Jaarverslag 2005
Jaarverslag 2005 3
Voorwoord Bestuur en structuur Organogram OCMW-Bilzen Bestuur Vereniging Algemeen Ziekenhuis Vesalius
Personeel en Organisatie Personeel Kwaliteitszorg Communicatie en informatie Welzijn op het werk
Sociale Dienstverlening Personeelsbestaffing Hulpvragen of … cliënten aan de ontvangstbalie van de sociale dienst Receptie sociale dienst Algemene dienstverlening Tewerkstelling Site werkwinkel Bilzen-Hoeselt Lokaal opvanginitiatief Vluchtelingenwerk Beleidsopdrachten
4 5 5 5 7
8 8 9 9 10
11 11 11 12 12 13 14 14 15 15
Juridische ondersteuning
16
Externe rechtshulp Interne rechtshulp Schuldhulpverlening
16 16 17
Regisseursrol in seniorenvoorzieningen Thuiszorg Dagverzorgingscentrum De Kogge Serviceflats De Wende Residentiële zorg: de rusthuizen ZSP: VIPA procedure nieuwbouw woon– en zorgcentrum
Technisch Facilitaire Diensten ICT Keuken Technische dienst
De financiën in een oogopslag Investeringen Werkingskosten Werkingsopbrengsten Resultaat Gemeentelijke bijdrage
18 18 19 20 20 23
24 24 24 25
26 26 27 28 29 29
Jaarverslag 2005 4
Voorwoord “Elke persoon heeft recht op maatschappelijke dienstverlening. Deze heeft tot doel eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid” Hiermee omschrijft artikel 1 van de organieke wet op de OCMW's de kernopdracht van deze openbare instelling. In dit jaarverslag zal de lezer ontdekken op welke wijze alle activiteitencentra van OCMW-Bilzen in 2005 hebben gewerkt aan het realiseren van deze opdracht. In dit jaarverslag willen de medewerkers van het OCMW een beeld schetsen van de diensten, activiteiten, gebeurtenissen in het voorbije jaar dat niet enkel gericht is op de beleidsmakers, maar ook de geïnteresseerde burger een inzicht in onze werking zou moeten verschaffen. Dit jaarverslag is een manier om actief te werken aan de openbaarheid van bestuur. Als openbaar bestuur werken wij met overheidsmiddelen. De samenleving heeft dan ook het recht om te weten hoe die middelen gebruikt worden. Het is de eerste keer op deze wijze en dat brengt een zoeken en tasten mee. We staan uiteraard open voor suggesties hoe er in de toekomst nog beter aan die informatiebehoefte voldaan kan worden. Hier al een voorafname doen om bepaalde dingen uit dit jaarverslag reeds aan te halen en extra in het zonnetje te zetten doen we bewust niet. Zo’n opsommingen zijn vaak arbitrair en doen alle andere waardevolle onvermelde initiatieven ergens onrecht aan. Het is dus aan de lezer om te ontdekken wat hem of haar boeit. We maken tenslotte van de gelegenheid gebruik om iedereen te danken die op één of andere manier meewerkte aan de totstandkoming van dit jaarverslag. Maar meer nog is dit de plaats om onze oprechte appreciatie uit te spreken voor al de medewerkers van het OCMW-Bilzen die zich het voorbije jaar hebben ingezet om onze bovengenoemde basisopdracht in het kader van de maatschappelijke dienstverlening mee waar te maken.
Nico Bijnens Voorzitter
Corné Meesters Secretaris
Jaarverslag 2005 5
Bestuur en structuur Organogram OCMW-Bilzen
Bestuur Het OCMW van Bilzen wordt bestuurd door de Raad voor Maatschappelijk Welzijn. De leden van de Raad worden verkozen door de gemeenteraadsleden voor een periode van zes jaar. Hun aantal staat in verhouding tot het bevolkingscijfer. Met een bevolking van rond de 30.000 inwoners, heeft Bilzen 11 raadsleden. De Raad vergadert elke derde woensdag van de maand onder leiding van de voorzitter . De burgemeester kan met raadgevende stem de vergaderingen van de Raad bijwonen. Hij mag zich ook laten vertegenwoordigen door een schepen. De OCMW-secretaris woont -zonder stemrecht- de vergaderingen bij van de Raad, maakt het verslag en informeert de Raad over de geldende rechtsregels. De Raad voor Maatschappelijk Welzijn kiest de leden van het Vast Bureau. Dit is belast met het dagelijks bestuur en alle andere welomschreven bevoegdheden die de Raad aan het Bureau toevertrouwt. De Raad kan bijzondere comités oprichten en aan deze vastomlijnde taken toevertrouwen, met uitzondering van de bevoegdheden die wettelijk aan de Raad zijn voorbehouden. Binnen het OCMW zijn er zo twee comités voor een specifieke materie opgericht: het Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst en het Bijzonder Comité voor de Bejaardenvoorzieningen. Het Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst beslist over individuele dienstverlening en adviseert op het vlak van sociaal beleid. Het Bijzonder comité voor de Bejaardenvoorzieningen verleent advies inzake het beheer en de investeringen van de rusthuizen ‘Demerhof ‘en ‘Sint-Martinus’, de serviceflats ‘De Wende’ en het dagverzorgingscentrum ‘De Kogge’.
Jaarverslag 2005 6
In genoemde comités wonen mandatarissen en medewerkers de diverse vergaderingen bij. Door de directe samenwerking tussen bestuur en medewerkers is er kruisbestuiving mogelijk. Dit geldt ook voor de budgetcommissie (advies omtrent de financiële huishouding van het OCMW) Het overlegcomité OCMW / stad Bilzen is een overlegstructuur, enerzijds om de samenwerking tussen stad en OCMW concreet gestalte te geven en anderzijds om te overleggen over beslissingen van het ene bestuur met invloed op de werking van het andere bestuur. Boven (vlnr): Corné Meesters, Jos Theunissen, Eddy Franssen, Yves Willems, Guido Cleuren en De stad wordt vertegenwoorAlfons Brepoels digd door burgemeester Johan Beneden (vlnr): Christel Willems, Nadine Collas, Alice Mesotten, Nico Bijnens, Guy Vanspauwen en Yvan Vanbockryck Sauwens, schepenen Maike Meijers, Peter Simons, Edwin Somers en gemeenteraadsleden Jos Roebben en Thierry de Grunne. Onderhavige tabel toont het lidmaatschap van elk ocmw-raadslid binnen de verschillende organen. Mevrouw Alice Mesotten volgde vanaf augustus 2005 raadslid Jean Vanheusden op en werd daarmee de derde vrouw in de raad. OCMW-Raad
Voorzitter Nico Bijnens
Leden van de Raad Alfons Brepoels Guido Cleuren Nadine Collas Eddy Franssen Alice Mesotten Jos Theunissen Yvan Vanbockryck Guy Vanspauwen Christel Willems Yves Willems
Secretaris Corné Meesters
Vast Bureau
Bijz. Comité voor Bijz. Comité voor de Sociale Dienst de Bejaardenvoorzieningen
Budgetcommissie
Overlegcomité
Jaarverslag 2005 7
Vereniging Algemeen Ziekenhuis Vesalius Op 24 oktober 1990 richtten de OCMW’s van Bilzen en Tongeren en het Regionaal Ziekenhuis Heilige Familie, campus Tongeren een vereniging op volgens hoofdstuk XII van de organieke wet van 8 juli 1976 op de OCMW’s. Deze vereniging kreeg de naam Algemeen Ziekenhuis Vesalius met als doel het uitoefenen van ziekenhuisactiviteiten alsook het maximaal behoud, de uitbouw en de kwalitatieve verbetering van de gezondheidszorg in de regio. In een eerste stap impliceerde dit de overname, het beheer en de exploitatie van de drie verschillende ziekenhuizen (Sint-Jacobus Tongeren, Sint-Martinus Bilzen en Regionaal Ziekenhuis Heilige Familie Tongeren) en vervolgens de concentratie van alle ziekenhuisactiviteiten op één campus. Ondertussen zijn we reeds meer dan 15 jaar verder en werd AZ Vesalius, Hazelereik 51 in Tongeren uitgebouwd tot een van de grotere ziekenhuizen van Zuid-Limburg. Het Medisch Centrum AZ Vesalius in Bilzen (voormalige Sint-Martinuskliniek) kreeg een nieuwe bestemming en profileerde zich als polikliniek en daghospitaal. Volgens artikel 12 van de statuten bestaat de Algemene Vergadering van AZ Vesalius uit achttien leden, zes raadsleden van de respectievelijke OCMW’s en zes leden aangeduid door de vzw Regionaal Ziekenhuis Heilige Familie. Binnen de huidige legislatuur zijn dit voor OCMW-Bilzen de raadsleden Alfons Brepoels, Yvan Vanbockryck, Guy Vanspauwen, Jos Theunissen, Eddy Franssen en Nico Bijnens, als OCMW-voorzitter van rechtswege. De Raad van Bestuur is samengesteld uit vijftien leden van de Algemene Vergadering, wederom volgens het evenredigheidsprincipe; m.a.w vijf leden van elke partner. Voor Bilzen zijn dit Alfons Brepoels, Guy Vanspauwen, Jos Theunissen, Yvan Vanbockryck en Nico Bijnens. De secretaris, neemt ingevolge artikel 12 en 14 van vermelde statuten als deskundig ambtenaar (raadgevend) deel aan zowel de Algemene Vergadering als de Raad van Bestuur.
Medisch Centrum AZ Vesalius: polikliniek (gelijkvloers) en daghospitaal (eerste verdieping)
Jaarverslag 2005 8
Personeel en Organisatie Personeel Het OCMW van Bilzen met al haar diensten, en in deze optiek zeker de twee rusthuizen, is een soms onderschatte lokale werkgever. Toch werken hier meer dan 160 personeelsleden, waarvan het overgrote deel vrouwen. Een steekproef op het personeelsbestand van 30 juni bracht aan het licht dat slechts 10,7 % wordt ingevuld door mannen tegenover 89,3 % door vrouwen. Opmerkelijk hierbij is ook dat het aantal deeltijds tewerkgestelde vrouwen lichtjes hoger ligt dan het aantal voltijdse. Aantal personeelsleden (koppen)
164
Aantal voltijdse equivalenten (koppen)
123
Leeftijd (procentueel) < 25 jaar
5,4%
26 – 35 jaar 36 – 45 jaar
22,9% 29,5%
46 – 55 jaar
35,0%
56 – 60 jaar
7,2%
Aantal statutairen & contractuelen: koppen (procentueel) Statutairen Contractuelen Aantal statutairen & contractuelen: VTE (procentueel) Statutairen Contractuelen
In de rand Sollicitaties via de website In 2005 werd de mogelijkheid gecreëerd voor zowel jobstudenten als ‘reguliere’ sollicitanten om te solliciteren via de website. Dit werd een groot succes. In die mate zelfs, dat de overgrote meerderheid van de spontane sollicitaties tegenwoordig via de website gebeurt en niet meer per brief.
25,9% 74,1%
29,5% 70,5%
Situatie op 31 december 2005
De laatste jaren is er een toename van het personeel in 2003 2004 2005 aantal (koppen) en bijgevolg ook in aantal voltijdse equivalenten. De stijging is in beperkt mate te verklaren Aantal koppen 145 158 164 door de uitbreiding van de diensten of dienstverlening Aantal VTE 108 118 123 (bijvoorbeeld oprichting van het dagverzorgingscenSituatie op 31 december trum, aanwerving kwaliteitscoördinator,…) maar is vooral te wijten aan de toename van de zogenaamde ‘Artikel Bron: ‘Controlelijst inspectie Vlaamse Gemeenschap’ 60’ers’ (5 in 2003, 11 in 2004 en 13 in 2005). Met deze maatregel worden leefloners en gerechtigden op financiële hulp in dienst genomen door een OCMW. Het OCMW kan deze werknemers dan ter beschikking stellen aan een sociaal economie initiatief. Indien de terbeschikkingstelling gebeurt aan een erkend sociaal economie-initiatief ontvangt het OCMW een verhoogde toelage van de federale staat. De cijfers geven een realistisch beeld weer van met hoeveel mensen ‘we het werk verzetten’. In deze cijfers zijn bijvoorbeeld niet de langdurig zieken, mensen in loopbaanonderbreking, onbetaald verlof,... opgenomen. Zo heb je geen ‘dubbeltelling’ van zowel de langdurig zieke als diens vervanger. Dit wordt wel weergegeven in de cijfers op basis van de Dimona-aangifte. Dit is een overzicht van iedereen die (via een contract of statutair benoemd) bij ons in dienst is. (Ter vergelijking: 164 in 2004 en 166 in 2005).
Jaarverslag 2005 9
Kwaliteitszorg Voor de welzijnsvoorzieningen (waaronder rusthuizen, serviceflats en dagverzorgingscentra) is de kwaliteitszorg in Vlaanderen decretaal vastgelegd. Dit impliceert de verplichting tot het voeren van een kwaliteitsbeleid, met als doel een voortdurende kwaliteitsverbetering. Om het werken aan kwaliteit en vorming te begeleiden werd vanaf 1 augustus 2005 een vormings– en kwaliteitscoördinator aangeworven. Zijn taak omhelst ondermeer het bieden van ondersteuning bij de opmaak van de kwaliteitshandboeken binnen de instellingen; het uitwerken van een uniform systeem en het digitaal toegankelijk maken van de handboeken. In december werd zowel het kwaliteitshandboek als de werking van de serviceflats door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap geïnspecteerd en goed bevonden. Sinds 1 januari 2005 werken de rusthuizen Demerhof en Sint-Martinus, als pioniers, aan de implementatie van het kwaliteitssysteem navigator i.s.m met de KUL. Navigator bewaakt continu volgende domeinen: sterfte, decubitus (doorligwonden), valincidenten, fixatie, ziekenhuisopname, gewicht. Trimesterieel gebeurt een ‘benchmarking’, waarbij onze prestaties op bovengenoemde domeinen vergeleken worden met die van andere rusthuizen. Alhoewel het zwaartepunt van de werkzaamheden in 2005 binnen de seniorenvoorzieningen lag bleef het hiertoe niet beperkt. Zo gaf de kwaliteitscoördinator ook ondersteuning bij de hervorming van het intranet tot een gebruiksvriendelijk en meer toegankelijk kennisinstrument. Hij voerde een onderzoek naar de terugloop van de warme maaltijden en fungeerde als motor bij de voorbereidingen van het administratief handboek.
Communicatie en informatie Communicatie vervult in de steeds complexere en gemediatiseerde samenleving van vandaag een sleutelfunctie. Binnen het OCMW is dit niet anders. Goed communiceren is veel meer dan het louter doorgeven van informatie. Het decreet inzake de openbaarheid van bestuur van 26 maart 2004 tekende de krijtlijnen uit waarbij het OCMW enerzijds verplicht wordt om de bevolking systematisch, correct en in duidelijke taal te informeren over haar beleid, dienstverlening en informatie-aanbod en anderzijds om een communicatieambtenaar aan te stellen. Deze aanstelling gebeurde in raadszitting van 19 januari 2005 waarbij een medewerker bijkomend belast werd met deze taak. Wat de EXTERNE communicatie betreft hebben we het afgelopen jaar zeker niet stilgestaan. Sinds juni 2004 beschikken we over een eigen webstek en deze evolueert constant. Het is dan ook onze intentie om deze site zo actueel en dynamisch mogelijk te houden. Zo vindt de internetgebruiker op www.ocmwbilzen.be allerlei info over de structuur van het OCMW en haar instellingen, over het uitgebreid dienst- en hulpverleningsaanbod, vacatures, diverse links met aanverwante diensten, enz. De voorbije twee jaar is het informatiepunt
[email protected] ingeburgerd bij het publiek. Via dit e-mailadres bereiken ons regelmatig suggesties, informatievragen en/of klachten
In de rand www.ocmwbilzen.be in cijfers
Na een periode van 11 maanden (februari— december) stond de teller op 6665 bezoeken. Niettemin zal ook het beste dienstverleningsaanbod falen indien de informatie Dit impliceert een gemidonvoldoende bekend is bij de doelgroep(en). Naast periodieke publicaties rond delde van 606 bezoekers per maand. Opvallend nieuwe initiatieven in het stedelijk informatieblad “Dertien” en het regionale magazine “De Demerbode” maakten, we werk van een nieuwe onthaalbrochu- hierbij is de stijgende trend met als topmaand re voor onze rusthuizen en serviceflats. Ook de onthaalbrochure van het dagdecember (1007 bezoeverzorgingscentrum werd in een nieuw kleedje gestoken, waardoor het breed scala aan activiteiten binnen dit initiatief nog meer in de verf werd gezet. ken, of gemiddeld 32 bezoeken per dag). Op regelmatige tijdstippen zetten onze twee rusthuizen Demerhof en SintMartinus hun deuren open voor het brede publiek, ondermeer naar aanleiding van de week van de derde leeftijd. Een opendeurdag werkt niet alleen drempelverlagend voor toekomstige rusthuisbewoners maar biedt de buitenwereld ook de kans om kennis te maken met het reilen en zeilen van een thuisvervangende instelling. De opendeurdag van het dagverzorgingscentrum De Kogge op 30 oktober 2005 kende een onverhoopt succes. De laatste jaren investeerde het OCMW in een goede INTERNE communicatie. Zo groeide het Intranet uit tot een krachtig medium voor de medewerkers binnen het OCMW. Een personeelslid kan dagelijks deze site raad-
Jaarverslag 2005 10
plegen en vindt er wetgeving, naslagwerken, actuele informatie, interne vacatures, statistieken, enz ... Eigenlijk vormt het Intranet een bibliotheek in een notendop. Daarnaast biedt onze bibliotheek, in de loop der jaren gestadig uitgebouwd, een ruim assortiment aan interessante werken van juridische, sociale en economische aard. Tussen de medewerkers vinden dringende berichten snel hun weg via interne mail. In 2005 besteedden we eveneens veel aandacht aan het herschrijven van contracten inzake schuldhulpbemiddeling, diverse arbeidscontracten en de wederzijdse overeenkomst en huishoudelijk reglement bij opname in één van de rusthuizen. De nieuwe contracten zijn klaar en duidelijk opgesteld en sluiten beter aan bij de realiteit. Overheidsinformatie moet efficiënt zijn. Helderheid in gesproken en geschreven taal is zeker een must of dit nu om een kennisgeving van een beslissing gaat of om een infobrochure! Ook de sociale dienst voerde het afgelopen jaar een intensieve informatiecampagne rond de herziening van de bedragen van de poetsdienst, de mantelzorgtoelage, de warme maaltijden en de mazouttoelage. Wat de passieve openbaarheid betreft (het nieuwe decreet inzake de openbaarheid van bestuur legt ons eveneens op om gevolg te geven aan verzoeken om inzage in bestuursdocumenten, onvolledige of onjuiste gegevens in deze documenten aan te passen zoniet te corrigeren, afschriften over te maken ...) ontving het OCMW het voorbije kalenderjaar enkele vragen om bijkomende informatie en inzage in gunningbesluiten inzake aankoopdossiers. Met de nodige toelichting konden deze zonder probleem tot ieders tevredenheid beantwoord worden. Wij zijn dan ook van oordeel dat het OCMW het afgelopen jaar weer een weg heeft afgelegd op het vlak van externe en interne communicatie. Toch moeten we blijven zoeken naar de beste ‘mediamix’ om zowel externe belangstellenden, cliënten als medewerkers optimaal te informeren.
Welzijn op het werk Instaan voor welzijn op het werk betekent in eerste plaats zorgen voor de eigen veiligheid en die van de collega’s of derden door het naleven van veiligheidsregels en instructies. Dit impliceert onder meer aandacht voor voldoende arbeidshygiëne en voor ergonomisch handelen. Het beoogde resultaat is uiteindelijk de volledige integratie van veiligheid en gezondheid in het arbeidsproces. Bijgevolg was het welzijnsgebeuren in 2005 geen éénmanszaak van de preventieadviseur maar droeg iedereen binnen de instellingen zijn/haar steentje bij om de werkomgeving aangenamer, gezonder en fraaier te maken. Zo voerde het OCMW op 1 september bij wijze van proef een algemeen rookverbod in voor alle gebouwen. Het definitief algemeen rookverbod is van kracht sinds 1 januari 2006. Daarnaast werden de procedures m.b.t ernstige arbeidsongevallen aangepast. Er gebeurde een omvorming van de werkgroep veiligheid tot een basisoverlegcomité. Ook werden er risicoanalyses rond stagiairs en een introductiedocument voor nieuwe werknemers uitgewerkt. Het personeel volgde aangepaste opleidingen over tiltechnieken, HACCP-normen (draaiboek voor hygiëne in de keuken), brandoefeningen en welzijnswetgeving voor leidinggevenden. Ook derden werden betrokken bij het welzijnsproces. Een externe firma voor technische controle van liften, voerde in samenspraak met de preventieadviseur, de periodieke controles van alle liften in de OCMW-gebouwen op.
Jaarverslag 2005 11
Sociale Dienstverlening De sociale dienst, waarvan individuele hulpverlening de hoofdopdracht blijft, heeft in de loop van het jaar 2005 enkele wijzigingen ondergaan.
Personeelsbestaffing Diensthoofd Algemene Dienstverlening
1 2
Schuldhulpverlening
2
Tewerkstelling
0,5
Lokaal Opvanginitiatief
0,3
Vluchtelingenwerk
1
Thuiszorg
1,3
Totaal
8,1
De sociale dienst kende in december een personeelsbestaffing van 8,1 VTE. Bijkomend ondersteunen twee bedienden de dienst en kan er beroep gedaan worden op de expertise van de stafjuriste . De sociale dienst is gehuisvest in de administratieve vleugel van het OCMW, zijde Hospitaalstraat . Voor de tewerkstellingsdienst worden twee zitdagen georganiseerd in de Lokale Werkwinkel, sinds december 2005 onze buren op Hospitaalstraat 13.
Personeelsbestaffing Sociale Dienst (VTE)
Hulpvragen of … cliënten aan de ontvangstbalie van de sociale dienst Aan het loket voor de sociale- en juridische dienst boden zich in het totaal 5633 mensen aan . Hun gegevens werden in 2005 voor het eerst per dag en per personeelslid ingegeven in een computerbestand. De cijfers in verband met de tweedelijnsondersteuning (Lokaal Opvanginitiatief en tewerkstellingsopdracht) zijn elders in dit verslag terug te vinden. Diensthoofd Algemene Dienstverlening
22 1524
Schuldhulpverlening
1519
Vluchtelingenwerk
1158
Thuiszorg
357
Rechtshulp
369
Onthaal sociale dienst
684
Totaal
5633
Aanmeldingen aan de ontvangstbalie van de sociale dienst
22 personen contacteerden direct het diensthoofd. Dit zijn cliënten die omwille van bijzondere omstandigheden (klachten,crisissituaties..) rechtstreeks verwezen werden. Het cijfer van de algemene dienstverlening omvat: -de nieuwe intakes; -de begeleidingsdossiers van de cliënten van de 13 deelgemeenten; -de aanvragen voor leefloon, steun en voorschotten. De cijfers inzake de schuldhulpverlening groeperen het aantal contacten m.b.t nieuwe en lopende dossiers budgetbeheer. De aanvragen voor collectieve schuldenregeling gebeuren via de juriste. De werking van de juridische dienst wordt elders toegelicht.
Voor de aanvragen in het kader van de vluchtelingenwerking wordt er in dit jaarverslag geen onderscheid gemaakt tussen materiële en financiële steun omdat de vluchtelingenprocedure in de loop van het jaar nogal eens verandert. De vele vragen rond mantelzorgtoelage, uitkeringen voor mindervaliden, aanbod van de thuiszorgdienst, enz. zitten vervat in het cijfer van de thuiszorgdienst. Vanzelfsprekend gaat de zorgbemiddelaar ook vaak op huisbezoek. Hierover meer in dit verslag . De bedienden aan het onthaal behandelen ook aanvragen voor verwarmingstoelage, socioculturele participatie, EEG- voedselbedeling, diverse attesten… Zo is het wachten op een gesprek met een maatschappelijk werker niet meer nodig.
Jaarverslag 2005 12
Receptie sociale dienst De twee medewerkers nemen ook de onthaalfunctie waar van het volledig OCMW. Deze taak is aanzienlijk verzwaard door de huisvesting van bijkomende diensten in het oude ziekenhuisgebouw. Naast de administratieve taken (5177 brieven verstuurd in een tijdperk van elektronische post) behandelden zij 365 aanvragen voor het sociaal stookoliefonds, waarvan er 62 werden geweigerd. Hierbij zijn de veelvuldige telefoons om meer uitleg over de reglementeringen rond de ‘stookolie’ niet te onderschatten. De toename van de uitgaven van de sociale dienstverlening bracht ook een stijging van het aantal financiële verwerkingen met zich mee. Nog een aantal opmerkelijke wijzigingen in het takenpakket zijn toe te schrijven aan onder meer: • het proefdraaien ingevolge de aansluiting met de Kruispuntbank en het volgen van verschillende opleidingen in het kader van veiligheidsconsulente; • de opleiding “dossierassistent” (dit is een computerprogramma dat het beheer van de cliëntendossiers verbetert en systematiseert); • de invoering van een nieuw excellbestand voor de beslissingen van het sociaal comité alsook de uitbreiding van de motivatieverplichting in de diverse besluiten.
Algemene dienstverlening Het meest gekend bij de bevolking is wellicht de financiële hulpverlening. Onze sociale dienst is verder uitgegroeid tot de enige “eerstelijns sociale dienst” in de gemeente, bereikbaar voor alle zorgvragen (informatie,begeleiding..), coördinatietaken (o.a cliëntoverleg) en huisbezoeken . De opdracht van de gemeentelijke sociale dienst situeert zich hoofdzakelijk op administratief vlak, o.a rond pensioenen, mindervaliden, organisatie van de kerngroep drugspreventie, ... De aanwezigheid van het Medisch Centrum Sint-Jozef, de Brug, Begeleid wonen en Beschut wonen zorgen meer en meer voor een toename van het aantal zorgvragen, leefloon- en budgetdossiers. Ook het feit dat de politiediensten van de IPZ zone Bilzen-Hoeselt-Riemst hun avond- en weekendactiviteiten verzekeren vanuit Bilzen, veroorzaakt bijkomende vraag naar crisisopvang. Voor deze opvang beschikt het OCMW zelf over drie wooneenheden (Wijerstraat , Demerwal en Stationslaan) die permanent bezet zijn. Onze dienst neemt, omwille van een gebrek aan crisisopvangplaatsen in Zuid - Limburg, actief deel aan de Limburgse stuurgroep crisishulpverlening. Er vonden ook enkele overlegvergaderingen plaats met CAW (Centrum Algemeen Welzijnswerk) Tongeren en Kind & Gezin. Het CAD bouwde zijn ambulante hulpverlening verder uit. Elke woensdagnamiddag is een medewerker van het CAD bereikbaar op de sociale dienst. De overleggroep inzake methadonverstrekking, bestaande uit enkele huisartsen en apothekers van Bilzen, OCMW en CAD-medewerkers, komt tweemaandelijks samen. Om te leren omgaan met drugsverslaafden en agressieve reacties namen de maatschappelijk werkers deel aan twee vormingsnamiddagen. In 2005 noteerden we 114 leefloondossiers. In 2004 waren er dat 107 en in 2003 telden we er 104. Van de 68 lopende dossiers (december 2005) zijn er 30 % van personen van niet-Belgische afkomst. Een verklaring hiervoor is het groter aantal erkende en geregulariseerde vluchtelingen, gezinsherenigers.. en een restgroep van mensen waarvoor het normale arbeidscircuit onbereikbaar is (o.a.personen opgenomen in verschillende instellingen). Sinds oktober 2005 behandelt de dienst voor alimentatievorderingen (DAVO) de problematiek van achterstallige onderhoudsgelden. Dit leverde in eerste instantie voor de sociale dienst een ontlasting van een aantal taken op, maar al snel werden we geconfronteerd met nieuwe opdrachten: de gevolgen van de vrijmaking van de energiemarkt in 2004 met een groot aantal vragen omtrent onjuiste of achterstallige facturatie, dreigingen tot afsluiting van verschillende energievoorzieningen en … hoge brandstofprijzen.
Jaarverslag 2005 13
De gewone maandelijkse bijkomende steun wordt minder en minder uitgekeerd. Het zwaartepunt ligt nu meer bij specifieke tussenkomsten zoals borgstellingen voor opvangtehuizen, energiegelden, huurwaarborgen en tussenkomsten in medische en farmaceutische kosten. Deze tendens neemt alsmaar toe.
Tewerkstelling De tabel weerspiegelt de gerealiseerde sociale tewerkstellingen gedurende de voorbije drie jaar. Omdat het OCMW niet rechtstreeks bijdraagt in de lonen zijn de cijfers aangaande de jobs van ons cliënteel in o.a. seizoenarbeid en bij andere privébedrijven niet in de tabel opgenomen. De periode van tewerkstelling is relatief. Immers, sommige personen hebben een kortere termijn nodig om zich in orde te brengen met de sociale zekerheid. Wat wel belangrijk is, is dat we bestendig over een aantal werkplaatsen beschikken, waarvoor een permanente vraag tot invulling bestaat.
2003
2004
2005
Poetsdienst
5
4
1
Rusthuis Sint-Martinus & DVC De Kogge
2
3
2
Rusthuis Demerhof
0
4
2
Technische Dienst
1
1
2
Totaal: eigen diensten
8
12
7
Natuur– en landschapsbeheer (Econet)
2
2
2
Klusjesdienst
1
0
0
Kringloopcentrum
1
2
2
De Wroeter
0
2
2
Totaal: sociaal economische initiatieven
4
6
6
0
1
2
0
1
1
3
2
2
3
4
5
15
22
18
In eigen diensten
In sociaal economische initiatieven
Bij anderen PCF fruitteelt
Team Alken Naast de realisatie van tewerkstellingen heeft het Basiseducatie OCMW ook de opdracht, in Alverberg het kader van de wet op het leefloon, om de nodige inte- Totaal: bij anderen gratiecontracten af te sluiten en te voorzien in de begelei- Algemeen Totaal ding van personen met beOverzicht sociale tewerkstelling (2003-2005) perkte mogelijkheden. In 2005 openden we 74 begeleidingstrajecten.
Andere opdrachten waren o.a. : • het indienen van een aanvraag bij het Ministerie om bijkomende initiatieven te laten erkennen in het kader van de sociale economie (bovenop de vier bestaande plaatsen). Deze aanvraag werd evenwel geweigerd gelet op het te verdelen contingent in gans Vlaanderen;. • het verfijnen van de trajectbegeleidingsprocedure; • het verder blijven zoeken naar mogelijke opleidingen en arbeidsplaatsen op maat van ons cliënteel, maar ook gelijktijdig de bestaande plaatsen consolideren; • het optimaliseren van de samenwerking tussen de verschillende diensten in de werkwinkel o.a via het gebruik van ‘dossiermanager’; • de uitbouw van de samenwerking met Team Alken in het kader van de ‘droomjobfabriek’; • de ingebruikname van nieuwe modellen ’arbeidsovereenkomsten artikel 60’.
Jaarverslag 2005 14
Site werkwinkel Bilzen-Hoeselt Ook als promotor van nieuwe projecten nam het OCMW in 2005 het initiatief. Het economaat en mortuarium van het voormalig ziekenhuisgebouw, nu gekend als site De Ganshof, werden omgebouwd tot nieuwe locatie van de werkwinkel Bilzen – Hoeselt. De werken startten op 15 mei en reeds op 12 december kon de werkwinkel haar intrek nemen in de Hospitaalstraat 13. Ze verschaft onderdak aan de werkwinkeldiensten VDAB, PWA (plaatselijk werkgelegenheidsagentschap), ATB (arbeidstrajectbegeleidingsdienst) en OCMW. Het huisvesten van diverse arbeidsmarktgerichte organisaties onder één dak is niet alleen bevorderlijk voor de samenwerking maar werkt eveneens een verbetering van de dienstverlening in de hand. Immers, door het beogen van samenwerking tussen alle actoren, die betrokken worden bij een actief en integraal werkgelegenheidsbeleid kan, zowel de werkzoekende, de werknemer als de werkgever een globaal dienstenpakket worden aangeboden. Hierdoor zullen de tewerkstellingskansen binnen het zorggebied Bilzen-Hoeselt zeker verhogen. Door de inplanting van de werkwinkel in De Ganshof is de heroriëntering van het ziekenhuisgebouw zo goed als rond en zijn nagenoeg alle vrije ruimtes hetzij verhuurd hetzij in gebruik door diverse dienstverlenende organisaties.
Landschapsburelen werkwinkel Bilzen-Hoeselt
Lokaal opvanginitiatief Het OCMW beschikt (per 31.12.05) over 11 plaatsen voor materiële opvang, die verdeeld zijn over volgende woningen in Bilzen: -Ridderstraat 5 (3 plaatsen) -Muggenstraat 1/5 (2 plaatsen) -Muggenstraat 1/10 (3 plaatsen) -Maastrichterstraat 30a/2 (3 plaatsen) Per opvangplaats ontvangen we van het Ministerie 31,61 euro per dag en bij niet bezetting 18,97 euro. In 2005 werd een bezetting goedgekeurd van 2946 dagen op een maximum in te vullen aantal van 3955. Het feit dat niet elke opvangplaats steeds volzet is heeft volgende oorzaken: • we zijn afhankelijk van de toewijzing vanwege de dispatching in Brussel en daarbij is het verloop van de asielprocedure niet voorspelbaar (wordt het dossier ontvankelijk verklaard, krijgt de asielzoeker financiële steun in plaats van materiële opvang); • de snelheid waarmee de vluchtelingen worden toegewezen en weer uitgewezen is toegenomen, met een kortere verblijfsduur tot gevolg; • soms is er een structurele vrije plaats. Wanneer bijvoorbeeld een zwangere persoon wordt toegewezen, blijft in afwachting van de geboorte de opvangplaats vrij. Toegewezen personen arriveren met de trein vaak buiten de normale werkuren. De politiediensten vangen deze mensen bij aankomst op en verwittigen vervolgens de maatschappelijk werker van het OCMW. Daarenboven werd de nodige aandacht besteed aan meer kwaliteitsvolle opvang van deze asielzoekers o.a. de verbetering van de huisvesting en de opvolging van de vrijetijdsbesteding.
Jaarverslag 2005 15
Vluchtelingenwerking Ook hier stelden we een versnelling van de asielprocedure vast. Tijdens het jaar 2005 ontvingen 51 nieuwe meerderjarige asielzoekers en vreemdelingen financiële steun. In december bedroeg het aantal uitkeringen 115. Ondanks onze pogingen om zoveel mogelijk mensen in Bilzen te huisvesten, verblijft maar 25 % van de asielzoekers daadwerkelijk in onze gemeente. Tot op heden worden we hiervoor 100 % betoelaagd. We verwachten evenwel dat dit gegeven niet blijft aanhouden. Zoals gebruikelijk in de vluchtelingenproblematiek werden we geconfronteerd met talrijke wetswijzigingen: -de financiële steun als individueel recht (dossiers van gezinnen dienden gesplitst voor elke meerderjarige); -de opvang van gedogen “illegale” kinderen; -de verstrengde controle op de uitgaven van de medische kosten.
Beleidsopdrachten Uitbouw van het seniorenloket en in latere fase een lokaal dienstencentrum Het aandeel van de senioren en het belang van een beter uitgebouwde thuiszorg neemt alsmaar toe. Het onthaal van ouderen in de wachtruimte samen met drugsverslaafden, vluchtelingen… zorgt voor een slecht imago voor ons OCMW. De behoefte om één seniorendossier op te starten per senior op één locatie, als aanzet tot een degelijke samenwerking met de gemeentelijke diensten, liet zich duidelijk voelen. In talrijke vergaderingen werd dan ook voorgesteld om, als antwoord op de zorgvraag van de senioren, de dienstverlening te centraliseren op één adres. De senior zou hier terecht kunnen voor volgende diensten: • de poetsdienst, de dienst warme maaltijden, de mantelzorgtoelage, de klusjesdienst, de SIT werking; • de wachtlijsten voor de rusthuizen, het kortverblijf, het dagverzorgingscentrum en de serviceflats; • de vraag voor opname in andere instellingen. De supervisie zou kunnen gebeuren door een aparte verantwoordelijke, gespecialiseerd in de ouderenzorg. Beleidsmatig verleenden we onze medewerking bij het zoeken naar een betere inplanting van het seniorenloket. Menig voorstel voor de inplanting van het seniorenloket passeerde de revue. Zo lanceerde de sociale dienst het idee om een serviceflat om te bouwen. Dit plan werd evenwel niet weerhouden. Tevens nam de OCMW-raad op 21 december 2005 het besluit om een gelijkvloerse appartement gelegen in Bilzen, Sint-Lambertuslaan 3 aan te kopen en eventueel in te richten als seniorenloket. In een latere fase, na realisatie van het lokaal dienstencentrum, zou de vrijgekomen ruimte een herbestemming kunnen krijgen als woning voor crisisopvang.
Lokaal sociaal beleid Verschillende overlegvergaderingen vonden plaats met de gemeentelijke diensten. Deze contacten tussen OCMW en gemeente zijn gericht om in een eerste poging te komen tot de opmaak van een omgevingsanalyse en een planning naar de volgende jaren.
Jaarverslag 2005 16
Juridische ondersteuning De juridische dienst van het OCMW-Bilzen is de laatste jaren uitgegroeid tot een volwaardige professionele dienst die zich vooral profileert rond rechtshulp (intern en extern) en schuldbemiddeling. Daarnaast verleent de stafjuriste juridische ondersteuning en advies aan verschillende diensten van het OCMW. Inzake rechtshulp wordt eerstelijnshulp geboden aan alle inwoners van Bilzen, in de eerste plaats aan minvermogenden. De juriste zetelt als effectief lid in de Commissie voor Juridische Bijstand van het gerechtelijk arrondissement Tongeren. Deze Commissie waakt over de organisatie van de eerstelijnsrechtshulp in het arrondissement.
Externe rechtshulp Wat de externe rechtshulp betreft noteerden we in 2005 een 384 bureaubezoeken en 313 nieuwe dossiers; tegenover 2004 een lichte toename met toen respectievelijk 379 bezoeken en 294 nieuwe cases. De telefonische vragen om rechtshulp of de juridische vragen gesteld via e-mail zijn niet in deze cijfers opgenomen. Aantal
%
Familierecht
190
35,8
Contracten
94
17,7
Zakenrecht
2
0,4
Sociaal recht
11
2,1
Strafrecht Gerechtelijk recht
20 38
3,8 7,2
Publiek en adm. recht
39
7,4
Fiscaal recht
4
0,8
129
24,3
3
0,6
Schulden Burgerlijke aansprakelijkheid
Aard van de vragen externe rechtshulp
In de Rand Profiel van de cliënt Vrouwen maakten 62 % uit van alle bureaubezoeken. Toch een opmerkelijke stijging tegenover de 54% in 2004. Slechts 2% waren koppels. 61% van de cliënten had de Belgische nationaliteit, 30% kwam van een ander EU-land. De overigen waren vreemdelingen van buiten de Europese unie. Jongeren (-25 jaar) vertegenwoordigden slechts 4% van het cliënteel. Het aandeel senioren (+60 jaar) daalde van 16% (in 2004) naar 12% (in 2005) en dit ten voordele van de middengroep (25 tot 60 jaar)
Opvallend voor 2005 is het volgende: • de toename van bepaalde klachten rond energiefacturen, de melding van misbruiken bij het afsluiten van contracten door agenten van diverse energieleveranciers; • de stijging van het aantal huurproblemen (de gebrekkige toestand van huurhuizen, de mank lopende verhoudingen tussen huurder en verhuurder wegens onvoldoende kennis van ieders rechten en plichten ) • de vraag van sommige advocaten om een bemiddeling op te starten in individuele dossiers (huur, schulden enz. ..) om zo procedures te vermijden. Deze conflicten zouden anders beslecht worden voor de vrederechter terwijl ze nu (soms) eindigen met een minnelijke schikking. De nieuwe wetgeving omtrent bemiddeling zit hier zeker voor iets tussen. • een nog grotere stijging van de groep schulddossiers met schuldoverlast. Veel tijd en energie wordt gestoken in motivatie, info en begeleiding rond de procedure ‘collectieve schuldenregeling’ (CSR). • daarnaast merken we eveneens een aangroei van het aantal doorverwijzingen van externe diensten en instanties naar de juridische dienst: o.m. de dienst slachtofferhulp bij de politie (strafzaken), de sociale dienst van het Psychiatrisch Centrum St.-Jozef (schuldhulpverlening), de sociale dienst van de Stad , het secretariaat van diverse scholen, enz…
Interne rechtshulp De interne rechtshulp betrof hoofdzakelijk het juridisch advies aan de interne diensten; het opstellen van besluiten voor de Arbeidsrechtbank m.b.t beroepsdossiers van individuele steunverlening;
Jaarverslag 2005 17
-
de vertegenwoordiging van het OCMW bij de Arbeidsrechtbank in deze beroepsdossiers; het maken van diverse overeenkomsten ( huurovereenkomsten, type-arbeidsovereenkomsten, wederzijdse overeenkomst en huishoudelijke reglement voor rusthuisbewoners, huishoudelijk reglement voor kandidaat politiek vluchtelingen en voor cliënteel in de crisisopvang ); het bieden van ondersteuning bij terugvorderingen allerlei; het uitwerken van nota’s rond: de nieuwste wetgeving o.a. inzake openbaarheid van bestuur, roken op het werk en bepaalde agendapunten van de OCMW-raad; het opmaken van jaarverslagen; verslaggeving aan het Bijzonder Comité Sociale dienst (BCSD) i.v.m rechterlijke uitspraken alsook aan de secretaris naar aanleiding van diverse opdrachten. Deze opsomming is niet limitatief.
Schuldhulpverlening Inzake schuldhulpverlening bemiddelt de juriste bij individuele dossiers voor externe hulpvragers. Zij ondersteunt de dienst budgetbeheer van de sociale dienst. De bemiddelingen zijn van diverse aard, zoals het regelen van openbare verkopen bij gerechtsdeurwaarders; het opstellen van individuele afbetalingplannen t.o.v allerhande schuldeisers; het schrijven van bezwaarschriften i.v.m belastingsschulden; het verstrekken van informatie inzake collectieve schuldenregeling; het aanvragen van een pro deo advocaat m.b.t verzoekschriften collectieve schuldenregeling; de begeleiding van cliënten met een schuldbemiddelaar-advocaat. De schuldhulpverleningsdienst – tandem juriste en sociale dienst (drie maatschappelijk werkers waarvan twee erkende schuldbemiddelaars ) – werkt met diverse contracten. o.a. BBB (basisbudgetbeheer), BB beperkt (beperkt budgetbeheer), BB algemeen (algemeen budgetbeheer). • Basisbudgetbeheer (BBB): gans het inkomen komt op de budgetrekening en hiermee worden vaste kosten betaald (huur, stroom, water, enz…) en leefgeld verleend. Er is geen betaling van schulden mogelijk gezien het beperkt inkomen (hoofdzakelijk: vluchtelingendossiers, leefloondossiers). • Beperkt budgetbeheer (BB beperkt): met een afgesproken gedeelte van het inkomen worden schulden afbetaald en soms ook vaste kosten. Er wordt evenwel geen leefgeld toegekend. • Algemeen budgetbeheer (BB Algemeen): het volledige inkomen komt op een budgetrekening. Via deze rekening worden de vaste kosten betaald, de schulden afbetaald en het leefgeld uitbetaald. In 2005 waren er 237 dossiers schuldhulpverlening, een duidelijke stijging tegenover 2004 (209 dossiers). Zoals uit onderstaande vergelijking blijkt is het aandeel van de dossiers basisbudgetbeheer (BBB) fors toegenomen.
Dossiers schuldhulpverlening 2004
Dossiers schuldhulpverlening 2005
29% 41%
BB Algemeen
BB Algemeen 57%
BB Beperkt
3% 68%
BBB
BB Beperkt BBB
2%
Vastgesteld wordt dat steeds meer ex- zelfstandigen of zelfstandigen, die hun activiteiten willen stopzetten, de weg hebben gevonden naar de dienst schuldbemiddeling. Overgecrediteerden, alsmede vermelde zelfstandigen worden in deze omstandigheden via de dienst schuldbemiddeling begeleid in de mate dit nodig en mogelijk is. De meest noodzakelijke voorzieningen worden geregeld ( betalen van huur, vaste kosten enz…) in afwachting dat zij in aanmerking komen voor de collectieve schuldenregeling. De juriste werkt intra muros nauw samen met de diverse diensten van het OCMW en extra muros staat zij open voor elke individuele eerstelijnsrechtshulpzoekende. Gezien de problematiek zo verscheiden is, is er evenwel geen ruimte voor specialisaties. In verband met veel voorkomende items zoals familierecht, schulden, contracten, gerechtelijk en administratief recht worden de recentste ontwikkelingen gevolgd via deelname aan studiedagen en vormingssessies.
Jaarverslag 2005 18
Regisseursrol in seniorenvoorzieningen Het ouderenbeleid vormt een essentieel onderdeel van de werking van het OCMW. Vandaar dat we hier ook de nodige aandacht aan besteden.
Thuiszorg Poetsdienst
126
Mantelzorgtoelage (maandelijks gemiddelde)
229
Pedicure
17
Klusjesdienst
8
Nieuwe zorgplannen (SIT)
21
Maaltijden
146
In 2005 steeg het aantal cliënten van de poetsdienst met 14 eenheden van 112 naar 126. Daarnaast daalde het aantal gepresteerde uren van 16.005 naar 14.821. Een daling met 7,4%. Een spijtige verklaring hiervoor is dat we op een bepaald ogenblik (door een tekort aan helpsters) met ons aanbod niet aan de vraag konden voldoen.
Personen die thuis een bejaarde oppassen of een familielid tot de tweede graad behulpzaam Aantal cliënten/dossiers in 2005 zijn met taken zoals onderhoud van de woning, boodschappen doen, oppas… kunnen (onder bepaalde voorwaarden) genieten van een mantelzorgtoelage. Het voorbije jaar waren er 59 aanvragen en 44 stopzettingen. Ondertussen tellen we een gemiddelde van 229 lopende dossiers per maand.
Dat slechts een gering aantal personen gebruik maakt van de pedicurecheques wordt verklaard door de vrij strenge eisen die gesteld worden naar inkomen. Voor de klusjesdienst wordt samengewerkt met Natuur– en Landschapsbeheer (voorheen Econet). Voor veel mensen is het niet evident om voor een klusjesdienst naar het OCMW te stappen, temeer daar er nog andere mogelijkheden zijn zoals PWA , dienstencheques enz… Een maatschappelijk assistent van de thuiszorgdienst treedt op als zorgbemiddelaar in moeilijke thuiszorgsituaties. Het gaat vooral om het coördineren van de thuiszorg bij personen, die dit zelf niet georganiseerd krijgen. Kende 2004 nog 10 nieuw geopende zorgplannen, zo zat 2005 met 21 nieuwe zorgplannen duidelijk in de lift. Deze zorgplannen bevatten o.a. de geplande zorg van de patiënt en de taakafspraken tussen zorg– en hulpverleners. Er waren nog 45 lopende dossiers. In totaal zijn er dus 66 zorgenplannen. De veelvuldige vragen om SIT-vergaderingen (Samenwerkingsinitiatief Thuiszorg) te organiseren kunnen dan ook niet over het hoofd gezien worden. Frappant is de grote vraag vanuit de ziekenhuizen naar de organisatie van een SIT-vergadering.
Aantal warme maaltijden
Reeds enkele jaren stelde de thuiszorgdienst een terugloop vast van het aantal maaltijden, besteld via onze dienst ‘warme maaltijden’. In 2005 kon de dalende trend echter worden Evolutie van het aantal thuisbezorgde (incl. omgebogen. Dat neemt niet weg dat we nog 3.794 maaltijden minder serviceflats) warme maaltijden bedeelden dan in 2001. De stijging in 2005 komt ook volledig voor re25.000 kening van het aantal warme maalWarme maaltijden tijden aan huis. De maaltijden voor 20.000 aan huis de serviceflats blijven echter dalen. 15.000 Op een totaal van 18.991 thuisbeWarme maaltijden zorgde maaltijden vertegenwoordigserviceflats 10.000 den de dieetmaaltijden 29 % m.a.w Totaal 5.526 maaltijden. Uit een intern 5.000 analytisch rapport rond de evolutie 0 van de maaltijden bleek dat er de laatste jaren naast het OCMW ook 00 01 02 03 04 05 heel wat spelers op dezelfde cateJaar ringmarkt zijn bijgekomen.
Jaarverslag 2005 19
De Kogge De afgelopen jaren deed er zich in de regio Bilzen een lacune voor inzake initiatieven rond dagverzorging voor hulpbehoevende senioren en dit ter ondersteuning van de thuiszorg en de mantelzorg. Met de oprichting in 2003 van “De Kogge” trachtte het OCMW met een kleinschalig project tegemoet te komen aan deze nood. Begin 2004 werden de eerste deelnemers verwelkomd. Het centrum, met een capaciteit van 15 deelnemers, biedt dagopvang en begeleiding aan hulpbehoevende senioren. In een warme en huiselijke sfeer krijgen de deelnemers een breed scala van activiteiten aangeboden waarbij steeds rekening wordt gehouden met de persoonlijke mogelijkheden en beperkingen. Activiteiten in groep of individueel, kortom voor elk wat wils. Centraal binnen dit initiatief primeert het onderhouden en/of stimuleren van de zelfredzaamheid, de verhoging van het waardegevoel en de bevordering van de sociale contacten. Daarnaast wil “De Kogge” eveneens een rustpunt zijn voor zowel de zorgbehoevende als zijn/haar familie. 2005 was dan ook het jaar van de bevestiging van het belang van een dergelijk initiatief. In 2004 waren er effectief 40 deelnemers ingeschreven op 2.228 aanwezigheidsdagen. 2005 telde 50 participanten met een totaal van 3.838 aanwezigheidsdagen. De aanvragen namen toe en de wachtlijst groeide gestaag. Op dat moment een blijde gebeurtenis, nu terugblikkend, een kleine frustratie. De wachtlijst slinkt niet. Om zoveel mogelijk ouderen te kunnen helpen kiest het OCMW om maximum 17 in plaats van 15 deelnemers per dag toe te laten. 2004
2005
Aantal
%
Gem. Leeftijd
Aantal
%
Gem. leeftijd
Vrouwen
23
57,5
77,9
36
72
78,1
Mannen
17
42,5
78,9
14
28
75,6
Totaal
40
100
78
50
100
77,4
In de rand Volière in de Kogge In april 2005, was de zomer nog heel ver weg... hoewel, enkele mooie dagen vol zonneschijn deden de deelnemers genieten en tot rust komen op hun nieuw terras. De diverse planten fleurden alles groen, de nieuwe tuinmeubelen boden het nodige zitcomfort maar toch miste het terras nog wat extra leven. Bijgevolg zagen de deelnemers het idee van een volière wel zitten. Sneller dan verhoopt kreeg het plan een concrete vorm. De vogelliefhebbersclub “De Leeuwerik” uit Munsterbilzen werd gecontacteerd en al vlug prijkte op het balkonterras een heuse volière. Drie kanaries en één zebravink geven dagelijks prachtige serenades ten beste.
Aantal en gemiddelde leeftijd van de deelnemers in 2004 en 2005
Opvallend is de ‘vervrouwelijking’ van de deelnemers in 2005, evenals het feit dat de gemiddelde leeftijd van de mannen in 2005 lager lag dan die van de vrouwen, waar dit in 2004 nog omgekeerd was. 2004
2005
Aantal
%
Aantal
%
Busje De Kogge
21
52,2
25
50
Minder Mobielen Centrale
6
15
12
24
Familie
13
32,5
13
26
Vervoer van en naar het dagverzorgingscentrum
De minibus van het dagverzorgingscentrum vervoert de helft van de deelnemers van en naar De Kogge. Dit aandeel blijft ongeveer stabiel. Opmerkelijk is de stijging van het vervoer door de Minder Mobielen Centrale (MMC). Het beter bekend raken van deze service speelt hierbij zeker een rol. Deze toename gaat hoofdzakelijk ten koste van het vervoer door eigen familie. Het busje van De Kogge wordt niet alleen gebruikt voor het vervoer van en naar het dagverzorgingscentrum, maar is ook onontbeerlijk voor de diverse daguitstappen.
Jaarverslag 2005 20
Serviceflats De Wende Senioren van nu blijven in toenemende mate vasthouden aan hun zelfstandigheid en vragen naar aangepaste nieuwe woonvormen waarbij de drang naar onafhankelijkheid gecombineerd wordt met een op maat gesneden vorm van zorg en/of dienstverlening. Serviceflats De Wende, dit mag toch wel gezegd worden, gelegen in een van de mooiste natuurplekjes van Bilzen – het groen van de Katteberg, visvijvers en park - op enkele looppassen van het Cultureel Centrum De Kimpel en op wandelafstand van het stadscentrum, bieden de senior een uniek concept waarbij enerzijds het autonoom wonen primeert maar anderzijds de nabijheid van het rusthuis de veiligheid en de geborgenheid aanreikt van een groter geheel. Het complex is via een passage architectonisch verbonden met het rusthuis Demerhof. In geval van nood (dag en nacht) kan dan ook beroep gedaan worden op verpleegkundigen van het rusthuis. De dienstverlening is volledig vrij en elke oudere kiest uiteindelijk voor die diensten (poetshulp, maaltijden, bejaardenhulp, thuisverpleging enz.) welke hij/zij nodig acht. Nevenstaande tabel geeft 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 een inzicht in het verloop binnen de serviceflats. De Verhuurde flats 35 3 2 7 3 5 3 5 8 eerste rij toont aan hoeveel Echtparen 4 1 1 1 0 1 2 2 0 flats er in een bepaald jaar (opnieuw) werden verNieuwe bewoners 39 4 3 8 3 6 5 7 8 huurd. In het startjaar 1997 Overzicht van het verloop binnen de serviceflats (1997-2005) verhuurde het OCMW 35 flats. Gezien het complex 32 flats telt, blijkt hieruit dat in het eerste jaar drie flats een nieuwe bewoner kregen. Het aantal verhuurde flats is niet noodzakelijk hetzelfde als het aantal personen, aangezien sommige flats ook door echtparen bewoond worden. Daarom dat ook een overzicht wordt gegeven van het aantal opnames, m.a.w het aantal personen dat er in een bepaald jaar in de serviceflats kwam wonen. De cijfers voor 2005 geven aan dat we een relatief groot verloop kenden binnen de bewoners van de serviceflats. Een meespelende factor hierin is ongetwijfeld het overlijden van enkele residenten van het eerste uur (vanaf de opening van de flats in 1997) alsook de keuze voor een opname in één van onze rusthuizen of elders.
Residentiële zorg: de rusthuizen Positionering binnen het Bilzerse aanbod Op 31 december 2005 telden de Bilzerse rusthuizen en rust- en verzorgingstehuizen in het totaal 214 erkende bedden. Van de totale capaciteit aan bedden zijn er 40 % rusthuisbedden (ROB) en 60 % RVT-bedden. Zelf neemt het OCMW Bilzen (Demerhof en Sint-Martinus) 111 bedden voor haar rekening in de residentiële opvang van senioren, zijnde 41 ROB bedden en 70 RVT bedden. Wat is het verschil tussen een rusthuis (ROB) en 42 45 een rust- en verzorgingstehuis (RVT)? Een rust38 40 huis is een bij decreet beschermde collectieve 33 35 28 woonvorm waar aan de ouderen die er verblijven 30 25 25 huisvesting wordt gegeven met de mogelijkheid ROB 25 20 geheel of gedeeltelijk gebruik te maken van de 20 RVT aangeboden gezins- en huishoudelijke zorg. Ve15 le, maar niet alle rusthuizen die zorgbehoevende 10 3 ouderen opnemen, hebben vanwege de overheid 5 een aantal rust- en verzorgingsbedden gekregen. 0 Deze RVT-bedden zijn bedoeld voor het opvanBeversthuis Ark van Demerhof Sint gen van zwaar zorgbehoevende ouderen. Deze Noë Martinus bejaarden hebben meer nood aan intensieve verzorging. De meeste RVT-bedden bevinden zich in rusthuizen, doch ook sommige ziekenhui- Aantal erkende ROB– en RVT-bedden in Bilzen (31 december 2005) zen beschikken over een aantal RVT-bedden.
Jaarverslag 2005 21
Rusthuis Demerhof
In de rand
Om een gebouw te construeren heb je een baksteen nodig... Maar de geest, de kwaliteit van het huis met name de warmte, de geborgenheid, de gezelligheid en vooral het “thuisvoelen” wordt in feite bepaald door elkeen die er dagelijks woont en werkt m.a.w de residenten en het personeel. In het rusthuis Demerhof draagt een gemotiveerde equipe van ongeveer 70 personeelsleden (31/12/05) zijn steentje bij om iedere bewoner zijn of haar leven te laten leiden, rekening houdend met ieders verleden, eigen ervaringen, eigen karakter, eigen intelligentie en eigen redenen om in het rusthuis te komen wonen en leven. Aantal bewoners (1/01/2005) Aantal bewoners (31/12/2005) Bezettingsgraad Aantal overlijdens
77 74 96,6% 20
Gemiddelde leeftijd (31/12/2005) Man
79,1 jaar
Vrouw
84,1 jaar
Uitstap Rusthuis Demerhof naar Kerkrade 21 juni 2005 Meer dan dertig graden! Een warme, zwoele dag en verkoeling helaas nog niet in zicht ...!! Maar dit kon 40 residenten van het rusthuis Demerhof en hun begeleiders niet thuishouden. Immers, Gaiapark Kerkrade lonkte! Ondanks het puffen onder de blakende zon genoot iedereen van het prachtige natuurkader. In het Gaiapark dwaal je door verschillende leefgebieden van over heel de wereld: Namibië, Congo, Europa, de Toendra ... én op al deze plekken ontmoet je verrassende en bijzondere diersoorten.
Gemiddelde wachttijd voor opname ROB
36 maanden
RVT
2 maanden
Kengetallen rusthuis Demerhof
In de werking wordt uitdrukkelijk gefocust op kwaliteitszorg (meer uitleg hierover in het gedeelte over ‘kwaliteitszorg’). In dit kader werd er een bijzondere focus gelegd op de huiselijkheid. Zo gingen de tweede en derde verdieping niet meer functioneren als één geheel maar als aparte leefgroepen. Momenteel vormt elke verdieping van het rusthuis een leefgroep. Dit betekent ook dat het personeel vast wordt toegewezen aan één bepaalde verdieping. De bewoners zien steeds dezelfde ‘bekende gezichten’ en daardoor wordt de band en de huiselijkheid vergroot. Vanuit het streven naar kleinschaligheid en genormaliseerd wonen werd ook de animatie hierop afgesteld.
Het wandelen door o.a. het apenbos was een unieke belevenis. De doodshoofdaapjes slingerden zich hoog in de bomen van tak naar tak op zoek naar insecten tussen de dichte groene bladeren… Natuurlijk, dit park bood véél meer... Na een dag vol mooie indrukken en met véél kilometers in de benen werd de terugtocht aangevat...
Het Demerhof nam in 2005 een vernieuwd cafetaria/restaurant in gebruik.Bewoners hebben de keuze om het middagmaal te gebruiken op de kamer, in de leefgroep of in het cafetaria/ restaurant. Op vastgestelde tijdstippen kunnen zowel bezoekers als residenten op een aangename wijze verpozen in dit cafetaria/ restaurant. De uitbating gebeurt in het weekend in samenwerking met vrijwilligers. Op het vlak van de verzorging en verpleging zijn er ook een aantal nieuwigheden. Zo werden de nationale MRSA richtlijnen voor verzorgingsinstellingen geïmplementeerd. De meest efficiënte manier om de verspreiding van Methicilline-resistente staphylococcus aureus, ook wel de ziekenhuisbacterie genoemd, tegen te gaan is preventie. Met het oog op de optimalisering van de bestaande zorg volgde het personeel de nodige bijscholing met focus op palliatieve zorg, pijnbestrijding, problematiek van dementie en het op punt stellen van de elektronische zorgdossiers. De tendens binnen de opnames wordt hierna, samen met deze van rusthuis Sint-Martinus, besproken.
Jaarverslag 2005 22
In de rand
Rusthuis Sint-Martinus Het kwaliteitshandboek kreeg zijn plaats in de werking van de instelling. Vooral initiatieven om de multidisci-plinaire aanpak te verbeteren kwamen tot stand. Daarnaast kreeg vooral de animatieve grondhouding vorm waarbij de aandacht van het personeel gefocust is op de totale woon– en leefwereld van de bewoners. Ook voor de volgende jaren blijft dit een niet uit het oog te verliezen aandachtspunt. Vervolgens werd de leefgroepwerking verder ontwikkeld. En mede hierdoor groeide de leefruimte op de tweede verdieping uit tot een vaste stek voor enkele senioren. Om de huiselijkheid en het comfort van de rusthuisbewoners op de eerste verdieping te optimaliseren werden vijf nieuwe functionele en vier relaxzetels aangekocht. Op woensdag 16 februari 2005 vierde het rusthuis Sint Martinus samen met residenten, personeel, familie en raadsleden zijn 15-jarig jubileum. Bij een natje en een droogje werd even teruggedacht aan die opmerkelijke stap in 1990. Onder de vleugels van het toenmalige ziekenhuis Sint-Martinus startte het OCMW met een erkende RVTafdeling voor 28 rust- en verzorgingsbedden. Op 15 februari 1990 betrok de eerste senior een kamer en de exploitatie was een feit. Ondertussen zijn 15 jaar verstreken en met fierheid kan gesteld worden dat de RVT-afdeling SintMartinus uitgegroeid is tot een volwaardig rusthuis met 31 erkende bedden. Rusthuis Sint-Martinus is vooral gericht op kleinschaligheid, een huiselijke sfeer en een bijna familiaal karakter.
In 2005 kende het rusthuis een bezettingsgraad van 96,46%. Misschien wel een vreemd gegeven, een bezettingsgraad van geen 100% en toch nog een wachtlijst. Maar als een bed leeg komt te staan duurt het vaak bij kandidaatbewoners enkele dagen voor ze de praktische verhuis rond hebben en in het rusthuis komen wonen. Een tweede reden is dat bewoners soms een tijdje in een ziekenhuis opgenomen worden en dat gedurende die periode hun bed blijft leegstaan.
De snoezelrun De vriendenkring van de interventieploeg van de lokale politie organiseerde in juni een motortreffen. Het evenement kreeg de naam snoezelrun. Niet alleen werd het begrip snoezelen zo dichter gebracht bij de bevolking maar ging de opbrengst van deze run (€ 1250) integraal naar de snoezelwerking in Sint-Martinus. Snoezelen is primair gericht op het leggen van contact met ernstige demente ouderen, het creeren van een veilig leefklimaat, het teweegbrengen van gevoelens van eigenwaarde, ontspanning en rust bij patiënten. Bij snoezelen staat de innerlijke leefwereld van ernstig dementerende oude mensen centraal. M.a.w deze mensen mogen dement zijn en worden in hun waarde gelaten. Het karakteristieke van snoezelen is dat er een specifiek appèl wordt gedaan op de zintuigelijke waarnemingen. Mensen worden via het selectief prikkelen van zintuigen in de gelegenheid gesteld hun emoties en gevoelens (in het bijzonder gevoelens van genegenheid en tederheid) te uiten. Het uiteindelijk doel van snoezelen is het optimaliseren van gevoelens van algemeen welbehagen van elke individuele resident.
De tabel geeft een overzicht van de evolutie van het aantal opnames gedurende de laatste zes Demerhof 29 29 24 18 32 32 jaar in zowel rusthuis SintSint-Martinus 14 18 7 21 17 20 Martinus als Rusthuis Demerhof. De opnames zijn volledig gerelaTotaal 43 47 31 39 49 52 teerd aan de bedden die vrij komen (hoofdzakelijk door overlijOpnames voor beperkte duur 10 5 1 6 9 18 den). De cijfers zijn dus afhankeEffectieve opnames 33 42 30 33 40 34 lijk van externe factoren. Veelbetekenend is de evolutie van de ’opnames voor beperkte duur’ Aantal opnames in rusthuis Sint-Martinus en rusthuis Demerhof (2000-2005) van de laatste vier jaar. Er is duidelijk een stijgende vraag naar tijdelijke opvang. Vanuit het OCMW gaan wij hierop in om de mantelzorgers te ontlasten en te ondersteunen. Dit om— in overeenstemming met onze missie—de senioren zo lang mogelijk in hun vertrouwde thuismilieu te laten wonen. 2000
2001
2002
2003
2004
2005
Jaarverslag 2005 23
ZSP: Vipa procedure nieuwbouw Woon- en Zorgcentrum Naast plannen voor de oprichting van een lokaal dienstencentrum en bijkomende serviceflats blijft één van de prioritaire beleidsopties 2003-2007 zeker en vast de bouw van een nieuwe woon- en zorgcampus in de Katteberg. Hieromtrent is het afgelopen jaar veel te doen geweest. Over een periode van twee maanden (september en oktober 2005) organiseerde het OCMW in samenspraak met de conceptontwikkelaar (Probis) en de projectontwikkelaar (AT Osborne nv) een tiental workshops voor het OCMW-personeel. Op deze wijze konden de betrokkenen binnen ons OCMW actief meedenken aan een nieuwe wooncultuur voor ouderen. Open dialoog rond methodiek, visie rond wonen en zorg (residentieel en thuiszorgondersteunend) vormden kerngedachten waarmee het pad geëffend werd om zo te komen tot een aangepast woon- en zorgconcept. Immers, ons personeel van vandaag vormt mee de grote groep senioren van morgen.
Zorgstrategisch plan (ZSP) In 2003 werd gestart met de opmaak van het zorgstrategisch plan. Dit plan voorziet in de bouw van een nieuw woon– en zorgcomplex met 110 wooneenheden (vervangingsnieuwbouw), 15 verblijfseenheden voor dagopvang en 10 wooneenheden voor kortverblijf. Het plan werd goedgekeurd door de OCMW-raad op 16 april 2003 en vervolgens overgemaakt aan het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (VIPA). Na een aantal opmerkingen door de VIPA-commissie en de daaruit voortvloeiende noodzakelijke correcties werd het plan eind november 2005 goedgekeurd. Het OCMW stelde AT Osborne nv aan als projectbegeleider, met als eerste taak het begeleiden van de aanbestedingsprocedure voor de aanstelling van een ontwerper/architect.
De wooneenheden, tegenwoordig nog verspreid over rusthuis Demerhof (boven) en rusthuis Sint-Martinus (rechts) zullen op termijn samengevoegd worden in een nieuw woon– en zorgcomplex
Jaarverslag 2005 24
Technisch Facilitaire Diensten ICT Zoals traditioneel in veel organisaties maakt het systeembeheer, de helpdeskfunctie en het onderhouden van zowel de website als intranet de hoofdbrok uit van het IT-werk. Om bij te blijven zijn investeringen in hardware onontbeerlijk. Het OCMW kiest voor een geleidelijke vernieuwing van het computerpark. Zo kochten we het voorbije jaar 12 nieuwe PC’s en dito flatscreens alsook 8 printers. De schermen geven weinig reflectie en zijn zodoende minder vermoeiend voor de ogen. Op de nieuwe PC’s kon probleemloos een upgrade van Windos 98 naar Windows XP worden uitgevoerd. In een paar jaar tijd steeg het aantal gebruikers van 30 naar 42. Met als gevolg dat de (back-up)capaciteit en snelheid van de oude server ontoereikend bleek. Vermits de onderhoudskosten van de oude server verhoudingsgewijs te duur uitvielen, drong zich de aankoop van een nieuwe netwerkserver op. Voor de doormelding van de nieuwe brandalarminstallatie site De Ganshof kocht het OCMW bijkomend nog een PC aan eind 2005. Op het vlak van software registreren we de aankoop van nieuwe beheerssoftware voor het netwerk (UNIX, SAMBA) alsook de implementatie van ‘Protos’. Hierin worden de administratieve werkprocessen en kwaliteitsprocedures op een eenduidige wijze in kaart gebracht, vastgelegd en uitgeschreven steeds op maat van ons bestuur. Het OCMW schenkt veel aandacht aan beveiliging van gegevens, ondermeer via een virus- en spywarescan. Regelmatig verricht de systeembeheerder log-ins van alle verrichtingen op het netwerk en internet, dit met respect voor de privacy van de gebruiker maar wel met de mogelijkheid om, indien nodig, eventuele misbruiken te detecteren. In 2005 traden ook de veiligheidsregels rond het gebruik van de kruispuntbank in voege, regels die evenwel naar de toekomst nog verder verfijnd dienen te worden.
Keuken De keuken van het rusthuis Demerhof produceert niet alleen maaltijden voor het Demerhof, maar ook voor het rusthuis Sint-Martinus en de thuiszorgdienst (maaltijden aan huis). 2000
2001
2002
2003
2004
2005
15.449
17.576
17.568
16.175
14.532
15.940
5.570
5.209
4.260
4.323
3.335
3.051
21.019
22.785
21.828
20.498
17.867
18.991
9.248
10.025
9.604
9.019
7.861
8.356
Maaltijden rusthuis Demerhof RVT
13.183
13.115
14.530
15.350
15.362
15.337
Maaltijden rusthuis Demerhof ROB
15.003
14.380
12.762
12.202
11.782
11.814
Subtotaal rusthuis Demerhof
28.186
27.495
27.292
27.552
27.144
27.151
9.981
10.126
10.206
10.228
9.843
9.744
Warme maaltijden OCMW Warme maaltijden serviceflats Totaal warme maaltijden via thuiszorgdienst 44% van warme maaltijden via thuiszorgdienst
Maaltijden rusthuis Sint-Martinus RVT Maaltijden rusthuis Sint-Martinus ROB
23
378
715
573
754
1.110
Subtotaal rusthuis Sint-Martinus
10.004
10.504
10.921
10.801
10.597
10.854
Totaal voor rusthuizen
38.190
37.999
38.213
38.353
37.741
38.005
Totaal dagmaaltijden
47.438
48.024
47.817
47.372
45.602
46.361
In 2005 steeg zowel het aantal maaltijden geproduceerd voor de rusthuizen als deze voor de thuiszorgdienst. Vanzelfsprekend groeide ook het aantal ‘dagmaaltijden’. Het begrip dagmaaltijd werd gecreëerd om gegevens op een juiste manier met elkaar te kunnen vergelijken. De cijfers van het rusthuis omvatten zowel een ontbijt, middagmaal als een avondmaal. Deze van de thuiszorgdiensten enkel het middagmaal. De bedragen bij elkaar optellen zou een vertekend beeld geven. Daarom werd aan elk van de maaltijden een gewicht toegekend: ontbijt (22%), middagmaal (44%) en avondmaal (44%). Het totaal van de dagmaaltijden wordt verkregen door het totaal van de rusthuizen op te tellen bij de 44% van de warme maaltijden bezorgd via de thuiszorgdienst.
Jaarverslag 2005 25
Terloops mag opgemerkt worden dat de keuken dagelijks voorziet in broodmaaltijden voor het daghospitaal van het Medisch Centrum AZ Vesalius in Bilzen. Het OCMW vernieuwde in 2003 de volledige infrastructuur van de keuken waardoor de aankoop van grote toestellen (met uitzondering van een combi-steamer )in 2005 achterwege bleef. Nieuw is wel een verandering in de werkorganisatie. Het zwaartepunt van het werk ligt nú duidelijk in de voormiddag. Hierdoor zijn geen late diensten meer nodig, dit tot grote tevredenheid van het keukenpersoneel. Sinds de opening van het (cafetaria)restaurant is het klaarmaken van het ontbijt geheel naar het keukenpersoneel verschoven, daar waar de verpleging/verzorging hier vroeger ook deeltaken in opnam. Bij overheidsinspecties scoort de keuken inzake hygiëne– en andere wetgeving steeds goed.
Technische Dienst De technische dienst van het OCMW is gehuisvest in het rusthuis Demerhof. Dit betekent evenwel niet dat de interventies en het groenonderhoud zich louter beperken tot het Demerhof en de serviceflats. Zo staan zij ook in voor het dagelijks onderhoud en het oplossen van plotse mankementen in onze diverse gebouwen, alsook in de huurwoningen. Het afgelopen jaar was de technische dienst nauw betrokken bij de verbouwing van het economaat en mortuarium van het voormalig ziekenhuisgebouw tot lokale werkwinkel. Tevens voerden zij noodzakelijke aanpassingswerken uit aan de woning van de conciërge site De Ganshof (keuken, badkamer, elektriciteit) en werden diverse kamers en burelen verfraaid met o.a verf– en behangwerken. Daarnaast installeerden zij een nieuwe warmwaterproductie-eenheid, boiler en twee gasketels in het rusthuis Demerhof. Ook bij de integratie van het beheersplan m.b.t legionella in de exploitatie van de sanitaire voorzieningen in rusthuis Demerhof, serviceflats de Wende en site De Ganshof speelde de technische dienst een grote rol. In diverse huizen die het OCMW huurt in het kader van het LOI, herstelden zij regelmatig kleine technische probleemjes. Kortom onze technische ploeg bestrijkt een breed domein. En natuurlijk mogen we tal van administratieve taken die vloeien uitreglementeringen waarvoor vergunningen noodzakelijk zijn, zeker niet vergeten...
Jaarverslag 2005 26
De financiën in een oogopslag Vanuit de financiële dienst trachten we een beknopte weergave te geven van een aantal belangrijke cijfergegevens uit balans en resultatenrekening. Voor meer details verwijzen we naar het uitgebreid financieel verslag bij de rekening.
Investeringen In 2005 werden volgende investeringen afgerond: Administratie en patrimonium
€
24.395
€
2.421
€
22.015
€
4.761
meubilair personeelsdienst
Keuken
€
6.685
combi-steamer keuken
Sociale Dienst
€ 205.363
verbouwing lokale werkwinkel
Rusthuis Demerhof
€
47.605
cafetaria Demerhof
€
3.387
balie verpleegpost
€
16.422
warmwaterproductie
€
1.163
rolstoelweegschaal
€
6.507
aanpassing brandcentrale RVT
€
4.315
geriatrische zetels
€
1.917
tuinstoelen de Kogge
Ondersteunende diensten
Rusthuis St.-Martinus
De Kogge
brandcentrale Ganshof keuken conciërge diverse aankopen informatica
Daarnaast werden er door de Raad ook een aantal toewijzingen gedaan om diverse liften te vernieuwen (Demerhof, De Wende, St.- Martinus en de Ganshof). Bovendien lopen er nog twee belangrijke studieopdrachten in het kader van de uitbouw van een nieuwe woon- en zorgcampus. Om al deze realisaties te financieren konden we ondermeer rekenen op een aantal subsidies. • Legaat Willems : € 47.604,88 cafetaria rusthuis • VDAB : € 25.000 lokale werkwinkel • EFRO : € 51.340,71 lokale werkwinkel • Gemeentelijke bijdrage : € 66.841,02 diverse investeringen Het overige gedeelte werd gefinancierd met een kredietopening van 129.022,13 euro (lokale werkwinkel) en de nog resterende eigen middelen. 3.500.000 €
3.246.399
3.265.833
2.991.389
3.000.000 € 2.500.000 €
2.876.345
De grafiek hiernaast toont het nog af te lossen bedrag aan leningen per 31/12 van het dienstjaar. Hieruit blijkt dat de schulden uit het verleden stelselmatig worden afgebouwd.
2.000.000 € 1.500.000 € 1.000.000 € 500.000 € 0€ 2002
2003
2004
2005
Jaarverslag 2005 27
Werkingskosten De werkingskosten 2005 zijn toegeno2005 2004 men met 7% ten opzichte van 2004 en komen uit op 8.584.695,10 euro. Deze Aankoop goederen € 697.923 € 680.734 stijging is merkbaar in alle grote kostenrubrieken. De toename in ‘aankoop goe- Steunverlening € 1.932.619 € 1.781.942 deren’ en ’leveringen en diensten’ is Leveringen en diensten € 538.490 € 513.465 vooral te wijten aan prijsstijgingen (voeding & brandstof). De hogere toege- Personeelskosten € 4.902.620 € 4.546.231 kende steunverlening (cfr. onderstaande tabel) situeert zich vooral op het vlak van Afschrijvingen en waarderverm. € 392.994 € 370.189 leefloon (sociale economie), de verwarOverige kosten € 120.050 € 135.758 mingstoelage en de indexaanpassing. De stijging in de personeelskost kan Totaal € 8.584.695 € 8.028.319 ondermeer toegeschreven worden aan een aantal bijkomende aanwervingen (kwaliteitscoördinator, Art. 60 §7’ers, De Kogge) en zijn (on)rechtstreeks het gevolg van de verplichtingen uit de sectorale akkoorden (vakantiegeld: 92%-regeling, hospitalisatieverzekering: premieverhoging, maaltijdcheques: 2,58 euro naar 3 euro,…). Voorts zijn er nog de gebruikelijke anciënniteitsaanpassingen en de indexaanpassing op 1 september 2005.
Werkingskosten 2005 5% 1%
Aankoop goederen
8%
Steunverlening 23%
Leveringen en diensten Personeelskosten
57%
Afschrijvingen en w aarderverminderingen
6%
Overige kosten
Na de personeelskost, die traditioneel het grootste aandeel uitmaakt van de werkingskost, wordt het meeste geld besteed aan steunverlening. De evolutie van de belangrijkste steuncategorieën kan als volgt worden weergegeven. 2003
2004
2005
282.536
350.730
487.140
Financiële steun
47.737
35.176
24.948
Voorschotten
15.565
25.607
12.821
136.667
137.215
140.400
1.026.802
1.069.522
1.067.953
Huur / Huurwaarborg
23.817
30.523
27.151
Onderhoudsgeld
40.528
37.391
32.296
0
10.229
52.894
1.573.652
1.696.393
1.845.603
Leefloon
Mantelzorg Vluchtelingen
Verwarmingstoelage / Stookoliefonds Totaal
Jaarverslag 2005 28
Een woordje uitleg over de verschillende steuncategorieën is hier wel op z’n plaats. • Leefloon: vanaf 1 oktober 2002 is de nieuwe wet inzake het recht op maatschappelijke integratie d.d 26 mei 2002 van toepassing. De wet voorziet in een uitkering voor personen die geen inkomen hebben. Deze uitkering werd vroeger bestaansminimum genoemd. • Financiële Steun: naast het leefloon verleent het OCMW ook andere financiële steun. Hiervoor bestaat er geen wet die de voorwaarden bepaalt. De raad voor maatschappelijk welzijn (via het bijzonder comité voor de sociale dienst) beslist autonoom of steun al dan niet verantwoord is. De kosten hiervan worden volledig gedragen door het plaatselijk centrum. • Voorschotten op uitkeringen: wanneer iemand recht heeft op een sociale zekerheidsuitkering of een andere vorm van inkomen, doch door allerlei omstandigheden deze uitkering nog niet ontvangen heeft, kan het OCMW een voorschot op deze uitkering toekennen, in zoverre deze persoon deze uitkering nodig heeft om een menswaardig leven te kunnen leiden. Zodra de betrokkene de uitkering ontvangt, vordert het OCMW het voorschot rechtstreeks terug van de uitkeringsinstantie. • Mantelzorgtoelage: elke persoon die thuis een bejaarde oppast of een familielid tot de tweede graad behulpzaam is in taken zoals onderhoud van de woning, boodschappen doen, oppas, enz … kan van het OCMW een mantelzorgtoelage ontvangen, vastgesteld op 50 euro per maand. • Vluchtelingen: het OCMW staat in, volgens de bestaande reglementering, voor de (financiële) hulpverlening aan vreemdelingen. Specifieke groepen zijn de asielzoekers, toegewezen door de Federale Overheid. • Huur: als het inkomen en spaargeld te laag is om de huur(waarborg) van een woning te betalen, kan het OCMW deze waarborg voorschieten. • Onderhoudsgeld: wie recht heeft op onderhoudsgeld voor een kind en dit niet ontvangt, kon tot voor kort aan het OCMW (onder bepaalde voorwaarden) een voorschot vragen. Sinds oktober 2005 moet de rechthebbende hiervoor aankloppen bij de dienst voor alimentatievorderingen (DAVO). • Verwarmingstoelage: in bijzondere gevallen kan een behoeftige persoon een verwarmingstoelage bekomen van het OCMW. Deze financiële winterhulp wordt niet teruggevorderd. Het bedrag van de toelage hangt af van de brandstofsoort en van de prijs per liter en wordt betoelaagd via de vzw stookoliefonds.
Werkingsopbrengsten Ook bij de werkingsopbrengsten ( 7.073.808 euro) is een gelijkaardige verhoging (7,9%)vast te stellen. We zetten de belangrijkste even op een rij. 2003
2004
2005
Persoonlijke en RIZIV tussenkomsten (Rusthuizen en dagverzorgingscentrum) Aangerekende verblijfskosten residenten
1.385.476
1.455.575
1.529.520
Tussenkomst ziekenfondsen residenten
1.531.249
1.589.904
1.674.513
Tussenkomsten en recuperatie steun sociale dienst Recuperatie steun aan cliënten
142.072
186.016
142.263
Staatstoelage leefloon
182.102
213.418
332.841
83.229
99.470
112.164
1.026.802
1.062.971
1.067.952
Gescopremies
185.383
184.550
184.175
Sectoraal Fonds (sociale maribel)
163.708
197.497
241.087
Diverse toelagen personeel rusthuis
211.512
288.355
309.135
Verhuringen
361.000
423.470
449.649
Gemeentefonds
371.637
379.010
399.305
Overige
402.468
473.150
631.204
6.046.638
6.553.386
7.073.808
Staatstoelage LOI Staatstoelage vreemdelingen Personeel
Diverse opbrengsten
Totaal
Jaarverslag 2005 29
Het boeken van een opbrengst impliceert niet dat er ook automatisch en onmiddellijk een ‘inning’ aan vast hangt. Het is wel de bedoeling de tijd tussen beide zo kort mogelijk te houden. Dit verloopt vlot voor wat betreft de facturen van beide rustoorden, van het dagverzorgingscentrum en van de thuiszorgdiensten. De rechtstreekse terugvordering van de cliënten sociale dienst verloopt vaak moeilijk en gefaseerd. De tussenkomsten van de mutualiteiten komen regelmatig binnen, andere subsidies met betrekking tot de rustoorden lopen dan weer dikwijls vertraging op. De inningstermijn van diverse staatstussenkomsten in steunverlening blijft erg wisselend.
Opbrengsten 2005
Persoonlijke en RIZIV tussenkomsten (Rusthuizen en dagverzorgingscentrum)
21%
46% 10%
Tussenkomsten en recuperatie steun sociale dienst Personeel
23% Diverse opbrengsten
De niet geïnde vorderingen/rechten per 31/12 bedroegen 1.341.178 euro. Er dient een onderscheid gemaakt te worden tussen de openstaande rechten waarvan de inningstermijn moeilijk in te schatten is (leefloon: 247.611 euro, vreemdelingen : 601.591 euro, onderhoudsgeld : 62.613 euro, cliënten sociale dienst : 113.483 euro) en deze die met zekerheid op korte termijn geïnd worden (aandeel verblijfskosten residenten: 187.561 euro, aandeel mutualiteiten rustoorden: 211.568 euro, sectoraal fonds : 51.913 euro, gemeentelijke bijdrage: 171.238 euro).
Resultaat Het verschil tussen opbrengsten en kosten (incl. financiële en uitzonderlijke) levert het resultaat op van een dienstjaar. Voor OCMW-Bilzen geeft onderstaande tabel het resultaat per activiteitencentrum. Het beperkte tekort schrijven we vooral toe aan verhoogde toelagen alsook aan een zuinig kostenbeleid. Algemeen
Sociale Dienst
Rusthuis Demerhof
Rusthuis St.-Martinus
DVC De Kogge
Serviceflats De Wende
Totaal
2002
-770.300
-624.422
-331.822
-343.696
nvt
-8.498
-2.078.738
2003
-694.870
-466.724
-80.467
-101.306
-30.951
8.283
-1.366.035
2004
-669.706
-552.375
-139.666
-140.657
-24.221
7.444
-1.519.181
2005
-216.763
-986.962
-125.042
-145.721
-17.136
22.749
-1.468.875
Gemeentelijke bijdrage Op basis van dit resultaat wordt vervolgens een berekening gedaan om te komen tot de gemeentelijke bijdrage in de werking en de aflossingen, die in dezelfde zin evolueert.
Gemeentelijke bijdrage 2.500.000 € 2.000.000 € 1.500.000 €
gebudgetteerde bijdrage
1.000.000 €
berekende bijdrage
500.000 € 0€
2002
2003
2004
2005
gebudgetteerde bijdrage 1.950.044 € 1.835.628 € 1.997.000 € 1.935.506 € berekende bijdrage
1.884.632 € 1.321.361 € 1.418.474 € 1.404.391 €
Jaarverslag 2005 30
De gebudgetteerde bijdrage is de bijdrage die in de begroting van een jaar werd voorzien. Via een budgetwijziging in 2005 werd die gebudgetteerde gemeentelijke bijdrage verminderd tot 1.551.284 euro en werd 84.222 euro voorzien als bijdrage in geplande investeringen. De berekende bijdrage is de bijdrage waarop het OCMW recht blijkt te hebben na opmaak van de jaarrekening. Per inwoner van Bilzen geeft dit volgende bijdrage in de werking van het OCMW. 2002
2003
2004
2005
Aantal inwoners (op 1 januari)*
29.475
29.528
29.646
29.858
Gebudgetteerde bijdrage (euro)
1.950.044
1.835.628
1.997.000
1.935.506
66,16
62,17
67,36
64,82
1.884.632
1.321.361
1.418.474
1.404.391
63,94
44,75
47,85
47,04
Euro/inwoner Berekende bijdrage (euro) Euro/inwoner
*Bron: Nationaal Instituut voor de Statistiek
Het individueel financieel profiel van Dexia geeft ons de mogelijkheid om de gebudgetteerde bijdrage per inwoner voor Bilzen te vergelijken met die van een cluster van gelijkaardige gemeenten, de provincie Limburg en het Vlaams gewest. In de genoemde cluster zitten voor heel Vlaanderen 52 gemeenten. Voor Limburg zijn dit: Beringen, Bilzen, Bree, Dilsen-Stokkem, Heusden-Zolder, Houthalen-Helchteren, Lanaken, Leopoldsburg, Lommel, Maaseik, Maasmechelen, Peer, Sint-Truiden en Tongeren.
120 € 100 € Bilzen
80 €
Cluster
60 €
Provincie Limburg
40 €
Vlaams gewest
20 € 0€
2002
2003
2004
2005
Bilzen
66 €
60 €
67 €
65 €
Cluster
99 €
99 €
99 €
96 €
Provincie Limburg
88 €
83 €
83 €
80 €
Vlaams gewest
92 €
91 €
91 €
91 €
We willen hierbij meegeven dat deze cijfers gebaseerd zijn op de ‘gebudgetteerde’ bijdragen en bovendien geen rekening houden met eventuele teruggaves van overschotten aan bijdragen uit vorige jaren.
