Voorwoord. 75 jaar WMD markeert de overgang naar een nieuwe fase

jaarverslag

2012

Voorwoord 75 jaar WMD markeert de overgang naar een nieuwe fase

Het jaar 2012 was een gedenkwaardig jaar waarin Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD) haar 75-jarig jubileum heeft gevierd. Een nieuw zuiveringsstation in Dalen heeft dit feestelijk jaar luister bij gezet. Burgemeester Bouwmeester van de gemeente Coevorden heeft het station, dat zachter water ging leveren aan zijn stad, geopend. Bijna 100 jaar na de oprichting van het gemeentelijke waterbedrijf op dezelfde plek. We konden concreet laten zien waar we goed in zijn, een zuivering helemaal van deze tijd. Het oude station zal als stille getuige van een prachtig stukje erfgoed worden geconserveerd. Dat was niet het enige. We hebben vanwege ons jubileum een cadeautje weggegeven door een watertocht te organiseren voor scholieren van de groepen 7 en 8 van basisscholen in Drenthe. Leerlingen van 45 scholen kregen een gastles van mijn WMD collega’s. Daarna liepen ze met 5 liter water op hun rug dwars door Drenthe. Met deze estafettewandeling hebben ze geld ingezameld voor een waterproject in Indonesië. Er is € 75.000 bijeengebracht waarmee drink- en afvalwatervoorzieningen in een dorpje op Java worden aangelegd. Een fantastisch resultaat. Een ander hoogtepunt was de beklimming van de Mont Ventoux met 25 collega’s in september voor een bijdrage aan KWF Kankerbestrijding. De betrokkenheid en saamhorigheid van medewerkers tijdens en in de voorbereiding naar die tocht was hartverwarmend. Natuurlijk waren er ook mindere momenten in dit jaar. Het plotselinge overlijden van een gewaardeerde collega in de zomervakantie heeft ons geraakt. De periode rond het vertrek van twee commissarissen uit de Raad van Commissarissen (RvC) was voor de organisatie een beproeving die we goed hebben doorstaan. Het jubileum markeert voor WMD de overgang naar een nieuwe fase. Wie alert is heeft een voorspong. Wie daar te lang van staat te genieten loopt het gevaar achterop te raken. In die geest is WMD bezig zich gereed te maken voor de toekomst. We gaan een fase van verjonging in met enerzijds de opdracht om dat wat is neergezet goed te blijven beheren, maar anderzijds te blijven werken in onze kracht, het zoeken naar innovatie en samenwerking. Het complexe geheel van veranderingen in de maatschappij vraagt om hier tijdig op te reageren en het in stelling brengen van verfrissende ideeën van de komende generatie. Het streven naar het verminderen van maatschappelijke kosten voor alle organisaties in de gehele waterketen, getuige het Bestuursakkoord Water, dwingt ons tot het verkennen van nieuwe samenwerkingsvormen met nieuwe partners. We nemen deze uitdaging heel serieus. Het blijkt dat onze bemoeienissen om maatschappelijke meerwaarde te creëren breed gewaardeerd worden. Het geeft genoeg motivatie en richting om hier in de komende jaren volop energie in te steken. Hoe het WMD verder is vergaan in 2012 leest u in dit jaarverslag.

K.J. Hoogsteen Directeur NV Waterleidingmaatschappij Drenthe

Jaarverslag 2012 NV Waterleidingmaatschappij Drenthe

Waterleidingmaatschappij Drenthe

Postbus 18 | 9400 AA Assen | T (0592) 85 45 00 | [email protected] | wmd.nl

Inhoud Samenstelling 3 Raad van Commissarissen, directie, ondernemingsraad en aandeelhouders

3

Raad van Commissarissen

4

Voorstel aan de aandeelhouders Verslag van de Raad van Commissarissen

4 5

Directieverslag 7 Klanten 7 Watervoorziening 10 75 jaar WMD Een nieuw productiestation in Dalen 14 16 Levering eigen voorzieningsgebied Voorzieningsgebied 17 Mens en organisatie 18 75 jaar WMD Beklimming van de Mont Ventoux 22 24 Financiën en verantwoording Omgeving en samenwerking 25 Duurzame ontwikkeling 28 75 jaar WMD - De Watertocht 30 Ander water 32 33 Toekomstige ontwikkelingen Kengetallen 34 35 Vergelijking resultaat 2012 met Financieel Plan 2012

Jaarrekening 36 Enkelvoudige balans per 31 december 2012 Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2012 Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening Geconsolideerde balans per 31 december 2012 Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2012 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2012 Toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening

Overige gegevens Statutaire bepaling winst Voorstel winstbestemming Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

37 38 39 53 54 55 56

62 62 62 64

Bijlagen 65 Tabel waterkwaliteit 2012 Overzicht van geconsolideerde werkmaatschappijen

2

65 67

Raad van Commissarissen, directie, ondernemingsraad en aandeelhouders Raad van Commissarissen T. Klip-Martin (afgetreden 24-02-2012) voorzitter A. van Hall (afgetreden 24-02-2012) J. Kuper J.H. van der Laan vice voorzitter T. Eerenstein H. Hopman secretaris (benoemd 01-02-2013) S. Kremer B.J. Bouwmeester (benoemd 01-03-2013) G.J. Jansen (benoemd 01-03-2013)

Directie K.J. Hoogsteen

Ondernemingsraad J. Kikkert G. Blom T. Alkemade R. Heling H. Ramaker R. Kuiper J. de Vries

Aandeelhouders Provincie Drenthe Gemeente Aa en Hunze Gemeente Assen Gemeente Borger-Odoorn Gemeente Coevorden Gemeente Emmen Gemeente Hoogeveen Gemeente Midden-Drenthe Gemeente Noordenveld Gemeente Tynaarlo Gemeente Westerveld Gemeente De Wolden

3

voorzitter secretaris

Aantal aandelen 973 64 147 64 80 234 122 73 72 45 21 51

Voorstel aan de aandeelhouders Hierbij bieden wij u het door de directie opgestelde

Het jaarverslag en de jaarrekening zijn met de directie besproken in een vergadering van de Raad van Commissarissen waarbij ook de accountant aanwezig was.

jaarverslag 2012 van NV Waterleidingmaatschappij Drenthe aan met daarin opgenomen de jaarrekening

De winst- en verliesrekening over 2012 sluit met een positief saldo van € 224.000.

over 2012. De jaarrekening is gecontroleerd door PricewaterhouseCoopers Accountants NV en van een

Voorgesteld wordt het statutair maximaal toegestane dividend ter grootte van 3%, zijnde de wettelijke rente per 1 januari 2012, van het geplaatste aandelenkapitaal aan aandeelhouders uit te keren en het restant aan de statutaire reserve toe te voegen.

goedkeurende controleverklaring voorzien. De controleverklaring is in de jaarstukken opgenomen.

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt voorgesteld de jaarrekening en de daarin opgenomen winstverdeling vast te stellen. Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders wordt tevens voorgesteld voor het jaar 2012 decharge te verlenen aan de bestuurder voor het gevoerde bestuur en de leden van de Raad van Commissarissen voor het gevoerde toezicht. Assen, 22 mei 2013

Namens de Raad van Commissarissen, G.J. Jansen, voorzitter

4

Verslag van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft in het verslagjaar negen keer vergaderd in aanwezigheid van de bestuurder. In de vergadering waarin de jaarresultaten en de controleverklaring inzake de jaarrekening 2011 werden besproken, waren tevens de controller van WMD en de externe accountant aanwezig. In een vergadering waarin alleen de leden van de Raad van Commissarissen aanwezig waren, werd het functioneren van de bestuurder besproken.

• Zuidoost: gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen. • Zuidwest: gemeenten Hoogeveen, Midden-Drenthe, Westerveld en De Wolden.

In het verslagjaar zijn onder meer de volgende onderwerpen besproken: • Erfpacht Dierenpark Emmen. • Structuur en toezicht (governance WMD). • Wijziging RvC reglement en statuten. • 75 jaar WMD. • Jaarverslag Ondernemingsraad 2011. • Voortgang activiteiten Indonesië. • Incassobeleid. • Algemene Voorwaarden Drinkwater WMD. • Procuratie. • Vennootschapsbelastingplicht. • Directieverslag en Jaarrekening 2011. • Rapportage accountant. • Jaarrekeningen WLN BV en NieuWater BV 2011. • Contract waterleverantie Vitens NV (leverantie productiestation Ruinerwold aan Havelte). • CAO drinkwaterbedrijven. • Grondtransacties. • Samenwerking Waterbedrijf Groningen. • Financieel Plan Drinkwater en Ander Water 2013, waaronder voortgang Indonesië. • Tarieven 2013. • Benchmark 2011. • Warmtenetwerken Emmen / samenwerking met Rendo Duurzaam. • Leveringsplan. • Opzegging blusconvenant door gemeenten. • Werving en selectie president-commissaris WMD. • Samenstelling en benoeming nieuwe leden Raad van Commissarissen. • Rooster van aftreden commissarissen.

Voor twee commissarissen wordt door de Ondernemingsraad, conform versterkt adviesrecht, een voordracht gedaan aan de Raad van Commissarissen. De Ondernemingsraad heeft een recht van aanbeveling aan de rechtspersonen en organen die een voordracht aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders kunnen doen en voor een derde van de leden een zogenaamd versterkt aanbevelingsrecht. De Raad van Commissarissen en de Ondernemingsraad zijn een convenant overeengekomen, waarin afspraken zijn gemaakt over de procedure bij dit versterkt aanbevelingsrecht. De leden van de Raad van Commissarissen zijn tevens lid van de Raad van Commissarissen van Noordwater BV, dochtermaatschappij van NV Waterleidingmaatschappij Drenthe, dat de aandelen houdt van diverse werkmaatschappijen waarin andere wateractiviteiten zijn ondergebracht. In het verslagjaar is het toezicht op NoordWater BV aan de orde geweest. Besloten is om de Raad van Commissarissen van NoordWater BV op te heffen en alle relevante toezichthoudende werkzaamheden conform de afgesproken procedures onder te brengen bij de Raad van Commissarissen van NV Waterleidingmaatschappij Drenthe. In 2012 zijn afgetreden: • Mevrouw T. Klip-Martin, voorzitter (per 24 februari 2012). • De heer A. van Hall (per 24 februari 2012).

De leden van de Raad van Commissarissen worden benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders waarbij voor één commissaris een voordracht wordt gedaan door Gedeputeerde Staten van Drenthe en voor drie commissarissen door clusters van gemeenten. De clusters zijn: • Noord: gemeenten Aa en Hunze, Assen, Noordenveld en Tynaarlo.

Beide commissarissen hebben hun functie binnen de Raad neergelegd omdat zij zich niet konden verenigen met de gekozen uitgangspunten van de Raad van Commissarissen in de vergadering van 24 februari 2012 rondom de relatie tussen WMD en Dierenpark Emmen ten aanzien van het erfpachtcontract. 5

De voordracht voor een nieuwe voorzitter is in handen van de Gedeputeerde Staten van Drenthe. De Gedeputeerde Staten heeft eind 2012 de voordracht bij de Raad van Commissarissen ingediend.

Per 31 december 2012 is de samenstelling als volgt: Naam Jaar van aftreden J.H. van der Laan 2013 T. Eerenstein 2015 J. Kuper 2013 Vacature Vacature Vacature

In haar vergadering van november heeft de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de heer S. Kremer als nieuwe commissaris per 1 februari 2013 benoemd voor een periode van vier jaar.

In 2012 zijn de procedures opgestart voor de werving van nieuwe commissarissen.

Onderstaand treft u een korte beschrijving aan van de leden van de Raad van Commissarissen per 31 december 2012: De heer J.H. van der Laan, geboren op 1 juli 1950, burgemeester van de gemeente Noordenveld. Vicevoorzitter van de Raad van Commissarissen. Voordracht cluster Aa en Hunze, Assen, Noordenveld en Tynaarlo. Voor de eerste maal benoemd in december 2007. Voor een jaar herbenoemd in 2012. Relevante nevenfuncties: voorzitter Raad van Commissarissen Sport Drenthe, voorzitter Raad van Commissarissen Steelande, vicevoorzitter Nederlands Burgemeesterselftal, bestuurslid Bart Foundation. De heer T. Eerenstein, geboren 10 september 1952, wethouder van de gemeente Hoogeveen. Voordracht cluster Hoogeveen, Midden-Drenthe, Westerveld en De Wolden. Benoemd in november 2011. Relevante nevenfuncties: namens gemeente Hoogeveen AvA Rendo, Stichting VAM (STIVAM). De heer J. Kuper, geboren op 22 maart 1954, wethouder van de gemeente Emmen tot en met 13 september 2012. Voordracht cluster Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen. Voor de eerste maal benoemd in november 2006. Voor één jaar herbenoemd in 2012. Alle commissarissen hebben de Nederlandse nationaliteit. Vanaf 1 januari 2013 is de Wet Bestuur en Toezicht van kracht. Deze wet heeft onder meer als doel om een meer evenwichtige verdeling tussen mannen en vrouwen te bereiken in het bestuur en de Raad van Commissarissen. Met een evenwichtige verdeling wordt bedoeld dat minimaal 30% van de zetels wordt bezet door mannen en ook minimaal 30% door vrouwen. Tot begin 2012 heeft de Raad van Commissarissen aan dit vereiste voldaan. Door de recente benoemingen voldoet de Raad van Commissarissen echter niet langer meer aan dit criterium. Bij toekomstige vervangingen zal dit aspect in het gewenste functieprofiel worden meegenomen.

6

Klanten Ten opzichte van 2011 laat het aantal schriftelijke reacties van klanten een stijging zien van 25%. Opvallend is het aantal reacties per e-mail, dat gestegen is met 114%. De oorzaken daarvan zijn: een periode tijdens de metercampagne waarin de automatische ontvangst niet functioneerde, het aanscherpen van de klachtenprocedure waardoor meer e-mails als klachten geregistreerd worden en een toename van correspondentie met betrekking tot schuldhulpverlening. Het aantal contactmomenten via de telefoon geeft een stijging van 7%. De score op telefonische bereikbaarheid is lager geweest dan gewenst, omdat voor het eerst met het facturatiesysteem SAP werd gewerkt tijdens de meteropname. Dit leidde tot een aanzienlijk groter aantal telefoontjes van klanten tijdens die periode in de eerste maanden van het jaar. Om de service naar klanten te volgen en te optimaliseren is besloten tot het invoeren van de klantcontactmonitor. Dit is een zogenaamd ‘webbased dashboard’ dat inzicht geeft in de kwaliteit van de afhandeling van klantcontacten. Eind 2012 zijn hiermee de eerste ervaringen opgedaan.

WMD wil drinkwater leveren met oog voor de wensen van de klant. Continu op zoek naar een optimum tussen de drinkwatertarieven en de kwaliteit van product en service. De klanten van WMD verlangen een betrouwbaar product en goede service. Als nutsbedrijf levert WMD al 75 jaar drinkwater aan Drentse klanten, die niet voor een andere leverancier kunnen kiezen. In dat besef heeft WMD in dit jubileumjaar extra aandacht besteed aan het onderhouden van het contact met de klant en extra maatregelen genomen gericht op de veranderende wensen van de klant. Een centrale afdeling, één loket voor klanten is hiervan een voorbeeld, maar ook de toegankelijkheid via de geheel vernieuwde website.

Klantencontact De klant verwacht dat WMD actief communiceert over activiteiten die hen direct kunnen raken. In die gevallen dat er iets schort aan de dienstverlening wil men heldere en directe communicatie. Overige klanteninformatie moet beschikbaar zijn op een laagdrempelige manier, bijvoorbeeld te lezen op de website. Om hier meer dan voorheen aan tegemoet te komen heeft WMD in 2012 een aantal verbeteringen doorgevoerd. Per september 2012 zijn de medewerkers die klachten van klanten over technische storingen afhandelen, geïntegreerd met de afdeling Klant, waar de administratieve taken worden afgehandeld. Er is nu sprake van één centrale afdeling die verantwoordelijk is voor het klantencontact. Tegelijkertijd is de website vernieuwd. Deze biedt meer gerichte informatie over storingen. Daarnaast is de website gebruiksvriendelijker voor die zaken die de klant via internet met WMD kan regelen, zoals het doorgeven van een verhuizing, een meterstand etc.

Klachtenafhandeling In 2012 is de klachtenprocedure grondig aangepast. Het accent heeft gelegen op een nauwkeuriger registratie van binnenkomende klachten en een professionele beantwoording en afhandeling. Daarbij streeft WMD ernaar dat een klant te woord wordt gestaan door één en dezelfde WMD medewerker. Als gevolg van deze betere registratie en opvolging steeg het aantal geregistreerde klachten van 378 in 2011 naar 860 in 2012. Het was daarbij beter mogelijk toe te zien op adequate afhandeling. De gehele klachtenafhandeling is beschreven in een nieuwe kwaliteitszorgprocedure.

Aansluitingen Het totaal aantal administratieve aansluitingen per 31 december 2012 bedroeg 199.965. Het aantal technische aansluitingen bedroeg 195.875. Het aantal administratieve aansluitingen is groter omdat het voorkomt dat achter één technische aansluiting meerdere klanten zitten. Het aantal administratieve aansluitingen is het afgelopen jaar wederom nauwelijks toegenomen. Het beleid van WMD is erop gericht iedere klant individueel aan te sluiten. Het aantal centraal bemeterde en niet bemeterde percelen zal langzaam teruglopen. Eind 2012 waren er nog 196 centraal bemeterde percelen (flats) tegenover 203 het jaar ervoor. Het aantal niet bemeterde percelen (zomerhuisjes) eind 2012 bedroeg 1.386, een afname van 19 percelen ten opzichte van 2011.

Tabel 1 Contactmomenten met de klant in 2012 Aantal 2012

Aantal 2011

Administratief

44.990

40.474

88,5% 97,5%

Technisch

12.124

12.952

95,9% 96,6%

Brieven

2.173

2.710

E-mails

2.717

1.272

Telefonische bereikbaarheid

2012

2011

Telefonisch

Schriftelijk

7

Tabel 3 Meteropname

Tabel 2 Aantal technische aansluitingen per 31 december 2012

Wijze van doorgeven

2012

2011

11.764

Telefoon (voice respons)

25%

17%

30.320

30.169

Internet

72%

65%

Borger-Odoorn

11.696

11.687

Direct klantcontact

3%

1%

Coevorden

15.806

15.756

Antwoordkaartjes

-

17%

De Wolden

10.441

10.418

Emmen

47.794

47.632

Hoogeveen

24.981

24.926

Midden-Drenthe

15.156

15.054

Noordenveld

14.619

14.493

Tynaarlo

8.934

8.910

Westerveld

4.143

4.135

Overig

208

208

Totaal

195.875

195.152

Gemeente

31-12-2012

31-12-2011

Aa en Hunze

11.777

Assen

Incasso In de drinkwaterwet is opgenomen dat het drinkwaterbedrijf een beleid voert gericht op het voorkomen van afsluiten van kleinverbruikers. In de periode voorafgaand aan het afsluiten van een klant worden strikte procedures gehanteerd. In 2012 heeft WMD haar incassoproces in lijn gebracht met de nieuwe incassowetgeving. Dit heeft er vooral toe geleid dat er intensiever contact wordt gezocht met de debiteur om toenadering tot schuldhulpverlening te stimuleren. Dankzij dit beleid is er sprake geweest van een afname van het aantal werkelijke afsluitingen wegens wanbetaling. Het aantal afsluitingen bedroeg in het verslagjaar 283 ten overstaan van 375 in 2011. Met 1.874 klanten is een betalingsregeling getroffen, in 2011 waren dit er 2.592. In 2013 wordt het aangepaste beleid geëvalueerd.

N.B. Technische aansluiting: ieder aansluitpunt waar op enig moment drinkwater kan worden geleverd (bemeterde, niet bemeterde, centraal bemeterde en leegstaande percelen). Administratieve aansluitingen: aantal technische aansluitingen plus het aantal wooneenheden achter een perceel met een centrale watermeter minus de leegstand.

Klantenpanel Het klantenpanel, bestaande uit een vertegenwoordiging van Drentse consumenten, buigt zich over allerlei aspecten van de dienstverlening van WMD en brengt advies uit aan de directie. Het panel komt minimaal twee keer per jaar bijeen en spreekt dan met de directie over actuele onderwerpen. In 2012 heeft het panel actief meegedacht over de plannen om de zichtbaarheid van WMD en het product drinkwater te vergroten, de internationale activiteiten, de communicatie bij storingen in de waterlevering, het incassobeleid, de nieuwe website en externe communicatie in het kader van het jubileumjaar.

Meteropname Om de jaarrekening op te kunnen maken wordt aan iedere klant gevraagd de meterstand door te geven in december. De klant heeft de keuze deze door te geven per e-mail of telefoon. In 2012 werd de optie om de stand met een kaart terug te sturen niet meer aangeboden. De tendens die sinds enige jaren zichtbaar is wordt ook in 2012 doorgezet. Klanten geven de meterstand steeds meer door via internet. Van alle klanten heeft ruim 92% werkelijk zelf de stand doorgegeven. Daar waar het klanten niet is gelukt om de meterstand zelf te noteren omdat de watermeter moeilijk bereikbaar is, gaat WMD zelf bij de klant langs om de meterstand op te nemen.

8

Brochures ‘Veilig water in …’ Ten behoeve van de communicatie naar specifieke groepen klanten met bijzondere binneninstallaties zijn er in 2012 drie nieuwe brochures gereed gekomen. Het betreft de algemene brochure ‘Veilig water in uw bedrijf’ die niet bedrijfstak specifiek is en zich richt op de meest voorkomende installaties (koffieautomaat, brandslanghaspel, e.d.); de brochure ‘Veilig water in uw agrarisch bedrijf’ en de brochure ‘Veilig water in uw horecabedrijf’. Deze zijn te downloaden via de website van WMD.

Inspectie binneninstallaties In 2012 zijn 1.700 controles op binneninstallaties van klanten uitgevoerd. Deze inspecties zijn er op gericht het risico van de desbetreffende installatie voor verontreinigingen in het drinkwaternet op te sporen. De klanten krijgen de gelegenheid onvolkomenheden te herstellen. Bij de controletaken hoort ook een inspectie op gevaar voor groei van legionellabacteriën op die installaties die de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) van het ministerie van Infrastructuur en Milieu aan de waterbedrijven als prioritaire groepen voorschrijft. De vereiste controles zijn gedaan en gerapporteerd aan ILT.

9

Watervoorziening Drinkwatervoorziening Beilen De inzet van productiestation Beilen is een belangrijk element in de plannen voor de toekomstige watervoorziening van WMD. Op basis van een eerste voorstudie is de optie van levering van onthard water uit productiestation Assen, dat door een nieuwe transportleiding geleverd kan worden aan Beilen, vergeleken met gehele renovatie van het productiestation Beilen. Beide opties worden in 2013 gewogen met oog voor regionale ontwikkelingen. Daarvoor wordt overleg gevoerd met onder andere Vitens. Detailstudie zal in 2013 leiden tot definitieve keuzes voor de drinkwatervoorziening in dit westelijk deel van Drenthe.

Een betrouwbare leverancier van drinkwater willen zijn betekent voortdurend aandacht voor de kernactiviteiten: het winnen, zuiveren en distribueren van drinkwater. Volksgezondheid staat hierbij voorop. WMD voldoet ook in 2012 ruimschoots aan de door de wet gestelde eisen voor kwaliteit en leveringszekerheid. Een nieuw leveringsplan heeft de goedkeuring van het ministerie van Infrastructuur en Milieu gekregen. Een gloednieuw productiestation in Dalen heeft zijn eerste drinkwater aan Coevorden geleverd. Innovaties op het gebied van sensortechnologie ten behoeve van waterkwaliteit, verduurzamen van zuiveringstechnieken en intensief zoeken naar operationele samenwerkingsvormen in de waterketen maken het palet van kernactiviteiten tot een krachtig geheel. WMD werkt verder aan een toekomstbestendige drinkwatervoorziening voor Drenthe.

Vergunningen winlocatie Zeijerveen De vergunningaanvraag voor onttrekking in Zeijerveen, ter plaatse van de Drentsche Golf & Country Club aan de westkant van Assen, is in voorbereiding. Met de provincie is overeengekomen om de aanvraag voor een werkelijke onttrekking te gaan verruimen van 1 naar 1,5 miljoen m3 per jaar, vanwege het belang van het koppelen van drinkwater uit Assen middels transport aan Beilen. De vergunning zal ook een deel strategische reservering bevatten voor onvoorziene grote calamiteiten in de drinkwatervoorziening in de regio.

Watervoorziening Leveringsplan Geheel in lijn met de nieuwe drinkwaterwet heeft WMD een leveringsplan geschreven. Hieraan voorafgaand is een verstoringsrisico-analyse uitgevoerd, een belangrijke nieuwe verplichting om maatregelen voor continuïteit in levering op te baseren. Vóór 1 juli 2012 is het plan ter accordering aan inspectie ILT gestuurd, die het plan na bestudering heeft goedgekeurd.

Waterkwaliteit Controle waterkwaliteit Waterlaboratorium Noord (WLN) voert bacteriologische en chemische kwaliteitscontroles uit tijdens het gehele win-, zuiverings- en distributieproces. Bij WMD zijn enkele procedures aangescherpt om de waterkwaliteit te garanderen. Dit betreft de te nemen acties na afwijkingen en de rapportage aan ILT. Klachten van afnemers op het gebied van smaak en geur worden direct en eenduidiger opgepakt en bewaakt. Het gedistribueerde water voldeed, op enkele uitzonderingen na, aan de normen van het Waterleidingbesluit. WLN is in 2012 weer breed ingezet als het gaat om waterkwaliteits- en technologievraagstukken met betrekking tot de behandeling van drink-, industrie- en afvalwater voor WMD en haar dochters. Overzichten van de kwaliteit van het ruwe grondwater en het reine water van de productiestations zijn opgenomen in bijlage 1.

Gebiedsdossiers wingebieden Met de provincie Drenthe is in 2012 intensief gesproken over de gebiedsdossiers per wingebied. Deze zijn allemaal gereed gekomen en er wordt gewerkt aan een uitvoeringsplan waarin daadwerkelijk maatregelen komen te staan om oude vervuilingen te saneren en nieuwe verontreinigingen te voorkomen. Dit moet in 2013 geregeld gaan worden via convenanten met betrokken partijen (o.a. gemeenten en waterschappen).

10

Productie

SAWA Het project SAWA is het derde jaar ingegaan. Met geavanceerde sensortechnologie wordt geprobeerd verbeteringen in het meten en online volgen van drinkwaterkwaliteit in het vooruitzicht te stellen. Dit is een ontwikkeling van innovaties waarvan voorop niet altijd in te schatten is hoe succesvol deze kunnen zijn. In het testcentrum Sentec, op het terrein van WLN te Glimmen, hebben vele sensorbedrijven hun sensoren opgesteld om deze te testen op verschillende waterkwaliteiten. Enkele sensoren laten al veelbelovende resultaten zien. SAWA wil een stevige impuls geven aan kennisontwikkeling en aan de Noord-Nederlandse economie en zal worden afgesloten met een tweedaags symposium in Assen in 2013. Belangrijk in dit project is het onderlinge contact tussen én overheden én de markt (sensorbedrijven) én onderzoeksinstituten.

Planmatig onderhoud Om het onderhoud op de productiestations planmatig uit te kunnen voeren, maakt WMD gebruik van een onderhoudsbeheerprogramma. In 2012 zijn projecten uitgevoerd om de werking van de zuiveringen op peil te houden en de gevolgen van het falen van onderdelen van de verschillende installaties te analyseren. Hierbij wordt getoetst aan de vereiste voorwaarden (zoals vastgelegd in het leveringsplan) voor kwantiteit en kwaliteit van de drinkwaterlevering. In 2013 wordt deze analyse uitgewerkt. Groot onderhoud ruwwaterleidingen In de wingebieden Valtherbos, Noordbargeres en Kruidhaars is gestart met de uitvoering van groot onderhoud aan de ruwwaterleidingen, de leidingen die het grondwater uit de bronnen naar de zuivering transporteren. In Kruidhaars en Noordbargeres is sprake van een versnelde aantasting van gietijzeren hulpstukken (afsluiters e.d.) in het leidingnet onder invloed van zuurstofloos en koolzuurgashoudend grondwater. IJzer uit de ruwwaterleidingen zet zich in een sponsvormige structuur af aan de binnenzijde van het hulpstuk en kan daardoor storingen veroorzaken.

Participanten Wetsus Een nieuwe vereniging van waterschap Hunze en Aa’s, waterschap Noorderzijlvest, Wetterskip Fryslân, Waterbedrijf Groningen, WLN en WMD is gestart met het gezamenlijk aan tafel zitten bij onderzoekstafels van Wetsus. Er is voor de komende vier jaar een keuze gemaakt voor de onderwerpen ‘Advanced Waste Water Treatment’, ‘BioEnergy’ en ‘Separation at Source’. Wanneer deze samenwerking een succes blijkt kan er ruimte ontstaan om binnen de vereniging gezamenlijk meer onderzoek uit te gaan voeren.

Reinwaterpompen Zuidwolde toerengeregeld De pompen die het reinwater van het productiestation Zuidwolde verpompen naar de klanten in de omgeving zijn toerengeregeld gemaakt. Er kan daarmee met een gelijkmatiger druk geleverd worden en de drinkwaterafgifte kan beter gestuurd worden. Deze maatregel was van belang om beneden de grens van de vergunde maximale grondwateronttrekking van deze winning te blijven.

Monitoringsysteem De inrichting van het monitoringsysteem grondwaterkwaliteit is tegen het licht gehouden. Dit betreft waarnemingsputten ten behoeve van de kwetsbare winlocaties. Deze putten bevinden zich op afstand van de bronnen waaruit onttrokken wordt. Deze worden bemonsterd op de veranderingen in grondwaterkwaliteit. Het doel is tijdige signalering van verontreinigingen die de winning zouden kunnen gaan bedreigen. Door slim te kijken naar alternatieve manieren van monstername, het inzetten van nieuwe analyseapparatuur en het herijken van het beleid worden kosten bespaard. In 2013 wordt het gewijzigde programma opgestart.

Distributie Overleg partnerorganisaties WMD voert proactief overleg met regionale partners – overheden, nutsbedrijven en commerciële organisaties – die voor hun bedrijfsvoering leidingen hebben liggen in de ondergrond. Het betreft energie-, gas- en kabelbedrijven, gemeenten, provincie en het rijk. Het doel is grip te houden op werkzaamheden aan het leidingnet en daarin zoveel mogelijk samen te werken om kosten en overlast voor burgers (klanten) te verminderen. Zo is in 2012 onder andere overleg gevoerd met Enexis over hun voorgenomen vervanging van gasnetten. Met de gemeenten Emmen en Assen is intensief gesproken over hun grote infrastructurele plannen in de binnenstad.

Zonder is Gezonder Om grondwater beter te beschermen is een campagne gestart om het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de tuin en rondom het huis te verminderen. Initiatiefnemers zijn provincie Drenthe, WMD, waterschappen en Drentse gemeenten. In april ging de campagne van start. Op de campagnewebsite ‘Zonder is Gezonder’ zijn de mogelijkheden te zien van duurzaam tuinbeheer, zonder het gebruik van chemische middelen. 11

Druk-, bruinwater- en smaakklachten Het aantal drukklachten dat in 2012 aan WMD door haar klanten gemeld werd, varieerde tussen één en vijf drukklachten per maand; meerdere meldingen van dezelfde storing worden daarbij als één klacht beschouwd. Met betrekking tot bruinwaterklachten varieerde dit aantal tussen twee en elf klachten per maand. De kans op bruinwaterklachten is groter als er een plotselinge grote vraag naar drinkwater is. Door de grotere snelheden van het drinkwater in het leidingnet in die situatie, kan het aanwezige sediment (voornamelijk ijzer) op gaan wervelen. Dit kan aanleiding geven tot bruinwaterklachten. In maart deed zich een dergelijke situatie voor. Er waren in het hele jaar slechts enkele smaakklachten. Deze klachten worden altijd direct onderzocht. Veelal wordt ter plaatse een watermonster genomen om de oorzaak zo snel mogelijk te kunnen achterhalen. Het totaal aantal druk-, bruinwater- en smaakklachten is vergelijkbaar met vorig jaar.

Onderbreking drinkwaterlevering Het aantal minuten dat een klant gemiddeld per jaar geen water heeft, wordt bijgehouden in de vorm van ondermaatse leveringsminuten (OLM). In 2012 bedroeg de OLM voor klanten van WMD 22 minuten, nagenoeg gelijk aan 2011. Het landelijk gemiddelde van de OLM voor drinkwaterbedrijven is 17,35 minuten (2011). De oorzaak dat een klant het tijdelijk zonder drinkwater moet stellen kan een spontane leidingbreuk zijn of het gevolg van geplande werkzaamheden in de ondergrond. Wanneer een hoofd- of aansluitleiding moet worden vervangen of bij het verwisselen van een watermeter is er altijd sprake van een tijdelijke onderbreking van de drinkwaterlevering. Hoe groter de leiding die onderbroken is, hoe groter het aantal klanten dat gelijktijdig zonder water komt te zitten. WMD streeft ernaar de OLM voor de klanten in Drenthe zo laag mogelijk te houden. Grafiek 1 Voortschrijdend jaargemiddeld aantal storingen in hoofdleidingen

Samenstelling hoofdleidingnet Het hoofdleidingnet kent een lengte van circa 4.920 km en bestaat voor een steeds groter deel uit PVC. De meest gehanteerde diameters in het distributienet zijn leidingen van 100 tot 150 mm in doorsnede. Ongeveer de helft van het hoofdleidingnet is jonger dan 25 jaar. De onderstaande grafieken tonen de kenmerken van het huidige leidingnet.

700

525

350

Grafiek 2 Leeftijd van het hoofdleidingnet

175

2

1

26%

ok t-1

-1 jan

0 -1 jan

9 jul -0

9 -0 jan

8 jul -0

jan

-0

8

0

• diversen • Gietijzer • PVC • Asbestcement

44%

Het totaal aantal klanten dat getroffen is door spontane hoofdleidingbreuken in 2012 ligt op 11.600. Dit zijn er 200 meer dan in 2011. Het grotere aantal breuken van 471 in 2012 ten opzichte van 423 in 2011 is hier de oorzaak van. Bovenstaande grafiek laat de trend zien van het voortschrijdend jaargemiddelde van het aantal breuken in hoofdleidingen van 2008 tot en met 2012.

30%

12

• 0-25 jaar • 26-50 jaar • 51-75 jaar

Grafiek 5 Vervangen asbestcementleiding (AC) in meters

Grafiek 3 Materiaalsoorten hoofdleidingnet 4%

2%

60.000

• PVC • Asbestcement (AC) • Gietijzer • Overig

22%

50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0

72%

5%

18%

10%

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Er zijn vooral nieuwe waterleidingen gelegd bij renovatie of stedelijke vernieuwing binnen de bebouwde kom van verschillende gemeenten in Drenthe. Uitbreiding van nieuwbouwwijken vond minimaal plaats. Door de aanhoudende economische crisis is hierin nog geen opwaartse trend te vernemen.

Grafiek 4 Diameterverdeling (mm) hoofdleidingnet

8%

2006

• 50 • 51 t/m 99 • 100 t/m 110 • 111 t/m 199 • 200 t/m 299 • 300 t/m 630

Onderstaande tabel toont het aantal kilometers drinkwaterleiding dat de afgelopen jaren is aangelegd en aangepast. Tabel 4 Mutaties hoofd- en transportleidingnet (in meters) 2012

2011

2009

2008

8.940

13.426

14.729 38.739*)

33.811

Vervanging/ renovatie

57.624

64.211

63.362

42.901

40.127

Totaal

66.564

77.637

78.091

81.640

73.938

34%

Aanleg 26%

2010

*) inclusief transportleiding Annen -Tynaarlo 13 km

Wijzigingen hoofdleidingnet In 2012 is 45 km van het oude asbestcement (AC) hoofdleidingnet vervangen door PVC, deels via het vervangingsprogramma voor asbestcementleidingen (eigen initiatief), deels in projecten die op initiatief van gemeenten zijn uitgevoerd, bijvoorbeeld tijdens de vervanging van riolering.

Bluswater Eind 2012 hebben de gemeenten Aa en Hunze, Tynaarlo, Noordenveld en Midden-Drenthe aangegeven per 1 januari 2015 geen gebruik meer te willen maken van de brandkranen voor hun bluswatervoorziening. In 2011 waren al vier Drentse gemeenten voorgegaan in het opzeggen van de bestaande bluswaterovereenkomst. De verwachting is dat ook de overige Drentse gemeenten binnen afzienbare termijn zullen volgen. Met deze gemeenten wordt een intentieverklaring getekend om ervoor te zorgen dat in de overgangsperiode van twee jaar, op een verstandige manier wordt omgegaan met lopend onderhoud en nieuwe investeringen met betrekking tot brandkranen. 13

WMD 75 jaar

Een nieuw productiestation in Dalen Burgemeester Bouwmeester van Coevorden heeft op 2 november 2012 het nieuwe productiestation in Dalen geopend. De gemeente Coevorden, waar Dalen in ligt, heeft hier bijna 100 jaar op moeten wachten. Het oude station stamt uit 1914 en was na verscheidene renovaties aan vernieuwing toe. WMD heeft dit station in 1988 van de gemeente Coevorden overgenomen. Bij een nieuw station hoort een nieuw concept, dat in dit geval bestaat uit het toepassen van biologische ontijzering in de filters. Dit betekent voordelen in het proces, minder energie, minder spoelwater, minder onderhoud, maar ook voordelen voor de klant in de vorm van zachter water. Het station is ‘state of the art’ door het toepassen van veel innovatieve ideeën. Er is in totaal 15% minder energie nodig dan voor het oude station. De opening van het station was voorafgegaan door een campagne met de boodschap ‘Nu zachter water uit de kraan’ die bestemd was voor de inwoners van Coevorden. Begin mei zijn grote posters in de abri panelen (bushokjes) geplaatst. De verlichte abri panelen zijn strategisch gesitueerd langs de drukke in- en uitvalswegen en op doorgaande wegen.

14

Op de dag van de opening heeft WMD samen met Koninklijk Nederlands Waternetwerk, het symposium ‘Nieuw licht op oude technologie’ georganiseerd geheel gewijd aan biologische ontijzering. Vakgenoten hebben elkaar van de laatste stand der techniek op de hoogte gesteld. Op zaterdag 3 november stonden de deuren open voor medewerkers en geïnteresseerde omwonenden. Zowel de vakbladen als de regionale media hebben hier over gepubliceerd. In goede samenwerking met de Historische Vereniging is een speciale editie van de Ganseveer geheel gewijd aan de drinkwatervoorziening in Coevorden. Het oude productiestation is behouden gebleven. Het krijgt een rol in het vasthouden van het besef voor industrieel erfgoed voor de jongere generaties: een educatief doel, historie en innovatie verenigt op één plek.

15

Levering eigen voorzieningsgebied (in m3/jr) Jaarproductiecijfers drinkwater WMD aangevuld met in- en verkopen

Productiestations

2012

2011

2010

2009

2008

Assen

2.567.304

2.482.691

2.665.383

2.702.846

2.739.645

Annen

4.883.746

4.901.567

4.989.736

3.969.506

2.673.707

Gasselte

2.015.695

2.109.032

2.081.182

2.246.857

2.298.860

Beilen

3.101.282

2.962.924

3.003.562

2.841.664

2.903.054

Ruinerwold

1.928.917

1.972.119

1.912.516

1.804.805

1.993.684

Zuidwolde

849.204

894.483

897.037

902.907

877.079

Leggeloo

479.378

568.233

597.806

651.390

628.463

Hoogeveen

3.881.415

3.817.398

3.767.124

3.804.706

3.675.991

Valtherbos

4.432.799

5.228.224

5.232.169

5.110.251

4.997.944

Noordbargeres

4.473.637

3.847.065

4.022.307

3.939.679

3.844.661

Kruidhaars

1.645.177

1.663.643

1.783.540

1.764.021

1.632.184

958.652

1.030.817

1.079.667

1.042.809

1.218.786

31.217.206

31.478.196

32.032.029

30.781.441

29.484.058

862.796

811.078

1.227.964

1.321.315

1.389.525

350.370

810.814

Dalen Subtotaal Inkoop engros Nietap De Punt Verkoop engros De Punt

-904.796

-875.443

-1.172.702

-702.937

Vitens

-1.893.079

-1.921.240

-1.846.421

-1.748.523

-1.889.120

Subtotaal

29.282.127

29.492.591

30.240.870

30.001.666

29.795.277

68.295

83.926

98.789

69.112

56.133

0

0

1.629

4.222

4.484

0

-3.073

-50.407

-54.206

-39.910

29.325.564

29.573.444

30.290.881

30.020.794

29.815.984

Inkoop overig WBGr Vitens (Friesland) Verkoop overig WBGr Vitens (Friesland) Totaal

24.858

16

Voorzieningsgebied

● Productiestation ● Distributiekantoor ● Hoofdkantoor

17

Mens en Organisatie Het Nieuwe Werken WMD verkent mogelijkheden en kansen die Het Nieuwe Werken kan bieden voor werkgever en werknemers. Belangrijk is dat ontwikkelingen op dit gebied passen bij de bedrijfscultuur en ideeën voor de toekomst. Er heeft een inventarisatie over Het Nieuwe Werken plaatsgevonden onder medewerkers in bijeenkomsten waarin hun ideeën werden gepolst en verzameld. Eén op de vier medewerkers heeft een bijdrage geleverd. De resultaten worden meegenomen in het project dat in 2013 een vervolg krijgt.

WMD werkt met mensen die hun vak verstaan, die nieuwsgierig zijn en hun grenzen willen verleggen. Gezien de uitdagingen die de toekomst biedt en de interne gedrevenheid om te blijven vernieuwen, is het duidelijk dat dit alleen waargemaakt kan worden als medewerkers blijven leren en kennis met elkaar willen delen. Een open bedrijfscultuur waarbij medewerkers elkaar aan durven spreken op gedrag en resultaat hoort daar onlosmakelijk bij.

Trainees Werken aan de WMD-organisatie van de toekomst en het schaarser worden van hoogopgeleid (technisch) personeel vormden de aanleiding om een traineeprogramma op te zetten. In de komende jaren heeft WMD behoefte aan hoogopgeleide waterprofessionals. Met het opstarten van een traineeprogramma wordt in deze behoefte voorzien. In november zijn twee trainees (vooropleiding in Civiele Techniek) gestart. Zij verrichten werkzaamheden binnen verschillende sectoren om breed ervaring op te doen en volgen gerichte opleidingen. Binnen een periode van twee jaar bekijkt WMD of er een passende positie voor hen in de organisatie is.

Organisatie Wijziging topstructuur In 2012 is de structuur binnen WMD gewijzigd. Er zijn binnen de directie twee nieuwe plaatsvervangers benoemd. Herschikking van taken heeft gevolgen gehad voor de sector Distributie en Personeel & Organisatie (P&O). Het team Klant en Beheer dat onder Distributie viel heeft haar taken met betrekking tot klantencontact overgedragen aan de sector Klant. P&O heeft interne zaken en KAM (Kwaliteit, Arbo en Milieu) overgedragen aan de sector Klant. Wacht- en storingsdienst De wacht- en storingsdienst bij Distributie is in 2012 onderwerp van gesprek geweest. Zowel op landelijk niveau (WWb-CAO) als binnen de eigen organisatie. Voor een goede bedrijfsvoering en om de vergrijzing het hoofd te bieden – monteurs kunnen de wachtdienst verlaten bij het bereiken van de leeftijd van 57 jaar – was het noodzakelijk een uitbreiding van het aantal monteurs te realiseren. In de eerste helft van 2012 is hierin voorzien door het in dienst nemen van zes (leerling)monteurs.

Monteurs Bij het team Exploitatie Distributie zijn zes (leerling) monteurs en een teamleider geworven en aan het werk gegaan. Deze veranderingen hebben een positieve invloed op het team. Allround monteurs die veelal jaren bij WMD werken, zijn begonnen de kennis en ervaring die ze in huis hebben over te brengen op hun nieuwe collega’s. Verjonging en een frisse blik blijken zeer waardevol te zijn in een vergrijzende organisatie. WMD blijft hier aandacht aan schenken.

18

Mens

Ziekteverzuim Het ziekteverzuim over 2012 vergeleken met voorgaande jaren, is weergegeven in onderstaande tabellen. Het totale ziekteverzuim voor 2012 bedraagt 5,5 procent. Het is met 0,5 procent gedaald ten opzichte van 2011. Er is een stijging van het middellange verzuim te zien en een daling van het lang verzuim.

Arbeidsvoorwaarden In 2012 is een nieuwe WWb-cao afgesloten. Deze cao loopt van 1 augustus 2011 tot en met 31 juli 2012. De volgende wijzigingen zijn afgesproken: vanaf 1 januari 2013 worden de laatste vijf resterende (oude) Atv-dagen toegevoegd aan het Flexibel Arbeidsvoorwaardenbudget (FAB); de functieindelingsmatrix is gewijzigd en wordt uiterlijk 1 mei 2013 ingevoerd; er zijn afspraken gemaakt over werkervaringsplaatsen, stageplaatsen, een studie naar Het Nieuwe Werken en de verhuiskostenregeling.

Tabel 5 Verdeling ziekteverzuim man/vrouw

Overlegvergaderingen Directie en de Ondernemingsraad hebben in het verslagjaar de volgende onderwerpen besproken: • Adviesaanvraag herstructurering WMD. • Beleidsnotitie inzake medicijngebruik en alcohol/drugs. • Protocol Agressie en geweld. • Werktijden in relatie tot kort medisch verzuim. • Beëindiging spaarloonregeling ten gevolge van wettelijke maatregelen. • Vacature ideeënbuscommissie. • Formatieplan. • Benoeming RvC-leden. • Eindevaluatie reorganisatie productie (pilot vanuit 2011). • Wijziging afdeling Techniek. • Werkkostenregeling. • Werkwijze toekenning gratificaties. • Financieel Plan 2013. • Wijziging autoregeling. • Periodiek arbeidsgeneeskundig onderzoek (PAGO) Beeldschermwerk. • Verzuimbenchmark WWb. • Het Nieuwe Werken. • Inwerkprogramma nieuwe medewerkers en stagiaires. • Samenwerkingsvormen, o.a. Futuro. • Wacht- en storingsdienst. • Bezetting OR en verkiezingen. • Digitale loonstrook. • Efficiencytraject. • Geactualiseerd veiligheidshandboek.

%

%

%

%

%

Geslacht

2012

2011

2010

2009

2008

Vrouw

5,10

5,48

6,09

6,95

5,75

Man

5,61

6,13

6,70

6,03

6,77

Totaal

5,54

6,00

6,60

6,80

6,60

Tabel 6 Ziekteverzuim per leeftijdscategorie %

%

%

%

%

Geslacht

2012

2011

2010

2009

2008

<25

0,00

3,84

0,48

3,29

0,00

25-34

8,60

2,38

6,37

8,12

9,66

35-44

5,29

3,91

6,81

6,26

7,72

45-54

4,15

6,20

7,70

7,18

6,22

>55

6,34

7,43

5,30

6,66

5,90

Tabel 7 Verdeling naar kort (<42 dagen) en lang (>42 dagen) verzuim

19

Ziekteverzuim %

2012

2011

Kort verzuim 8 dagen

0,98

1,01

Middellang verzuim 8-42 dagen

1,79

1,27

Lang verzuim >42 dagen

2,77

3,76

Tabel 10 Leeftijdsopbouw per 31 december 2012

Formatie In 2012 zijn tien nieuwe medewerkers in dienst getreden en zijn zes medewerkers uit dienst getreden. Het aantal fulltime medewerkers is gestegen met zes en het aantal parttimers is gedaald met twee.

leeftijd

Tabel 8 Aantal werknemers per 31 december 2012 31 december 2012

31 december 2011

31 december 2010

31 december 2009

aantal werk

fte

aantal werk

fte

aantal werk

fte

aantal werk

fte

171

159

167

156

170

160

173

162

totaal

vrouw

2012

2011

2012

2011

2012

2011

<25

2

1

0

0

2

2

25-34

16

12

1

2

15

10

35-44

28

27

10

10

18

17

45-54

61

70

14

13

47

57

>55

64

57

5

5

59

52

Totaal

171

167

30

30

141

137

Grafiek 6 Leeftijdsverdeling werknemers 2012

Tabel 9 Verhouding fulltime en parttime medewerkers per 31 december 2012

2

16

De verhouding fulltime en parttime medewerkers binnen WMD is als volgt:

28

2012

2011

2010

2009

2008

Fulltime

137

131

135

140

140

Parttime

34

36

35

33

33

171

167

170

173

173

Totaal

man

64

• < 25 • 25-34 • 35-44 • 45-54 • > 55

61

De gemiddelde leeftijd aan het eind van 2012 is 49 jaar, gelijk aan de vier voorgaande jaren.

20

Kwaliteitszorg, Arbo en Milieu

In het laatste kwartaal van 2012 is een Periodiek Arbeids Geneeskundig Onderzoek (PAGO) uitgevoerd met specifiek aandacht voor de fysieke belasting.

Kwaliteitszorg Het handboek Kwaliteitszorg is aangepast op basis van de definitieve herstructurering binnen WMD in het eerste kwartaal van 2012. Vanuit de verplichtingen van de Drinkwaterwet zijn er procedures vastgesteld op de onderwerpen ‘Ontwerp & Ontwikkeling’ en ‘Projectmatig Werken’. Ook de procedure ‘Beheersing meetmiddelen (kalibratie)’ is toegevoegd aan het kwaliteitshandboek, een verplichting vanuit de ISO norm. Het betreft temperatuurmeters, debietmeters en de watermeters bij de klant, waarvan de criteria zijn vastgesteld door Vewin (Regeling Kwaliteitsborging Watermeters).

In het bedrijfsrestaurant zijn de reguliere producten waar mogelijk vervangen door biologische producten. Door middel van flyers en kleuraanduidingen worden de medewerkers hierop geattendeerd. Gefrituurde producten behoren geheel tot het verleden. Milieu Vanuit Europese wetgeving wordt de etikettering van gevaarlijke stoffen aangepast. De etikettering op basis van de Stoffenrichtlijn wordt vervangen door het Globally Harmonised System (GHS). Dit heeft ook betrekking op stoffen die een gevaar op kunnen leveren voor aquatische milieus. In een toolboxmeeting zijn medewerkers hierover geïnformeerd. Er zal een inventarisatie worden gemaakt van de gebruikte stoffen en waar nodig worden werkplekinstructiekaarten aangepast.

Er is veel aandacht besteed aan de PDCA cyclus (Plan-DoCheck-Act) met focus op aantoonbaarheid, evaluaties, analyses en vastlegging middels rapportage. Klachtenafhandeling en klantcontacten wordt nader bekeken met behulp van de klantcontact monitor. In verband daarmee is de aanstelling van de auditor klantprocessen verlengd. De externe audits door Lloyds zijn goed verlopen. Het huidige certificaat is geldig tot april 2013. Hercertificering volgt begin maart 2013. Arbo Het handboek Veiligheidsvoorschriften is aangepast naar de huidige wet- en regelgeving. Er is beleid vastgesteld voor de onderwerpen ‘Alcohol en Drugs’ en ‘Agressie en Geweld’. De bedrijfsregelingen die hieruit voorvloeien geven richting aan de gewenste handelswijze door personeel, in het bijzonder leidinggevenden. Er zijn twee risico-inventarisaties en -evaluaties uitgevoerd voor het nieuwe productiestation Dalen en de Bottelarij Het Hunzedal in Annen met als doel het verkleinen van risico’s op de werkvloer. De uitkomsten hebben geleid tot een plan van aanpak. In de komende periode zullen meerdere locaties bekeken worden. In het verslagjaar zijn drie bedrijfsongevallen gemeld. Deze zijn besproken met de desbetreffende medewerker en direct leidinggevende en teruggekoppeld aan de OR.

21

WMD 75 jaar Beklimming van de Mont Ventoux Een fit en vastberaden team van 26 WMD-medewerkers heeft op 1 september 2012 deelgenomen aan de beklimming van de Mont Ventoux, die symbool staat voor het gevecht dat vele mensen dagelijks strijden tegen kanker. Ze hadden hun voorbereiding in de maanden daarvoor heel serieus opgepakt met als doel om een bijdrage te leveren aan het Koningin Wilhelmina Fonds (KWF) Kankerbestrijding. Ieder met zijn eigen motivatie, veelal ingegeven door ervaring met kanker in eigen kring. Ook WMD zelf heeft de laatste jaren helaas afscheid moeten nemen van een aantal dierbare collega’s, die overleden zijn aan de gevolgen

22

van kanker. De fysieke uitdaging voor dit goede doel bracht een saamhorig team ertoe om de kale berg van 1.912 meter hoog te willen bedwingen, acht fietsend, één hardlopend en de rest wandelend. De omstandigheden op die 1e september waren bar, een mistral met windvlagen van tussen de 120 en 140 km/uur en een gevoelstemperatuur van -7 graden zorgden ervoor dat de top door de organisatie gesloten werd. De klim werd afgesloten op Chalet Reynard, waar alle gestarte collega’s aankwamen. Een hele prestatie waar met trots op teruggekeken kan worden. De WMD deelnemers hebben een bedrag van € 28.000 bijeengebracht.

23

Financiën en verantwoording Treasury In 2012 is verbetering aangebracht in de modellen voor het voorspellen van de toekomstige kasstromen. Ook het contact met bankiers en overige financiers heeft de nodige aandacht gekregen om de toegang tot de geldmarkt open te houden. Gedurende een groot deel van 2012 is voor de financiering gebruik gemaakt van het doorlopend krediet van de huisbankier, aangevuld met kasgeldleningen. De rentelasten konden daarmee ook dit jaar weer beperkt worden gehouden.

Transparantie over de bedrijfsvoering is met de invoering van de drinkwaterwet aangescherpt. WMD hanteert in dit kader de richtlijnen uit de Code Good Governance (Code Tabaksblat). In 2012 zijn alle processen die betrekking hebben op drinkwater (WMD) enerzijds en ander water (vooral dochterondernemingen) anderzijds nog eens goed onder de loep genomen om er zeker van te zijn dat er in administratieve zin strikte scheidingen bestaan tussen publieke taken en commerciële activiteiten.

Duurzaam inkopen De inkoopstrategie bij WMD wordt sterk bepaald door de eisen die ISO-certificering hieraan stelt. Separaat daaraan moeten procedures ook voldoen aan de vereisten van administratieve organisatie en interne controle. In 2012 is een forse stap gezet om deze twee zaken te integreren. In de komende periode wordt toegewerkt naar een situatie waarbij ook volledig duurzaam zal worden ingekocht.

Klant en control Voor de sector Financiën & Control zijn directie, managers en budgethouders binnen WMD de belangrijkste interne klant. Budgethouders doen in toenemende mate een beroep op de sector om beter grip te krijgen op hun budget. Hier is in 2012 veel aandacht aan besteed. Ook de interne klant uit de ander wateractiviteiten vraagt en krijgt meer aandacht.

Contractbeheer Het beheren van alle bestaande contracten en het vastleggen van nieuwe contracten is onder de loep genomen. Het bewaken van dit proces vroeg om een kwaliteitsslag. Besloten is om de centrale registratie van contracten bij één afdeling, Documentaire Informatieverzorging (DIV) te beleggen.

Er is in 2012 een apart Financieel Plan Ander Water opgesteld. De stappen die zijn gezet inzake de integratie en afstemming van de Planning & Control van de Indonesische activiteiten met WMD hebben in belangrijke mate bijgedragen aan de totstandkoming van dit Financieel Plan Ander Water.

Grondwaterbelasting Per 1 januari 2012 is de grondwaterbelasting van het Rijk afgeschaft. Het voordeel van deze afschaffing is via een verlaging van de tarieven volledig aan de klant ten goede gekomen. Deze tariefsverlaging bedroeg afgerond € 0,20 per m3.

De voorbereiding voor het beëindigen van de vennootschapsbelastingplicht is binnen dochteronderneming NoordWater BV een belangrijk thema geweest. Efficiency en verjongen De sector Financiën & Control heeft twee jonge assistentcontrollers ingewerkt om minder afhankelijk te zijn van externe partijen. Speerpunten in 2012 zijn geweest: het inrichten en gebruik van het SAP-facturatiesysteem, het uitvoeren van een onderzoek naar de in- en externe tarieven en het verbeteren van de inkoopprocedure. Er is veel aandacht geschonken aan het inrichten van de administratie ten behoeve van de scheiding tussen drinkwater- en ander wateractiviteiten om volledig tegemoet te komen aan de eisen die daaraan worden gesteld in de Drinkwaterwet.

24

Omgeving en samenwerking Bedrijfstakonderzoek (BTO) Het nieuwe onderzoeksprogramma van de bedrijfstak bij ‘KWR Watercycle Research Institute’ is van start gegaan. Het onderzoeksprogramma voor de tien waterbedrijven is voor de komende vijf jaren vastgesteld. Er zijn nieuwe themagroepen gevormd en bemand en er zijn keuzes gemaakt in de onderwerpen die door KWR in het gezamenlijk BTO worden opgenomen. Naast gezamenlijke deelname aan onderwerpen is er ruimte gereserveerd voor speerpuntonderzoek per bedrijf of groep van bedrijven.

WMD wil haar organisatie regionaal verankeren. Een partner zijn waar andere organisaties graag mee samenwerken. Nieuwe maatschappelijke en technische ontwikkelingen kunnen kansen en bedreigingen opleveren. Organisaties in de waterketen in de directe omgeving van WMD bevinden zich midden in een ingrijpend veranderingsproces. De opgave om door samenwerking de maatschappelijke kosten in die waterketen te verminderen is vastgelegd in het Bestuursakkoord Water. WMD wil in die snel veranderende omgeving een rol van betekenis spelen en meer dan alleen een betrouwbare leverancier van drinkwater zijn. Water is daarbij wel telkens de spil waar WMD haar activiteiten omheen vorm geeft.

ICT Samenwerking Futuro Het samenwerkingsverband van de waterbedrijven Dunea, PWN, Waterbedrijf Groningen en WMD heeft het eerste deel van het jaar gewerkt aan de instroom van PWN in het SAP-factureringssysteem. Ook is een toekomstbeeld en ICT architectuur opgezet. PWN heeft op basis van de businesscase besloten niet in te stromen in het SAP-factureringssysteem van Futuro. Het systeem zal nu in gebruik blijven bij Dunea, Waterbedrijf Groningen en WMD. Het is niet gelukt om Futuro uit te bouwen tot het beoogde samenwerkingsverband dat ICT taken gezamenlijk oppakt. De samenwerking tussen PWN, Waterbedrijf Groningen en WMD op het gebied van internet en het SharePoint platform worden wel verder uitgebreid. Futuro zal in afgeslankte vorm, zonder eigen vestiging, verder gaan onder aansturing van twee managers van de waterbedrijven.

Samenwerking Samenwerking Waterketen Groningen Noord-Drenthe Het samenwerkingsverband van dertig gemeenten, twee waterschappen en twee waterbedrijven in Groningen en Noord Drenthe, waaronder WMD, is het tweede jaar ingegaan. Het doel is om te komen tot concrete samenwerking, waarvoor intenties en doelen zijn afgesproken in het Bestuursakkoord Water. Het blijkt een ingewikkeld proces waarin voorzichtige stappen worden gezet. Een aantal quick wins zijn inmiddels in voorbereiding, gezamenlijk meten en monitoren is de eerste. Verder wordt samenwerking gezocht op het gebied van assetmanagement en databeheer, gezamenlijke inkoop en het maken van bestekken en verdergaande samenwerking met nutsbedrijven in aanleg. Er wordt een gezamenlijke visie op de toekomst geschreven.

GiGA Dit is een gezamenlijke afdeling van Waterbedrijf Groningen, WLN en WMD die alle ICT-zaken voor de drie partners regelt. Wat betreft ICT-Infrastructuur heeft 2012 in het teken gestaan van een aantal grote projecten: ‘Archivering Back ups’, ‘E-mail Archivering’ en diverse projecten met betrekking tot productieautomatisering. Het team ICT-Advies & Applicaties heeft voornamelijk gewerkt aan een aantal projecten met SharePoint. Er is gestart met het ontwikkelen van een visie om afdelingsschijven te migreren naar SharePoint en er zijn nieuwe ‘workflow’-formulieren gerealiseerd. Ook is MS Lync geïntroduceerd, een communicatietool die telefoon en computer geïntegreerd laat werken. Er is een toekomstvisie voor GIS-systemen ontwikkeld.

Samenwerking Waterketen Zuidoost Drenthe Eind 2012 is WMD gevraagd om in te stromen in het samenwerkingsverband dat al een aantal jaren loopt in het stroomgebied van Waterschap Velt en Vecht. Naast het waterschap betreft het de gemeenten Ommen, Hardenberg, Emmen, Coevorden en Borger-Odoorn. De eerste stap is het participeren in het feitenonderzoek, dat huidige activiteiten en kosten probeert vast te stellen in onderlinge vergelijking om daaruit kansen voor samenwerking te onderbouwen. Als dat duidelijk wordt beslist WMD over deelname aan het vervolg.

25

Informatiebeheer In 2011 is een samenwerkingsplatform ingericht om medewerkers te ondersteunen bij het werken aan documenten bij de WMD-projecten in Indonesië. Dat platform is in 2012 geëvalueerd, maar nog onvoldoende tot zijn recht gekomen. Er is een tweede fase gestart. Informatiebeheer is een belangrijk speerpunt. De mogelijkheden zijn onderzocht om over te stappen van groepsschijven naar een omgeving om gezamenlijk te werken aan documenten in SharePoint. In 2013 zal dit verder vorm krijgen. Er is een pilot gedaan om te experimenteren met papierloos vergaderen met behulp van een tablet. De insteek was om dit met standaardfunctionaliteit en apps te doen. Dit werkt nog niet naar wens, er wordt gezocht naar betere apps.

Stichting Het Drentse Landschap, Watertorenstichting), ondersteunt WMD ook diverse activiteiten door het leveren van water. WMD heeft een bescheiden bijdrage geleverd aan het Kindermuseum – als nieuw onderdeel van het Drents Museum – waarin water onderdeel uitmaakt van de tentoonstelling ‘Boordevol Energie’. Wereldwaterdag De Verenigde Naties hebben 22 maart aangewezen als Wereldwaterdag om aandacht te vragen voor wereldwijde waterproblemen. Op 21 maart 2012 wandelden leerlingen uit groep 7 en 8 van Drentse basisscholen zes kilometer met zes liter water op hun rug tijdens het evenement ‘Wandelen voor Water’ rond de ‘Drentsche’ golfbaan. De scholieren hebben een bedrag van € 6.000 opgehaald. Dit bedrag besteedt Simavi aan een gezondheidsproject in Kenia.

Externe communicatie

Daolders WMD werkt mee aan het programma Daolders, vanaf september 2012 dagelijks te zien op TV Drenthe. Elke uitzending is een miniatuurtje, waarin een specifiek onderwerp wordt belicht rond natuur, water en cultureel erfgoed in de provincie Drenthe. Stichting Het Drentse Landschap en WMD zijn verantwoordelijk voor de redactie van het programma.

Vernieuwde website Duidelijke, toegankelijke en begrijpelijke informatie. Dat is belangrijk voor klanten van WMD. Met de vernieuwde website wordt een stap voorwaarts gezet in het verbeteren van de dienstverlening. De klant staat hierbij centraal. De nieuwe website is zo ingericht dat klanten hier veel informatie op een toegankelijke wijze kunnen terugvinden. Zo wordt tegemoet gekomen aan de steeds hoger wordende klantwensen en kan WMD flexibeler inspelen op de snel veranderende digitale technieken. De website werkt op tablets en op de meest gebruikte browsers. Het beheer is vereenvoudigd, de exploitatiekosten zijn verlaagd en er is een site voor smartphones. Na lancering wordt bijgehouden hoe de nieuwe website gebruikt wordt, zodat deze nog verder kan worden geoptimaliseerd. WMD houdt verder nieuwe technieken in de gaten die de website een nog beter communicatiekanaal kunnen maken voor de klanten.

Infomercials Er is een reeks korte filmpjes gemaakt waarin informatie over WMD en drinkwater wordt getoond. Het doel hiervan is meer bekendheid over de organisatie en drinkwater te geven aan een breed publiek. Ter gelegenheid van het 75-jarig jubileum waren de informatieve spotjes vanaf september 2012 op TV Drenthe te zien. Willem Wever In februari zijn opnames gemaakt voor het NCRV programma Willem Wever in de Puurwaterfabriek van NieuWater. De aanleiding was een vraag over het boren naar olie in Nederland. Op 27 mei is de aflevering uitgezonden. Op de site van Willem Wever is de uitzending terug te zien.

Sponsoring Als publieke organisatie draagt WMD een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarom ondersteunt WMD jaarlijks op beperkte schaal enkele evenementen en organisaties. De activiteiten hebben een directe relatie met het voorzieningsgebied, water, natuur en gezondheid. Naast het leveren van een financiële bijdrage (onder andere Drents Museum,

26

112-dag Hoogeveen Op zaterdag 16 juni is in het centrum van Hoogeveen voor de vierde keer een 112-dag gehouden. De dag stond in het teken van de hulpverlening in de breedste zin van het woord. Omdat tijdens een calamiteit ook een beroep gedaan kan worden op WMD, was ter plekke een nooddrinkwatervoorziening klaargezet en was er voor de kinderen een speciaal ontwikkeld waterleidingspel. Naar schatting zijn er 18.000 tot 19.000 bezoekers naar het centrum gekomen om een kijkje te nemen bij de vele stands en demonstraties van de verschillende hulpverleningsdiensten. MS Watervlo In september en oktober 2012 kregen meer dan 75 schoolklassen in Groningen en Noord-Drenthe les over water, óp het water! Dit gebeurde aan boord van educatieschip MS De Watervlo; een 50 meter lang binnenvaartschip, dat is omgebouwd tot een interactieve, drijvende belevenis voor kinderen van het basisonderwijs. Daarnaast namen vele bezoekers een kijkje aan boord tijdens de open schipmomenten op woensdagen en zaterdagen. De komst van De Watervlo naar Groningen en Noord-Drenthe in 2012 is mede mogelijk gemaakt door waterschappen, gemeenten, WMD en Waterbedrijf Groningen. Doe-Gezond-Dagen Een beleef-en-doe-evenement voor kinderen van 4 tot en met 12 jaar in de herfstvakantie. Twee weken lang was onder andere de Waterfabriek in Dierenpark Emmen één groot activiteitencentrum waarbij de totstandkoming van voedsel, de smaakbeleving en gezond bewegen centraal stonden: ‘Gezond, van Grond tot Mond’. De tentoonstelling in de Waterfabriek was illustratief voor de onmisbare rol van water.

27

Duurzame ontwikkeling plan ontwikkeld voor het Bentinckspark, waarbij warmte uit grondwater zal worden ingezet. Dit plan zal in 2013 uitgevoerd worden. In Emmen heeft WMD een Letter-of-Intent ondertekend voor de ontwikkeling van een warmtenet aan de westkant van het centrum van Emmen. Ook hier trekt WMD samen op met Rendo Duurzaam.

WMD ziet het als een belangrijke uitdaging om haar eigen organisatie een duurzamer houding aan te meten. Gedrag en voorbeeldgedrag zijn hierin sleutelwoorden, waarbij duurzaamheid een mentaliteit wordt. Concreet betekent dit dat WMD streeft naar een duurzame ontwikkeling van al haar bedrijfsactiviteiten. Zuinig omgaan met natuur en milieu, natuurontwikkeling in eigen wingebieden, gecertificeerd duurzaam terreinbeheer, zo laag mogelijk gebruik en verbruik van gronden hulpstoffen en gebruik van 100% groene stroom zijn enkele voorbeelden van de bestaande praktijk. In 2012 is gewerkt aan nieuwe initiatieven met doelstellingen op het gebied van CO2-reductie, energiebesparing, zelf duurzame energie opwekken, aanbieden van ‘energie uit water’ diensten en hergebruik van afvalstoffen. Binnen de provincie Drenthe wil WMD actief meedenken in ruimtelijke ordeningsvraagstukken waar (grond) water sturend is en haar bijdrage leveren aan behoud van de Drentse grondwatervoorraden. Internationaal gezien heeft WMD zich gecommitteerd aan één van de ‘millennium development goals’: vóór 2015 het aantal mensen dat geen toegang heeft tot drinkwater halveren. Speerpunt voor WMD ligt in Oost-Indonesië, waar hard gewerkt wordt aan realisatie van drinkwater voor één miljoen mensen.

Stimuleringsbeleid schone landbouw Het stimuleringsbeleid schone landbouw in grondwaterbeschermingsgebieden heeft een nieuwe impuls gekregen. De oude convenantpartners LTO Noord, Provincie Drenthe en WMD hebben het initiatief genomen om met de boeren in beschermingsgebieden van kwetsbare winningen de dialoog aan te gaan over gewenste stimulering en optimalisatie van maatregelen. Precisielandbouw en werken aan bodemgezondheid en –structuurverbetering zijn de thema’s die in kennisgroepen worden uitgewerkt. Ook wordt aansluiting gezocht bij het programma van de Stichting Veldleeuwerik, waarbij deelnemende boeren samen met een deskundige een duurzaamheidsplan opstellen met speciale aandacht voor gewasbescherming. Ten behoeve van deze ontwikkeling wordt nagedacht over het vormen van een gelabeld fonds om continuïteit te kunnen waarborgen. Project Watersense Het project Watersense is na vier jaar beëindigd met een symposium op de proefboerderij Het Kompas in Valthermond. In het project hebben water en landbouw centraal gestaan in het projectgebied in de Hunzevallei. Er is een beslissingsondersteunend systeem ontwikkeld, waarmee, op basis van gegevens van bodemvochtsensoren, landbouwers en waterbeheerders hun bedrijfsvoering kunnen verbeteren. Waterkwantiteit en waterkwaliteit kunnen hiermee uiteindelijk positief worden beïnvloed. WMD heeft de resultaten een vervolg gegeven door de vochtsensoren te gaan inzetten in de bestaande kennisgroepen voor akkerbouwers in Emmen.

Drenthe Energiebesparing In het streven naar een duurzame bedrijfsvoering wordt verder gewerkt aan energiebesparing en duurzame opwekking van energie. In 2012 zijn hier verschillende stappen in gezet. Op productiestation Zuidwolde is bijvoorbeeld de regeling van de reinwaterpompen aangepast, waarmee het energieverbruik wordt verminderd.

Dag van de duurzaamheid Op 10 oktober organiseerde Project Dierenpark Emmen Next in de Living Machine in de Waterfabriek in Dierenpark Emmen ‘Duurzaam op Koers’. Het project is een onderdeel van het gemeentelijke project Centrumvernieuwing Emmen. Presentaties van onder andere WMD, gemeente, aannemer en park gaven een beeld van de uitwerking van de duurzame ambities.

Warmte uit water Water en energie worden steeds vaker aan elkaar gekoppeld. De ondergrond wordt gebruikt voor de koude en warmte opslag waarbij water het transportmiddel is. Samen met Rendo Duurzaam BV wordt verkend of het mogelijk is om warmte uit grondwater, dat wordt gewonnen voor de drinkwaterbereiding, te benutten als duurzame energiebron. Nabij het wingebied van de productielocatie Hoogeveen is een

28

Internationaal

REACH WMD is Reach gecertificeerd als producent van de zogenaamde ‘bijstoffen’ ijzerslib en kalkkorrels. Dit zijn reststoffen die na zuivering van ijzerhoudend grondwater en/of kalkhoudend grondwater achterblijven op de productielocatie. Het certificaat heeft tot gevolg dat deze stoffen kunnen en mogen dienen als grondstof voor andere producten en via de Reststoffenunie geleverd kunnen worden aan andere bedrijven. Afgelopen jaar is er extra aandacht besteed aan de kwaliteit van deze reststoffen. Een betere kwaliteit kan leiden tot flinke besparingen op de kosten van afvoer.

Samenwerking Waterbedrijven Indonesië De vijf waterbedrijven in Indonesië waarmee WMD al enige tijd een nauwe samenwerking is aangegaan, voor een periode van minimaal 15 jaar, laten duidelijk vooruitgang zien. Het zijn de joint ventures met Ambon, met de stad Manado op het eiland Sulawesi en met de steden Sorong, Biak en Merauke op Papua Nieuw Guinea. In de afgelopen periode is de aandacht vooral uitgegaan naar het verbeteren van de zuiveringen en de leidingnetten. Samen met de Stichting Waterprojecten Oost Indonesië (SWOI) is hieraan gewerkt. Op de website van deze stichting SWOI wordt hiervan verslag gedaan.

Rijden op aardgas Vanaf maart 2012 voegt WMD bedrijfswagens op aardgas toe aan het wagenpark. De keuze om duurzaam te gaan rijden is één van de stappen naar een groenere bedrijfsvoering. Wanneer nieuwe kleine bestelwagens nodig zijn worden deze gekocht in een uitvoering rijdend op ‘groen gas’.

Een gezonde bedrijfsvoering vooral gericht op het terugbrengen van het ‘lekverlies’ is het doel voor de komende jaren. Verwacht wordt dat dit spoedig resultaten zal opleveren en de bedrijven weer winstgevend zullen zijn.

Schapen beheren wingebied Vanaf de zomer van 2012 zijn op de golfbaan in Assen, het toekomstig waterwingebied, een zestal schapen gehuisvest, twee ooien met vier lammeren. De kudde zal in de loop van de tijd uitbreiden. De schapen begrazen delen van het terrein rondom de golfbaan.

WMD Country Office In 2012 is gestart met het integreren van de drie dochterondernemingen Inowa, Tirta Inti Drenthe en het waterlaboratorium WLN. Deze zullen hun activiteiten samenbrengen in een nieuw landenkantoor: WMD Country Office. Hiermee wordt een efficiencyslag beoogd. In 2013 zal dat worden geëffectueerd. Met deze bundeling van krachten kunnen de vijf waterbedrijven in Indonesië effectiever worden ondersteund.

29

WMD 75 jaar De Watertocht Om het 75 jarig jubileum luister bij te zetten heeft WMD de Watertocht georganiseerd. Van 24 tot en met 28 september liepen bijna 2.000 leerlingen van 45 Drentse basisscholen een wandelestafette van 300 km dwars door Drenthe, twee routes van Emmen naar Assen. Het doel van deze sponsorloop was om geld in te zamelen dat besteed zou worden aan veilig en schoon water voor een dorpje op Java in Indonesië. Voorafgaand aan de tocht werd op iedere deelnemende school een gastles verzorgd door een WMD-medewerker die vertelde over het belang van schoon drinkwater en goede sanitaire voorzieningen. Een feit is dat wereldwijd ongeveer 1 miljard mensen geen toegang hebben tot betrouwbaar drinkwater en 2 miljard mensen ontberen goede sanitaire voorzieningen. In Indonesië komt het nog veel voor dat vrouwen en kinderen vele uren per dag besteden aan het halen van water uit rivieren, kanalen en bronnen, vaak ver verwijderd van hun woning.

30

De scholieren waren allemaal erg enthousiast. Er is totaal € 75.000 bijeengebracht. De tocht eindigde op het Koopmansplein in Assen met een spetterede show van Yes-R en een voorstelling van de Acapulco Divingshow. WMD kijkt terug op een geslaagd evenement. RTV Drenthe, het Dagblad van het Noorden en diverse andere media hebben gedurende de week van De Watertocht dagelijks aandacht besteed aan het evenement. In 2013 zal WMD uitgebreid verslag doen over het project dat met dit geld wordt uitgevoerd.

31

Ander Water NieuWater De samenwerking met Waterschap Velt en Vecht in de gezamenlijke dochter NieuWater is in 2012 succesvol voortgezet. In de Puurwaterfabriek maakt NieuWater ultra puur water voor de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) ten behoeve van de opnieuw in bedrijf genomen olievelden in Schoonebeek. In opdracht van industriële partijen in en buiten Nederland heeft NieuWater adviezen uitgebracht voor specifieke waterzuiveringen. Samen met WMD, WLN en WaterAlliance heeft NieuWater op 12 juli een minisymposium gehouden getiteld ‘PuurWaterKeten’. In dit symposium stonden zowel de duurzame grijze (UltrapuurWaterfabriek) als de groene zuiveringen (Living machine in Dierenpark Emmen en Waterakkers bij Griendtsveen) centraal.

Gietwaterleveringen Erica en Klazienaveen De teruggang in gietwaterverbruik voor de tuinders in Klazienaveen en Erica heeft zich ook in 2012 doorgezet. Het slechte zomerweer heeft hier een belangrijke rol in gespeeld, maar ook structureel daalt het waterverbruik door de tuinders. De trend naar minder energie–intensieve teelt zet zich door. Ondanks de teruggang in waterverkopen is er een positief financieel resultaat behaald. Voor de gietwatervoorziening in Erica is een aanvullende zuivering gerealiseerd. De bedoeling daarvan is om in beperkte mate water uit de nabij gelegen Griendtsveenplas in te kunnen zetten, zodat het zoutgehalte van het gietwater kan worden verlaagd. Deze zuivering wordt in 2013 in bedrijf genomen. Proceswaterlevering Norit Na de optimalisaties van de afgelopen jaren heeft de proceswaterzuivering voor Norit in Klazienaveen stabiel en redelijk probleemloos gefunctioneerd.  Waterzuivering Dierenpark Emmen In 2012 heeft de nadruk gelegen op de ontwikkeling van een nieuwe opzet voor de waterzuiveringen die nodig zijn na verhuizing van het Dierenpark naar de Noordbargeres. De gesloten waterkringloop blijft in de nieuwe opzet het hart uitmaken van de waterhuishouding. Dit is een duurzame oplossing die aanzienlijke waterbesparing oplevert en die Dierenpark Emmen verzekert van de beschikbaarheid van voldoende betrouwbaar water. In het nieuwe dierenpark komt een groot aantal nieuwe attracties, deels met waterbassins. Voor de nieuwe bassins zijn plannen voor waterzuivering uitgewerkt. Er is intensief overleg geweest over de mate van bescherming van het grondwater in het beschermingsgebied Noordbargeres, waar het dierenpark komt te liggen. Provincie Drenthe, gemeente Emmen en WMD zijn het eens geworden over het maatregelenpakket dat nodig is om verontreinigingen van het grondwater te voorkomen en zullen gezamenlijk (gemeente Emmen is bevoegd gezag) de uitvoering blijven volgen.

32

Toekomstige ontwikkelingen Het Nieuwe Werken Na een inventarisatie onder medewerkers en het kijken naar ervaringen elders, zal Het Nieuwe Werken bij WMD voorzichtig zijn intrede doen, passend bij de cultuur en fase waarin de organisatie zich bevindt. Dit betekent dat eerst gekeken zal worden naar het gepast inzetten van thuiswerken in het besef dat thuiswerken vooral te maken heeft met een cultuur van werken tussen leidinggevende en medewerker, taakvolwassenheid van medewerkers en de bestaande bedrijfscultuur. Veranderingen daarin zijn een proces dat zorgvuldig gemanaged moet worden.

WMD toekomstbestendig WMD bevindt zich aan de vooravond van een nieuwe fase. Het afgelopen decennium heeft in het teken gestaan van het vervolmaken van de watervoorziening en het opstarten van een reeks aan innovatieve ander wateractiviteiten en internationale projecten in het kader van de millennium development goals. In de periode die er aan komt zal wat in gang is gezet moeten worden bestendigd. WMD krijgt te maken met een fase waarin goed beheer belangrijker wordt en in een balans moet worden gebracht met voldoende vernieuwing. In 2013 worden intern een reeks gesprekken gevoerd om tot heroverweging te komen van de opzet en efficiency van de huidige organisatie. Dit proces zal moeten leiden tot wijzigingen in de organisatie, verandering en verjonging van de groep leidinggevenden, om WMD toekomstbestendig te maken. Watervoorzieningsplan Het huidig watervoorzieningsplan 2007-2020 dat in samenwerking met Waterbedrijf Groningen is opgesteld is voor WMD aan herziening toe. Er zijn nieuwe ontwikkelingen die vragen om heroverweging van de strategie. Er zijn kansen om belangrijke koppelingen te leggen met naburige waterbedrijven. Het nieuwe leveringsplan geeft richting aan het werken aan continuïteit van de watervoorziening. Een nieuw hydraulisch rekenmodel wordt gebruikt om de scenario’s door te rekenen en de plannen te onderbouwen. Het plan zal ter goedkeuring aan de Raad van Commissarissen worden voorgelegd.

33

Kengetallen (enkelvoudig) 2012

2011

2010

2009

2008

32.148

32.404

33.359

32.525

31.749

x 1.000 m3

1.411

1.387

1.695

1.635

1.407

x 1.000 m3

30.737

31.017

31.664

30.890

30.342

x 1.000 m3

2.823

2.823

3.069

2.506

1.929

x 1.000 m3

27.914

28.194

28.595

28.384

28.413

x 1.000 m3

Algemeen Productie en inkoop Niet in rekening gebracht verbruik Verkopen Verkopen engros Verkopen in eigen voorzieningsgebied

4.920

4.925

4.945

4.947

5.015

Aantal technische aansluitingen

Lengte hoofdleidingnet

195.875

195.152

194.562

193.977

191.706

per 31/12

Aantal administratieve aansluitingen

199.965

199.737

200.088

199.539

197.597

per 31/12

143,65

171,47

179,09

183,22

182,50

in €

3,25

3,51

3,43

3,96

4,27

in %

Kosten per administratieve aansluiting (cnf benchmark) Rentepercentage langlopende leningen Gemiddeld aantal werknemers

in km

158

157

161

161

158

73.203

69.220

66.547

66.025

62.601

1.240

1.243

1.207

1.198

1.204

aantal / fte

52,00

52,00

41,00

38,00

38,00

in €

0,55

0,75

0,88

0,92

0,92

in €

Gemiddeld verbruik per aansluiting

119,42

122,24

124,54

124,58

127,74

in m3

Kosten waterverbruik per huishouding exclusief BTW en belasting op leidingwater

117,68

143,68

150,60

152,61

155,52

in €

131.812

130.135

123.030

118.798

113.776

673

667

633

612

593

8.959

13.941

11.072

12.628

8.828

28,7

29,4

29,9

29,3

28,5

29.033

35.180

37.154

37.105

36.095

x € 1.000

1.832

2.103

1.379

1.768

1.559

x € 1.000

Personeelskosten per werknemer Aantal technische aansluitingen per werknemer

fte in € / fte

Huishoudelijk verbruik Vastrecht 3

m prijs inclusief grondwaterbelasting

Balans Boekwaarde materiële vaste activa per 31/12 Boekwaarde per aansluiting per 31/12 Investeringen in het jaar (netto) Solvabiliteit (EV in % van het balanstotaal)

x € 1.000 in € x € 1.000 in %

Winst- en verliesrekening Netto omzet water Geactiveerde bedrijfslasten Overige opbrengsten

6.006

5.826

6.444

6.646

6.422

x € 1.000

Saldo rentelasten en -baten

2.502

2.560

2.485

2.344

2.768

x € 1.000

Personeelskosten inclusief sociale- en pensioenlasten

11.566

10.867

10.714

10.630

9.891

x € 1.000

Overige kosten

14.985

15.956

15.587

15.439

14.408

x € 1.000

348

6.603

6.707

6.354

5.984

x € 1.000

Grondwaterbelasting Bedrijfsresultaat vóór afschrijvingen

7.470

7.123

9.484

10.752

11.025

x € 1.000

Afschrijvingen

7.243

6.812

6.962

7.617

7.442

x € 1.000

Resultaat exclusief deelnemingen

227

311

2.502

3.135

3.583

x € 1.000

Rentedekkingsratio

1,1

1,1

2,0

2,3

2,3

34

Vergelijking resultaat 2012 met FP 2012 In het Financieel Plan 2012 is voor het boekjaar 2012 een positief resultaat begroot van € 750.000. Het gerealiseerde resultaat van de vennootschap bedraagt € 224.000. Per saldo dus een afwijking van € 526.000. De belangrijkste redenen voor deze afwijking zijn de volgende. Om te beginnen was daar de slechte zomer 2012. Dat resulteerde in € 272.000 lagere verkopen drinkwater. Doordat er minder werd geïnvesteerd dan gepland en daarbij ook nog eens minder gebruik is gemaakt van eigen mensen kon er € 468.000 minder worden geactiveerd. Ook de personeelskosten waren € 185.000 hoger dan begroot. Dit bedrag is de resultante van hogere kosten van het Flexibel Arbeidsvoorwaarden Budget, een hoger dan geplande inleen, en daarmee samenhangende lagere kosten eigen personeel. Verder waren er nog eenmalige kosten van totaal € 241.000 vanwege het 75-jarig jubileum, veel schades en hogere voorzieningen op debiteuren vanwege de verslechterde economische situatie. Gelukkig waren er ook meevallers. Zo waren er € 218.000 meer opbrengsten uit de overige water gerelateerde activiteiten, zoals incassokosten, verhuiskosten en nieuwe aansluitingen. Ook de kosten van energie, chemicaliën en slibafvoer vielen € 199.000 mee. Doordat er minder werd geïnvesteerd, maar ook door boekwinst op afgestoten activa, vielen de afschrijvingen € 133.000 lager uit. Tenslotte kwamen de financiële lasten en de deelnemingen, na aftrek van de overige afwijkingen, € 90.000 beter uit dan verwacht.

35

Jaarrekening 2012

36

Enkelvoudige balans per 31 december 2012 Voor winstverdeling (bedragen in duizenden euro’s) Ref.

31 december 2012

31 december 2011

ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa

4

131.812

130.135

Financiële vaste activa

5

8.540

8.599

Vlottende activa (ten hoogste 1 jaar)

6

140.352 Voorraden Vorderingen Liquide middelen

138.734

591

663

4.645

3.805

234

587 5.470

5.055

145.822

143.789

PASSIVA Eigen Vermogen

7

Gestort en opgevraagd kapitaal

97

97

412

903

40.708

40.744

-557

-474

Wettelijke reserve

994

701

Onverdeelde winst

224

260

Herwaarderingsreserve Statutaire reserve Reserve omrekeningsverschillen buitenlandse deelnemingen

Voorzieningen

8

Langlopende schulden

9

Leningen Kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar)

41.878

42.231

627

740

73.290

75.747

10

Schulden aan kredietinstellingen

23.680

17.383

Schulden aan handelscrediteuren

2.342

2.802

Belastingen en premies sociale verzekeringen

756

1.155

Schulden aan deelnemingen waarin wordt deelgenomen

107

345

3.142

3.386

Overige schulden

37

30.027

25.071

145.822

143.789

Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2012 (Bedragen in duizenden euro’s) Ref.

2012

2011

Netto omzet Drinkwaterverkopen

12

29.033

35.180

Geactiveerde salarissen

13

1.832

2.103

Overige bedrijfsopbrengsten

14

6.006

5.826 36.871

43.109

Bedrijfslasten Waterinkopen

15

Elektrische energie Chemicaliën e.d.

335

494

1.421

1.291

361

499

Kosten uitbesteed werk

16

5.787

6.557

Personeelskosten

17

11.566

10.867

Afschrijvingen

18

7.243

6.812

Grondwaterbelasting

19

348

6.603

Overige bedrijfskosten

20

7.081

7.115

Bedrijfsresultaat

34.142

40.238

2.729

2.871

Rentebaten

414

352

Rentelasten

-2.916

-2.912

Financieel resultaat

Resultaat deelnemingen

21

22

Resultaat

38

-2.502

-2.560

227

311

-3

-51

224

260

Toelichting op de enkelvoudige balans en winst- en verliesrekening 1. Algemeen Activiteiten NV Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD) is gevestigd aan de Lauwers 3 te Assen. Dit is tevens de statutaire vestigingsplaats van de vennootschap. De activiteiten van WMD en haar dochtermaatschappijen bestaan voornamelijk uit de zorg voor en instandhouding van de (drink)watervoorziening in haar verzorgingsgebied, benevens het verrichten van alle werkzaamheden, daarmede in verband staande, in de ruimste zin.

zijn verworven met het doel om deze in erfpacht uit te geven blijft onderdeel uitmaken van de vervaardigingskosten, ook al worden deze uiteindelijk niet in erfpacht gegeven. Voor de toekomstige kosten van groot onderhoud aan de bedrijfsgebouwen is geen voorziening voor groot onderhoud gevormd. De kosten worden rechtstreeks in het resultaat verantwoord. De gronden ten behoeve van het project Waterland en het Dierenpark Emmen zijn gewaardeerd op vervangingswaarde op het moment van ingebruikname. Voor het niet-gerealiseerde gedeelte is een herwaarderingsreserve gevormd.

Reclassificatie WMD heeft in de vergelijkende cijfers over 2011 een beperkt aantal reclassificaties doorgevoerd om het inzicht in de jaarrekening te verbeteren.

Financiële vaste activa Hypothecaire leningen Dit betreffen hypothecaire leningen verstrekt aan oud-werknemers van WMD.

2. Grondslagen voor waardering van activa en passiva

Deelnemingen Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten.

Algemeen De (geconsolideerde) jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, die uitgegeven zijn door de Raad voor de Jaarverslaggeving.

De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaardemethode negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Indien en voor zover WMD in deze situatie geheel of gedeeltelijk instaat voor de schulden van de deelneming, dan wel het stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening getroffen.

Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de winst- en verliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting. Vaste activa Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen de aanschafwaarde of vervaardigingskosten, onder aftrek van de bijdragen van derden verminderd met de daarover berekende afschrijvingen op basis van de geschatte toekomstige gebruiksduur. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Er wordt rekening gehouden met de bijzondere waardevermindering die op balansdatum wordt verwacht. Indien voor te vervaardigen materiële vaste activa, waaronder begrepen gronden die zijn verworven met het doel om deze in erfpacht uit te geven, noodzakelijkerwijs een aanmerkelijke hoeveelheid tijd nodig is om deze gebruiksklaar te maken, worden de rentekosten opgenomen in de vervaardigingsprijs. Deze rente wordt via de resultatenrekening verantwoord. Rente op gronden die

De eerste waardering van gekochte deelnemingen is gebaseerd op de reële waarde van de identificeerbare activa en passiva op het moment van acquisitie. Voor de vervolgwaardering worden, uitgaande van de waarden bij eerste verandering, de grondslagen toegepast die gelden voor deze jaarrekening. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering, vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde: afwaardering vindt plaats ten laste van de winst- en verliesrekening. 39

De deelneming van WMD in de Drentsche Golf & Country Club wordt aangehouden vanwege het strategisch belang van haar ligging in een toekomstig waterwingebied.

de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. Voorziening jubilea De voorziening jubilea wordt opgenomen voor verwachte lasten gedurende het dienstverband.

Overige vorderingen Voor zover noodzakelijk wordt een voorziening voor mogelijk oninbare posten getroffen.

Langlopende schulden Operational leasing Bij de vennootschap bestaan er leasecontracten waarbij een goot deel van de voor- en nadelen die aan de eigendom verbonden zijn, niet bij de vennootschap ligt. Deze leasecontracten worden verantwoord als operationele leasing. Verplichtingen uit hoofde van operationele leasing worden, rekening houdend met ontvangen vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de winst- en verliesrekening over de looptijd van het contract.

Vlottende activa Voorraden De voorraden zijn gewaardeerd tegen de laatst betaalde inkoopprijs. Indien noodzakelijk wordt een voorziening voor incourantheid gevormd. Vorderingen Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering.

3. Grondslagen voor bepaling van het resultaat

Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten over het jaar. De opbrengsten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd. Netto omzet De netto omzet omvat het aan afnemers in rekening gebrachte waterverbruik dat toegerekend is aan het desbetreffende boekjaar.

Eigen vermogen Reserve omrekeningsverschillen buitenlandse deelnemingen Zie voor een nadere toelichting op de omrekening van vreemde valuta en de post ‘reserve omrekeningsverschillen buitenlandse deelnemingen’ de grondslagen voor de bepaling van het resultaat.

Geactiveerde salarissen Dit betreft toegerekende personeelskosten aan in eigen beheer vervaardigde productie- en distributiemiddelen.

Wettelijke reserve deelnemingen Wijzigingen in de balanswaarde bij deelnemingen in groepsmaatschappijen als gevolg van mutaties in de herwaarderings- of winstdelingsreserve van de deelnemingen worden in de wettelijke reserve deelnemingen verantwoord, welke is begrepen in het eigen vermogen. De wettelijke reserve wordt op individuele basis bepaald.

Overige bedrijfsopbrengsten Dit betreft alle opbrengsten die geen verband houden met de verkoop van water, zoals opbrengst werken voor derden, opbrengst huren en pachten en vergoeding incasso- en afsluitkosten. Bedrijfslasten Onder bedrijfslasten wordt verstaan de aan de omzet toe te rekenen directe en indirecte kosten, waaronder grond- en hulpstoffen, kosten uitbesteed werk en andere externe kosten en overige bedrijfskosten.

Voorzieningen Algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten.De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om

Boekresultaten uit de verkoop van immateriële en materiële vaste activa worden verwerkt als onderdeel van de bedrijfslasten..

40

Pensioenen WMD heeft een pensioenregeling voor haar medewerkers afgesloten bij het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds. Deze pensioenregeling is door WMD verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. De over het boekjaar verschuldigde premie wordt als last verantwoord. Behalve de betaling van premies heeft WMD geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregeling. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien deze tot een terugstorting leiden of een vermindering van toekomstige betalingen. Ultimo 2012 bedraagt de dekkingsgraad van het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds 96 %. Deze dekkingsgraad heeft mogelijk gevolgen voor de toekomstige premiebetalingen en pensioenfondsuitkeringen. Door het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds is een herstelplan opgesteld dat er voor moet zorgen, dat de dekkingsgraad naar verwachting ultimo 2013 104,3 % bedraagt.

Omrekening vreemde valuta’s De posten in de jaarrekening van de groepsmaatschappijen worden gewaardeerd met inachtneming van de valuta van de economische omgeving waarin de groepsmaatschappij haar bedrijfsactiviteiten voornamelijk uitoefent (de functionele valuta). De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in euro; dit is zowel de functionele als de presentatievaluta van WMD. De Indonesische groepsmaatschappijen van WMD leggen transacties en balansposten in hun administraties vast in de eigen functionele valuta, te weten de rupiah. WMD neemt commerciële transacties welke luiden in rupiah op tegen de wisselkoersen die gelden op de dag van de transacties. WMD rekent monetaire balansposten uitgedrukt in rupiah om tegen de koers per balansdatum. Koersverschillen die voortvloeien uit de afwikkeling van deze transacties en uit de omrekening van monetaire posten worden in het resultaat verwerkt.

Rentebaten en –lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende activa en passiva.

Bij de consolidatie rekent WMD de balansen van de Indonesische groepsmaatschappijen om in euro’s tegen de koers per balansdatum. De winst- en verliesrekeningen van deze entiteiten worden in euro’s omgerekend tegen de gemiddelde wisselkoersen van de desbetreffende periode. De valutakoersverschillen die voortvloeien uit de omrekening van de netto investering in de Indonesische groepsmaatschappijen, worden verwerkt in het eigen vermogen onder de post ´reserve omrekeningsverschillen buitenlandse deelnemingen’. Dit geldt ook voor de valutakoersverschillen op leningen en andere financiële instrumenten voor zover deze het valutarisico in verband met de netto investering afdekken. Koersverschillen die zijn verantwoord onder de post ‘reserve omrekeningsverschillen buitenlandse deelnemingen’, zijn niet uitkeerbaar tenzij de desbetreffende deelneming is verkocht of geliquideerd.

Vennootschapsbelasting Ingevolge de Wet op de Vennootschapsbelasting 1969 (artikel 2, leden 3 en 7) is de vennootschap niet onderworpen aan de heffingen van deze wet. Bij de deelnemingen, die belastingplichtig zijn, wordt de belasting over het resultaat berekend door toepassing van het geldende tarief op het resultaat van het boekjaar. Met fiscaal vrijgestelde bedragen, dan wel niet aftrekbare bedragen wordt dienovereenkomstig rekening gehouden. Ultimo 2012 is de Nederlandse belastingplicht beëindigd.

41

4. Materiële vaste activa De samenstelling en het verloop van de boekwaarden is als volgt: TOTAAL

Gebouwen en terreinen

Machines en installaties

Leidingen

Overige

Werken in uitvoering

238.319

71.871

53.477

90.113

17.572

5.286

-108.184

-26.783

-38.875

-33.010

-9.516

-

130.135

45.088

14.602

57.103

8.056

5.286

9.583

1.991

3.367

6.102

1.220

-3.097

-7.282

-1.374

-1.930

-1.683

-2.295

-

Mutatie herwaarderings reserve

-491

-491

-

-

-

-

Aanschafwaarde desinvesteringen

-472

-

-

-211

-261

-

339

-

-

211

128

-

Boekwaarde per 31 december 2012

131.812

45.214

16.039

61.522

6.848

2.189

Aanschafwaarde/vervangingswaarde

246.939

73.371

56.844

96.004

18.531

2.189

-115.127

-28.157

-40.805

-34.482

-11.683

-

131.812

45.214

16.039

61.522

6.848

2.189

0-2,5

10-20

2

10-25

-

Aanschafwaarde/vervangingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2011 Investeringen onder aftrek van bijdragen van derden per saldo Afschrijvingen

Cumulatieve afschrijvingen desinvesteringen

Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2012 Afschrijvingspercentages

42

5. Financiële vaste activa De samenstelling en het verloop van de boekwaarden is als volgt: TOTAAL

Deelneming in groepsmaatschappijen

Overige deelnemingen

Vordering op groepsmaatschappijen*

Vorderingen op niet geconsolideerde deelnemingen

Overige vorderingen

Boekwaarde per 1 januari 2012

8.599

675

3.693

1.106

1.910

1.215

Koersverschillen

-83

-83

-

-

-

-

Investeringen

575

-

615

-

14

-54

Resultaat deelnemingen

-101

-629

-

528

-

-

Dividend

-450

-

-

-450

-

-

8.540

-37

4.308

1.184

1.924

1.161

Boekwaarde per 31 december 2012

* Over deze vorderingen wordt 4% (2011: 4%) interest berekend. 2012

2011

Deelnemingen in groepsmaatschappijen NoordWater BV

100%

-37

99,75

675

-37

675

4.308

3.693

4.308

3.693

Vorderingen op groepsmaatschappijen NoordWater BV

Overige deelnemingen

Vestigingsplaats

Drentsche Golf & Country Club BV

Assen

20,0%

260

20,0%

225

Water Fund Holland BV

Nieuwegein

9,0%

43

9,0%

136

KWH Water BV

Rijswijk

2,5%

25

2,5%

25

NieuWater BV

Assen

50,0%

516

50,0%

466

Waterlaboratorium Noord BV

Glimmen

50,0%

218

50,0%

132

Reststoffenunie Waterleidingbedrijven BV

Nieuwegein

2,9%

10

2,9%

10

Futuro BV

Voorburg

112

20,0%

20,0%

1.184

43

112 1.106

2012

2011

1.450

1.450

Waterfund Holland BV

114

100

Drentsche Golf & Country Club BV

360

360

1.924

1.910

Hypothecaire leningen

643

685

VOF Anloo

245

245

VOF Hondsrug

125

125

Dierenpark Emmen

139

151

Vorderingen op niet geconsolideerde deelnemingen Waterlaboratorium Noord BV

Overige vorderingen

Personeel Totaal financiële vaste activa

9

9

1.161

1.215

8.540

8.599

2012

2011

591

663

1.482

1.441

-372

-360

6. Vlottende activa De vlottende activa zijn als volgt samengesteld:

Voorraden Distributie- en verpakkingsmateriaal Vorderingen (ten hoogste 1 jaar) Debiteuren en af te rekenen met afnemers Voorziening oninbare vorderingen Groepsmaatschappijen

489

65

Participanten

229

312

Omzetbelasting

328

421

Voorschot Stichting Vakantieverblijven

340

341

Stichting Watervoorziening Oost Indonesië

437

0

Overlopende activa en overige vorderingen

1.712

1.585

4.645

3.805

6

5

228

582

234

587

5.470

5.055

Liquide middelen Kas Kredietinstellingen Totaal vlottende activa De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de vennootschap. 44

7. Eigen vermogen Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bestaat uit 5.000 aandelen elk groot nominaal € 50,00. Hiervan zijn geplaatst en volgestort 1.946 aandelen (in 2011: 1.946 aandelen).

2012

2011

Maatschappelijk kapitaal

250

250

Aandelen in portefeuille

-153

-153

97

97

Gestort en opgevraagd kapitaal

De overige componenten van het eigen vermogen zijn als volgt weergegeven: TOTAAL

Stand per 1 januari 2012 Winstverdeling 2011 Dividend 2011

Wettelijke Reserve reserve omrekeningsdeelnemingen verschillen

Statutaire reserve

Herwaarderingsreserve

Onverdeelde winst

42.134

903

40.744

-474

701

260

0

-

260

-

-

-260

-3

-

-3

-

-

-

-83

-

-

-83

-

-

-491

-491

-

-

-

-

0

-

-293

-

293

-

224

-

-

-

-

224

41.781

412

40.708

-557

994

224

Reserve omrekeningsverschillen buitenlandse deelnemingen Mutatie herwaarderingsreserve Mutatie wettelijke reserve deelnemingen Onverdeelde winst 2012 Stand per 31 december 2012

45

8. Voorzieningen Deze post bestaat uit:

Voorziening jubilea Voorziening deelneming

2012

2011

602

617

25

123

627

740

Voorziening jubilea

2012

2011

Stand per 1 januari

617

694

31

54

Onttrekking boekjaar

-46

-131

Stand per 31 december

602

617

Totaal De voorzieningen zijn overwegend van langlopende aard.

Dotatie boekjaar

Deze voorziening is gevormd voor de in de toekomst uit te betalen personeelsbeloningen in het kader van 10-, 20-, 30- en 40-jarig dienstjubilea alsmede een uitkering bij einde dienstverband. Voorziening deelneming Waterlaboratorium Noord BV Stand per 1 januari Dotatie boekjaar Onttrekking boekjaar Stand per 31 december

2012

2011

123

0

-

200

-98

-77

25

123

In 2011 is de Stichting Waterlaboratorium omgezet in een besloten vennootschap. Als gevolg hiervan zijn de bestemmingsreserves van de stichting omgezet in statutaire reserves bij de vennootschap. Deze voorziening houdt verband met de statutaire reserve bij deze deelneming, waarop een bestedingsverplichting rust.

46

9. Langlopende schulden De langlopende schulden betreffen onderhandse leningen van kredietinstellingen, pensioenfondsen en dergelijke. Leningen

2012

2011

Stand per 1 januari

85.676

80.712

Afgelost

-9.929

-7.036

9.000

12.000

Nieuwe leningen Aflossingen komend jaar Stand per 31 december

84.747

85.676

-11.457

-9.929

73.290

75.747

De nieuwe lening betreft een lening met een looptijd van 5 jaar. De aflossing is lineair. De rente bedraagt 1,46 %. Jaar van aflossing

TOTAAL

0-2 %

2-4 %

4-6 %

6-8 %

2013

11.457

1.800

7.400

1.939

318

2014

11.087

1.800

7.400

1.637

250

2015

10.163

1.800

7.400

713

250

2016

10.163

1.800

7.400

713

250

2017 e.v.

41.877

1.800

24.550

15.279

248

84.747

9.000

54.150

20.281

1.316

Voor de langlopende schulden zijn geen zekerheden gesteld.

47

10. Kortlopende schulden De kortlopende schulden zijn als volgt samengesteld: 2012

2011

Rekening-courant1)

12.223

7.454

Aflossingsverplichting langlopende leningen

11.457

9.929

Stand per 31 december

23.680

17.383

2.342

2.802

542

438

0

84

136

48

Kredietinstellingen

Handelscrediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Loonheffing Sociale verzekeringen Pensioenpremies Waterbelasting en grondwaterheffing

78

585

Stand per 31 december

756

1.155

Schulden aan participanten waarin wordt deelgenomen

107

345

1.479

1.164

Overige schulden Te betalen vakantierechten Te betalen interest

467

532

Overige

1.196

1.690

Stand per 31 december

3.142

3.386

30.027

25.071

Totaal kortlopende schulden

1) Bij de bankiers is een rekening-courant beschikbaar van € 15.000.000. Er zijn geen zekerheden gesteld of bijzondere voorwaarden aan dit krediet verbonden.

48

11. Niet uit de balans blijkende verplichtingen WMD is aansprakelijk voor de schulden van VOF Anloo en VOF Hondsrug. WMD heeft zich garant gesteld voor een bedrag van € 20,2 miljoen voor de door NieuWater BV aangegane lening bij NV Bank Nederlandse Gemeenten. WMD heeft aan de NV Bank Nederlandse Gemeenten een borgtocht afgegeven van € 10 miljoen als zekerheid voor een rekening-courant faciliteit van NieuWater BV. Deze borgtocht is in 2013 ingetrokken. WMD staat garant voor de betalingsverplichtingen van aflossing en rente zoals die jaarlijks verschuldigd is door Stichting Waterprojecten Oost-Indonesië aan de Rabobank met betrekking tot de verstrekte geldleningen van € 5,5 miljoen. De garantstelling is beperkt tot de aflossing en rente zoals die jaarlijks verschuldigd is en strekt zich niet uit tot toekomstige verplichtingen. WMD is inzake energie-inkoop (vastleggen energieprijs tot 2014) langlopende financiële verplichtingen aangegaan tot een bedrag van € 1.594.487. WMD is inzake huur, operational lease en dergelijke langlopende financiële verplichtingen aangegaan tot een bedrag van € 176.737. Verplichting Kantoormiddelen Leaseauto’s

=< 1 jaar

1-5 jaar

> 5 jaar

Totaal

40.364

23.487

-

63.851

93.485

19.401

-

112.886

133.849

42.888

-

176.737

49

12. Drinkwaterverkopen 2012

2011

Kleinverbruik

23.270

28.142

Grootverbruik

3.884

4.548

857

1.450

1.022

1.040

29.033

35.180

Levering zusterbedrijven Vergoeding brandkranen en sprinklers Totaal opbrengsten

De tarieven zijn met ingang van 2012 verlaagd als gevolg van het afschaffen van de Rijksgrondwaterbelasting.

13. Geactiveerde salarissen Dit betreft toegerekende personeelskosten aan in eigen beheer vervaardigde productie- en distributiemiddelen.

14. Overige bedrijfsopbrengsten Dit betreft alle opbrengsten die geen verband houden met de verkoop van water, zoals opbrengst werken voor derden, opbrengst huren en pachten en vergoeding incasso- en afsluitkosten.

15. Waterinkopen Dit betreft ingekocht water bij collega waterbedrijven.

16. Kosten uitbesteed werk Tot deze post behoren onder meer de kosten van uitbesteed onderhoud aan terreinen, gebouwen, machines en installaties en leidingwerken, kosten van uitzendkrachten, onderzoek waterkwaliteit en computercentrum.

50

17. Personeelskosten 2012

2011

Salarissen

8.787

8.463

Sociale lasten

1.094

866

Pensioenlasten

1.126

1.039

559

499

11.566

10.867

2012

2011

Bedrijfsgebouwen- en terreinen

1.374

1.460

Machines en installaties

1.930

1.977

Leidingen en watermeters

1.683

1.563

Overige vaste bedrijfsmiddelen

2.295

1.836

7.282

6.836

Resultaat bij verkoop

-39

-24

Totaal afschrijvingen

7.243

6.812

Overige personeelskosten Totaal personeelskosten

18. Afschrijvingen

Materiële vaste activa

51

19. Grondwaterbelasting Dit betreft een Provinciale grondwaterheffing van € 0,01084 (2011: € 0,01070) alsmede een Rijksgrondwaterbelasting (2011: € 0,1963) per m3 onttrokken grondwater. De Rijksgrondwaterbelasting is met ingang van 2012 vervallen.

20. Overige bedrijfskosten Tot deze post behoren onder meer de kosten van waterzuivering en waterwinning, huisvestingskosten, kosten technische bedrijfs- en vervoermiddelen, reis- en verblijfkosten, belastingen en verzekeringen, porti- en telefoonkosten, adviezen, algemene bedrijfsbehoeften en vergoeding landbouwschaderegeling.

21. Financieel resultaat De rentelasten hebben betrekking op betaalde rente op leningen. De rentebaten hebben betrekking op ontvangen hypotheekrente leningen personeel evenals de rentevergoeding op overige leningen.

22. Resultaat deelnemingen Het resultaat deelnemingen is als volgt samengesteld: 2012

2011

Noordwater BV

-629

-647

NieuWater BV

500

449

35

40

Waterlaboratorium Noord BV

184

0

Waterfund Holland BV

-93

0

0

107

-3

-51

Drentsche Golf & Country Club BV

Futuro BV Totaal

Het resultaat over het boekjaar 2012 is voor € 101.000 (negatief) gemuteerd in de Financiële Vaste Activa (ref 5) en voor € 98.000 in de Voorziening Deelneming Waterlaboratorium Noord BV (ref 8).

23. Overige informatie Gemiddeld aantal werknemers Gedurende het jaar 2012 had de vennootschap, uitsluitend in Nederland, gemiddeld 158 werknemers (FTE) in dienst (2011: 157). Beloning bestuurder en commissarissen De commissarissen ontvingen gezamenlijk een beloning van € 14.712 over 2012 (over 2011: € 21.806). De commissarissen in overheidsdienst ontvingen de beloning niet persoonlijk. Het salaris van de bestuurder bedroeg in 2012 € 144.000 en daarnaast werd € 66.000 betaald voor vakantielasten, sociale lasten, pensioen enz. (over 2011 was dit respectievelijk € 149.000 en € 55.000).

52

Geconsolideerde balans per 31 december 2012 Voor winstverdeling (bedragen in duizenden euro’s) Ref.

31 december 2012

31 december 2011

ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa

26

151.553

151.614

Financiële vaste activa

27

11.499

12.254 163.052

163.868

Vlottende activa (ten hoogste 1 jaar) Voorraden

1.070

993

Vorderingen

7.349

6.688

Liquide middelen

2.369

2.289 10.788

9.970

173.840

173.838

PASSIVA Groepsvermogen*

28

41.878

42.231

Aandeel derden

29

-803

-2.558

Voorzieningen

30

1.129

1.157

Langlopende schulden

31

Leningen kredietinstellingen Overige leningen Achtergestelde lening*

82.050

84.987

298

371

15.578

16.106 97.926

101.464

Kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar) Schulden aan kredietinstellingen

24.160

17.863

Schulden aan handelscrediteuren

2.939

3.264

Belastingen en premies sociale verzekeringen

885

1.472

Schulden aan niet-geconsolideerde deelnemingen

107

345

Overige schulden

5.619

8.600 33.710

31.544

173.840

173.838

* Deze posten vormen gezamenlijk het aansprakelijk vermogen ten bedrage van 57.456 (in 2011: 58.337).

53

Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2012 (Bedragen in duizenden euro’s) Ref.

2012

2011

Netto omzet Waterverkopen

34

37.512

42.483

Geactiveerde bedrijfslasten

2.274

2.522

Overige bedrijfsopbrengsten

7.551

8.137 47.337

53.142

Bedrijfslasten Waterinkopen

336

529

Elektrische energie

2.154

1.873

Chemicaliën e.d.

1.056

1.196

Kosten uitbesteed werk

8.950

9.035

Personeelskosten

35

15.167

14.317

Afschrijvingen

36

8.713

8.681

348

6.603

8.123

7.664

Grondwaterbelasting Overige bedrijfskosten

37

Bedrijfsresultaat Rentebaten Rentelasten

38

Financieel resultaat Resultaat voor belastingen

44.847

49.898

2.490

3.244

718

366

-1.397

-4.066 -679

-3.700

1.811

-456

Winstbelastingen

39

-484

-568

Resultaat deelnemingen

40

517

444

1.844

-580

Resultaat na belastingen Minderheidsbelang van derden Resultaat

54

-1.620

840

224

260

Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2012 (Bedragen in duizenden euro’s) 2012

2011

Bedrijfsresultaat

2.490

3.244

Afschrijvingen

8.706

8.705

-29

200

Mutatie voorzieningen Verandering in werkkapitaal Vorderingen Voorraden Kortlopende schulden

-661

881

-77

126

2.166

247

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen/betaalde interest Betaald dividend Winstbelasting

Mutaties in financiële vaste activa per saldo

1.254

12.595

13.403

-679

-3.700

-3

-3

-484

-568

Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen in materiële vaste activa per saldo

1.428

-1.166

-4.271

11.429

9.132

-8.645

-15.378

-430

895

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

-9.075

Mutatie reserve omrekeningsverschillen buitenlandse deelnemingen

-83

Mutatie herwaarderingsreserve

-14.483

-250

-491

Nieuwe leningen Aflossing langlopende schulden Mutatie aandeel derden Kasstroom uit financieringsactiviteiten

9.000

13.384

-12.538

-9.522

1.755

-781 -2.357

2.831

Koersverschillen

83

250

Mutatie geldmiddelen

80

-2.270

Stand per 1 januari

2.289

4.559

Stand per 31 december

2.369

2.289

55

Toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening 24. Grondslagen van de consolidatie In de consolidatie worden de financiële gegevens van WMD opgenomen, samen met die van haar groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop zij een overheersende zeggenschap kan uitoefenen of waarover zij de centrale leiding heeft. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen waarin WMD direct of indirect overheersende zeggenschap kan uitoefenen. De hiervoor beschreven groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen worden voor 100% in de consolidatie betrokken. Het aandeel van derden in het groepsvermogen en in het groepsresultaat wordt afzonderlijk vermeld. Wanneer er sprake is van een belang in een joint venture, dan wordt het desbetreffende belang gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde, danwel proportioneel geconsolideerd, indien dit leidt tot een beter inzicht. Van een joint venture is sprake indien als gevolg van een overeenkomst tot samenwerking de zeggenschap door de deelnemers gezamenlijk wordt uitgeoefend. Intercompany-transacties, intercompany-winsten en onderlinge vorderingen en schulden tussen groepsmaatschappijen en andere in de consolidatie opgenomen rechtspersonen worden geëlimineerd, voor zover de resultaten niet door transacties met derden buiten de groep zijn gerealiseerd. Waarderingsgrondslagen van groepsmaatschappijen en andere in de consolidatie opgenomen rechtspersonen zijn waar nodig gewijzigd om aansluiting te krijgen bij geldende waarderingsgrondslagen voor de Groep. In de geconsolideerde jaarrekening is naast de vennootschap WMD de volgende deelneming betrokken: naam NoordWater BV

vestigingsplaats

deelname in %

Assen

100

Voor een overzicht van alle deelnemingen die in de consolidatie zijn betrokken wordt verwezen naar bijlage 2. Verbonden partijen Als verbonden partijen worden aangemerkt alle rechtspersonen waarover overheersende zeggenschap, gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis kan worden uitgeoefend. Ook rechtspersonen die overwegende zeggenschap kunnen uitoefenen worden aangemerkt als verbonden partij. WMD is verbonden met een tweetal stichtingen, te weten: • Stichting Aqua et Labor: een stichting die is opgericht met als doel het ondersteunen in financiële en andere zin van (oud) werknemers van WMD, bij problemen in de privésfeer ten gevolge van wijzigingen van regelingen van de overheid of anderszins, één en ander in de meest ruime zin van het woord. • Stichting Vakantieverblijven van WMD: een stichting die vakantieverblijven exploiteert die kunnen worden verhuurd aan (oud) werknemers van WMD. Bovengenoemde verbonden partijen zijn niet in de consolidatie betrokken. Reclassificatie WMD heeft in de vergelijkende cijfers over 2011 een beperkt aantal reclassificaties doorgevoerd om het inzicht in de jaarrekening te verbeteren.

56

25. Toelichting op het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Kasstromen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen een geschatte gemiddelde koers. Koersverschillen op geldmiddelen worden afzonderlijk in het kasstroomoverzicht getoond. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.

26. Materiële vaste activa De samenstelling en het verloop van de boekwaarden is als volgt:

Boekwaarde per 1 januari 2012 Investeringen per saldo

TOTAAL

Gebouwen en terreinen

Machines en installaties

Overige

Werken in uitvoering

151.614

47.484

18.537

79.093

6.500

8.645

1.285

4.493

6.007

-3.140

-8.706

-1.489

-2.253

-4.964

-

Boekwaarde per 31 december 2012

151.553

47.280

20.777

80.136

3.360

Aanschafwaarde/vervangingswaarde

275.336

75.899

66.608

129.469

3.360

Cumulatieve afschrijvingen

123.783

28.619

45.831

49.333

-

Boekwaarde per 31 december 2012

151.553

47.280

20.777

80.136

3.360

Afschrijvingen

57

27. Financiële vaste activa De samenstelling en het verloop van de boekwaarden is als volgt: TOTAAL

Niet geconsolideerde deelnemingen

Vordering op niet geconsolideerde deelnemingen

Overige vorderingen

Belastingen*

Boekwaarde per 1 januari 2012

12.254

1.141

3.216

6.404

1.493

(des)investeringen per saldo

-1.215

-465

231

-497

-484

Resultaat deelnemingen

517

517

-

-

-

Koersverschillen

-57

23

-

-

-80

11.499

1.216

3.447

5.907

929

Boekwaarde per 31 december 2012

* Van de verrekenbare verliezen is het (nog) niet waarschijnlijk dat toekomstige fiscale winst binnen één jaar beschikbaar komt ter compensatie of dat verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. Per 31 december 2012 is de Nederlandse belastingplicht van de vennootschap NoordWater en haar Nederlandse dochtermaatschappijen beëindigd. De niet-geconsolideerde deelnemingen zijn als volgt samengesteld: 2012

2011

belang in %

bedrag

belang in %

bedrag

9%

43

9%

136

KWH Water BV Rijswijk

2,5%

25

2,5%

25

Reststoffenunie Waterleidingbedrijven BV Nieuwegein

2,9%

10

2,9%

10

Gewaardeerd op verkrijgingsprijs: Water Fund Holland BV Nieuwegein

Gewaardeerd tegen vermogensmutatiewaarde* Bij: naar voorzieningen

78

171

636

554

714

725

502

416

1.216

1.141

*De volgende niet geconsolideerde deelnemingen zijn gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode: Naam

Vestigingsplaats

Deelname in %

PT Ecosam

Balikpapan

45%

NieuWater BV

Assen

50%

PT WLN

Manado

47,7%

Futuro BV

Voorburg

20%

Waterlaboratorium Noord BV

Glimmen

50%

Drentsche Golf & Country Club BV

Assen

20%

58

28. Groepsvermogen Voor de toelichting op het groepsvermogen en het verloop van het eigen vermogen van de vennootschap wordt verwezen naar de toelichting op de enkelvoudige balans.

29. Aandeel derden Het verloop van het aandeel derden is als volgt: 2012

2011

Stand per 1 januari

-2.558

-1.777

Mutaties boekjaar

1.755

-781

-803

-2.558

2012

2011

Jubilea

602

617

Deelnemingen

527

540

1.129

1.157

Stand per 31 december

30. Voorzieningen Deze zijn als volgt samengesteld:

Totaal

31. Langlopende schulden De achtergestelde leningen hebben betrekking op de Stichting Waterprojecten Oost-Indonesië.

32. Overige activa en passiva Voor de toelichting op overige activa en passiva wordt verwezen naar de toelichting op de enkelvoudige jaarrekening.

33. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Ingevolge de Wet op de Vennootschapsbelasting 1969 (artikel 2, blijkende verplichtingen leden 3 en 7) is de vennootschap niet onderworpen aan de heffingen van deze wet. Enkele deelnemingen van de vennootschap zijn echter wel onderworpen aan de heffing van vennootschapsbelasting voor zover het Nederlandse vennootschappen betreft en winstbelasting voor zover het Indonesische vennootschappen betreft. Op grond van de wet zijn deze vennootschappen en de met haar gevoegde dochterondernemingen ieder hoofdelijk aansprakelijk.

34. Waterverkopen 2012

2011

Waterverkopen binnen Nederland

31.279

36.681

Waterverkopen binnen Indonesië

6.233

5.802

37.512

42.483

Totaal

59

35. Personeelskosten Gedurende het jaar 2012 had de onderneming 899 werknemers (FTE) in dienst (2011: 857), waarvan 709 in het buitenland (2011: 667).

36. Afschrijvingen In de afschrijvingskosten is een boekwinst van € 45.000 begrepen voor afgestoten activa (2011: € 24.000).

37. Overige bedrijfskosten In de overige bedrijfskosten zijn positieve koersverschillen van € 91.000 begrepen (2011: € 11.000).

38. Rentelasten In de rentelasten is een restitutie van de Stichting Watervoorziening Oost Indonesië over eerdere boekjaren met betrekking tot de aangegane financiering begrepen van € 2.536.000.

39. Winstbelastingen De operationele bedrijfsactiviteiten van WMD zijn onderworpen aan verschillende winstbelastingregimes met wettelijke belastingtarieven die variëren van 0% tot 25% (2011: 0 tot 25%). Deze verschillende tarieven, tezamen met fiscale faciliteiten in diverse landen en de behandeling van fiscale verliezen, resultaten vrij van belastingheffing alsmede niet aftrekbare kosten, leidden in het verslagjaar tot een gemiddelde effectieve belastingdruk van 26,7% (2011: negatief 124,6% ). De effectieve belastingdruk is de winstbelasting gedeeld door de winst vóór belastingen volgens de geconsolideerde winst- en verliesrekening.

40. Resultaat deelnemingen Niet geconsolideerde deelnemingen

2012

2011

NieuWater BV

500

449

Waterfund Holland BV

-93

0

-108

-153

184

0

PT WLN Manado Waterlaboratorium Noord BV Futuro BV Drentsche Golf & Country Club BV Totaal

60

0

107

34

41

517

444

41. Overige informatie Accountantshonoraria Door PricewaterhouseCoopers Accountants NV zijn de volgende bedragen in het boekjaar in rekening gebracht: Controle jaarrekening Andere controlewerkzaamheden

2012

2011

108

79

8

11

Andere niet-controlediensten en fiscale advisering

105

43

Totaal

221

133

De overige posten in de winst- en verliesrekening zijn toegelicht in de enkelvoudige jaarrekening. Assen, 22 mei 2013 De directeur K.J. Hoogsteen De commissarissen G.J. Jansen B.J. Bouwmeester T. Eerenstein S. Kremer J.H. van der Laan

61

Overige gegevens Statutaire bepaling winst Statutaire bepalingen De statutaire bepalingen ten aanzien van de winstbestemming luiden als volgt: Artikel 26 1. Van de vennootschappelijke winst kan jaarlijks door de directie met goedkeuring van de Raad van Commissarissen een te bepalen percentage worden gereserveerd, terwijl daarop voorts in aftrek worden gebracht de niet gedelgde verliessaldi van de voorgaande jaren, alsmede de belastingen die ten laste van de winst geheven zijn of geheven zullen worden, zo nodig door schatting vast te stellen. 2. De aldus resterende winst staat ter beschikking van de algemene vergadering. Van deze winst mag slechts een dividend worden uitgekeerd tot een percentage van maximaal de wettelijke rente. Van het vorenstaande kan slechts worden afgeweken door de algemene vergadering op basis van een besluit genomen met drie vierde van de uitgebrachte stemmen, tenminste vertegenwoordigende meer dan eenenvijftig procent (51%) van het geplaatste aandelenkapitaal, in een vergadering waarin tenminste tweederde van het geplaatste aandelenkapitaal vertegenwoordigd is. Dit besluit behoeft de goedkeuring van de Raad van Commissarissen genomen met algemene stemmen in een vergadering waarin alle commissarissen aanwezig dan wel vertegenwoordigd zijn. Voorstel winstbestemming Voorgesteld wordt het maximaal toegestane dividend, ter grootte van 3%, zijnde de wettelijke rente per 1 januari 2012 van het geplaatste aandelenkapitaal, aan aandeelhouders uit te keren en het restant van de winst aan de statutaire reserve toe te voegen. Derhalve: a) Dividend (3%) b) Toevoegen aan statutaire reserve

€ 3.000 € 221.000

De onverdeelde winst is als afzonderlijke post onder het Eigen Vermogen opgenomen.

62

63

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van N.V. Waterleidingmaatschappij Drenthe

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2012 van N.V. Waterleidingmaatschappij Drenthe te Assen gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2012 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2012 en de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van de directie De directie van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het directieverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als de directie noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door de directie van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van N.V. Waterleidingmaatschappij Drenthe per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW).

verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het directieverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Groningen, 7 juni 2013 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. A.L. Koops-Aukes RA

64

Bijlage 1: Tabel Waterkwaliteit 2012  

 Annen

 Assen

 Beilen

 Dalen

Gasselte

Hoogeveen

Parameter

Eenheid

Ruw

Rein

Ruw

Rein

Ruw

Rein

Ruw

Rein

Ruw

Rein

Ruw

Rein

Temperatuur

graden C

10,25

10,8

11

11,5

10,5

10,8

10,1

10,4

9,5

9,8

11,3

11,4

Zuurstof

mg/l

<0,5

11,2

<0,5

9,1

<0,5

9,8

<0,5

10,3

<0,5

11,4

<0,5

10,7

Troebelheid

FTU

Zuurgraad

pH

7,35

7,5

7,2

7,8

7,1

7,5

6,45

7,8

7,1

7,8

6,9

8,1

Elektrisch geleidend vermogen 20 C

mS/m

31,1

28,4

49,1

5,2

42,75

40,5

40,25

43,2

26,75

30,9

49,8

31,6

Waterstof carbonaat

mg/l

180

170

280

190

235

220

68

97

110

130

320

170

Chloride

mg/l

12,5

12

32

27

22,5

21

48

48

22,5

25

21

21

Sulfaat

mg/l

7,8

4,3

<0,5

1

19,85

18

78

78

21,5

27

<0,5

<0,5

Ammonium

mg/l

0,06

<0,05

0,56

<0,05

0,35

<0,05

0,13

<0,05

<0,05

<0,05

0,53

<0,05

Nitriet

mg/l <0,016 <0,016 <0,016 <0,016 <0,016 <0,016

Nitraat

mg/l

<0,5

<0,5

<0,5

1,7

<0,5

0,9

2,9

1,7

<0,5

<0,5

<0,5

1,6

Ortho fosfaat

mg/l

0,77

<0,06

0,71

<0,06

0,68

<0,06

0,54

<0,06

0,4

<0,06

0,68

<0,06

Silicium

mg/l

11

11

11

8,1

7,7

12

ug/l

<5

<5

<5

<5

<5

7

Aluminium

0,15

1,9

1,8

6,47

6,38

0,03 <0,016 <0,016 <0,016 <0,016 <0,016

mg/l

1,2

1,2

mg/l

4,14

3,97

Mangaan

mg/l

0,23 <0,005

Natrium

mg/l

9,38

8,58

22

19,6

13,35

13

24,9

22,8

11,81

13,1

15

14,7

IJzer

mg/l

5

<0,02

4

<0,02

7,1

<0,02

11

<0,02

7,45

<0,02

8,55

<0,02

mmol/l

1,47

1,4

2,18

1,51

2,01

2,01

1,22

1,64

1,04

1,39

2,47

1,43

mg/l

1,5

1,2

2

1,7

3,4

2,8

2,2

1,3

0,9

0,7

5,65

4,5

<5

 

<5

 

<5

<5

70,4

0,11

Magnesium

mg PtCo/l

<0,1

0,15

Kalium

Kleur bij 455 nm

76,9

<0,1

mg/l

D.O.C.

49,7

0,21

Calcium

Totale hardheid

52,3

<0,1

0,11 <0,005

70,3

34,65

1,75

1,7

6,12

6,17

0,18 <0,005

<5

65

51,9

33,8

4,85

5,3

1,55

1,8

1,6

1,6

8,62

8,46

4,64

5,08

7,96

7,69

0,39 <0,005

47,2

0,31 <0,005

85,8

44,6

0,24 <0,005

8

 Kruidhaars

Leggeloo

Ruinerwold

Valtherbos

Zuidwolde

Parameter

  Eenheid

Ruw

Rein

Ruw

Rein

Ruw

Rein

Ruw

Rein

Ruw

Rein

Ruw

Rein

Temperatuur

graden C

10,4

10,4

10,2

10,8

10,15

10,5

10,5

10,7

10,07

10,1

10,63

10,9

Zuurstof

mg/l

<0,5

10,7

<0,5

10,7

<0,5

11,2

<0,5

10,8

<0,5

10,3

<0,5

8,4

Troebelheid

FTU

Zuurgraad

pH

6,8

7,5

7,1

7,8

6,95

8

6,8

7,8

6,57

7,7

6,7

7,4

Elektrisch geleidend vermogen 20 C

mS/m

28,1

34,4

35,55

33,2

42,8

39

32,9

32,6

21,13

29,7

46,9

31,8

Waterstof carbonaat

mg/l

130

160

175

160

135

100

200

190

59,67

120

287,5

180

Chloride

mg/l

20

23

24,5

25

38,5

38

14

16

22,67

23

24,75

20

Sulfaat

mg/l

20

26

15

15

65,5

66

4,6

4,7

26

26

<0.5

<0.5

Ammonium

mg/l

0,08

<0,05

0,11

<0,05

0,23

<0,05

0,41

<0,05

0,05

<0,05

1,08

<0,05

Nitriet

mg/l <0,016 <0,016 <0,016 <0,016 <0,016 <0,016 <0,016 <0,016 <0,016 <0,016 <0,016 <0,016

Nitraat

mg/l

<0,5

<0,5

4,3

4,5

0,6

1,2

<0,5

1,5

0,5

0,7

<0,5

3,1

Ortho fosfaat

mg/l

0,79

<0,06

1,25

<0,06

0,56

<0,06

0,58

<0,06

0,81

0,15

0,94

<0,06

Silicium

mg/l

10

10

7,1

12

8,5

ug/l

<5

<5

<5

<5

<5

<5

<5

44,5

72,6

49

Aluminium

0,22

Kalium

mg/l

1,7

1,8

Magnesium

mg/l

3,78

3,89

Mangaan

mg/l

0,37

0,017

Natrium

mg/l

11,5

12,2

13,35

13,5

19,45

IJzer

mg/l

10,6

<0,02

8,65

<0,02

mmol/l

1,06

1,58

1,54

mg/l

2,4

1,7 <5

Kleur bij 455 nm

mg PtCo/l

54,6

0,26

mg/l

D.O.C.

56,8

<0,1

Calcium

Totale hardheid

36,3

Noordbargeres

55,5

16

0,17

10

51,45

1,9

1,9

3,9

4,1

1,1

1,1

1,3

1,4

1,7

1,4

4,15

4,13

6,7

6,85

5,23

5,52

3,13

3,26

7,43

5,01

0,53 <0,005

52,6

<0,1

54,2

0,27 <0,005

51,3

<0,1

0,22 <0,005

0,62 <0,005

19,8

10,2

10,5

13,2

13,1

17,35

14,9

14,85

<0,02

6,8

<0,02

15,8

<0,02

10,38

0,04

1,52

1,56

1,56

1,53

1,61

0,53

1,24

2,12

1,43

2,75

2

2,1

1,6

6,4

5

1,5

1,1

7,25

4,1

 

<5

<5

 

9

<5

66

12

0,29 <0,005

Bijlage 2: Overzicht van geconsolideerde werkmaatschappijen Naam

Vestigingsplaats

Deelname in %

Bètawater BV

Assen

100

VOF Anloo

Annen

37

VOF Hondsrug

Annen

50

IndoWater BV

Assen

100

Tirta Drenthe BV

Assen

100

Tirta Sulawesi BV

Assen

100

Tirta Maluka BV

Assen

100

Tirta Papua BV

Assen

100

PT Tirta Inti Drenthe BV

Manado

97,5

Ad Fontes BV

Assen

100

PT Ake Maluku Utara

Bandung

95

PT Inowa Prima Consult

Bandung

70

PT Dream Sukses Airindo

Ambon

58

PT War Besrendi

Biak

51

PT Tirta Remu

Sorong

51

PT Air Manado

Manado

51

PT Air Tomohon

Tomohon

51

PT Wedu Merauke

Merauke

51

PT Air Minum Baliem

Wamena

51

PT Tirta Numbay

Jayapura

51

PT Air Minahasa Selatan

Minahasa

51

67

68