vooRgESTELdE wAndELingEn
Histoire
1
Te voet kan u alle echte schatten van de stad ontdekken in haar straten, haar geheime steegjes, in de binnenkoeren en tuinen, op de pleinen. Wij stellen u verschillende wandelingen voor die u kan volgen naargelang van uw humeur en van waar u zin in hebt. Al onze wandelingen zijn beschikbaar bij de Dienst voor Toerisme in papiervorm. U kan ze ook raadplegen door onze applicatie ‘Wandelingen in Luik ’ te downloaden.
dE hellingen van de citadel in de Michelin groene gids Op wandelafstand van het grote plein ‘place Saint-Lambert’ bevinden zich de Hellingen van de Citadel: een grote, groene ruimte in het hartje van de stad met 86 ha groen, terrassen, paden... op een steile heuvel. Deze bijzondere plek bezit ruim 60 monumenten en vijf beschermde historische sites, en telt dus veel overblijfselen van het vroegere landschap van de stad. U kan er spectaculaire plaatsen bewonderen zoals de trappen van de ‘Montagne de Bueren’ of de vergezichten vanaf de brede lanen van de Citadel. De wandelaars kunnen kiezen tussen vijf bewegwijzerde routes met verschillende afstanden met vertrek aan de ‘esplanade Saint-Léonard’ of in de ‘rue Pierreuse nummer 38’. Een routeplan met illustraties en commentaar is beschikbaar op het Huis voor Toerisme.
hET CiRCuiT vAn dE CoLLEgiALEKERKEn Als hoofdplaats van een prinsbisdom gedurende acht eeuwen was de stad Luik een belangrijk politiek, religieus, artistiek en cultureel centrum midden in het Europa van de middeleeuwen. Uiteraard zijn er dan ook talrijke kerkelijke instellingen gevestigd. Naast de reguliere clerus nam ook de seculiere clerus er een belangrijke plaats in. Niet minder dan zeven collegialekerken werden er rond het jaar duizend opgetrokken naast de kathedraal Notre-Dame-et-Saint-Lambert. Deze collegialekerken zijn vandaag de bevoorrechte getuigen van het prestigieuze verleden van de stad. Tijdens een rondwandeling kan u ze bezichtigen en er de geschiedenis van leren kennen.
2
3
HET HISTORISCH CENTRUM Ga op verkenning in de buurt Hors-Château – Féronstrée. Een historisch parcours met een opeenvolging van oude gebouwen en prestigieuze musea. De handelsbedrijvigheid, onder meer op de zondagsmarkt van la Batte en in de wijk van de antiekhandelaars, verleent de buurt een levendig en internationaal karakter Vertrek: Huis voor Toerisme • Aankomst: place Saint-Lambert Afstand: 1 km • Duur: ongeveer 1.15 u
Museum van Schone Kunsten van Luik (BAL) Een overzicht van kunstwerken (beelden, schilderijen, tekeningen) van de renaissance tot de 21ste eeuw. U kan er enkele werken bewonderen van de hand van grote kunstenaars zoals Ingres, Monet, Picasso, Chagall, Gauguin... naast de meesters uit Holland, Frankrijk of zelfs Luik.
1
FontEIN Montefiore Waterdraagster van Léopold Harzé (Luik 1831-1893). Er bevinden zich verschillende andere fonteinen van dit type verspreid over de stad.
3
La Batte Zondagsmarkt langs de linkeroever van de Maas. (van 8.00 u tot 14.30 u).
4
Ansembourg MUSEUM Dit Museum voor sierkunsten betrekt een elegante patriciërswoning (17381741). Het bezit een belangrijke verzameling Luiks meubilair uit de XVIIIde eeuw, met houtsnijkunst en inlegwerk.
Rue P
ierrre
use
2
ren
Bue
des
Rue
rs
b
2
5 Grand Curtius estricht
Quai de Ma
e
tte
gré
te
La
Hon
es
eorg
rie
che
bou
ptis -Ba
ean
e la
d Rue
St-G
St-J
BAL
4
Rue
Rue
Rue
1
e Plac my rthéle St-Ba
eu rass
ck
urs
Rue ont
du p
e uvic
Ne
19
el Hôt le il de v
e min
4
18
14
En
e Plac ert mb St-La
Plac hé arc du m
17
strée Féron
es
21
ed
20
16 15 e
Ru
Palais des Princes-Evê ques
12
13
Palais
Ho
6
7
8
au
âte rs-Ch
ru Velb Rue
Rue du
9
as hom
de
10
ée Mus ie V de la nne o wall
St-T
gne
e Eglis my rthéle
St-Ba
Rue
nta
Mo
11
3
Ba
EUS LA M
E
5
Grand Curtius Genoemd naar de beroemde Luikse munitieleverancier Jean de Corte bijgenaamd Curtius (1551-1627). Dit museumcomplex verenigt collecties van religieuze kunst en Maaslandse kunst, wapens, sierkunsten, glaswerk en archeologie. Het bestaat uit gebouwen uit verschillende periodes en in andere stijlen.
6
Kapittelkerk van Saint-Barthélemy
7
Deze kapittelkerk is een gebouw in kolenzandsteen uit de XIde en XIIde eeuw. Het interieur werd in de XVIIIde eeuw in barokstijl heringericht. De buitenkant werd recent in de originele stijl gerestaureerd. Binnen: doopvont, meesterwerk van de edelsmeedkunst van begin XIIde eeuw. Door de grote kwaliteit van hun reliëfs en hun uitvoering worden ze beschouwd als een van de « Zeven Wonderen van België ». Op het plein: ‘Les Principautaires’, beeld van Mady Andrien (1992). Symboliseert de staalindustrie en de strijd van het volk tegen de prinsbisschoppen. Cour Saint-Antoine Gebouwenblok met appartementen en huizen ontworpen door architect Charles Vandenhove (1979) waarin een groep constructies uit de XVIIde en de XVIIIde eeuw van ‘Hors-Château’ zijn geïntegreerd. Fonteinsculptuur Tikal geïnspireerd op de Maya’s (1982).
8
Hors-Château De mooiste buurt in het oude Luik die haar naam dankt aan haar ligging buiten de eerste omwalling (Xde eeuw). ‘Hors-château’ betekent letterlijk buiten het kasteel. Vanaf de XIVde eeuw werd het de wijk van de adel en de religieuze instellingen. Heeft oude patriciërswoningen uit de XVIIde en XVIIIde eeuw waarvan sommige met kostbare gevelstenen zijn versierd. Steegjes: typische zijstraatjes waar het personeel van de herenwoningen van Hors-Château woonde.
5
9
6
Kerk ‘Notre-Dame-de-l’ImmaculéeConception’ Oude kerk van de ongeschoeide karmelieten (1ste helft van de XVIIde eeuw), daarna van de redemptoristen, die doorgaans de kerk ‘SaintGérard’ wordt genoemd. Barokke gevel met het blazoen van de prinsbisschop Maximiliaan-Hendrik van Beieren. Niet toegankelijk voor het publiek.
10
Ursulinenklooster Gemeenschap van zusters die haar naam heeft gegeven aan een van de naburige steegjes.
11
Montagne de Bueren (374 treden) Dit is een kunstwerk kenmerkend voor de XIXde eeuw toen doorgangen een directe toegang van de kazerne van de Citadel naar het stadscentrum mogelijk maakten. Deze trappen herinneren door hun naam aan de mislukte aanval van de zeshonderd inwoners van het naburige dorp Franchimont tijdens de avond van 29 oktober 1468 tegen de legers van Karel de Stoute en van Lodewijk XI. Een van hun leiders, Vincent de Bueren, gaf zijn naam aan deze plaats.
12
Fontein Saint-Jean-Baptiste Bronzen beeld (1667) en basreliëf (doop van Christus) van Jean Del Cour (1631-1707).
13
Musée de la Vie wallonne Dit voormalige klooster van minderbroeders (XVIIde eeuw) werd in 2008 volledig gerestaureerd en heringericht. Het klooster is verbonden met het huis van de kloosteroverste via een gaanderij boven een portiek. Het brengt talrijke voorwerpen en documenten samen die betrekking hebben op het dagelijkse leven in Wallonië. De oude kerk ‘SaintAntoine’, de voormalige kloosterkerk, is toegankelijk tijdens tijdelijke tentoonstellingen. Monumentale, barokke gevel uit de XVIIde eeuw die is gewijzigd.
14
Fontein van de Traditie Heropgebouwd in 1719. Op drie zijden staan bas-reliëfs van Georges Petit (1879-1958) die verwijzen naar typische elementen uit de Luikse folklore:
marionetten, ‘botteressen’ (vrouwelijke figuur met korf die boodschappen en goederen ronddraagt) en ‘cramignons’ (volksdans). 15
Marktplein Grote markt van de stad van bij haar ontstaan tot in de XIXde eeuw. Als centrale plaats voor handel en burgerlijke vrijheden vormde het de scène voor grote lokale evenementen. De eeste huizen dateren van eind XVIIde en XVIIIde eeuw.
16
Oude kerk ‘Saint-André’ Herkenbaar aan haar koepel (1765-1772). Vroegere kerk van de Teutoonse ridders die na de Revolutie dienst deed als graanmarkt. Toegankelijk tijdens tijdelijke evenementen.
17
Perron Monument dat de vrijheden van het Luikse volk symboliseert. Fontein met perron: bovenaan de groep van de Drie Gratiën (Jean Del Cour) die een dennenappel met een kruis vasthouden. Na de verwoesting van Luik in 1468 door Karel de Stoute werd het monument naar Brugge meegenomen en in 1478 door zijn dochter Maria van Bourgondië teruggegeven.
18
Stadhuis Wordt traditiegetrouw ‘La Violette’ genoemd naar het banier van het huis dat de stadsraad in de middeleeuwen huisvestte. Het werd vernietigd in 1468 en in 1691, en werd heropgebouwd in classicistische stijl tussen 1714 en 1718. Binnenin bevinden zich opmerkelijke decors in gesculpteerd hout.
19
Place Saint-Lambert Tot de Revolutie (1794) werd deze ruimte bijna volledig ingenomen door een grote kathedraal gewijd aan Maria en aan Sint-Lambertus, die hier werd vermoord (rond 705). De plaats van de muren wordt vandaag aangegeven met metalen pijlers en het oude plan is overgenomen in de stenen vloerbekleding.
20
Paleis van de prinsbisschoppen Uitzonderlijk architecturaal complex (koer, zuilengalerij, 1525 ; hoofdgevel, 1734; westelijke vleugel, 1849) nu ingenomen door het justitiepaleis en de provinciale administratie. Het was prinsbisschop Everhard van der Marck die het in 1526 zijn huidige vorm gaf. Het gebouw omvat twee binnenpleinen waarvan het eerste voor het publiek toegankelijk is. Met 60 kolommen met bovenop kapitelen die rijkelijk zijn versierd met gefantaseerde, menselijke figuren en groteske maskers. Zij zijn allemaal verschillend en illustreren de stromingen van de humanistische gedachte in de renaissance en de ontdekking van de Nieuwe Wereld.
21
Archeoforum : wat onder het plein schuilt De ondergrond van het plein bevat overblijfselen die dateren van de vroegste nederzettingen in de stad: sporen uit de prehistorie, muren van een GalloRomeinse villa, resten van middeleeuwse gebouwen, met ondermeer overblijfselen van de romaanse en gotische kathedralen.
7
DE KATHEDRAALWIJK Tijdens deze wandeling ontdekt u de oude wijk van het eilandje dat sinds eind van de Xde eeuw door verschillende kapittelkerken en religieuze instellingen werd ingepalmd en nu het stadscentrum vormt met winkels, maar ook bars en restaurants die een belangrijke rol spelen in het Luikse nachtleven. St- Plac Vertrek en aankomst: ‘place Cathédrale’• Afstand: 3,3 km• Duur: ongeveer 2 u. La e mb
e
Ru
de
M
u So
la
e
Ru
ele ad
ve
ra
ine
Po in-
nt
t-D
is en
t
on
im
Ru
sit
ed
é
e l’
res
11
bla nc
bo
èr
f eu
en
du ce Pla Août 20-
de
ce le Pla édra th Ca
te
Tê
uv
Sa e
ro Av
on
Qua
B Rue
ne -F
l
au
t-P
ain
l
Ru e
Cla
ed
Ru
2umont Kerk ‘Saint-Jacques’
ntré
mo
d d’Avro
e Av
e uV
ré D
Pré
nu
is
o rtb
And
s de
a eM
Rue
Boulevar
uric
Rue
y
na
ste
e eD
s
y
ce es Pla cqu -Ja int
Rue
Sa
EU
êc l’Év hé
e
say
E. Y
8
SE
de
Rue
2 ce Pla upont ile-D
Rue
ero ouv
-
eg Ho
R
an iV
ua
Q
n
de
ar
y
Em
Vroegere kerk van de benedictijner abdij van ‘SaintJacques’ opgericht in 1015. Dit gebouw in gotische stijl werd grondig gerenoveerd van 1514 tot 1538, en enkel het romaanse voor-gebouw (XIIde eeuw) is M
es
ed
Ru
LA
St -R em y
ce Pla rmes a sC
de
au
eS
c Pla
t-P ain
e
inell
Haz
eS
Rue
Ru
or tu ne
d’
i Roo svelt
y
e
Ru
ma
’A
ton
ed
Ru
es
ou
uM
stin
éle
ed
d’Île
le
Ru
n-is
ve
bv
n-e
Étu
Fè
Vinâve
t
ea
er
t-J
lb
es
yd
da
ain
-A
ula
int
eS
Ru
er
eF
niv
lor
l’U
eL
Sa
Ru
sC
a
9 8
is
en
-D
int
Sa
de
Ru
e
ins
Ru
ue
ica
er
rg
min
Be
Do
e
r monie ge Le Passa
y
nt
Po
ain
ce
e
ell de
r
’o
td
Po
e nn
ru
e
Ru
e
Ru
du
Deze voormalige kapittelkerk opgericht in 966 werd in 1802 de e Ru kathedraal ter vervanging van de Ru ed e la ‘Notre-Dame-et-Saint-Lambert’ Wa ch e Ru e ’Îl ed die tijdens de Revolutie werd -d t e n la 4 Po Ré ge vernietigd. Dit gebouw in gonc e tische stijl werd heropgebouwd vanaf 1240 tot begin XVde eeuw 10 met toevoegingen in de XIXde ale dr eeuw. De top van de toren biedt hé t rill Ca cke e Co Ru ce Pla onderdak an een beiaard met 49 klokken. 3 Bezienswaardig: ‘Christ gisant’ e nett Mag rles van Del Cour, glas-in-loodramen Cha ue Rue sq Ha euit de XVIde eeuw, enz. d rs eu In het klooster toont de So 1 e Ru schatkamer van de kathedraal es rm Ca een uit-zonder-lijke collectie es d e Ru kunstwerken die grotendeels ry afkomstig zijn van de vroegere Mé u ed Ru kathedraal ‘Notre-Dame-ets r ie rois sC es Saint-Lambert’ . de e riss Ru Sa
e
Ru
La
Ca
é
Pla
es ed Ru
S.
tte
ue
sq
la
.
G
é Cl
eL
op old Kathedraal ‘Saint-Paul’ en haar Schatkamer
1
lph
gu
an
-G int
eS
e
e
an
uje
en
m
Ru
Ru
e
Ne
au
ce
5
Ru
Ru
e
Ru
6
J
Ré Pla pu bli ce d qu e F e la ran ça ise
am
H
e
Ru
e
fr of
ce tie Pla int-E Sa
ra
al
el
es rt leri Ga ambe t-L
Pla de l’ ce Opé
Rue St-Mich
Sain
Rue de la Populair e
ert
bewaard gebleven. In 1558 werd een portaal in renaissancestijl toegevoegd. Eén van de mooiste gebouwen van het land. Bezienswaardig: gebrandschilderde glasramen (1525-1530), koorstoelen uit de XIVde eeuw, beschildering van het gewelf, orgelkast (1600), barokke beelden van Del Cour (eind XVIIde eeuw). Het ‘Vertbois’, het vroegere verpleeghuis voor de ongeneeslijk zieken en berouwvolle zondaressen gesticht in 1701, huisvest vandaag de economische diensten van het Waals Gewest. 3
Universiteit van Luik (ULg) Opgericht in 1817 door Willem I der Nederlanden. Vanaf de jaren ’50 zijn de faculteiten geleidelijk verhuisd naar Sart Tilman op de heuvels rond Luik. Enkel de administratieve diensten, het rectoraat en de faculteit Wijsbegeerte en Letteren bevinden zich nog in het stadscentrum.
4
Kapittelkerk van ‘Saint-Denis’ Kapittelkerk opgericht in 987 door prinsbisschop Notger. Romaanse toren en hoofdbeuk; gotisch koor uit de XIVde eeuw; barok interieur. Bezienswaardig: Brabants retabel uit de XVIde eeuw. De luiken, beschilderd door Lambert Lombard, bevinden zich in de vitrinekasten.
5
Théâtre royal (Koninklijke Opera van Wallonië) De koninklijke schouwburg werd van 1818 tot 1822 gebouwd op de plaats van het vroegere dominicanenklooster. De kolommen op de eerste verdieping van de gevel komen van de oude kartuizerkerk.
6
Cinéma Sauvenière (filmzaal) Dit kunstencentrum won in 2009 de Prijs voor Stedenbouwkunde en vormt een van de vaste waarden in de 7de kunst in België.
9
Forum
Collégiale Saint-Jean l’Évangéliste
7
Kapittelkerk van ‘Saint-Jean-l’Évangéliste’ Kapittelkerk opgericht rond 980 door prinsbisschop Notger; het plan is geïnspireerd op het model van de paleiskapel van Karel de Grote in Aken (Duitsland). Het gebouw bleef bewaard tot in 1754, toen het werd gesloopt om vervangen te worden door het huidige, neoclassicistische bouwwerk. Het gotische klooster uit de XVde en XVIde eeuw bevat verschillende grafstenen en in de toren bevindt zich een beiaard met 35 klokken. Bezienswaardig: Sedes Sapientiae, beelden van Maria en van Sint-Jan (begin XIIIde eeuw), gotisch klooster... De wijk ‘Carré’ staat bekend om haar nachtleven met haar restaurants en studentencafés. Op nummer 10 in de ‘rue d’Amay’ bevindt zich een luxueuze patriciërswoning van de XVde en XVIde eeuwen, zo genoemd naar de landsheer van Amay. Links ziet u een van de gevels van de zaal ‘Le Forum’ (zie hierna).
10
8
HET Forum Spektakelzaal gebouwd in 1922. Het interieur is opgeluisterd met beschilderd stuc-werk waar fi guratieve scènes en geometrische bloemenmotieven in artdecostijl werden gecombineerd. De zaal werd gerestaureerd van 1984 tot 1989 en heeft een capaciteit van 3000 zitplaatsen.
9
Cinéma Churchill (FiLMzAAL) De vroegere brouwerij van het Forum werd in 1947 omgebouwd tot filmzaal en kreeg de naam van Churchill. De gevel is bijzonder wegens zijn glas-inloodraam en zijn gecementeerde bloemenmotieven. Op nummer 22 van de ‘ rue du Pot-d’Or’ : gevelsteen van een gouden beker (reconstructie) dat zijn naam gaf aan de straat. Op nummer 41 van de ‘ rue Pont-d’Île’: gevelsteen : ‘Au Cigne’, 1690. In de ‘rue Lulay-des-Fèbvres’ is de toneelzaal ‘ Le Trocadéro’ de meest Parijse van de Luikse cabarets.parisien des cabarets liégeois.
10
Passage Lemonnier Deze doorgang uitgevoerd door architect Louis-Désiré Lemonnier in 1839 draagt zijn naam. Hij is 160 m lang en 4 m breed. Het is de eerste overdekte, grote galerij in België. Van bij het begin was de galerij uitgerust met een afwateringssysteem en gasverlichting, en watertoevoer vanaf 1871. Ze biedt onderdak aan achtenveertig boetieks waarboven drie verdiepingen zijn gebouwd waarvan slechts één zichtbaar is voor de wandelaar. De galerij werd van 1934 tot 1937 grondig gerenoveerd.
11
Fontaine de la Vierge Fontein gebouwd in 1584 met een bronzen beeld van de Madonna met kind, uitgevoerd in 1696 door Jean Del Cour.
LuiK AndERS ziEn • Met de boot, cruise op de Maas. • Met de toeristische trein... circuit door het stadscentrum. • Met de fiets... www.provelo.org. • De Simenon-audiogids... wandeling in de voetsporen van de schrijver. • Geleide wandelingen voor individuele bezoekers en groepen. 11
MAISON DU TOURISME DU PAYS DE LIÈGE Féronstrée 92 • 4000 Liège 04 221 92 21 • www.mtpaysdeliege.be liege.be/tourisme
