Gemeente Ede
Memo Aan Van Datum Registratienummer Opgesteld door Bijlage Onderwerp
: : : : : : :
Raadcommissie Ruimtelijke Ontwikkeling College van burgemeester en wethouders 30 oktober 2012 727161 Rob Luca Werkschema actualisatie Welstandnota Actualisering Welstandnota
Inleiding De Welstandsnota en -toets zijn geen doel op zich. Ze komen voort uit de gedachte dat men respectvol en met zorg moet omgaan met de gebouwde omgeving. Aan de (gebouwde) omgeving werden en worden belangrijke waarden verbonden en ontleend. Naast gebruiksfunctie en economische waarde, spelen beleving, identiteit en toekomstwaarde, ook van grotere samenhangende gebieden, een belangrijke rol. In het kader van een goede ruimtelijke ordening en een goede algemene belangenafweging is de zorg voor de ruimtelijke kwaliteit een taak van de gemeente. Deze ruimtelijke kwaliteit wordt voor een deel bepaald door de verschijningsvorm van een bouwwerk en de manier waarop dit past in zijn omgeving. Gemeenten kunnen kiezen of zij al dan niet welstandstoetsing willen laten plaatsvinden. Bij de integratie van de Edese Welstandscommissie en de Monumentencommissie Ede eind 2011 hebben raad en college gekozen voor welstandtoetsing, in samenhang waar nodig, met de toetsing van de monumentale waarden. De verantwoordelijkheid voor de Welstandstoets is geregeld in de wet en ligt bij het college van B&W. Dit laat zich adviseren door een onafhankelijke adviescommissie, in Ede de commissie Ruimtelijke Kwaliteit. Deze toetst initiatieven aan de welstandsnota waarin helder en transparant de criteria voor de toetsing zijn geregeld. De nota wordt vastgesteld door de raad. In de nota zijn naast gebiedsgericht beleid voor bebouwing ook regels opgenomen voor onder andere reclame-uitingen, rolluiken, etc. Aangezien minder dan een jaar geleden de nieuwe commissie Ruimtelijke Kwaliteit is aangesteld voor onder andere de Welstandstoets, zal de actualisering in principe beperkt blijven tot de aanpassing van de nota. Mogelijke uitzondering hierop kan de voorziene uitbreiding van ambtelijke toetsing zijn die opgenomen wordt in de vernieuwing van Omgevingswetgeving in 2013. De uitdaging die zich nu voordoet bij de actualisering en modernisering van de Welstandsnota, is er voor te zorgen dat zowel het doel als de middelen, respectievelijk de ruimtelijke kwaliteit (een aangename en aantrekkelijke woon- en leefomgeving), de lokale identiteit, het imago én de regels en toetsingscriteria, voldoende gedragen worden. Hiertoe moeten ze inhoudelijk voldoende helder zijn, maar ook in relatie staan tot de verwachtingen in de huidige samenleving. Steeds minder worden collectieve waarden herkend en geaccepteerd als vanzelfsprekend maatgevend voor individueel gedrag; door de overheid ingestelde regels worden steeds vaker ervaren als overbodig en beperkend. De hiermee samenhangende zoektocht van de gemeentelijke overheid naar de eigen rol is van betekenis voor en heeft invloed op de actualisering van de nota.
Blz. 2
Voor de actualisering en modernisering van de Edese Welstandsnota wordt voorgesteld drie thema's nader te uit te werken: 1. Klantgericht: welke gebruikerservaringen zijn er met de huidige nota en tot welke verbeteringsvoorstellen kan dat leiden: • is de nota overzichtelijk en begrijpelijk; • is er sprake van verouderde uitgangspunten en regelgeving (ook in relatie tot nieuwe wetgeving); • zijn regels en criteria logisch en voldoende transparant; • draagt de nota daadwerkelijk in positieve zin bij aan de motivatie van de aanvrager om het plan te verbeteren. 2. Eigentijds: hoe kan de Welstandsnota worden omgevormd tot een beleidsdocument dat voldoet aan de eisen en wensen van deze tijd: • kunnen bevolking en belanghebbenden sterker worden betrokken bij de totstandkoming van de nota om vanuit het eigen perspectief de bijzondere kwaliteiten te benoemen die relevant zijn voor de totstandkoming en toetsing van bouw- en inrichtingsplannen; • kunnen voorwaarden voor snellere en efficiëntere besluitvorming worden opgenomen; • kan het aantal regels worden verminderd; • kan een grotere transparantie en eenduidigheid van voorschriften en procedures worden bereikt; • hoe wordt de nota digitaal ontsloten, wat voor eisen stelt dat. 3. Inspirerend: een welstandsnota hoeft niet alleen een document te zijn dat randvoorwaarden stelt, maar zou ook juist kunnen stimuleren en inspireren: • is het voldoende duidelijk welke waarden en doelen liggen achter de uiteindelijk voorgestelde criteria; • kan worden gewerkt vanuit bijvoorbeeld idee- en beeldvorming in plaats vanuit geboden en beperkingen. Op basis van deze 3 thema's is het voorlopige werkschema in bijlage 1 opgesteld. Hierin is rekening gehouden met het beperkte traject voor de actualisering. De opbouw van de huidige nota zal in beginsel worden gevolgd, maar de verschillende onderdelen daarvan worden beschouwd als variabelen waarmee regeldruk, transparantie van de criteria enz. kunnen worden gevarieerd. Als voorbeeld hiervan: door het aantal deelgebieden te verminderen en binnen deelgebieden het aantal criteria te verminderen en/of te vereenvoudigen kan een van de genoemde doelen bereikt worden en gelijktijdig een voldoende basisniveau voor toetsing worden gegarandeerd. Planning Gezien het feit dat het gaat om een actualisering en niet om het schrijven van een nieuwe nota wordt het traject compact gehouden. Van invloed is de tijd die nodig blijkt om gebruikers en bewoners te raadplegen. •
enquête onder gebruikers
oktober 2012
•
interview wethouder en enkele bewoners Ede
half november 2012
•
raadplegen bewoners/belanghebbenden ten aanzien van vanaf half november 2012 voor hun belangrijke waarden in aanvulling op de gemeentelijke inventarisatie
•
bespreking raadscommissie Ruimtelijke Ontwikkeling
27 november 2012
•
Nota van Uitgangspunten Raadscommissie
januari 2013
•
conceptnota in de raad
april 2013
Wat wordt van u gevraagd 1. Kunt u zich vinden in de voorgestelde thema’s en aanpak. 2. Zijn er voor u belangrijke thema’s waarop, rekening houdend met de beperkte doorlooptijd, extra nadruk zou moeten worden gelegd.
Blz. 3
Bijlage 1 Thema 1. Klantgericht
2. Eigentijds
Vraag Is de huidige Welstandsnota voldoende klantgericht.
Verdieping Wat zijn de ervaringen van de gebruikers die de afgelopen periode de nota hebben gebruikt ten aanzien van de structuur, inhoud etc. van de huidige nota.
Voorgestelde actie Verschillende doelgroepen, bewoners en professionals, worden geënquêteerd. Een deel van de professionals wordt uitgenodigd een debatavond.
Verbetert digitale ontsluiting het gebruik en resultaten van de welstandsnota en welke technische randvoorwaarden zijn van toepassing.
Verschillende digitale producten worden vergeleken. Keuzes worden afgezet tegen de beschikbare technische mogelijkheden binden de gemeente Ede.
Efficiënt en transparant Op dit moment kent de Edese welstandsnota ca 120 deelgebieden en ca 50 vanaf ca 2006 tot stand gekomen beeldkwaliteitplannen.
Hoe kan het aantal (deel)gebieden worden verminderd zonder daarmee de ruimtelijke opbouw van de gemeente onnodig te nivelleren.
Er wordt een nieuwe kaart of “Atlas” gemaakt waarin een voorstel voor grotere ruimtelijke eenheden wordt onderbouwd en voorgesteld.
Verminderen regels transparantie en eenduidigheid De gemeente Ede kent 3 van de gebruikelijke 4 verschillende welstandsniveaus. Er zijn geen gebieden Welstandsvrij
Welke welstandsniveaus zijn van belang om binnen de gemeente Ede de gewenste kwaliteiten te realiseren en waar zijn deze van toepassing.
De (concept) Cultuurhistorische waardenkaart, verschillende beleidsdoelstellingen zoals verwoord in Ede2025 enz. worden beoordeeld op kwalitatief ruimtelijk relevante aspecten. Waar gewenst worden ze ingezet om een beeld te creëren van betekenis- en waarde dragende gebieden waar een specifiek welstandsniveau van belang is. De ruimtelijke analyse die de basis vormt van de huidige nota wordt vereenvoudigd en uitgebreid naar recent ontwikkelde gebieden. Er wordt nagegaan of/en welke (deel)gebieden kunnen worden aangewezen als welstandsvrij.
Blz. 4
Thema
Vraag Verminderen regels De gemeente Ede kent voor alle gebieden gebiedscriteria die betrekking hebben op stedenbouwkundige, architectonische en materiaal aspecten
Verdieping Voor welke gebieden kunnen minder criteria dus minder regels worden aangegeven.
Voorgestelde actie Per deelgebied op de Atlas worden (op gebiedskenmerken afgestemde) criteria zowel op aspect als het aantal per aspect in overeenstemming gebracht met de mate van het gewenste welstandsniveau.
Snellere en efficiëntere besluitvorming Een aanzienlijk deel van de aanvragen gaat om kleine wijzigingen en afwijkingen. In het verleden zijn hiervoor z. loketcriteria in de welstandsnota’s opgenomen. Voor vergelijkbare situaties zijn objectcriteria benoemd
Kunnen met (uitbreiding van het) gebruik van loket/objectcriteria cq uitbreiding van het ambtelijk mandaat vele aanvragen vereenvoudigd en de doorlooptijd voor de welstandsbeoordeling worden bekort
-
Draagvlak Belangrijk is draagvlak voor de welstandsnota, overeenstemming over de doelen en begrip voor de toetsing.
Op welke wijze kunnen bewoners en belanghebbenden betrokken worden bij de totstandkoming van de welstandsnota.
-
-
-
Bepalen welke type aanvragen in aanmerking komen voor het loketcriteria principe. Uitwerken van de loketcriteria. Ambtelijk mandaat heroverwegen in relatie tot verander(en)de wetgeving
Om de betrokkenheid van bewoners bij hun directe woonomgeving te benutten en te vergroten worden in ieder geval bewoners geënquêteerd over hoe zij hun directe woon- en leefomgeving ervaren en welke belevingsaspecten zij in hun eigen woonbuurt als belangrijk ervaren en willen behouden of versterken. Welke middelen of gremia kunnen verder worden benut om te communiceren met bewoners over hun eigen ideeën. Te denken valt aan het internetpanel, maar ook aan de huidige verbanden binnen wijkbeheer
Blz. 5
Thema 3. Inspirerend
Vraag Toekomstgericht en stimulerend Behalve als kader zou de nota ook meer een inspirerend karakter moeten krijgen om hiermee een stimulans te bieden voor toekomstige opdrachtgevers.
Verdieping Op welke manier kan, bij afnemende regeldruk, de welstandsnota het gemeentelijk ambitieniveau weerspiegelen voor ruimtelijke kwaliteit. Leiden breed gedragen kwaliteitsdoelstellingen ook tot minder noodzaak om voor nieuwe ontwikkelingen beeldkwaliteitplannen te maken.
Voorgestelde actie - Kunnen de resultaten van de Edese Architectuurprijsvraag hierbij een rol spelen. - Welke relatie is hier met de cultuurvisie voor Ede en andere documenten zoals Ede 2025 en/of de op te stellen structuurvisie
Communicatie Een thema als architectuur en welstand verdient het om breed besproken te worden met voldoende communicatie.
Welke ondersteunende activiteiten kunnen plaatsvinden of worden geïnitieerd voor een positieve houding ten opzichte van ambities op het gebied van architectuur en stedenbouw in de woon- en leefomgeving.
-
-
-
In het verleden zijn al op basis van de architectuurnota (1996) een aantal activiteiten ondernomen zoals de Edese Architectuur Prijsvraag, een architectencafé, het opstellen van beeldkwaliteitplannen en het stimuleren van opdrachtgeverschap. Welke thema’s zijn nog actueel en kunnen weer worden uitgewerkt In de lokale krant(en) zal aandacht worden besteed aan de actualisering onder andere door een interview met de wethouder en interviews met bewoners over hun woonomgeving en de architectuur. In ieder geval één keer tijdens het proces en vóór het vaststellen van de NvU zal een publiek debat gevoerd worden over de welstandsnota.
