JAARVERSLAG 2011
Voorwoord The Hunger Project:
een lean and meaningful organisatie Jaarverslagen zijn er om terug te kijken op het afgelopen jaar. Dat is prima, want zo kunnen we verantwoording afleggen hoe we de gelden die ons ter beschikking zijn gesteld hebben besteed. Als u het jaarverslag leest, zult u onder de indruk raken van The Hunger Project. Iedereen die ons werk kent raakt onder de indruk van de effectiviteit en efficiëntie van onze organisatie in Nederland en in de landen die wij ondersteunen. Daardoor stijgt onze fondsenwerving sterk, ondanks de crisis. We werden het afgelopen jaar beloond door vele bestaande gulle gevers en een groot aantal nieuwe investeerders; investeerders in het bestrijden van armoede en chronische honger. Dit met een organisatie die lean and meaningful is: onze overheadpercentages zijn laag en we meten steeds beter hoe onze programma’s werken, zodat we kunnen aantonen dat de gelden die we besteden daadwerkelijk de chronische honger en armoede bestrijden. Vooruitkijkend naar 2012 hoop ik dat we weer sterk stijgen in fondsenwerving, zodat we nog meer mensen uit de chronische honger en armoede kunnen bevrijden. Op deze plaats wil ik het bestuur, de directie, de vele vrijwilligers en onze investeerders en supporters hartelijk danken voor hun inzet en commitment. Onze gezamenlijke uitdaging voor 2012 is − naast de groei in fondsenwerving en groei in aantal investeerders − het communiceren van onze werkwijze. We willen dat anderen uiteindelijk ons werk voortzetten, omdat zij overtuigd raken van onze werkwijze. Een werkwijze die zich kenmerkt door het veranderen van de mentaliteit in de landen die we ondersteunen, zodat mensen hun eigen toekomst ter hand nemen. Waarin wij ze financieel stimuleren in onze overtuiging dat elk mens recht heeft op een menswaardig bestaan.
“The Hunger Project ondersteunt mensen om op eigen kracht een toekomst op te bouwen zonder honger”
2
Carel van Bemmelen Voorzitter The Hunger Project Nederland
3
Introductie Facts & Figures •
117 clusters van Afrikaanse dorpen werken via de epicentrumstrategie zelf aan het einde van hun honger
• Ruim 1,1 •
•
Programmalanden
miljoen mensen werden voorgelicht over hiv/aids en gender-gelijkheid
45.179 mensen, waaronder 32.710 vrouwen deden mee aan het microfinancieringsprogramma in
• Afrika: Benin, Burkina Faso, Ethiopië, Ghana, Malawi, Mozambique, Senegal en Oeganda
Afrika en spaarden samen 1.631.003
• Azië: Bangladesh en India
dollar
22 rurale banken van de epicentra zijn inmiddels door de overheid erkend als officiële bank
• Meer dan 84.000
• Latijns-Amerika: Mexico en Peru
vrouwelijke verkozen dorpsraadsleden in India volgden het leiderschapsprogramma
Partnerlanden Landen: Nederland, Australië, Canada, Duitsland, Japan, Nieuw-Zeeland, Zweden,
6
12
332
> 375.000
35 mln
WERKNEMERS 4.6 FTE - IN NEDERLAND
PROGRAMMALANDEN
WERKNEMERS WERELDWIJD
GETRAINDE VRIJWILLIGERS
BEREIKTE MENSEN
Inkomsten wereldwijd
Besteding inkomsten Nederland
Zwitserland, Groot-Brittannië, Verenigde Staten (hoofdkantoor in New York)
Hoofdkantoor New York
7% aan fondsenwerving 2.341.255 euro inkomsten in Nederland
21% voor de programma’s in 2012
12.355.000 dollar inkomsten wereldwijd*
4% aan interne organisatie 4% aan bewustwording
64% voor de programma’s in 2011
* Deze voorlopige cijfers moeten nog worden bevestigd door de Amerikaanse accountant.
4
5
Inhoud
6
Voorwoord
3
Introductie: Facts & Figures
4
Hoofdstuk 1: Context, missie en methodiek
8
Hoofdstuk 2: Hoogtepunten in 2011
14
Hoofdstuk 3: Resultaten
18
- Benin
21
- Malawi
26
- Ghana
28
- India
30
- Monitoring en evaluatie
33
Hoofdstuk 4: The Hunger Project Nederland
36
Hoofdstuk 5: Fondsenwerving
42
- Acties voor The Hunger Project
50
Hoofdstuk 6: Communicatie
52
Hoofdstuk 7: Interne organisatie
58
Hoofdstuk 8: Financiën
66
- Verkorte jaarrekening
71
- Staat van baten en lasten over 2011
72
- Lastenverdeling en toerekening aan de doelstelling
73
Bijlagen
74
- Meerjarenbegroting
75
- Controle
76
- Verantwoordelijkheidsverklaring
78
- Bedrijven, partners en fondsen 2011
80
7
1 Context, missie en methodiek Investeren in het einde van chronische honger
“Alleen de mensen zelf kunnen een duurzame beëindiging van de honger realiseren”
Een wereld zonder chronische honger is heel goed mogelijk. Door te investeren in mensen. Door mensen weerbaar te maken en ze te stimuleren
Context honger en armoede
om zelf hun eigen toekomst op te bouwen. The Hunger Project is ervan
Er is voldoende voedsel op de wereld om iedereen te voeden. En toch leven
overtuigd dat alleen de mensen zelf een duurzame beëindiging van de
wereldwijd ongeveer 925 miljoen mensen met chronische honger (Bron: FAO
honger kunnen realiseren. Voorwaarde is dat ze de benodigde capaciteiten
2010). Zij zijn ondervoed en krijgen dag in dag uit te weinig voedingsstoffen binnen.
ontwikkelen en kansen herkennen en grijpen. Dáár investeren wij in.
Hun ondervoeding maakt het lastig om te leren, te werken of een actief leven te leiden. Ondervoeding is vooral schadelijk voor vrouwen en kinderen. Kinderen met
Missie
chronische honger groeien minder snel dan gezonde kinderen, ontwikkelen zich
The Hunger Project zet zich in voor een wereld zonder chronische honger.
trager en zijn kwetsbaarder voor ziektes en infecties. Het grootste gedeelte van mensen met chronische honger leeft op het platteland. Getalsmatig leven in Azië
Visie
de meeste mensen met honger, gevolgd door Sub-Sahara-Afrika.
“Deelnemers inspireren elkaar en werken samen”
The Hunger Project beschouwt mensen met chronische honger niet als slachtoffers, maar ziet hen als krachtige individuen. Mensen die hun eigen honger kunnen beëindigen
Chronische honger heeft niet alleen te maken met de beschikbaarheid en verdeling
als zij in staat zijn hun capaciteiten te ontwikkelen, kansen te herkennen en te benutten.
van voedsel. Ook sociale condities zoals familie-inkomen, gezondheid, onderwijs, leefomgeving, mensenrechten en maatschappelijke positie spelen een rol. In rurale
Kernelementen
gebieden zijn mensen vaak minder geschoold en hebben ze vaak weinig of geen
De aanpak van The Hunger Project is gebaseerd op drie kernelementen.
toegang tot een functionerende markt. The Hunger Project richt zich daarom op
Gecombineerd zorgen deze elementen ervoor dat mensen hun eigen kracht
mensen met chronische honger op het platteland.
ontdekken en gebruiken. Ze stimuleren leiderschap en zelfvertrouwen. Zodat mensen zelf duurzame vooruitgang boeken bij de beëindiging van hun eigen chronische honger en armoede.
Mobiliseren van mensen om zelf in actie te komen The Hunger Project traint vrouwen en mannen en geeft hen inzicht in hun eigen
8
De drie kernelementen van The Hunger Project zijn:
capaciteiten en mogelijkheden. Via deze kennis, methoden en middelen kunnen zij zelf
• Mobiliseren van mensen om zelf in actie te komen
actie ondernemen om hun leven te verbeteren. Deelnemers aan de programma’s van
• Empowerment van vrouwen
The Hunger Project inspireren elkaar en werken samen. Door verantwoordelijkheid te
• Samenwerking met lokale overheden
nemen worden ze onafhankelijke regisseurs van hun eigen leven. 9
“Deelnemers maken zelf concrete en haalbare plannen”
Strategieën Zo volgen mensen op dorpsniveau Visie, Commitment en Actie (VCA)-workshops
Unieke situaties vragen om een unieke benadering. Een methode die in Azië
waarin zij hun dromen en visie op een betere toekomst vormgeven. Ze maken zelf
uitstekend werkt, kan om wat voor politieke, culturele, sociale, economische of
concrete en haalbare plannen om hun dromen te verwezenlijken. Met ondersteuning
geografische reden dan ook weleens helemaal de plank misslaan in Afrika of Latijns-
van The Hunger Project en met zo veel mogelijk lokale bronnen voeren zij deze
Amerika. Daarom bestaat er bij The Hunger Project niet zoiets als ‘dé oplossing’ of
plannen uit. The Hunger Project helpt vervolgens mee om gemeenschappen op
‘hét project’. Continu wordt op lokaal niveau onderzocht wat er ‘ontbreekt’ voor het
te bouwen waarin iedereen zich kan ontwikkelen. Zo krijgen mensen bijvoorbeeld
succesvol bestrijden van honger en armoede, en dáár wordt vervolgens aan gewerkt.
toegang tot microkredieten, scholing, gezondheidszorg en een voedselbank. In Afrika werkt The Hunger Project in 8 landen met een lokale staf aan de Empowerment van vrouwen
epicentrumstrategie. Via deze strategie wordt over een periode van zo’n acht
Vrouwen zijn verantwoordelijk voor het vervullen van de basisbehoeften van
jaar in vier fasen gewerkt naar zelfredzaamheid en ondernemerschap van rurale
hun gezin. Desondanks worden veel vrouwen systematisch buitengesloten en
gemeenschappen. Een epicentrum bereikt 10 tot 15 dorpen in een omtrek van
hebben ze geen toegang tot onderwijs, geld of invloedrijke posities. Uit studies
10 kilometer met een totale bevolking van 10.000 tot 15.000 mensen. Deze
blijkt dat de gehele gemeenschap de vruchten plukt zodra vrouwen in hun kracht
mensen werken samen om hun levensomstandigheden te verbeteren. Na het
staan en zich ontpoppen als leider. Vrouwelijke leiders zetten voedselzekerheid,
volgen van de VCA-workshops bouwt de bevolking zelf aan het epicentrum – een
onderwijs, gezondheid, corruptie en sociale uitsluiting op de agenda van hun
dienstencentrum in het midden van de regio. Hierin is een voedselbank gevestigd,
gemeenschappen.
leslokalen, een bibliotheek, een gezondheidscentrum en een door vrouwen gerunde
“Unieke situaties vragen om een unieke benadering”
bank waar microkredieten verstrekt worden. Rond het gebouw liggen gezamenlijk The Hunger Project maakt vrouwen en mannen bewust van die waarde van
bewerkte akkers.
vrouwen in het opbouwen van sterke lokale gemeenschappen. Vrouwen
“Vrouwelijke leiders zetten voedselzekerheid, onderwijs en gezondheid op de agenda”
krijgen de kans zich te ontwikkelen via alfabetiseringslessen, scholing en
Bij de inspanning van de bevolking om de leefsituatie te verbeteren is gelijkheid
leiderschapstrainingen. Zo kunnen vrouwen via de programma’s in Afrika een
tussen mannen en vrouwen essentieel. De bevolking wordt gestimuleerd om
beroep doen op microkredieten, waarmee ze kunnen investeren in een kansrijke
leiderschap te nemen om concrete plannen uit te voeren en krijgt ondersteuning
toekomst voor het hele gezin. En in India worden de vrouwen ondersteund om
in de vorm van microkredieten, alfabetiseringslessen en trainingen gericht op
optimaal gebruik te maken van hun politieke mandaat in dorpsraden en het
landbouwtechnieken en ondernemerschap. Er wordt nauw samengewerkt met
bijbehorende overheidsbudget.
lokale overheden, waarmee The Hunger Project afspraken maakt over passende infrastructuur, gezondheidszorg en onderwijsfaciliteiten. Een hecht partnerschap
Samenwerking met lokale overheden
met de lokale overheid draagt, samen met inkomsten-genererende projecten, bij
The Hunger Project werkt samen met overheden op districts- en dorpsniveau,
aan een onafhankelijk functionerend epicentrum. Het epicentrum is zelfstandig
omdat deze het dichtst bij de mensen staan. Het is hun taak om voorzieningen in
en zelfvoorzienend wanneer de gemeenschap het dienstencentrum met al haar
basisbehoeften zoals gezondheid, voeding, onderwijs en inkomen te organiseren.
functies zelfstandig kan beheren. En wanneer zij in staat is om de eigen behoeften
The Hunger Project wil deze taak niet overnemen, maar betrekt de lokale overheid
te formuleren en deze om te zetten in eigen actie en succesvolle onderhandeling
in alle stadia en op alle niveaus van de ontwikkeling van de gemeenschap. Zo
voor diensten van de overheid of andere organisaties.
“Gelijkheid tussen mannen en vrouwen is essentieel”
zorgen wij ervoor dat dorps- en districtsraden effectief kunnen werken en dat vrouwen een stem krijgen in de dorpsraad. Door de lokale overheid erbij te
In Azië werkt The Hunger Project in Bangladesh en India met een lokale staf
betrekken, kan The Hunger Project duurzame ontwikkeling waarborgen.
aan vrouwelijk leiderschap. Vrouwen worden ook in Azië gezien als de sleutel tot ontwikkeling naar het einde van structurele armoede en chronische honger.
Programmalanden
Door wijzigingen in wetten in India hebben vrouwen recht op een deel van de zetels
The Hunger Project is actief in 8 landen in Afrika (Benin, Burkina Faso, Ethiopië,
in de lokale politiek. The Hunger Project heeft haar programma’s hierop afgestemd
Ghana, Malawi, Mozambique, Oeganda en Senegal), in Bangladesh en India, en
en leidt vrouwen op tot effectieve leiders van hun gemeenschap. Hierdoor zijn
Mexico en Peru.
ze beter in staat hun rechten op te eisen en een toekomst op te bouwen zonder honger, armoede en ongerechtigheid.
10
11
The Hunger Project
Sustainable, vibrant, healthy rural communities free from hunger & poverty
Global Theory of Change
Government implementing community-driven anti-poverty strategies Human rights supported and protected
Decentralized political power
Formation of Country-Led Strategies
In India begeleidt The Hunger Project vrouwen in de dorpsraad naar effectief
Gender-based, rights-based country strategies
leiderschap, zodat ze echt wat kunnen betekenen voor hun gemeenschap. De vrouwen worden gedurende hun zittingsperiode van vijf jaar ondersteund en gecoacht bij hun werkzaamheden. Dat gebeurt vooral in de vorm van workshops
Strengthened partnerships with civil society
E ective donor/ investor cultivation
en bijeenkomsten. Ook stimuleert The Hunger Project vrouwen bij het vormen van
Strengthened multilateral collaborations
Increased resources
Electoral reform, decentralization in Bangladesh and India
Public policies reflect THP values/approach (national, international level)
Capitalizing on efforts
Strengthened partnerships with government
Replication and support of THP's approach to development
Replication of the THP model
federaties, omdat ze samen meer kunnen bereiken. Door samenwerking leren vrouwen allianties te vormen en zo druk uit te oefenen op de overheid. In de laatste
stellen. De vrouwen richten zich bijvoorbeeld op gezondheid, voeding, onderwijs, water of hogere inkomsten voor het gezin. En zij komen in actie tegen lang genegeerde problemen als huiselijk geweld, alcoholisme en corruptie.
emancipatie van met name vrouwen van de inheemse bevolkingsgroepen. Door het steunen en krachtiger maken van vrouwen worden ook daar hele gemeenschappen veerkrachtiger.
Theory of Change De visie van The Hunger Project op ontwikkeling is samengevat in een ‘Theory
Water, Environment, and Sanitation
People, especially children, are healthy
Government accountability ~ Less corruption
Good health care incl. HIV/ AIDS
Income Generation
Food Security
Wealth in village through investments in better homes, livestock, etc.
People in partner communities have enough to eat
Sustainable environment: water, sanitation, woodlots
Health and Nutrition
Good Governance
Wide access to/ use of social goods: health, education, water, etc.
Women participate in decision making processes at all levels
Violence against women reduced
Many small businesses
Good nutrition
Education End extreme hunger and poverty
Literacy & numeracy
More children in school
Shifts in Community Capacity and Conditions Gender Equity & Human Rights
Literacy & Education Increased adult literacy & increased access to skills training
Increased awareness of political, social, economic rights (especially women's rights)
Increased access to quality education for all children Income Generation
of Change’. De Theory of Change geeft weer hoe The Hunger Project denkt dat
Women have continued access to financial services
verandering plaatsvindt en hoe kleine acties grote impact kunnen hebben. De Theory of Change werd in 2010 en 2011 ontwikkeld door alle partner- en programmalanden en vormde de basis voor het nieuwe strategische plan 2012-2015.
Increased gender equity within the family & community
Increased awareness about environmental sustainability
Increased access to clean water & sanitation
Local government is responsive to community needs
Advocacy & Alliances
Improved agricultural systems
Movement toward food sovereignty
gemeenschappen, empowerment van vrouwen en samenwerken met lokale
Strengthened multilateral collaborations
Improvements in maternal and child health
Improvements in HIV/AIDS prevention and treatments
Good Governance
Improved legal protection and access to land
Food Security
de kruin. De wortels van het werk zijn de drie kernelementen: mobiliseren van
Increased access to/use of health services
Water, Environment, and Sanitation
Families are better equipped to meet household needs
Increased access to nutritious food at household & community levels
De Theory of Change leest als een ‘boom’, van de wortels via de stam naar
Health and Nutrition
Increased support & protection of indigenous cultures
NGE
“Vrouwen zijn de sleutel”
Movement toward gender equality
TAINABLE CHA
Ook in Latijns-Amerika werkt The Hunger Project aan het verbeteren van de
CYCLE OF SUSTAINABLE CHANGE
zetten zij campagnes op om andere vrouwen te mobiliseren om zich verkiesbaar te
Community Impact Gender Equity, Human Rights
CYCLE OF SUS
jaren van hun mandaat leren de vrouwen om succesvol de media in te zetten en
Strengthened partnerships with civil society
Strengthened partnerships with government
Increased transparency and accountability of local government
Replication and support of THP's approach to development
Community Mobilization
overheden. Daarbinnen worden diverse concrete activiteiten georganiseerd, zoals VCA-workshops, microkredietprogramma’s en partnerschappen met
E ective donor/ investor cultivation
andere organisaties. Deze activiteiten leiden tot een positieve verandering in de
More e ective community leadership (specifically by women)
Increased agency: Mind shift from "I cannot" to "I can"
Stronger collaborations/ alliances within and among communities
gemeenschap en de omstandigheden waarin mensen leven. De toegang tot voedsel en basisvoorzieningen zoals gezondheidszorg, onderwijs, water en hygiëne neemt toe. Mensen hebben betere toegang tot kredieten en de lokale overheid
M & E:
Future
THP Outputs
Up to now
luistert naar de wensen van de bevolking. Deze veranderingen hebben impact op de gemeenschap: de welvaart neemt toe, mensen zijn gezonder en er is meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Deze impact wordt duurzaam wanneer de gemeenschap zelf eigenaar is van haar eigen plannen en de nationale overheid de aanpak voldoende steunt. Zodat activiteiten van onderop ook hulp krijgen van bovenaf. Daaruit ontstaan rurale gemeenschappen die zich voor altijd vrij kunnen maken van honger en armoede.
12
Education & Leadership training
Form partnerships with local NGOs/CBOs
Deploy animators, participatory action researchers
MOBILIZING COMMUNITY
Local community development (health, education, agriculture)
Vision Commitment Action workshops
EMPOWERING WOMEN, CREATING AGENCY
Establish local governance structures
Gender equity work
PARTNERING WITH LOCAL GOVERNMENT
Microfinance (Africa)
Advocate for government accountability
Government builds & equips schools, health facilities, latrines, & other infrastructure
13
2 Hoogtepunten in 2011 Overzicht van een bewogen jaar
Januari
Mei
Augustus
December
9 januari werd door The Hunger Project Engeland uitgeroepen tot
The Hunger Project Burkina Faso organiseerde samen met een
The Hunger Project Benin sloot met vijf grote organisaties in Benin
In verschillende Afrikaanse programmalanden werd op
World Hunger Day en gevierd met een groots galaconcert met
vereniging van artsen en medische studenten een tweedaagse
een alliantie voor het werk tegen chronische honger en armoede.
Wereldaidsdag op 1 december campagne gevoerd. Ter
Dionne Warwick. Meer dan 100 artiesten en 2.000 gasten waren
campagne over hiv/aids. In het Vowogdo epicentrum gaven zij
Plan, Care, SNV, Right to Play, Aide et Action en The Hunger
ondersteuning van hiv-geïnfecteerden en tegen stigmatisering
aanwezig in het Apollo Victoria theater in Londen.
379 mensen medisch advies, werden 332 mensen getest op een
Project Benin willen van elkaar leren en gezamenlijk de overheid
werkten zij samen om bewustwording te creëren – niet alleen
hiv-infectie en gaven zij aan 1.000 mensen voorlichting over hiv/
in Benin stimuleren om meer te doen om de millenniumdoelen in
binnen de gemeenschappen waarin zij werken, maar ook bij
Februari
aids en tbc. Wegens het succes en het enthousiasme van de
2015 te halen.
de overheden. In Senegal deden mannen en vrouwen van Sam
The Hunger Project India ontving de ‘EdelGive Social Innovation
lokale overheid werd besloten om de campagne uit te breiden
Honours 2011’ in de categorie ‘Governance’ voor het versterken
naar alle epicentra in Burkina Faso.
Contor epicentrum mee aan een mars en droegen ze borden met
September
‘ZERO AIDS-related deaths’.
Op 16 en 17 september organiseerde Millenniumnetwerk
van de participatie van vrouwen in lokaal bestuur. Naast de aandacht die deze vermelding meebracht, ontving The Hunger Project India
Juni
Fryslân het jaarlijkse 2015FESTIVAL. Van het openingsconcert
prijzengeld, dat door een Nederlandse investeerder werd verdubbeld.
Op 28 juni organiseerde The Hunger Project Nederland op
van Frank Boeijen tot de Millenniumloop en het slotconcert van
universiteit Nyenrode een goedbezocht symposium voor Katakle-
Leoni Jansen en vrienden: het spetterde!
Maart
leden en potentiële nieuwe investeerders in het einde van de
Chirapaq, een samenwerkingsverband van 40 vrouwen-
honger in Benin. Tijdens het symposium, met bijdragen van onder
Oktober
organisaties in Peru, vierde haar 25-jarig bestaan. The Hunger
anderen Hermijn Wijffels, Hans Eenhoorn, Meiny Prins, Willemijn
The Hunger Project Nederland organiseerde samen met drie grote
Project werkt in Peru sinds 1997 samen met Chirapaq aan het
Verloop, millenniumdoelenambassadeur Christiaan Rebergen
bedrijfscateraars en tientallen bedrijven een publiekscampagne
verbeteren van de leefsituatie en emancipatie van de inheemse
en landendirecteur Pascal Djohoussou, werd het nieuwe
rond Wereldvoedseldag op 16 oktober. Werkend Nederland ging
bevolkingsgroepen.
partnerschap met Wilde Ganzen aangekondigd.
de strijd aan met honger in Benin door letterlijk te eten tegen honger en eenmalig 50 cent extra te betalen voor hun lunch.
14
April
Juli
Van 8 tot en met 11 april was de nieuwe directeur van The
The Hunger Project India werd partner van UN Women, een
November
Hunger Project Global, Mary Ellen McNish, in Nederland.
speciale afdeling van de Verenigde Naties die staat voor gelijkheid
Op zondag 6 november vond in Amsterdam de 5e editie van de
Tijdens een investeerdersdiner, een lunch met vrijwilligers en een
tussen mannen en vrouwen en empowerment van vrouwen. Zij
Run for The Hunger Project plaats. Meer dan 700 deelnemers
bijeenkomst in het ‘epicentrum’ in Friesland nam ze kennis van de
investeren de komende jaren mee in het leiderschapsprogramma
en 105 bedrijventeams renden, fietsten en wandelden tegen de
visie van The Hunger Project Nederland op de toekomst.
in India.
honger in Benin. 15
“The Hunger Project trok zich terug uit twee gebieden in het zuiden van Benin”
Tegenvallers Uiteraard bestond 2011 niet louter uit hoogtepunten. Er waren problemen rond twee epicentra in Benin en de toekenning van de Africa Prize for Leadership for the Sustainable End of Hunger. De mobilisatie in twee epicentra in het zuiden van Benin (Ayiguinou and Ekpè) verliep niet zoals gewenst. De gemeenschap bleek onvoldoende interesse te hebben en initiatief te tonen voor de programma’s. In 2011 besloot The Hunger Project Benin daarom om zich definitief terug te trekken uit deze gebieden. De dienstencentra waren nog niet gebouwd, maar de investeringen in mobilisatie zijn waarschijnlijk verloren. Een mogelijke oorzaak is dat deze epicentra relatief dicht bij de stad lagen, waardoor de noodzaak van het werk voor de gemeenschappen niet goed was ingeschat. The Hunger Project trok hieruit lessen voor de selectie en mobilisatie van gemeenschappen. In juli maakte The Hunger Project in New York bekend dat de prestigieuze Africa Leadership Prize zou worden toegekend aan Dr. Florence Chenowith en Bingu wa Mutharika. Mutharika, wijlen president van Malawi, werkte jaren aan duurzame voedselzekerheid. Dankzij zijn beleid daalde het aantal inwoners van Malawi dat onder de armoedegrens leeft. Bingu wa Mutharika werkte al jaren aan duurzame voedselzekerheid en dankzij zijn beleid is het aantal inwoners van Malawi dat onder de armoedegrens leeft gedaald. Maar de conflicten rond de presidentsverkiezingen in 2011 hebben The Hunger Project ertoe bewogen om de toekenning van de ‘Africa Prize’ aan President Bingu wa Mutharika te herroepen. The Hunger Project Global meldde: “We erkennen zijn verdiensten bij het werk aan een duurzaam einde van de honger in het verleden. Echter, de Africa Prize is niet alleen bedoeld voor verdiensten in het verleden, maar ook voor het tonen van goed leiderschap en voor inzet op lange termijn voor het einde van de honger.” Bingu wa Mutharika overleed begin april 2012.
16
17
3 Resultaten
Verhalen over de epicentrumstrategie en vrouwelijk leiderschap
“In 286 workshops werden 13.368 mensen opgeleid tot landbouwtrainer”
In 2011 besteedde The Hunger Project Nederland het meeste geld aan
In de alfabetiseringslessen leerden 18.473 vrouwen en 6.236 mannen lezen,
Benin, Malawi, Ghana en India. Voor deze landen zijn ook de meeste
schrijven en rekenen. 439 mensen werden getraind om zelf alfabetiseringslessen te
geoormerkte fondsen geworven. We lichten de behaalde resultaten in
geven. Van de kleuteropvang, waarbij een maaltijd wordt verzorgd, maakten 4.417
deze landen in de volgende paragrafen toe. Resultaten uit de overige
meisjes en 4.090 jongens gebruik in 2011.
programmalanden zijn desgewenst te vinden op www.thehungerproject.nl en www.thp.org.
206.140 mensen bezochten de gezondheidscentra in 2011. In deze centra hebben 14.689 vrouwen gebruik gemaakt van controle voor, tijdens en na de
Afrika – de epicentrumstrategie
zwangerschap. Van 93.091 kinderen is de gezondheid en het gewicht in hun eerste
In 2011 bevinden zich in de 8 Afrikaanse programmalanden in totaal 117 epicentra,
levensjaren gevolgd en 66.334 kinderen werden ingeënt. 169.205 mensen werden
vergeleken met 119 epicentra in 2010 en 110 in 2009.
voorgelicht over hiv/aids en 2.817 lokale trainers (animators) werden opgeleid om deze hiv/aidsvoorlichting zelf te gaan geven.
In de epicentra zijn in 2011 1.700 VCA-workshops gegeven. Hieraan namen 93.172 vrouwen en 74.669 mannen deel. Vrouwen worden gestimuleerd om
In 2011 werden 108 nieuwe waterbronnen aangeboord en werden 423 latrines
leiderschapstrainingen te volgen en een plek in te nemen in het comité van het
aangelegd voor huishoudens. Om gronderosie tegen te gaan werden 80.199
epicentrum. In 2011 namen 2.516 vrouwen in deze comités plaats tegenover 1.970
bomen geplant.
mannen. 60.020 mensen, waarvan 19.381 mannen en 40.639 vrouwen, deden mee aan een workshop over gelijkheid tussen mannen en vrouwen.
In 2011 gaf The Hunger Project 378 workshops over microfinanciering, waarbij
“14.689 vrouwen maakten gebruik van controle voor, tijdens en na de zwangerschap”
10.727 vrouwen en 3.535 mannen werden getraind. Ook volgden 4.550 vrouwen In 2011 werden 884 voedselzekerheid-workshops gegeven aan 16.526 vrouwen
en 1.024 mannen inkomstengenererende workshops, zodat zij zelfstandig een
en 18.303 mannen. In 286 workshops werden 13.368 mensen opgeleid tot
inkomen kunnen verwerven.
landbouwtrainer. Via de voedselbanken in de epicentra kunnen dorpsbewoners in tijden van schaarste tegen redelijke prijzen aan voedsel komen. In 2011 werd via de voedselbanken 864.586 kilo voedsel verspreid.
18
19
Benin
Aantal epicentra 2011 Fase 1: Mensen activeren
Fase 2: Bouw epicentrum
Fase 3: Uitbouw diensten epicentrum
Fase 4: De weg naar onafhankelijkheid
Totaal
3
3
7
2
15
2011 was een bewogen jaar voor The Hunger Project Benin en een jaar van nieuwe
Burkina Faso 0
1
9
5
15
NewDe York The Hunger Project Benin ontwikkelden een ‘Business plan 2011-2018’. ambitie
Ethiopië
0
0
5
1
6
Ghana
4
11
31
3
49
Malawi
1
0
6
1
8
Mozambique 0
1
2
0
3
Senegal
2
1
4
3
10
Uganda
2
1
2
6
11
Totaal
12
18
66
21
117
Land
Benin
Benin neemt een speciale plek in voor The Hunger Project Nederland. Het volledige programma in Benin wordt gefinancierd door The Hunger Project Nederland.
Hoofdkantoor plannen. The Hunger Project Nederland, de investeerdersgroep Katakle en is om in 2018 ten minste 10% van de plattelandsbevolking in Benin duurzaam hongervrij te maken en de millenniumdoelen met hen te realiseren. De doelstelling van 10% komt voort uit de marketingtheorie van Malcolm Gladwells’ tipping point, waarin wordt gesteld dat verandering bereikt wordt door die eerst bij een kleine kritische massa te realiseren, waarna de rest vanzelf en op hun eigen tempo volgt.
Honger en armoede in Benin De Beninese overheid heeft zich de afgelopen 10 jaar vooral gericht op de grote lijnen van ontwikkeling van Benin: de macro-economie, het bedrijfsleven en het promoten van goed bestuur. Desondanks is het armoedeniveau in Benin sinds 2002 gestegen van 28% tot 42% in 2011. Er vond weinig daadwerkelijke verandering plaats op het gemeenschapsniveau. Het ontbreekt aan de empowerment van lokale gemeenschappen, het versterken van vrouwen als leiders in ontwikkeling en het versterken van samenwerking tussen gemeenschappen en de lokale overheid voor ontwikkeling op het platteland.
Resultaten 2011 Onder leiding van directeur Pascal Djohossou werkte The Hunger Project Benin hard aan haar ambities. In 2011 was The Hunger Project Benin actief in vijftien epicentra. In negen daarvan zijn de programma’s in volle gang; drie epicentrumgebouwen werden gebouwd (Daringa, Tré en Guinagourou) en drie gemeenschappen werden gemobiliseerd (Gbegourou, Klouékanmè en Gohomey). In absolute aantallen bereikten we in 2011 op alle gebieden meer mensen dan in 2010. Dit komt doordat de recent voltooide epicentra inmiddels op volle toeren draaien. In 2011 gaf The Hunger Project Benin 39 inkomstengenererende workshops in haar epicentra. Hierbij werden 198 mannen en 3.021 vrouwen getraind. De microkredietbanken leenden in 2011 630.243 dollar uit aan 4.827 mensen, waarvan 99% van de leningen is terugbetaald - een stijging van 7% ten opzichte van 2010. De voedselbanken in de epicentra waren niet het gehele jaar gevuld. Met name in het eerste kwartaal waren de voedselbanken in de epicentra schaars gevuld. Dit wil niet zeggen dat hierdoor honger is geleden, integendeel – de voedselbanken zijn 20
“Ambitie: in 2018 is tenminste 10 procent van de plattelandsbevolking in Benin hongervrij” 21
juist door de gemeenschap gebruikt om voedseltekorten te voorkomen. Aan het
Uitdagingen
eind van het jaar waren ze alweer voor 85% vol, zodat de bevolking in de epicentra
In maart vonden in Benin presidentsverkiezingen plaats, die werden gewonnen door
kan rekenen op voedsel in geval van tegenvallende oogst.
de zittende president Yayi Boni. Ondanks een eerlijk verloop van de verkiezingen volgde een onrustige periode met veel demonstraties in de steden. Het werk van
De onderwijs- en gezondheidsvoorzieningen werden goed gebruikt. 6.990
The Hunger Project werd hierdoor niet direct geraakt, maar de geplande Katakle-
kinderen werden gevaccineerd, aanzienlijk meer dan het beoogde aantal van
investeerdersreizen werden afgeblazen. In de loop van 2011 werd het weer rustig in
4.000 kinderen. Het aantal bezoeken aan de kliniek was met ruim 12.700 ook
Benin.
hoog. De voorzieningen worden dus goed gebruikt: waar ze voor bedoeld zijn! The Hunger Project Benin trok zich in 2011 definitief terug uit twee epicentra in het
Noëlle Bovoco uit Doutin
zuiden van Benin (Ayiguinou en Ekpè). Deze epicentra lagen relatief dichtbij de stad
“Ik wist eerst niet eens dat je ook kan lezen en schrijven in onze eigen taal. Maar
en The Hunger Project had de noodzaak van het werk voor de gemeenschappen
met de alfabetiseringslessen van The Hunger Project heb ik dit geleerd. Ik ben zo blij
niet goed ingeschat. The Hunger Project trok hieruit lessen voor de selectie en
dat ik mijn eigen naam kan schrijven en lezen. En ook leer ik rekenen. Daardoor kan
mobilisatie van gemeenschappen.
ik nu beter bijhouden hoeveel ik uitgeef en verdien.”
Plannen Naar aanleiding van de ervaringen in Benin en andere landen werden de plannen
“Jongeren beslissen in de epicentracomités mee over hun toekomst”
Bijzondere ontwikkelingen
voor Benin bijgesteld: de weg voor epicentra naar zelfredzaamheid duurt langer
Buiten de reguliere programma’s startte The Hunger Project in 2011 met een
en is duurder dan eerder begroot. Bovendien blijken aanvullende activiteiten
aantal nieuwe initiatieven. Boeren leerden om cashewbomen en moringastruiken
nodig om zelfredzaamheid te bevorderen. The Hunger Project Benin investeert
te planten in en rond hun akkers. Hierdoor wordt de oogst vergroot en ontstaan
zodoende meer in het bevorderen van het lokale bedrijfsleven in en rond epicentra.
extra inkomsten door verkoop van cashewnoten. De moringaplant is bovendien een
De epicentra krijgen beschikking over flexibele middelen, zodat gemeenschappen
supergezonde aanvulling op het dieet. In 2011 werden in de epicentra zo’n 20.000
eigen projecten kunnen uitvoeren. En The Hunger Project Benin investeert meer tijd
moringa-stekjes gekweekt.
in samenwerking met de overheid en andere organisaties, met als doel dat zij de
“Meer investeringen in het lokale bedrijfsleven in en rond epicentra”
aanpak overnemen en het tipping point eerder bereikt wordt. Een ander initiatief is het nieuwe jongerenprogramma. The Hunger Project Benin helpt de jongeren in de epicentra om zich te organiseren en geeft ze een plek in
Naast het Katakle-business plan ontwikkelde The Hunger Project Benin
de epicentra comités, zodat ze mee kunnen beslissen over hun toekomst. In twee
een nieuw strategisch plan 2012-2015, in lijn met het strategisch kader van
epicentra organiseren jongeren acties onder de noemer ‘schone dorpen, vruchtbare
The Hunger Project wereldwijd.
akkers’. Ze verzamelen organisch afval en composteren dit voor bemesting van landbouwgrond. The Hunger Project voorzag hiervoor een aantal van de jongeren
In 2012 zullen het nieuwe business plan en strategisch plan in volle uitvoering
van brommers met aanhangers. Zij verdienen geld met hun acties, betalen
zijn. The Hunger Project Benin bouwt dan onder andere twee nieuwe epicentra.
de kosten van de brommers terug en zorgen voor een vermeerdering van de
De totale uitgaven in Benin nemen ook aanzienlijk toe, van ruim 938.000 euro in
voedselopbrengst tot wel 20%.
2011 tot ongeveer 1.570.000 euro in 2012.
In 2011 werkte The Hunger Project Benin aan een aantal belangrijke nieuwe samenwerkingsverbanden. Zo richtte The Hunger Project met vijf andere organisaties een alliantie op voor millenniumdoelen. Daarnaast is gestart met het werven van lokale fondsen via partnerschappen. The Hunger Project Benin kreeg lokale financiering van het ministerie van Onderwijs en het ‘Global Environment Fund’ van de Verenigde Naties. En is in gesprek met de commerciële bank ‘Bank of Africa – Benin’ en met de Nederlandse ambassade in Benin over meerjarige financiering van programma’s.
22
23
“Ik word steeds vaker betrokken bij het nemen van beslissingen in mijn gemeenschap”
Van verlegenheid naar leiderschap
Bijeenkomsten Twee keer per maand roept Louise de vrouwen uit de kredietgroep van haar dorp
Louise behartigt belangen van haar dorpsgenoten
bij elkaar. Ze bespreken tijdens zo’n bijeenkomst bijvoorbeeld de problemen die
Louise Lagni (42 jaar) woont in het dorpje Dotan. Ze heeft 6 kinderen. Haar
de vrouwen ondervinden in hun eigen handeltjes. Maar ook maakt Louise van de
echtgenoot werkt op het land en verbouwt onder andere maïs. Zelf handelt zij in
gelegenheid gebruik om voorlichting te geven, bijvoorbeeld over gezonde voeding of
fruit, maïs en pinda’s. Louise is een uitgesproken vrouw, wat zij laat zien wanneer
hygiëne. “De informatie die ik verspreid, heb ik zelf geleerd in de workshops van het
de vrouwen uit de regio bij elkaar komen in het epicentrum in Zakpota. Helder
epicentrum. Ook heb ik contact met de medewerkers van de gezondheidskliniek in
en duidelijk verwoordt zij haar mening. “Voordat ik de VCA-workshops van het
het epicentrum om aan informatie te komen, over bijvoorbeeld goede hygiëne. Het
epicentrum had gevolgd, werd ik niet gehoord als ik iets inbracht in een discussie
kost me aardig wat tijd om de bijeenkomsten te organiseren en sommige vrouwen
in ons dorp. Nu weet ik veel beter hoe ik mijn mening onder woorden kan brengen.
individueel te begeleiden. Maar het geeft mij erg veel vreugde als ik de resultaten
Ik heb veel meer zelfvertrouwen gekregen en word steeds vaker betrokken bij het
van mijn werk zie. Veel vrouwen weten nu bijvoorbeeld veel beter hoe zij hun
nemen van beslissingen in mijn gemeenschap. Inmiddels maak ik deel uit van de
kinderen goed moeten voeden. Dat doet mij goed.”
dorpsraad. En ik ben op verzoek van de vrouwen uit mijn dorp leidster geworden van de vrouwenkredietgroep in mijn dorp. Samen hebben we een krediet bij
Belangen behartigen
de kredietbank dat we onderling verdelen. Ik geef de vrouwen advies over hun
Als leidster van de vrouwengroep behartigt Louise ook hun belangen. Zo regelde ze
handeltjes.”
via de gemeente een overdekte plek voor de mobiele kliniek die haar dorp aandoet. En ze pleitte succesvol bij een lokale ngo voor gratis toegang tot malariamedicijnen. Dromen realiseren Louise is als dorpsraadslid een gewaardeerd persoon in haar gemeenschap. “Wie had dat kunnen denken? Ik heb in de VCA-workshops van het epicentrum geleerd om meer zelfvertrouwen te hebben, mijn hele houding is daardoor veranderd. Ook heb ik leren lezen en schrijven in de alfabetiseringscursus van het epicentrum. Die kennis wil ik doorgeven. Ik geef daarom ook wekelijks een groepje vrouwen les in lezen en schrijven. Graag wil ik al deze vrouwen begeleiden om te bereiken wat zij willen. Om hun dromen te realiseren. Dat doe ik als leidster van de vrouwenkredietgroep, maar ook door alfabetiseringslessen te geven. Zo komen we als gemeenschap samen verder!”
24
“Ik wil al deze vrouwen helpen om hun dromen te realiseren”
25
Malawi
voor de waterpomp. Begin april 2012 is president Mutharika overleden. Onder zijn opvolger Joyce Banda lijkt de politieke rust terug te keren in Malawi.
Ook The Hunger Project Malawi werkte onder leiding van directeur Rowlands Kaotcha aan de epicentrumstrategie. The Hunger Project Malawi is in 2011 actief in
Majete epicentrum
8 epicentra, net zoals in 2010. Interview Rowlands Kaotcha
Resultaten 2011
In november 2011 bracht Rowlands Kaotcha, directeur van The Hunger Project
In 2011 hielp The Hunger Project Malawi 96.179 mensen om te dromen over hun
Malawi, een bliksembezoek aan Nederland. Hij ging onder andere op bezoek bij
toekomst en plannen te maken om deze dromen te verwezenlijken. Dit gebeurde
investeerder African Villages Foundation (AVF). Rowlands praat ons bij over de
in 451 VCA-workshops. Op het gebied van voedselzekerheid werden 2.540
voortgang in Majete.
“De gemeenschap wil graag toegang tot microkrediet”
mensen getraind in verbeterde landbouwmethoden en 925 mensen opgeleid tot landbouwtrainers.
“Begin 2011 tekenden AVF en The Hunger Project Malawi een samenwerkingsovereenkomst voor de ontwikkeling van de gemeenschap rond het Majete Wildlife
The Hunger Project Malawi verspreidde via het landbouwkredietprogramma 90.900
Reserve. In april zijn we gestart met het mobiliseren van de gemeenschap om in
kilo kunstmest en 9.090 kilo maïszaad onder 1.456 gezinnen. De verwachte
actie te komen, zichzelf te organiseren en samen te werken. En dat gaat als een
opbrengst hiervan was ruim 2.045 ton maïs. Daarvan werd ongeveer 25% gebruikt
trein!
voor het terugbetalen van de leningen. De kosten van de kunstmest en zaden (ruim 75.000 euro) konden worden betaald uit de maïsopbrengsten van 2010. Het
We zijn gaan werken in een van de meest afgelegen en moeilijkst te bereiken
landbouwkredietprogramma toont zodoende haar duurzaamheid aan.
gebieden, waar 4.000 mensen wonen. De lokale gemeenschap is behoorlijk arm en grijpt deze kans met beide handen aan. Uit een baseline onderzoek
“De kunstmest en zaden werden betaald uit de maïsopbrengsten van 2010”
Bijzondere ontwikkelingen
blijkt dat de gemeenschap onder andere te kampen heeft met grote armoede,
In 2011 werd de bouw van Kachindamoto epicentrum met financiering van Ribbink
lage voedselzekerheid, onvoldoende toegang tot schoon drinkwater en veel
van den Hoek Familiestichting afgerond. Het epicentrum wordt in 2012 volledig
analfabetisme. Een groot gedeelte van de gemeenschap zou toegang tot
in gebruik genomen. Verder startte The Hunger Project Malawi in 2011 met het
microkrediet willen hebben.
mobiliseren van een nieuwe gemeenschap rond Majete Wildlife Reserve met financiering van African Villages Foundation.
In de VCA-workshops hebben de dorpsbewoners hun dromen voor de toekomst gedeeld en plannen opgesteld om deze doelen te behalen. Er zijn al meerdere
Om de invloed van gemeenschappen te vergroten maakte The Hunger Project
comités gevormd en getraind, die zich onder andere richten op voedselzekerheid,
Malawi in 2011 gebruik van radio. Via de radio eiste een gemeenschap met succes
gezondheid en microfinanciering. Het land waar een epicentrum gebouwd kan
de aanleg van een brug naar het epicentrum en de inrichting van een kliniek. De
worden is vrijgemaakt voor algemeen gebruik. En de mensen zijn al aan de slag
overheid stemde in en legde de brug aan. Een lokaal bedrijf financierde de inrichting
gegaan met de concrete voorbereidingen voor de bouw: binnen korte tijd hebben
van de kliniek.
ze 850.000 bakstenen gemaakt. We zijn op volle snelheid – niks houdt ons nu meer tegen!”
Uitdagingen In 2011 was het politiek onrustig in Malawi. In juli vielen bij protesten tegen de regering 19 doden. Er heerst ontevredenheid over de politiek van president Bingu wa Mutharika, die juist de afgelopen jaren gold als een grote belofte voor armoedebestrijding. Vanwege problemen met de nationale betalingsbalans ontstonden er brandstoftekorten en devalueerde de Malawiaanse munteenheid. Dit was van invloed op de programma’s van The Hunger Project Malawi. De staf kon minder frequent projecten bezoeken. Ook kon het irrigatieprogramma van Nchalo epicentrum geen tweede maïsoogst realiseren vanwege het gebrek aan diesel
26
27
Ghana
Vroedvrouw Comfort Bompah Comfort Bompah (45 jaar) is een alleenstaande moeder met vier kinderen uit Adomfe. In 1997 werd ze opgeleid tot vroedvrouw door de overheid om bevallingen
Sinds 2006 werkt The Hunger Project Ghana aan het ‘Scale-up initiative’,
in de gemeenschap te ondersteunen. Indertijd was er geen kliniek in haar dorp. In
waarbij op grote schaal de epicentrumstrategie wordt toegepast in de Eastern
2004 leerde Comfort The Hunger Project kennen toen Adomfe epicentrum werd
Region van Ghana. Op deze manier wil The Hunger Project de effectiviteit van
gebouwd. Ze speelde een belangrijke rol bij het mobiliseren van de gemeenschap
de epicentrumstrategie aantonen, zodat het model door anderen kan worden
voor de bouw en werd lid van het gezondheidscomité van het epicentrum.
overgenomen. Een deel van de financiering komt van de Amerikaanse Robertson
Inmiddels werkt ze voor het ministerie van gezondheidzorg en assisteert ze bij de
Foundation, aangevuld met fondsen uit diverse landen. Ook The Hunger Project
bevallingen in de kliniek van het epicentrum. Ook zorgde ze ervoor dat de overheid
Nederland investeert sinds 2006 in Ghana, onder andere met bijdragen van
een waterpomp bij het epicentrum bouwde voor schoon water in de kliniek.
“The Hunger Project Ghana traint vrouwen in bestuurlijke posities”
Millenniumnetwerk Fryslân en Wilde Ganzen voor Awurasa epicentrum. De bouw van dit epicentrum is in 2011 afgerond. Inmiddels zijn in Ghana 49 epicentra opgestart, zijn meer dan 20.000 mensen behandeld in klinieken en hebben 6.300 mensen bijna 60.000 dollar gespaard. Meer dan 17.000 boeren in Ghana zijn door de The Hunger Project-programma’s getraind in duurzame landbouwtechnieken. Naast het reguliere epicentrumprogramma werkt The Hunger Project Ghana aan de versterking van de politieke participatie van vrouwen. Via het ´We Know Politics´project werkt The Hunger Project Ghana samen met een vereniging van vrouwelijke juristen om vrouwen bewust te maken van hun politieke rechten. The Hunger Project Ghana begeleidt en traint vrouwen in bestuurlijke posities binnen de lokale overheid, zodat zij effectiever kunnen zijn en de rechten van vrouwen en kwetsbare groepen kunnen verdedigen.
Landbouwtrainer Isaac Lartey Isaac Lartey (46 jaar) is boer in Banso-Asuboi in Ghana en lid van het epicentrumcomité van Kyempo. Sinds 2007 is hij landbouwtrainer. Sinds zijn opleiding door The Hunger Project Ghana tot landbouwtrainer heeft Isaac boeren in het epicentrum getraind in verbeterde landbouwmethoden. De boeren hebben vaardigheden ontwikkeld waarmee ze hun opbrengsten kunnen verhogen, zoals bodembeheer, het planten in rijen en gebruik van kunstmest. Het werk van Isaac heeft een verandering in de landbouwactiviteiten teweeggebracht en de productie en inkomsten van de boeren vergroot. Isaac vertelt hoe hij zelf heeft geprofiteerd van de nieuw verworven kennis: “Ik kon mijn boerderij uitbreiden van 2 naar 5 hectare en de opbrengst per hectare flink vergroten. Mijn inkomen is hierdoor toegenomen, waardoor ik mijn vrouw kon helpen aan een startkapitaal om te handelen. We kunnen nu beter voor de behoeften van onszelf en van onze kinderen, zoals onderwijs, zorgen”.
28
29
India
dat de vrouwen in haar dorp kregen waar zij recht op hadden: een plek in het werkverschaffingsproject van de overheid. Weer een ander raadslid wist 86 vrouwen te mobiliseren om deel te nemen aan de openbare dorpsraadbijeenkomsten, zodat
Sinds 2000 ondersteunt The Hunger Project India de democratisch gekozen
een meerderheid ontstond voor plannen voor sociale woningbouw en armen- en
vrouwelijke leiders in dorpsraden. Deze vrouwen zijn voor vijf jaar gekozen en
weduwenpensioenen in haar dorp. In een ander dorp zorgde een raadslid voor de
worden gedurende deze periode intensief getraind en begeleid. Het programma
aanleg van latrines voor 50 gezinnen.
zorgt ervoor dat ze de kennis, vaardigheden en vooral het zelfvertrouwen krijgen om hun invloed ook echt te gebruiken. Zonder een politieke kant te kiezen geeft het
Successen en uitdagingen
programma vrouwen een stem. Het programma is zo succesvol dat het in enkele
In 2011 ontving The Hunger Project India voor haar baanbrekende werk op het
staten van India door UN Women wordt ondersteund.
gebied van vrouwelijk leiderschap de ‘EdelGive Social Innovation Honours’ – een initiatief van het Indiase bedrijf Edelweiss – in de categorie ‘ Governance’. Behalve
In totaal zijn sinds het jaar 2000 al meer dan 84.000 vrouwen ondersteund. In 2011
prijzengeld leverde de prijs veel aandacht op. De prijs is een erkenning van een
werden in totaal 9.121 gekozen vrouwelijke raadsleden getraind en 48.177 vrouwen
sterk programma dat de achtergestelde positie van meisjes en vrouwen in de
voorbereid op nieuwe verkiezingen voor de dorpsraden.
samenleving bij de wortel aanpakt.
The Hunger Project Nederland financiert de vrouwelijk leiderschapsprogramma’s
Uiteraard zijn er binnen het programma in India ook uitdagingen. Zo speelden
van The Hunger Project India in Madhya Pradesh met steun van Ribbink van den
kastenverschillen een rol bij het creëren van de federaties. Leden uit lagere kasten of
Hoek Familiestichting. Madhya Pradesh is een van de armste en meest bevolkte
klassen werden soms niet gekozen in bestuursfuncties van de federaties. Aangezien
staten in India. Bijna 60% van de kinderen in Madhya Pradesh is ondervoed. Met
het programma juist opkomt voor gelijkheid van iedereen, werkt The Hunger
bijdragen van individuele investeerders, het Women Ending Poverty fonds en
Project aan dit probleem door het stimuleren van dialoog, team building en roterend
stichting WereldCoach wordt het programma in andere delen van India gesteund.
leiderschap binnen de federaties. De niet-gekozen leden die zich wel verkiesbaar
“De gekozen vrouwen in de dorpsraden leveren een continue strijd tegen de machthebbers”
hadden gesteld, werden alsnog opgenomen in adviesorganen binnen de federaties.
Resultaten In 2011 bevond het leiderschapsprogramma in de deelstaat Madhya Pradesh
Een andere uitdaging in het werk van de vrouwelijk leiders is de gebrekkige
zich in het derde jaar van de vijfjarige cyclus. The Hunger Project India heeft de
medewerking van lokale bureaucraten en elites. De gekozen vrouwen in de
afgelopen jaren 1.100 gekozen vrouwelijke raadsleden in deze staat getraind
dorpsraden leveren een continue strijd tegen de machthebbers. Door samen op
en gecoacht. In 2011 werden de eerste federaties voor vrouwelijke raadsleden
te trekken in de federaties kunnen ze dit gedeeltelijk doorbreken.
opgericht. In deze federaties ondersteunen de vrouwen elkaar en bepalen ze
“Zonder een politieke kant te kiezen geeft het programma vrouwen een stem”
gezamenlijk de belangrijkste problemen die ze willen aanpakken. The Hunger
Vooruitblik 2012
Project begeleidt de federaties naar zelfstandigheid.
In 2012 blijft de nadruk in Madhya Pradesh liggen op het ondersteunen van federaties van gekozen vrouwelijke raadsleden. Met steun van Cordaid wordt
De vrouwen richtten in 2011 negen federaties op met ruim 1.700 deelnemende
het werk in Madhya Pradesh uitgebreid naar de staten Tamil Nadu en Karnataka.
vrouwen. In 142 gezamenlijke bijeenkomsten werden federatieleiders gekozen en
Verder voert The Hunger Project India in 2012 studies uit waarin het effect van de
bepaalden de vrouwen hun actieagenda. De belangrijkste onderwerpen op deze
programma’s op het leven van mensen in de gemeenschap wordt gemeten.
agenda zijn meisjesonderwijs, de verdeling van publieke middelen, de ontwikkeling van kinderen, huiselijk geweld, schoolmaaltijden en het functioneren van de machtige secretarissen in de dorpsraden. De vrouwelijke raadsleden hebben veel bereikt in hun dorpen. Doordat zij actief zijn in het machtscentrum van hun dorp, kunnen ze zorgen voor sociale voorzieningen. Ze kunnen onrecht tegengaan door op te komen voor de rechten van de allerarmsten en gemarginaliseerde groepen. Zo zorgde een raadslid ervoor dat kinderen van onderdrukte tribale groepen tijdens de schoollunches evenveel voedsel krijgen als andere kinderen. Een ander raadslid zorgde ervoor
30
31
Vrouwen met invloed Een machtige dorpsbewoner uit een hoge kaste in Gram Panchayat Bavaria
“Als je je stem niet laat horen, gebeurt er niets”
Monitoring en evaluatie
gebruikte de openbare watervoorziening in de gemeenschap voor persoonlijk gewin. Hij installeerde een pomp om het water naar zijn eigen veld te leiden.
The Hunger Project wil via gedegen monitoring en evaluatie leren van ervaringen,
De rest van het dorp kreeg te maken met een groot watertekort. Toen de federatie
de aanpak van The Hunger Project onderbouwen met betrouwbare resultaten en
van vrouwelijke leiders dit met hem wilde bespreken, weigerde hij hun tegemoet
mogelijkheden voor schaalvergroting creëren door de professionele aanpak. Sinds
te komen. De leden van de federatie bespraken de situatie tijdens een openbare
een aantal jaren werkt The Hunger Project met een systeem waarin gegevens
bijeenkomst van het bestuur van het gebied. Hierdoor werd actie ondernomen,
over resultaten systematisch verzameld worden. Het managementteam van The
de pomp verwijderd en het waterprobleem opgelost.
Hunger Project Global is in samenwerking met de partner- en programmalanden verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van het systeem. Wereldwijd
Malti Khushwaya (26 jaar) uit Kund Panchayat, Satna District, is een gekozen
hebben medewerkers van The Hunger Project toegang tot deze gegevens.
vrouwelijk leider. Haar man verbood haar om bijeenkomsten van The Hunger Project bij te wonen. Toch bleef Malti naar de bijeenkomsten van haar federatie
Doelen voor 2011
gaan, waarna ze door haar man werd mishandeld. De vrouwelijke leden van haar
• Verbetering van het output indicatorensysteem, zodat analyse en vergelijking van
dorpsraad en federatie bezochten haar man thuis en maakten hem duidelijk dat zijn gedrag onacceptabel was. Ze lieten hem weten dat ze naar de politie zouden gaan en het probleem publiek zouden maken als hij niet zou stoppen. Hij koos eieren voor zijn geld en Malti is inmiddels een actief lid in haar federatie.
gegevens gemakkelijker en effectiever wordt;
“De Theory of Change wordt gebruikt voor de ontwikkeling van programma’s”
• Analyse van een aantal impactstudies en verwerking van uitkomsten in bestaande en nieuwe programma’s; • Eerste pilots met gestroomlijnde verzameling van outcome- en impactgegevens; • Vaststellen van wereldwijde Theory of Change voor The Hunger Project Global en programmalanden;
Symbolische hand
• Creëren van mogelijkheden voor de ‘lerende organisatie’ door gebruik van interne platforms voor informatie-uitwisseling en interactie.
Op investeerdersreis naar India Van 14 tot 20 februari 2011 was Mieke Goudriaan-Severijnen mee op
Resultaten in 2011
investeerdersreis naar India, om met eigen ogen te zien hoe The Hunger Project
• Het rapportagesysteem wordt sinds 2011 gebruikt om een analyse en
India werkt. In haar reisverslag vertelt ze over de Women’s Leadership Workshop die ze bijwoont
vergelijking van de gegevens te maken over de afgelopen jaren; • De capaciteit binnen landenkantoren om te werken met de outputindicatoren in programmalanden is verder versterkt door training en coaching vanuit The
“Vrouwen, sinds een jaar actief in de panchayat, namen deel aan de workshop die wij bezochten. Verschillende vrouwen uit verschillende kasten en stammen,
Hunger Project Global; • De lessen uit programmastudies van de afgelopen jaren zijn meegenomen in
maar allen met hetzelfde doel. Dan volgt er een prachtige oefening. Neem je hand
de strategiebepaling van 2012. De epicentrumstrategie is op een aantal punten
eens: dat kleine pinkje, dat kan er toch wel af? Of is het toch een onderdeel van
aangepast;
het geheel? De pink staat voor gelijkheid. De ringvinger is de vinger waarmee de vrouwen hun bindi, de rode stip tussen de ogen, aanbrengen. De ringvinger staat voor het recht op godsdienstvrijheid. De middelvinger: aan twee kanten kan er druk worden uitgeoefend. Maar de wet heeft het recht op vrijheid gegeven. Dat is de betekenis van de middelvinger. De wijsvinger: het is mogelijk om deze vinger te heffen als ik het ergens niet mee eens ben. De wijsvinger staat voor vrijheid van meningsuiting. En dan de duim. Vrouwen die niet kunnen schrijven zetten de afdruk van hun duim op een formulier. De duim staat voor het recht op onderwijs. En met de hele hand kun je een vuist maken. Wat een geweldige manier om iets duidelijk te maken. Je hand heb je altijd bij je. Je stem ook. Als je je stem niet laat horen, gebeurt er niets.”
• De Theory of Change is vastgesteld en wordt gebruikt voor de ontwikkeling van programma’s en indicatoren voor het meten van de effecten van het werk; • In diverse programma’s (Malawi, Ghana) werden nulmetingen gehouden op de sociale en economische factoren, zodat programma’s daarop worden afgestemd; • Pilots met de verzameling van outcomegegevens zijn voorbereid voor Malawi en Ghana; • Nieuwe criteria voor de zelfstandigheid van epicentrumgemeenschappen zijn ontwikkeld; • Een aantal grootschalige onderzoeken is in volle gang naar de impact van de werkwijze van The Hunger Project door Yale University in Ghana en BRAC in Bangladesh.
32
33
Aandachtspunten voor 2012
Programmastudie Benin
• Gestroomlijnde verzameling van outcome- en impactgegevens en gebruik van
In december 2011 voerde Paul Hoebink (hoogleraar ontwikkelingsstudies aan
de nieuwe criteria voor verzelfstandiging van epicentra worden uitgevoerd in ten
de Radboud Universiteit Nijmegen en directeur van het Centre for International
minste de helft van alle programmalanden;
Development Issues Nijmegen) een programmastudie uit van The Hunger Project
• Ontwikkelen van concrete meerjarenplannen voor programmalanden in Afrika om de zelfstandigheid van 75% van de bestaande epicentra in 2015 te bewerkstelligen,
Benin. De programmastudie geeft inzicht in de aard, omvang en sterktes en zwaktes van het werk en de organisatie van The Hunger Project Benin.
ondersteund door de nieuwe indicatoren en op basis van de lessen uit het verleden; • Uitvoering van een impactstudie naar het werk van The Hunger Project Benin;
De studie concludeert dat The Hunger Project Benin goed in staat is om
• Voortzetten van uitwisseling van ervaringen tussen programmalanden en
ontwikkelingsprogramma’s op het platteland uit te voeren met de nadruk op het
versterken van de capaciteit op het gebied van monitoring en evaluatie.
mobiliseren van gemeenschappen om zichzelf te helpen. The Hunger Project Benin beschikt daarvoor over een goed geleid, gemotiveerd en betrokken team. De studie stelt dat The Hunger Project heeft geleerd van ervaringen en fouten uit het verleden
“De grootste uitdaging is het trainen van veldmedewerkers in dataverzameling”
en dat de epicentrumstrategie daaraan is aangepast.
Monitoring en evaluatie in India De monitoring- en evaluatiemedewerkers in de programmalanden verzamelen data en monitoren de voortgang en impact van de programma’s. Hun werk is cruciaal voor het verbeteren van de bestaande programma’s en het ontwikkelen van nieuwe programma’s. Darshan Surendranath van The Hunger Project India vertelt over zijn werk. “Ik werk sinds 2009 bij The Hunger Project India. Daarvoor werkte ik als senior analist bij de Economics Research Unit van een marktonderzoeksbureau. Ik heb een Master in Economie van het Gokhale Institute of Politics and Economics in Pune, India.” Darshan vertelt dat hij het meest trots is op zijn bijdrage aan het meten van de impact van het werk in India. “We hebben de methodologie verder doorontwikkeld en onder andere gewerkt aan baseline studies en situatie-analyses. Ik heb meegewerkt aan de ontwikkeling van de baseline survey voor gekozen vrouwelijke leiders die worden getraind door The Hunger Project India. Deze survey hebben we nu in drie staten in India succesvol geïmplementeerd en de andere staten volgen binnenkort. Om de data goed en nauwkeurig in te voeren heb ik een data entry sheet ontwikkeld.” De grootste uitdaging ligt volgens Darshan in het trainen van de veldmedewerkers in dataverzameling. “Hierbij vormden de surveys de grootste uitdaging, aangezien het onderzoek zich vooral richtte op kwalitatieve data. Daarnaast hebben we behoefte aan efficiënte software voor de data-analyse.”
34
35
4 The Hunger Project Nederland Op weg naar lean and meaningful “De inkomsten groeiden naar ruim 2,3 miljoen euro”
De stichting The Hunger Project Nederland is opgericht op 1 december
Algemene doelstellingen 2011
1980. The Hunger Project Nederland is onderdeel van een internationaal
De niet-financiële doelen van 2011 waren bijna allemaal gericht op het verbeteren
netwerk en als zodanig verbonden met de moederorganisatie The
van interne processen. Onderstaande jaardoelstellingen volgden uit het strategisch
Hunger Project Global, waarvan het hoofdkantoor is gevestigd in New
meerjarenplan 2009 – 2011 en de inzichten uit voorgaande jaren:
York. The Hunger Project Nederland is, zoals alle zusterorganisaties in de partnerlanden, een autonome organisatie met eigen statuten en een
1) Aangaan van tenminste één structureel partnerschap
onafhankelijk bestuur.
In 2011 boekten we goede vooruitgang op dit gebied. Naast de bestaande en uitermate succesvolle samenwerking met de Katakle-investeerdersgroep
In Nederland worden sinds 2005, behalve door vrijwilligers, ook door een
en het Millenniumnetwerk Fryslân ontstonden er niet één, maar drie nieuwe
betaalde staf fondsen geworven voor de uitvoering van programma’s in de twaalf
partnerschappen:
programmalanden. In afstemming met The Hunger Project Global kiest The Hunger
• The Hunger Project Nederland besloot (betalend) lid te worden van
Project Nederland een eigen bestemming voor de geworven fondsen. Daarnaast
netwerkorganisatie Agri-ProFocus: een bundeling van relevante krachten, zowel
geeft The Hunger Project Nederland voorlichting om Nederlanders bewust te
in Nederland als in een aantal van onze programmalanden (Benin en Oeganda),
maken dat een wereld zonder honger haalbaar is, als we bereid zijn kansen gelijk te
waarin kennis, kunde en lobbykracht op het gebied van beleid en praktijk van
verdelen.
landbouw bijeenkomen. Hierdoor krijgt The Hunger Project in Nederland, Benin
“Niet één, maar drie nieuwe partnerschappen”
en Oeganda efficiënt toegang tot veel relevante kennis en spelers; The Hunger Project Nederland beschikt sinds 2010 over het CBF-keurmerk van het
• De Wilde Ganzen besloten in 2011, na een positieve eerste kennismaking en
Centraal Bureau voor de Fondsenwerving. Tussen 2007 en 2010 stabiliseerden de
samenwerking in 2010, een structureel meerjarig partnerschap aan te gaan
inkomsten uit fondsenwerving zich op ongeveer 1,5 miljoen euro per jaar; in 2011
met The Hunger Project. Dit leidt tot versterking van de doelstellingen van beide
groeiden de inkomsten naar ruim 2,3 miljoen euro. Dit bedrag kan, mede dankzij de
organisaties en een significante inkomstengroei voor The Hunger Project;
grote inzet van vele vrijwilligers, voor 85% besteed worden aan de doelstellingen in
• De African Villages Foundation (AVF) besloot een samenwerkingsvoorstel te
de programmalanden.
honoreren om met The Hunger Project samen te werken rond Majete wildpark in Malawi. In 2011 voerde The Hunger Project Malawi met succes een eerste eenjarige ‘pilotfase’ van deze samenwerking uit. Begin 2012 onderhandelen we over een vervolg en een mogelijke uitbreiding van de samenwerking.
36
37
“Alle voor Nederland belangrijke elementen komen terug in de wereldwijde strategie”
2) Strategie en rol van The Hunger Project Nederland 2012-2015
4) Verbeterde rapportages en tijdige terugkoppeling naar investeerders
ontwikkelen
Het overleg van de wereldwijde ‘task force rapportages’, waar The Hunger Project
Na een procesconsultatie met het bestuur organiseerde het kantoor begin 2011 op
Nederland aan deelnam, zorgde in 2011 merkbaar voor verbeteringen. Nieuwe
basis van een eigen startnotitie een viertal strategie-consultatieavonden met interne
standaardrapportages maakten het tijdig verzamelen van noodzakelijke informatie
en externe stakeholders (bestuur, vrijwilligers, investeerders, experts uit de sector
voor de Nederlandse investeerders aanmerkelijk minder arbeidsintensief.
en het bedrijfsleven). De daaruit voortvloeiende kernkeuzes werden besproken en uitgewerkt in samenwerking met het bestuur en de Raad van Advies, en als input
5) Verbeterde managementinformatie (analyses en budgettering)
aan The Hunger Project Global gegeven voor het wereldwijde en organisatiebrede
De opeenvolgende office managers, de directeur, de administrateur en de
strategie-traject. Na een overleg in Amsterdam met de Europese collega’s en
penningmeester zijn er in 2011 gezamenlijk in geslaagd om scherpere en tijdiger
bestuurders en een aantal teamleden en bestuurders uit de Verenigde Staten
interne analyses te ontwikkelen. Er is in 2012 zeker nog ruimte voor verbetering,
organiseerde The Hunger Project Global een wereldwijde consultatie met de andere
met name in de aansluiting van nog niet eenduidige informatie binnen de
partner- en programmalanden. The Hunger Project Nederland leverde in het najaar
internationale organisatie. Dit punt van aandacht komt terug in het nieuwe jaarplan
uitvoerig commentaar op de draftstrategie. Tot onze tevredenheid kwamen alle voor
2012.
Nederland belangrijke elementen uiteindelijk terug in de wereldwijde strategie. Op basis daarvan ontwikkelden we vervolgens in november een eigen strategie voor
6) The Hunger Project wereldwijd op weg naar programmabudgetten in
Nederland, die in december 2011 werd vastgesteld door het bestuur. Al met al een
plaats van allocatiebudgetten
arbeidsintensief, maar inspirerend traject.
Hoewel er in 2011 nog geen concrete systemische vooruitgang is geboekt op dit gebied, is de gehele organisatie – onder aanhoudende druk vanuit The Hunger
The Hunger Project wil, wereldwijd, de komende jaren dat wat we al doen nog beter
Project Nederland – inmiddels overtuigd van het belang van deze verandering als
doen, de relevantie van wat we doen bewijzen en daardoor anderen (bij voorkeur
instrumentele randvoorwaarde voor de gewenste toekomstige groei. Het is dan ook
nationale overheden) overtuigen om onze aanpak over te nemen. Daarvoor is
het kerndoel voor 2012 geworden van de directeur van The Hunger Project Global
grofweg een verdubbeling van de inkomsten uit 2011 nodig. The Hunger Project
en het leiderschapsteam. De door The Hunger Project Nederland voor Malawi
Nederland wil hieraan bijdragen door lean and meaningful te zijn, bijvoorbeeld
en Benin ontwikkelde begrotingen − en de mede op basis daarvan gerealiseerde
door op kernposities betaalde expertise in te zetten en verder zo veel mogelijk met
inkomstengroei voor Benin − worden daarbij als lichtend voorbeeld genomen voor
vrijwilligers te werken. Daarnaast wil The Hunger Project Nederland de inkomsten
de andere programmalanden.
van 1,4 miljoen euro in 2010 vergroten tot ten minste 5 miljoen euro in 2015 en relevante externe expertise mobiliseren. De verdere uitwerking van deze nieuwe
7) Verbeterde samenwerking en informatieuitwisseling binnen The Hunger
strategie is te lezen op www.thehungerproject.nl. In 2012 werken we op basis
Project wereldwijd
van deze nieuwe strategie gedetailleerde onderdeelplannen uit voor onder andere
De samenwerking en informatieuitwisseling binnen The Hunger Project verbeterde
fondsenwerving en communicatie.
in 2011, zowel op bestuursniveau als tussen de stafmedewerkers. Daarbij speelden dienstreizen een belangrijke rol. Niet alleen bezochten Nederlandse bestuurders
3) Structurele coaching van programma’s
en medewerkers de programmalanden en het hoofdkantoor in New York, ook
Door intensieve samenwerking met The Hunger Project Benin en Malawi op het
medewerkers en bestuursleden van het hoofdkantoor brachten een bezoek aan
gebied van onder andere meerjarenbudgetten en strategie, werd The Hunger
Nederland. Elkaar beter kennen zorgt voor meer onderling begrip, geduld en
Project Nederland aanzienlijk versterkt in de mogelijkheden om fondsen voor deze
waardering. De wederzijdse informatievoorziening en werkrelatie werden ook
landen te werven. Erkenning van de Nederlandse expertise en resultaten op dit
verbeterd door het toetreden, eind 2011, van de directeur van The Hunger Project
gebied leidde er bovendien toe dat onze programmamedewerker in 2011 naast
Nederland tot het wekelijkse Global Leadership Team, als vertegenwoordiger van
zijn aanstelling bij The Hunger Project Nederland ook parttime in dienst trad van
de partnerlanden in het senior managementoverleg. Daarnaast zijn er duidelijke
The Hunger Project Global, als adviseur van de Afrika-afdeling.
verbeteringen doorgevoerd in de informatievoorziening vanuit de wereldwijde
“Winstpunt: scherpere en tijdiger interne analyses”
organisatie naar de partner- en programmalanden. In 2012 wordt deze verder geoptimaliseerd.
38
39
The Hunger Project Internationaal
Verbeterpunten uit 2011
Hierboven is ingegaan op de internationale samenwerking op het gebied van
Voor The Hunger Project Nederland was 2011 een jaar met groeipijn. Het
strategieontwikkeling, informatieuitwisseling en rapportages, en de nieuwe
bleek, net als in 2010, niet eenvoudig om een stabiel kernteam te formeren van
internationale rollen voor medewerkers van The Hunger Project Nederland op het
gekwalificeerde medewerkers. Door de personele wisselingen in team en bestuur
gebied van programma’s en management. In hoofdstuk 7 wordt verder ingegaan
liep de werkdruk voor medewerkers en bestuursleden soms behoorlijk hoog op.
op de verbeterde onderlinge samenwerking. Daarnaast speelt het hoofdkantoor
Die kon ten dele worden opgevangen door deeltijdaanstellingen uit te breiden,
van The Hunger Project in New York een belangrijke rol op het gebied van
door extra inzet van vrijwilligers en door nieuwe functies te creëren. Maar dat
programmamanagement. Om de daarvoor gemaakte kosten te compenseren
laatste vraagt ook tijd voor werving, selectie en gedegen inwerktrajecten. Om al
reserveerde The Hunger Project Nederland in 2011, net als in het voorgaande jaar,
deze redenen was er in 2011 eigenlijk te weinig tijd voor een planmatige aanpak,
5% van alle inkomsten. Uiteindelijk is in goed overleg besloten om deze reservering
het vastleggen van nieuwe inzichten en optimaal gebruikmaken van alle zich
vrij te geven voor besteding in de programmalanden.
voordoende kansen. Eind 2011 zijn hierover stevige gesprekken gevoerd tussen de
“De werkdruk liep op door personele wisselingen”
verschillende betrokkenen, die tot goede werkafspraken voor 2012 hebben geleid. De wereldwijde inkomsten in 2011 bedroegen 12.355.000 dollar*. Daarmee is voor het eerst in drie jaar de neergaande lijn van de totale inkomsten tot een
Plannen voor de toekomst
einde gekomen. Ook in 2011 groeide het belang van de bijdrage van de sterk
Op basis van de ervaringen en resultaten van 2011 zijn de belangrijkste
groeiende inkomsten van The Hunger Project Nederland binnen de internationale
doelstellingen voor 2012:
organisatie. Nederland was (met 20%), na de Verenigde Staten (36%), voor het
• Planmatiger werken;
tweede jaar op rij de belangrijkste bron van inkomsten uit de partnerlanden. Andere
• Nieuw strategisch plan omzetten in operationele plannen;
belangrijke partnerlanden in 2011 waren Australië (14%) en Zweden (8%). De
• Inkomsten fondsenwerving vergroten naar € 3.000.000;
programmalanden (Burkina Faso, Ghana, Malawi, Senegal, Oeganda, Bangladesh,
• Stabiele organisatie met betrokken, gemotiveerde medewerkers, bestuursleden
India en Mexico) droegen gezamenlijk 12% aan de inkomsten bij.
en vrijwilligers; • The Hunger Project werkt wereldwijd met programma- in plaats van
“Voor het eerst in drie jaar kwam de neergaande lijn van de totale inkomsten tot een eind”
40
Klachten in 2011
allocatiebudgetten.
Het aantal klachten blijft laag. Waren dat er in 2010 nog twee, in 2011 was er één geregistreerde klacht. Een journalist meldde zich, twee dagen voor de voorgenomen publicatie van een artikel, met het vermoeden dat The Hunger Project (naast organisaties zoals Oxfam Novib en de stichting Kinderpostzegels) in 2009 in India geld zou hebben besteed aan een ‘fakeorganisatie met misleidende verhalen’. Navraag bij The Hunger Project India leverde een stevig onderbouwde weerlegging van deze aantijging. De journalist is voorzien van foto’s, interne rapportages en onafhankelijke media-verslagen van de door de betreffende lokale uitvoeringsorganisatie goed geleverde diensten. Die bovendien recentelijk uitgebreid extern geëvalueerd en vervolgens genomineerd bleek te zijn voor een belangrijke internationale prijs. Het aangekondigde beschuldigende artikel is wel verschenen (op nieuwswebsite NL Aid), maar met toevoeging van onze weerlegging. * Deze voorlopige cijfers moeten nog worden bevestigd door de Amerikaanse accountant.
41
5 Particulieren 10%
Fondsenwerving Investeerders in het einde van honger
“Een groei van bijna 60%”
De totale inkomsten van The Hunger Project Nederland bedroegen in 2011
Inkomsten 2011
€ 2.341.255. Ten opzichte van voorgaande jaren is dat een groei van bijna 60%. In tijden van economische crisis en gegeven de wisselingen binnen het
“De totale kosten bedroegen 15% van de totale baten uit de fondsenwerving”
Particulieren 10%
kantoorteam van The Hunger Project Nederland is dit een goed resultaat.
Overige 2%
Toch is het eindbedrag nog steeds lager dan onze ambitieuze jaardoelstelling van 2,5 miljoen euro, en minder dan het totaal van de toezeggingen, die eind december op 2,6 miljoen euro stonden. Voor een deel komt dat doordat een aantal partijen hun toezegging van 2011 uiteindelijk pas begin 2012 hebben overgemaakt.
Fondsen 45% Bedrijven 43%
Daarnaast hadden sommige partijen (waaronder acht Katakle-leden) dermate veel last van de economische crisis, dat ze hun toezegging uiteindelijk niet waar konden maken. Het is nog niet duidelijk of ze dat in 2012 wel kunnen doen. In de jaarrekening voeren we dit jaar voor het eerst de post ‘baten uit fondsenwerving van derden’ op. Het gaat dan met name om inkomsten die worden verkregen van andere fondsenwervende partijen met een CBF-keurmerk, zoals Wilde Ganzen, Oxfam Novib en Cordaid. In deze analyse worden die bedragen
1200000
wel meegeteld (als inkomsten uit institutionele fondsen), om een goed vergelijk
1000000
met voorgaande jaren mogelijk te maken. 2% van de inkomsten (€ 43.715) komt uit rente, beleggingen en directe sponsoring van overhead- en personeelskosten. Net als in 2010 groeiden ook in 2011 de inkomsten uit institutionele fondsen aanzienlijk, en daarmee werden ze dan ook de grootste pilaar van de totale inkomsten (2011: 45%, 2010: 27%, 2009: 16%). Ook de totale investeringen uit het bedrijfsleven groeiden in 2011, tot net boven een miljoen euro. Deze inkomsten vormen een stabiele 45% van het totaal (2010: 51%, 2009: 58%). 42
Baten uit fondsenwerving (eigen en van derden)
2011 2010 2009
800000 600000 400000 200000 0 Bedragen zijn in Euro’s
Particulieren
Bedrijven
Fondsen
Overige
43
“In totaal investeren 106 bedrijven en ondernemers in The Hunger Project”
De investeringen van particulieren liepen in totaal en in relatie tot de andere
Het grootste deel van de totale bijdragen kwam voor rekening van de Katakle-
bronnen van investeringen verder terug ten opzichte van voorgaande jaren, tot
investeerdersgroep. Bij deze groep waren eind 2011 zo’n 60 bedrijven,
10% van het totale inkomen (2010: 17%, 2009: 22%). Omdat de particuliere (vaak
ondernemende stichtingen en particulieren aangesloten. Zij financieren het
ongeoormerkte) investeringen van groot belang zijn voor de kosten is het belangrijk
programma in Benin met jaarlijkse bijdragen van € 5.000 tot € 20.000 ieder.
dat dit deel in de komende jaren niet verder terugloopt.
Met een totale bijdrage van € 1.117.980 in 2011 financiert Katakle het volledige programma in Benin. Hiervan komt € 958.071 uit eigen fondsenwerving en
Het totaal aantal investeerders is met 31% gegroeid van 318 naar 416. In 2010
€ 159.909 uit een vermeerdering door Wilde Ganzen. Daarmee is deze groep
constateerde The Hunger Project Nederland een kwetsbare investeerdersbasis,
de belangrijkste groeimotor voor The Hunger Project Nederland – bijna de helft
omdat twee derde deel van de inkomsten in dat jaar van niet meer dan twaalf
van de totale inkomsten loopt via deze investeerdersgroep.
verschillende investeerders kwam. Dit jaar is dat risico duidelijk afgenomen; de groep grote investeerders (boven € 20.000) is uitgebreid tot drieëntwintig
In 2011 bracht The Hunger Project meer dan 50 bedrijfsbezoeken en organiseerde
verschillende partijen, die samen drie kwart van de inkomsten leveren. Vijfenzeventig
een aantal bijeenkomsten, evenementen en acties, zoals netwerkdiners,
verschillende investeerders dragen elk meer dan € 3.500 bij.
netwerkborrels en bedrijfsrondleidingen. Tijdens het Katakle-symposium in juni aan de Business Universiteit Nyenrode werd het Katakle-Business plan
De totale kosten van The Hunger Project Nederland in 2011 bedroegen 15% van
2011-2018 gepresenteerd en werden de investeerders geïnformeerd over
de totale baten uit de fondsenwerving. Dat is in lijn met het gekozen beleid en
de laatste ontwikkelingen op het gebied van maatschappelijk verantwoord
uitsluitend mogelijk door de inzet van onze vele vrijwilligers. Hoewel het percentage
ondernemen en ondernemende vormen van ontwikkelingshulp. De twee geplande
zeer laag is in verhouding tot veel andere organisaties met een vergelijkbare omzet,
investeerdersreizen in februari en maart 2011 konden helaas niet doorgaan in
is het wel een groei in kosten ten opzichte van voorgaande jaren (toen maximaal
verband met een onrustige aanloop naar de presidentsverkiezingen in Benin. Met
10% nog de norm was). Het voornaamste verschil komt voort uit de inzet van meer
de oprichting op 16 november 2011 van de Katakle Junior Chamber richt Katakle
betaalde staftijd, een eigen kantoorruimte en betere ICT. Relatief gezien stegen
zich nu ook op jonge ondernemers tussen de 20 en 40 jaar.
daarmee ook de kosten voor fondsenwerving (van 6,2% in 2010 naar 8,4% in 2011). Dat is een bewuste en zichtbaar succesvolle keuze, die immers in 2011 voor
De samenwerking tussen The Hunger Project en het Nederlandse bedrijfsleven
een inkomstengroei van bijna 60% heeft geleid.
blijkt een natuurlijke en goede match waar The Hunger Project in de komende jaren graag op wil voortbouwen. Een uitdaging in een lastige tijd. Door de moeilijke
Fondsenwerving bedrijven en ondernemers
economische situatie besloten enkele investeerders om hun investering in
In 2011 leverde fondsenwerving bij het bedrijfsleven en ondernemers € 1.003.038
The Hunger Project te verlagen of te stoppen. En door de bezuinigingen op
op. Vergeleken met 2010, toen bedrijven en ondernemers € 753.768 bijdroegen,
het ontwikkelingsbudget kloppen meer maatschappelijke organisaties aan bij
is dit een stijging van 33%. Deze stijging komt door een toename van het aantal
het bedrijfsleven.
“De samenwerking tussen The Hunger Project en het Nederlandse bedrijfsleven is een natuurlijke en goede match”
investeerders en doordat enkele toezeggingen uit 2010 in 2011 werden betaald. The Hunger Project mocht in 2011 17 nieuwe investeerders verwelkomen, waarmee in totaal 106 bedrijven en ondernemers in The Hunger Project investeerden. Een gedeelte daarvan investeerde in The Hunger Project algemeen, een ander deel investeerde in specifieke geoormerkte programma’s. Zo investeerden 46 bedrijven via het investeerdersnetwerk Katakle in het werk in Benin, en droegen 22 ondernemers via WereldCoach bij aan de programma’s van The Hunger Project India. De grootste investeerders uit het bedrijfsleven in 2011 waren NPM Capital NV, Frans van Seumeren Holding BV en Eden Hotel Group, met substantiële bijdragen van ten minste € 100.000 ieder.
44
45
De Katakle-investeerders van het eerste uur hebben, zoals werd afgesproken
Twee grote financieringsaanvragen − bij de Nederlandse overheid en de Nationale
in 2008, hun eerste vier jaarlijkse bijdragen voldaan. In 2012 wordt deze groep
Postcode Loterij – werden in 2011 afgewezen. Maar andere grote aanvragen voor
investeerders uitgenodigd om mee te blijven investeren tot 2018. Daarnaast zal
financiering van programma’s in 2012 werden goedgekeurd, zoals een aanvraag bij
The Hunger Project ook nieuwe investeerders moeten aantrekken. De focus voor
de Eureko Achmea Foundation voor de programma’s in Senegal.
2012 zal liggen op meer betrokkenheid en het uitbreiden van de langdurige relaties. Naast de grote financieringsaanvragen waren de investeringen van de wat kleinere
Institutionele fondsenwerving
fondsen net zo welkom. The Hunger Project ontving bedragen van € 10.000 en
De totale opbrengst van institutionele fondsenwerving bedroeg in 2011
€ 2.500 van Emmaus-vestigingen Haarzuilen en Bilthoven voor de programma’s in
€ 1.054.594, bestaande uit € 680.450 van eigen fondsenwerving en € 373.144 uit
Benin.
acties van derden. Het totale bedrag is aanzienlijk hoger dan in 2010 (€ 388.175) en boven het gestelde doel van € 1.034.361. Dit bedrag werd aangewend voor de
In 2012 werkt The Hunger Project een nieuwe fondsenwervingsstrategie uit om
epicentrumprogramma’s in Benin, Malawi en Ghana, en het leiderschapsprogramma
de ambities voor de komende jaren te realiseren. Het doel is om meer fondsen
in India.
te werven voor de programmalanden, zodat meer mensen worden bereikt en de
“De financiering van de wat kleinere fondsen was net zo welkom”
impact van het werk toeneemt.
Epicentrum Haarzuilens In 2011 investeerde Emmaus Haarzuilens € 10.000 in The Hunger Project Benin
Soms lukt het wel – soms lukt het niet
voor een project met moringaplanten. Emmaus Haarzuilens is onderdeel van de
Flow
internationale beweging van Emmaus-centra waar ex-daklozen tweedehandsspullen
We hadden er heel hoge verwachtingen van. En we hadden er ook veel tijd en
opknappen en verkopen. Sinds 1966 is Emmaus gevestigd op het landgoed van
geld aan besteed. Het zag er ook allemaal schitterend uit. Vonden wij. Maar
kasteel Haarzuilens, waar tweedehandsgoederen van alle soorten en maten worden
desondanks werd de aanvraag bij de Nederlandse overheid voor 5,2 miljoen euro
aangeboden, zoals kledingstukken, elektronica, meubels, schoeisel, boeken en
voor het versterken en groter maken van onze vrouwelijk leiderschapsprogramma’s
fietsen. Een link met The Hunger Project is zo gelegd. Emmaus biedt mensen een
afgewezen. We hoorden wel bij de beste 110 van de in totaal 238 aanvragen,
kans om weer structuur in hun leven aan te brengen, zodat zij zelfstandig kunnen
maar uiteindelijk kwamen we in de beoordeling net twee puntjes tekort om door te
functioneren in de maatschappij. Momenteel wonen drie vrouwen en elf mannen
dringen tot de beste dertig voorstellen, die wél zijn gehonoreerd.
vast bij Emmaus Haarzuilens. Je zou bijna kunnen spreken van epicentra voor de daklozen, waar zij ritme, stabiliteit en structuur kunnen vinden. Emmaus ontvangt
Nationale Postcode Loterij
geen subsidie en maakt zelfs winst. De winst investeert het grotendeels in allerlei
We droomden er al vijf jaar van: aansluiten in de zeer selecte rij van organisaties
verschillende kleinschalige projecten, waaronder The Hunger Project. Hopelijk is dit
die een stevige investering krijgen voor hun werk via de Nationale Postcode Loterij.
het begin van een langdurige relatie.
We dienden elk jaar opnieuw een nóg briljanter plan in. En jaar na jaar haalden we het uiteindelijk nét niet. Ook in 2011 werd onze aanvraag afgewezen. Maar eind
“De financiering door institutionele fondsen is in 2011 sterk gegroeid”
2011 dienden we een nieuwe aanvraag in, en we kunnen wel vast verklappen dat De focus bij de institutionele fondsenwerving ligt op familiefondsen, zogenaamde
2012 het oogstjaar is. Want donderdag 9 februari 2012 hoorden we op het Goed
‘impact investeerders’ en kleinere stichtingen. The Hunger Project levert daarbij
Geld Gala dat we een van de nieuwe beneficiënten van de Postcode Loterij zijn
voorstellen ‘op maat’, waarmee zoveel mogelijk aan de wensen van investeerders
geworden! Dat betekent dat we de komende 5 jaar elk jaar € 500.000 krijgen.
tegemoet wordt gekomen. Daarbij houdt The Hunger Project uiteraard vast aan de
Dit geld gaan we gebruiken in Benin en voor de versterking van onder andere
succesvolle bestaande aanpak in de programmalanden.
The Hunger Project-programma’s in Afrika en India.
De financiering door institutionele fondsen is in 2011 sterk gegroeid. De bijdragen van bestaande relaties, zoals Ribbink Van den Hoek Familiestichting en Millenniumnetwerk Fryslân, zaten ongeveer op hetzelfde niveau als in 2010. De financiering van andere bestaande relaties, zoals Stichting Wilde Ganzen en Flexi-Plan, groeide in 2011. Nieuwe financiering kwam onder meer van African Villages Foundation en Cordaid.
46
47
“Een nieuw initiatief: het Women Ending Poverty fonds”
Fondsenwerving particulieren
Sponsoring
Particuliere investeerders droegen in 2011 in totaal € 239.908 bij. Dat is 10% van
Ook in 2011 is geprobeerd om de administratie- en beheerskosten zo laag mogelijk
de totale inkomsten van The Hunger Project Nederland. Hoewel The Hunger Project
te houden door zoveel mogelijk diensten en producten te laten sponsoren. De
Nederland een aanzienlijke groep zeer trouwe particuliere investeerders heeft,
sponsoring is vooral ten goede gekomen aan jaartrajectkaarten van de NS voor
neemt de bijdrage van particulieren daarmee zowel absoluut als relatief gezien af ten
het personeel (ter waarde van € 9.940), het verzorgen van de volledige financiële
opzichte van voorgaande jaren (in 2010: € 251.004, 16% en in 2009: € 280.829,
administratie door Eltis Management BV, de vormgeving van communicatiemiddelen
19%). Het is ook minder dan de in het jaarplan beoogde € 270.000.
en jaarverslag door Statz & Co, de bouw en het beheer van onze websites door Cimon, correctiewerkzaamheden door Kitty Corrects, knipselkrant door Bureau
Ten dele is dit verschil, en deze afname, terug te voeren op een bewuste
voor Free Publicity, persbenadering door Creative Venue, evenementenorganisatie
keuze. Met een kleine organisatie, een bewust beperkt budget en een kleine
(Run for The Hunger Project) door House of Sports, campagne-inzet van
naamsbekendheid is het uitermate bewerkelijk en daarmee relatief kostbaar om de
reclamebureau Ideas for Brands/McCann, social media-beheer door ConnectSB,
met veel (en gesubsidieerde) fondsenwervende concurrenten vergeven publieke
gebruik van communicatiekanalen van Central Station NL en de expertise van
ruimte te bespelen. Daarom koos The Hunger Project Nederland de afgelopen
PwC bij een verandertraject van de financiële administratie. We kregen een nieuwe
jaren bewust niet voor uitgebreide publiekscampagnes, maar zette met name in op
koelkast van een investeerder en gebruikte maar nog prima bureaustoelen, kasten
inkomstengroei uit de andere inkomstenbronnen (zoals fondsen en bedrijfsleven).
en bureaus van Aim for Human Rights, dat zelf wegens tegenvallende subsidie-
“Zoveel mogelijk diensten en producten werden gesponsord”
inkomsten helaas ophield te bestaan. Daarnaast waren verschillende sponsors Het lijkt erop dat er een aantal kansen blijft liggen op dit gebied. Omdat bovendien
(voor in totaal € 35.496) bereid om rechtstreeks bij te dragen aan de overhead- en
de particuliere (vaak ongeoormerkte) investeringen van groot belang zijn voor de
personeelskosten.
kosten, is het belangrijk dat deze inkomstenbron de komende jaren niet verder terugloopt. Daarom werkt The Hunger Project in 2012 een nieuwe strategie uit voor particuliere fondsenwerving. Dankzij de inzet van vrijwilligers was er in 2011 wel degelijk ruime voor een nieuw initiatief op het gebied van de particuliere fondsenwerving: het Women Ending Poverty fonds.
Women Ending Poverty fonds In november vond tijdens de India-avond op kantoor van The Hunger Project in Utrecht de officiële lancering plaats van het Women Ending Poverty (WEP) fonds. Het WEP fonds investeert in de leiderschapsprogramma’s van The Hunger Project India. Tijdens de India-avond vertelde Mieke Goudriaan-Severijnen hoe zij tijdens haar investeerdersreis naar India geïnspireerd raakte door het effect van het leiderschapsprogramma. Hieruit is het initiatief voortgekomen om het WEP fonds op te richten. Geïnteresseerden kunnen voor minimaal 10 euro per maand bijdragen aan het WEP. Uit het netwerk van initiatiefnemers Mieke GoudriaanSeverijnen en José Wigny zijn de eerste deelnemers geworven en ontstaat nu langzaam een netwerk van betrokken investeerders. Via een eigen WEP-nieuwsbrief worden zij op de hoogte gehouden van ontwikkelingen en resultaten van het leiderschapsprogramma in India. Eind 2011 heeft het WEP fonds 26 deelnemers.
48
49
“Voor veel particulieren en bedrijven bestaat de betrokkenheid uit meer dan financieel investeren”
Acties voor The Hunger Project
Veiling The Hunger Project België The Hunger Project België organiseerde op 24 oktober een kunstveiling, die ruim € 9.000 opleverde voor de programma’s in Benin.
Voor veel particulieren en bedrijven bestaat de betrokkenheid bij The Hunger Project uit meer dan financieel investeren. Ook in 2011 werden
Extraordinary Ones
verschillende acties uitgevoerd voor The Hunger Project. Hieronder komt
Net als voorgaande jaren vroeg de stichting Extraordinary Ones aan gasten van
een aantal initiatieven aan bod. Dit is geen volledig overzicht, maar een
bij hen aangesloten restaurants, om 20 cent extra te betalen bij een maaltijd.
selectie van de verschillende acties die in 2011 zijn georganiseerd.
Extraordinary Ones droeg op deze manier in totaal € 13.000 bij voor onze programma’s in Benin. Eind 2011 besloot Extraordinary Ones om zich op een
2015FESTIVAL en Millenniumloop IJlst
andere manier in te zetten voor het einde van de honger. In de toekomst zullen zij
Millenniumnetwerk Fryslân organiseerde op 16 en 17 september voor de zevende
vooral samenwerken met het World Food Programme, onder de naam Fill The Cup.
keer het 2015FESTIVAL in IJlst en voor de derde keer de Millenniumloop. Van het openingsconcert van Frank Boeijen tot het slotconcert van Leoni Jansen − het
Tweetjemee
spetterde! In totaal bezochten ruim 2.500 mensen het festival en deden bijna 800
De online vrijmarkt voor eters en kokers, Tweetjemee, droeg in 2011 10% van haar
mensen mee aan de Millenniumloop. Het festival en de loop leverden, mede dankzij
omzet af aan The Hunger Project. Dat leverde in 2011 € 27 op.
“Meer dan 700 deelnemers stonden aan de start van de Run for The Hunger Project”
de inzet van de grote groep vrijwilligers en sponsoren, een bedrag op van € 83.000. Daarnaast haalde Millenniumnetwerk Fryslân geld op met andere activiteiten, zoals
Run for The Hunger Project
de Gele Knop − een statiegeldactie in samenwerking met Poiesz supermarkten.
Zondag 6 november stonden meer dan 700 deelnemers en 105 bedrijventeams in
In totaal droeg MNF € 100.265 bij in 2011.
het Olympisch Stadion in Amsterdam aan de start van de vijfde editie van de Run for The Hunger Project, die werd georganiseerd door Jose Cubo van NPM Capital
Stichting WereldCoach
en House of Sports. Samen renden, fietsten en wandelden zij tegen de honger in
Stichting WereldCoach is een community van coaches en trainers met hart voor
Benin en haalden zij − inclusief de vermeerdering van Wilde Ganzen − € 210.000
mensen in ontwikkelingslanden. Voor iedere afgeronde sessie in Nederland
op.
investeren zij € 50 in het leiderschapsprogramma van The Hunger Project India. In 2011 investeerden 22 WereldCoaches een totale opbrengst van € 12.572.
Kerstmarkt soroptimisten De Soroptimistclub Uithoorn/De Ronde Venen verkocht op de kerstmarkt in
Rennen tegen honger
Uithoorn kerstartikelen voor The Hunger Project. De kraam werd gesponsord, de
Twee loopgroepen liepen het hele jaar rond, gesponsord voor The Hunger Project.
club maakte en verzamelde allerlei kerstartikelen. Dit bracht € 1.000 op voor de
De Vegro Running Friends hebben € 1.780 bij elkaar gelopen, de Friends Run for
programma’s in India.
the Hunger konden bij de Run for The Hunger Project € 10.000 overhandigen.
50
51
6 Communicatie Inspireren en informeren
“Gesponsorde radiocommercials met een bereik van ruim 3 miljoen mensen”
In 2011 wilde The Hunger Project alle bij ons betrokken partijen inspireren
vertellen over het werk van The Hunger Project. Bovendien schreef zij maandelijks
en informeren, en streefde The Hunger Project naar een grotere
een column in het blad IS over haar werk bij The Hunger Project. Dit blad met
zichtbaarheid onder het algemeen publiek.
een oplage van 130.000 wordt gelezen door een breed publiek, dat inhoudelijk betrokken is bij ontwikkelingssamenwerking. Ook werd in november een interview
Sinds april 2011 heeft The Hunger Project een communicatiemedewerker. Tot die
over samenwerken met het bedrijfsleven geplaatst in My World, een blad voor
tijd werkte The Hunger Project met een communicatieteam van vrijwilligers en een
particuliere initiatieven, met een oplage van 150.000 stuks. Daarnaast zorgden
niet specifiek voor communicatie vrijgestelde staf. De communicatie-inzet was
de acties van Millenniumnetwerk Fryslân, Tweetjemee en Extraordinary Ones voor
in eerste instantie gericht op de bestaande middelen en urgente zaken, zoals de
een groot aantal artikelen in dagbladen, lokale nieuwsbladen en magazines zoals
verbetering van de Katakle-website en de benodigde middelen voor het symposium
Ode, Parool, AD, Haagsche Courant, Plus Magazine, Sneekers Nieuwsblad en de
eind juni. In de tweede helft van 2011 was er ruimte voor communicatie richting een
Leeuwarder Courant.
breder publiek.
Communicatie met achterban Media-aandacht
In 2011 werden de investeerders en geïnteresseerden van The Hunger Project
In oktober en november zocht en vond The Hunger Project in samenwerking met
regelmatig geïnformeerd over de voortgang van de programma’s, over ontwik-
pr-bureau Creative Venue media-aandacht rond de Wereldvoedseldagactie en de
kelingen in Nederland en verhalen uit de programmalanden. De Katakle-leden en
Run for The Hunger Project. De inzet van social media-releases en een actieve
Women Ending Poverty fonds (WEP)-investeerders kregen specifieke informatie
persbenadering leidden onder andere tot een artikel in Trouw, een bijdrage aan een
over Benin en India.
“Ode, Parool, AD, Haagsche Courant, Plus Magazine, Leeuwarder Courant, Volkskrant, Trouw”
radioreportage op Radio 5, berichten in lokale kranten en een vakblad en diverse online publicaties. Door de inzet van gesponsorde radiocommercials op Radio 1,
De brede achterban van The Hunger Project ontving tweemaal een gedrukt
3FM, Q Music, Radio 538, Sky Radio en Radio Veronica werden ruim 3 miljoen
nieuwsbulletin met interviews en achtergrondverhalen op de deurmat. De digitale
mensen bereikt. Voorgesprekken met omroep Max en de redacties van Pauw en
nieuwsflits, bedoeld om resultaten uit de programmalanden en ontwikkelingen in
Witteman en De Wereld Draait Door leidden helaas niet tot uitzendingen.
Nederland te communiceren, werd 17 keer verzonden naar geïnteresseerden.
In april verscheen in de Volkskrant een uitgebreid artikel over het
Katakle-leden en geïnteresseerden ontvangen sinds 2011 de speciale Katakle-
microfinancieringsprogramma in Benin. Mede naar aanleiding daarvan trad directeur
nieuwsflits. De nieuwsflits werd vier keer verstuurd en bevatte informatie over
Evelijne Bruning op bij ‘Dichtbij Nederland’ van Radio 5, waar ze uitgebreid kon 52
53
“The Hunger Project organiseerde een Kataklesymposium op Nyenrode”
de voortgang op de key perfomance indicators van de programma’s in Benin,
is vernieuwd. Op de website is aandacht voor het programma in Benin, de
en nieuws over de Katakle activiteiten in Nederland. Ook werd een aantal
epicentrumstrategie, worden resultaten en rapportages geplaatst, is informatie te
investeerders in het zonnetje gezet. In juni organiseerde The Hunger Project een
vinden over de deelnemers en worden verhalen uit Benin of nieuwsberichten over
Katakle-symposium op Nyenrode om bestaande en potentiële nieuwe investeerders
acties geplaatst. Ook de Run for The Hunger Project heeft haar eigen website, die
te informeren over honger, de rol van het bedrijfsleven en de ambities van
in 2011 is vernieuwd. Via deze website konden teams zich aanmelden en was alle
Katakle. Daarnaast werden voor Katakle een nieuwe brochure en een pledgekaart
informatie over het parcours, sponsoringsmogelijkheden en de uitslagen te vinden.
geproduceerd en verspreid. In 2011 is meer gebruik gemaakt van social media, met name rond de In november organiseerde The Hunger Project een India-avond op het kantoor in
Wereldvoedseldagactie. De communicatie via social media was gericht op
Utrecht. Tijdens deze avond werden deelnemers geïnformeerd over de voortgang
netwerken, het verspreiden en verzamelen van nieuws over honger en armoede,
van het leiderschapsprogramma in India, en werd in samenwerking met vrijwilligers
vrijwilligers en investeerders in het zonnetje zetten en nieuws en resultaten delen.
het WEP gelanceerd. Ter promotie van het WEP ontwikkelde The Hunger Project
De laatste twee maanden van 2011 werkte The Hunger Project samen met
een factsheet en een pledgekaart. Eind 2011 verscheen de eerste digitale
ConnectSB, die het beheer van de Facebookpagina voor haar rekening nam.
nieuwsbrief van het WEP. Deze kwartaalnieuwsbrief komt tot stand in samenwerking met vrijwilligers, en houdt investeerders en geïnteresseerden op de hoogte van
Acties en projecten
ontwikkelingen en resultaten van het leiderschapsprogramma in India.
Een grote eigen publieksactie rond Wereldvoedseldag, de acties van Millenniumnetwerk Fryslân en de Run for The Hunger Project zorgden voor een
Katakle-symposium
grotere zichtbaarheid bij een breed publiek.
Op 28 juni organiseerde The Hunger Project op universiteit Nyenrode een symposium voor circa 100 leden en potentiële nieuwe investeerders van het
De Wereldvoedseldagactie ‘Eten tegen Honger’ in oktober richtte zich in
Katakle-netwerk. Herman Wijffels vertelde over corporate citizenship en de
eerste instantie op werkend Nederland met een actie in een groot aantal
relevantie van The Hunger Project als moderne ontwikkelingsorganisatie.
bedrijfsrestaurants. Door de introductie van een sms-nummer kon ook de rest
Hans Eenhoorn gaf een diepgaande uitleg over de achtergrond van honger en
van Nederland meedoen aan de actie. Bovendien werd een breder publiek via
oplossingen. Daarna volgde een presentatie van milleniumdoelenambassadeur
verschillende kanalen – radio, Facebook, posters, metroschermen – aangesproken.
Christiaan Rebergen over de samenwerking tussen de overheid en het bedrijfsleven bij het bestrijden van honger. Onder leiding van Leoni Jansen werd een swingend
Ook de Run for The Hunger Project en de activiteiten van Millenniumnetwerk Fryslân
Afrikaans lied gezongen, waarna ondernemers MKB-Nederland-voorzitter Hans
bereikten een combinatie van bedrijven en een breder publiek. Bij de Run for
Biesheuvel, onderneemster van het jaar 2009 Meiny Prins en Neerlands Glorie-
The Hunger Project haakten nieuwe bedrijven aan met een hardloopteam
directeur Carel van Bemmelen discussieerden over de maatschappelijke relevantie
en werden de deelnemers in de communicatie vooraf, tijdens en na de loop
van hun Katakle-lidmaatschap. De Wilde Ganzen vertelden over het partnerschap
geïnformeerd over het werk van The Hunger Project in Benin. Millenniumnetwerk
met de Katakle-groep. Evelijne Bruning presenteerde met Benin landendirecteur
Fryslân had naast een groot media-bereik via verschillende activiteiten contact
Pascal Djohossou de ambities voor het Katakle-programma tot 2018, waar
met uiteenlopende doelgroepen, zoals supermarktbezoekers, festivalbezoekers,
panelleden Arend Jan Boekestijn en Willemijn Verloop enthousiast op reageerden.
basisscholen en bedrijven.
En natuurlijk waren er aansprekende filmpjes, speciaal voor de bijeenkomst gemonteerd door Felix Meurders.
Eind 2011 besloot Oxfam Novib (in het kader van hun GROW-campagne) om een voorstel van The Hunger Project te financieren: een bewustwordingsprogramma voor young professionals en studenten over hongervrij ondernemen. In december
Online communicatie
2011 startte The Hunger Project met de voorbereidingen voor deze campagne, die
De organisatiewebsite www.thehungerproject.nl is het centrale informatiepunt van
onder de naam Growing Leaders in 2012 verder wordt uitgevoerd.
The Hunger Project. Op deze website is informatie te vinden over de organisatie, de programmalanden, de aanpak van The Hunger Project, mogelijkheden om bij te dragen, actuele ontwikkelingen, resultaten en verhalen uit de programmalanden.
“Nieuw: bewustwordingsprogramma voor young professionals over hongervrij ondernemen”
Katakle heeft een eigen website, die in juni – in aanloop naar het symposium –
54
55
Wereldvoedseldag Samen met drie grote cateraars en tientallen bedrijven organiseerde The Hunger
Mag er vandaag iemand met u mee-eten?
Project rond Wereldvoedseldag de actie ‘Eten tegen Honger’. Op maandag 17 oktober konden werknemers eten tegen de honger in Afrika, door in een van de deelnemende bedrijfsrestaurants eenmalig 50 cent extra te betalen voor hun lunch. De rest van Nederland kon meedoen door ‘ETEN’ te sms’en naar 4411. In totaal deden 911 bedrijven mee aan de lunchactie, waarvan 574 via het sms-nummer en 337 via de cateraars, een giftbox bij de kassa of een directe financiële bijdrage. Rond de lunchactie en de sms-actie werden verschillende communicatie-acties
Wereldvoedseldag 2011
opgezet. Diverse partners (cateraars, bedrijfspartners, webbouwer, PR-bureau,
Etentegenhonger
sms-dienst, reclamebureau, online campagnebureau) hielpen om de actie groter
Betaal vandaag € 0,50 extra voor uw lunch en investeer daarmee in het einde van de honger
te maken. Zo waren we onder andere te horen op de radio met een gesponsorde
www.etentegenhonger.nl
Eten tegen Honger-commercial. En konden Facebook-gebruikers via een speciale
Etentegenhonger is een samenwerkingsverband van:
Eten tegen Honger-app de actie ondersteunen. Bovendien was een gesponsorde commercial over de actie te zien op de schermen in de Rotterdamse metro. En met
@THPNederland | Twitter mee via #etentegenhonger en #wereldvoedseldag 7708-017 aw THP eten tegen honger 297X395.indd 1
“Werknemers konden Eten tegen Honger in hun bedrijfsrestaurant”
22-09-11 16:46
een interview in Trouw, een bijdrage aan een reportage bij radio 5 en diverse online artikelen werd de actie onder de aandacht gebracht van een breed publiek. Het bereik was groot. Alleen al de commercials in de Rotterdamse metro hadden een brutobereik van 1.260.000 mensen. Met de commercials op Radio 1 en 3FM werden 2.902.440 mensen boven de 10 jaar bereikt – dit is nog exclusief de spots op Q Music, Radio 538, Sky Radio en Radio Veronica.
Evenementen en presentaties Ook in 2011 was The Hunger Project aanwezig op verschillende festivals en evenementen. Bijvoorbeeld met een provocative perspective op de bijeenkomst ‘Voedselhulp – en dan?’, met lezingen voor een afdeling van de Vrouwen van Nu en een aantal Soroptimisten-groepen, met een stand op de feestmarkt van Emmaus Haarzuilens en aanwezigheid bij netwerkbijeenkomst de Koningshoevenontmoeting. Tijdens het 2015FESTIVAL verzorgden vrijwilligers VCA-trainingen en presentaties over het India-programma.
Vooruitblik 2012 In 2012 ontwikkelt The Hunger Project een communicatiestrategie en worden alle communicatie-uitingen herzien. De online aanwezigheid wordt verbeterd en vergroot. En resultaatcommunicatie en het in beeld brengen van het werk van The Hunger Project krijgen extra aandacht. Daarnaast zet de communicatie verder in op het uitvoeren en ondersteunen van fondsenwervende acties, zoals een nieuwe, verbeterde editie van de Wereldvoedseldagactie.
56
57
7 Interne organisatie Zoektocht naar stabiliteit staat groei niet in de weg
“De totale personeelskosten bleven ruim binnen de begroting”
Net als voorgaande jaren bracht 2011 veel personele veranderingen binnen
Organigram The Hunger Project Nederland
The Hunger Project Nederland. Ondanks het vaste voornemen om de groei te laten schragen door een stabiele organisatie, bleven in 2011 slechts twee van de medewerkers op hun plek, en vertrokken vijf medewerkers.
Bestuur
Ook waren er twee (deels voorzienbare) wisselingen binnen het bestuur. De totale formatie groeide van 3,2 fte (januari 2011) naar 4,6 fte (december 2011), verdeeld over 6 functies. Ook werd een aanzienlijk aantal (78) werkdagen van externen ingekocht. De totale personeelskosten bleven ruim binnen de begroting.
Raad van Advies
In lijn met de verwachtingen van de investering in deze uitbreiding, hadden de resultaten op het gebied van fondsenwerving (groei met 60%) en zichtbaarheid (groei media-aandacht) niet onder de personele wisselingen te lijden. Ook blijken de bestaande financieel-administratieve systemen robuust genoeg om
Directeur
dergelijke veranderingen te doorstaan, mede dankzij de consequente en langjarige toezichtrol van de penningmeester. In navolging van het advies van accountant PwC is een begin gemaakt met het overdragen van de door een vrijwilliger extern uitgevoerde financiële administratie naar een interne functie. De verhuizing eind 2010 naar een nieuwe, eigen locatie met meer werkruimte en de investeringen in nieuwe, verbeterde ICT-systemen kostten de nodige energie voordat de inmiddels evidente voordelen ervan merkbaar werden.
58
Institutionele fondsenwerving en M&E
Corporate fondsenwerving
Communicatie
Office management en database
Administratie
59
“Eind 2011 was de personele inzet van 3,2 fte gestegen naar 4.6 fte”
Personeelssamenstelling in 2011
Vrijwilligers
Directeur: Evelijne Bruning (0,9 fte)
In 2011 waren ongeveer vijftig mensen als vrijwilliger actief binnen The Hunger
Institutionele fondsenwerving en M&E: Jouwert van Geene (0,8 fte)
Project Nederland. Gemiddeld waren twee van hen één dag per week inzetbaar
Corporate fondsenwerving: Carolien Kernkamp (januari-mei), Elisabeth Roelvink a.i.
op kantoor. Sommigen leverden een structurele bijdrage, anderen waren ad hoc
(april-oktober), Veronique de Groot (0,8 fte vanaf november)
inzetbaar bij activiteiten. De vrijwilligers komen uit verschillende richtingen. Sommige
Officemanager: Isabelle Groenstege (januari-maart), Noortje Bergmans a.i.
vrijwilligers zijn enthousiaste starters of juist herintreders op de arbeidsmarkt, die
(januari-maart), Rene Slaats (april-oktober), Wilma Roem (0,9 fte vanaf november)
werkervaring of werkritme willen opdoen; drie van hen vonden in de loop van het
Communicatiemedewerker: Noortje Bergmans (april-augustus), Mirjam Wulff
jaar met succes elders een betaalde baan. Daarnaast werkt The Hunger Project
(0,8 fte vanaf september)
ook met vrijwillige professionals op het gebied van vormgeving, fotografie, financiële
Administratie: Marjon van der Does (0,4 fte, vanaf december)
administratie en communicatie, die een deel van hun beschikbare tijd inzetten voor The Hunger Project. Mede dankzij hun inzet kan 85% van het budget van The
In 2011 bedroeg de beginformatie 3,2 fte. In de loop van het jaar kwamen er
Hunger Project daadwerkelijk worden besteed aan de programma’s. Bovendien
twee nieuwe functies bij: een communicatiemedewerker (0,8 fte, vanaf april) en
zijn vrijwilligers belangrijk als ambassadeurs, aangezien zij nieuwe contacten en
een financieel-administratief medewerker (0,4 fte, vanaf december). De functies
investeerders aanbrengen. Zij worden van de diverse activiteiten op de hoogte
van beide fondsenwervers werden uitgebreid van 0,6 naar 0,8 fte. De directeur
gehouden door middel van de digitale nieuwsflitsen en bijeenkomsten.
werkte, mede vanwege de personeelswisselingen, dermate veel extra uren dat haar aanstelling de facto uitgebreid werd van 0,8 naar 0,9 fte. De functie van
In tegenstelling tot voorgaande jaren bleek er in 2011 ruime animo te bestaan voor
de officemanager werd daarentegen met 10% teruggebracht. Eind 2011 was
inhoudelijke bijeenkomsten voor vrijwilligers (nieuwjaarsborrel, strategieconsultaties,
derhalve de totale personele inzet gestegen naar 4,6 fte. Daarnaast werden in
ontbijtsessie met de nieuwe directeur van The Hunger Project Global, acquisitie-
2011 op projectbasis met vier verschillende zelfstandige partijen tijdelijke, betaalde
overleg, India-avond, en een bring-your-own Kerstdiner). Een bijeenkomst met de
overeenkomsten van opdracht afgesloten voor in totaal 78 werkdagen.
landendirecteur uit Benin (‘Pizza met Pascal’) werd minder goed bezocht. Wegens gebrek aan belangstelling ging de ‘Wereldvoedseldagborrel’ niet door.
Het personeel werd bijgestaan door vrijwillig administrateur Ellie Togni (twee dagen per week) en diverse parttime kantoorvrijwilligers die gemiddeld een dag per
In 2011 is er, mede door de vele personeelswisselingen, niet actief gericht
week inzetbaar waren gedurende een aantal maanden: Lisette Brackel, Elisabeth
geworven voor vrijwilligers. Toch weten kandidaat-vrijwilligers ons goed te vinden
Roelvink, Fee Romein, Jacobien Viets, Ineke van der Vliet en Elsbeth Volkers.
en is een tiental open sollicitaties afgehandeld. Nieuwe vrijwilligers krijgen een
Daarnaast werd de staf bijgestaan door een uit vrijwilligers bestaand bestuur en een
vrijwilligerscontract. Vrijwilligers ontvangen behalve een lunch in principe geen
betrokken Raad van Advies.
onkostenvergoeding. Alleen in bijzondere gevallen kan de directeur hierover anders
“De vrijwilligers zijn belangrijk als ambassadeurs”
beslissen. Er is, ondanks het voornemen in die richting, in 2011 nog geen specifiek
Personeelsbeleid
vrijwilligersbeleid opgesteld. Dat staat daarom op de planning voor 2012.
In 2011 is het bestaande personeelsbeleid toegepast. Het salarishuis en het personeelsreglement zijn gehanteerd voor alle nieuwe vacatures. Daarbij bleek enige
Directeur
krapte in het salarishuis. Begin 2012 wordt daarom een salarisbenchmark en waar
Het bestuur heeft door middel van een directiereglement taken gedelegeerd aan
nodig een salariscorrectie uitgevoerd. De directeur heeft met alle medewerkers een
de directie. De directie is verantwoordelijk voor de uitvoering van strategie en
functioneringsgesprek gevoerd. Met vertrekkende medewerkers is bovendien door
beleid, het opstellen van jaarplannen en begroting en de dagelijkse leiding van de
de directeur en door het HR-bestuurslid een exitgesprek gevoerd. In 2011 werkten
organisatie. In 2011 formuleerden de directie en de kantoormedewerkers bovendien
alle medewerkers op basis van contracten of opdrachten voor bepaalde tijd.
de strategie voor 2012-2015. De directie informeert het bestuur maandelijks over alle relevante feiten en ontwikkelingen tijdens de bestuursvergadering. De directie evalueert samen met de kantoormedewerkers de jaarplannen. Door middel van jaarplan en begroting, kwartaalrapportages en het jaarverslag wordt verantwoording afgelegd aan het bestuur. Het functioneren van de directeur wordt jaarlijks geëvalueerd door het bestuurslid HR/interne organisatie. Zij legt haar bevindingen voor aan het bestuur en bespreekt met hen mogelijke interventies.
60
61
In 2011 constateerde het bestuur dat de directeur meer planmatig zou moeten
Verantwoordingsverklaring bestuur
werken. Die conclusie is verwerkt in de persoonlijke key performance indicators van
Het bestuur van The Hunger Project Nederland onderschrijft de Code Goed Bestuur
de directeur voor 2012 en in het jaarplan 2012.
voor Goede Doelen (Code Wijffels) en handelt overeenkomstig. Een uitgebreider versie van de verantwoordingsverklaring van het bestuur, met daarin onder andere
De honorering van de directie is conform de grondslagen en arbeidsvoorwaarden
meer uitleg over het onderscheid tussen de functies toezicht houden, besturen en
zoals die in de sector voor fondsenwervende instellingen gebruikelijk zijn.
uitvoering, de effectiviteit en efficiency van bestedingen en de omgang met derden
Directeur Evelijne Bruning had, net als in 2010, ook in 2011 een aanstelling
(volgens de richtlijnen van het Centraal Bureau voor de Fondsenwerving, CBF) is te
als freelancedirecteur. Ze werkte in totaal 202 dagen (0,9 fte op jaarbasis).
vinden in de bijlage. Het bestuur heeft de in dit document vastgestelde principes
Haar tarief was € 310 per dag. Daarover betaalt The Hunger Project 19% btw.
bevestigd in een door alle leden getekende verklaring.
De directeur ontving in 2011 een totaal van € 74.518 (te weten € 62.620 salaris, plus € 11.898 btw-toeslag die zij rechtstreeks afdraagt aan de Belastingdienst).
Het bestuur is in 2011 elf maal ter vergadering bijeen geweest. Daarnaast waren
Dit bedrag is conform de begroting. Een pensioenregeling of bijdrage voor
bestuursleden als volgt actief:
ziektekostenverzekering, sociale lasten of overige vergoedingen was niet van
• Op alle bijeenkomsten of evenementen was steeds tenminste één bestuurslid
toepassing. Aan de directeur is geen enkel bedrag verstrekt aan leningen, voorschotten en garanties.
“Het bestuur onderschrijft de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen”
aanwezig; • De voorzitter heeft actief contact gehad met de bestuursvoorzitters van andere partnerlanden en het Global Office;
“De directeur was ook elders actief als bestuurslid, columnist, dagvoorzitter en jurylid”
De directie meldt nevenfuncties aan het bestuur. Voor het aanvaarden of continueren van een betaalde of onbetaalde nevenfunctie die een zodanige werkbelasting met zich meebrengt dat het afbreuk kan doen aan het functioneren voor de organisatie of die anderszins strijdig kan zijn met de belangen van de organisatie, heeft de directie de goedkeuring van het bestuur nodig. De vraag om toestemming en het besluit van het bestuur daarover worden vastgelegd in de notulen van de bestuursvergadering. Evelijne Bruning was in 2011 actief als bestuurslid van International Child Development Initiatives (ICDI) en van de stichting
• Het volledige bestuur heeft kennisgemaakt met de nieuwe directeur van The Hunger Project Global bij haar bezoek aan Nederland; • De voorzitter en secretaris/vice-voorzitter en op indicatie ook de andere bestuursleden hebben contacten onderhouden met de Raad van Advies en met de investeerdersgroep Katakle; • De penningmeester heeft actief toezicht gehouden op de financiën en de administratie; • Met steun van het HR-bestuurslid is er een personeelsarchief, zijn procedures
International Development Publications (IDP). Daarnaast was zij werkzaam als
voor het vervullen van vacatures, en methodes voor personeelsevaluatie
freelance columnist (in het blad IS), en als freelance dag- en commissievoorzitter
en ontwikkeling vastgesteld, zijn nieuwe medewerkers geworven en
(voor platform DSE, Wemos, DGIS, Wilde Ganzen en Oxfam-Novib). Ook trad de directeur op als jurylid van de Prijs voor Briljante Mislukkingen en als teamcoach bij the Battle of the Cheetahs van de NCDO.
selectiegesprekken gevoerd; • Bestuursleden met de relevante portefeuille hebben deelgenomen aan selectiegesprekken met kandidaten voor nieuwe personeels- en bestuursleden. Het bestuur evalueert jaarlijks haar eigen functioneren. Zij doet dit in een bijeenkomst waarin de bestuursleden elkaar feedback geven. De notulen van deze bijeenkomst worden aan de bestuursnotulen toegevoegd. In 2011 heeft het bestuur tweemaal een evaluerende vergadering gehad, in februari 2011 en in december 2011. De laatste evaluatie is in gezamenlijkheid gedaan met de directeur. Belangrijke conclusie was dat er nog ruimte voor verbetering is in de samenwerking tussen bestuur en directie. Daarover zijn voor 2012 concrete werkafspraken gemaakt. De bestuursleden ontvangen conform de ANBI-voorwaarden geen bezoldiging. Wel kunnen bestuursleden een redelijke vergoeding voor ten behoeve van de stichting gemaakte onkosten ontvangen. Alle aan de bestuursleden betaalde vergoedingen worden als zodanig in de jaarrekening opgenomen en toegelicht. Net als in voorgaande jaren hebben in 2011 de bestuursleden hun eigen kosten gedragen.
62
63
Samenstelling bestuur en rooster van aftreden
De zittingsduur bedraagt 3 jaar bij benoemingen vanaf 2007. Benoemde leden kunnen eenmaal direct worden herbenoemd. In de geest van een beperkte
Naam/functie/porte-
Eerste benoeming/
feuille (geboortejaar)
aftreden in
Dhr. C.H. (Carel) van Bemmelen (1952)
2011/2014
voorzitter /internationale zaken (per november 2011) Mw. M.J.B.A. (Marie-José) Thunnissen (1952)
Beroep/andere functies
afgesproken. Directeur-eigenaar Neerlands Glorie, Commissaris bij Royaan, Auping, Optelec en Hak Directeur Thunnissen Arbeidsen Organisatieadvies BV
2006/2012
Directeur Eltis Management BV (administratiekantoor); lid CDA duurzaamheidsberaad
2010/2014
Directeur-eigenaar Spinfin en Pieters Management Consultancy BV
juridische zaken Mw. E.C. (Elvia) van den Berg (1969)
2011/2014
human resource/interne organisatie (per mei 2011) Mw. C.L. (Caroline) Wouters (1959)
Beleidsadviseur OSG (adviesdiensten op het gebied van organisatie, personeel en administratie) Vice-President Corporate Communications Wolters Kluwer
64
• Bij de vergadering van de Raad van Advies zijn de voorzitter en secretaris van het
De samenstelling van de Raad van Advies is in 2011 ongewijzigd gebleven ten opzichte van het voorgaande jaar. Leden zijn: Jan Willem Baud (directievoorzitter NPM Capital), Hans Eenhoorn (ex-Unilever, lid UN Task Force for Ending Hunger), Leoni Jansen (zangeres, programmamaker), Maria Martens (CDA-lid Eerste Kamer), Felix Meurders (radiopresentator), Willemijn Verloop (consultant, oprichter War Child), Sander Mahieu (Synnova Organisatie Advies), Adri de Vries (voormalig directeur Sire), prof. Herman Wijffels (World Connector), prof. Pieter Winsemius (lid
Deze vier prominente vrouwen en zes prominente heren kwamen in 2011 tweemaal bij elkaar, en gaven daarbij op verzoek van bestuur en directie advies over de
2006/2011**
Gepensioneerd longarts
secretaris/vice-voorzitter (tot mei 2011)
“De leden zijn bekende persoonlijkheden met een vooraanstaande maatschappelijke functie”
• De Raad benoemt uit het eigen midden een voorzitter;
WRR, publicist). 2008/2011*
voorzitter/internationale zaken (tot november 2011) Dhr. C.A.F. (Kees) Jansveld (1940)
• De Raad van Advies komt tweemaal per jaar bijeen in een voorjaars- en een
bestuur aanwezig, waarbij laatstgenoemde zorg draagt voor de notulen.
penningmeester/financiën Dhr. S.J.B. (Stan) Pieters (1971)
Werkwijze: najaarsbijeenkomst;
2006/2012
human resource/interne organisatie (tot mei 2011), daarna secretaris Dhr. T.J.J. (Tim) Stok (1953)
zittingsduur wordt met het bestuur een schema van aftreden voor de zittende leden
*Voor dit bestuurslid liep de zittingstermijn af per eind 2011. Caroline Wouters heeft zich niet voor herbenoeming beschikbaar gesteld en is per november 2011 opgevolgd door Carel van Bemmelen **Kees Jansveld heeft zich per mei 2011 om persoonlijke redenen uit het bestuur teruggetrokken. Zijn functie is in het bestuur overgenomen door Marie-José Thunnissen. Voor de HR-portefeuille is zij in het bestuur opgevolgd door Elvia van den Berg.
Raad van Advies
toekomstige strategie, over het thema leiderschap en over contractvormen voor internationale organisaties. Daarnaast werden zij incidenteel op individuele basis bevraagd op hun expertise, en leverden leden van de Raad substantiële bijdragen aan de productie van films en mediastrategie, de inhoud van het symposium op Nyenrode, het 2015FESTIVAL en de Run for the Hunger Project.
Wissel bestuursvoorzitter De afgelopen drie jaar zette Caroline Wouters zich in als bestuursvoorzitter van The Hunger Project. Eind 2011 bereikte zij het einde van haar eerste bestuurstermijn.
De Raad van Advies functioneert als raadgevend orgaan van het bestuur van The
Zij stelde zich niet beschikbaar voor een volgende bestuurstermijn. Carel van
Hunger Project Nederland en geeft in die hoedanigheid gevraagd en ongevraagd
Bemmelen is haar als voorzitter opgevolgd. Carel: “The Hunger Project werkt! Dat
advies aan het bestuur. Het bestuur is statutair verantwoordelijk voor de Stichting
is de belangrijkste reden om het voorzitterschap te aanvaarden. The Hunger Project
The Hunger Project Nederland.
motiveert mensen om hun eigen toekomst in handen te nemen en daarmee een
“The Hunger Project werkt!”
einde te maken aan chronische honger voor zichzelf en hun familie. De resultaten De leden van de Raad zijn bekende persoonlijkheden met een vooraanstaande
laten zien dat deze structurele en mentale oplossing de enige manier is om dit grote
maatschappelijke functie, die ieder op eigen wijze in woord en daad de visie en
wereldprobleem aan te pakken.” Wij zijn Caroline Wouters zeer dankbaar voor haar
strategie van The Hunger Project ondersteunen om de chronische honger in de
onvermoeibare inzet van de afgelopen jaren.
wereld duurzaam te beëindigen.
65
8 Financiën Groei en verandering
“Eind 2011 werd een financieeladministratief medewerker aangesteld”
In hoofdstuk 5 is een uitgebreide analyse opgenomen van de inkomsten en
medewerker aan te stellen op kantoor, die met ingang van 2012 de uitvoering van
kosten in 2011 ten opzichte van het jaarplan en de voorgaande jaren. Aan
de financiële administratie van Eltis BV zal overnemen.
het einde van dit hoofdstuk volgt de verkorte jaarrekening. In de volledige jaarrekening (te vinden op www.thehungerproject.nl) staat vanzelfsprekend
De accountantscontrole en de belastingadvisering zijn verzorgd door PwC. PwC
een uitgebreidere toelichting.
heeft een goedkeurende verklaring afgelegd over het boekjaar 2011. Een kopie daarvan is achter in dit jaarverslag opgenomen.
Financiële administratie Ook in 2011 werden de financiële gegevens door administratiekantoor Eltis
Kosten beheer en administratie
Management BV verwerkt met het boekhoudprogramma Cash. Het relatiebeheer en
In 2011 besteedde The Hunger Project € 94.463 aan beheer en administratie
toezeggingen van relaties worden op kantoor in het databaseprogramma eTapestry
(27% van de totale kosten). Op het eerste oog lijken die kosten scherp te zijn
geregistreerd en bewaakt. De administratie werd op weekbasis bijgehouden.
gestegen (ten opzichte van 14% van de totale kosten in 2010). De verklaring
Maandelijks werd vanuit deze beide administraties een directieoverzicht gemaakt,
hiervoor is dat The Hunger Project in 2011 bewust een ander, aangescherpt
en per kwartaal een geconsolideerde bestuursrapportage, waarmee de directie
toerekeningsmechanisme hanteert dan in voorgaande jaren. Conform de richtlijn
en het bestuur de financiële ontwikkelingen op de voet konden volgen. In een
van de Vereniging voor Fondsenwervende Instellingen (VFI) kiest The Hunger
rapportagesysteem met het hoofdkantoor van The Hunger Project Global en
Project ervoor om ook de gemaakte kosten van monitoring en evaluatie van de
de programmalanden, zijn controles ingebouwd om de geldstroom optimaal te
programma’s op te nemen. Bovendien wordt in 2011 een aanzienlijk groter deel
bewaken.
van de kosten van de directeur (60% in plaats van 20% van voorgaande jaren) aan
“The Hunger Project hanteert bewust een ander, aangescherpt toerekeningsmechanisme”
beheer en administratie toegeschreven. Wanneer eenzelfde rekenmethode voor de Alle bedrijfsrelaties krijgen standaard hun toezegging bevestigd met een factuur.
kosten van 2010 wordt gehanteerd, komen die op 31% uit. En blijkt dat in 2011 op
Andere investeerders krijgen na een eerste investering een dankbrief, en aan het
het gebied van beheer en administratie dus relatief gezien ‘zuiniger’ is gewerkt dan
eind van het boekjaar een overzicht van totale investeringen ten behoeve van een
in 2010.
eventuele belastingaftrek. Vanwege de inkomstengroei en de daarmee samenhangende frequentere behoefte aan rapportages en analyses is besloten om eind 2011 een financieel-administratief
66
67
Maatregelen om afbreukrisico’s te beperken
Gehanteerde verdeelsleutel
• Goed inwerken en permanent begeleiden van vrijwilligers en medewerkers;
Fondsenwerving
Bewustwording
Beheer en administratie
Directie
20%
20%
60%
Fondsenwervers
80%
10%
10%
• Beperkte toegang tot het wereldwijde netwerk van The Hunger Project;
Communicatiemedewerker
40%
40%
20%
• Onderzoeken door externe organisaties.
Officemanager
20%
20%
60%
Financieel-admin. medewerker
0%
0%
100%
• Gedragsleidraad en klachtenreglement hanteren; • Werken met protocollen;
Maatregelen van controle van de financiële administratie • Jaarlijkse controle van de jaarrekening door PwC accountants N.V.;
Bijzondere kosten Eind 2011 is, mede op verzoek van de Nederlandse ambassade in Benin, een
• Goede begeleiding en monitoring van de geldstroom door The Hunger Project Nederland van geldtransfers naar de programmalanden;
programmastudie van het werk van The Hunger Project in Benin uitgevoerd door
• Intensieve samenwerking tussen The Hunger Project Global, The Hunger Project
professor Paul Hoebink. Deze kosten (€ 9.350) waren niet gebudgetteerd, maar
Nederland en de programmalanden ten aanzien van de programma’s, budgetten
konden door besparingen op andere posten wel binnen het lopende jaarbudget worden uitgevoerd.
en geldstromen;
“Controle van jaarrekeningen door erkende accountantfirma’s in de programmalanden”
• Controle van jaarrekeningen door erkende accountantsfirma’s in de programmalanden;
Risicomanagement en risicospreiding
• Interne controle door directie en bestuur van The Hunger Project Nederland
De programma’s van The Hunger Project zijn langetermijnprogramma’s. Het ver-
met daarbij een heldere functiescheiding tussen directie, bestuur en financiële
anderen van sociale, economische en culturele condities vraagt tijd. Zo duurt het
administratie.
in de Afrikaanse landen gemiddeld acht jaar voordat de lokale gemeenschappen
“Het veranderen van sociale, economische en culturele condities vraagt tijd”
binnen de epicentrumstrategie onafhankelijk van The Hunger Project functioneren.
Continuïteitsreserve
In India worden vrouwen die gekozen zijn in de lokale bestuursraden gedurende
Het doel van de continuïteitsreserve is de dekking voor bedrijfsmatige risico’s
hun vijfjarige zittingsperiode getraind. Dit houdt een risico in ten aanzien van de
op de korte termijn. Conform de richtlijn van de commissie Herkströter hanteert
financiering: inkomsten kunnen wegvallen, waardoor programma’s niet gecontinueerd
het bestuur hiervoor een bovengrens van 1,5 maal de jaarkosten van de
kunnen worden. Economische omstandigheden, zowel in de fondsenwervende
werkorganisatie, zodat bij tegenvallende of vertraagd uitbetaalde investeringen de
landen als in de programmalanden, beïnvloeden de inkomsten en uitgaven.
langjarige activiteiten voortgezet kunnen worden. De continuïteitsreserve wordt
In Nederland worden de inkomsten ook beïnvloed door de aandacht voor
gemuteerd met 15% van de baten, de sponsoring en de totale kosten. Op deze
ontwikkelingssamenwerking en de onderwerpen die aansluiten bij de belangstelling
wijze wordt zeker gesteld dat niet meer dan 15% van de baten aan kosten in
van institutionele fondsen en bedrijven.
Nederland worden besteed. Die interne norm is in 2011 gehaald.
Maatregelen om risico’s te ondervangen
Bestemmingsreserve
• Inkomstenspreiding uit verschillende doelgroepen (bedrijven, fondsen, particulieren);
De stichting kent een bestemmingsreserve. In deze reserve worden de
• Structurele investeringen via meerjarige toezeggingen, automatische incasso’s en
middelen gereserveerd die geen oormerk hebben anders dan dat zij ten goede
notariële aktes; • Opbouwen van langetermijnrelaties met bedrijven, fondsen en particulieren, gericht op meerjarige investeringen en sponsoring; • Continuïteitsreserve: The Hunger Project heeft voldoende reserve om
van de programmalanden dienen te komen. In 2011 is € 469.229 (20%) aan de bestemmingsreserves toegevoegd voor 2012. De reden daarvoor is dat veel investeringen (30% van de totale inkomsten) pas in december 2011 zijn binnengekomen, en daarom niet meer in 2011 konden worden besteed.
minimaal een half jaar en maximaal anderhalf jaar in de eigen kosten van de werkorganisatie te kunnen voorzien;
Bestemmingsfondsen programmalanden
• Afstemming van programma’s en budgetten van de programmalanden via
De stichting kent bestemmingsfondsen voor projecten en/of programmalanden.
The Hunger Project Global organisatie.
In deze bestemmingsfondsen worden de middelen gereserveerd die een oormerk hebben voor projecten en/of programmalanden. De middelen worden aangewend conform de afspraken die gemaakt zijn met de investeerders.
68
69
Jaarrekening | Balans per 31 december 2011 (na resultaatbestemming) 31 december 2011 Activa
€
€
31 december 2010 €
€
Vaste activa
“Maximaal 15% van de totale investeringen mag worden gebruikt voor kosten”
Beheer reserves en beleggingsbeleid
Materiële vaste activa
5.483
3.648
Het uitgangspunt is om ontvangen investeringen zo snel mogelijk aan te wenden voor hun doeleinden. De rapportagestructuur en de betalingsprocedure zijn op dit uitgangspunt afgesteld. De gelden worden gespreid bewaard op meerdere lopende rekeningen en spaarrekeningen zonder opnamebeperkingen, zodat bij een onverhoopt faillissement van een bank aanspraak kan worden gemaakt op het depositogarantiestelsel van De Nederlandsche Bank.
5.483
3.648
Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen
14.014
14.513
1.309.765
788.224
Beleid ten aanzien van kosten van de organisatie
1.323.779
802.737
1.329.262
806.385
31 december 2011
31 december 2010
The Hunger Project Nederland hanteert de regel dat maximaal 15% van de totale investeringen gebruikt mag worden voor kosten. Het bestuur voert aanvullend een actief beleid om sponsors te vinden voor de kosten. Het geld van dergelijke sponsors is geoormerkt geld en met de kostensponsors worden afspraken gemaakt over aan welke kosten hun geld besteed mag worden.
Toekomstverwachting In lijn met het strategisch meerjarenplan dat The Hunger Project Nederland in 2011
Passiva
heeft vastgesteld, is het de bedoeling dat de inkomsten tussen 2012 en 2015
Reserves
tenminste doorgroeien naar een totaal van 5 miljoen euro per jaar. In 2012 is het
Continuïteitsreserve
streefbedrag 3 miljoen euro. De totale kosten zijn door het bestuur gemaximeerd
Bestemmingsreserves
op 15% van de totale baten (conform de resultaten in 2011), zodat zo veel mogelijk
€
Voornaamste risico voor het halen van deze doelen is de sterk toenemende
€
227.015
196.461
0
55.576
van de inkomsten in de programmalanden kan worden besteed. In hoofdstuk 4 is meer te lezen over de onderliggende aannames van deze keuzes.
€
€
227.015
252.037
858.689
335.155
Fondsen Bestemmingsfondsen
en gesubsidieerde concurrentie. Mede door de zich wegens bezuinigings- en politieke druk steeds verder terugtrekkende Nederlandse overheid, zullen (onder
Kortlopende schulden
de geldende subsidiestelsels tot en met 2014) gesubsidieerde, grotere en meer
Vooruitontvangen bedragen
naamsbekendheid genietende ontwikkelingsorganisaties zich naar verwachting
Overige schulden
meer op het bedrijfsleven en de particuliere fondsenwervingsmarkt richten. Met in 2012 nieuw te ontwikkelen fondsenwervingsstrategieën willen we onze voorsprong in die verwachte concurrentieslag benutten, of, liever nog, omzetten in
176.893
194.229
66.665
24.964
243.558
219.193
1.329.262
806.385
samenwerkingsverbanden. Daarnaast bestaat het risico dat bij ons werk betrokken partijen (dienstverleners, investeerders) die zich juist aangetrokken voelden door de ‘kleinheid’ van The Hunger Project, zich bij verdere groei van de inkomsten en de organisatie liever zullen richten op andere, kleine initiatieven. Door duidelijke aanspreekpunten te houden binnen een nog steeds relatief klein team verwachten we dat te voorkomen.
70
Op www.thehungerproject.nl vindt u de volledige jaarrekening van 2011 en van voorgaande jaren.
71
Staat van baten en lasten over 2011 2011 €
Begroting
2010
€
€
1.924.396
2.467.629
1.412.479
373.144
50.000
8.219
0
7.837
35.496
35.000
45.600
€
€
Lastenverdeling en toerekening aan de doelstelling Doelstelling
Besteed aan programma (A)
Bewust wording (B)
Eigen Fondswerving
Beheer & Administratie
Totaal 2011
Begroting 2011
Totaal 2010
Publiciteit en communicatie
0
13.031
13.840
2.518
29.389
8.211
4.750
Personeelskosten
0
60.333
119.146
83.066
262.545
357.064
206.545
Huisvestingskosten
0
4.811
14.434
4.811
24.056
24.080
13.929
Kantoor en algemene kosten
0
14.330
14.330
6.353
35.012
27.931
16.157
Afschrijvingen en rente
0
215
646
215
1.077
0
0
Totaal kosten
0
92.720
162.396
96.963
352.079
417.286
241.381
Baten Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit acties van derden Baten uit beleggingen Overige baten Som der baten
2.341.255
2.552.629
1.465.916
Lasten Besteed aan doelstellingen Programma’s Bewustwording
1.490.665
2.467.629
1.136.897
92.720
63.591
59.849
1.583.385
2.531.220
1.196.746
In 2011 is de kostentoerekening met betrekking tot de directie en personeel aangescherpt. Bij deze nieuwe verdelingsnormen bedragen de kosten beheer en administratie in 2011 € 96.963 (27,5%) ten opzichte van € 76.014 (31,1%) in 2010. Ondermeer de kosten van de directie komen in 2011 vooral ten lasten van beheer en administratie (60% in 2011 t.o.v. 20% in 2010).
Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden
162.396
313.386
86.619
0
0
0
162.396
313.386
86.619
Beheer en administratie Monitoring en evaluatie
0
0
61.040
Beheer en administratie
96.963
40.309
33.872
96.963
Som der lasten Resultaat
40.309
94.912
1.842.744
2.884.915
1.378.277
498.511
(332.286)
87.639
Resultaatbestemming toevoeging/onttrekking aan: Continuïteitsreserve
72
30.554
Bestemmingsreserves
(55.576)
Bestemmingsfonds
523.534
Resultaat
498.511
73
Meerjarenbegroting 2012-2014 2010
2011
Begroting 2012
Begroting 2013
Begroting 2014
€
€
€
€
€
1.412.479
1.924.396
2.500.000
3.000.000
3.500.000
Baten uit acties derden
0
373.144
500.000
500.000
500.000
Baten uit beleggingen
0
8.219
0
0
0
53.437
35.496
0
0
0
1.465.916
2.341.255
3.000.000
3.500.000
4.000.000
1.136.897
1.490.665
2.600.000
3.000.000
3.500.000
59.849
92.720
81.900
90.090
81.900
1.196.746
1.583.385
2.681.900
3.090.090
3.581.900
86.619
162.396
222.300
244.530
268.983
0
0
0
0
0
86.619
162.396
222.300
244.530
268.983
Monitoring en evaluatie
61.040
0*
0*
0*
0
Kosten beheer en administratie
33.872
96.963
85.800
94.380
103.818
94.912
96.963
85.800
94.380
103.818
1.378.277
1.842.744
2.990.000
3.429.000
3.954.701
87.639
498.511
10.000
71.000
45.299
Baten Bijdragen Baten uit eigen fondsenwerving
Overige baten Som der baten Lasten
Bijlagen
Besteed aan doelstellingen Besteding aan programma’s Bewustwording Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden
Beheer en administratie
Som der lasten Resultaat
*: zie Lastenverdeling en toerekening aan de doelstelling
74
75
jaarrekening in onze controleverklaring van 20 juni 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 20 juni 2012.
Controle
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: het bestuur van Stichting The Hunger Project Nederland
De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. Het kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van Stichting The Hunger Project Nederland.
Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de stichting is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting.
Verantwoordelijkheid van de accountant De in dit verslag op pagina 71 tot en met 73 opgenomen samengevatte jaarrekening, bestaande uit de samengevatte balans per 31 december 2011, de samengevatte staat van baten en lasten over 2011 en de lastenverdeling en toerekening aan de doelstelling, is ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van The Hunger Project te Utrecht over 2011. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 20 juni 2012. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 20 juni 2012. Aan: het bestuur van Stichting The Hunger Project Nederland
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
De samengevatte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. Het kennisnemen vanopdepagina samengevatte kan derhalve niet in de plaats treden van het uit de De in dit verslag 71 tot enjaarrekening met 73 opgenomen samengevatte jaarrekening, bestaande kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Thevan Hunger Nederland. samengevatte balans per 31 december 2011, de samengevatte staat batenProject en lasten over 2011 en de lastenverdeling en toerekening aan de doelstelling, is ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening van Verantwoordelijkheid vanover de 2011. directie The Hunger Project te Utrecht Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 20 juni Desbetreffende deze De directie van de stichting is verantwoordelijk voor2012. het opstellen van een jaarrekening samenvattingenvan de samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de sinds de datum van onze controleverklaring van 20 juni 2012. toelichting. De samengevatte jaarrekening niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van Richtlijn 650 Verantwoordelijkheid vanbevat de accountant voor fondsenwervende instellingen van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. Het Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte jaarrekening op basis kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van Stichting The Hunger Project Nederland. Standaard 810, "Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten".
Verantwoordelijkheid van de directie Oordeel
De directie van de stichting is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de consistent met de gecontroleerde jaarrekening van Stichting The Hunger Project Nederland voor het toelichting. jaar geëindigd op 31 december 2011 in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting.
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder Standaard 810, "Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten".
Oordeel Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening van Stichting The Hunger Project Nederland voor het jaar geëindigd op 31 december 2011 in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting. Amsterdam, 20 juni 2012 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.
Origineel getekend door drs. A.J. Brouwer RA
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Thomas R. Malthusstraat 5, 1066 JR Amsterdam, Postbus 90357, 1006 BJ Amsterdam T: 088 792 00 20, F: 088 792 96 40, www.pwc.nl ‘PwC’ is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK 34180285), PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK 34180284), PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK 34180287), PricewaterhouseCoopers Compliance Services B.V. (KvK 51414406), PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK 34180289) en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen. Op deze diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing, waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen. Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing. Op www.pwc.nl treft u meer informatie over deze vennootschappen, waaronder deze algemene (inkoop)voorwaarden die ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid Amsterdam, 20 juni 2012 is het geven van een oordeel over de samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden,Accountants uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder PricewaterhouseCoopers N.V. Standaard 810, "Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten".
Oordeel Origineel getekend drs. A.J. Brouwer RA Naar ons oordeel is door de samengevatte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening van Stichting The Hunger Project Nederland voor het jaar geëindigd op 31 december 2011 in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting. Amsterdam, 20 juni 2012 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Thomas R. Malthusstraat 5, 1066 JR Amsterdam, Postbus 90357, 1006 BJ Amsterdam T: 088 792 00 20, F: 088 792 96 40, www.pwc.nl ‘PwC’ is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK 34180285), PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK 34180284),
PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK PricewaterhouseCoopers Compliance Services B.V. (KvK 51414406), PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK Origineel getekend door drs.34180287), A.J. Brouwer RA
34180289) en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen. Op deze diensten zijn algemene voorwaarden van toepassing, waarin onder meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen. Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing. Op www.pwc.nl treft u meer informatie over deze vennootschappen, waaronder deze algemene (inkoop)voorwaarden die ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.
76
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Thomas R. Malthusstraat 5, 1066 JR Amsterdam, Postbus 90357, 1006 BJ Amsterdam T: 088 792 00 20, F: 088 792 96 40, www.pwc.nl
77
Verantwoordingsverklaring 2011 The Hunger Project Nederland
De bestuursleden ontvangen geen bezoldiging. Wel kunnen bestuursleden een redelijke vergoeding voor ten behoeve van de stichting gemaakte onkosten ontvangen. Alle aan de bestuursleden betaalde vergoedingen worden als zodanig in de jaarrekening
Het bestuur van The Hunger Project Nederland onderschrijft de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen (Code Wijffels) en
opgenomen en toegelicht. In 2011 hebben de bestuursleden hun eigen kosten gedragen.
handelt overeenkomstig. In deze verantwoordingsverklaring legt het bestuur verantwoording af over drie algemeen geldende principes:
Het bestuur evalueert jaarlijks haar eigen functioneren. Zij doet dit in een bijeenkomst waarin de bestuursleden elkaar feedback
1. Onderscheid de functies toezicht houden, besturen en uitvoering
geven. De notulen van deze bijeenkomst worden aan de bestuursnotulen toegevoegd. In 2011 heeft het bestuur twee maal een
2. Optimaliseer de effectiviteit en efficiency van bestedingen
evaluerende vergadering gehad, in februari 2011 en in augustus 2011. De laatste evaluatie is in gezamenlijkheid gedaan met de
3. Optimaliseer de omgang met derden
directeur.
Het bestuur heeft bovenstaande principes bevestigd in een door alle leden getekende verklaring. 2. Bestedingen van middelen en resultaatmeting 1. Onderscheid toezicht, besturen en uitvoeren
Het waarborgen van de effectiviteit van het werk van The Hunger Project is een vereiste. Zowel voor de fondsenwerving in
Het bestuur van The Hunger Project functioneert aan de hand van geheel gewijzigde statuten uit 2008. Deze statuten zijn
Nederland als de besteding van middelen aan onze hoofddoelstelling in The Hunger Project programmalanden.
conform CBF-richtlijnen opgesteld. De competenties en verantwoordelijkheden van het bestuur zijn: • Eindverantwoordelijkheid voor beleid, strategie, begroting en resultaten;
Wij volgen de voortgang van activiteiten en resultaten aan de hand van vooropgestelde doelstellingen uit ons jaarplan en de
• Waken dat activiteiten van The Hunger Project Nederland zijn gericht op de gestelde doelen en bijdragen aan de vervulling
projectplannen. Deze plannen kennen key performance indicators die alle bijdragen aan de hoofddoelstelling van The Hunger
van de vastgestelde missie;
• Strategisch meerjarenplan, de afzonderlijke jaarplanning en begroting vaststellen en de voortgang controleren in de loop
van het jaar;
Project. Het monitoren van de bestedingen in programmalanden is het belangrijkste onderdeel van de resultaatmeting. Dit gebeurt door kwartaal- of jaarrapportages van The Hunger Project-staf uit de programmalanden. Deze rapportages betreffen zowel de kwalitatieve, kwantitatieve als financiële voortgang. Daarnaast beschikt The Hunger Project over een online
• Beslissen over aanpassing van plannen, begrotingen en investeringen;
monitoringsysteem op het The Hunger Project-intranet waarin key performance indicators uit alle programmalanden per kwartaal
• Beslissen over aanstelling van staf en ontslagen;
worden ingevoerd. Hierdoor kan het bestuur via de kantoormedewerkers te allen tijde beschikken over informatie over de
• Bewaken van mogelijke belangengeschillen tussen de organisatie en leden van bestuur of staf.
voortgang van activiteiten. Dit betreft bijvoorbeeld het aantal mensen dat in programma’s is getraind, het micro-kredietportfolio, de lokale voedselvoorraden en het gebruik van medische voorzieningen. Jaarlijks maken The Hunger Project-programmalanden
Het bestuur heeft minimaal vijf leden. De statuten bepalen dat bestuurders voor drie jaar worden benoemd. Opzegging buiten
ook internationale voortgangsrapporten waarover The Hunger Project Nederland kan beschikken. Alle gegevens worden
het rooster van aftreden dient schriftelijk plaats te vinden. Het bestuur overlegt gezamenlijk over het gewenste profiel van nieuwe
gecontroleerd door het The Hunger Project Global office en de financiële rapportages worden doorgaans voorzien van een
bestuurders. Benoeming van een nieuwe bestuurder dient plaats te vinden in een vergadering waarin alle leden van het bestuur
accountantsverklaring. Daarnaast vinden regelmatig (externe) evaluaties van programma’s plaats. De uitkomsten daarvan worden
aanwezig zijn of schriftelijk vertegenwoordigd zijn en met een meerderheid van ten minste twee derde van het aantal stemmen.
op de verschillende niveaus (gemeenschap, The Hunger Project-staf in programmalanden, The Hunger Project Nederland en The
Het bestuur selecteert nieuwe leden op basis van kundigheid en kennis van zaken op de gebieden waarin The Hunger Project
Hunger Project Global) gedeeld en besproken. Dit leidt waar nodig tot aanpassingen van beleid, strategie of activiteiten. Met dit
actief is en via een vastgestelde procedure. De vijf bestuursleden hebben ieder een eigen portefeuille: Algemene en internationale
systeem van monitoring en evaluatie worden de projectbestedingen van The Hunger Project gestuurd op de effectiviteit.
zaken (voorzitter), HR en interne organisatie (lid), Financiën en control (penningmeester samen met HR/IO, Juridische zaken (lid) en Secretariaat (vice-voorzitter). In de bijlage is een lijst opgenomen van bestuurders in 2011, inclusief zittingstermijn en
3. Communicatie met belanghebbenden
nevenfuncties.
Met onze communicatie en evenementen proberen we ook het draagvlak en de betrokkenheid van de samenleving bij ontwikkelingssamenwerking te versterken. Belanghebbenden bij The Hunger Project Nederland worden in sommige gevallen
Het bestuur heeft door middel van een directiereglement taken gedelegeerd aan de directie. De directie is verantwoordelijk voor
betrokken bij het formuleren van beleidspunten en het ondersteunen van acties en evenementen. Zo is er in 2011 een aantal
de uitvoering van strategie en beleid, het opstellen van jaarplannen en begroting en de dagelijkse leiding van de organisatie. De
‘eventcommunicatiesessies’ geweest om bij het algemene publiek meer bekendheid te geven aan de onderscheidende waarde
directie informeert het bestuur maandelijks over alle relevante feiten en ontwikkelingen tijdens de bestuursvergadering. Deze
van The Hunger Project in het kader van specifieke acties. Ook zijn er strategiesessies geweest waarbij zowel bestuursleden,
vergaderingen worden door de secretaris van het bestuur voorbereid: hij stuurt agenda, notulen en benodigde stukken rond. De
staf, actieve vrijwilligers, investeerders , als leden van de raad van advies betrokken zijn. Dit proces zal leiden tot een nieuw
directie levert waar nodig inhoudelijke en financiële stukken aan. De directie evalueert samen met de kantoormedewerkers de
strategisch plan (2012-2015) en ‘branding’ van The Hunger Project.
jaarplannen. Door middel van jaarplan en begroting, kwartaalrapportages en het jaarverslag wordt verantwoording afgelegd aan het bestuur. Het functioneren van de directeur wordt jaarlijks geëvalueerd door het bestuurslid HR/interne organisatie. Zij legt
The Hunger Project streeft verder naar een optimale communicatie naar interne en externe belanghebbenden. Interne
haar bevindingen voor aan het bestuur en bespreekt met hen mogelijke interventies.
belanghebbenden zijn de medewerkers, vrijwilligers, ‘ambassadeurs’, leden van raad van advies en bestuur. Externe belanghebbenden zijn investeerders (individuen, bedrijven, stichtingen/fondsen), samenwerkingspartners, brancheorganisaties en
Het bestuur is in 2011 elf maal ter vergadering bijeen geweest. Daarnaast waren bestuursleden actief op de volgende wijze:
het algemene publiek. Onze interne belanghebbenden informeren we regelmatig via persoonlijk contact en nieuwsbrieven. Onze
• Op alle bijeenkomsten of evenementen was steeds ten minste één bestuurslid aanwezig;
externe communicatie bestaat uit maandelijkse digitale nieuwsbrieven en viermaal per jaar gedrukte nieuwsbrieven, onze website,
• De voorzitter heeft actief contact gehad met de bestuursvoorzitters van andere partnerlanden en het Global Office;
het jaarverslag en sociale media (Twitter). We streven ernaar om via deze communicatie onze relaties een goed beeld te geven
• Het volledige bestuur heeft kennisgemaakt met de nieuwe CEO van The Hunger Project Global bij haar bezoek aan
van hoe we fondsen werven en hoe deze besteed worden. Daarnaast houden we informatiebijeenkomsten, en zijn we aanwezig
Nederland. • De voorzitter en secretaris/vice-voorzitter en op indicatie ook de andere bestuursleden hebben de contacten onderhouden
op evenementen om mensen over ons werk in te lichten. We proberen de doelgroepen op een gevarieerde manier, die geschikt is voor iedere doelgroep, te benaderen.
met de Raad van Advies en met de ondernemers/investeerdersclub Katakle; • De penningmeester heeft actief toezicht gehouden op de financiën en de administratie;
Een idee is een kans op een nieuw project, een klacht is een kans op verbetering. The Hunger Project staat zeer open voor
• Met steun van het HR-bestuurslid is er een personeelsarchief, zijn procedures voor het vervullen van vacatures en methoden
ideeën, opmerkingen, wensen en klachten van belanghebbenden. Deze kunnen via de telefoon of e-mail binnenkomen en
voor personeelsevaluatie en ontwikkeling vastgesteld, zijn nieuwe medewerkers geworven en selectiegesprekken gevoerd; • Bestuursleden met de relevante portefeuille hebben deelgenomen aan selectiegesprekken met kandidaten voor nieuwe personeelsleden.
worden zo spoedig mogelijk (in de regel binnen 5 werkdagen) opgevolgd. Door middel van persoonlijk contact met de groepen belanghebbenden wordt bepaald of de omgang optimaal is. The Hunger Project werkt verder met een klachtenprocedure uit 2008. In 2011 is er één klacht geweest, (aangaande de financieringsrelatie van THP India met een van corruptie verdachte lokale uitvoerings-ngo) , die we grondig hebben uitgezocht en hebben kunne afdoen als niet gegrond.
78
79
• Van Nie Beheer
• Emmaus Haarzuilens
• NCDO - Nationale Commissie voor Internationale
• Vanderlande Industries
• Equse BV
• African Villages Foundation
• Eurest
• Nederlandse Spoorwegen
• Viclan BV
• Afvalcombinatie Vallei G
• Evangelische Omroep
• Neerlands Glorie Conserven BV
• Vitam
• Albis Capital BV
• Familievereniging VOx - Van Oord
• NPM Capital
• Volkers BV
• Albron
• Financieel Bedrijfsmanagement (FBM)
• Ockels Management & Advies
• Vrouwen van Nu
• Alons
• Frans van Seumeren Holding BV
• Odem Organisatieontwikkeling BV
• Werkplaats 52
• Amrop
• Geurts International BV
• Oppenheim Travel
• Wijnands BV
• Apotheek Tanthof
• Groei door coaching
• Oxfam Novib
• Zandbergen
• Argenta Consult
• Habest Holding BV
• Panalytical BV
• Z-DSGN
• Aver BV
• Hak BV
• PricewaterhouseCoopers NV
• Zehnder Group Nederland
• Bentley Systems, Inc
• I Opener
• Priva
• Best Dutch
• Independer.nl
• PUM BV
• BinckBank NV
• Infopunt Goede Doelen
• PV Tech
• Blue Sky Behaviour
• Inspiration at Work
• Pyros Organisatie Ontwikkeling
• Boer&Croon
• Interview NSS
• Quaestus
• Bontenbal Coaching
• Investore Holding
• Ribbink van den Hoek Familiestichting
• Bout & Partners
• itsourbusiness ICT support
• Roberts Venture BV
• Bouwbedrijf B. Desaunois BV
• Jolande van Kempen – Coaching, Training en
• Royaan BV
• Solar Nederland BV
• Chance to Change
• Kifungo
• Soroptimist International Club Mijdrecht
• CIG/Maree invest/Central
• Kleur
• Spiritueel Lichthuis Mananochoja
• Coaching met Karakter
• Koninklijke Auping BV
• Statz & Co
• Coachnetwerk BV
• Koninklijke Smilde BV
• Stichting Consent
• Continental Bakeries BV
• Kramp Groep BV
• Stichting Cordaid
• Cooymans Consultancy BV
• Krauthammer International
• Stichting Extraordinary Ones
• Corporate Facility Partners
• La Place BV
• Stichting FEMI
• Datiq
• Learn2interact
• Stichting Flexi-Plan
• DC Consult
• Leo op het Werk BV
• Stichting Hjoed
• De Baak
• Les Embards BV
• Stichting HUMANA
• De Brauw
• Lions Club/Stichting Koningshoeven
• Stichting Millenniumnetwerk Fryslân
• De Krachtbron
• LMS Instruments BV
• Stichting Nationale Goede Doelen
• De Droomfabriek
• M.J. Janssen Geulle BV
•
• Delicia BV
• Mamsa
• Desan Data Entry
• Marten Bos
• Stichting Wilde Ganzen
• Desso Group
• Mastervolt
• Stoks Magazijnen BV
• Donkergroen
• McLake Holding (Positenna)
• Thunnissen Arbeids- en organisatieadvies
• Eden Hotel Group
• Medispectrum Veenendaal
• Timmermans Landmeetkunde
• Eelerwoude BV
• Microsoft
• TreaT
Stichting Talpa
• Smees Groep
• Juli Ontwerp en Advies
• Josha Zwaan Training en Coaching
• Care beheer BV
• C.H. Peels
• Save The World Watches
Loopbaanadvies
• Verloskunde Praktijk Geldermalsen
Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling
• 2Deal Ventures
• Buren van Velzen Guelen NV
80
• Tweetjemee
• Nauta Dutilh NV
• Mijander BV
• Emmaus Bilthoven
• Emma
Bedrijven / Partners / Fondsen 2011
81
Notities
82
83
Colofon Bezoekadres The Hunger Project Nederland Korte Elisabethstraat 19-21 3511 JG Utrecht Postadres Postbus 1546 3500 BM Utrecht T 030 233 53 40 E
[email protected] I www.thehungerproject.nl Rekeningnummer 43 07 635 Directeur Evelijne Bruning
[email protected] Bestuur Carel van Bemmelen (voorzitter) Marie-José Thunnissen (secretaris) Tim Stok (penningmeester) Stan Pieters (juridische zaken) Elvia van den Berg (HRM en interne organisatie) Raad van Advies Jan Willem Baud, Hans Eenhoorn, Leoni Jansen, Maria Martens, Felix Meurders, Willemijn Verloop, Sander Mahieu, Adri de Vries, prof. Herman Wijffels, prof. Pieter Winsemius Samenstelling jaarverslag Mirjam Wulff Foto’s Ruud Kroese, Johannes Ode, Rubianca Han Simmelsgaard, Paul Voorthuis, Roland de Zeeuw en The Hunger Project Corrector Kitty Terpstra Vormgeving Statz & Co, www.statz-co.com
Kijk ook eens op: www.twitter.com/THPNederland www.facebook.com/THPNederland www.youtube.com/THPNederland www.flickr.com/thehungerproject 84
