Voorlichtingsfolder Onderzoek van je ogen bij Bartiméus Deze voorlichtingsfolder over het onderzoek van je ogen is bedoeld voor kinderen, jongeren en hun ouders.
www.bartimeus.nl
Informatie voor ouders Deze folder is bedoeld om u en uw kind te informeren en voor te bereiden op het onderzoek bij Bartiméus. Het is belangrijk dat u en uw kind weten en begrijpen wat er gaat gebeuren. Als je weet wat er gaat gebeuren is het vaak minder spannend. U kent uw kind het best, daarom kunt u zelf bepalen hoe u deze folder gebruikt: • U leest deze folder eerst zelf en vertelt het in uw eigen woorden aan uw kind na; • Uw kind leest de tekst zelfstandig en u vraagt daarna of alles duidelijk is. • Lees de folder hardop samen met uw kind. Aan het eind van deze folder staat hoe u uw kind het beste kunt voorbereiden en begeleiden bij het onderzoek.
Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar Wij willen je zo goed mogelijk voorbereiden op het onderzoek. Lees daarom deze folder goed door. Het is fijn als je weet wat er gaat gebeuren. Bij het onderzoek bij Bartiméus krijg je te maken met verschillende mensen. Dit zijn meestal de oogarts, de orthoptist en de klinisch fysicus. Deze mensen zijn speciaal opgeleid om onderzoek bij kinderen te doen. Tijdens het onderzoek hoor je hen vast onbekende oogheelkundige woorden zeggen tegen elkaar. Als we met jou praten, zullen we woorden gebruiken die jij begrijpt. Een oogarts is een dokter die speciaal heeft geleerd voor alles wat met ogen te maken heeft. Na het onderzoek zal de oogarts vertellen wat er met je ogen aan de hand is. Een orthoptist bij Bartiméus is iemand die heeft geleerd hoe je kunt onderzoeken wat ogen kunnen zien en hoe de ogen werken. De orthoptist zal je tijdens het onderzoek begeleiden. Een klinisch fysicus bij Bartiméus is iemand die geleerd heeft hoe apparaten en testjes werken waarmee we meten wat je ziet. Bij sommige onderzoeken zullen zij ook helpen.
Idee voor ouders, jongeren en kinderen Schrijf jullie vragen van te voren op, dan vergeten jullie ze niet. Als jullie deze “3 goede vragen” stellen, zal de dokter goed kunnen uitleggen wat jullie graag willen weten: 1. Wat kan ik allemaal? 2. Wat zijn de voor- en nadelen daarvan? 3. Wat betekent dat voor mij nu? Voor meer informatie: www.3goedevragen.nl.
1
Oogonderzoek Je komt bij Bartiméus voor een onderzoek van je ogen. Het oogonderzoek is in gebouw het Atrium in Zeist. Deze foto is van voor de verbouwing. Als de verbouwing klaar is, komt er een foto van de mooie nieuwe ingang van het Atrium. De orthoptist zal kijken hoe je ogen werken. Ook de oogarts kijkt naar je ogen. Er zijn verschillende mogelijkheden: • Kom je alleen voor een oogonderzoek dan duurt het ongeveer anderhalf uur. Aan het eind van dit oogonderzoek bespreken we de uitslagen met jullie. • Krijg je een oogonderzoek en een E.R.G. of een V.E.P., dan duurt het ongeveer 3 uur. Wanneer je een E.R.G. of een VEP onderzoek krijgt, wordt dit altijd van te voren verteld. We sturen je dan hierover een aparte folder mee. • Meestal is er na (het eerste) onderzoek een gesprek met een medewerker van Bartiméus. In dit gesprek zullen we vragen of je alles begrepen hebt. Ook bekijken we of er hulp nodig is van Bartiméus. We weten van te voren niet hoe lang dit gesprek zal duren. Soms is het na 5 minuten klaar. Als jullie meer vragen hebben, kan het wel langer dan een half uur duren. Als jullie het gebouw binnenkomen, zal de gastvrouw jullie naar de wachtruimte brengen. We doen ons best om jullie op de afgesproken tijd op te halen voor het onderzoek. Als het spreekuur langer dan een kwartier uitloopt, komt de gastvrouw dit even aan jullie vertellen. De wachttijd tot het begin van het onderzoek is nooit langer dan een half uur (gerekend vanaf het tijdstip van de afspraak). Soms moet je tussen de onderzoeken ook nog even wachten. Misschien wil je in die tijd spelen in de onderzoekskamer of in de wachtkamer. Overal in het gebouw kun je gebruik maken van gratis Wi-Fi. Tijdens alle onderzoeken en bij het gesprek na het onderzoek mag er iemand bij je blijven. Als je het fijn vindt, is je knuffel ook welkom! Hoe doen we het oogonderzoek? Voordat we met het onderzoek beginnen, gaan we eerst samen even praten. We kennen elkaar nog niet. Wij zullen je uitleggen waarom je bij ons bent en wat we allemaal gaan doen en of jij dat oké vindt. Sommige kinderen vinden het onderzoek bij Bartiméus een beetje spannend. Wij zullen zo goed mogelijk opletten hoe jij het vindt. Wij willen graag weten wat jij allemaal kan zien en wanneer het kijken moeilijk is voor jou. Soms zijn de plaatjes die wij aanwijzen een beetje te klein voor je om te zien. Dat geeft niks, want er is niemand op de wereld die alles kan zien. We onderzoeken meestal de volgende dingen:
2
Hoeveel kan je zien? (Gezichtsscherpte) Met een kaart met plaatjes, figuurtjes, cijfers of letters kijken we wat je kunt zien. We doen dat ver weg en dichtbij. Je mag hierbij beide ogen openhouden. Met een klittenbandbril of bijvoorbeeld een pleister op je oog kunnen we ook meten wat één oog ziet.
Voor ouders Voor 3-4 jarigen kunt u eventueel de plaatjes of symbolen thuis alvast oefenen met uw kind. Wanneer jonge kinderen nog niet aan kunnen geven wat ze kunnen zien, kunnen we toch de gezichtsscherpte bepalen door te kijken naar hun kijkreactie op een streeppatroon of plaatjes.
Zie je van opzij dingen aankomen? (Gezichtsveld) Met witte ballen op een stokje of met een leuke knuffel kijken we of je dingen van opzij, boven en onder aan ziet komen. Bij oudere kinderen meten we het gezichtsveld soms ook met een lichtje in een grote witte bol.
Hoe bewegen je ogen en staan je ogen recht? Met een lampje dat we laten bewegen kijken we hoe je ogen naar rechts, links, boven en onder bewegen. Ook kijken we of je naar het puntje van je neus kan kijken. Met een grappige bril of een toverglaasje meten we of je ogen samen kijken.
Hoe zie jij de kleuren? Met een boekje met gekleurde bladzijden van stof of met gekleurde plaatjes in een boekje onderzoeken we hoe jij de kleuren ziet. Bij oudere kinderen vragen we ook wel eens om gekleurde dopjes op volgorde te leggen.
Zie je verschil tussen lichte en donkere vlakken? (Contrastzien) Op een kaart met rondjes die voor de helft donker zijn gemaakt, vragen we of je kunt aanwijzen welke helft van het rondje jij het donkerst vindt.
3
Hoe zie jij als het een beetje donker is in de kamer? Hierbij gaan we verstoppertje spelen met een knuffel. Als we het een beetje donker in de kamer maken, kunnen we de knuffel verstoppen. Jij mag dan met je ogen dicht tot tien tellen en daarna kijken of je de knuffel kunt vinden. Ben je ouder dan 10 en merk je dat je minder ziet in het donker, dan doen we dit onderzoek soms ook op een andere manier. We laten dan lichtjes zien die in een bol tevoorschijn komen. Voor dit onderzoek moeten je ogen eerst aan het donker wennen. Daardoor duurt het bij elkaar ongeveer drie kwartier. Meestal maken we ook twee soorten foto’s van je ogen. We gaan dan naar een andere kamer, waar twee fototoestellen staan. Om de foto’s te maken, is het nodig dat jij met je kin op een kinsteun leunt. Je voorhoofd leunt tegen een band. Terwijl jij in het verrekijkertje op de camera kijkt, kunnen wij de foto’s maken.
Oogdruppels Om je ogen goed te onderzoeken krijg je soms oogdruppels. We kunnen dan beter kijken naar de sterkte van je ogen en we kunnen dan ook beter kijken hoe de binnenkant van je ogen eruit ziet. Het indruppelen van je ogen kan vervelend zijn. Dat nare gevoel duurt maar kort. Als je een liedje zingt of tot 20 telt is het meestal weer over. Als je ogen gedruppeld zijn, kunnen de oogarts en de orthoptist je ogen beter onderzoeken. Door de oogdruppels ga je waziger zien. Ook kun je last hebben van (zon)licht. De volgende dag is dat weer over. Omdat sommige kinderen het oogdruppelen vervelend vinden, hebben wij een oogdruppelboekje gemaakt. In dit boekje kun je aangeven hoe je wilt dat het gaat bij het oogdruppelen. Als je oogdruppels krijgt is dit pas aan het eind van het onderzoek. Voor we je ogen gaan druppelen kunnen we eerst vragen hoe je het wilt (aan de hand van het oogdruppelboekje). Daarna geven we allebei de ogen twee keer een druppel. Dan mag je een poosje in de wachtkamer spelen, niet langer dan een half uur. In die tijd kan de druppel inwerken. Daarna kijken we dan in het donker met een lampje naar je ogen. Het lampje schijnt door allemaal kleine raampjes, die lijken op de ramen van een vliegtuig. Als je daardoor heen kijkt, zie jij het lampje steeds bewegen. De oogarts kijkt meestal ook nog bij je ogen naar binnen met een lampje. Zij schijnt met het lampje door een vergrootglas om je oog te bekijken.
4
Voor ouders voorbereiding en begeleiding Hoe kunt u uw kind voorbereiden? Hieronder staan algemene adviezen. U kunt zelf inschatten wat bij uw kind past. Kies een geschikt moment voor de voorbereiding: • Vlak voor het slapen gaan is geen goed moment • Begin ook niet te vroeg met voorbereiden. Voor jonge kinderen is een paar dagen van te voren meestal vroeg genoeg Wij zullen tijdens het hele onderzoek in de gaten houden hoe uw kind het onderzoek vindt door te letten op gedragsmatige en lichamelijke signalen en natuurlijk door te luisteren naar wat uw kind zegt. Als uw kind het erg spannend vindt, zullen wij uw kind niet dwingen bepaalde onderzoeken te ondergaan. Samen met u zullen wij dan kijken of er een manier waarop het onderzoek minder spannend is en toch door kan gaan. Hoe vertelt u en hoe? • Vertel zo eenvoudig mogelijk • Leg geen nadruk op nare dingen, maar vertel er wel eerlijk over Oogdruppelen: • Het oogdruppelboekje wordt tijdens het onderzoek aangeboden als er gedruppeld gaat worden. • Als u van te voren weet dat er gedruppeld gaat worden en u inschat dat uw kind dit spannend vindt, kun u ook van te voren het oogdruppelboekje opvragen en thuis samen invullen. Helga stuurt het u graag op. Haar mailadres is
[email protected]. • U kunt een zonnebril meenemen voor uw kind, voor het geval er gedruppeld gaat worden.
Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar Wie beslist: jij, je ouders of samen? In de Wet op de Geneeskundige BehandelingsOvereenkomst (WGBO) staat het volgende: Ben je ouder dan 12 jaar Dan moet de dokter ook aan jou vragen of je het goed vindt wat zij gaat doen. Jij en je ouders moeten allebei toestemming geven. Ben je ouder dan 16 Dan is alleen jouw toestemming nodig. Lees er meer over op www.jadokterneedokter.nl
5
Wil je meer weten? www.Bartiméus.nl Hier vind je alles wat Bartiméus nog meer doet. www.oogartsen.nl Hier vind je informatie over het oog en oogaandoeningen in het algemeen. www.stichtingkindenziekenhuis.nl Deze stichting zorgt ervoor dat mensen die werken in ziekenhuizen goed met kinderen omgaan. Op de volgende sites kun je zien hoe je oog werkt, speciaal uitgelegd voor kinderen. www.bartkidz.nl/hoe-werkt-je-oog.html www.schooltv.nl/video/ogen-hoe-ziet-een-oog Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s)
6
