstraat. In fase 1 werd de sanering uitgevoerd. Deze werken werden in 2013 afgerond. De aanleg van de parking zelf zal in het voorjaar 2014 plaatsvinden. Volgend (interventie)materiaal werd aangekocht: - droogpakken voor de duikers (12 stuks); - overalls voor RED teamleden (11 stuks); - levering dienstkledij (met 75% subsidies door FOD Binnenlandse Zaken); - 2 loopbanden voor in de fitnessruimte; - …
Jaarverslag 2013
- 73 -
Stad Sint-Niklaas
Het contact tussen de brandweer en de Sint-Niklase bevolking beperkt zich niet tot rampspoedige gebeurtenissen. Ons korps stond tijdens de opendeurdagen op 5 en 6 oktober ook in de kijker. Tijdens het mooie weekend (waarin eveneens de vernieuwde Stationsstraat werd geopend) kwamen vele bezoekers kennismaken met de brandweerkazerne en het materieel. De brandpreventieadviseurs hebben een volledige didactische stand uitgewerkt met allerlei tips rond brand- en CO-preventie in de woning. Het hele jaar door trouwens kunnen burgers beroep doen op de expertise van onze brandpreventieadviseurs. Ons klimteam heeft in 2013 ook een speciale opdracht tot een goed einde gebracht nl. het Mariabeeld op de O.L.V.-kerk terug in de spotlights plaatsen. Een voorbeeld van synergie tussen de brandweer, de stadsdiensten, Eandis en de kerkfabriek. Voor een gedetailleerd overzicht van de activiteiten verwijzen wij naar de omvangrijke bijlage.
Jaarverslag 2013
- 74 -
Stad Sint-Niklaas
Jaarverslag 2013
- 75 -
Stad Sint-Niklaas
Een moderne, klantgerichte en financieel gezonde organisatie 38. De bevolking centraal stellen in de dienstverlening Klachtenbehandeling gecentraliseerd in ‘klachten- en ombudsdienst’ Met de komst van ombudsvrouw Sofie Anthuenis, in april 2013, werd de werking van de stedelijke klantendienst geheroriënteerd, zoals bepaald in het gemeentelijk reglement en in de functiebeschrijving van de ombudsvrouw. Voortaan is er één aanspreekpunt voor de klachtenbehandeling. Burgers kunnen met meldingen én klachten terecht bij de ‘klanten- en ombudsdienst’ in het stadhuis. Nieuw is ook dat de ombudsvrouw niet alleen de klachtenbehandeling coördineert, maar ook het geheel van het meldingenbeheer aanstuurt. Hierna volgt een samenvatting van de werking van de klanten- en ombudsdienst in 2013. In het ‘reglement participatie van de burger en klachtenbehandeling’ van 27 januari 2012 werd de dienst ‘meldpunt en ombudsdienst’ gedefinieerd. Deze benaming werd in de loop van 2013 gewijzigd naar ‘klanten- en ombudsdienst’. De dienst omvat het meldpunt (backoffice klantendienst), de ombudsdienst en, als een afzonderlijke entiteit, het meldpunt discriminatie. De klanten- en ombudsdienst is het centrale aanspreekpunt voor meldingen enerzijds en klachten anderzijds. Ook het eerste contact voor het meldpunt discriminatie verloopt via de klantendienst. Het was de bedoeling dat deze dienst zijn intrek zou nemen in het vroegere kantoor van de ombudsdienst in de Parkstraat vanaf de indiensttreding van de nieuwe ombudsvrouw op 1 april. De aanpassingswerken die hiervoor dienden te gebeuren aan dit kantoor, waren echter zo ingrijpend dat werd besloten om deze verhuis niet te laten doorgaan. Het meldpunt discriminatie heeft dus zijn locatie voorlopig behouden en de ombudsdienst is tijdelijk ondergebracht bij de klantendienst, d.i. bij de dienst communicatie, in afwachting van een permanente huisvesting. Ook de implementatie van een nieuw softwarepakket voor de registratie van meldingen werd uitgesteld. In de loop van 2013 werd de klanten- en ombudsdienst mee betrokken bij een aantal veranderingstrajecten in de ruimere organisatie, meer bepaald het project dienstverlening, waar het concept ‘dienstensupermarkt’ verder wordt uitgebouwd. Meer gedetailleerde cijfers over de werking van de klanten- en ombudsdienst zijn terug te vinden in de bijlage, maar de meest opvallende cijfers zijn de volgende: -
In 2013 werden 3.559 signalen geregistreerd, een stijging met bijna 10% t.o.v. vorig jaar. Dit is het hoogste aantal sinds de opstart van de klantendienst in 2004 en een verderzetting van de gestage groei van de voorbije jaren. Meer dan de helft (54%) van de meldingen wordt behandeld door de dienst openbare werken. De meeste meldingen komen telefonisch (31%) terecht bij de klantendienst of via e-mail (25%).
-
In 2013 werden 8 eerstelijnsklachten geregistreerd. Dit is veel minder dan de voorgaande jaren, maar dit heeft te maken met de indiensttreding van de ombudsvrouw op 1 april. Vanaf dat moment werden alle klachten samen geregistreerd onder ombudsdienst. Voor de periode april – december werden bij de ombudsdienst 69 dossiers geopend.
Jaarverslag 2013
- 76 -
Stad Sint-Niklaas
Communicatie Communicatiecampagne ‘Natuurlijk groen, gewoon doen’ plaatst ecologisch groenbeheer in de kijker Het stadsbestuur maakt steeds meer werk van een ecologisch groenbeleid, in het bijzonder in het stedelijk gebied. Al jarenlang worden geen pesticiden meer gebruikt bij het onderhoud van groen en verhardingen. De kruidgroei wordt aangepakt met alternatieve, milieuvriendelijke technieken. Op tal van plaatsen zijn nieuwe, waardevolle groenelementen geïntegreerd in het stadsbeeld. In nieuwe woonprojecten en op de begraafplaatsen krijgt openbaar groen een prominente plaats. Door extensief groenbeheer ontstaan er nieuwe kansen voor de diversiteit van fauna en flora. Om het belang van deze ecologische aanpak nog nadrukkelijker in de verf te zetten, pakte het stadsbestuur in het voorjaar van 2013 uit met een langlopende, structurele communicatiecampagne onder de noemer ‘Natuurlijk groen, gewoon doen’. Bestaande en nieuwe initiatieven, zoals de Keltische bomenhoroscoop op De Ster, de verspreiding van gratis zakjes bloemenzaad en het ganzenbord rond ecologisch groenbeheer, werden in het teken van de nieuwe communicatiecampagne geplaatst. Stad Sint-Niklaas actief op sociale media Het stadsbestuur communiceert al enkele jaren via sociale media. Sinds begin 2013 gebeurt dat ook op basis van een duidelijk omschreven visie en strategie. Facebook en Twitter worden nu standaard opgenomen in de mediamix die het stadsbestuur hanteert bij de planning van communicatieacties. Om het sociale mediabeleid in goede banen te leiden werd een afsprakennota vastgelegd en een handleiding verspreid. Eind 2013 volgden 2.700 mensen de Facebookberichten van de stad SintNiklaas en had het stadsbestuur 1.500 volgers op Twitter. Beeldbank Sint-Niklaas online In juni 2013 lanceerde het stadsbestuur de ‘Beeldbank Sint-Niklaas’. Het gaat om een gebruiksvriendelijk multimediaal platform voor foto’s, ingescande documenten, plannen, videofragmenten en audiobestanden. De Beeldbank maakt het mogelijk bestanden duurzaam te bewaren, efficiënt te inventariseren en snel en eenvoudig terug te vinden. Opzoeken kan onder meer op titel, plaats of datum. Elk beeld valt onder een vaste categorie en wordt aangevuld met verschillende trefwoorden. Voor het stadsarchief is de stedelijke beeldbank een belangrijk instrument voor het intern beheer van het beeldarchief. Via dit stedelijk platform worden de digitale bestanden bovendien ook consulteerbaar voor de andere stadsdiensten. Via de publieke website van de Beeldbank kunnen beelden ook getoond worden aan het grote publiek. Online tentoonstellingen, historische beeldcollecties, fotomateriaal over grote evenementen of presentaties van de werking van diensten… Dit zijn slechts enkele voorbeelden van mogelijke manieren om afbeeldingen te ontsluiten voor iedereen. Opvallende beeldcampagne promoot ‘500 jaar markt’ De donderdagse marktdag op het grootste marktplein van het land bestond in 2013 precies 500 jaar. Deze bijzondere verjaardag werd op zaterdag 22 en zondag 23 juni gevierd met een feestelijk marktevenement. Heel de zomer liep er in de Bib en in het stadhuis ook een dubbeltentoonstelling, waarmee het marktleven door de eeuwen heen geëvoceerd werd. Het stadsbestuur ontwikkelde voor deze bijzondere verjaardag een originele promotiecampagne, onder meer verwijzend naar de talrijke vintage- en retroproducten die op het tweedaagse marktevenement werden aangeboden.
Jaarverslag 2013
- 77 -
Stad Sint-Niklaas
Folder kondigt volksraadpleging aan Het stadsbestuur ontwikkelde en verspreidde een folder waarin het onderwerp van de volksraadpleging van zondag 1 september 2013 op een objectieve manier werd uiteengezet. Aan de kiesgerechtigde inwoners vanaf 16 jaar werd die zondag deze vraag voorgelegd: ‘ Moet het stadsbestuur instaan voor de huis-aan-huisophaling van het restafval?’ In de folder waren een aantal praktische instructies opgenomen, evenals een toelichting van het stadsbestuur over het onderwerp van de raadpleging. Verder bevatte de publicatie ook de gemotiveerde nota bij het verzoekschrift tot het houden van de volksraadpleging. Op 1 september brachten 10.533 Sint-Niklazenaren hun stem uit. Dat is 14,35% van het aantal inwoners op 2 augustus 2013 (= 73.378) en 17,60% van de kiesgerechtigden. 23 stemmen waren blanco of ongeldig. 10.510 stemmen waren dus geldig. Omdat meer dan 10% van de inwoners aan de volksraadpleging had deelgenomen, werd overgegaan tot de stemopneming. Van de 10.510 personen die een geldige stem uitbrachten, stemden 8.868 ja op bovenstaande vraag (84,19% van de stemmers), 1.642 stemden neen (15,59% van de stemmers), 0,22% was blanco of ongeldig. ‘Sint-Niklaas fietst’: eerste stap van communicatiestrategie rond fietsvriendelijke stad Sint-Niklaas wil een fietsstad worden. Het stadsbestuur maakte dit in de loop van 2013 duidelijk aan de bevolking aan de hand van een communicatiecampagne en een aantal concrete acties. Tijdens de zomermaanden waren er in de stadskern levensgrote fotopanelen te zien van fietsende SintNiklazenaren, onder de slogan ‘De fiets… heeft iets’. Op 21 september 2013 brachten 60 stadsgenoten frisse ideeën aan voor een fietsvriendelijke stad. Hun voorstellen en suggesties werden samengebracht in een rapport dat mee aan de basis ligt van het fietsactieplan van het stadsbestuur. Het rondetafelgesprek vormde voor het stadsbestuur ook de eerste aanzet om individuele burgers en vertegenwoordigers van het middenveld (advies- en dorpsraden, wijkcomités, fietsersbond en lokale middenstand) samen te brengen rond een specifiek verkeersthema. In die zin kan het initiatief als proefproject gelden voor een verder participatietraject rond mobiliteit in de stad. In het najaar werden in de binnenstad vier fietsstraten ingericht, kregen doorlopende straten een aangepaste signalisatie en werd de Stationsstraat voetgangerszone. Feestelijke opening nieuwe Stationsstraat In de loop van 2013 werd de Stationsstraat omgevormd tot een aangename winkelwandelstraat, met terrassen, waterpartijen en veel groen. In september waren de werken achter de rug. Het stadsbestuur communiceerde intensief over de uitvoering van de werken om handelaars, bewoners en bezoekers systematisch op de hoogte te houden van de stand van zaken op de werf. Met dat doel werd in de Stationsstraat onder meer een infopunt geopend, dat dagelijks open was. De feestelijke opening, in aanwezigheid van Vlaams minister Joke Schauvliege en provinciegouverneur Jan Briers, vond plaats op zaterdag 5 oktober 2013. Duizenden inwoners kwamen de prachtig vernieuwde straat bekijken. Eind december werd de vernieuwde Stationsstraat ingericht als voetgangerszone. Publieksbevraging witboek Het Sint-Niklase stadsbestuur lanceerde begin 2013 het ontwerpwitboek voor de bestuursperiode 2013-2018. Inwoners konden van 28 januari tot 15 maart 2013 reageren op de ontwerptekst voor het witboek. Ook het ontwerpbeleidsplan van het OCMW werd voorgelegd aan het publiek. Zowel via de websites van de stad en het OCMW als via papieren invulformulieren konden inwoners hun reacties kwijt. In de stadsreprografie werden 1.000 exemplaren van het witboek van de stad en 800 exemplaren van het ontwerpbeleidsplan van het OCMW gedrukt. Op de website van de stad werd de startpagina over het witboek 1.149 keer uniek geraadpleegd. In totaal ontving de dienst communicatie 186 individuele reacties (94 via de website of via e-mail en 92 op papier), van 154 verschillende
Jaarverslag 2013
- 78 -
Stad Sint-Niklaas
personen. Deze werden verwerkt in een rapport en doorgegeven aan de beleidsondersteunende cel voor verdere bespreking. Perscentrum Vredefeesten Tijdens de Vredefeesten in september 2013 werkte de dienst communicatie actief mee in het splinternieuwe perscentrum. Dit perscentrum, geïnstalleerd in de vergaderzaal van de toeristische dienst, was drie dagen lang het centrale aanspreekpunt voor persmedewerkers op het stadsfestival (interviews, informatie, ballonvluchten, toegangsbandjes) en de locatie van waaruit we de communicatie voerden (persberichten, websites, beeldmateriaal, sociale media). In het perscentrum stonden computers, wifi, werkruimte en interviewruimte voor persmedewerkers ter beschikking. Het perscentrum werd opgezet in samenwerking met dienst evenementen en bemand door een vrijwilliger van de Vredefeesten en een medewerker van dienst communicatie. Het perscentrum werd door pers én eigen medewerkers beschouwd als een grote meerwaarde tijdens de Vredefeesten. Digitale communicatie Naast het luik printmedia was er in 2013 ook extra aandacht voor de digitale communicatie bij grote evenementen en campagnes. Voor Vredefeesten, Stad van de Sint en Sint-Niklaas Wintert werd in samenspraak met de andere betrokken stadsdiensten een digitaal draaiboek opgesteld. In dit draaiboek werden afspraken gemaakt rond eenduidig en gepland communiceren op de stedelijke website, campagnesites, nieuwsbrieven, stadstelevisie en sociale media. Veggieplan Sint-Niklaas Het stadsbestuur stelde in 2013 het Veggieplan Sint-Niklaas voor. Het plan is een handige 'survivalgids' voor vegetariërs, sympathisanten, lekkerbekken, nieuwsgierigaards en andere gewone mensen. Het toont de horecazaken in Sint-Niklaas die een degelijk vegetarisch aanbod hebben op hun menu. Een 30-tal restaurants haalden het Veggieplan Sint-Niklaas dankzij hun gevarieerde kaart.
ICT-vernieuwing In 2013 heeft de dienst ICT sterk ingezet op het bouwen van de fundamenten voor de digitalisering van de organisatie. De focus lag op het verder uitbouwen van verschillende organisatiebrede projecten die de basis moeten vormen van de toekomstige ‘midoffice’. Uiteraard gaat een belangrijk deel van onze tijd naar het ondersteunen van het bestaande netwerk en de gebruikers. We volgen ook de technologische evolutie op de voet om de omgeving mee te kunnen laten evolueren als vertrekpunt voor een betere dienstverlening. Midoffice De zogeheten midoffice is een verzameling van softwarecomponenten die de doorstroming van informatie binnen de organisatie verbeteren en het beheer van dossiers, gebouwen en beleidsinformatie stroomlijnen. Deze midoffice wordt stelselmatig verder uitgebouwd. Volgende componenten van de midoffice kenden in 2013 een voortraject en worden in 2014 verder geïmplementeerd: - een Facility Management Informatiesysteem waarmee gebouwen, terreinen, technische installaties en voorraden kunnen worden beheerd; - het BBC-systeem dat vanaf 1/1/2014 de nieuwe beleids- en beheerscyclus ondersteunt; - E-Besluit toepassing om het voorbereiden, indienen en notuleren van dossiers voor gemeenteraad en schepencollege te vereenvoudigen. Volgende projecten werden in 2013 gerealiseerd: - uitbreiding van het publiek en draadloos internet; - de vernieuwing van de kopieermachines en printers met als doel de vermindering van het papierverbruik door gedigitaliseerde documentenstromen; - start van digitaal college en gemeenteraad door gebruik te maken van tablets. Telefonie Het telefonie vernieuwingsdossier werd afgerond met integratie van het Sinbad en de 4 sporthallen. Tevens werd het nieuw nummerplan actief voor de stadsdiensten.
Jaarverslag 2013
- 79 -
Stad Sint-Niklaas
Om de besparing ten volle te kunnen realiseren, werd er in 2013 een nieuwe toewijzing een een telecom provider gedaan wat ons toelaat de interne en externe belkosten en de kosten voor het mobiele dataverkeer sterk te verminderen.
Jaarverslag 2013
- 80 -
Stad Sint-Niklaas
39. Een modern personeelsbeleid voeren met een efficiënte organisatie Automatisering van de evaluatiecyclus In 2013 werd een aanvang genomen met de automatisering van de evaluatiecyclus voor het personeel. Na een opleiding voor alle evaluatoren werd de verslaggeving van de functioneringsgesprekken vanaf de maand april ingebracht via e-aphrodite. De automatisering heeft het voordeel dat alle verslagen die ingebracht worden voortaan rechtstreeks raadpleegbaar zijn voor de medewerker en de leidinggevende. Verder is er het automatische mailverkeer dat te ondernemen acties aanstuurt. De dienst personeel kan dankzij het digitale verloop van de verslaggeving het proces beter opvolgen en bewaken. Bovendien biedt dit extra mogelijkheden naar correcte en actuele rapportering toe. In het najaar van 2013 werden alle voorbereidingen getroffen om eveneens de automatisering van de evaluatie- en planningsgesprekken mogelijk te maken vanaf 2014. Verandertraject bij de reinigingsdienst Het college besliste om met ingang van 1 januari 2014 samen te werken met het intergemeentelijk samenwerkingsverband MIWA voor de huisvuilophaling. De huisvuilfracties die huis-aan-huis worden opgehaald werden toegewezen aan MIWA met uitzondering van de PMD-ophaling. Er werd beslist om, naast de PMD-ophaling, ook de basistaken van de reinigingsdienst bij het stadsbestuur te houden: ophalen van containers bij stadsdiensten, leegmaken van papierkorven, kolkenzuigen, vegen, ophalen sluikstorten,… Een deel van de medewerkers van de reinigingsdienst diende in dit kader geheroriënteerd te worden naar andere diensten. Het veranderingstraject werd voorafgegaan door tal van vakbondsonderhandelingen. Er werd eveneens op vraag van de vakbonden een volksreferendum georganiseerd met de bedoeling de huisvuilophaling blijvend door de stedelijke reinigingsdienst te laten gebeuren. Het college besliste op basis van de uitslag van het referendum om haar uitbestedingsplannen aan te houden. De dienst loopbaanbegeleiding stippelde een heroriënteringstraject voor de medewerkers van de dienst uit waarbij medewerkers vooreerst geïnformeerd en individueel bevraagd werden rond loopbaanwensen. Op 1 januari 2014 startten 17 medewerkers op een andere dienst. De overige konden op de reinigingsdienst blijven werken voor het opnemen van de basistaken en de PMDophaling. Wijzigingen RPR In het kader van de besparingsmaatregelen werden na grondig sociaal overleg een aantal wijzigingen doorgevoerd in de rechtspositieregeling. De regelingen rond de zaterdagvergoeding en de toelage onverwachte oproep, het verlofstelsel en de evaluatieprocedure werden bijgestuurd. Enkele voorbeelden: het aantal vakantiedagen werd van 34 dagen naar 30 dagen teruggebracht met aanvullend verlof op basis van duur van tewerkstelling bij stad en OCMW. Voortaan is er een doorloopcyclus van 2 jaar + 6 maand mogelijk bij evaluaties met een ongunstig evaluatieresultaat. Na een ongunstige evaluatie wordt een verbetertraject uitgestippeld van 6 maanden. Indien de ongunstige evaluatie na het verbetertraject aanblijft kan ontslag volgen. Voorheen was er een cyclus van 2 jaar + 2 jaar + 6 maand. In de gemeenteraad van 25 oktober 2013 werden deze wijzigingen goedgekeurd. De medewerkers werden via de gebruikelijke kanalen geïnformeerd.
40. De stadsfinanciën gezond houden door een zuinig en selectief beleid Voor meer informatie over het gevoerde financiële beleid verwijzen we naar de toelichting bij de jaarrekening.
Jaarverslag 2013
- 81 -
Stad Sint-Niklaas
Bijlagen U kan deze bijlagen raadplegen op de website www.sint-niklaas.be (rubriek documenten) of aanvragen bij de dienst beleidsondersteuning (tel. 03 778 30 63 of e-mail
[email protected]). 1. Bevolking Loop van de bevolking in 2013, bevolkingsevolutie, bevolkingscijfers en bevolkingspiramiden per deelgemeente. 2. Burgerlijke stand Overzicht van het aantal geboorten, adopties, huwelijken, echtscheidingen en overlijdens. 3. Logistiek Chronologisch overzicht van de aankopen per dienst in 2013. 4. Ruimtelijke planning Overzicht van de RUP’s, rooilijnplannen, aankopen, schaderegelingen, verkopen, verkavelingen met wegenaanleg, grond- en pandenbeleid en allerlei andere activiteiten van de dienst in 2013. 5. Museum Een gedetailleerd overzicht van de werking van het museum in 2013. 6. Onderwijs Statistiek van de schoolbevolking in het schooljaar 2013-2014. 7. Academies Overzicht van de activiteiten in de stedelijke academie voor muziek, woord en dans (SAMWD) en van de tentoonstellingen en de projecten van de stedelijke academie voor schone kunsten (SASK). 8. Internationale samenwerking Een terugblik op het werkingsjaar 2013 en van de subsidies in deze sector. 9. Klantendienst en klachtenbehandeling Een overzicht van de activiteiten van de klantendienst, waarbij vooral aandacht uitgaat naar een analyse van de meldingen en klachten. 10. PBW Uitgebreid jaarverslag van de gemeenschappelijke interne dienst preventie en bescherming op het werk (voor het stadsbestuur; de lokale politie; de Sint-Niklase sport-, spel- en recreatiecentra, stedelijk onderwijs). 11. Politiezone Zonaal veiligheidsplan 2014-2017. 12. Brandweer Overzicht van het aantal tussenkomsten, acties inzake brandpreventie, opleiding, aankopen en samenwerkingsverbanden van de brandweer.
Jaarverslag 2013
- 82 -
Stad Sint-Niklaas
