L U T E RAT U U R Clubblad van N.V.O.s. Lutra
Bt.luur
Voonillcr
s...·wel.ris Penningmeester Coördinator opleidingen Evenementenconunissaris Maleri.lt:ncommissaris
Tom van der Waals Jan Heines Jan Vet Jemen BJommaarl Frc:ek Adam Eric Ikrksen
04998-91126 04998-99469 04904-17940 04998-91515 040 _ 426028 040 - 460097
St<:rtt.r!aat Leemkuilen 285 5683 IlZ BEST Rtd.cllt Marcia Blommaart Wendy van der Waals Marjotijn van Osch
04998-91515 04998_91126 040 - 446684
RtdacUt.adrft Zevensprong 8 5683 KR BEST Lidmaatschap tn contributie Lulra kenl aspiramleden, volte leden, gezinsleden en buitenleden, .l1e leden zijn jaarledcn. Als gezins- of bUItenlid bet.al je de helft van de voor een vol of aspirant lid verschuldigde contributie. Beëindiging van het lidmaatschap kan slechts door middel van een 5I:hriftelijke mededeling aan het bestuur. Lidmaatschappen worden alleen per 31 december beëindigd. Let op; je betaalt dus tot en met 31 december contributie. De contributie voor een vol of aspiral1t lid bedrugt FI. 275-· per jaar. Dit dien je aan het begin van het kaletllierjaar te betalen. De mogelijkheid bestaat 0111 via een autOlllatische ove�chrijving Illaalldelijks Hll 25,-· te betalen. Zie voor lU
Ademaulomaat
Stabilizing lacket Complete set Feesttent Ooot + Trailer
Weekhuur
20 20 40 60
Weekendhuur
200
LlJTERATU UR HET BLAD WAAR "DIEPTE" IN ZIT
10 10 20 30 SO 100
Bo,.
150 150 150 300
SIlO
1
INHOUDSOPGAVE
3 4 6 8
9 10 11 12 20 22 24 26 37 38
Van de Redactie Van de Voorzitter Voor U gelezen .... Duik Holland schoon De Lutra Onderwater Winterspelen 1994 Duikell met Lulra Verhuisd Lutra duikt in de Noordzee Van de Evenementencommissie B.O.R.E. Opleidingen - het programma Naar het land van de whisky Nieuws - over Aqua Best Vakantie Estartit - october 1993
VAN DE REDACTIE
Het is weer voorbij, die .... zomer. En soms vragen we ons af of die zomer wel ooit begonnen is. Zomer betekent toch immers met een ijsje op het strand lopen. onder een stralend zonnetje een lekkere duik in de Oosterschelde maken, of zo maar een stukje: zw..:mm":l1 .... Toen dat allemaal ni..:t kwam, hoopten we vurig op een zwoele, wanne nazomer. Ook daar wachten we nog steeds op. Gelukkig zijn wij duikers zo vindingrijk, dat we ons van al die ellende niet veel aantrekken. Ondanks de plensbuien zijn er altijd actievelingen die toch leuke dingen gaan doen. En daarover lees je van alles in dit clubblad. Verder tref je nog de plannen van de Evenementencommissie en van Opleidingen aan. Beide programma's bieden volgens ons heel wat perspectief. Wij hebben ons alvast ingeschreven voor van alles en nog wat. Deze zomer werden we ook nog opgeschrikt door het nieuws dat een onschuldige opname van Rob Vader toch niet zo onschuldig was. Geluklc:ig is hij iruniddels uit het ziekenhuis en kan onder de goede zorgen van Margriet weef aansterken. Ook wij, de redactie van LuIeratuur, wensen Rob èn Margriet heel veel sterkte toe. Nu, lang genoeg gekletst. Nu mag je er aan beginnen, aan de herfsteditie van de Luteratuur. Veel plezier, en schrijf ons ook eens!
De Redactie
2
3
VAN DE VOORZITIER
LUCHTKEURlNG
De vakantie zit er weer op, sterke vakantieverhalen doen weer de ronde. Voor de thuisblijvers hadden we een aantal duiken gepland in de afgelopen maanden.. Zo was er o.a. een "Iuxe� bootduik in de Grevelingen en een heuse NoordzeeduIk. Deze laatste liep voor één van onze leden bijna niet goed af. Een verslag van de belrokkenen lees je verderop. Een tweede voorval in de vakantie was de opname van Rob in het ziekenhuis, Wat een "eenvoudige' blinde·dann verwijdering moest zijn,. bleek achteraf � en , zware dannoperatie, waarvoor Rob drie en een halve week In het ZiekenhuIs moest blijven, waarvan drie zonder eten. Gelukkig schuirelt hij nu weer langzaam
voort op de clubavond. Laten we hopen dat hij weer snel de "oude" (hij is net 40 geworden) wordt. De eerste clubavond van dit jaar was er één die nogal wat stor heeft doen opwaaien. Er was een introductie gepland . robleem w� s dat e� geen i�lstructeur beschikbaar was (Emiel was nog op vakantie, Rob lag lil het ZiekenhUis en Randy kon vanwege familieomstandigheden die avond ni.et k ome� ).. Om de l!lensen, die . zich hadden opgegeven, niet teleur te stellen heb Ik zel d. le Illtrodu�.tle gegevell. Dit veroorzaakte natuurlijk veel kritiek binnen de veremgmg. Enerzijds terecht natuurlijk. omdat ik geen instructeur ben. Anderzijds vond ik. om bo� en� taa� de reden. dat de avond door moest gaan. Op de laatste bestuursvergader� ng IS dit voorval besproken. en de conclusie is dat in het vervolg. als er geen mstructeur aanwezig kan zijn. de introductie altijd wordt afgeblazen.
In mei 1993 beeft de Gemeente Brandweer van Eindhoven de perslucht, die door onze compressor geleverd wordt. gekeurd op een aantal elementen. Met behulp van een Dräger meetset zijn de volgende hoeveelheden gemeten: Gemeten hoeveelheid
koolmolloxyde
Maximum Meetduur toegestane hoeveelheid
5 ppm
30 ppm
Luchtdoariaat
0, 2
5 min
J/
m
i
�
�
Voor het nieuwe seizoen hebben we de activiteitenplanning weer gemaakt, zoals je verderop in het clubblad kunt lezen. Wal de cursussen betreft. zie aarvoo� het epistel van Jeroen. De specialty's komen, o . a . door de onverwachte ZiekenhUis:. opname van Rob, in het gedrang . Verder heeft Randy te kennen gegeven dat. hiJ als instructeur stopt . Hierdoor kon de specialty die voor nu gepland stond, lIIet doorg.aan. We g.aan nu bekijken of de� e in het voorj�ar oor kan gaan. Wel zal de cursus "Medic First Aid" doorgaan. Hierover wordt J e bumenkort door Jeroen geïnronneerd.
�
?
Tom van der Waals
n
kooldioxyde
400 ppm
1.000 ppm
5 min
vochtgehalte
200 mg/ml
25 mg/ml
12\4 min
olie
0,25 mg/ml
0.30 mg/ml 40 min
0,2 IImin 2 Vmin 2 IImin
De aangetroffen hoeveelheden koolmonoxyde en kooldioxyde stemmen zonder meer lOl tevredenheid, en de hoeveelheid oliedeeiljes in de lucht i:i toelaatbaar. Het vochtgehalte van de perslucht is echter 8 maal hoger dan toegestaan. Nu is dit geen reden tot paniek, want een hoog vochtgehalte is voor een duiker niet schadelijk. Het draagt echter niet bij aan een lange levensduur van de perslucht cilinders. Anderzijds zou je kwmen zeggen dat al onze flessen een voclubestendige coating hebben zodat de gevolgen nogal meevallen. Bovendien kan de hoeveelheid vocht in de lucht worden gereduceerd door tijdens het vullen regelmatig de eerste en tweede trap van de compressor af te blazen. Daannee wordt veel van het vocht, dat anders in de flessen zou komen, uit het systeem verwijderd. In october/november zullen we ons beraden op acties om het vochtgehalte blijvend te venninderen. Eric Derksen
4
5
VOOR U GELEZEN .....
Het was Cor Wauben die het bronzen kanon voor het eerst waarnam. Het zeldzame karakter ervan herkende hij meteen aan de smalle, dunne vonn van de kanonloop. IJzeren kanolUlen zijn veel dikker en zwaarder. De bronzen loop (aangezet met kalk en zee-anemonen) stak onder een dikke ijzeren loop uit. Nadat de kanonloop door de duikers Jan Dubbelman, Frans van der Horst, Cor Wauben en Paul de Keijzer aan boord van het duikersschip was gehesen, werd het in . S �hev��lflgen aan wal gebracht. Daar is het nu op Waubens bedrijf te bewonderen. Hlslonc. schatten de waarde op enkele tienduizenden guldens.
Hui spuugt beetgepakte duiker weer uit Fort Bragg. Californië Een duiker in Californië, die reeds half in de bek van een grote haai was ver dwenen, werd op het laatste moment weer door het dier uitgespuugd. De man kwam er levend vanaf, maar raakte zwaar gewond aan hoofd. borst en rug. Dat heeft de Amerikaanse kustwacht in Nood-Califomië meegedeeld. "Hij heeft zeer veel geluk gehad". aldus een woordvoerder van de kustwacht. "Er is maar een reden dat hij nog in leven is: de haai lustte hem niet". De onfortuinlijke duiker werd van achteren door de vis gegrepen en !laar het wateroppervlak geduwd. Zijn lichaam verdween tot de schouderbladen in de muil. waarbij alleen zijn hoofd en schouders nog naar buiten staken. Vervolgens spuugde de haai zijn buit weer uit. waarschijnlijk omdat hij outdekte zich in zijn prooi te hebben vergist. De duiker droeg een rubberen duikpak. Vermoedelijk ging het om een grote witte haai, een van de weinige haaisoorten die een mens kan doorslikken. ANP
De Delft ging ten onder in october 1797 tijdens de Derde Engelse Oorlog. Het nu gevonden sierkanon is vervaardigd door het geschutsgietersbedrijfvan Comelis Ouderogge te Rotterdam.
Fotografie
TON KLAASSENS FOTOGRAAF
Sportduiken halen antiek kanon op Hoek van Holland Vier Scheveningse sportduikers hebben op de bodem van de Noordzee een bronzen kanon teruggevunden van een 18e eeuwse Hollandse oorlogsbodem. Ze deden hun vondst tijdens een duiktocht naar het wrak van de Delft, dat op 22 mijl uil de kust van Hoek van Holland ligt. Het historisch geschut is in perfecte staal. De vier sportduikers. die lid zijn van de duikc1ubs Sirene en Barracuda. waren niet speciaal op zoek naar kostbaarheden. Ze waren bezig met enkele routineduiken op het vijfentwintig jaar geleden ontdekte wrak.
6
Koopcentrum Achtse barrier Biarritzplein 37 5627 LE Eindhoven Tel. 040 - 42 42 62
7
DUIK HOLLAND SCHOON
DE LUfRA ONDERWATER WINTERSPELEN 1994
Lutra heeft, in samenwerking met de Eindhovense studentenroeiverenigingTheta, een poging gedaan om een gedeelte van het Eindhovens Kanaal tussen het cenlrum en de rondweg, van de daar aanwezige vervuiling Ie ontdoen. Zaterdagochtend 13 juni begonnen 11 duikers onder begeleiding van 3 dive masters aan dit karwei. Met behulp van de door Theta beschikbaar gestelde vlet met buitenboordmotor kwamen na een aarzelend begin allengs meer fietsen en brommers boven water. Het publiek dat door een flink artikel in het Eindhovens Dagblad enige dagen tevoren op de hoogte was gesteld van de actie, toonde zich vanaf het begin af aan zeer behulpzaam met het uil het water trekken van de zwaardere voorwerpen. Zodoende groeide de afvalhoop gedurende de dag gestaag uit tot een berg van flinke omvang. Op deze berg bevonden zich, behalve de al genoemde fietsen en brommers, ook nog een koelkast. diverse autobanden. geldkistjes, verkeersborden, een bedspiraal en een WC-pot. Om van het kleine goed zoals blikjes en dergelijke nog maar te zwijgen. En die ene grote gasfles die we vonden bleek Ie lekken toen hij boven water kwam. De direct ingeschakelde brandweer concludeerde echter dat het slechts om zuurstof ging. Tussen de bedrijven door zijn enkele deelnemers nog geïnterviewd door journa listen van het Eindhovens Dagblad en Omroep Brabant. Deze publiciteit heeft voor onze vereniging lot gevolg gehad dal wij door de Stichting Element Terre uit Eindhoven gevraagd zijn om te assisteren bij enkele activiteiten die deze stichting gedurende de zomer aan het Havenhoofd bij het Eindhovens Kanaal organiseert. Al mei al mag ik van een wel zeer geslaagde dag spreken. Ik weel zeker dat we volgend jaar opnieuw meedoen om Holland een klein stukje schoner te duiken.
Eric Derksen
8
Ze gaan weer beginnen! Nog niet alles is vastgelegd, maar het belooft weer een interessant scala van moeilijke, eenvoudige, natie en venncleiende Spelen te worden. Het voelbalvervoer zal zeker weer present zijn, maar enkele andere onderdelen zijn vervangen door nieuwe (we zijn no.& bezig om er mooie namen voor te verzinnen). De organisatie 2;31 weer even gladjes verlopen als vorig jaar. Het tempo zal evenwel wat hoger lIggen en we gaan proberen om de wachttijd tussen de spelen Ie vennindereo. Loop je al wann? Wil je het debacle van vorig jaar vergeten of wil je juist bewijzen dat de score van vorig jaar aan domme pech te wijten was? Ben je er zeker van dat je ervaring in het afgelopen jaar die van Rob Vader benaderd heeft?
SCHRIJF DAN IN! Fonnulieren zijn te verkrijgen bij ondergelyple en bij Etienne Moennan ......... De voorlopige data: 30 november I I januari 15 februari 8 maart 26 april
Marc Verdiesec
9
DUIKEN MET LUfRA
De Bakelse Plas
Deze duik heb ik helaas niet meegemaakt. Dus kan ik nog steeds niet vertellen hoe een onderwaterhuis er van birulen uÎtziet. Nadat in het voorseizoen was proefgedraaid met zoetwaterduiken op een aantal zondagmiddagen, zijn we gedurende de vakantieperiode doorgegaan met het organiseren van clubduiken. De Oosterplas Door het slechte weer was de opkomst voor de nachtduik in de Oosterplas minimaal. Met slechts drie man zagen we het weer echter toch nog opklaren en hebben we een heel mooie duik gemaakt. In de Oosterplas zitten, behalve palingen en rivierkreeftjes, miljoenen kleine voorntjes. Nou ja, miljoenen, het zijn er wel heel veel in ieder geval. Wie nog op zoek is naar een mooie nachtduikstek moet zeker eens naar Den Bosch toe gaan. De Grevelingen Voor de tweede duik was de "Caesar" gereserveerd. Deze, speciaal voor duikers ingerichte, vrachtboot vaart over de Grevelingen om duikers naar minder intensief bedoken mooie plaatsen te brengen. Het schip bracht ons 's ochtends naar een fantastische stek nabij Ouddorp. Voordat we te water gingen konden we ons benedendeks, aan de bar gezeten, omkleden. Dit was des te prettiger omdat het buiten toch niet echt lekker weer was. Na de ochtendduik voeren we in een uurtje naar de plaats waar 's middags gedoken kon worden. Tijd genoeg dus om, nog in het duikpak gestoken, aan de bar een flink bord friet Ilaar bÏlmen te werken om zo de energievoorraad weer op peil te krijgen. De middagduik vond plaats tussen Den Osse en Scharendijke, op een plaats waar je vanaf de kant niet kunt duiken zonder anderhalve kilometer met je spullen te moeten lopen. Opnieuw bleek dat de Grevelingen op minder bedoken plaatsen nog bijzonder veel moois voor de duiker te bieden heeft. Over het duiken met de Caesar zal iedereen die is meegeweeSlje vertellen dat het zeker een aanrader is. Je hoeft niet te sjouwen met je spullen, en op de momenten dat je niet duikt kun je alles laten liggen en lekker aan de bar gaan zitten. In het najaar willen we nogmaals met de Caesar ga,UI duiken. zorg dan dat je erbij bent! De Bergsche Diepsluis en de Goessche Sas Deze twee plaatsen zijn bij de meesten redelijk bekend. Rest mij nog om te vertellen dat de kreeften bij de diepsluis telkens groter worden en dat het water bij Goes die zondagmiddag ongelofelijk helder was. Het zicht bedroeg zeker wel een meter of 6 à 7, en dat zie je in de Oosterschelde niet vaak.
10
Het Oostvoornse Meer Dit was een zonnige dag temidden van een reeks regenachtige dagen, en dat maakte het extra leuk. om te gaan duikelI. De opkomst was dan ook alleszins goed te noemen. Hel Oostvoomse Meer biedt een drietal wrakjes die vanaf de kant bedoken kunn�n word�n. De Archimedes ligt er al sinds de vorige eeuw �n daar is dan ook niet echt veel van over. De roeiboot, die een eÎndje verderop ligt, is heel toepasselijk "Titanic� genoemd, en hel derde wrak was een jacht dat in de film "Amsterdamned� vergaan is. Helaas kun je het 17e eeuwse galjoen, dat ook 1I0g in dit meer ligt, niet vanaf de kant bereiken. Vallafhel duikcentrum ter plekke wordt er echter op aanvraag naar dit wrak gevaren. Voor ons was dat op deze dag niet haalbaar meer, maar wellicht kunnen we birmenkort iets organiseren. De [node Tijdens een nachtduik blijkt dat er in de Enode verrassend veel vis zit, veel meer dan de ervaringen tijdens onderwateroriëntatie-tochtendoen vennoeden. Ondanks het gebrek aan begroeiing zit dit water vol met baarzen, voorntjes en palingen. Het is gewoon een heel leuke duikstek voor wie dicht bij huis eens een keer een avondduik wil maken. De Christiaan Huygens Zie hiervoor het verslag verderop in het clubblad.
Eric Derksen
VERHUISD:
Anja van Stekelenborg & Fans Sanders Nieuw adres:
Duinkerkelliaan 67 5627 MB EINDHOVEN
Telefoormummer:
040 - 42 03 11 11
LtrrRA DUIKT IN DE NOORDZEE
Nadat de spullen onderdeks waren opgeborgen voeren we uit. Hiervoor moesten we eerst de binnenhaven van Vlissingen uit door te schutten in de middensluis. Op zichzelf is dit niets bijzonders, maar voor die duikers die voor bet eerst de Noordzee opgingen was dit een frontier die eindelijk eens overwonnen zou gaan worden. Bij Noordzeeduiken is het weer meestal de grootste spelbreker en 9 van de 10 duiken
Op 29 augustus 1993 hebben duikers van Lutra hun Noordzee-doop beleefd op het wrak van de Christiaan Huygens, zo'n slordige 2,5 uur varen vanaf Vlissingen. Voor liefhebbers, de positie is : noord 51 "37"07. oost 03"16"46. De Christiaan Huygens was een passagiersschip van ca. 200 m lang, en is tijdens WO mijn gelopen.
tI op een
De spanning bij deze duik zit natuurlijk met name in de afwachting van het weer. Het zag er allemaal erg gunstig uit de dagen voor de dag, maar er waren tegenstrijdige berichten. De Hollander gaf een toenemende wind en d'n Belg krimpende wind af. Wie moest je nou geloven? De afspraak was dat de duikers de avond tevoren even zouden bellen voor het wel of niet doorgaan.
De schipper van de Multidive I, het sleepbootje waarmee we de duik zouden doen, was echter zeer twijfelachtig over het weer. Toegegeven, de man had ervaring met de locale omstandigheden en het hoeft niet eens zo hard te waaien of de duikstek wordt gevaarlijk. Daamaast wist hij niet hoe het met de ervaring stond van de deelnemende duikers. Eerst meemaken. dan geloven. Er werd afgesproken dat de duikers, ondanks de twijfel van de schipper over het weer. gewoon de volgende dag om 8:00 uur 's ochtends(!) op de kade in Vlissingen zouden staan. Dit bleek de juiste beslissing. Het weer was buitenge woon goed. De zon scheen en er was geen wind. Varen met die handeP
worden afgelast. Op zo'n manier kun je bijna nooit de sterke verhalen van collega duikers controleren. Alles in de noordzee is immers een maatje groter!!
Dc: duiksfek was zo'n kleine twee en een half uur varen. Gezien de snelheid van het
bootje tegen de stroom in was dit niet zo verwonderlijk. De bedoeling was dat we op de kentering zouden gaan duiken en we waren een dikke twee uw onderweg toen de schipper ons adviseerde om om te kleden. Dit omkleden verliep niet helemaal zonder problemen op het kleine achterdek van de slingerende boot. Een railing zou een wat veiliger gevoel geven. Daarnaast was het gebruikelijk dat het dek zo nu en dan eens overstroomd werd door een golfje. Droge voeten waren, dacht ik, nergens te bekennen. Eemnaal bij de duikstek aangekomen zagen we bootjes liggen met duikers, vennoedelijk uit België (hoe kan het ook anders). Het idee Noordzee-duiken is natuurlijk niet uniek en ook de afstand vormde blijkbaar geen belemmering voor duikers om een duikje te wagen. Het risico met de kust nog maar nauwelijks of niet in zicht, en instabiel weer, werd geaccepteerd.
De schipper gaf ons een korte briefing over de ligging van het wrak van de
Cluistiaan Huygens. Het schip ligt in 3 delen, over een lengte van 200 meter, met haar achtersteven in de stroomrichting. Hij had een dreganker ergens in de boeg van het wrak gegooid. Langs het sleepbootje lag een drijflijn die bedoeld was om bij de
De Multidive I is een sleepbootje waar vroeger havensleepdiensten mee gedaan
ankerlijn te komen. Voor de afdaling langs de ankerlijn adviseerde de schipper om
werden. Het is ongeveer 15 meter lang en heeft een kajuit met een stuwhut. De kajuit biedt plaats aan ongeveer zes kouwelijke duikers en is voorzien van een
beneden te gaan.
ijskast met het nodige drinkwerk.
toch vooral niet te zwemmen, maar door voorttrekken langs de ankerlijn naar
Voor de wrakduik had hij het volgende advies: Kijk uit voor scherpe randen en op verstrikt raken in touwen en bekabeling; blijf altijd contact houden met bet
Het karakteristieke achterdek werd gesierd door een met buitenboord motor zodiac. Een nadeel was echter het lage dolboord, wat bij omkleden in uitaemste de Slingerende boot niet al1ijd even gemakkelijk was.
want met een zicht van 5 meter ben je het zo kwijt.
In totaal waren we met 10 duikers waarvan enkele eerder een noordzeeduik
niel in. Je kent het tenslotte (nog) lliet!
gemaakte hadden. Gezien de ervaring van de schipper, die volgens de omschrijving in het NOB blad juni '93, I1 jaar niets anders deed dan wrakken opsporen en bergen, gingen we ervan uit dat hij een goede briefing kon geven over het wrak en de omstandigheden ter plaatse.
\2
wrak
Een belangrijk punt dat in onze situatie niet extra werd benadrukt was: ga het wrak
De buddy paren waren ingedeeld maar door zeeziekte haakte toch een man af. Er
waren dus 3 buddy paren met twee man en een met drie man. Dit laatste is bij een dergelijke duik echter niet aan te raden maar op dat moment niet bezwaarlijk.
\3
M. S.
..
Christiun
Huygc:ns".
�
S.S.
..Vondel",
=
-zr
. A\,.À
TIAAN
H
NS
M. Lengte ......' . . . 128 14.6 0 Breedte . ....... . 11.43 Holte .......... . 8.25 Diepgang ....... . Br. Reg. Tonnen . 5.876 ' Waterverplaatsing 11.016 tons P.K. Vermogen .. .. . ' . 3.100 Aanal passagiers. 212 131 Bemanning ...... .
s,s."Vondel"
270
11.600 653
15.630 21.700
tons
P.K.
8.70
20.65
173.75 M. 20 . 90
m.s. . .Christiaan Huygens"
blad:ijde geven wij twee af beeldingen van scheep.s.�i!houelten en wel die van bet langst in de vaart %ijnde en het nieuwste: passagiersschip der Stoomvaart Maat schappij .. Nederland", resp. bet 5.$...Vondel" en het m.s ... Christiaan Huygens", waardoor een algemeene indruk verkregen wordt van de toenemende grootte der passagiersschepen alsmede van de veranderingen. waaraan het scheepsprofiel in de laatste 20 jaar onderhevig is geweest. Het onderste beeld toont de afmetingen van het m.s ... Chris tiaan Huygens" ten opzichte: van het Rijksmu�um teAmsterdam, De juiste afmetingen van beide schepen zijn als volgt;
P nevenstaande
Vergelijking tusscben s.s... Vondel" en m.s.. Christiaan Huygens" 1907_1927.
HPI
De .fmc:tingc:n .VOIO bet M. S. Christiaan Huygc:ns" ten opzichte van het Rijksmuseum. "
Ar�
..
_.
�
'"
-_.
"
- CII ::1 er"' _ :;:1
e
�.E'" t n =: n
< '"
)I\;'
g
c n "' l»=sn Q. ii' 0. ::I (IQ Q" =n)l\;'�_
o
.;a�o".
o
g'oo;, 00 R :::;;� � CII�Ser' t �ft "' 0::1 ('11 er:;:l R :;:I -� �3 R �� R ::1(; � -"' e � "' '" 0 )I\;'(; < 0� .., � Ol .... 00;, � er CII ... E R ... I» N !l 0.::1 \.11 0. 0.. · N CII c::; Ol 3� :;:I "' :;:I� CllCII"'-R =�g� (; ::I ... � ::I er g 0 g Ol � Ol < (i :::- Q.Cll ii�� !l CII iii!Xl ii' Q. � g J5 Îiï::S f.i' "' CII 3i'r " � c _·0 cr' ... )< an !l &. _..:; )l\"n�Q.3� a,oo n I»
er· -')1\;' ... 0::1 \::I. N \::I. R_.
&:l. " S· . §: Q.n < 0."'" CII 1»1»::a .=R =(i:;:l ... ..:; �02 . � g. � P -=1» cr' NOO 00..0 t\ (;.g ::5.Çl (i
CII
�C:�g'�� =.g'::SOO::l
30 S: ::I " . �� _0.
Van een boegomtrek was niet veel te herkennen. Wel waren bolders en winches te zien die op het hellende dek stonden. Op dek aangekomen werden we m�t open annen ontvangen door een flink uit de kluiten gewassen noordzee kra die on� aankeek alsof we kaartjes ter controle moesten laten zien. Een fantastisch gezicht als je voor het eerst zo'n grote jongen tegen komt. Een exacte beschrijving van de situatie is niet te geven. Zodra we van het boeggedeelte weg zw �mmen, beg�n er . . een chaotische verzameling van ijzeren boegplaten en stukken PiJP (mast?) die 111 alle mogelijke richtingen lagen. De schipper ad.?n�. bij het te water gaan . gevraagd om uit te kijken naar dregankers, die hiJ biJ voorgaande dUiken op het wrak verspeeld had. Niet ver van de ankerlijn kwamen we inderdaad een dreganker tegen, maar ondanks pogingen van Servaas om het los te maken bleef het anker op zijn plek zitten.
�
�
Door het wrak aan onze linker hand te houden kwamen we langs de buitenzijde van het wrak op steeds grotere diepte. De scheepswand had een "hele" structuur aangenomen en was begroeid met mooie anemonen. Op de hele route waren grote krabben te zien en net op het randje van onze lichtbundels glommen de omtrekken van grote vissen, waarschijnlijk kabeljauw, werd na de duik geopperd. De scheepswand ging steeds dieper de zandbank af. Op 30 meter vonden we het welletjes en keerden om, om op een kleinere diepte over het wrak heen te gaan. Dit zou ons luchtverbruik ten goede komen. We zaten nu waarschijnlijk ter hoogte van de breuk tussen boeg en middenschip. De schipper had verteld dat er een kanon te zien moest zijn, maar er waren zoveel vonnen die aan de omschrijving kanon voldeden dat ik overal een kanon van . maakte. De "loop" was helemaal begroeid met fijne anemoontjes in e kleuren Wit en oranje. Als je niet beter wist zou hel op makroschaal een scene Uit de Middellandse Zee zijn.
�
Hier en daar was een duidelijke scheepsstructuur herkenbaar. Zo zwommen we lanJas een vast railingstuk en zagen we stukken mast en takels. Sommige van de ;ches hadden spaakwielen voor handbediening, waar je zonder succes aan kon wi , draaien. Er moesten ook patrijspoonen met glas te zien zijn maar persoonlijk heb ik ze niet kunnen vinden. Er verschenen steeds meer gedeelten met grote lege ruimtes. Hier en daar zag je deuropeningen maar waren niet aantrekkelijk om een kijkje te nemen. Het was op stof en krabben na een clean wrak. Er waren weinig losliggende zaken die als souvenir geschikt waren. Dat deed niets af aan het juttersgevoel van sommige . duikers. Zo kwam Tom later boven met een stuk wastafelafvoer dat III eerste instantie op een soort waterpijp leek. Dennis trof het beter, want ij kwam met . een heel schenkkannetje boven dat echter verdacht meuw leek. Niet om te peste�, maar het zal wel van een duikersboot afkomstig zijn geweest anders was er beslist meer van gevonden.
�
16
Na een dikke 40 minuten gedoken te hebben begon de luchtvoorraad aardig te slinken en begonnen we aan de terugtocht. Nogmaals bleek nu hoe onoverzichtelijk het wrak er bij lag, want geen van allen konden we de ankerlijn terugvinden. Toe vallîg of niet maar op het moment dat Servaas en ik wilden opstijgen. kwamen we Tom, Paul, Eduard, Denrus en Arno tegen die ook aanstalten maakten om op te stijgen. Alleen Fons en Herbert ontbraken nog. Als groep naar boven dus. Dit zou het makkelijk maken om ons met de zodiac op te halen dacht ik, want zonder de referentie van de ankerlijn en met de grootte van het wrak, konden we goed 50 meter van de boot af bovenkomen. En met wal stroming zou dat flink zwemmen worden. Niets was minder waar. We kwamen op nog geen 15 meier van de boot af boven en konden zonder moeite het gammele trapje van de boot bereiken. De meesten van ons hadden een heerlijke duik achter de rug en als het aan Paul had gelegen, hadden we flessen gevuld en nog een keer gedoken. Alleen een beetje lastig met die kentering, hè Paul? Er was ook een minder leuk bericht. Eén van de duikers van het groepje van 3 duikers ging het wrak binnen zonder dat zijn buddy's direct duidelijk te maken. Eén van zijn buddy's controleert zijn manometer en volgt. De derde duiker hangt boven de ingang en wil deze versperren voor de tweede duiker, omdat hij het niet eens is met het betreden van het wrak. Deze versperring is niet duidelijk voor de tweede duiker, hij denkt dat de derde duiker zijn apparatuur controleert teneinde ook het wrak bÏtUlen te gaan. De tweede duiker volgt dan ook de derde duiker het wrak in. De derde duiker gaat daarop ook het wrak in om zijn buddy's te manen direct uit het wrak te komen. Hij slaagt daar slechts ten dele in, en kan alleen de tweede duiker bij de vinnen pakken om zijn boodschap duidelijk te maken. De tweede duiker is in staat de eerste duiker bij de vinnen te grijpen en duidelijk te maken het wrak te verlaten. Deze eerste duiker zwemt daarop langs de tweede duiker heen naar de derde duiker, en verlaat het wrak voordat de tweede duiker zich naar de opening kon omdraaien. Deze manoeuvre veroorzaakt zoveel stof en belemmert het zicht in die mate dat de achtergebleven duiker de uitgang niet meer kon zien en volledig gedesoriënteerd raakt. De duiker probeert door roepen en kloppen op de scheepswand duidelijk te maken aan zijn twee buddy's buiten het wrak waar hij zich bevindt. Dit werkt echter niet, en de duiker gaat, bij een zicht van 0,0 meter, op zoek naar de uitgang. Toen dit niet lukte, controleerde hij zijn manometer en constateerde dat nog 55 bar resteert (op een diepte van ongeveer 17 meter). Op de tast ging hij op zoek naar de zijkant van het schip en vond uiteindelijk een opening. Direct nadat hij het wrak uitkwam, zag hij de twee wachtende buddy's. Over geluk gesproken!! ! Toen pas begreep iedereen wèl de signalen die werden uitgewisseld. 11
Op zo'n manier leren dat wrakken levensgevaarlijk kunnen zijn, is niet leuk, en de duiker heeft dat heel goed begrepen. Hopelijk steken mededuikers iets op van dit verhaal. Iedereen was het er over eens dat dit wrak onoverzichtelijk was. Het zou minstens een aantal duiken duren voordat je dingen in en aan het wrak zou gaan herkennen. Zelfhad ik graag de brug een keer gezien, maar Joost mag weten waar je die moet zoeken. We zullen beslist nog eens teruggaan, als de weergoden ons gunstig gestemd zijn tenminste. Jammer dat Rob Vader niet mee kon, want hij had zich er ook op verheugd. Rob. vanuit deze positie wens ik je een voorspoedig herstel. De schade halen we beslist een keer in. Toen we allemaal weer aan boord waren en ons stonden om te kleden, kregen we ineens bezoek. Er kwam een Greenpeace-achtige rubberboot op ons afvaren met twee in oranje pakken geklede mannen. Ze waren alleen voorzien van een pistool, en zover is Greenpeace lIog niet, dacht ik. Het bleken mannen van de Douane Ie zijn die een routine inspectie kwamen doen. Grappig genoeg was de man die bij OIIS aan boord kwam ook duiker en dat praatte wat makkelijker. Het bleek dat er professionele duikapparatuur en rubberboten met buitenboord motor waren gestolen, en ze kwamen even checken of ons spul daaraan voldeed. Blijkbaar niet anders zaten we nu nog vast. Eigenlijk was het een zinloze inspectie, maar die mannen hebben natuurlijk op zo'n verre post ook wel eens behoefte aan een praatje. Stel je voor, hij begon zelfs over Willie Schmidthammer en de Rode Zee te praten. Afijn. beter zo'n inspectie dan je spullen overhoop. Na deze "inspectie" vertrokken we. Herbert mocht nog een tweede duik maken om het anker los te halen. Onderweg werden we nog gevolgd door een loodsboot die met z'n .uitzet-bootje met jetaandrijving aan het spelevaren was. Het is toch een aparte belevenis als je alleen maar rivier-formaat boten gewend bent. Ons bootje was niet zo snel, en we werden dan ook door enkele zeereuzen voorbijgevaren. Omdat we nog een flink eind varen voor de boeg hadden gingen de meesten van ons in de kajuit zitten want er stond ook nog wat drank in de ijskast en er was koffie voor de liefhebbers. Logisch dat nu de sterke verhalen beginnen los te komen. Maar die bewaar ik voor een volgende keer.
Bas de Visser
18
EMIEL OTTEN ONDERWATERSPORT " .'
PI=IO
DIVE
Int. DUIKOP LEIDINGEN REPARATIES DUIKMATERIALEN ONDERHOUD VULSTAT ION OP SP ORINGEN EN BERGEN MOLENSTRAAT 140 5701 KK HELMOND NEDERLAND TELEFOON: 04920 38545 .
19
Dan nog wordt (waarschijnlijk) het pinksterweekend (21-23 mei duikweekend op Terschelling georganiseerd.
VAN DE EVENEMENTEN COMMISSIE
Tenslotte als klap op de vuurpijl : WEEKEND.
17-19 juni 1994,
1994)
een
LUTRA ZEELAND
Veel nieuws!!! De Evenementen-commissieis weer super actief geweest en heeft de activiteiten en de data voor het komende jaar vastgesteld. Hoewel wij te zijner tijd in meer detail op de diverse activiteiten terug zullen komen is hel verstandig nu alvast je agenda te trekken en de data te noteren.
Tot zover de geplande activiteiten voor het seizoen '93-'94.
I
Nogmaals: Te zijner tijd worden meer details over plaats, tijd enz. gegeven, maar dit alvast voor het vastleggen van de data.
]
De Evenementencommissieheeft een iets andere werkwijze geïntroduceerd en per activiteit een coördinator benoemd. In principe zijn alle commissie-leden van alles op de hoogte, maar de coördinator is uiteraard van zijn evenement op de hoogste!
De Evenementen-commissie: Anja, Fons, Freek, Herbert, Marco, Margriet, Steef, Willem
De agenda: Weer terug van weggeweest: Op dinsdag 16 november 1993 is er weer de mosselavond. De instructeurs zijn verzocht de zwembad trainingen iets eerder te laten ophouden zodat niemand de hond in de pot hoeft te vinden. Zondag 21 november 1993 vindt er een bootduik plaats aan boord van de CEASAR. Meer infoonatie hierover op het bulletin bord dinsdags in het zwembad. Sinds vorig jaar een vaste traditie : Op zondag Sinterklaas in het Ottenbad.
28
november
1993
komt
Opnieuw een kersverse traditie : Op de dinsdagen 30 november 1993,11 januari 1994,8 maart 1994 en 26 april 1994 vinden de LUTRA onderwaterwinterspelen plaats. Marc en Etienne zijn onder de enoone druk gezwicht en zijn teruggekomen op het besluit dit evenement eenmalig te laten plaatsvinden. Op zondag Zaterdag
2 januari 1994 is de
26
1994
J
nieuwjaars(ijs?)duik gepland.
staat de dropping op hel programma.
maart
1994
is gereserveerd voor de ruilbeurs.
Zaterdag 30 april tocht gehouden. 20
1994
wordt de enige echte LUTRA onderwater-()riëntatie
Dinsdag
15
februari
,
2\
Voor het komend seizoen gaat BQRE in ieder geval proberen om het volgende te or ganiseren:
B.O.R.E.
• •
Verslag van de BORE-bijeenkomst op 27 september
•
Een kennismakingsavond voor bestuursleden in februari. Een film/dia-avond met een prominente gast, rond april. Een tot in de puntjes georganiseerde zeskamp op de 2e zondag in september.
Andere mogelijkheden worden nog onderzocht. De evaluatie van de BCRE zeskamp leidde IQI weinig discussie: Men was het er over eens dat de organisatie beroerd was verlopen, maar dat door veel improvisatietalent van enkele goedwillende aanwezigen het voor de deelnemers toch een geslaagde dag is geworden. In welke verhouding het goede weer en de organisatie de meningen beïnvloed heeft, viel niet nauwkeurig vast te stellen.
,
De volgende bijeenkomst is op g november.
Marc Verdiesen
Bij het functioneren van BORE lot nu toe werden vanuit LUlra nogal wat vraagtekens geplaalst.Tijdens de vergadering hebben Wendyen ik daarom namens hel LUlra bestuur te kennen gegeven dat BORE misschien beter alleen op oproep van een of meer van de leden bij elkaar zou kunnen komen. We bleken daar alleen in Ie staan. De kritiek op zich werd wel gedeeld, maar in het algemeen was men van mening dat BORE zijn bestaansrecht komend jaar wel zou kunnen bewijzen. Veel acties die niet door één vereniging gedragen kunnen worden, zijn onder BORE-vlag wellicht toch te verwezenlijken. Men was het erover eens dat de venegenwoordigers van de verenigingen de commWlicatie met de leden zouden moeten verbeteren en dat ieder er van zou profiteren waMeer BORE meer geprofileerd werd naar de leden toe. We hebben even op een rijtje gezet wat BORE zoal zou kWlIlen betekenen: Het organiseren van een kennismakingsavond voor de besturen en/of evenementencommissies van de aangesloten verenigingen. Een cursus vaarbewijs Een cursus voor duikleiders Een biologiecursus Cursussen voor bestuursleden Het coördineren van �Duik Holland Schoon" Een database van kant-en-klare evenementen aanleggen Een forumavond waarop men kennis kan maken met elkaars duikopleidingen Een film/dia avond Een 2e-hands beurs
,.
"
23 22
OPLEIDINGEN
Hel winterseizoen staat voor de deur. dus voor Opleidingen een drukke periode. Helaas was Rob Vader door zijn ziekenhuis-opname niet beschikbaar als instructeur. Hierdoor hebben wij ons opleidingsschema moelen aanpassen. Emiel heeft Rob's Advanccd Open Water opleiding kunnen inpassen in zijn eigen schema. zodat dil probleem met vereende krachten is opgelost.
De Open Water opleiding begint vanaf 2 lIovember 1993, Dus voor iedereen die iemand kent die wil leren duiken: hier is je kans:
De Rescue Opleiding start op 22 februari 1994. Gaame vooraf inschrijven en betalen, zodat we een definitiefbeeld kunnen vonnen. De opleiding Vaarbewijs I en 11 begint op donderdag I3 januari 1994 en bestaat in principe uit 10 lessen, inclusiefproef op 17 maan 1994 van 19.30 - 22.00 uur. Het examen zal op 9 april 1994 gehouden worden (landelijk ANWB examen te Eindhoven). De totaalkosten voor Vaarbewijs I en 11, inclusief boek, plotter, liniaal en examenkosten bedragen Hfl. 275,-- per persoon, bij deelname van 20 personen.
VOOR AL DEZE
·SERVICE"
OPLEIDINGEN GELDT:
Laat mij zo spoedig mogelijk weten waar je aan mee wilt doen, zodat wij ons kunnen voorbereiden!!
Jeroen 810mmaan
HERMAN LIEVEN bv waterspor1 24
~
5211 Re
Oostwal 6 Tel. 073
Fax. 073
-
-
's- Hertogenbosch
131763 130768
Rock of CiJshel
NAAR HET LAND VAN DE WHISKY
Er zijn van die jaren die je zwaar op de maag liggen. en afgelopen jaar was er zo een. We vertrokken dan ook met gemengde gevoelens naar ons vakantieadres. En zo stonden Johan en ik op zondag 4 juli in Hoek van Holland ons te verbazen over dat drijvende hotel van 1 1 dekken hoog (minus de vele autodekken) toet zijn restaurants, casino's, bars, filmzalen, tax-free shops etc. etc. dat gestaag naar de overkant stoomt, terwijl wij in OIIS riante hutje liggen te dromen. De volgende morgen in Harwich, en je wordt meteen voor de leeuwen gegooid. Keep to the left! Jaaaaa, gemakkelijker gezegd dan gedaan. En als passagier zie je de ongelukken veel duidelijker aarlkomen dan zo'n chauffeur, die ziet niks. Aan het eind van de dag was ik kapot van al dat meerijden. Johan had alleen maar dorst. In Cannarthen besloten we een hotelletje te pikken en onze dorst te lessen met een overheerlijke Lager (nee, geen Guinness) zonder schuim. Ons diner is onvergetelijk. Johan's mixed grill bestaat uit 2 melige worsten en nog drie stukken "iets anders", en mijn Canard à l'orange heeft 3 dagen te lang staan boilen. Maar het had erger kunnen zijn. Naast ons wordt een vrouw geconfron teerd met een spierwitte kip. God weet wat ze met dat ding hebben gedaan ... en ze eet het nog op ook!!! Neem mijn raad. Als je in Engeland iets eet, bestel dan iets veiligs, iets wat heel lang moet boilen of cooken, zoals stoofpot of haché. We rijden de volgende dag onder de stralende zormeschijn door !laar Fishguard. Daar gaan we met de boot naar Rosslare, in Ierland. Een kleiner bakkie dit keer, maar voor vennaak wordt gezorgd. De RAF oefent met het aan boord zelten en eraf halen van manschappen. Onder grote belangstelling voert de bematuling op nog geen paar meter van het dek de meest ingewikkelde manoeuvres uit. Om 18.00 uur zetten we voet op Ierse bodem. We maken een prachtige trip en komen uiteindelijk uit in TIlOmastown. Het is erg moeilijk om een kamer te bemachtigen, uiteindelijk komen we boven de pub terecht. Wat wil je nog meer. Ochtendstond heeft goud in de mond, en onder de stralende zon doen we wat cultuur. Een abdij uit de 16e eeuw en de Rock of Cashel waar een grote kerk heeft gestaan. Die gebouwen waren helemaal kapot, geen wonder dat die mensen zijn weggetrokken. Een overnachting in Schuil, een klein plaatsje aan het water. We kunnen de Fastnet Rock zien, die beroemdelberuchte rots waar etlkele jaren geleden tijdens een grote zeilwedstrijd vele jachten zijn vergaan. De RAF heeft toen fantastisch werk gedaan door vele zeilers uit hun levensgevaarlijke situatie te redden. Ook de locale bevolking weet zich die geschiedenis nog goed te herin neren. 26
Via Mizen Head. de uiterste punt. rijden we verder. Jammer genoeg mist het een beetje. dus een erg spectaculair uitzicht over de kliffen hebben we niet. We herdopen Mizen Head in Missing Head. Langzaam maar zeker klaart het op en genieten we van de fantastische natuur. We zoeken natuurlijk de kleinste weggetjes op. en constateren dat de wegen even slecht, zo niet slechter zijn dan in Portugal . Links rijden is hier geen probleem meer, de wegen zijn slechts één auto breed, met gras in het midden en bullen of gaten daamaast. Gelukkig staat onze eend hoog op z'n pootjes, maar als je hier toet zo'n buikschuiver van een Mercedes zou rondrijden
Via de mysterieuze Black Valley met zijn verlaten landschappen en veenlandschappen, met een sinister sfeertje in een druilerige regen, komen we aan in Glenbeigh in County Kerry. We besluiten om de volgende dag direct door te rijden naar Valentia Island, want de Atlantic trekt. Via een klein omweggelje langs Dingle Peninsuia, waar we drie "dangerous routes" rijden en genieten van speeta uitzichten, komen we bij Valentia Island. We raken aan de praat met een oude turfboer, die gedurende z.ijn leven allerlei dingen heeft meegemaakt. Hij vertelt ons over de geschiedenis van de streek en laat ons niet meer gaan. De vriendelijkheid en gastvrijheid van een Ier kent geen grenzen. We steken de. volgens die boer, �Iangste brug" van Ierland over en rijden naar Knight's Town. Daar heeft Des Lavelle zijn residentie. Het blijkt een fris wit en geel geschilderd huis te zijn aall de waterkant. Diezelfde avond maken we kennis met Des, krijgen een lekkere hete whiskey (Irish Delight, noemen ze dat) en spreken af dat we direct de volgende dag kunnen duiken. Da's een goed begin. Een goedgemutste. goed in het warme vel gezeten behaarde Belg, Fons, laat ons zien hoe alles werkt. Des heeft een mooie compressorruimte waar twee compressoren en alle flessen staan. Alles is self-service. Je moet zelf zorgen dat je flessen vol zijn en naar de boot komen en het hok zuiver houden. 27
1968
12
De duikboot, de Beal Bocht, is een visserssloep uit die plaats biedt aan duikers. De zon schitlert op het water, en het duikersbloed begint te kriebelen. Om uur is het zo ver, we mogen. We zitten met z'n vijfjes op de boot: Fons, Dirk (een Nederlander), wij tweeën en Billy, een droogpakduikende altijd goedgemutste lachende Ier. Fons heeft al iets laten vallen over koud. Wij denken dat dat wel meevalt, veel kouder dan Portugal zal het loch niet wezen.
1 1.00
Bij Bray Head gooit Peter, onze Captain, ons overboord.
BWUAHAAAAAAAAAAAARGHH .... ik dacht niet dat ik dat zou overleven. Dat water is IJS-koud. Ik krijg de spontane neiging weer aan boord te klimmen, hier doe ik NIET aan mee. Maar mijn gevoel zegt dat ik dan wel een enorme flater zou slaan en tegen beter weten in maak ik de duik. Gelukkig is het onder water prachtig. Helder, tegen de wanden vele dodemansduimen en edelsteenanemoontjes. Veel vis, en boven op een platte steen ligt op z'n dooie gemakkie een zandhaai te zonnen. We kunnen zo dicht bij komen dat we hem aan kunllen raken. Na een half uur, en geen seconde langer, besluiten we op te stijgen. Niet omdat we ons vervelen, maar geest en lijf zijn verlamd door ijzige kou. Ik weet zeker dat als ik nu met mijn ijspegeltjes ergens tegenaan sla, ze spontaan afbreken. Als we boven komen slaat Peler met een demonische grijns op de boot te wachten. We worden keurig opgepikt en klimmen met wat acrobatentoeren (later went het trappetje, maar de eerste keer valt het niet mee) aan boord. Onschuldig wordt gevraagd of het water lekker was. Ik heb het te koud om een wurgpoging te ondememen. Als iedereen aan boord is .... en iedereen beeft het koud, behalve Fons en Billy .... wordt dampend hete thee geserveerd. Een geschenk uit de hemel. Die avond kunnen we met de grole catamaran van Des mee naar Dingie. Fons met familie en Jos Audellaert met vrouw gaan ook mee. Jos is een heel bekend onderwaterfotograaf, en tevens de snoodaard die het verhaal in onderwatersport heeft geschreven. We wrijven hem onder de neus dat daarin niets stond over de watertemperatuur. Hij lacht alleen maar. De catamaran is een schitterende boot die ruimte biedt aan passagiers. Het water is een beetje ruw, en dat staat borg voor spektakel. Met knopen springt de boot over het water. Dit is veel leuker dan de achtbaan op de kennis. We naderen Dingie, en beginnen al te turen of we de beroemdste inwoner kunnen zien: Fungie, een dolfijn die al lO jaar in de baai leeft. Fungie heeft een voorkeur voor de kleur geel, voor vrouwelijke duikers en voor het najagen van snelle boten. En ja hoor, nog geen cm. van de schroef vandaan voert Fungie zijn circus op, al kwetterend maakt hij de raarste sprongen.
80 25
20
28
�
De 3 meter lange dolfijn heeft al vele sporen van bootongevallen op zi � rug staan, die is bezaaid met littekens. De boot versnelt, maar Fungie houdt het bIJ . Onvoorstelbaar hoe snel een dolfijn kan zwemmen. Uiteindelijk geeft hij het op.
�9.00
We slapen die nacht als rozen, en de volgende ochtend om uw: is het ontbijt. Er zijn inmiddels nog twee Belgen bijgekomen. Om t uur IS het dUiken, we gaan dil keer naar Puffin Island om op een rif te duiken. De luxe van een lekker droog pak aantrekken is voor ons voorbij. Oe twee Belgen lacben meewarig ... wacht maar!
0
We dalen af langs de boeilijn en komen exact op de top van het rif terecht. Het . MonlanHeefheeft zijn naam verdiend. Spitse toppen, diepe dalen, en alles groeld in de meest fantastische kleuren. Grote kreeften en langousten, dodemansdu�m, edelsteenanemoontjes en zeedahlia's. Klein zoöplankton in de vonn van drul eS, .. . slingers, kralenkeuingenen kleine kre�ftjes. Visse� in het �root en In hel klem. MIJn J , . lamp doet zijn uiterste best, maar verhest de ongehJke stnJd met Joh�n s fil�zon. Die middag maken we nog een duik bij Pumn Island, ditmaal wal hchterbiJ de .� kant, en ook hier zou je willen dat je wel uren onder water kon blijven. Jammer genoeg is een half uur ècht het maximale w�t je met �en natpak k�t halen, zelfs al is dat een splintemieuw Van de Jagt-pak. Die Belgen I� hun velletjes hebben h:t . . gegarandeerd kouder. Eigenlijk kan je hie� het beste dUIken lil een droogpak. Bllly IS dan ook de enige die altijd hetzelfde zonlllge humeur heeft, zowel v?<,r als na de duik. Als we terugvaren naar de haven, zien we op een zandbank e zeehonden . t la�en ze Zich het water lil liggen, twee grote en een kleintje. er:sloord dO?r de . . glijden, en direct daaOla steken fle meu�sgleflge koppies Uit het water. Nou Ja, dan vraag ik je, dan kan zo'n vakantie toch !liet meer kapot?
� ?
�
y
bû?
dr!
�
We krijgen de gelegenheid om die we:k bij de dochter van Des & at Lavelle !e gaan eten. Zij heeft jarenlang in Amerika een restaurant gerund, e� IS nu terug In Ierland. Het lijkt ons wel gemakkelijk en de rest van de week ge�leten we van . fantastisch uitgebreide maaltijden van minimaal 4 gange� . We krijgen er de meest . uiteenlopende vissoorten voorgeschoteld, e.e.a. afhankeh�k van de vangst van de vissers die dag. De ene keer is dat zalm, de andere keer IS het makree , of Jacobsschelp, scholletjes, leng, kabeljauw, ach noem maar op. We gemeten van al dat heerlijks. al kan ik nu geen zalm meer zien.
�
Het mooie weer houdt aan, en maandag is de grote dag. We kunnen naar de . Skelligs, twee grillig gevormde eilanden voor de kust van Count� Kerry. De kleinste heet Little Skellig en herbergt de op één na grootste broedkolollie van Jan van Genten ter wereld Als we er langs varen raak je diep onder de indruk van deze enorme hoeveelheid vogels. Het is haast angstaanjagend. De rots zit wit van de vogels en hun uitwerpselen, je ruikt dat overigens al ruim van tevoren.
:
29
�
� �
De grootste eet S ellig Michael, en hierop woonden vroeger, rond 1 1 00, een aantal mon mken Je daar een nederzetting hebben gebouwd. De gebouwen . wordeJ) " beeblves genoemd naar bun vonn, ze hebben wat weg van bijenkorven. . . Nu, rUlm 800 Ja�r later, staat hun erfenis er nog steeds, omringd door mysterie. Je . vraagt Je af wat Iemand ertoe brengt op een kale rots een bestaan uit te hakken belaagd door een vijandige zee en bloeddorstige plunderaars. Het waren ook ge n . . om�e z�nderIJngen, want hUil geschnften getuigen van wereldwijsheid en grote IIltelllgenlle. Hoe dan ook, ze zijn vertrokken en niemand weet waarom.
�
�
�
woner� zijn nu de puffins, de papagaaiduikers. Arrogante kleine De enige . . . vogeilJ�s die het elland 111 be�tt hebben genomen. Ze Slappen parmantig rond en . laten Zich door llIemand weruagen, zelfs niet door de vele bezoekers van dat eiland. Die worden door de papagaaiduikers belaagd met een voortdurend bombardement van uitwerpselen. Er is geen ontkomen aan' en één shit-head raakt Johan op z'n petje. Peter had de avond tevoren een klei� feestje gehad en had geen kans gezien nog . even te slapen. Een dubbele whisky s morgens om 10.00 uur moest hem op de been houden. Jammer g�noeg betekende dat voor ons dal hij geen zin meer had . ons voor een spectaculaire dUik terug te varen naar Little Skellig, we moesten genoegen nemen met een duikje rond Skellig Michael . Hoewel de duik zonder meer de moeite waard was, hadden we iets meer verwacht van een Skellig-duik, . het Viel wat tegen. Het zou overigens de laatste keer zijn dat we lIaar de Skelligs kunnen, want de volgende dag steekt de wind op en verandert de rustige oceaan in een schuimkoppig monster. Ondanks deze omsl�g in het weer wordt er gewoon gedoken. Ongeacht de golven . vaa� Peter, soms bijgestaan door Des, uit. We worden erg bekwaam in het t, �n raar maar waar, zelfs de kou begint een beetje te beklmlmen van de wenuen. We hebben trumddels ook de goddelijke warme douches in het . dUikcenlrum ontdekt, het ideale middel om verkleumde duikers weer tot leven te wekken. We maken de prachtigste duiken bij Doulus Head Bird's Wall Pilot's Lookout op Beginish Island, Culloo. Een wonderlijke were d van onde aterleven.
�
i
"":"'
We verbazen ons over de kleurrijkheid van de vele honderden zeedahlia 's, de haast met mensenhand getrokken scheidingen tussen de verschillende kleuren edelsteenanemoont es.Grote vissen lijken ons na te zwemmen, en in de vaak als cake-met- 1 00-laarues gevormde rotsen liggen zij aan zij de Noordzeekrabben ons .. k veel en grole kreeften, en een bijzonder grote langouste! aan te kl� en. ZandJlaaltJes zitten er ook veel, en bij een duik op het wrakje voor Valentia Island s�aan we oog i� oog met twee massieve congers die gezellig onder de kiel bivakkeren. Er lS zo veel te zien, dat je ogen te kort komt.
j
�
30
Na een week intensief duiken zit het er voor ons op. Hoewel het weer niet fantastisch was, bleef het toch meestal droog. Het is jammer dat er zo'n hoge golven stonden waardoor ons duikgebied wat beperkt is gebleven, maar toch, ook daar zijn we nog lang niet uitgekeken. We besluiten het verblijfop Valentia te beëindigen zoals het begolUlen is, en varen nog éénmaal met Des mee naar Dingie. We zwaaien naar Fungie en eten ons galgemaal in een gezellig restaurantje. Het begint te regenen en voor de eerste keer die week zijn we drijfnat, doorweekt! Die ochtend, Pat heeft onze kleren even in de droogmachine gedaan, nemen we afscheid van al die lieve . � a r a� "" em ",nn o C mensen en zetten koers naar de � � � , _ _ _ _ _ _ _ _ _
Via allerlei kleine weggetjes kronkelen we naar de ShalUlon, de grootste rivier van Ierland. We laten ons overzetten met een pontje. Van daar uil langs prachtige kustwegen naar de Cliffs of Moher, beroemde kliffen die vele toeristen trekken. Ons was gezegd dat we daarna naaf Doolin moesten gaan, een klein dorpje dat druk bezocht wordt door muzikanten uil de hele wereld. We gaan er dan ook kijken, maar het is er zo druk dat we gillend rechtsomkeert maken. We rijden door naar de Surren, een mysterieus maanlandschap waarvan een schrijver ooit zei: "Er is geen boom om iemand aan op te hangen, geen water om iemand te verdrinken, en ook geen aarde om iemand in te begraven-. De locale bevolking weel dal het daar niet pluis is. en ze wagen zich na zonsondergang dan ook niel in het gebied. Voor biologen daarentegen is het een eldorado, vol met zeldzame planten waarvan de zaadjes met de wind naar de Burren zijn geblazen. Met stijgende verbazing bekijken we dit unieke gebied. zo kaal, zo leeg. We overnachten in een plaatsje wat niet op de kaart staat: New Quai en eten zalm in de local pub.
�
31
De Connemara staat nu op het programma. Dit beroemde natuurgebied maakt zijn faam waar. We maken er prachtige tochten over bergen en langs de kust, en bez�ken het natuurreservaat waar we een fijne route lopen. We zien de wilde p?mes, zoeken en vinden de in Nederland zo zeldzame zonnedauw. Via een . uustapJe naar Achill lsland komen we bij de Croagh Patrick, een berg van 763 . meter hoog. Boven op die be�� staat een tempel, en ieder jaar in september kom�1l de bedevaar1g�ngers bijeen om blootsvoets het steile pad naar de top te beklimmen. Een gemiddelde wandelaar doet daar 3� uur over. Achill island is troo�leloos. De Eilanders leven daar van de lurf en de visserij, maar zo te zien verdienen ze daar geen dikke boterham aan. Na twee dagen verlaten we de Connemara. Het is, denken we, tijd om wat verder Ilaar het oosten te trekken, want vrijdag ver1rekt de boot vanuit Larne naar Caimryan, in Schotland. We besluiten dwars door Ierland te steken en zo in Fennanagh Lake Land terecht te komen. Voo� we het weten schieten we de grens met Noord-Ierland over en bevinden we ons In Ulste�. Het lijkt wel of je van België naar Nederland rijdt, zo dramatisch ver teren Zich de wegen. et !and ziet er Engels uit: opgeruimd, netjes geordend, keunge wegen en bewegwl.�zermg. Wel moeten we ons geld even omwisselen, wan� h�t lerse Pond wordt m Noord-Ierland niet geaccepteerd. We duiken even . Enmsklilen 111 en worden daar geconfronteerd met het eerste bewijs dat in dit land geen vrede he�rsl. De bilmellstad is een "Controlled Area". Dat betekem dat je . �aa.r Je auto met mag par.ke�en en onbeheerd achterlaten. Er moet altijd iemand lIIZltle�. Deze maatregel IS mgegeven door de angst voor autobommen. Terwijl J o han lil de bank �� Ierse flappen omruilt voor Engels papier, passeren in de 10 . . mUlUlell dIe verstnJken zeker 5 politie-agenten, stuk voor stuk bewapend.
�
�
�
Gedurende onze tocht O?r Noord-Ierland worden we iedere keer weer getroffen . do:or de �xtreme bevel�lgUlg van allerlei strategische objecten. Stel je voor, in een meter hoog vriendehJk boer�ndorpJe slaat het politiebureau. Daaromheen hekwerk mei pnkkeldraad, overal camera's en fuiken om naar bilUlell te komen. Allemaal heel bedreigend.
10
We slapen in een oude boerderij bij een echtpaar-op-Ieeftijd. Het huis is zo verschrikkelijk gehorig .... Blijkbaar hebben we ons goed gedragen, en de v?lgende �g worden w� met veel klapzoenen en met tranen in de ogen langdurig ultgez.":a�ld. In een poglllg om Lower Lough Eme heeu le rijden komen we in . een �htlefulk. IJzeren hekwerken, haaietanden door het wegdek, slagbomen, een stopl!cht op rood en ee� camera. Het is duidelijk dat we gefilmd worden. Erg . .. prettIg voelen we ons met, maar na VIJf minuten mogen we doorrijden. We passeren een schutt�rstoren, die er gebruikt uitziet en kunnen over, voor ons op "groen" gezette haaletanden uit de fuik rijden. 32
We rijden met een grote boog om Londonderry,je hoeft het immers niet op te zoeken, door de Sperrin Mountains. Dit gebied is tijdens de ijstijd gevonnd en in een Heritage Centre krijgen we daar een erg leuke presentatie over. We rijden naar de kust en overnachten in Por1 Ballintrae. De volgende dag verbazen we ons over de Giant's Causeway. Dat is een kust waar door een of ander fenomeen de basaltblokken ge spleten zijn in per fecte zeshoekige pilaren. Als je er naar kijkt, lijkt het net of iemand daar een patio heeft aan gelegd, zo gelijk zijn de stenen ge vonnd. Tegen de steile rotswanden steken de pilaren af als een gigantisch orgel met honderden pijpen. We lopen via een mooi aangelegd pad ongeveer de helft van de route, Gi/Jnt's C.l'US�W/JY drinken een kopje peatwater (koffie) in het Visitors Centre en gaan dan naar de volgende attractie, de hangbrug bij Ballintoy bekijken. Volgens het boek is dat een heel eng bruggetje waar je veel moed voor nodig hebt om daar overheen te durven lopen. Wij verkneukelen ons al om whieee - whieeee - whieee met die brug heen en weer te slingeren. We betalen weer grif het anderhalve pond entree, want je moel werkelijk voor de kleinste bezienswaardigheid flink dokken. Een kilometer1je of wat lopen, en daarissiedan: een heel kor1e brug, met stevige staalkabels bevestigd, en geen beweging in Ie krijgen! Toch leuk. Om de "trillende zenuwen" wat glad te strijken (ach, als je maar een excuus hebt) besluiten we even bij de Bushmill's binnen te wippen, een whiskey distillery. Na een leuke tour mogen we ook nog proeven wat ze daar allemaal voor lekkers maken. Hummmm.... Via de prachtige kustweg die zich over de bergen krult en om allerlei prachtige baaitjes slinger1. rijden we naar Torr Head, waar je met goed weer de Muil of Kintyre van Schotland kuut zien liggen. Het is dus mooi weer. 33
Dit m��J s!rijken we n:er in Ballygally, vlakbij Lame. We willen de volgende dag . namelijk met te lang nJden omdat om 1 1 .30 uur de boot naar Schotland vertrekt We horen dat in Schotland het Noor�.Ierse Pond Stirling niet wordt geaccepteerd, . daar werken ze met Schotse Pond-Stlfhngs. We halen bij het postkantoor nog wat hectofoppen en vragen ons af of de mensen zelf nog wel weten waar ze met wat kunnen ��alen. Geen wOllder dat die Engelsen w tegen één Europese munt. . . eenheid zIJn, ze kwmen met eens orde op zaken stellen in eigen huis. Enkel� uren later zijn we in Bonny Scolland. Zo snel we kunnen rijden we voorbij Glasgow, van grole steden moeten we niets hebben. Het is de eerste echte regendag: de hele dag is het afwisselend druilerig, dan weer stortregen, even droog maar dan komt de volgende drizzlebui weer. Het water stort met bakken uil �e hemel, �an de bergen, er vonnen zich riviertjes op de wegen. We overnachten . 111 Cnanlanch. We zijn enigszins :-,er�aasd door de drukte op de wegen in Schotland. Nu zijn we . na Ierland natuurlijk mets meer gewend, maar dit is toch wel te gek. Als we nog �ens goe� op de kaart kijken, zien we al snel de reden daarvoor. Het aantal wegen IS namelijk zeer gering. De wegen die er zijn, zijn goed maar ook druk. We weten toch nog wel een paar van die "leuke weggetjes", zoals wij ze noemen, te vinden. Een en:an loop! door de Heights of Kinlochwe. Via een prachtig, I-auto breed weggetje met 1�ler en daar een vluchth ventje komen we bij de imposame natuur � . van Loch Torndon aan. We besluiten lil Loch TorridOll te ovemachten want zowel de auto als wij hebben dorst. We besluiten, egoïstisch als we zij;l, eerst o�szelfte laven. Maar dat zal dan met een sapje zijn, want alcohol mochten ze in . d.le toko met �appen op wndag. We kijken elkaar aan en begrijpen elkaar. We . TIjden naar KlOlochwe, wereldstad met 20 inwoners en een KROEG . . .. MET BIER 1. 1. 1. 1. en een B&B en ook nog eens een keer een benzinestation. Bovendien . heb Ik horen vertellen dat ze in Kinlochwe het lekkerste bier van het noordelijk halfrond tappen. En dat klop!.
� volg:nde dag �ag ik rijd:n, en Johan stippelt een route vol leuke weggetjes
Ult. Het IS de mools�e to:cht die we de hele vakantie hebben gemaakt. We vallen . van de emge ve�ba�JOg JO de andere. Hoe Ieeg, hoe majestueus. bedreigend maar
. . soms o:ok heel liefliJk. adembenemende bhkken over vele kleine eilanden voor de kust, dl� zo m�i zijn �at het lijkt alsof ze speciaal voor een nieuwe Hollywood . productIe daar JO zee zIJn geplant. Maar vooral: leeg. We rijden vele kilometers zonder een mens tegen te komen. Op een gegeven moment houden zelfs de schapen op en s!aar je naar een lege toendra met indrukwekkende bergen. Op de kaan staan �orpJes aangegeven. maar veel van die dorpjes bestaan al lang niet m�er. We nJden door naar Dumess. op graden. Ter vergelijking: Oslo ligt op 60 . D r kwmen we tanken, alhoewel de tank nog halfvol is. Later blijkt dit een � . verstand l.g beSlUit, de eerste beschaving zien we pas weer nadat de tank weer lf1eeg IS. Ik heb nog nooit zo een indrukwekkende leegte gezien .... :
58
�
Eindelijk rijden we weer de twintigste eeuw binnen. Ik houd van de eenzaamheid, maar op een of andere manier ben je toch opgelucht als blijkt dat de routekaart juist is en je weer levende zielen ziet. We moeten trouwens nog ruim 3 uur rijden voordat we bewoonde wereld zien. We overnachten in een klein plaatsje, zo'n 20 km. boven Inverness. Het is dan inmiddels maandag geworden. en voor vandaag heb�n we
weer cultuur op hel programma staan. We gaan naar enkele juweeltjes van oude industriële architectuur kijken. zoals daar zijn de brouwerijen van Glelllivet en Glellfiddich. De Glenlivet, helaas maar waar, was grotendeels gesloten wegens onder houd. Gelukkig mochten we wel proeven, en dat is wel een heel erg lekkere malt whisky die ze daar stoken. En al dat lekkers komt uit zo'n klein bronnelje, Josey's Weil.
Glenfiddich was een hele belevenis. Eerst kregen we een mooie diapresentatie van 20 minuten voorgeschoteld. waarna we in de in bedrijf zijnde brouwerij werden rondgeleid. AI die geuren die je tegemoet komen ..... Voor Johan duurde de toer te lang, hij zat al bij de film dorstig rond te kijken. Uiteindelijk krijgt hij toch zijn zin, zodra we de proeverij binnenlopen. Johan vond aan het eind eigenlijk alles wel lekker, maar voor mij won de Glenlivet absoluut. Josey's Weil heeft er weer twee bewonderaars bij. We besluiten de nacht door te brengen in Dumown, de stad waar Glenfiddich wordt gebrouwen. Johan's verkoudheid is inmiddels weer heel wat beter na al die medici35 nale alcohol.
We gaan onze laatste dagen in. De Highlands worden steeds vriendelijker, naannate we verder naar het zuiden komen. Ze zijn inmiddels begroeid met voornamelijk heide, en sommige soonen staan in bloei. Wat moet het hier prachtig zijn als alle hei in zijn volle paarse glorie op die heuvels staat! We maken een heerlijke wandeling door de Birks of Aberfeldy. We rijden langs de ingenieuze vistrap in Pitlochry, waar de zalm ondanks een enorme stuwdam via een heel slim systeem toch naar de paaigronden kan trekken. We olltsnappell lliet aan hd gejengd van de Schotse doedelzak, hoewel we tot nu toe het vrij aardig hebben gedaan. Op een druilerige dag nemen we afscheid van de Highlands bij Caner's Bar.
[
NIEUWS OVER ..... AQUA BEST
um. fl Nt ; I '.NIII'.I I A I Hll aNt; ON I"'HW fll'IiU SI'( IItT IUiI;H ) EIN I HII I VI iN N. ,
'IJ'
,k
,h,;l�.-�.;c "fI'r,a 11t�... • Ic Ik-....
I"-�d.-,,
Met iets van weemoed in het han zeilen we koers naar York. We willen op de laatste dag, vrijdag, niet al te ver meer rijden, en York ligt zo'n 50 kilometer van Huil af. Bovendien is ons gezegd dat het een heel leuk plaatsje is. We komen 's avonds aan en vinden een Bed en Breakfast vlakbij het historisch centrum. De volgende dag kijken we onze ogen uit in de enonne Minster of York, een prachtige kathedraal waar je dagen rond kan lopen zonder het idee te krijgen dat je het wel gezien hebt. Er wordt aan het grote orgel gewerkt, af en toe speelt men een riedeltje om te testen. Dat is een prachtig gehoor in zo'n grote ruimte. We slenteren door de stad en ik raak de weg kwijt, lopen over de stadsmuur die grotendeels intact is. Begin van de middag stappen we in onze eend en brengt de Visa ons naar Huil. We zijn ruim te vroeg, en zitten enige tijd uit ons neus te eten totdat we mogen inschepen. Om 15.30 mogen wij alvast naar binnen en we zoeken een mooi plaatsje voor ons vehikel. Om 18.30 zijn ze nog bezig met het inladen van vrachtwagens, en dat terwijl we om 18.00 hadden moeten vertrekken! Het is ongelooflijk hoeveel van die grole vrachljongens er in zo'n boot passen. Ook dit keer hebben we een hut besteld, deze heeft echter het (al eerder voor spelde) formaat van een klerenkast. Toettemietoe,je slaapt toch wel! We vullen onze avond met een genoeglijk glaasje en een heerlijk diner, en om een uunje of 1 2 duiken we de kooi in. Als we de volgende ochtend wakker worden varen we de geul bij Hoek van Holland al in. Nog een uurtje of wat, en dan hebben we weer Nederlandse grond onder de voeten. Om acht uur staan we aan de wa!, en raar maar waar, het is best wel weer wennen om rechts te rijden! Nu hebben we er weer een hele poos werken opzitten. We bekijken de vakantie kiekjes en bedenken weer hoe mooi het daar was, hoe vriendelijk de mensen en het land. Het land van de whisky is met niets te vergelijken, we gaan (nee, moèten) er zeker terug.
,k
Marjolijn van Osch
�."
,�,ih�,�,,;&;"g
. 1"'_"'" h"',,il,'''' ,�,,' .",, ,,, ,
-I' I' S ' I. V
,I,." I",,, �.·I• •g,·" ""�c, ,,',
"""1:010,,,,10,
I "�..,�"l,,,
I�,n,,,i.�k: 41,(, ...10
lID
.o:k,,,�,j,,,-.
IJe h.·".ic w",,, J,ei ,,,,l�, 'c Vi'Mlc" is.
i- gc"""h",,,1 """ �c" ,,,,,,Ic ".Ic "1'1"' \ b�,c 1"",i
I,.·,� i- y,,,,,. ,k I"""'''''� 'c ,it", i" ,Ic
,;.'''. ;''':
.,'"
.10;
h"I:C cI..," ici....h""'"
I�"" '''' ""·,,ij,k: .�" -fl'I"" I k " " )
I�." bil
,k'
,Ii,
,,,,,,,..., "'''':"'"
,."lcl
�h
,��
rd"-,,..I
I";";"r."� ';"�,
i_.
�-.:"
""--.:,�,...Ii&,, ,,,,,,,.ic �c. .,,,lIe". ""wd: , '.;':1"�';'1."'1 .....
l.."�""...il,·,,
. ,.·••,.c",·" ,."" '...-.:.....I.C�'ic"o'" , ,�"liil:i"I:...' In.·Ic,�:"
, '.',ii� ,I"il" l>end"",," I l i " , ,,,,,,,, is ,I" " ",Io" "''''''l ,i"",'ie "'" ,lil
....1...",,,,,,,,10
,,,,h"
.11�d.xl,1
,,,...
'"'''I:'l;c,,''' " I' "'dl" ,lkl"C 11 n'U ,." ,,,,,k;. �;o,,!Od'. ",,,,,I,ii
flik '1' I' S " V.- ,I"ilel� 1"1':" ,bi ,ij I ! ,,,,'I "0.1 ""le, ,,<,n '1,,1.jt: ,.,,;ll�elic, (,I�""d ,�." k"l" ".''''''':\J'"IJ;diiU..,i,11
" . �lIc",... ,1 ...·'sd,"11 hd�",". "'''"""." ...
,�'t' i'",'''
I�"';'" h",,�'" Ik·'�.·"
('1o,i, S I 'U". V,." ,i!!...
Ei",lh..vc"
36
1...1.:"
P
SI."Ihl",1 11.'1
"�I
1I"1�,!ltr,,k I �.�
",lo
n. .....""Ii"I'!c
'(,.U
_L__ "'!I_"�r
�_
Sq,'"mttc, I 'J'J'
VAKANTIE ESTARTIT · OCTOBER 1993
Ook dit jaar weer onze traditionele herfst·holliedee. Een beetje vroeg voor ons doen, de eerste week october, maar ja. De agenda's lieten geen ander tijdstip toe. We hebben nog even rondgevraagd of er misschien iemand anders nog zin had, maar hd�maal nj�mand. Nou, daar ziH�n wij niet me�, dan gaan wij maar met z'n tweetjes naar de zon! En, omdat we maar met twee man waren, besloten we maar weer eens een suite Ie huren bij ons lijfhotel, Santa Ana. De duiken maken we naluurlijk meI Kim. Ik kom vrijdag 1 october, helemaal in de stress, thuis. Het is die hele week hollen en rennen geweest, alsof ze op het werk wraak wilden nemen voor het feit dat ik dadelijk een week vakantie zou hebben. Helemaal afgepeigerd kruip ik met mijn laatste krachten naar huis. Johan heeft alles gepakt, en de motor draait al. Om 19.30 uur zitten we in de auto. Morgen op het terrasje bij Felix. De heenreis is nat. Het regent van Maastricht lot Perpignan, en niet zo maar een regenbuitje, nee: een hoos. Vrachtwagens halen ons links en rechts en bovenoverheen met 150 km/uur in, daarbij zo'n rotzooi wegspuiend dat je niet eens meer ziet waar de weg ophoudt. Geen fijne reis, dus. In Estartit wil het met het zonnetje ook nog niet zo bijster lukken. Geeft niet, beier met regen in Estartit dan met regen op kantoor, toch? Op het terrasje bij Felix ons traditioneel drankje gedronken. Sanla Ana begroet ons hartelijk, we krijgen een zaal van een kamer toegewezen. Vijf bedden om uit te kiezen, ruim balkon, joepie! We vangen Kim op in de haven. Volgende week heeft hij maar weinig klanten, zegt hij. Geeft niet, wij duiken toch wel. We hitten de sack early, na een heerlijk diner bij Luis. Echt zo'n gevoel van thuiskomst, dat heb ik altijd als ik in Santa Ana kom. Morgen om 15.30 uur is het raak, dan wordt er gedoken. We slapen riant uit en nuttigen een heerlijk ontbijtje. Slenteren wat door het onveranderde dorpje en nuttigen het een en ander op een terrasje. Die middag onze eerste duik, een duik op Saispatxol. Ik denk: jesses, da's geen goeie duikstek. Maar daar zat ik goed fout. Een pràchtige duik. Veel rolsjes en doorgangen, vol begroeid met gorgonen en bloedkoraal. In een veilige kooi van stenen pilaren staat een prachtige gele spons als een gewei te pronken. Bergen vis, ook van die zandhappers, hele scholen. Natuurlijk de traditionele kreeften en langousten, en we zien ook een octopusje, een heel kleintje en verschrikkelijk bang.
38
Inmiddels is de zon gaan stralen. het is badpakk:enweer en zo zal het ook gedurende de rest van de week blijven. Ik heb nog nooit zo'n luxe duikvakantie meegemaakt. Ochtendje beginnen met een licht ontbijt, om 1 0 uur v�rt je boot �it m�t maxi!llaal 5 duikers aan boord, je trekt een droog pakje aan en spnngt met wmdsttl weer In de spiegelgladde zee op plaatsen waar je anders nooit komt!. O� 1 1 .30 uur een ti�hte lunch op een zonovergoten balkon terwijl de pakken rustIg Uitdruppen. Des middags om 15.30 uur een tweede duikje, ditmaal op ons privé·jacht, wederom in een droog pak. Om 18.00 uur wordt het geheel besloten met een koele San Miguel aan de bar van Santa Alla. fijn, hè? We duiken op Pedra de Déu, twee keer; Pota del Llop. twee keer; Carai Bemal. twee keer.... Moet ik verder gaan? De maatregelen die zijn getroffen voor behoud van de Islas Medas blijken bovendien vruchten ar te werpen. Je ziet st�eds meer begroeiing, . de gorgonen heb ik nog nooit zo mooi gezien, en d� wan en ZIJn soms helemaa1 . . donzig van het bloedkoraal. Ook het visbestand schIjnt flink te profiteren We zien : veel, en grote, congers en zijn vrijwel altijd vergezeld van ele scholen VIS. Hoewel . we ze zelf niet hebben gezien, ziet een ander buddypaar pijlstaartroggen zwemmen. Ook de soortenrijkdom lijkt toe te nemen. Ik heb nu allerlei visjes gezien, ie ik eerder nog niet zag. We verbazen ons ook over de vele en grote baarzen, die volgens een andere duiker bijzonder opdringerig om voedsel bedelen. Soms worden ze zelfs handtastelijk.
�
�
�
Johan overtreft zich weer met zijn navigatie. Iedere keer voor de duik neemt hij de moeite om even op de zeekaart te kijken en spreekt hij mei mij de duik oor. e . . laten dit één keer achterwege, en verdwalen prompt. Ook de kompJoetertJes zIJn weer fijn, en bewijzen hUil diensten bij zulke zware duikdagen. Z.odra de Dacor . . tegen mij begint te knipogen, gaan we meteen omhoog. Safe Dlvlng, IS het motto.
�
�
We maken ook een uitstapje naar de Roca del Montnegre om te kijken of onze gepantserde vriend nog altijd daar woont. Enja hoor, daar zit hij .weer in al zijn . glorie. Hoewel wij dachten dat een kreeft van dit formaat een uRlcum was, worden we op de Pota del Llop geconfronteerd met een evenbeeld: net zo groot, of zelfs groter! We zien daar ook de grootste langouste di� ik OOil heb gezie�. Jammer . genoeg was hij diep in een hol weggekropen, temidden van vele famlheleden. Uit een hol in de steile wand komt een conger gepiept. We blijven er voor stil hangen. De conger is nieuwsgierig, erg nieuwsgierig en komt �el h�el ver uit zijn holletje. Johan gebaart mij dat die conger mij erg aardig, en misschien oo wel erg lekker vindt. Die gedachte was ook al door mijn hoord geschoten. Ik heb lets met congers ....... ..
�
39
In een grot zien we een nis in de wand. De bodem is helemaal zuiver, en in het midden staat een prachtige zwarte zeeroos. Je zou haast zeggen dat hij daar tentoongesteld staat. We vinden het skelet van een heel grote berenkreefl. Zo'n joekel zou ik wel eens in levende lijve willen zien. We aaien het dolfijntje wat weer in ere is hersteld, en dwalen door de grotten en gangen. Het lijkt wel of de Medas ieder jaar mooier worden, en ieder jaar ollIdekken we weer nieuwe dingen, nieuwe stekken. Zo vinden we dit keer een grot bij Pota del L1op, rare hoge pilaren bij Salspatxot, een vreemde gang bij Carai Bemat die in de berg schijnt te verdwijnen. We zijn vastbesloten volgend jaar weer terug te gaan om al die nieuwe dingen opnieuw te onderzoeken, en in ieder geval op jacht te gaan naar de roggen. 's Avonds maken we het nooit laat, van al dat duiken en al die zon wordt je toch wel moe. Iedere avond, voor het diner, nuttigen we een aperitiefje aan de bar. Daar slaat nu de zoon van de eigenaresse, een hele mooie Spaanse knul, maar wel dom. We maken kelUlis met een oude Schot van 75 jaar, die de hele dag niets anders doet dan Bacardi-Cola's naar binnen gieten. Bij Sanla Ana zijn ze doods bang dat hij op een goede dag achter de bar in zijn cola blijft. Ach, we hadden ook besloten om iedere dag ergens anders te gaan eten, maar we eten de hele week lekker bij Luis. De week vliegt voorbij. Voor we het weten, is het alweer tijd om Kim van flappen te voorzien en het hotel te betalen. Zoals gewoonlijk weer gemekker over betalen met credit card, daar worden we toch wel een beetje ziek van. De volgende ochtend staan we om 5 uur naast het bed. Om 05.30 zitten we in de auto en nemen weer voor een jaartje afscheid van Estartit. We rijden door Frankrijk, rondom de Saone staat het blank. De Rhóne is tot het nokkie gevuld. Als je dat ziet besef je pas de omvang van die overstromingen. We hebben prachtig weer tot aan de Ardennen, daar begint het (zoals altijd) Ie regenen. Om 19.30 uur zijn we thuis, en trekken een Hertog Jan uit de koeling. Góh, jammer. Volgend jaar weer.
Marjolijn van Osch
40
