Voorscholingstraject: visie op leren
Sessie 2
Dagindeling
• • •
•
Visie op leren: uiteenzetting Inoefenen m.b.t. visie op leren Opdracht: – Uitwisseling praktijkvoorbeelden in functie van nieuw leerplan (reeds vertrouwde doelstellingen) – Huiswerk
Opdracht: – Brainstorm rond ontwerpen in functie van nieuw leerplan (nieuwe doelstellingen)
26-6-2012
2
“competentieontwikkelend leren”
•
Begrip bestaat uit 2 belangrijke elementen: – ‘competentie’
- ‘ontwikkeling’
26-6-2012
3
Competentieontwikkelend leren
•
•
Een competentie is handelen, als combinatie van kennis, vaardigheden en attitudes, in een bepaalde context. Ontwikkelen = groeien in kunde = leren = komen tot het beheersen van…
26-6-2012
4
Competentieontwikkelend leren
•
Belangrijke pijlers zijn: – groei – leren in samenhang
•
Vooronderstelt een positief dynamische visie op leren (= fundament).
26-6-2012
5
“Groei”: schematisch
leerplandoelstellingen
26-6-2012
1ste leerjaar
2de leerjaar
leerplandoelstellingen
Derde graad 3de leerjaar
leerplandoelstellingen
Competenties
2de leerjaar
Derde graad
Algemene doelen
1ste leerjaar
Algemene doelen
Tweede graad
6
Pedagogisch-didactisch
•
Dit betekent dat je als lerarenteam bij de ontwikkeling van leeractiviteiten: - rekening houdt met volgende stappen:
26-6-2012
7
Stappen Competenties Algemene doelen Leerplandoelstellingen Handelingen Criteria 26-6-2012
8
Pedagogisch -didactisch
•
Dit betekent dat je als lerarenteam bij de ontwikkeling van leeractiviteiten rekening houdt met: – de beginsituatie van de leerling (plaats op de leerlijn)
26-6-2012
9
“leren in samenhang”
•
•
De vroegere indeling in “vakken” leert dat leerlingen weinig samenhang ervaren tussen de verschillende vakken (probleem van transfer) onderling en tussen het geleerde en situaties in het dagelijkse leven. Wanneer het ontwikkelen van competenties een uitgangspunt is, moeten we leerlingen in concrete situaties de samenhang tussen de verschillende leerlijnen (algemene doelstellingen/leerplandoelstellingen) laten ervaren.
26-6-2012
10
Positief dynamische visie op leren
•
Leren ≠ studeren – Leren is komen tot het beheersen van….
26-6-2012
11
Positief dynamische visie
•
Leren = natuurlijk – Een mens leert en wil leren van jongs af aan…. – Een mens leert uit zijn fouten en mag fouten maken – ….
26-6-2012
12
26-6-2012
13
Positief dynamische visie
•
Leren = actief – Belang van ‘handelen’!
26-6-2012
14
Als je kinderen de klok wilt leren, moet je een saaie rekenles geven….
Positief dynamische visie
•
Leren = procesgericht en duurzaam – Handelen/gedrag staat centraal
Kennis/vaardigheden en attitudes - Belang van inoefenen ( doelstellingen komen meermaals aan bod binnen verschillende leersituaties) - Belang van begeleiden, observeren en feedback: je kan dit nog niet, we zullen het samen leren 26-6-2012
16
Positief dynamische visie
•
FASEN IN HET LEREN: ONBEWUST ONBEKWAAM BEWUST ONBEKWAAM ONBEWUST BEKWAAM BEWUST BEKWAAM
26-6-2012
17
Positief dynamische visie
•
Leren = aangenaam – Belang om aandacht te besteden aan verschillende leerstijlen,… – Aandacht voor variatie: verschillende werkvormen,… – Aandacht voor een veilige leeromgeving
26-6-2012
18
Wat met motivatie van leerlingen?
•
Motivatie = de psychische energie die kracht levert tot het stellen van gedrag(ingen) = factor van de emotionele intelligentie
•
Leermotivatie = de psychische energie die kracht levert tot het stellen van leergedrag(ingen) = factor van de emotionele leercompetentie
26-6-2012
19
Beïnvloedende factoren
26-6-2012
20
Evalueren
•
Evaluatiewetten: – Leergedrag wordt geconditioneerd door evaluatiegedrag (= evaluatie als leerinstrument) – Evaluatie heeft maar bestaansrecht als het meer is dan een kwaliteitstest van het product
26-6-2012
21
Evalueren
•
Evalueren: – Begeleiden van leerproces – Beoordelen
26-6-2012
22
Evalueren = begeleiden van leerproces
•
Leerproces en competentieontwikkeling van leerlingen begeleiden: leerlingen informeren over het eigen leerproces om dit zo nodig bij te sturen: – Belang van criteria: criteria sturen het leren van de leerling, hulpmiddel voor geven van feedback,… – (zelf)reflectie – Feedback – …
26-6-2012
23
Evalueren = begeleiden van leerproces
•
Evaluatie geeft leerling volgende info in functie van zijn leerproces: – – – – –
26-6-2012
Waar sta je? Welke doelen heb je bereikt? Welke doelen heb je nog niet bereikt? Welke doelen heb je al +/- bereikt? Wat zijn je werkpunten om het beoogde competentieniveau te bereiken?
24
Evalueren = beoordelen
•
Uitspreken van een (eind)oordeel? – Op (een) bepaald(e) ogenblik(ken) moet je oordelen of het competentieniveau dat de leerling heeft bereikt voldoende is om te slagen. – Groei is moeilijk weer te geven in punten
26-6-2012
25
Wat wanneer het moeilijk loopt met de motivatie van lln?
• •
• •
Belang van een veilige leeromgeving Werken aan beïnvloedende factoren (waar we een invloed op hebben, tenminste…) Belang van succeservaringen Rekening houden met:
26-6-2012
26
… en gewoontes
4
3 2 1 ---------------
26-6-2012
++++++++++
27
Samenvattende schema’s
• •
We werken nu een voorbeeld uit aan de hand van een aantal samenvattende schema’s. Deze schema’s zijn een hulpmiddel voor de uitwerking van leeractiviteiten in het kader van het nieuwe leerplan.
26-6-2012
28
Stappen Competenties Algemene doelen Leerplandoelstellingen Handelingen Criteria 26-6-2012
29
Voorbeeld:
• •
Competentie: n.v.t. (op niveau 3de graad) Algemene doelstelling(en)
•
Leerplandoelstellingen:
– Kwaliteitsbewust handelen – Zorg dragen voor linnen – In groep werken
26-6-2012
– Op basis van een werkmodel, wasgoed strijken met verschillende types van strijkijzers, rekening houdend met factoren van het reinigingssysteem – Wasgoed kastklaar maken – Bij de uitvoering van een taak ergonomisch werken, methodisch werken – Eenvoudige communicatietechnieken hanteren in de communicatie met andere groepsleden – Samenwerken bij het realiseren van een gedelegeerde taak. 30
Voorbeeld
•
Aandacht voor groei: plaats in de leerlijn/beginsituatie – Leerlingen weten op welke wijze ze methodisch en ergonomisch handelen – Leerlingen zijn reeds vertrouwd met de factoren van het reinigingssysteem: temperatuur strijkijzer instellen, water bijvullen, strijkijzer gebruiken. – Leerlingen oefenden communicatieve vaardigheden in. – Leerlingen zitten in een eerste groeifase op de leerlijn van het werken in groep: werken in duo’s.
26-6-2012
31
Voorbeeld
•
Aandacht voor leren in samenhang – Linnenzorg staat centraal – We leggen verband met kwaliteitsbewust handelen. – We kiezen voor een samenhang met werken in groep.
26-6-2012
32
Voorbeeld
•
Formulering van de opdracht: “Leerlingen strijken en plooien – in duo’s – bovenkleding van wit en/of gekleurd katoen: Tshirts”
26-6-2012
33
Algemene doelen Leerplandoelstellingen
Handeling / Leeractiviteit
leeromgeving 26-6-2012
34
Voorbeeld
•
In functie van het uitschrijven van onderwijs-en leeractiviteiten en van de handelingen die we van de leerlingen verwachten, concretiseren we de leerplandoelstellingen naar de opdracht (=doelen):
(1) aan de hand van een instructiefiche, T-shirts strijken met stoomstrijkijzer, rekening houdend met factoren van het reinigingssysteem.
een
(2) T-shirts plooien.
(3) bij de uitvoering van een taak zin voor orde en nauwkeurigheid hebben. 26-6-2012
35
Voorbeeld (4) Eenvoudige communicatieve vaardigheden (vragen stellen en beantwoorden, feedback geven) hanteren tijdens het werken in duo’s. (5) Eenvoudige communicatieve vaardigheden (vragen stellen en beantwoorden) hanteren tijdens de klassikale bespreking van de strijkactiviteit. (6) De eigen werkwijze toelichten aan andere duo’s. (7) Samenwerken in duo. (8) Zelfevaluatie invullen.
26-6-2012
36
Voorbeeld
• •
Hoe pakken we het bereiken van de doelen aan? Leer- en onderwijsactiviteitenactiviteiten: – – – – – –
26-6-2012
Experimenteren Verwoorden van werkwijze Onderwijsgesprek Doceren Inoefenen Evalueren
37
Voorbeeld
•
Welk handelen wordt er van de leerling verwacht? – Leerlingen experimenteren in het strijken en plooien van een T-shirt (1+2) – Leerlingen oefenen het strijken van een T-shirt in aan de hand van een instructiefiche (1) – Leerlingen oefenen het plooien van een gestreken T-shirt in aan de hand van een instructiefiche. (2) – Leerlingen houden rekening met de factoren van het reinigingsproces.(1) – Leerlingen werken ergonomisch bij het uitvoeren van de taak (4) – Leerlingen informeren zich.
26-6-2012
38
Voorbeeld – Leerlingen plannen (3) – Leerlingen voeren de strijkactiviteit uit (3) – Leerlingen evalueren het proces en resultaat van de strijkactiviteit(3) – Leerlingen hebben de uitvoering van een taak zin voor orde en nauwkeurigheid (5) – Leerling stuurt de voortgang van het werk van de medeleerling door het geven van uitleg en feedback (6) – Leerlingen stellen vragen ter verduidelijking aan de andere leerlingen (6)
26-6-2012
39
Voorbeeld – Leerlingen beantwoorden vragen van de leraar (6) – Leerlingen beantwoorden vragen van medeleerlingen (6) – Leerlingen verwoorden hun werkwijze aan de andere duo’s. (7) – Leerlingen verwoorden de moeilijkheden die ze ondervonden bij het strijken en plooien (7). – Leerlingen verdelen de taken. (8) – Leerlingen overleggen tijdens het werken in duo’s (8) – Leerlingen vullen een zelfevaluatie in. (9)
26-6-2012
40
Competentie Algemene doelen
Leerplandoelstellingen
leeractiviteit
beoordeling
criteria
reflectie leraar leerlin g
=leeromgeving
41
26-6-2012
41
Leerplandoelstellingen
leeractiviteit
beoordeling
leraar leerling, groep, klasgroep, stagementor
26/06/2012
26-6-2012
criteria
reflectie lokaal, stageplaats ..
42
42
Leerplandoelstellingen K V A
leeractiviteit
beoordeling
criteria
reflectie
26-6-2012
43
Leerplandoelstellingen K V A
leeractiviteit
gedrag
gedrag
product
product
proces
proces
gedrag product proces
26/06/2012
26-6-2012
44
44
Voorbeeld
•
Criteria (gedrag: K,V,A) – Je leest en interpreteert een etiket – Je zet de benodigdheden (strijkijzer, strijkplank,…)klaar. – Je stelt de hoogte van de strijkplank in rekening houdend met je lengte. – Je levert verzorgd werk af. – Je verdeelt de taken. – ….
26-6-2012
45
Voorbeeld
•
Reflectie (zelfevaluatie) – Zie blad zelfevaluatie (uitgewerkt voorbeeld)
26-6-2012
46
Leerplandoelstellingen K V A
leeractiviteit
criteria
beoordeling
reflectie
26-6-2012
47
Voorbeeld
•
Opdat de leerling het leren kan borgen, is verdere inoefening noodzakelijk en dient een relatie te worden gelegd met een volgende stap in de leerlijn: Vb: het strijken van een T-shirt met bedrukking Wat kan ik al: Welke stappen zet ik tijdens het strijken van een onbedrukt T-shirt. Wat is nieuw: welke stappen komen er bij voor het strijken van een T-shirt met bedrukking (borgen van juiste terminologie ‘recht , averechts’) Waar moet ik op letten…
26-6-2012
48
Inoefenen
•
We werken in groepjes: – Kies 2 algemene doelen – Kies bijpassende leerplandoelstellingen – Werk aan de hand van het sjabloon een opdracht uit voor leerlingen 2de graad. (Kies voor lesinhouden waarmee je vertrouwd bent)
26-6-2012
49
Opdracht
•
Voorbeelden van bestaande opdrachten/activiteiten/projectjes…die al kaderen binnen het werken met het nieuwe leerplan: – Wissel in groepjes uit over deze activiteiten. – Huiswerk: Werk tegen de volgende bijeenkomst de activiteit uit vanuit de visie op leren waar we vandaag rond werkten. Je mag gebruik maken van het sjabloon. – Hou bij de uitwisseling al rekening met de nieuwe visie op leren: stel vragen aan je collega’s, …. – De uitgewerkte voorbeelden komen op een sharepoint. (breng je voorbeeld volgende keer mee op een USB-stick)
26-6-2012
50
Opdracht
• •
Volgende sessie werken we een leeractiviteit uit rond delen in het nieuwe leerplan waarrond we minder vertrouwd zijn (nieuwe doelstellingen). Brainstorm
26-6-2012
51
bronnen
• •
•
Power-point ‘Motiverende leerbegeleiding’ door M. Deneve Materiaal uitgewerkt door de pedagogisch begeleiders Inside out, Steunpunt GOK 2007
26-6-2012
52
