ZORGZAAMHEID
VOOR MENS EN DIER MBO- OPLEIDING ZORGBEDRIJF DIERENHOUDERIJ
Beste belangstellende,
Met dit informatieboekje heeft u een uitgebreide uitleg over alle facetten van onze jonge MBO-opleiding “zorgbedrijf dierenhouderij” ontvangen. U kunt hierin o.a. alles vinden over de inhoud van de opleiding, de mogelijkheden na de opleiding maar ook welke competenties er van de komende student worden verwacht. Daarnaast wordt er aangegeven welk vakkenpakket je op het VMBO het beste kunt kiezen voor een goede aansluiting op onze opleiding. Tenslotte kunt u twee ervaringen lezen van studenten uit het tweede leerjaar die nu de opleiding volgen.
Wij wensen u veel leesplezier !
Met vriendelijke groet,
Joost de Moes & Remco van der Kooij Docenten aan de opleiding “zorgbedrijf dierenhouderij”.
ZORGZAAMHEID VOOR MENS EN DIER Met ingang van het cursusjaar 2010-2011 biedt het Clusius College in, samenwerking met het ROC Kop van Noord-Holland, een nieuwe opleiding in de studierichting “zorg & leegomgeving” . Een voltijds dagopleiding op niveau 3 en niveau 4 (BOL = beroeps-opleidende leerweg ) die de mogelijkheid biedt om werkbegeleider of ondernemer op een zorgbedrijf met dieren te worden.
EEN OPLEIDING MET TOEKOMST In Noord-Holland zijn er op het ogenblik circa 100 agrarische bedrijven met uiteenlopende disciplines die de mogelijkheid bieden om naast het verzorgen van dieren en planten dagelijks zorgvragers (mensen met een beperking) te ontvangen. De verwachting is dat het aantal bedrijven die zorg verlenen aan kinderen, jeugdigen en volwassenen met een indicatie voor zorg,- en leerwerk-trajecten, in de komende jaren zal toenemen, te denken valt aan o.a. agrarische bedrijven, kinderboerderijen en zorginstellingen. Deze bedrijven bieden voor uiteenlopende zorgvragers een zinvolle dagbesteding aan in combinatie met dieren. De studierichting “Zorg & Leefomgeving” geeft een goede start voor een beroep dat zorg, dier en plant combineert. Je hebt dus niet alleen groene vingers, maar ook een brede schouder en een luisterend oor!
KARAKTER VAN DE OPLEIDING Deze studierichting bereidt de deelnemer voor op het werken met kwetsbare mensen die speciale zorg nodig hebben. Hij/zij begeleidt hen bij activiteiten in een groene omgeving. De opleiding vraagt deelnemers die stevig in hun schoenen staan. Veel geduld hebben en inzicht hebben in condities die de mensen waar je mee werkt zo bijzonder maakt. De deelnemer moet stressbestendig zijn. Goed kunnen omgaan met wisselende omstandigheden en daar creatief en met gevoel op kunnen inspelen.
INHOUD VAN DE STUDIE De opleiding duurt 3 of 4 jaar afhankelijk van het niveau van de deelnemer. De lessen zijn deels theoretisch en een deels praktisch ingevuld. In drie jaar wordt er gewerkt aan een portfolio dat voldoende afgesloten moet worden om vervolgens deel te kunnen nemen aan de Proeves van Bekwaamheden. Naast de reguliere lessen (volgens het kwalificatiedossier), zijn er ook verbredingslessen. Deze verbreding bestaat uit het vak plantenteelt, zuivelverwerking en groenvoorziening.
MBO OPLEIDING Vind je het verzorgen van dieren in combinatie met het zorgen voor mensen een leuke uitdaging? Dan is deze MBO-opleiding iets voor jou! In een drie of vier jarige opleiding krijg je les in het verzorgen van dieren en het omgaan met zorgvragers (b.v. ouderen, verstandelijk en /of lichamelijk gehandicapten, ex-verslaafden, jongeren met autisme). We leiden je op tot “werkbegeleider zorgbedrijf” of “ondernemer zorgbedrijf”, die kennis heeft van agrarische productie en tevens een goede begeleiding kan geven aan zorgvragers. Je gaat later werken in een groeiende sector waarin je zeer verschillende zorgvragers begeleidt op uiteenlopende zorgbedrijven.
BEROEPENVELD Met deze studierichting kan de gediplomeerde gaan werken als: Werkbegeleider op een zorgbedrijf Medewerker (groen)zorginstelling Activiteitenbegeleider Werkmeester op een sociale werkvoorziening (dier, groen, plant). Medewerker re-integratieprojecten Zelfstandig ondernemer zorgboerderij Medewerker voor een kinderdagverblijf op de boerderij Daarnaast zijn alle andere beroepen in de zorg in combinatie met dieren mogelijk.
BELANGRIJKE EIGENSCHAPPEN Om deze opleiding tot een succes te maken is het belangrijk dat de deelnemer o.a. beschikt over een aantal belangrijke eigenschappen, zoals: Dienstverlenend Sociaalvaardig Consequent Creatief Accuraat Verantwoordelijk Leidinggevend Multifunctioneel Inlevingsvermogend Geduldig Zorgzaam
LESONDERWERPEN Lesonderwerpen van dierverzorging zijn o.a.: Voeren dieren, verzorgen en omgaan met dieren, landbouwhuisdieren, huisvesting, rassenkennis, hygiëne, voortplanting, gezondheidszorg en praktijklessen. Zuivelverwerking, groenteteelt, groenvoorziening. Lesonderwerpen van zorg zijn o.a.: Communicatie, gesprekstechnieken, ontwikkelingspsychologie, kennismaken met de verschillende doelgroepen ( o.a. dementie, ex-verslaafde, mensen met een lichamelijk verstandelijke beperking, ouderen, psychiatrie) persoonlijke verzorging, conflictbeheersing, begeleidingsplannen schrijven. Naast de vakken per onderwerp worden er opdrachten gegeven waarin zorg en dierverzorging gecombineerd worden. Algemeen vormende vakken (AVO): Nederlands, engels, rekenvaardigheid, leren loopbaan & burgerschap, bedrijfseconomie. In de vakken, Nederlands en rekenvaardigheid worden landelijke examens afgenomen.
PROEVE VAN BEKWAAMHEID. Tijdens de niveau 3 opleiding zullen er 3 “Proeven van Bekwaamheid” plaats vinden, voor niveau 4 zijn dat er 4. -De eerste proeve vindt plaats halverwege leerjaar 2 -De tweede en derde aan het einde van klas 3 -Voor niveau 4 nog een vierde proeve in klas 4 Deze praktische examens worden getoetst op het B.P.V.(beroepspraktijkvormings)-bedrijf. De leerling laat in een aantal dagen zelfstandig een aantal vaardigheden zien. Het examen wordt afgenomen door de B.P.V begeleider en een docent van de opleiding. Na afloop van het praktische examen vindt er nog een criterium gericht interview plaats waarin de leerling een aantal vaardigheden toelicht en beargumenteerd.
BEROEPSPRAKTIJKVORMING (BPV) Tijdens de opleiding wordt er ook stage gelopen. Dit is belangrijk om het vak in de praktijk goed te leren en het op school geleerde toe te passen. Deze stages zullen plaatsvinden op bedrijven die dier en zorg combineren. Te denken valt aan: Veebedrijven met zorgvragers (koe, paard, geit, schaap) Kinderboerderijen met zorgvragers Instellingen met een dierenafdeling Kinderdagverblijven met dieren Verzorgingstehuizen met groen Een goede stageplaats is een bedrijf waar ze tijd maken om samen met de praktijk-opleider de (school)opdrachten door te nemen en uit te werken. Ook de voorbereiding op de proeve van bekwaamheid hoort hierbij.
De stageplaatsen dienen erkende bedrijven te zijn; deze erkende bedrijven kan je vinden in het register op de internetsite van het kenniscentrum Aequor. (www.aequor.nl)
Elk leerjaar volg je een BPV van circa 27 weken van 2 dagen in de week. De beroepspraktijkvorming vindt plaats op een zorgboerderij of zorginstelling met dieren. Deze BPV plaats regel je zelf. Het doel van de beroepspraktijkvorming is: in contact komen met uiteenlopende zorgvragers, die onder begeleiding werkzaamheden verrichten met dieren. Voorwaarden van het BPV bedrijf zijn: -Een goede begeleiding op het juiste niveau -Erkenning door Aequor -Aanwezigheid van dieren waarmee de cliënten werken -Tenminste de aanwezigheid van minimaal 2 cliënten per dag -Voldoende tijd om de opdrachten te maken De voorwaarden voor de leerling is: -Elk leerjaar een ander BPV bedrijf -Elke stage verschillende doelgroepen -Tenminste één productiebedrijf in de gehele opleiding Tijdens de beroepspraktijkvorming zal er een verslaglegging plaats vinden: -Een procesverslag -Eens in de negen weken een verslag met de verwerking van uiteenlopende opdrachten. Het verslag telt mee voor het portfolio.
DUBBELE DIPLOMERING Na het behalen van niveau 3 of 4 is het mogelijk om in een kopstudie van 1 jaar op het ROC Kop van Noord-Holland je diploma MMZ (voormalige SPW) 3 of 4 te halen. Een dubbele diplomering is dus mogelijk!! Hierdoor wordt het beroepenveld van de afgestudeerde veel breder en kan er gewerkt worden in vele zorgbedrijven met of zonder “groene” afdelingen. Doordat de opleiding een combinatie is van twee vakgebieden, zorg & welzijn met dierverzorging, betreft het een pittige opleiding die een goede inzet vraagt van de deelnemer.
OPBOUWSTRUCTUUR NIVEAU 4
NIVEAU 3
MMZ
MMZ
HBO
DIPLOPMERING NIVEAU 4
(OP HET ROC KOP VAN NH) (PVB 4)
LEERJAAR 4 DIPLOPMERING NIVEAU 3 (PVB 1 + 2 ) (PVB 1 + 2 )
LEERJAAR 3
LEERJAAR 2
LEERJAAR 3
LEERJAAR 2 (PVB 1)
(PVB 1)
LEERJAAR 1 LEERJAAR 1
•
Werkbegeleider zorgbedrijf dierenhouderij, niveau 3, Doorstroom mogelijk naar: Medewerker maatschappelijk zorg niveau 4 (ROC) Ondernemer zorgbedrijf dierenhouderij niveau 4 (AOC) •
Ondernemer zorgbedrijf dierenhouderij, niveau 4 Doorstroom mogelijk naar: Medewerker maatschappelijk zorg niveau 4 (ROC) HBO opleidingen
DOORSTROOM NAAR HET HBO Met het afronden van de 4-jarige opleiding binnen “Zorg en Leefomgeving” is het mogelijk om door te stromen naar het HBO. Daarvoor is het wel nodig dat de deelnemer in de hogere jaren van de opleiding extra vakken wiskunde en biologie volgt.
SAMENWERKING Deze opleiding komt tot stand in samenwerking met het ROC Kop van Noord-Holland.
Docenten van dit ROC uit het vakgebied “Welzijn” zullen de lessen zorg & welzijn uitvoeren. Daarnaast zullen de docenten dierverzorging van het Clusius College de lessen van de vakrichting dier voor hun rekening nemen. Als de competenties uit het kwalificatie-dossier een combinatie van deze twee vakrichtingen vragen zal dit uiteraard plaats vinden. Naast de samenwerking met het ROC uit, houdt de opleiding nauwe contacten met o.a. Stichting Landzijde, Warmthuis, Reigersdaal, Rafaelstichting. Dit zijn belangrijke partners in dit vakgebied voor o.a.de stageplaatsen.
LOCATIE De locatie waar de lessen plaats vinden zal in hoofdzaak Alkmaar zijn. In enkele uitzonderingen kan er gekozen worden voor de afdeling in Schagen waar het ROC een dependance heeft.
MEER WETEN? Adres:
AOC Clusius College Drechterwaard 10 1824 EX Alkmaar
Kijk op www.clusius.nl Wil je meer weten over deze MBO-opleiding, neem dan contact op met de decaan of één van de docenten van de opleiding: Dhr. J. Berghuis (decaan):
[email protected] Dhr. R. van der Kooij (docent):
[email protected] Dhr. J. de Moes (docent):
[email protected] Bellen kan ook op nummer: 072-5610934 Voor het inschrijven kan er gebruik worden gemaakt van het aanmeldingsformulier die verkrijgbaar zijn via de administratie van het Clusius College. Voor video informatie zie: http://internettv.roc.nl/default.php?fr=details&videoid=281 Een link van het filmpje over Werkbegeleider zorgbedrijf dierenhouderij
VERHALEN VAN HUIDIGE LEERLINGEN Laura Konijn een leerling uit klas 2 van “ondernemer zorgbedrijf dierenhouderij”.
Laura: “Ik kan mij goed inleven in bepaalde situaties” Laura volgt de opleiding Zorgbedrijf Dierenhouderij. Zij deed hiervoor de opleiding paraveterinair en liep een half jaar stage op een kinderboerderij: “Daar merkte ik dat ik het werken met gehandicapte cliënten goed aankon. Dát in combinatie met het verzorgen van de dieren, maakte dat ik de overstap heb gemaakt naar deze opleiding. Wat ik leuk vind, is dat we lekker veel praktijk krijgen: van dieren voeren en stallen uitmesten tot moestuin bijhouden en land onderhouden.” Naast de praktijk is er natuurlijk ook ruimte voor theorie. Tijdens die lessen leert Laura meer over zorg en welzijn. Denk aan gesprekstechnieken en hoe om te gaan met de cliënt: “Ik heb nu flink profijt van de ervaringen die ik heb opgedaan tijdens mijn stage. Ik kan mij bijvoorbeeld goed inleven in bepaalde situaties. Ik vind dat je op stage pas écht leert en ziet wat het vak inhoudt.” Iris Neele een leerling uit klas 2 van “werkbegeleider zorgbedrijf dierenhouderij”.
Iris: “Ik ben graag buiten bezig met dieren en mensen” Iris Neele is tweedejaars studente bij de opleiding Zorgbedrijf Dierenhouderij in Alkmaar. Deze opleiding startte in 2010 en dat was ook het jaar waarin Iris haar kaderdiploma behaalde aan het VMBO Clusius College in Purmerend. Waarom koos je voor de opleiding Zorgbedrijf Dierenhouderij? “Eén van mijn stageweken op het VMBO was bij de kinderboerderij van de Prinsenstichting in Purmerend, een instelling voor mensen met een verstandelijke handicap. Ik was van plan om de opleiding Dierverzorging te gaan doen. Tijdens de stage op deze bijzondere kinderboerderij merkte ik hoe leuk ik het werken met deze mensen vond. Ik heb de gok gewaagd en ben met deze toen nieuwe opleiding gestart.” Hoe bevalt de opleiding? “Goed, heel leuk, maar het is wel veel werk. Vooral de lesstof over de zorg is veel leeswerk. Veel over handicaps, ouderdomsgebreken en stoornissen. Het werkstuk „Van baby tot volwassene‟ heeft mij veel tijd gekost. Ook de stages bevallen mij goed. Vorig jaar op de kinderboerderij van Breidablick in Middenbeemster. Daar moest ik ontdekken hoe je cliënten kan stimuleren om hun werk te doen. Sommigen kunnen niet praten. Ik moest dan aan hun gedrag herkennen of ze begrepen hadden wat ik bedoelde.” Wat vind je zo leuk aan dit werk? “Ik ben graag buiten bezig met dieren en mensen. Op het moment loop ik stage op een biologisch rundvleesbedrijf met pensionpaarden in Broek in Waterland. Het meeste wat daar loopt zijn ex-drugs en -alcohol verslaafden. Toen we pas met dieren naar het land liepen vertelde een 30-jarige man mij zijn levensverhaal, waar hij allemaal had gewoond en ook over zijn verslaving. Ik vraag mij dan wel af of ze mij accepteren als begeleidster, ik ben nog een stuk jonger dan zo iemand.” Dhr. van der Kooij verzorgt de meeste lessen dier en Dhr. de Moes de lessen zorg en welzijn aan de studenten. Dhr. Van der Kooij: “Het is een brede opleiding, die zich vooral richt op de
boerderijdieren, geen honden en katten. Groenteteelt, groenvoorziening, zuivelverwerking en techniek zitten ook in het lesprogramma.” Dhr. De Moes: “Na de opleiding Zorgbedrijf Dierenhouderij kan in een jaar de opleiding Medewerker Maatschappelijk Zorg (MMZ) afgerond worden bij het ROC Kop van Noord-Holland. Daarna is er heel veel werkgelegenheid op zorgboerderijen, maar ook in verpleeg- en verzorgingshuizen of in de gehandicaptenzorg.” Dhr. Van der Kooij: “Het sociale proces is in deze opleiding heel belangrijk, het zijn hechte groepen.”
DE DOORSTROOM VAN VMBO NAAR MBO Voor de opleiding zorgbedrijf dierenhouderij
INLEIDING Met het ontwikkelen van een nieuwe MBO opleiding is het goed om te zien wat een VMBO leerling, die wil doorstromen naar de MBO opleiding Zorgbedrijf dierenhouderij, aan competenties en kennis nodig heeft om zowel in niveau 3 en 4 een grote kans maakt om de opleiding met een diploma af te sluiten. Hieronder zullen een aantal onderwijskundige zaken beschreven worden die zowel voor de examen kandidaat van het VMBO, als voor de docenten die de leerlingen wellicht aannemen voor de opleiding zorgbedrijf duidelijker maken.
VAKKENPAKKET Als een leerling van het VMBO interesse heeft in de opleiding Zorgbedrijf dierenhouderij dan is het belangrijk dat het juiste vakkenpakket gekozen wordt. De verplichte vakken voor iedereen: -Nederlands Voor Nederlands geldt in het MBO een verlpicht centraal landelijk examen. Mocht je niet slagen op het juiste niveau, dan slaagt men niet voor het diploma. -Engels (zeker als je wil doorstromen naar een ROC om de opleiding MMZ3/4 te gaan doen) De volgende vakken die goed zijn om gekozen te worden: -Wiskunde/rekenvaardigheid Sinds enkele jaren is het verplicht om zowel niveau 3 (op 2F) en niveau 4 (op 3F) aan het eind van de opleiding te examineren volgens een centraal landelijk examen. Wiskunde/ rekenen is daarom een must om in je keuzepakket op te nemen. Mocht je niet slagen op het juiste niveau, dan slaagt men niet voor het diploma. -Biologie Dit vak is met name belangrijk in verband met alle vakken die met dierenhouderij / veehouderij dan wel paarden houderij te maken hebben. Tijdens deze lessen zijn er veel overeenkomsten met de lesinhoud van de traditionele biologielessen. Voorkennis zal dus uitermate geschikt zijn. -Economie Dit vak is vooral belangrijk voor de leerlingen die van plan zijn om niveau 4 te gaan doen. Aangezien er veel economie in de 4-jarige opleiding wordt gegeven in het kader van het ondernemerschap. Ook niveau 3 krijgt een kleine hoeveelheid economie in het lessenpakket.
-Zorg en welzijn en/of -landbouwbreed / dierenhouderij Afhankelijk wat de mogelijkheden zijn op het VMBO wordt het aangeraden een van deze vakken te kiezen. Door het volgen van deze vakken wordt je kennis vergroot en krijg je een betere aansluiting voor de vervolgopleiding. Daarnaast is het belangrijk om er zo achter te komen of je motivatie voor de opleiding goed is.
KARAKTER VAN DE TOEKOMSTIGE LEERLING De studierichting zorgbedrijf dierenhouderij bereidt de leerlingen voor om te werken met kwetsbare mensen die speciale zorg nodig hebben. Daarnaast kan je goed omgaan met dieren en vind je het niet erg om in alle omstandigheden buiten te werken en creatief om te gaan met de groene omgeving. Je staat stevig in je schoenen en als het moet ben je stressbestendig. Je kan goed om gaan met wisselende omstandigheden.
BELANGRIJKE EIGENSCHAPPEN Om te gaan werken in de zorg en met dieren en deze opleiding tot een succes te maken is het belangrijk dat je beschikt over de volgende eigenschappen: Dienstverlenend ( je staat ter dienst van andere mensen). Sociaalvaardig (je werkt veel met elkaar zowel in de klas als op je stage). Creatief (om een goede dagbesteding te maken voor je cliënten is creativiteit zeer belangrijk). Verantwoordelijk ( je bent in je werk met mensen verantwoordelijk voor hun veiligheid, hygiëne, welzijn en hun dagelijkse daginvulling. Voor de dieren geldt de verzorging, gezondheid en voeding). Inlevingsvermogen (je bent in staat om je te verplaatsen in het leven van je cliënten) Geduldig (als iets niet in een keer lukt dan ben je bereid het nogmaals uit te leggen). Leidinggevend (dit werk wordt je geacht leiding te kunnen geven aan je cliënten en/of je personeel).
TOELATINGSEISEN De opleiding zorgbedrijf dierenhouderij bestaat uit een 3-jarige en een 4-jarige opleiding. Leerlingen die deze opleiding willen gaan volgen hebben te maken met toelatingseisen. Voor de 3-jarige opleiding is tenminste een Kadergerichte Leerweg (KL) nodig op een hoog niveau. Dit betekent dat de behaalde prestaties een goed niveau laten zien. Uit ervaring is het duidelijk geworden dat leerlingen met een te laag KL niveau het erg moeilijk krijgen op de MBO opleiding. Voor de 4-jarige opleiding is tenminste een Gemengde Leerweg (GL) of een Theoretische Leerweg (TL) nodig. Het ondernemerschap voor niveau 4 vraagt een gedegen vooropleiding waarin duidelijk zichtbaar is dat iemand op een hoog niveau gemotiveerd is. Leerlingen met een Beroepsgerichte Leerweg (BL) kunnen (nog) niet deelnemen aan de opleiding zorgbedrijf dierenhouderij . Zij zullen eerst een niveau 2 opleiding moeten volgen in de dierenhouderij dan wel de zorg en welzijn sector. Naast de vooropleidingen is uiteraard de motivatie voor het werken met mensen en dieren een zeer belangrijk onderdeel van je toelating. Leerlingen met een HAVO achtergrond die willen overstappen naar deze MBO opleiding niveau 4, kunnen een verkort programma volgen. Het is echter belangrijk om dit per vestiging goed na te vragen wat de mogelijkheden zijn.
STAGE Om er achter te komen of je motivatie voor de opleiding zorgbedrijf dierenhouderij iets voor je is, raden we aan om, voordat de MBO opleiding van start gaat, een snuffelstage van minimaal 1 week te volgen op een zorgbedrijf dat werkt met cliënten en dieren. Op deze manier kom je in contact met de werkzaamheden en de gewoontes van het werk waarmee je in het MBO verder gaat. De opleiding zorgbedrijf dierenhouderij vraagt een aantal eigenschappen die heel specifiek zijn voor deze sector. Door de stage kom je erachter of je beschikt over de motivatie die nodig is om de opleiding tot een succes te maken.
INTAKE Voordat je aangenomen wordt voor deze opleiding krijg je eerste een intake gesprek. Dit is erg belangrijk om er achter te komen of je de juiste competenties en eigenschappen hebt om de opleiding met goed gevolg te kunnen afsluiten. Als je gaat werken met cliënten is het van groot belang dat je zelf stevig in je schoenen staat. Er zal dus naast alle voorwaarden vooral ook gekeken worden naar je eigen functioneren. Ben je door je eigen achtergrond niet in staat de mensen op een juiste manier te begeleiden dan wordt de opleiding zorgbedrijf afgeraden.
