Voortgang Scope 3 halfjaarrapportage 2015

Voortgang Scope 3 halfjaarrapportage 2015

20151019.Voortgang Scope 3 halfjaarrapportage 2015 Iv-Groep b.v.

20151019.Voortgang Scope 3 halfjaarrapportage 2015.docx

i

Opdrachtgever: Projectnummer opdrachtgever: Project: Voortgang Scope 3 eerste halfjaar 2015 Projectnummer: Betreft: Referentie:


Auteur(s): Gecontroleerd: Goedgekeurd: Geautoriseerd:

S. Badi F. Valk R. van Bodegraven / E. Vegt R. Spits

Datum: Revisie: Status: Aantal pagina's:

Oktober 2015 1.0 Definitief iii + 20


Paraaf: Paraaf: Paraaf: Paraaf:

ii

Inhoudsopgave 1

Reductiedoelstellingen scope 3

1

2

Voortgang ketenanalyse Composietbrug

2

3

Voortgang ketenanalyse energieopwekking door slibverwerking

4

4

Voortgang CO2-footprints bij opdrachtgevers

6

5

Voortgang duurzaamheid in projecten


19

iii

1

Reductiedoelstellingen scope 3 Scope 3 emissies of overige indirecte emissies zijn een gevolg van de activiteiten van het bedrijf, maar komen voort uit bronnen die geen eigendom van het bedrijf zijn noch beheerd worden door het bedrijf. In Scope 3 heeft Iv-Groep op basis van de twee ketenanalyses en de bij de opdrachtgevers opgevraagde project CO2-footprints een aantal reductiedoelstellingen vastgesteld. Daarnaast heeft Iv-Groep een algemene doelstelling m.b.t energie- en CO2-reductie in al haar projecten. 1. Ketenanalyse Composietbrug Iv-Groep wil in haar werkzaamheden de opdrachtgever zoveel mogelijk informeren en adviseren over en ondersteunen bij het behalen van CO2-emissiereductie in opdrachten. Afhankelijk van het verzoek en/of besluit van de opdrachtgever zullen we ons advies in projecten uitbreiden met aanvullende mogelijkheden om tot vermindering van de CO2-emissie binnen het integrale bouwproces te komen. We streven er naar om, vanuit een maatschappelijke verantwoording, duurzaamheid als criterium binnen het ontwerpproces mee te nemen. Hiervoor heeft Iv-Groep in de sector bruggen de doelstelling om in 2015 bij 25% van alle brugontwerpen de opdrachtgever te adviseren over de mogelijkheden voor CO2emissiereductie. Iv-Groep streeft ernaar om in de komende drie jaar dit uit breiden naar 50% van alle brugontwerpen. 2. Ketenanalyse Energieopwekking slibverwerking Iv-Groep beoogt 5% CO2 te reduceren in alle ontworpen slibverwerkingsinstallaties door middel van het toepassen van slibvergisting en slibverbranding ten opzichte van een basisvariant met enkel slibverbranding. 3. Iv-Groep vraagt CO2-footprints op bij haar opdrachtgevers voor projecten van Iv-Infra, Iv-Water en Iv-Bouw in de volgende sectoren:  Utiliteitsbouw  Vuil water  Waterbouw  Wegen  Woningbouw  Bruggen Vervolgens wordt advies gegeven aan de opdrachtgever over mogelijkheden in CO2-reductie op het project, het vervolg van het project of soortgelijke projecten. 4. Iv-Groep integreert duurzaamheid waar mogelijk in projecten Iv-Groep wil in 2015 in 7% van alle projecten van de divisies Iv-Infra, Iv-Water en Iv-Bouw duurzame adviezen geven, die leiden tot energie- of CO2-reductie.


1/20

2

Voortgang ketenanalyse Composietbrug Doelstelling Iv-Groep wil in haar werkzaamheden de opdrachtgever zoveel mogelijk informeren en adviseren over en ondersteunen bij het behalen van CO2-emissiereductie in opdrachten. Afhankelijk van het verzoek en/of besluit van de opdrachtgever zullen we ons advies in projecten uitbreiden met aanvullende mogelijkheden om tot vermindering van de CO2-emissie binnen het integrale bouwproces te komen. We streven er naar om, vanuit een maatschappelijke verantwoording, duurzaamheid als criterium binnen het ontwerpproces mee te nemen. Hiervoor heeft Iv-Groep in de sector bruggen de doelstelling om in 2015 bij 25% van alle brugontwerpen de opdrachtgever te adviseren over de mogelijkheden voor CO2-emissiereductie. Iv-Groep streeft ernaar om in de komende drie jaar dit uit breiden naar 50% van alle brugontwerpen. Wat is bereikt in het eerste halfjaar van 2015?  Op agenda bij meer projectoverleggen.  Vernieuwde ketenanalyse is gepresenteerd aan diverse projectleiders. Aan de hand van reviews van projectleiders is ketenanalyse verder verbeterd en opnieuw gepubliceerd.  Externe publicatie van vernieuwde ketenanalyse op website en social media.  Interne publicatie van vernieuwde ketenanalyse via intranet en digitale nieuwsbrief Iview.  Focus op energie- en CO2-reductie, gerelateerd aan maatregelen zoals genoemd in de ketenanalyse Composietbrug:  Vlietbrug Roosendaal. De gemeente was in eerste instantie overtuigd (door hun onderhoudsaannemer die tevens de inspecties uitvoerde) dat algehele sloop en vervanging noodzakelijk was. Na een inspectie door Iv-Infra en enkele herberekeningen bleek het grootste deel van de constructie goed op te knappen en in stand te houden. Het beweegbaar deel wordt opnieuw geconserveerd en de houten dekplanken worden vervangen door een gesloten vezel versterkt kunststof rijdek. De overige delen worden eveneens opgeknapt en blijven dus behouden.  Ooievaarsbrug Schiedam: De brug moet versmald worden vanwege een aangepaste wegindeling. Dit wordt gedaan door een nieuw beweegbaar deel te plaatsen op de oude betonnen onderbouw. Deze betonconstructie wordt constructief aangepast, maar zoveel mogelijk constructiedelen blijven behouden. Door de eisen, waar de opdrachtnemer aantoonbaar aan moet voldoen bij oplevering van het D&C contact, aan te passen, niet extreem streng te maken (dus geen ROK, niet de hoogste gevolgklasse) en onder andere met betononderzoek wordt dit mogelijk gemaakt. Door zoveel mogelijk van de betonnen onderbouw te handhaven is geen complete sloop en nieuwbouw van de onderbouw en is geen bouwkuip nodig bij de uitvoering van het werk. De betonconstructie kan zo nog minimaal 50 jaar in stand gehouden worden in plaats van vervangen door een nieuwe.  Groot Westerbuitenbrug Edam: het wegprofiel op de brug moet aangepast worden vanwege de verlegging van het fietspad. Dit kan door het beweegbaar deel te vervangen, maar ook door constructieve aanpassingen aan het val te doen. Aan de hand van een variantenstudie en herberekeningen is aangetoond dat met enkele constructieve aanpassingen het bestaande val aangepast kan worden en dus niet vervangen hoeft te worden.  Overgaagbrug Midden Delfland: de Overgaagbrug is ooit ontworpen rekening houdend met een eventuele verbreding van de weg over de brug. Echter in deze berekeningen uit 2001


2/20

blijken diverse belangrijke fouten te zitten waardoor het val en de aandrijving niet geschikt blijken voor de uitbreiding. Vervanging van het val zou leiden tot een zwaarder val vanwege de nu geldende strengere normen, maar ook vanwege de fouten in het oorspronkelijk ontwerp. Dit zou ertoe leiden dat ook de heftorens, de aandrijving, de elektrotechnische installatie en de onderbouw vervangen moeten worden. Door een slimme combinatie van een vezelversterkt dek welke in verkeersbelaste toestand op het beton afdraagt en een stalen draagframe die de brug kan heffen wordt het nieuwe beweegbaar deel lichter dan het huidige. Hierdoor neemt ook de belasting op de aandrijving af. Door het aanpassen van de onbalans wordt de belasting op de aandrijving nog verder gereduceerd en kan de aandrijving ook op een veilige wijze in stand gehouden worden.


3/20

3

Voortgang ketenanalyse energieopwekking door slibverwerking Doelstelling Iv-Groep beoogt 5% CO2-emissie te reduceren in alle ontworpen slibverwerkingsinstallaties door middel van het toepassen van slibvergisting en slibverbranding ten opzichte van een basisvariant met enkel slibverbranding. Wat is bereikt in het eerste halfjaar van 2015?  Ketenanalyse is kritisch bekeken en aangepast aan werkelijke situatie.  Publiceren intern en extern over ketenanalyse.  In 2015 is één project van Iv-Water in aanmerking gekomen voor bovenstaande CO2reductiedoelstelling. Hieronder is een korte omschrijving van het project gegeven en is het behaalde resultaat op de CO2-emissiereductie gegeven. Naam project: Planonderbouwing rwzi Schelluinen Opdrachtgever: Waterschap Rivierenland Projectleider: Ronny Faasen Omschrijving project: Waterschap Rivierenland is voornemens om een centrale slibverwerkingsinstallatie te realiseren op het terrein van de bestaande rioolwaterzuiveringsrinrichting (rwzi) Schelluinen. Doelstelling is om het slib vanuit het westelijk deel van het verzoringsgebied (Alblasserwaard en Vijfheerenlanden) en het slib vanuit het gebied van Land van Heusden en Altena centraal te vergisten en te ontwateren, waarna het wordt afgevoerd naar de slibverbrandingsinstallatie. Door deze centrale verwerking worden verhoging van de duurzaamheid, kostenbesparingen en efficiëntievoordelen beoogd. Iv-Water heeft een voorontwerp gemaakt voor een centrale slibgistingsinstallatie op de rwzi Schelluinen. Deze beoogde centrale slibgistingsinstallatie is voorzien in een gebied waarin de laatste jaren diverse infrastructurele uitbreidingen zijn gerealiseerd. Vanuit de maatschappij wordt steeds nadrukkelijker aangestuurd op het verduurzamen van bedrijfsprocessen. Als onderdeel van het project is dan ook het totale effect van de nieuwe installaties op de omgeving/maatschappij inzichtelijk gemaakt. Hiervoor heeft Iv-Water onder andere het duurzaamheidsaspect van de slibverwerkingsketen bepaald middels een CO2-ketenanalyse. Duurzaamheid is hierin uitgedrukt als de uitstoot van broeikasgassen bij de verwerking van het slib in alle ketenstappen. Deze duurzaamheidsanalyse is uitgevoerd voor de volgende drie scenario’s: 1. huidige situatie (referentie); 2. centrale slibontwatering rwzi Schelluinen; 3. centrale slibgisting rwzi Schelluinen. Behaalde reductie CO2-emissie binnen het project: In tabel 1 is een overzicht gegeven van de broeikasgasemissie ten gevolge van de verwerking van 1 ton slib drogestof in de slibverwerkingsketen van elk van de drie varianten. Uit deze resultaten blijkt dat met centrale slibgisting de laagste broeikasgasemissie in de gehele slibverwerkingsketen


4/20

wordt bereikt. In vergelijking met zowel de huidige situatie als de variant met centrale ontwatering, resulteert de variant met centrale slibgisting in een reductie van circa 36% op de uitstoot van broeikasgassen. Hiermee wordt ruimschoots voldaan aan de CO 2-reductiedoelstelling van IvGroep. Voor een uitgebreide beschrijving van de slibketenanalyse wordt verwezen naar bijlage M van het rapport wapa110180-06001 Planonderbouwing RWZI Schelluinen. Dit rapport is op verzoek beschikbaar.

Ketenstap

Eenheid

Referentie (huidige situatie)

Centrale slibontwater ing

Centrale slibvergist ing

Voorverwerking

kg CO2eq.

0,9

2,0

1,4

- slibindikking op rwzi's Transport

0,90 kg CO2eq.

17,9

- transport van ingedikt slib naar ontwateringslocatie Slibverwerking - voorontwatering - TDH-voorbehandeling - gisting - ontwatering - biogasverwerking - rejectiewater behandeling Transport

19,45 0 0 34,32 -194,7

2,77

22,44

6,53 16,3

Verschil t.o.v. referentie

-118,5

15,2 16,27

419,2

7,3

15,22

419,9 419,16

kg CO2eq. kg CO2eq. %

33,14

n.v.t. n.v.t. n.v.t. 41,32 n.v.t.

- drogen + verbranden Totale CO2-footprint slibketen

25,98

n.v.t. n.v.t. n.v.t. 40,38

kg CO2eq.

33,1

44,1

n.v.t.

kg CO2eq.

1,44

46,9

- transport van ontwaterd slib naar eindverwerking Slibeindverwerking

26,0 17,89

kg CO2eq.

1,99

501

399,0

419,93 507

0

7,28

399,02 322

+6

-179

1,2%

-35,7%

Tabel 1: Resultaten CO2-slibketenanalyse


5/20

4

Voortgang CO2-footprints bij opdrachtgevers Iv-Groep vraagt CO2-footprints op bij haar opdrachtgevers voor projecten van Iv-Infra, Iv-Water en Iv-Bouw in de volgende sectoren: • Utiliteitsbouw • Vuil water • Waterbouw • Wegen • Woningbouw • Bruggen Vervolgens wordt advies gegeven aan de opdrachtgever over mogelijkheden in CO 2-reductie op het project, het vervolg van het project of soortgelijke projecten. Wat is bereikt in het eerste halfjaar van 2015? Van de volgende vier categorieën is de CO2-footprint van een project aangevraagd en ontvangen van de betreffende opdrachtgever: • Utiliteitsbouw • Vuil water • Waterbouw • Wegen


6/20

4.1

Project categorie Utiliteitsbouw: Zorgcentrum Lorentzhof In opdracht van Libertas Leiden, in combinatie met woningbouwvereniging Ons Doel, heeft IvBouw het installatie-advies verzorgd voor de renovatie van Zorgcentrum Lorentzhof in Leiden. Aanvankelijk voorzag een groot opgezet stedenbouwkundig plan in nieuwbouw van de bestaande Lorentzhof op een andere locatie. Door de huidige economische situatie en wijzigingen in de zorg bleek nieuwbouw financieel niet haalbaar. Vanwege de minimale verdiepingshoogte en de beperkt beschikbare schachtruimte heeft Iv-Bouw geadviseerd een CO2-gestuurd klimatiseringssysteem voor verwarming, koeling en ventilatie aan te brengen, die grotendeels aan de gevels is gepositioneerd. Het systeem is gedeeltelijk uitgevoerd met warmteterugwinning. Voor project Zorgcentrum Lorentzhof heeft Iv-Bouw 2 varianten klimaatinstallaties met elkaar vergeleken en voorgelegd aan de klant. De basisoptie voor opwekking van warmte is een gasgestookte CV-ketel en voor koeling een traditionele koelmachine. Dit is ook zo opgenomen in het bestek. Als alternatief hebben wij een berekening gemaakt waar gebruik gemaakt wordt van Warmte- en Koude Opslag in de bodem met open bronnen. Omdat een WKO qua warmte- en koude energieonttrekking vrijwel gelijk moet zijn is een regeneratievoorziening bedacht met gebruikmaking van (zomer)warmte uit oppervlaktewater (de singel in Leiden). Het water warmt in de zomer door zon op en daar kan warmte uit onttrokken worden. Er is namelijk meer warmte- dan koudevraag.


7/20

Iv-Bouw BV Trapezium 322 3364 DL Sliedrecht

Project: WKO zorgcentrum Lorentzhof Leiden Project nr.: BOAL140123 Datum: 25 september 2015

Telefoon +31 (0)88 943 35 00 Fax +31 (0)88 943 35 01

Auteur: ing. M. Flikkema rea Onderwerp: Haalbaarheidsstudie Referentie: BOAL140123.WKO.BR.08.0005.C

www.iv-bouw.nl

Overzicht resultaten haalbaarheidstudie Energieconcept

Total Cost Ownership

CO2-uitstoot

Energieverbruik

1

Conventioneel CV-ketels + CKM (E.B.)

121.630 €/a

195.121 kg/a

1.237.082 kWh/a

2

WKO + warmtepompen + cv-ketels (O.S.)

121.375 €/a

71.740 kg/a

670.269 kWh/a

Overzicht resultaten haalbaarheidstudie 1.400.000

1.200.000

1.000.000

800.000

600.000

400.000

200.000

0 1

TCO

2

CO2-uitstoot

Energieverbruik

Verklaring afkortingen: O.S.

Outsourcing

E.B.

Eigen bebeheer


8/20

Iv-Bouw BV Trapezium 322 3364 DL Sliedrecht Telefoon +31 (0)88 943 35 00 Fax +31 (0)88 943 35 01

www.iv-bouw.nl

Project: WKO zorgcentrum Lorentzhof Leiden Project nr.: BOAL140123 Datum: 25 september 2015 Auteur: ing. M. Flikkema rea Onderwerp: Haalbaarheidsstudie Referentie: BOAL140123.WKO.BR.08.0005.C

Conventioneel CV-ketels + CKM (E.B.) Uitgangspunten Klimaatinstallatie Warmtebehoefte Koudebehoefte Gasgebruik koken Warmtelevering CV-ketels Koudelevering compressie koelmachine Rendement CV-ketels Rendement installatie Energiewaarde Gronings aardgas EER compressie koelmachine Energietarieven Gas tarief Gasmeter vastrecht 58 m3 Elektra (all-in) duurzaam Energie (E) Elektriciteitsgebruik overig (licht en ventilatie) CO2 uitstoot Elektriciteitleveringskosten (E) Energiebalans koude Elektriciteitsgebruik Productie koude met elektrische CKM CO2 uitstoot Elektriciteitleveringskosten (E) Energiebalans warmte Gasgebruik CV-ketels voor verwarming Koken op gas CO2 uitstoot Gasleveringskosten (E) Energieconcept 1 (Totaal) Totaal energiekosten (E) Totaal energiegebruik Onderhoud (O) Onderhoud verwarmingsketels Onderhoud compressie koelmachine Onderhoud totaal (O) Gemiddelde financieringskosten (F) Energieconcept 1 Levensduur Interne rentevoet Annuïteitenfactor Totaal investering Subsidie Totaal Gemiddelde jaarlijkse financieringskosten (F) Totaal Total Cost of Ownership=O+E+F CO2 uitstoot


905.833 kWh th/a 75.278 kWh th/a 1.800 100 100 93 98 35,17 3,0

m 3/a % % % % 3 MJ/m -

0,6500 €/m 3 3.132 €/a 0,1050 €/kWh 200.000 kWh e/a 9.600 kg/a 21.000 €/a

25.605 kWh e/a 1.229 kg/a 2.688 €/a

101.735 m 3/a 3

1.800 m /a 184.292 kg/a 70.430 €/a 94.118 €/a 4.453.495 MJ/a 2.925 €/a 3.975 €/a 6.900 €/a

30 3,00 19,60 404.000 0 404.000 20.612

a % € € € €/a

121.630 €/a 195.121 kg/a

9/20

Iv-Bouw BV Trapezium 322 3364 DL Sliedrecht Telefoon +31 (0)88 943 35 00 Fax +31 (0)88 943 35 01

www.iv-bouw.nl

Project: WKO zorgcentrum Lorentzhof Leiden Project nr.: BOAL140123 Datum: 25 september 2015 Auteur: ing. M. Flikkema rea Onderwerp: Haalbaarheidsstudie Referentie: BOAL140123.WKO.BR.08.0005.C

WKO + warmtepompen + cv-ketels (O.S.) Uitgangspunten Klimaatinstallatie Warmtebehoefte Koudebehoefte

905.833 kWh th/a 75.278 kWh th/a 3

Gasgebruik koken Warmtelevering WKO met WP Warmtelevering CV-ketels COP warmtelevering WP COP warmte met bronnen WKO Rendement CV-ketels Rendement installatie

1.800 70 30 4,5 22,0 93 98

m /a % % % %

Energiewaarde Gronings aardgas Koudelevering Bronnen WKO 150 kW EER koude met bronnen WKO Energietarieven

35,17 MJ/m 100 % 35,0 -

3

3

€/m €/kWh €/GJ €/a €/GJ €/a

Gas tarief (all-in) Elektra (all-in) groene stroom Warmte tarief Vastrecht WKO warmte Koude tarief Vastrecht WKO koude Energie (E)

0,5825 0,1107 18,7100 21.250 12,5000 9.000

Elektriciteitsgebruik overig (licht en ventilatie) CO2 uitstoot Elektriciteitleveringskosten (E) Energiebalans koude Elektriciteitsgebruik koudelevering Transportpompen WKO

200.000 kWh e/a 9.600 kg/a 22.140 €/a

CO2 uitstoot Koudeleveringskosten (E) Energiebalans warmte Elektriciteitsgebruik warmtelevering Transportpompen WKO Warmtepomp WKO CO2 uitstoot Warmteleveringskosten (E) Gasgebruik warmtelevering Koken op gas Bijverwarmen met gas CO2 uitstoot Gasleveringskosten koken(E) Energieconcept 2 (Totaal) Totaal energiekosten (E) Totaal energiegebruik Onderhoud (O) Onderhoud totaal (O) Gemiddelde financieringskosten (F) Energieconcept 2 Levensduur Interne rentevoet groenfonds Annuïteitenfactor Totaal investering Subsidie Totaal Gemiddelde jaarlijkse financieringskosten (F) Totaal Total Cost of Ownership=O+E+F CO2 uitstoot


2.195 kWh e 99 kg/a 12.388 €/a

29.410 kWh e 143.783 kWh e 8.313 kg/a 83.508 €/a 1.800 m 3/a 28.384 m 3/a 53.728 kg/a 1.049 €/a 119.084 €/a 2.412.968 MJ/a 0 €/a

30 1,50 24,02 55.000 0 55.000 2.290

a % € € € €/a

121.375 €/a 71.740 kg/a

10/20

Iv-Bouw BV Trapezium 322

Project: WKO zorgcentrum Lorentzhof Leiden Project nr.: BOAL140123

3364 DL Sliedrecht

Datum: 25 september 2015

Telefoon +31 (0)88 943 35 00 Fax +31 (0)88 943 35 01

www.iv-bouw.nl Aantal

Auteur: ing. M. Flikkema rea Onderwerp: Haalbaarheidsstudie Referentie: BOAL140123.WKO.BR.08.0005.C

Eenheid Omschrijving installatiedeel Component

Energieconcept 1: Conventioneel CV-ketels + CKM (E.B.) Warmte opwekking 6500 m2 CV-ketels verwarming 6500 m2 Hoofdverdeling warmte 1 post Ketelvervanging na 20 jaar

5300 m2 5300 m2 1 post

Koude opwekking Compressie koelmachine Hoofdverdeling koude Koelmachinevervanging na 20 jaar

Uitvoering Omvang

Investering per Eenheid [€]

Eind bedrag (afgerond) [€]

500 kW

15,00 5,00 87.500,00

97.500,00 32.500,00 87.500,00

140 kW

16,00 4,00 80.500,00

84.800,00 21.200,00 80.500,00

TOTAAL

404.000,00

€

404.000,00

Energieconcept 2: WKO + warmtepompen + cv-ketels (O.S.)

1 post

Warmte en koude levering energiebedrijf Eigen bijdrage aansluitkosten

1 post

Aanpassing convectoren Vergroten convectoren hoekvertrekken i.v.m. LTV

is inclusief

-

-

1 post

Aanpassing LBK Vergroten koelbatterij i.v.m. hoogtemperatuur koelen is inclusief

-

-

1 post

Advieskosten

50.000,00

50.000,00

5.000,00

5.000,00

TOTAAL

55.000,00

€


55.000,00

11/20

4.2

Project categorie Vuil water: Fijnzeefinstallatie Aarle-Rixtel Als gevolg van autonome groei en ontwikkeling van industrieën in de regio van Aarle-Rixtel is de verwachting dat de belasting van de zuiveringsinstallatie de komende jaren dusdanig zal toenemen dat de ontwerpbelasting wordt overschreden en daarmee niet aan de gestelde lozingseisen voldaan kan blijven worden. Daarnaast is de wens vanuit het watersysteem om de zuiveringsprestatie van de rwzi verder te verhogen. Doelstelling hierbij is het bereiken van de KRW-doelstellingen voor het betreffende stroomgebied. In het kader van deze vraagstelling heeft Iv-Water een variantenstudie uitgevoerd (project wapa120205). De variantenstudie is uitgevoerd op basis van TCO. Van de drie best scorende varianten is aanvullend de CO2-emissie bepaald. Varianten De drie best scorende varianten zijn: C3: Saneren interne stroom + zandfilter C4: saneren interne stroom + traditionele uitbreiding D1: fijnzeefinstallatie + saneren interne stroom + P-stripper Bij de verdere uitwerking/beoordeling van deze varianten is bepaald dat bij variant D1 een Pstripper niet benodigd is. De biologie, in samenhang met een beperkte chemicaliëndosering, heeft voldoende capaciteit om de gewenste fosfaatverwijdering te realiseren. Bij variant D1 wordt cellulose teruggewonnen uit het afvalwater. Op basis van pilot-proeven wordt een totale productie van zeefgoed verwacht van 2.880 ton droge stof per jaar. Het cellulosegehalte hierin is ca. 55%. De opwerking van deze cellulose naar een bruikbaar product is thans nog volop in ontwikkeling. CO2-emissie De CO2-emissie van de drie varianten is bepaald op basis van onderstaande aspecten:  Energieverbruik waterlijn  Energieverbruik sliblijn  Slibtransport  Slibverwerking  Hulpstoffen (chemicaliën). Het resultaat ervan is weergegeven in figuur 1.


12/20

CO2-emissie rwzi Aarle-Rixtel CO2-emissie (ton CO2/jr)

4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 C3

C4

D1

variant energieverbruik waterlijn

energieverbruik sliblijn

slibverwerking

hulpstoffen

slibtransport

Figuur 1: CO2-emissie varianten. Uit figuur 1 blijkt dat de CO2-emissie voor variant D1 (fijnzeefinstallatie) het laagst is. Ten opzichte van de andere varianten is deze ca. 30% lager. Opgemerkt dient te worden dat in deze variant een waardevolle reststroom (cellulose) ontstaat welke na opwaardering nuttig kan worden hergebruikt. In tabel 2 is een omrekening gegeven naar een bosareaal.


13/20

Parameter

Eenheid

berekende reductie CO2emissie CO2-equivalent

ton CO2/jaar

Waarde Directe CO2Terugwinning reductie cellulose 1.247 20

zeefgoedproductie cellulosegehalte celluloseproductie volume hout (nat)

kg CO2eq/jaar/boom ton zeefgoed/jaar % ton cellulose/jaar 3 m

aantal bomen bomendichtheid bosareaal

n bomen/ha ha

62.369 500 125

totaal bosareaal

ha

132

2.880 55 1.584 5.760 3.840 500 8

Tabel 2: “Milieuwinst” uitgedrukt als bosareaal.

Conclusie Met de introductie van de fijnzeven als voorbehandeling van het influent wordt een directe milieuwinst behaald van 1.247 ton CO2/jaar. Dit is representatief voor een bos met een oppervlakte van 125 ha. Middels de fijnzeeftechnologie wordt een hoeveelheid cellulose teruggewonnen uit het rioolwater welke representatief is voor een bos met een oppervlakte van 8 ha. De opwerking van het zeefgoed is thans nog volop in ontwikkeling. Het materiaal kan bijvoorbeeld verwerkt worden in een gistingsinstallatie. Hierin wordt de cellulose afgebroken en omgezet in biogas. Dit lijkt een minder duurzame verwerkingsmethode omdat hiermee een waardevolle grondstof wordt vernietigd. Meer duurzaam lijkt het hergebruik van het materiaal in bijvoorbeeld verpakkingsmateriaal of verwerking tot bioplastics. De toepasbaarheid van deze technologieën wordt thans onderzocht. Hiervan is dan ook nog geen over-all CO2-balans op te stellen.


14/20

4.3

Project categorie Waterbouw: Wilhelminasluis In opdracht van Heijmans is Iv-Infra betrokken geweest bij het ontwerp van de Wilhelminasluis te Andel. Dit project had al een duurzaam karakter door de isolatie van het wachtershuis, maar door de keuze voor composieten sluisdeuren is de CO2-footprint van de sluis helemaal laag geworden. De Wilhelminasluis heeft een hoog verval (8 m), de deur moet dus grote krachten weerstaan. Het alternatief voor composiet was naar alle waarschijnlijkheid staal geweest. Naar schatting een stalen deur van rond de 50.000 kg. De composieten deur wordt geleverd door FiberCore, een Nederlands bedrijf uit Rotterdam. Dus ook het transport van de deuren is beperkt. De composieten deur is gemaakt van InfraCore inside, een composiet met als voornaamste componenten Vezels, Polyesters en schuimkernen van Polyurethaan. De deur van de Wilhelminasluis weegt 32.473 kg. Zowel voor staal als voor composiet wordt het overgrote deel van de CO 2 uitstoot gegenereerd tijdens de extractie en productie. In de tabellen 1 en 2 hebben we de hoeveelheid uitgestoten CO2 per geproduceerde kg weergegeven.

Materiaal

Gewichtspercentage

kg CO2 / kg geproduceerd

Staal

100%

1,8 kg CO2/kg

Tabel 1: CO2-uitstoot staal. Gemiddelde waarde volgens de World steel organisation http://www.worldsteel.org/publications/position-papers/Steel-s-contribution-to-a-low-carbon-future.html

Materiaal

Gewichtspercentage

kg CO2 / kg geproduceerd

Glasvezel Polyester Polyurethaan

60% 35% 5%

Composiet

100%

1,33 kg CO2/kg 2,3 kg CO2/kg 4,31 kg CO2/kg (0,60*1,33)+(0,35*2,3)+(0,05*4,31)= 1,82 kg CO2/kg

Tabel 2: CO2-uitstoot productie composiet. Data afkomstig uit de analyse van de Iv-Groep naar de Ketenanalyse van een composietburg.

In tabel 1 en 2 is te zien dat de productie van 1 kg composiet iets meer CO2-uitstoot dan de productie van 1 kg staal. Maar met composiet kan dezelfde sterkte bereikt worden met 17.527 kg minder materiaal, wat dus uiteindelijk een reductie van CO2-uitstoot met zich mee brengt van: 1,8 * 17.527 = 31.549 kg CO2 Minder zware deuren is dus uiteindelijk wat de CO2 winst oplevert. Dit zorgt ook voor gemak tijdens de aanleg en minder slijtage van de scharnieren, waardoor indirect ook nog CO 2 bespaard wordt. De Iv-groep blijft graag vooruitstrevend op het gebied van sluisontwerp. Recentelijk heeft een afstudeerder van de TU Eindhoven, Javad Alizedah, daarom een onderzoek gedaan naar de voor en nadelen van het gebruik van verschillende materialen (hout, beton, staal en composiet) voor sluisdeuren. Het betreft hier het interviewen van experts (AHP-methode) van verschillende


15/20

ontwerpdisciplines binnen Iv. Duurzaamheid was niet het enige onderwerp, ook veiligheid, onderhoudbaarheid, beschikbaarheid en de life cycle cost van sluisdeuren kwam aan bod. Iv probeert hiermee een meer integraal ontwerpproces te creëren, het bundelen van kennis van verschillende disciplines. Hierdoor hopen we onze klanten een beter (en duurzamer) ontwerp te kunnen leveren.


16/20

4.4

Project categorie Wegen: SAA A1-A6 Spoorbrug Muiderberg

Bij het project SAAone worden de bestaande rijkswegen A1, A6, A9 en A10 verbreed. Het deelproject SAA A1/A6 omvat de verbreding van het traject tussen Diemen en Almere en heeft betrekking op gedeelten van de rijkswegen A1, A6 en A9 en het onderliggend wegennet. Ten behoeve van een gestructureerd ontwerpproces van SAAone is het project opgedeeld in losse objecten. Iv-Infra was onder andere verantwoordelijk voor het ontwerp van het speciale kunstwerk K050. Het kunstwerk betreft een stalen boogbrug die de A1 overspant zonder tussensteunpunten en die het bestaande spoorkunstwerk zal vervangen. Gedurende de totstandkoming van het ontwerp, dat grotendeels door ProRail is voorgeschreven, is daarom op reguliere basis overleg gepleegd met ProRail over tal van technische ontwerpaspecten. Ontwerpdoelstellingen en CO2-besparing Een van de belangrijke doelstellingen is geweest om de spoorbrug zo rank en slank mogelijk te realiseren. Met deze ambitie en andere randvoorwaarden zoals transporteerbaarheid is door het ontwerpteam van Iv-infra het advies tot stand gekomen in de richting van de opdrachtgever om de spoorbrug te gaan realiseren in het staalsoort S460. Bij behoud van vormgeving van de boog en de hoofdligger, zoals deze bepaald zijn voor staalsoort S460, zullen de platen bij toepassing van staalsoort S355 ongeveer 30% in dikte toenemen. Dit resulteert voor het ontwerp van de brug in een massatoename van ca. 1400 ton, waarmee de kritische grens voor het transportgewicht wordt overschreden. Geconcludeerd kan worden dat de keuze tot het toepassen van S460 bepalend is geweest voor de haalbaarheid van de ambities en de enorme besparing op het staalgebruik wanneer S355 was toegepast. De reductie in staalgebruik zorgt ook voor een grote reductie in CO2-uitstoot, aangezien staal een CO2 intensieve productie heeft. Om precies te zijn een besparing van: 1

1400 ton * 1,09 ton CO2 / ton staal = 1526 ton CO2-uitstoot Het staal is afkomstig uit Europa, geleverd door VBSC. Daar in andere gevallen nog weleens voor staal uit Azië wordt gekozen kan dit ook beschouwd worden als een beslissing die CO 2 bespaard heeft. Naast directe materiaal besparing door het gebruik van S460 is er nog een belangrijke besparing op de CO2 voetprint gerealiseerd. Door het gereduceerde gewicht van de brug, was een tijdelijk niet nodig. De stalen brug kon met de huidige afmetingen en gereduceerde massa plaatselijk worden geassembleerd en uiteindelijk in één trein vrij weekend worden ingeschoven. De variant 3 studie naar de bypass beschreef onder andere zand transport van 185 000 m over tenminste 20 km, dit zou worden gebruikt voor de aanleg van een terp. Dit zand zou naderhand ook weer

1

CO2-uitstoot bij de productie van staal. Bron: Ontwerprichtingen duurzame portalen, TNO, 18 februari 2011


17/20

weggehaald moeten worden. Doordat dit zand transport nu niet heeft hoeven plaatsvinden is er minder CO2 uitgestoot.

Hoeveelheid zand

Afstand

Aanvoeren

185 000 m

3

20 km

Weghalen

185 000 m

3

20 km

2

CO2-uitstoot 3 per m per km 3 0,075 kg / ( m * km ) 3 0,075 kg / ( m * km ) Totaal:

Totaal 277,5 ton CO2 277,5 ton CO2 555 ton CO2

Het lijkt of de simpele keuze voor een staalsoort deze grote hoeveelheid CO 2-uitstoot heeft bespaard, maar in werkelijkheid gaan hier vele berekeningen aan vooraf. De ingenieurs van Iv-infra rekenen na of de geëiste sterktes gegarandeerd worden, en ook denken ze mee in de logistiek voorziening. Uiteindelijk kan dit leiden tot één belangrijk ontwerpadvies wat in totaal (direct en indirect) 2081 ton CO2 bespaart.

2

CO2-uitstoot bij het transport van zand over de weg. Bron: Advies iedere rijs een prijs, V&WRaad, 2008


18/20

5

Voortgang duurzaamheid in projecten Iv-Groep integreert duurzaamheid waar mogelijk in projecten. Iv-Groep had als doelstelling om in 2015 in 7% van alle projecten van de divisies Iv-Infra, Iv-Water en Iv-Bouw duurzame adviezen te geven, die leiden tot energie- of CO2-reductie. Halverwege het jaar 2015 is geïnventariseerd bij hoeveel procent van de projecten duurzame adviezen zijn gegeven. Het percentage duurzame projecten over de eerste helft van 2015 was: 7,9%. In 2014 was dit nog maar 4,8%. Deze stijging heeft meerdere oorzaken. Allereerst is er meer draagvlak bij projectleiders om het gezamenlijk te bereiken doel van verduurzaming binnen projecten en de daadwerkelijk uitvoering hiervan te verwezenlijken. Tevens is duurzaamheid onderdeel geworden van de agenda tijdens divisie- en projectleidersoverleggen. Bovendien wordt er op diverse andere manier aandacht besteed aan het bewustmaken van onze projectleiders. Het enthousiasme en de creativiteit van de projectleiders bleek enorm te zijn toegenomen. Door het delen en verspreiden van kennis op het gebied van energie- en CO2-reductie is het te verwachten dat de komende jaren het aantal projecten waarbij duurzaamheid centraal staat zal toenemen.


19/20

Iv-Groep b.v. Noordhoek 37 3351 LD Papendrecht Postbus 1155 3350 CD Papendrecht Nederland Telefoon +31 88 943 3000 Fax +31 88 943 3001 www.iv-groep.nl


20/20

Voortgang Scope 3 halfjaarrapportage 2015

Recommend Documents