VOLWASSENENONDERWIJS Organisatie:
Lineaire opleiding
Onderwijsvorm:
Secundair onderwijs
Onderwijsniveau:
BSO
Graad:
derde graad
Duur:
3-jarige opleiding
Studiegebied:
Hout
Opleiding::
MEUBELMAKERIJ
Vakken:: TV Perspectief tekenen, ontwerpen en vaktekenen 80/0/0 lt TV Constructieleer, uitvoeringsleer 40/0/0 lt TV Gereedschappen, machines en materialen 40/0/0 lt TV Ontwerpen, rustiek – modern uitvoeringstekenen 80/80/80 lt TV Uitvoeringsleer, meubelafwerking 0/40/0 lt TV Stijlanalyse 0/40/0 lt PV Kleinmeubel massief / plaatmateriaal 200/0/0 lt PV Rustiek + modern meubel 0/200/0 lt PV Meubelensembles 0/0/200 lt PV Snij- en steekwerk 0/0//80 lt
Nummer GO
2004/688L
Nummer Inspectie:
03-04/1110/G
Lessentabel
1e jaar Meubelmakerij Perspectief tekenen, ontwerpen en vaktekenen Constructieleer, uitvoeringsleer Gereedschappen, machines en materialen Kleinmeubel: massief / plaatmateriaal
TV TV TV PV
Totaal aantal lestijden per week
2e jaar Meubelmakerij Ontwerpen, rustiek – modern, uitvoeringstekenen Uitvoeringsleer, meubelafwerking Stijlanalyse Rustiek + modern meubel
9
TV TV TV PV
Totaal aantal lestijden per week
3e jaar Meubelmakerij Ontwerpen, rustiek – modern, uitvoeringstekenen Meubelensembles Snij – en steekwerk
Totaal aantal lestijden per week
Lt / week 2 1 1 5
Lt / week 2 1 1 5
9
TV PV PV
Lt / week 2 5 2
9
BSO 3 studiegebied: hout opleiding: meubelmakerij vak: TV Perspectieftekenen, ontwerpen, vaktekenen 1e jaar
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Perspectief tekenen, ontwerpen, vaktekenen – 1ste jaar (2 lestijden/week)
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Methodologische wenken .........................................................................................................................8 Pedagogisch-didactische wenken..................................................................................................9 Timing.............................................................................................................................................9 Didactische hulpmiddelen ........................................................................................................... 10 Evaluatie ................................................................................................................................................ 11 Bibliografie ............................................................................................................................................. 12
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Perspectief tekenen, ontwerpen, vaktekenen – 1ste jaar (2 lestijden/week)
VISIE De cursisten leren inzien dat tekenen en ontwerpen wezenlijke onderdelen vormen bij de opleiding. Meubelstukken ontstaan via een idee of zijn een kopie van een bestaand stuk. Voor beide is het noodzakelijk de juiste visie en ingesteldheid te hebben alvorens met de handarbeid aan te vangen. Een duidelijk ontwerp en een uitgewerkte tekening maken de productie eenvoudiger.
2
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Perspectief tekenen, ontwerpen, vaktekenen – 1ste jaar (2 lestijden/week)
BEGINSITUATIE Voldaan hebben aan de voltijdse leerplicht. Er is geen specifieke voorkennis vereist.
3
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Perspectief tekenen, ontwerpen, vaktekenen – 1ste jaar (2 lestijden/week)
ALGEMENE DOELSTELLINGEN Een tekenopdracht met de nodige nauwkeurigheid kunnen uitvoeren met toepassing van de bestaande normalisatie, richtlijnen en conventies. Inzien hoe een driedimensionale vorm aan de hand van tweedimensionale tekeningen kan bepaald worden. Zin betonen voor vormgeving en esthetiek. Het schetsen zo te beheersen dat een technisch concept op verstaanbare manier op papier kan gebracht worden en als voorbereiding op de technische tekening kan gebruikt worden. Een tekening kunnen lezen d.w.z. uit een verzameling van gegevens datgene halen wat essentieel is voor het construeren;.
4
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Perspectief tekenen, ontwerpen, vaktekenen – 1ste jaar (2 lestijden/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1.
- Het tekengereedschap methodisch en vlot hanteren.
1.
Tekenmaterieel en normalisatie.
- De hardheid (nummering) en kwaliteit van een petlood kennen.
• • • • •
Bladformaten. Lijnsoorten. Maataanduiding. Normschrift. Schaal.
- Lijnen, vlakken en lichamen in een willekeurige stang schetsen.
2.
Schetsoefeningen.
- Een werkstuk (vb. wetsteenbakje) schetsen.
• • •
Lijnschets. Vlakke figuur. Volume (lichaam).
- Het onderscheid tussen een isometrisch en een kabinet perspectief
3.
Perspectieftekenen.
- De bladformaten van elkaar onderscheiden. - De verschillende lijnsoorten benoemen en omschrijven.
2.
3.
weergeven. - Een eenvoudige balk in beide perspectieven tekenen.
• •
Isometrisch perspectief. Kabinet perspectief.
- De afgewerkte stukken (vb. stijl en regel) van een verbinding in perspectief tekenen. 4.
- Volgens de orthogonale projectie een balk in de 3 projectievlakken volgens de methode van de eerste tweevlakshoek (Europese methode) tekenen. - Een verbinding in de 3 aanzichten tekenen. - De noodzakelijke afmetingen plaatsen.
4. • •
Projectietekenen. Soorten: Europese en Amerikaanse methode. Toepassingen: balk, keepverbinding, halfhoutverbinding,enz.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Perspectief tekenen, ontwerpen, vaktekenen – 1ste jaar (2 lestijden/week)
5.
- Het voor -, zij –en bovenaanzicht op ware grootte tekenen.
5. Halfhoutverbindingen (hoekverbinding T -en kruisverbinding).
- De verbindingen in isometrisch en kabinet perspectief tekenen.
• • •
- De stijl en regel in perspectief in en uit elkaar tekenen. - De onderdelen van noodzakelijke afmetingen voorzien. 6.
6. Raamwerk met halfhoutverbindingen.
- De verticale en horizontale doorsnede aanbrengen.
• • •
- De noodzakelijke afmetingen plaatsen.
7. Pen -en gatverbindingen.
- De stijl en regel in perspectief en op schaal tekenen.
• • • • • •
- De onderdelen los uit elkaar in perspectief tekenen.
9.
Vooraanzicht. Doorsneden. Maataanduiding.
- Het voor -, zij - en bovenaanzicht op ware grootte tekenen.
- De onderdelen van noodzakelijke afmetingen voorzien.
8.
Aanzichten. Perspectieven. Verbindingen in en uit elkaar.
- Het vaaraanzicht van een raamwerk op schaal 1/2 tekenen.
- Het verschil tussen een doorsnede en een aanzicht verwoorden.
7.
6
Vooraanzicht. Zijaanzicht. Bovenaanzicht. Maataanduiding. Isometrisch perspectief. Kabinet perspectief .
– op ware grootte. – op schaal 1/2of1/10 .
- De horizontale en verticale doorsnede op ware grootte tekenen.
8. Raamwerk met pen - en gatverbinding.
- De tekening behoorlijk van normschrift voorzien. - Met een tekst als opgave dit raamwerk tekenen.
• • •
- de aanzichten van deze verbindingen tekenen.
9. Verbindingen met groef, sponning en lijst in verstek.
- Lijstvorm door schetsvorm vergroten of verkleinen.
• • • • •
- Stijl en regel in isometrisch en kabinet perspectief weergeven. - Een lijstvorm meetkundig uittekenen. - de stijl en regel los van elkaar en op een andere schaal in perspectief tekenen.
Vooraanzicht. Doorsneden. Maataanduiding.
Vooraanzicht. Zijaanzicht Bovenaanzicht. Isometrisch perspectief. Kabinet perspectief.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Perspectief tekenen, ontwerpen, vaktekenen – 1ste jaar (2 lestijden/week)
10.
7
- Het vooraanzicht op schaal tekenen.
10. Raamwerk met groef en/of sponning en lijst.
- De verticale en horizontale doorsnede als voorstudie schetsen.
• • •
- Na de voorstudie een juiste en nette tekening maken. - Een stijl in isometrisch perspectief weergeven.
Vooraanzicht. Doorsneden. Maataanduiding.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Perspectief tekenen, ontwerpen, vaktekenen – 1ste jaar (2 lestijden/week)
8
METHODOLOGISCHE WENKEN De tekenlessen zullen in op elkaar volgende lestijden verstrekt worden. Alle tekeningen worden in potlood getekend.
De leerkracht zal aandacht schenken aan: -
het toepassen van de bestaande tekennormen, conventies en richtlijnen eigen aan de optie meubelmakerij;
-
de werkregels voor het lijntekenen in het algemeen;
-
het juiste gebruik, instellen en onderhoud van het tekengereedschap;
-
de bladschikking;
-
de goede houding tijdens het tekenen, zin voor orde, zorg voor netheid van de tekening.
Bij het aanbrengen van de tekenopdracht zal zoveel mogelijk gebruik gemaakt worden van didactisch materieel en/of modeluitvoeringen (liefst op ware grootte). Meetkundig -en projectietekenen zal in het technisch tekenen toegepast worden daar waar noodzakelijk voor de praktische uitvoering. Schets -en meetoefeningen gaan zoveel mogelijk het vaktekenen vooraf. Het technisch tekenen is een synthesevak, daarom zal de constructieleer in het technisch tekenen geïntegreerd worden. De oefeningen zijn praktisch gericht en zijn niet dezelfde als de werktekeningen uitgevoerd gedurende de praktijklessen. De doorsneden worden steeds op ware grootte getekend. Het technisch tekenen omvat de opbouw van een schaaltekening met al de nodige doorsneden, aanzichten en maat –en materiaalaanduiding om een volledig inzicht te krijgen in de constructie. Er zal ook ruime aandacht besteed worden aan het tekening lezen, zodat de cursisten de door derden gemaakte tekeningen kunnen lezen en begrijpen. Men zal de cursist geen nutteloos kopiewerk laten uitvoeren. Het leerplan technisch tekenen is niet limitatief, het zoeken naar andere oplossingsmethoden inzake constructie en vormgeving moet bij de cursisten aangewakkerd worden. Het laten vervolledigen van onvoltooide of halfafgewerkte tekenopgaven zoals aanzichten, doorsneden, perspectieven en het plaatsen van maataanduidingen, zijn bijzonder leerrijke oefeningen. Men mag de cursisten eigen ontwerpen, die kaderen in het leerplan, laten uitvoeren.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Perspectief tekenen, ontwerpen, vaktekenen – 1ste jaar (2 lestijden/week)
9
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Kwaliteitszorg. De IKZ -gedachte kan zonder veel theorie in elk vak ingang vinden. Zowel bij het opstellen van de werkvoorbereiding, als naar de uitvoering van een opdracht, zowel in TV als in PV, wordt het streven naar kwaliteit mee verrekend. Telkens kunnen de stappen: plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen ingecalculeerd worden, zodat zij na enige tijd bij de cursisten als een spontane attitude optreden. De cursisten vertrouwd maken met een zekere vorm van zelfcontrole is eveneens aan te bevelen. Vakkenintegratie. In de 3de graad van de studierichting “Meubelmakerij” moet speciaal gelet worden op de noodzakelijke binding van de verschillende leerinhouden over de vakken heen. Door de idee van integratie tussen de TV en PV krijgen de technische vakken een meerwaarde. De leerinhouden worden hier in een gerichte vorm verwerkt langs voorbeelden gehaald uit de praktijk. Er zijn uiteraard nog enkele andere invalshoeken die een verrijking voor elk vak garanderen. Zonder in extremen te vervallen is het mogelijk deze aspecten gestadig in de leerinhouden te integreren. Integratie informatica. In de 3de graad kan een volledige integratie van de informatica in de TV en de PV voorzien worden. Bij de keuze van de oefeningen zal men daar dan terdege rekening mee dienen te houden. In elk vak kan men het gebruik van de computer integreren, maar de integratie naar verschillende vakken samen biedt meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk dat uitvoeringen in het vak Technisch tekenen gebruik maken van de informatie ui het vak Materialenleer. Bij de stap naar de Praktijk kan de tekening een aanvulling krijgen in functie van de uitvoering. De computer is eveneens een hulp bij de uiteindelijke prijsberekening. In een speciale verwerking met de computer is voorzien als de school over een CNC –machine of over een simulatie beschikt. Het Technisch tekenen zal dan evolueren doordat men rekening houdt met de principes van verspanen die aan de machine uitgevoerd worden. Relatie tussen de doelstellingen en de evaluatie. In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een planning –en voorbereidingstaak: hij zet het leerplan om in een jaarplanning en de verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft uiteraard de beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de cursisten objectief evalueren i.f.v. de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt dus van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. In dit worden geen les -, maar leerplandoelstellingen geformuleerd, die een lessenreeks overspannen. Alle leerplandoelstellingen van de vakken van het studierichtinggedeelte worden omvat door de algemene doelstellingen van de studierichting. De einddoelstellingen sluiten op hun beurt aan bij het studie –of beroepsopleidingprofiel dat wij in de 3de graad duidelijk nastreven en dat een probleemloze overstap naar een functie –of beroepsprofiel moet kunnen garanderen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich dus bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie of het dagelijks werk (zeker voor de praktische vakken) en voor de examens.
TIMING. De timing is gemaakt voor 30 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de leerkracht vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet er steeds over gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Perspectief tekenen, ontwerpen, vaktekenen – 1ste jaar (2 lestijden/week)
10
DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 bordpasser met zuignappen.
computer(s)
diaprojector
overheadprojector
printer en/of plotter
projectiescherm
software * CAD –tekenen * didactisch tekensjablonen * tekstverwerker tekengerie * visueel rekenblad tekendriehoeken voor bordtekeningen 30° - 45° TV en video
tekenplank
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Perspectief tekenen, ontwerpen, vaktekenen – 1ste jaar (2 lestijden/week)
11
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van, het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke cursist op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de cursist. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leerkracht uitgetekend. Zij/hij bepaalt: •
welke de verschillende stappen zijn;
•
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn:
•
welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (het stellen van mondelinge herhalingsvragen, gesprekken, volgsystemen,…) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de cursist te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (na elke periode: na de kerstvakantie en op het einde van het schooljaar). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de cursist de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen: •
Registreren (veelvuldig afnemen van mondelinge toetsen, oefeningen, opdrachten,…).
•
Interpreteren (de gegevens toetsen aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald).
•
Rapporteren (de cursist krijgt de behaalde punten na de eerste periode op mondelinge wijze,op het einde van het schooljaar een schriftelijk rapport, zodat de cursist een duidelijk beeld krijgt van de vorderingen).
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Perspectief tekenen, ontwerpen, vaktekenen – 1ste jaar (2 lestijden/week)
BIBLIOGRAFIE Eigen cursus
12
BSO 3 studiegebied: hout opleiding: meubelmakerij vak: TV constructieleer – uitvoeringsleer 1e jaar
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Constructieleer - uitvoeringsleer – 1ste jaar (1 lestijd/week)
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Methodologische wenken .........................................................................................................................7 Pedagogisch-didactische wenken..................................................................................................8 Didactische hulpmiddelen ..............................................................................................................9 Evaluatie ................................................................................................................................................ 10 Bibliografie ............................................................................................................................................. 11
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Constructieleer - uitvoeringsleer – 1ste jaar (1 lestijd/week)
VISIE De cursisten leren inzien dat constructieleer en uitvoeringsleer wezenlijke onderdelen vormen bij de opleiding. Meubelstukken ontstaan via een idee of zijn een kopie van een bestaand stuk. Voor beide is het noodzakelijk de juiste visie en ingesteldheid te hebben alvorens met de handarbeid aan te vangen. Een duidelijk ontwerp en een uitgewerkte tekening maken de productie eenvoudiger.
2
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Constructieleer - uitvoeringsleer – 1ste jaar (1 lestijd/week)
BEGINSITUATIE Voldaan hebben aan de voltijdse leerplicht. Er is geen specifieke voorkennis vereist.
3
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Constructieleer - uitvoeringsleer – 1ste jaar (1 lestijd/week)
ALGEMENE DOELSTELLINGEN De cursisten kunnen zelfstandig een meubel ontwerpen. Dit meubel kan rechte of gebogen vormen bezitten, met of zonder schuine hoeken. Aangepaste keuze i.v.m. hang -en sluitwerk en garnituren behoort uiteraard tot de leerstof.
4
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Constructieleer - uitvoeringsleer – 1ste jaar (1 lestijd/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1
- De verbindingen indelen en benoemen.
1
Houtverbindingen.
- De functie en de gestelde eisen van een constructie
• • •
In de lengte van de vezelrichting. Evenwijdig aan de vezelrichting. Met hoekvormende vezelrichting.
2
Paring -en afschrijftekens.
- De verschillende delen onderscheiden.
3
Halfhoutverbindingen.
- De voor -en nadelen van deze verbindingen opsommen.
• • •
Hoekverbinding op halfhout. Middenverbinding op halfhout. Kruisverbinding op halfhout.
toelichten.
2
- Het doel en de betekenis van de paring -en afschrijftekens omschrijven. - Inzichtelijk de paringstekens aanbrengen. - De mooiste zijde van een stuk hout bepalen. - Inzichtelijk een drie dimensioneel werkstuk paren.
3
- De diverse opsluitmiddelen bepalen. - De verbindingen inzichtelijk afschrijven, kwaliteitswaardig uitvoeren en afwerken.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Constructieleer - uitvoeringsleer – 1ste jaar (1 lestijd/week)
4
- De constructies inzichtelijk en schematisch analyseren.
6
4
• • verklaren. • - De eigenschappen en gestelde eisen van deze verbindingen kennen • - De werkvolgorde van de uit te voeren samenstellingen opstellen. • - De verbindingen inzichtelijk afschrijven. - De invloed van de groef, sponning en lijst op de constructie
Pen -en gatverbindingen. Open pen en gat. Gesloten pen en gat. Gesloten (niet doorgaand) pen en gat met groef, sponning en/of lijst Verstekverbinding. Scherpe/stompe hoekverbindingen.
- Het begrip toesteek en vermindering verklaren. - Verstek – en valse verstekverbindingen afschrijven. 5
- De constructiemethode van de breedteverbindingen, evenwijdig aan
5
Breedteverbindingen.
• • • • •
Met koude voeg. Tand en groef. Losse veer. Drevels. Volgens verlijmingprofielen.
- Het doel van de werktekening omschrijven.
6
De werktekening + Houtstaat.
- De verschillende deeltekeningen op een werktekening opsommen
• • •
Algemeenheden. Doel. Opmerkingen.
de vezelrichting schematisch weergeven. - Het belang van de groeiringen, vezelrichting en houttekening bij de samenstelling toelichten. - Zelfstandig de breedteverbindingen bepalen i.f.v. een bepaalde toepassing. 6
- Een houtstaat maken en opstellen. - Het doel en de betekenis van de diverse kolommen toelichten
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Constructieleer - uitvoeringsleer – 1ste jaar (1 lestijd/week)
7
METHODOLOGISCHE WENKEN De leerstof constructieleer zal in logische coördinatie met de andere theoretische deelaspecten zo dicht mogelijk bij de praktijk aansluiten. De constructietypes en vooral de eigentijdse zullen door de leerkracht grondig worden uitgediept. Het technisch denken bij de cursisten dient geactiveerd door vroegere constructiemethodes te toetsen aan de eigentijdse realisaties. De cursisten moeten beschikken over een degelijk handboek of cursus waarin naast tekst ook de nodige constructietekeningen zijn vervat. Er dient gebruik gemaakt van de bestaande leermiddelen zoals video opnamen, overheadprojector e.d.m.. Het tijdens de les op het bord brengen van vaak uitgebreide tekeningen betekent tijdverlies. Het gebruik van documentatiemappen, folders vakboeken en tijdschriften dient aan de cursisten aangetoond om samen met schematische voorstellingen het technisch inzicht te stimuleren. De cursisten moeten erop gewezen worden dat ze moeten openstaan voor de voortdurende evolutie in de meubelmakerij en in de houtbewerking in het algemeen. In de constructieleer dient er vooral gestreefd naar een verdieping en verruiming van de in de praktijk uitgevoerde constructiemethodes. De verantwoordelijkheidszin moet bij de cursisten worden aangekweekt door te wijzen op de gevolgen van foutieve of slordige uitvoeringen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Constructieleer - uitvoeringsleer – 1ste jaar (1 lestijd/week)
8
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Kwaliteitszorg. De IKZ -gedachte kan zonder veel theorie in elk vak ingang vinden. Zowel bij het opstellen van de werkvoorbereiding, als naar de uitvoering van een opdracht, zowel in TV als in PV, wordt het streven naar kwaliteit mee verrekend. Telkens kunnen de stappen: plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen ingecalculeerd worden, zodat zij na enige tijd bij de cursisten als een spontane attitude optreden. De cursisten vertrouwd maken met een zekere vorm van zelfcontrole is eveneens aan te bevelen. Vakkenintegratie. In de 3de graad van de studierichting “Meubelmakerij” moet speciaal gelet worden op de noodzakelijke binding van de verschillende leerinhouden over de vakken heen. Door de idee van integratie tussen de TV en PV krijgen de technische vakken een meerwaarde. De leerinhouden worden hier in een gerichte vorm verwerkt langs voorbeelden gehaald uit de praktijk. Er zijn uiteraard nog enkele andere invalshoeken die een verrijking voor elk vak garanderen. Zonder in extremen te vervallen is het mogelijk deze aspecten gestadig in de leerinhouden te integreren. Integratie informatica. In de 3de graad kan een volledige integratie van de informatica in de TV en de PV voorzien worden. Bij de keuze van de oefeningen zal men daar dan terdege rekening mee dienen te houden. In elk vak kan men het gebruik van de computer integreren, maar de integratie naar verschillende vakken samen biedt meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk dat uitvoeringen in het vak Technisch tekenen gebruik maken van de informatie ui het vak Materialenleer. Bij de stap naar de Praktijk kan de tekening een aanvulling krijgen in functie van de uitvoering. De computer is eveneens een hulp bij de uiteindelijke prijsberekening. In een speciale verwerking met de computer is voorzien als de school over een CNC –machine of over een simulatie beschikt. Het Technisch tekenen zal dan evolueren doordat men rekening houdt met de principes van verspanen die aan de machine uitgevoerd worden. Relatie tussen de doelstellingen en de evaluatie. In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een planning –en voorbereidingstaak: hij zet het leerplan om in een jaarplanning en de verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft uiteraard de beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de cursisten objectief evalueren i.f.v. de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt dus van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. In dit worden geen les -, maar leerplandoelstellingen geformuleerd, die een lessenreeks overspannen. Alle leerplandoelstellingen van de vakken van het studierichtinggedeelte worden omvat door de algemene doelstellingen van de studierichting. De einddoelstellingen sluiten op hun beurt aan bij het studie –of beroepsopleidingprofiel dat wij in de 3de graad duidelijk nastreven en dat een probleemloze overstap naar een functie –of beroepsprofiel moet kunnen garanderen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich dus bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie of het dagelijks werk (zeker voor de praktische vakken) en voor de examens. Timing. De timing is gemaakt voor 30 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de leerkracht vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet er steeds over gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Constructieleer - uitvoeringsleer – 1ste jaar (1 lestijd/week)
9
DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 bordpasser met zuignappen.
computer(s)
diaprojector
overheadprojector
printer en/of plotter
projectiescherm
software * CAD –tekenen * didactisch tekensjablonen * tekstverwerker tekengerie * visueel rekenblad tekendriehoeken voor bordtekeningen 30° - 45° TV en video
tekenplank
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Constructieleer - uitvoeringsleer – 1ste jaar (1 lestijd/week)
10
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van, het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke cursist op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de cursist. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leerkracht uitgetekend. Zij/hij bepaalt: •
welke de verschillende stappen zijn;
•
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn:
•
welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (het stellen van mondelinge herhalingsvragen, gesprekken, volgsystemen,…) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de cursist te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (na elke periode: na de kerstvakantie en op het einde van het schooljaar). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de cursist de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen: •
Registreren (veelvuldig afnemen van mondelinge toetsen, oefeningen, opdrachten,…).
•
Interpreteren (de gegevens toetsen aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald).
Rapporteren (de cursist krijgt de behaalde punten na de eerste periode op mondelinge wijze,op het einde van het schooljaar een schriftelijk rapport, zodat de cursist een duidelijk beeld krijgt van de vorderingen)
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Constructieleer - uitvoeringsleer – 1ste jaar (1 lestijd/week)
11
BIBLIOGRAFIE A. De Pecker
Polyvalente Opleiding Houtbewerking, Deel 1 +
Uitgeverij. De Sikkel
Materialenleer.
J. Clarys
Gereedschaps –en constructieleer, Deel 1 & 2 Modelmaken. Meubelstijlen
UITGAVEN EN TIJDSCHRIFTEN.
KVIV
Publicaties gericht naar Bouw en Hout
BSO 3 studiegebied: hout opleiding: meubelmakerij vak: TV gereedschappen, machines, materialen 1e jaar
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1ste jaar (1 lestijd/week)
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Methodologische wenken ...................................................................................................................... 11 Pedagogisch-didactische wenken............................................................................................... 12 Timing.......................................................................................................................................... 12 Didactische hulpmiddelen ........................................................................................................... 13 Evaluatie ................................................................................................................................................ 14 Bibliografie ............................................................................................................................................. 15
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1ste jaar (1 lestijd/week)
VISIE De cursisten leren inzien dat gereedschappen , machines en materialenleer wezenlijke onderdelen vormen bij de opleiding. Meubelstukken ontstaan via een idee of zijn een kopie van een bestaand stuk. Voor beide is het noodzakelijk de juiste visie en ingesteldheid te hebben alvorens met de handarbeid aan te vangen. Een duidelijk ontwerp en een uitgewerkte tekening maken de productie eenvoudiger.
2
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1ste jaar (1 lestijd/week)
BEGINSITUATIE Voldaan hebben aan de voltijdse leerplicht. Er is geen specifieke voorkennis vereist.
3
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1ste jaar (1 lestijd/week)
4
ALGEMENE DOELSTELLINGEN Materialenleer. De cursisten kunnen zelfstandig een verantwoorde keuze maken over de te gebruiken materialen in functie van constructie, de verwerkingsmogelijkheden en de bestemming. Eigenschappen van het hout kennen en inzien welke toepassingen hieruit voortvloeien. De materialen op een constructieve en economische verantwoorde wijze kunnen toepassen. Weten hoe hout zich gedraagt en hoe het oordeelkundig wordt gedroogd. De juiste afwerkingmaterialen kiezen bij bepaalde toepassingen en ze kunnen aanbrengen.
Machineleer. De cursisten moeten de behandelde houtbewerkingmachines naar bouw, mogelijkheden, beweegbare delen, instelling en gebruik kennen. De veiligheidsvoorschriften en veiligheidstoestellen kunnen toepassen. De meest geschikte verspaning bewerkstelligen en het best geschikte snijdgereedschap hiervoor kiezen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout – Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1
ste
5
jaar (1 lestijd/week)
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1
- Enkele belangrijke zaagwijzen onderscheiden.
1
Houtstructuren.
- Zichtbare gebreken in het hout aanduiden.
• • • • •
Groei van de boom. Snijvlakken van hout. Bestandsweefsels. Differentiatie loof -en naaldhout. Bijzondere vormen: groeiringen, verkerning, wortelknollen, stofwisselingsproducten, kwasten. Macrokenmerken: kleur, groeiringen, nerf, draadverloop, tekeningen, draadafwijkingen die figuraties veroorzaken, natuurlijke en artificieel veroorzaakte figuraties, geur.
- De sapstromen binnen de boom uitleggen. - Onderscheid makken tussen radiale, transversale en tangentiale sneden en vlakken. - Dosse en gekwartierde planken sorteren. - Bestandsweefsels benoemen en hun functie verklaren. - Diktegroei van de boom uitleggen. - Naaldhout van loofhout onderscheiden door de verschillen in houtstructuur uit te leggen. - Verband leggen tussen de dikte van een groeiring en de hardheid bij ringporig loofhout en bij naaldhout. - Verkerning verklaren. - Het voorkomen van kwasten verklaren. - Speciale figuratie benoemen - De begrippen gekantrecht en niet gekantrecht hout verwoorden.
•
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout – Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1
2
ste
6
jaar (1 lestijd/week)
- Werking van hout in de lengte, breedte en dikte beschrijven.
2
Eigenschappen van het hout.
- De lineaire – en volumekrimp uitleggen.
•
Fysische eigenschappen.
•
Mechanische eigenschappen.
•
Chemische eigenschappen.
•
Duurzaamheid.
•
Drogen van hout.
•
Houtaantasting en verduurzaming.
- De gevolgen van krimpen en uitzetten toelichten. - Mechanische eigenschappen en de proeven uitleggen. - De verschillende stappen tot het uitvoeren van een mechanische proef opsommen. - De invloed van basen en zuren op hout toelichten. - Het verband tussen de massa en de hardheid van hout verklaren. - Het onderscheid tussen natuurlijke en kunstmatige duurzaamheid uitleggen. - De waarde van de duurzaamheidklassen omschrijven. - Onderscheid aantonen tussen natuurlijk en kunstmatig drogen. - De vormverandering bij het drogen schematisch aantonen. - Drie manieren omschrijven om het vochtgehalte te meten. - De verschillende stadia bij het drogen uitleggen. - Het hygroscopisch gedrag van hout verklaren. - De verschillende mogelijkheden benoemen om droogscheuren op de van balken en planken te voorkomen. - Droogfouten herkennen. - De bijzonderste houtvernielers herkennen. - De oorzaken van woekeren van zwammen omschrijven. - Het onderscheid tussen ziekten, gebreken en vernieling van hout kennen en verklaren. - Bruikbaarheid van aangetaste delen bepalen. - Verschillen tussen preventieve en curatieve behandeling van hout
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout – Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1
ste
7
jaar (1 lestijd/week)
verklaren. - Door analyse het juiste beschermingsprocédé en product uit de tabel kiezen en verantwoorden. 3
- De houtsoorten naar hun uiterlijke kenmerken onderscheiden.
3
Houtsoorten.
- Enkele toepassingsmogelijkheden van de behandelde houtsoorten
• • • • • •
Vuren Grenen Oregon - Douglas Eiken Beuken Essen
- De onderdelen van de schaven benoemen.
4
De handschaven.
- De functie van de keerbeitel omschrijven.
• •
De blokschaaf + rijschaaf. De metalen schaven.
- Het begrip strijken, zetten en vijlen toelichten.
5
De zagen.
- Van de te gebruiken zagen de tandvorm en –grootte verklaren.
• • • •
Rugzaag. Handzaag.(St. Jozefzaag) Verstekzaag. Roffelzaag.
opnoemen. - De belangrijkste natuurlijke en mechanische eigen schappen benoemen. - Andere alternatieve houtsoorten opsommen. - De herkomst van de houtsoorten op en wereldkaart situeren. 4
- De schuine stand van de keerbeitel verklaren. - Inzien waarom de keerbeitel overbodig is bij het schaven van kophout. - De schaaf oordeelkundig hanteren. - De specifieke gebruiksmogelijkheden kennen. - Andere schaven met hun gebruiksmogelijkheden benoemen. 5
- De meest geschikte zaag kiezen voor een bepaald werk. - De oorzaak van een niet goed functionerende zaag achterhalen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout – Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1
6
ste
8
jaar (1 lestijd/week)
- Een snijdende beitel van een botte beitel onderscheiden.
6
- Bepalen wanneer een beitel dient geslepen en/of afgewet te worden. • • -De voorzorgen kennen om de slijtage van het snijdgereedschap te • beperken.
De beitels. Steekbeitels. Schietbeitels Gutsbeitels - houtsnipbeitels
- een beitel oordeelkundig en veilig hanteren. - De gebruiksmogelijkheden opnoemen. MACHINELEER. 7
- De functie van de samengestelde delen toelichten.
7
De lintzaagmachine.
- Het juiste zaaglint bepalen voor een bepaald werk en/of houtsoort.
• • • • •
Onderdelen. Gebruik. Instelling. Zaaglinten. Veiligheidsaspecten.
- De functie en instelling van tafels en geleider toelichten.
8
De vlakschaafmachine.
- Een stuk hout methodisch zuiver vlak en haaks schaven.
• • • •
Onderdelen. Gebruik. Instelling. Veiligheidsaspecten.
- De machine veilig instellen, bedienen en onderhouden. - Het zaaglint methodisch en juist vervangen. - de geleiders instellen - De lengte van het zaaglint bepalen. - Het in gebruik zijnde zaaglint beoordelen. 8
- Concluderen welke correcties er dienen uitgevoerd te worden bij onnauwkeurig werken van de machine. - Het hout naar vezelrichting beoordelen. - De eigen veiligheid en die van de omgeving waarborgen. - Het begrip golfslag (cycloïde boog) verklaren.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout – Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1
9
ste
9
jaar (1 lestijd/week)
- De samengestelde delen van de machine aantonen en benoemen.
9
De vandikteschaafmachine.
- Het hout oordeelkundig en dit overeenkomstig met de vezelrichting
• • • •
Onderdelen. Bewerkingen. Aanvoersnelheid. Veiligheidsaspecten.
10
De langgat boormachine.
• • •
Onderdelen. Gebruik. Veiligheidsaspecten.
- De belangrijkste onderdelen van de machine benoemen.
11
De cirkelzaagmachines.
- De machine veilig instellen, bedienen en onderhouden.
• • • • •
Formaatzaagmachine. Radiaal zaag. Afkortzaag. Zaagbladen. Cirkelzaagmachine.
op de juiste afmeting schaven. - De functie van de noodstop toelichten. - De draaizin van de bewegende onderdelen schematisch aantonen. - De juiste aanvoersnelheid berekenen. - De schaafmessen vervangen. 10
- Methodisch en veilig de machine instellen, bedienen en onderhouden. - Een snijdende van een niet snijdende boor onderscheiden. - Uit verschillende boorsoorten de juiste boor kiezen voor een bepaalde houtsoort/werk. - De gebruiksdoeleinden toelichten.
11
- Het juiste zaagblad kiezen. - De diverse types zaagbladen benoemen. - De functie van het spouwmes verklaren. - De te nemen veiligheidsvoorschriften in acht nemen. - Het juiste toerental volgens de diameter van het zaagblad en het te verzagen materiaal bepalen. - De geleider efficiënt plaatsen.
- Onderdelen : - Gebruik - Veiligheidsaspecten –Spouwmes, geleider, voorritser
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout – Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1
12
ste
10
jaar (1 lestijd/week)
- De onderdelen en werking omschrijven.
12
De draaibank.
- Methodisch een eenvoudig werkstuk draaien.
• • • •
Onderdelen. Instelling. Bewerkingen. Veiligheidsaspecten.
- Het juiste beiteltype kiezen voor bepaalde bewerkingen. - De te nemen veiligheidsmaatregelen in acht nemen. -De riemoverbrenging bepalen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1ste jaar (1 lestijd/week)
11
METHODOLOGISCHE WENKEN Materialenleer. De klemtoon moet vooral gelegd worden op het herkennen, gebruik, de eigenschappen en de handelsvormen. De lessen materialenleer dienen zoveel mogelijk geïllustreerd en verlevendigd te worden. Daartoe zal men gebruik maken van monsters, nijverheidsdocumentatie, video-opnamen, foto’s e.d.m. . Het is tevens wenselijk de cursisten bepaalde fysische kenmerken van hout te laten ontdekken. Waar mogelijk zal men eenvoudige proeven m.b.t. het gewicht, de sterkte, de tint e.d.m. uitvoeren. Tevens zal men de verwerkte materialen uit de onmiddellijke omgeving bekijken en bespreken. Een zo volledig mogelijke verzameling materiaalsoorten dient door de leerkracht aangelegd te worden. Deze materialen worden in het klaslokaal op een blijvende manier tentoongesteld. De cursisten moeten actief meewerken en een eigen verzameling materiaalmonsters en steekkaarten aanleggen wordt ten zeerste aangeraden. Deze zelfactiviteit kunnen gestimuleerd worden door regelmatig de vorderingen na te gaan. Het organiseren van zorgvuldig voorbereide didactische uitstappen is eveneens een middel om het inzicht van de cursisten te verrijken en de motivatie aan te wakkeren. De cursisten er op wijzen dat ze moeten openstaan voor een voortdurende evolutie van sommige materialen.
Gereedschapsleer & machineleer. Vooraleer de cursisten met de handgereedschappen en vooral met de houtbewerkingsmachines werken dienen ze voldoende inzicht te hebben in het gebruik, de specificaties, de werking, de mogelijkheden en de veiligheidsaspecten van het gereedschap of de machine. De lessen zullen indien mogelijk, in het praktijklokaal gegeven worden, waar de leerkracht dient te beschikken over een bord en het nodige didactisch materieel. De cursisten dienen te beschikken over een handboek of cursus. In deze cursus, die samengesteld is met tekeningen en tekst wordt uitleg verstrekt over de gereedschappen, machines en apparatuur en aangevuld met de te gebruiken technieken. De teksten worden zo beknopt mogelijk gehouden, maar sterk verduidelijkt met schetsen,tekeningen, foto’s en illustraties. Het gebruik en de werking van de machine zal steeds demonstratief gegeven worden. Er zal bij het behandelen van de houtbewerkingmachines speciale aandacht besteed worden aan het onderhoud alsmede aan de veiligheidsaspecten, die bij het werken streng dienen gevolg te worden. De Integrale Kwaliteitszorg (I.K.Z.) gedachte is een steeds weerkerende component binnen de opleiding. Tevens moet bij de cursisten de verantwoordelijkheidszin worden aangekweekt door te wijzen op de gevolgen van een foutieve of slordige uitvoering. De marktevolutie inzake gereedschappen, machines en apparatuur zal door de leerkracht op de voet gevolgd worden. De cursisten zullen aangespoord worden om de nodige documentatie te verzamelen, te rangschikken en kritisch te analyseren.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1ste jaar (1 lestijd/week)
12
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Kwaliteitszorg. De IKZ -gedachte kan zonder veel theorie in elk vak ingang vinden. Zowel bij het opstellen van de werkvoorbereiding, als naar de uitvoering van een opdracht, zowel in TV als in PV, wordt het streven naar kwaliteit mee verrekend. Telkens kunnen de stappen: plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen ingecalculeerd worden, zodat zij na enige tijd bij de cursisten als een spontane attitude optreden. De cursisten vertrouwd maken met een zekere vorm van zelfcontrole is eveneens aan te bevelen. Vakkenintegratie. In de 3de graad van de studierichting “Meubelmakerij” moet speciaal gelet worden op de noodzakelijke binding van de verschillende leerinhouden over de vakken heen. Door de idee van integratie tussen de TV en PV krijgen de technische vakken een meerwaarde. De leerinhouden worden hier in een gerichte vorm verwerkt langs voorbeelden gehaald uit de praktijk. Er zijn uiteraard nog enkele andere invalshoeken die een verrijking voor elk vak garanderen. Zonder in extremen te vervallen is het mogelijk deze aspecten gestadig in de leerinhouden te integreren. Integratie informatica. In de 3de graad kan een volledige integratie van de informatica in de TV en de PV voorzien worden. Bij de keuze van de oefeningen zal men daar dan terdege rekening mee dienen te houden. In elk vak kan men het gebruik van de computer integreren, maar de integratie naar verschillende vakken samen biedt meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk dat uitvoeringen in het vak Technisch tekenen gebruik maken van de informatie ui het vak Materialenleer. Bij de stap naar de Praktijk kan de tekening een aanvulling krijgen in functie van de uitvoering. De computer is eveneens een hulp bij de uiteindelijke prijsberekening. In een speciale verwerking met de computer is voorzien als de school over een CNC –machine of over een simulatie beschikt. Het Technisch tekenen zal dan evolueren doordat men rekening houdt met de principes van verspanen die aan de machine uitgevoerd worden. Relatie tussen de doelstellingen en de evaluatie. In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een planning –en voorbereidingstaak: hij zet het leerplan om in een jaarplanning en de verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft uiteraard de beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de cursisten objectief evalueren i.f.v. de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt dus van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. In dit worden geen les -, maar leerplandoelstellingen geformuleerd, die een lessenreeks overspannen. Alle leerplandoelstellingen van de vakken van het studierichtinggedeelte worden omvat door de algemene doelstellingen van de studierichting. De einddoelstellingen sluiten op hun beurt aan bij het studie –of beroepsopleidingprofiel dat wij in de 3de graad duidelijk nastreven en dat een probleemloze overstap naar een functie –of beroepsprofiel moet kunnen garanderen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich dus bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie of het dagelijks werk (zeker voor de praktische vakken) en voor de examens.
TIMING. De timing is gemaakt voor 30 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de leerkracht vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet er steeds over gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1ste jaar (1 lestijd/week)
13
DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 bordpasser met zuignappen.
computer(s)
diaprojector
overheadprojector
printer en/of plotter
projectiescherm
software * CAD –tekenen * didactisch tekensjablonen * tekstverwerker tekengerie * visueel rekenblad tekendriehoeken voor bordtekeningen 30° - 45° TV en video -
tekenplank
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1ste jaar (1 lestijd/week)
14
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van, het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke cursist op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de cursist. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leerkracht uitgetekend. Zij/hij bepaalt: •
welke de verschillende stappen zijn;
•
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn:
•
welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (het stellen van mondelinge herhalingsvragen, gesprekken, volgsystemen,…) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de cursist te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (na elke periode: na de kerstvakantie en op het einde van het schooljaar). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de cursist de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen: •
Registreren (veelvuldig afnemen van mondelinge toetsen, oefeningen, opdrachten,…).
•
Interpreteren (de gegevens toetsen aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald).
•
Rapporteren (de cursist krijgt de behaalde punten na de eerste periode op mondelinge wijze,op het einde van het schooljaar een schriftelijk rapport, zodat de cursist een duidelijk beeld krijgt van de vorderingen).
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Gereedschappen, machines, materialen – 1ste jaar (1 lestijd/week)
15
BIBLIOGRAFIE A. De Pecker
Polyvalente Opleiding Houtbewerking, Deel 1 +
Uitgeverij. De Sikkel
Materialenleer.
J. Clarys
Gereedschap – en constructieleer, Deel 1 & 2 Modelmaken. Meubelstijlen
UITGAVEN EN TIJDSCHRIFTEN.
KVIV
Publicaties gericht naar Bouw en Hout
BSO 3 studiegebied: hout opleiding: meubelmakerij vak: TV ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen 3e jaar
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout – Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week)
INHOUD Visie ......................................................................................................................................................... 2 Beginsituatie ............................................................................................................................................ 3 Algemene doelstellingen ......................................................................................................................... 4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden..................................................................................................... 5 Methodologische wenken ........................................................................................................................ 7 Pedagogisch-didactische wenken ................................................................................................. 8 Didactische hulpmiddelen ............................................................................................................. 9 Evaluatie ................................................................................................................................................ 10 Bibliografie ............................................................................................................................................. 11
1
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout – Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week)
VISIE De cursisten leren inzien dat tekenen en ontwerpen wezenlijke onderdelen vormen bij de opleiding. Meubelstukken ontstaan via een idee of zijn een kopie van een bestaand stuk. Voor beide is het noodzakelijk de juiste visie en ingesteldheid te hebben alvorens met de handarbeid aan te vangen. Een duidelijk ontwerp en een uitgewerkte tekening maken de productie eenvoudiger.
2
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout – Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week)
BEGINSITUATIE Het tweede jaar meubelmakerij met vrucht te hebben beëindigd .
3
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout – Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week)
4
ALGEMENE DOELSTELLINGEN Een tekenopdracht met de nodige nauwkeurigheid kunnen uitvoeren met toepassing van de bestaande normalisatie, richtlijnen en conventies. Inzien hoe een driedimensionale vorm aan de hand van tweedimensionale tekeningen kan bepaald worden. Zin betonen voor vormgeving en esthetiek. Het schetsen zo te beheersen dat een technisch concept op verstaanbare manier op papier kan gebracht worden en als voorbereiding op de technische tekening kan gebruikt worden. Een tekening kunnen lezen d.w.z. uit een verzameling van gegevens datgene halen wat essentieel is voor het construeren;.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout – Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1.
- Op een tekening de constructie, de afmetingen, het beslag en het
- Zich met betrekking tot de vormgeving en uitvoering zich kritisch opstellen.
• • • •
- De belangrijkste aanzichten op schaal tekenen.
2.
- De drie doorsneden op schaal weergeven.
• • • • •
materiaalgebruik aflezen. - De inhoudelijkheid van een tekening in vraag stellen.
2.
- De belangrijkste onderdelen of constructiemoeilijkheden in detail weergeven. - De bogen meetkundig uittekenen. 3.
1.
- De tekeningen met maataanduiding in schets van bord opnemen.
3.
- De 3 aanzichten op schaal 1/5 tekenen.
• • • • •
- De horizontale, de verticale en de frontale doorsnede op schaal 1/5 tekenen. - De 2 perspectieven van de TV kast op schaal 1/10 weergeven. - De belangrijkste deeltekeningen op ware grootte tekenen. - De noodzakelijkste afmetingen plaatsen op de onderdelen.
Tekeningen lezen. Tafel. Bed, Kast. Staande klok. Demonteerbaar meubel. Dekenkist in Gotische stijl. Aanzichten. Horizontale doorsnede. Verticale doorsnede. Frontale doorsnede. Details. TV -Kastje met 2 deuren en opening onder blad in massief hout. Schetsoefening. Aanzichten, schaal 1/5. Isometrisch en kabinet perspectief, schaal 1/10. Doorsneden, schaal1/5. Deeltekeningen, schaal1/1.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout – Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week)
4.
- De afmetingen en houtsecties alsook de vorm van het lijstwerk zelf
6
4.
bepalen. - De voornaamste aanzichten, doorsneden en deeltekeningen tekenen. - De lijstvorm meetkundig uittekenen.
• • • •
Massieve bureau met links één deur en rechts 4 laden + 1 lade in het midden onder het blad. Afmetingen, houtsecties en lijstwerk zelf bepalen. Aanzichten. Doorsneden. Details.
- Het esthetische en de vormgeving van de bureau aanvoelen. 5.
- De tekeningen van bord in schets overnemen.
5.
- De noodzakelijkste aanzichten en doorsneden op schaal tekenen.
• • • • •
- De belangrijkste details in isometrisch perspectief weergeven. - De juiste vormgeving en esthetisch uitzicht bepalen. - De juiste afmetingen en houtsecties kiezen.
Cilinderbureau. Schetsoefening. Aanzichten. Doorsneden. Details. Isometrisch perspectief.
- De gebogen vormen meetkundig bepalen. 6.
- De juiste verhoudingen, vormgeving en afmetingen oordeelkundig bepalen. - De schuinte der stijlen meetkundig bepalen. - De grootte van de boogdiameter meetkundig weergeven. - De aanzichten en doorsneden op schaal tekenen. - De details op ware grootte tekenen. - De constructiemoeilijkheden in detail weergeven. - De verschillende lijstvormen zelf kiezen. - Variante constructies van de onderdelen bepalen.
6. • • •
Staande klok met gebogen kopstuk en schuine stijlen. Aanzichten. Doorsneden. Details.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week)
7
METHODOLOGISCHE WENKEN De tekenlessen zullen in op elkaar volgende lestijden verstrekt worden. Alle tekeningen worden in potlood getekend. De leerkracht zal aandacht schenken aan: -
het toepassen van de bestaande tekennormen, conventies en richtlijnen eigen aan de optie meubelmakerij;
-
de werkregels voor het lijntekenen in het algemeen;
-
het juiste gebruik, instellen en onderhoud van het tekengereedschap;
-
de bladschikking;
-
de goede houding tijdens het tekenen, zin voor orde, zorg voor netheid van de tekening.
Bij het aanbrengen van de tekenopdracht zal zoveel mogelijk gebruik gemaakt worden van didactisch materieel en/of modeluitvoeringen (liefst op ware grootte). Meetkundig -en projectietekenen zal in het technisch tekenen toegepast worden daar waar noodzakelijk voor de praktische uitvoering. Schets -en meetoefeningen gaan zoveel mogelijk het vaktekenen vooraf. Het technisch tekenen is een synthesevak, daarom zal de constructieleer in het technisch tekenen geïntegreerd worden. De oefeningen zijn praktisch gericht en zijn niet dezelfde als de werktekeningen uitgevoerd gedurende de praktijklessen. De doorsneden worden steeds op ware grootte getekend. Het technisch tekenen omvat de opbouw van een schaaltekening met al de nodige doorsneden, aanzichten en maat –en materiaalaanduiding om een volledig inzicht te krijgen in de constructie. Er zal ook ruime aandacht besteed worden aan het tekening lezen, zodat de cursisten de door derden gemaakte tekeningen kunnen lezen en begrijpen. Men zal de cursist geen nutteloos kopiewerk laten uitvoeren. Het leerplan technisch tekenen is niet limitatief, het zoeken naar andere oplossingsmethoden inzake constructie en vormgeving moet bij de cursisten aangewakkerd worden. Het laten vervolledigen van onvoltooide of halfafgewerkte tekenopgaven zoals aanzichten, doorsneden, perspectieven en het plaatsen van maataanduidingen, zijn bijzonder leerrijke oefeningen. Men mag de cursisten eigen ontwerpen, die kaderen in het leerplan, laten uitvoeren.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week)
8
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Kwaliteitszorg. De IKZ -gedachte kan zonder veel theorie in elk vak ingang vinden. Zowel bij het opstellen van de werkvoorbereiding, als naar de uitvoering van een opdracht, zowel in TV als in PV, wordt het streven naar kwaliteit mee verrekend. Telkens kunnen de stappen: plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen ingecalculeerd worden, zodat zij na enige tijd bij de cursisten als een spontane attitude optreden. De cursisten vertrouwd maken met een zekere vorm van zelfcontrole is eveneens aan te bevelen. Vakkenintegratie. In de 3de graad van de studierichting “Meubelmakerij” moet speciaal gelet worden op de noodzakelijke binding van de verschillende leerinhouden over de vakken heen. Door de idee van integratie tussen de TV en PV krijgen de technische vakken een meerwaarde. De leerinhouden worden hier in een gerichte vorm verwerkt langs voorbeelden gehaald uit de praktijk. Er zijn uiteraard nog enkele andere invalshoeken die een verrijking voor elk vak garanderen. Zonder in extremen te vervallen is het mogelijk deze aspecten gestadig in de leerinhouden te integreren. Integratie informatica. In de 3de graad kan een volledige integratie van de informatica in de TV en de PV voorzien worden. Bij de keuze van de oefeningen zal men daar dan terdege rekening mee dienen te houden. In elk vak kan men het gebruik van de computer integreren, maar de integratie naar verschillende vakken samen biedt meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk dat uitvoeringen in het vak Technisch tekenen gebruik maken van de informatie ui het vak Materialenleer. Bij de stap naar de Praktijk kan de tekening een aanvulling krijgen in functie van de uitvoering. De computer is eveneens een hulp bij de uiteindelijke prijsberekening. In een speciale verwerking met de computer is voorzien als de school over een CNC –machine of over een simulatie beschikt. Het Technisch tekenen zal dan evolueren doordat men rekening houdt met de principes van verspanen die aan de machine uitgevoerd worden. Relatie tussen de doelstellingen en de evaluatie. In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een planning –en voorbereidingstaak: hij zet het leerplan om in een jaarplanning en de verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft uiteraard de beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de cursisten objectief evalueren i.f.v. de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt dus van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. In dit worden geen les -, maar leerplandoelstellingen geformuleerd, die een lessenreeks overspannen. Alle leerplandoelstellingen van de vakken van het studierichtinggedeelte worden omvat door de algemene doelstellingen van de studierichting. De einddoelstellingen sluiten op hun beurt aan bij het studie –of beroepsopleidingprofiel dat wij in de 3de graad duidelijk nastreven en dat een probleemloze overstap naar een functie –of beroepsprofiel moet kunnen garanderen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich dus bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie of het dagelijks werk (zeker voor de praktische vakken) en voor de examens. Timing. De timing is gemaakt voor 30 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de leerkracht vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet er steeds over gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week)
DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 bordpasser met zuignappen.
computer(s)
diaprojector
overheadprojector
printer en/of plotter
projectiescherm
software * CAD –tekenen * didactisch tekensjablonen * tekstverwerker tekengerie * visueel rekenblad tekendriehoeken voor bordtekeningen 30° - 45° TV en video -
tekenplank
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
9
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week)
10
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van, het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke cursist op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de cursist. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leerkracht uitgetekend. Zij/hij bepaalt: •
welke de verschillende stappen zijn;
•
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn:
•
welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (het stellen van mondelinge herhalingsvragen, gesprekken, volgsystemen,…) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. de cursist te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer.
Om
Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (na elke periode: na de kerstvakantie en op het einde van het schooljaar). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de cursist de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen: •
Registreren (veelvuldig afnemen van mondelinge toetsen, oefeningen, opdrachten,…).
•
Interpreteren (de gegevens toetsen aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald).
•
Rapporteren (de cursist krijgt de behaalde punten na de eerste periode op mondelinge wijze,op het einde van het schooljaar een schriftelijk rapport, zodat de cursist een duidelijk beeld krijgt van de vorderingen).
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week)
11
BIBLIOGRAFIE BOEKEN. Catalogi van toeleveringsbedrijven
In functie van …
Geuens J
Tekenvademecum
Uitgeverij – Den Gulden Engel A. De Pecker
Polyvalente Opleiding Houtbewerking, Deel 1 +
Uitgeverij. De Sikkel
Materialenleer.
J. Clarys
Gereedschap – en constructieleer, Deel 1 & 2: Modelmaken / Meubelstijlen.
A. Vandevelde
Verspaningstechnieken en Snijdgereedschappen voor machinale houtbewerking.
J. Eppinga
Meubelstijlen.
Uitgeverij Wolters-Noordhoff Groningen
Machinale houtbewerking in theorie en praktijk
UITGAVEN EN TIJDSCHRIFTEN. KVIV Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging Desguinlei 214 Publicaties gericht naar Bouw en Hout Normen en richtlijnen Technisch tekenen afdelingsgerichte bundels, cursistgerichte bundel, Tekenbundels: - conventioneel tekenen; •
Geïntegreerd leerstofpakket, basisoefeningen en toepassingen.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen van een bergmeubel.
•
Leerstofpakket, Ontwerpen van vlakke hoekverbindingen.
•
Werktekening op ware grootte, Stijlmeubel – Lodewijk XVI.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen binnendeuren.
•
Geïntegreerd project – werkstukken, uitbreidingsoefeningen gericht naar de meubelmakerij.
•
Leerstofpakket, Hoekstijlen.
•
Schaduwbepaling (projectiemethode).
CAD-CAM Magazine
‘Bin-Revue’
Belgocronic NV
Belgisch Instituut voor Normalisatie
Hallesesteenweg. 47
Brabançonnelaan 29
1640 St-INT-GENESIUS-RODE
1000 Brussel Tel: 02 / 738 01 11
.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week) ‘Houthandel en nijverheid
‘Houtblad’
Zennestraat 37
Het Houtblad BV.
1000 Brussel
i.s.m. Centrum Hout
Tel: 02 / 513 82 95
Postbus 1375 1300 BJ ALMERE Nederland Tel.: 0031 / 036 / 532 73 31
VUMpress i.s.m. IHVB
‘Houtnieuws’
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau
Gossetlaan 30
Koningsstraat 109-111
1702 Groot-Bijgaarden
1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
‘Meubel Echo’
‘Meubihome’
Finstraat 4
B.I. Trade Mart
1080 Brussel
Atomiumsquare
Tel: 02 / 424 00 64 PB. 613
1020 Brussel
NUTTIGE ADRESSEN.
APA Grote Steenweg 624 2600 Berchem Publicaties i.v.m. uit Amerika geïmporteerd hout Tel: 03 / 440 68 38
ARGO -afdeling Onderwijsorganisatie
sectorale Fiche – Bouw en Hout
Sector Coördinatie Concepten en vertegenwoordiging Beroeps –en Opleidingsprofielen J. de Lalainstraat 28 Tel: 02 / 645 52 11
BVHB Houtbescherming homologaties Maria Louizasquare 49 1040 Brussel Tel: 02 / 238 97 11
FVB
Publicaties: - Hout (beperkt)
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwbedrijf Koningsstraat 45 1000 Brussel Tel: 02 / 219 43 77
12
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Ontwerpen, rustiek-modern, uitvoeringstekenen – 3de jaar (2 lestijden/week)
13
HCTO HCTO –brochure Houtstudiecentrum voor het Technisch Onderwijs
Technische steekkaarten
De heer J. Heylen, leraar KTA Deurne Houtdictionairebladen Waarloossteenweg 39 1570 Duffel Tel: 015 / 31 32 80 Houtmonsters Documentatiebladen Voordrachtbladen Houtstudiebladen Micropreparaten
IHVB
HOUTACADEMIE
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau Koningsstaat 109 / 111 1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
Koninklijk Museum voor Midden – Afrika
Toonaangevende xylotheek
Leuvensesteenweg 13
Labo voor houtanatomie en -onderzoek
3080 Tervuren Tel: 02 / 769 52 11
Nordic Timber Council Publicaties i.v.m. uit Scandinavië geïmporteerd hout Stichting Centrum Hout Westeinde 6 Almere Buiten Nederland Tel: 0031 / 35 / 695 28 14
BSO 3 studiegebied: hout opleiding: meubelmakerij vak: TV uitvoeringsleer, meubelafwerking 2e jaar
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Methodologische wenken .........................................................................................................................8 Pedagogisch-didactische wenken..................................................................................................9 Didactische hulpmiddelen ........................................................................................................... 10 Evaluatie ................................................................................................................................................ 11 Bibliografie ............................................................................................................................................. 12
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
2
VISIE De cursisten leren inzien dat uitvoeringsleer en meubelafwerking wezenlijke onderdelen vormen bij de opleiding. Meubelstukken ontstaan via een idee of zijn een kopie van een bestaand stuk. Voor beide is het noodzakelijk de juiste visie en ingesteldheid te hebben alvorens met de handarbeid aan te vangen. Een duidelijk ontwerp en een uitgewerkte tekening maken de productie eenvoudiger.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
BEGINSITUATIE Het eerste jaar meubelmakerij met vrucht te hebben beëindigd
3
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
ALGEMENE DOELSTELLINGEN Beroepsgerichte kennis. -
Technieken over planning en organisatie beheersen.
-
Technisch rapporteren.
-
Kennis hebben over de aankoop van materialen en gereedschappen.
-
Werkvoorbereidingen opstellen voor zowel enkelvoudige uitvoeringen als serieproducties.
-
De courante machines instellen en bedienen.
-
Prijsbewust denken in functie van kwaliteit en stabiliteit bij meubeluitvoeringen.
-
Kwaliteitsbewust denken en handelen.
Vereiste vaardigheden. -
De voorhanden zijnde machines instellen en bedienen.
-
Gereedschappen verantwoord kunnen hanteren en instellen.
-
Zin voor afwerking tonen
-
Verschillende afwerkingtechnieken kunnen toepassen.
4
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1
- De eigenschappen opsommen van een goede hoekverbinding.
1
Hoekvormende verbindingen in de houtbreedte
- De schuinte van de staarten aantonen.
- De constructie van een onzichtbare zwaluwstaartverbinding toelichten
• • • • • • •
Keepverbinding. Met tand (diepe vergaring). Doorgaande zwaluwstaartverbinding. Half verdoken zwaluwstaartverbinding. Verdoken zwaluwstaartverbinding. Verstekverbinding. Constructie met mussenstaarten.
- Het doel van een tafel definiëren.
2
Tafels.
- Tafels naar vorm en functie indelen.
• • • • • • •
Doel . Soorten. Afmetingen en houtsecties. Tafelbladconstructies: massief – plaatmateriaal. Tafelstoelconstructies. Maken van gebogen regels: rond uitzagen, lamelleren, stomen. Bevestigingsmogelijkheden van tafelbladen op onderstel.
- Het aantal staarten t.o.v. de breedte van het hout bepalen.
2
- De functionele afmetingen van een tafel kennen. - De verschillende tafelbladconstructies opsommen. - De constructies van de verschillende tafelstoelen toelichten. - De gestelde eisen die aan een tafel worden gesteld toelichten. - De keuze van de gebruikte materialen verantwoorden. - De toegepaste constructie motiveren. - Het esthetische van een tafel aanvoelen. - Varianten van tafelconstructies schetsen. - Drie mogelijkheden benoemen om gebogen regels te maken en de werkmethoden toelichten. - Enkele mogelijkheden schetsen om een massief en/of een in plaatmaterialen gemaakt tafelblad te bevestigen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
6
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 3
- De functie van een stoel toelichten.
3
Stoelen.
- De eisen van een gemakkelijk zittende stoel opsommen.
• • • • • • • •
Functie. Eisen. Onderdelen. Modellen. Afmetingen en houtsecties Zittingen. Versterken van stoelen. Gebogen achterstijlen en rugregels: uitzagen,lamelleren, buigen onder stoom.
- De functionele afmetingen van een bureaumeubel kennen
4
Commode en eenvoudige bureau.
- Enkele belangrijke ladeverbindingen benoemen en schetsen.
• •
Ladenconstructies. Ladenlopers. (geleiders in hout): - onderlopers – middenzijlopers – bovenzijlopers.
- De onderdelen van een stoel benoemen. - De verschillen in diverse stoelmodellen verklaren. - De constructie van een stoel met trapeziumvormig zitvlak bepalen. - De verschillende zitvlakconstructies in schets weergeven. - Enkele stoelzitbekledingen benoemen en de constructies verklaren. - De stabiliteit van een stoel toelichten. - Diverse stoelversterkingen schetsen. - De esthetiek van een stoel aanvoelen. - De verschillende mogelijkheden om de achterstijlen en regels van een stoel benoemen en verklaren. - Het begrip “lamelleren” verklaren. 4
- De loopsystemen van elkaar onderscheiden. - De glijsystemen (lopers) in doorsnede weergeven. - De Voor –en nadelen van de verschillende lopers kennen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
5
7
- De verschillende plaatverbindingen benoemen en schetsen.
5
Eenvoudig plaatmeubel (kastje).
- Het juiste hang –en sluitwerk kiezen.
•
Verbindingen: drevels –Lamellen – losse veren – in verstekvorm – uitneembare verbindingen..
- De diverse constructiemogelijkheden van massieve elementen en plaatmaterialen schematisch voorstellen. - De stabiliteit van het meubel toelichten en verzekeren. - Enkele soorten metalen ladegeleiders benoemen. - De geschikte ladegeleiders kiezen. 6
-
de natuurlijke houttint wijzigen.
-
De laatste opzuivering.
-
Stopmiddelen gebruiken.
-
Op de verschillende methoden bleekmiddelen aanbrengen.
-
Op de juiste manier kleuren en beitsen.
-
Weten op welke manier men meubels kan branden en zandstralen.
-
Een grond- of isolatielaag aanbrengen.
-
De verschillende beschermmiddelen of lagen aanbrengen. (boenwassen , vernissen, … )
6
Meubelafwerking. o o o o
Een meubel afwerken van A tot Z. Afwassen ,eventueel opstoppen ,kleuren of beitsen. Oppervlaktebehandelingen ;poriën vullen en eindafwerking. Speciale behandelingen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
8
METHODOLOGISCHE WENKEN De cursisten moeten beschikken over een degelijk handboek of cursus waarin naast tekst ook de nodige constructietekeningen zijn vervat. Er dient gebruik gemaakt van de bestaande leermiddelen zoals video opnamen, overheadprojector e.d.m.. Het tijdens de les op het bord brengen van vaak uitgebreide tekeningen betekent tijdverlies. Het gebruik van documentatiemappen, folders vakboeken en tijdschriften dient aan de cursisten aangetoond om samen met schematische voorstellingen het technisch inzicht te stimuleren. De cursisten moeten erop gewezen worden dat ze moeten openstaan voor de voortdurende evolutie in de meubelmakerij en in de houtbewerking in het algemeen. In de constructieleer dient er vooral gestreefd naar een verdieping en verruiming van de in de praktijk uitgevoerde constructiemethodes. De verantwoordelijkheidszin moet bij de cursisten worden aangekweekt door te wijzen op de gevolgen van foutieve of slordige uitvoeringen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
9
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Kwaliteitszorg. De IKZ -gedachte kan zonder veel theorie in elk vak ingang vinden. Zowel bij het opstellen van de werkvoorbereiding, als naar de uitvoering van een opdracht, zowel in TV als in PV, wordt het streven naar kwaliteit mee verrekend. Telkens kunnen de stappen: plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen ingecalculeerd worden, zodat zij na enige tijd bij de cursisten als een spontane attitude optreden. De cursisten vertrouwd maken met een zekere vorm van zelfcontrole is eveneens aan te bevelen. Vakkenintegratie. In de 3de graad van de studierichting “Meubelmakerij” moet speciaal gelet worden op de noodzakelijke binding van de verschillende leerinhouden over de vakken heen. Door de idee van integratie tussen de TV en PV krijgen de technische vakken een meerwaarde. De leerinhouden worden hier in een gerichte vorm verwerkt langs voorbeelden gehaald uit de praktijk. Er zijn uiteraard nog enkele andere invalshoeken die een verrijking voor elk vak garanderen. Zonder in extremen te vervallen is het mogelijk deze aspecten gestadig in de leerinhouden te integreren. Integratie informatica. In de 3de graad kan een volledige integratie van de informatica in de TV en de PV voorzien worden. Bij de keuze van de oefeningen zal men daar dan terdege rekening mee dienen te houden. In elk vak kan men het gebruik van de computer integreren, maar de integratie naar verschillende vakken samen biedt meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk dat uitvoeringen in het vak Technisch tekenen gebruik maken van de informatie ui het vak Materialenleer. Bij de stap naar de Praktijk kan de tekening een aanvulling krijgen in functie van de uitvoering. De computer is eveneens een hulp bij de uiteindelijke prijsberekening. In een speciale verwerking met de computer is voorzien als de school over een CNC –machine of over een simulatie beschikt. Het Technisch tekenen zal dan evolueren doordat men rekening houdt met de principes van verspanen die aan de machine uitgevoerd worden. Relatie tussen de doelstellingen en de evaluatie. In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een planning –en voorbereidingstaak: hij zet het leerplan om in een jaarplanning en de verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft uiteraard de beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de cursisten objectief evalueren i.f.v. de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt dus van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. In dit worden geen les -, maar leerplandoelstellingen geformuleerd, die een lessenreeks overspannen. Alle leerplandoelstellingen van de vakken van het studierichtinggedeelte worden omvat door de algemene doelstellingen van de studierichting. De einddoelstellingen sluiten op hun beurt aan bij het studie –of beroepsopleidingprofiel dat wij in de 3de graad duidelijk nastreven en dat een probleemloze overstap naar een functie –of beroepsprofiel moet kunnen garanderen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich dus bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie of het dagelijks werk (zeker voor de praktische vakken) en voor de examens. Timing. De timing is gemaakt voor 30 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de leerkracht vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet er steeds over gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
10
DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 bordpasser met zuignappen.
computer(s)
diaprojector
overheadprojector
printer en/of plotter
projectiescherm
software * CAD –tekenen * didactisch tekensjablonen * tekstverwerker tekengerief * visueel rekenblad tekendriehoeken voor bordtekeningen 30° - 45° TV en video
tekenplank
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
11
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van, het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke cursist op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de cursist. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leerkracht uitgetekend. Zij/hij bepaalt: •
welke de verschillende stappen zijn;
•
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn:
•
welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (het stellen van mondelinge herhalingsvragen, gesprekken, volgsystemen,…) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de cursist te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (na elke periode: na de kerstvakantie en op het einde van het schooljaar). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de cursist de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen: •
Registreren (veelvuldig afnemen van mondelinge toetsen, oefeningen, opdrachten,…).
•
Interpreteren (de gegevens toetsen aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald).
•
Rapporteren (de cursist krijgt de behaalde punten na de eerste periode op mondelinge wijze,op het einde van het schooljaar een schriftelijk rapport, zodat de cursist een duidelijk beeld krijgt van de vorderingen).
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
12
BIBLIOGRAFIE BOEKEN. Catalogi van toeleveringsbedrijven
In functie van …
Geuens J
Tekenvademecum
Uitgeverij – Den Gulden Engel A. De Pecker
Polyvalente Opleiding Houtbewerking, Deel 1 +
Uitgeverij. De Sikkel
Materialenleer.
J. Clarys
Gereedschap – en constructieleer, Deel 1 & 2: Modelmaken / Meubelstijlen.
A. Vandevelde
Verspaningstechnieken en Snijdgereedschappen voor machinale houtbewerking.
J. Eppinga
Meubelstijlen.
Uitgeverij Wolters-Noordhoff Groningen
Machinale houtbewerking in theorie en praktijk
UITGAVEN EN TIJDSCHRIFTEN. KVIV Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging Desguinlei 214 Publicaties gericht naar Bouw en Hout Normen en richtlijnen Technisch tekenen afdelingsgerichte bundels, cursistgerichte bundel, Tekenbundels: - conventioneel tekenen; •
Geïntegreerd leerstofpakket, basisoefeningen en toepassingen.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen van een bergmeubel.
•
Leerstofpakket, Ontwerpen van vlakke hoekverbindingen.
•
Werktekening op ware grootte, Stijlmeubel – Lodewijk XVI.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen binnendeuren.
•
Geïntegreerd project – werkstukken, uitbreidingsoefeningen gericht naar de meubelmakerij.
•
Leerstofpakket, Hoekstijlen.
•
Schaduwbepaling (projectiemethode).
CAD-CAM Magazine
‘Bin-Revue’
Belgocronic NV
Belgisch Instituut voor Normalisatie
Hallesesteenweg. 47
Brabançonnelaan 29
1640 St-INT-GENESIUS-RODE
1000 Brussel Tel: 02 / 738 01 11
.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week) ‘Houthandel en nijverheid
‘Houtblad’
Zennestraat 37
Het Houtblad BV.
1000 Brussel
i.s.m. Centrum Hout
Tel: 02 / 513 82 95
Postbus 1375 1300 BJ ALMERE Nederland Tel.: 0031 / 036 / 532 73 31
VUMpress i.s.m. IHVB
‘Houtnieuws’
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau
Gossetlaan 30
Koningsstraat 109-111
1702 Groot-Bijgaarden
1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
‘Meubel Echo’
‘Meubihome’
Finstraat 4
B.I. Trade Mart
1080 Brussel
Atomiumsquare
Tel: 02 / 424 00 64 PB. 613
1020 Brussel
NUTTIGE ADRESSEN.
APA Grote Steenweg 624 2600 Berchem Publicaties i.v.m. uit Amerika geïmporteerd hout Tel: 03 / 440 68 38
ARGO -afdeling Onderwijsorganisatie
sectorale Fiche – Bouw en Hout
Sector Coördinatie Concepten en vertegenwoordiging Beroeps –en Opleidingsprofielen J. de Lalainstraat 28 Tel: 02 / 645 52 11
BVHB Houtbescherming homologaties Maria Louizasquare 49 1040 Brussel Tel: 02 / 238 97 11
FVB
Publicaties: - Hout (beperkt)
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwbedrijf Koningsstraat 45 1000 Brussel Tel: 02 / 219 43 77
13
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Uitvoeringsleer, meubelafwerking – 2de jaar (1 lestijd/week)
14
HCTO HCTO –brochure Houtstudiecentrum voor het Technisch Onderwijs
Technische steekkaarten
De heer J. Heylen, leraar KTA Deurne Houtdictionairebladen Waarloossteenweg 39 1570 Duffel Tel: 015 / 31 32 80 Houtmonsters Documentatiebladen Voordrachtbladen Houtstudiebladen Micropreparaten
IHVB
HOUTACADEMIE
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau Koningsstaat 109 / 111 1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
Koninklijk Museum voor Midden – Afrika
Toonaangevende xylotheek
Leuvensesteenweg 13
Labo voor houtanatomie en -onderzoek
3080 Tervuren Tel: 02 / 769 52 11
Nordic Timber Council Publicaties i.v.m. uit Scandinavië geïmporteerd hout Stichting Centrum Hout Westeinde 6 Almere Buiten Nederland Tel: 0031 / 35 / 695 28 14
BSO 3 studiegebied: hout opleiding: meubelmakerij vak: TV Stijlanalyse 2e jaar
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Methodologische wenken ...................................................................................................................... 13 Pedagogisch-didactische wenken............................................................................................... 14 Didactische hulpmiddelen ........................................................................................................... 15 Evaluatie ................................................................................................................................................ 16 Bibliografie ............................................................................................................................................. 17
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
VISIE De cursisten leren inzien dat stijlanalyse wezenlijk hoort bij de opleiding.. De vormgeving van een meubel kan al dan niet stijlgebonden zijn. Herkenning van meubelstijlen help bij ontwerpen van het meubel in zijn geheel. Meubelstukken ontstaan via een idee of zijn een kopie van een bestaand stuk. Voor beide is het noodzakelijk de juiste visie en ingesteldheid te hebben alvorens met de handarbeid aan te vangen. Een duidelijk ontwerp en een uitgewerkte tekening maken de productie eenvoudiger.
2
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
BEGINSITUATIE Het eerste jaar meubelmakerij met vrucht te hebben beëindigd
3
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
ALGEMENE DOELSTELLINGEN Interesse opbrengen en aandacht besteden aan de evolutie en de betekenis van de verschillende stijlperiodes. Specifieke kenmerken van de stijlperioden kennen en herkennen
4
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1
2
Het ontstaan, de betekenis en het belang van stijlen aantonen.
- Het verband tussen dit vak en de toepassing in de meubelmakerij duidelijk stellen.
1
Ontstaan, betekenis en belang.
• • • •
Wat is stijl? Door wat wordt stijl beïnvloed? Definitie van, stijlleer. Terugkerende elementen.
2
Tijdsband.
•
Van 3000 v. Chr. Tot heden.
3
Egypte.
• • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situering. De geografische achtergrond. De kenmerken. Algemeen. De bouwkunst. De meubelkunst. Ornamenten. Technieken. Houtsoorten en andere materialen. De referentiepunten.
- Verwoorden welke elementen belangrijk zijn bij het ontstaan en evolueren van een stijl. 3
-
De volgorde van de benamingen opsommen. de stijlen situeren binnen de groepen; de Klassieke Oudheid, de Middeleeuwen, de Nieuwe Tijd de Nieuwste Tijd. De perioden bij de stijlen en voor een gebied opsommen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
4
- De tempel, orden, ornamenten en lijstvormen omschrijven.
6
4
De Klassieken: de Griekse e Romeinse Cultuur.
• • • • • • • • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. De geografische achtergrond. De kenmerken. Algemeen. Bouwkunst. De Griekse tempel. De meubelkunst. Meubeltypes. Ornamenten. Bladmotieven. Lijstmotieven. Figuurmotieven. Andere motieven. Technieken. Houtsoorten en andere materialen. Referentiepunten.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
5
7
- De tempel, orden, ornamenten en lijstvormen onderscheiden.
5
De Romaanse kunst en cultuur.
- De voornaamste kenmerken van de Oude Grieken en Romeinen
• • • • • • • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. De geografische achtergrond. De kenmerken: Algemeen. De bouwkunst. De meubelkunst. Meubeltypes Ornamenten (verwijzen naar de Oudheid). Bladmotieven. Lijstmotieven. Figuurmotieven. Andere motieven. Technieken. Houtsoorten en andere materialen. De referentiepunten.
opsommen. - De tempelopbouw, orden, ornamenten en lijstvormen omschrijven. - De evolutie van de bouw –en meubelkunst verwoorden. - Een zuiver stijlstuk herkennen. - De ornamenten en lijstvormen omschrijven.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
6
8
- De evolutie van de bouw –en meubelkunst omschrijven.
6
De Gotische Cultuur.
- De zuil -, kapiteel -, boog en torenvormen onderscheiden.
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. De geografische achtergrond. De kenmerken. Algemeen. De bouwkunst Zuilen: basement en pijlers. Kapittel. Bogen. Torentjes. De meubelkunst – meubeltypes. Ornamenten: Bladmotieven. Lijstmotieven. Figuurmotieven. Paneelmotieven. Venstermotieven. Krijgsmotieven. Technieken. Houtsoorten en andere materialen.
- De bladmotieven, lijstvormen,figuurmotieven, paneelmotieven en venstervulling herkennen. - Een zuiver stijlstuk herkennen. - De heersende meubeltypes opsommen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
7
9
- Het ontstaan van de stijl uitleggen.
7
De Renaissance.
- de differentiatie per streek omschrijven.
• • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. Geografische achtergrond. De kenmerken: Algemeen. De bouwkunst. De meubelkunst: het bergmeubel, de tafel en het zitmeubel. Ornamenten. Technieken. Houtsoorten en andere materialen. Referentiepunten.
- De basisregels van de bouwkunst definiëren. - De tafels, zitmeubels en bergmeubels onderscheiden. - Een zuiver stijlstuk herkennen. - Het belang van Vlaanderen op het einde van deze periode omschrijven. - De architecturale ideeën verklaren.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
8
10
- Het verband met de Renaissance uitleggen.
8
Barok of Late Renaissance, Lod. XIII.
- De differentiatie per streek omschrijven.
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. Geografische achtergrond. Kenmerken: Algemeen. De bouwkunst. De meubelkunst: Kabinet kast; Buffetkast. Staande klok. Commodes. Taboeret. Kaarttafeltjes Eettafeltjes. Armstoelen. Klapstoeltjes. Het praalbed – ligstoel – canapé. Het verhoogd bed op sokkel. Het hemelbed of hertoginnenbed Engelenbed met balkadijn. Ornamenten. Technieken. Houtsoorten en ander materialen. Referenties.
- De evolutie van de bouwkunst en ornamentatie verklaren. - De kabinet kast, de buffetkast en alle andere meubelen van elkaar onderscheiden. - Een zuiver stijlmeubel herkennen. - Vlaanderens gouden eeuw in het begin van deze periode en de overgang na Nederland onderscheiden.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
9
11
- Het ontstaan van de stijl omschrijven.
9
Neo – Classicisme & Lod. XVI.
- De zitmeubelen,tafels, kasten bed, cilinderbureau en secretaire
• • • • • • • • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. Geografische achtergrond. De kenmerken: Algemeen. De meubelkunst. Meubeltypes. Zitmeubelen. Tafels. Kasten. Bedden. Cilinderbureau. De secretaire. Ornamentatie. Technieken. Houtsoorten en andere materialen. Ontwerpers en referentiepunten.
herkennen. - Een zuiver stijlstuk herkennen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
10
12
- Het ontstaan van de stijl omschrijven.
10
Directoire & Empire.
- De zitmeubelen,tafels, kasten bed, cilinderbureau en secretaire
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. Geografische achtergrond. De kenmerken: Algemeen. De bouwkunst. Het interieur. De meubelkunst. Meubeltypes: Bergmeubelen. Zitmeubelen. Tafels. Bedden. Ornamentatie. Figuren: Mythologische figuren. Dierenfiguren. Lijstvormen. Symbolische ornamenten. Technieken. Houtsoorten en andere materialen. Ontwerpers en referentiepunten.
herkennen. - Een zuiver stijlstuk herkennen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
13
METHODOLOGISCHE WENKEN De klemtoon dient vooral te worden gelegd op het herkennen van de verschillende soorten stijlen, door na te gaan in welke tijd, hoe de historische situatie was, welke geografische achtergrond er achter schuil gaat, de verschillende kenmerken betreffende de bouw en meubelkunst, welke technieken en materialen ze toen gebruikten. De verschillende soorten stijlen dienen met elkaar vergeleken te worden en deze ook te toetsen aan het hedendaagse. De cursisten moeten beschikken over en degelijke cursus waarin naast de tekst ook de nodige schetsen, tekeningen, foto’s en illustraties zijn vervat. Er dient gebruik gemaakt te worden van de bestaande leermiddelen zoals video -banden, dia’s, overheadprojector om transparanten, tekeningen, foto’s en documentatie op een duidelijke wijze te kunnen tonen. Het organiseren van zorgvuldig voorbereide didactische uitstappen naar kerken, kathedralen tentoonstellingen en musea’s is eveneens een middel om het inzicht van de cursisten te verrijken en de motivatie aan te wakkeren.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
14
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Kwaliteitszorg. De IKZ -gedachte kan zonder veel theorie in elk vak ingang vinden. Zowel bij het opstellen van de werkvoorbereiding, als naar de uitvoering van een opdracht, zowel in TV als in PV, wordt het streven naar kwaliteit mee verrekend. Telkens kunnen de stappen: plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen ingecalculeerd worden, zodat zij na enige tijd bij de cursisten als een spontane attitude optreden. De cursisten vertrouwd maken met een zekere vorm van zelfcontrole is eveneens aan te bevelen. Vakkenintegratie. In de 3de graad van de studierichting “Meubelmakerij” moet speciaal gelet worden op de noodzakelijke binding van de verschillende leerinhouden over de vakken heen. Door de idee van integratie tussen de TV en PV krijgen de technische vakken een meerwaarde. De leerinhouden worden hier in een gerichte vorm verwerkt langs voorbeelden gehaald uit de praktijk. Er zijn uiteraard nog enkele andere invalshoeken die een verrijking voor elk vak garanderen. Zonder in extremen te vervallen is het mogelijk deze aspecten gestadig in de leerinhouden te integreren. Integratie informatica. In de 3de graad kan een volledige integratie van de informatica in de TV en de PV voorzien worden. Bij de keuze van de oefeningen zal men daar dan terdege rekening mee dienen te houden. In elk vak kan men het gebruik van de computer integreren, maar de integratie naar verschillende vakken samen biedt meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk dat uitvoeringen in het vak Technisch tekenen gebruik maken van de informatie ui het vak Materialenleer. Bij de stap naar de Praktijk kan de tekening een aanvulling krijgen in functie van de uitvoering. De computer is eveneens een hulp bij de uiteindelijke prijsberekening. In een speciale verwerking met de computer is voorzien als de school over een CNC –machine of over een simulatie beschikt. Het Technisch tekenen zal dan evolueren doordat men rekening houdt met de principes van verspanen die aan de machine uitgevoerd worden. Relatie tussen de doelstellingen en de evaluatie. In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een planning –en voorbereidingstaak: hij zet het leerplan om in een jaarplanning en de verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft uiteraard de beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de cursisten objectief evalueren i.f.v. de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt dus van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. In dit worden geen les -, maar leerplandoelstellingen geformuleerd, die een lessenreeks overspannen. Alle leerplandoelstellingen van de vakken van het studierichtinggedeelte worden omvat door de algemene doelstellingen van de studierichting. De einddoelstellingen sluiten op hun beurt aan bij het studie –of beroepsopleidingprofiel dat wij in de 3de graad duidelijk nastreven en dat een probleemloze overstap naar een functie –of beroepsprofiel moet kunnen garanderen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich dus bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie of het dagelijks werk (zeker voor de praktische vakken) en voor de examens. Timing. De timing is gemaakt voor 30 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de leerkracht vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet er steeds over gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
15
DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 bordpasser met zuignappen.
computer(s)
diaprojector
overheadprojector
printer en/of plotter
projectiescherm
software * CAD –tekenen * didactisch tekensjablonen * tekstverwerker tekengerie * visueel rekenblad tekendriehoeken voor bordtekeningen 30° - 45° TV en video
tekenplank
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
16
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van, het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke cursist op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de cursist. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leerkracht uitgetekend. Zij/hij bepaalt: •
welke de verschillende stappen zijn;
•
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn:
•
welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (het stellen van mondelinge herhalingsvragen, gesprekken, volgsystemen,…) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de cursist te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (na elke periode: na de kerstvakantie en op het einde van het schooljaar). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de cursist de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen: •
Registreren (veelvuldig afnemen van mondelinge toetsen, oefeningen, opdrachten,…).
•
Interpreteren (de gegevens toetsen aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald).
•
Rapporteren (de cursist krijgt de behaalde punten na de eerste periode op mondelinge wijze,op het einde van het schooljaar een schriftelijk rapport, zodat de cursist een duidelijk beeld krijgt van de vorderingen).
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
17
BIBLIOGRAFIE BOEKEN. Catalogi van toeleveringsbedrijven
In functie van …
Geuens J
Tekenvademecum
Uitgeverij – Den Gulden Engel A. De Pecker
Polyvalente Opleiding Houtbewerking, Deel 1 +
Uitgeverij. De Sikkel
Materialenleer.
J. Clarys
Gereedschap – en constructieleer, Deel 1 & 2: Modelmaken / Meubelstijlen.
A. Vandevelde
Verspaningstechnieken en Snijdgereedschappen voor machinale houtbewerking.
J. Eppinga
Meubelstijlen.
Uitgeverij Wolters-Noordhoff Groningen
Machinale houtbewerking in theorie en praktijk
UITGAVEN EN TIJDSCHRIFTEN. KVIV Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging Desguinlei 214 Publicaties gericht naar Bouw en Hout Normen en richtlijnen Technisch tekenen afdelingsgerichte bundels, cursistgerichte bundel, Tekenbundels: - conventioneel tekenen; •
Geïntegreerd leerstofpakket, basisoefeningen en toepassingen.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen van een bergmeubel.
•
Leerstofpakket, Ontwerpen van vlakke hoekverbindingen.
•
Werktekening op ware grootte, Stijlmeubel – Lodewijk XVI.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen binnendeuren.
•
Geïntegreerd project – werkstukken, uitbreidingsoefeningen gericht naar de meubelmakerij.
•
Leerstofpakket, Hoekstijlen.
•
Schaduwbepaling (projectiemethode).
CAD-CAM Magazine
‘Bin-Revue’
Belgocronic NV
Belgisch Instituut voor Normalisatie
Hallesesteenweg. 47
Brabançonnelaan 29
1640 St-INT-GENESIUS-RODE
1000 Brussel Tel: 02 / 738 01 11
.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
18
‘Houthandel en nijverheid
‘Houtblad’
Zennestraat 37
Het Houtblad BV.
1000 Brussel
i.s.m. Centrum Hout
Tel: 02 / 513 82 95
Postbus 1375 1300 BJ ALMERE Nederland Tel.: 0031 / 036 / 532 73 31
VUMpress i.s.m. IHVB
‘Houtnieuws’
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau
Gossetlaan 30
Koningsstraat 109-111
1702 Groot-Bijgaarden
1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
‘Meubel Echo’
‘Meubihome’
Finstraat 4
B.I. Trade Mart
1080 Brussel
Atomiumsquare
Tel: 02 / 424 00 64 PB. 613
1020 Brussel
NUTTIGE ADRESSEN.
APA Grote Steenweg 624 2600 Berchem Publicaties i.v.m. uit Amerika geïmporteerd hout Tel: 03 / 440 68 38
ARGO -afdeling Onderwijsorganisatie
sectorale Fiche – Bouw en Hout
Sector Coördinatie Concepten en vertegenwoordiging Beroeps –en Opleidingsprofielen J. de Lalainstraat 28 Tel: 02 / 645 52 11
BVHB Houtbescherming homologaties Maria Louizasquare 49 1040 Brussel Tel: 02 / 238 97 11
FVB
Publicaties: - Hout (beperkt)
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwbedrijf Koningsstraat 45 1000 Brussel Tel: 02 / 219 43 77
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
19
HCTO HCTO –brochure Houtstudiecentrum voor het Technisch Onderwijs
Technische steekkaarten
De heer J. Heylen, leraar KTA Deurne Houtdictionairebladen Waarloossteenweg 39 1570 Duffel Tel: 015 / 31 32 80 Houtmonsters Documentatiebladen Voordrachtbladen Houtstudiebladen Micropreparaten
IHVB
HOUTACADEMIE
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau Koningsstaat 109 / 111 1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
Koninklijk Museum voor Midden – Afrika
Toonaangevende xylotheek
Leuvensesteenweg 13
Labo voor houtanatomie en -onderzoek
3080 Tervuren Tel: 02 / 769 52 11
Nordic Timber Council Publicaties i.v.m. uit Scandinavië geïmporteerd hout Stichting Centrum Hout Westeinde 6 Almere Buiten Nederland Tel: 0031 / 35 / 695 28 14
BSO 3 studiegebied: hout opleiding: meubelmakerij vak: TV Stijlanalyse 2e jaar
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Methodologische wenken ...................................................................................................................... 13 Pedagogisch-didactische wenken............................................................................................... 14 Didactische hulpmiddelen ........................................................................................................... 15 Evaluatie ................................................................................................................................................ 16 Bibliografie ............................................................................................................................................. 17
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
VISIE De cursisten leren inzien dat stijlanalyse wezenlijk hoort bij de opleiding.. De vormgeving van een meubel kan al dan niet stijlgebonden zijn. Herkenning van meubelstijlen help bij ontwerpen van het meubel in zijn geheel. Meubelstukken ontstaan via een idee of zijn een kopie van een bestaand stuk. Voor beide is het noodzakelijk de juiste visie en ingesteldheid te hebben alvorens met de handarbeid aan te vangen. Een duidelijk ontwerp en een uitgewerkte tekening maken de productie eenvoudiger.
2
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
BEGINSITUATIE Het eerste jaar meubelmakerij met vrucht te hebben beëindigd
3
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
ALGEMENE DOELSTELLINGEN Interesse opbrengen en aandacht besteden aan de evolutie en de betekenis van de verschillende stijlperiodes. Specifieke kenmerken van de stijlperioden kennen en herkennen
4
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1
2
Het ontstaan, de betekenis en het belang van stijlen aantonen.
- Het verband tussen dit vak en de toepassing in de meubelmakerij duidelijk stellen.
1
Ontstaan, betekenis en belang.
• • • •
Wat is stijl? Door wat wordt stijl beïnvloed? Definitie van, stijlleer. Terugkerende elementen.
2
Tijdsband.
•
Van 3000 v. Chr. Tot heden.
3
Egypte.
• • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situering. De geografische achtergrond. De kenmerken. Algemeen. De bouwkunst. De meubelkunst. Ornamenten. Technieken. Houtsoorten en andere materialen. De referentiepunten.
- Verwoorden welke elementen belangrijk zijn bij het ontstaan en evolueren van een stijl. 3
-
De volgorde van de benamingen opsommen. de stijlen situeren binnen de groepen; de Klassieke Oudheid, de Middeleeuwen, de Nieuwe Tijd de Nieuwste Tijd. De perioden bij de stijlen en voor een gebied opsommen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
4
- De tempel, orden, ornamenten en lijstvormen omschrijven.
6
4
De Klassieken: de Griekse e Romeinse Cultuur.
• • • • • • • • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. De geografische achtergrond. De kenmerken. Algemeen. Bouwkunst. De Griekse tempel. De meubelkunst. Meubeltypes. Ornamenten. Bladmotieven. Lijstmotieven. Figuurmotieven. Andere motieven. Technieken. Houtsoorten en andere materialen. Referentiepunten.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
5
7
- De tempel, orden, ornamenten en lijstvormen onderscheiden.
5
De Romaanse kunst en cultuur.
- De voornaamste kenmerken van de Oude Grieken en Romeinen
• • • • • • • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. De geografische achtergrond. De kenmerken: Algemeen. De bouwkunst. De meubelkunst. Meubeltypes Ornamenten (verwijzen naar de Oudheid). Bladmotieven. Lijstmotieven. Figuurmotieven. Andere motieven. Technieken. Houtsoorten en andere materialen. De referentiepunten.
opsommen. - De tempelopbouw, orden, ornamenten en lijstvormen omschrijven. - De evolutie van de bouw –en meubelkunst verwoorden. - Een zuiver stijlstuk herkennen. - De ornamenten en lijstvormen omschrijven.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
6
8
- De evolutie van de bouw –en meubelkunst omschrijven.
6
De Gotische Cultuur.
- De zuil -, kapiteel -, boog en torenvormen onderscheiden.
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. De geografische achtergrond. De kenmerken. Algemeen. De bouwkunst Zuilen: basement en pijlers. Kapittel. Bogen. Torentjes. De meubelkunst – meubeltypes. Ornamenten: Bladmotieven. Lijstmotieven. Figuurmotieven. Paneelmotieven. Venstermotieven. Krijgsmotieven. Technieken. Houtsoorten en andere materialen.
- De bladmotieven, lijstvormen,figuurmotieven, paneelmotieven en venstervulling herkennen. - Een zuiver stijlstuk herkennen. - De heersende meubeltypes opsommen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
7
9
- Het ontstaan van de stijl uitleggen.
7
De Renaissance.
- de differentiatie per streek omschrijven.
• • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. Geografische achtergrond. De kenmerken: Algemeen. De bouwkunst. De meubelkunst: het bergmeubel, de tafel en het zitmeubel. Ornamenten. Technieken. Houtsoorten en andere materialen. Referentiepunten.
- De basisregels van de bouwkunst definiëren. - De tafels, zitmeubels en bergmeubels onderscheiden. - Een zuiver stijlstuk herkennen. - Het belang van Vlaanderen op het einde van deze periode omschrijven. - De architecturale ideeën verklaren.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
8
10
- Het verband met de Renaissance uitleggen.
8
Barok of Late Renaissance, Lod. XIII.
- De differentiatie per streek omschrijven.
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. Geografische achtergrond. Kenmerken: Algemeen. De bouwkunst. De meubelkunst: Kabinet kast; Buffetkast. Staande klok. Commodes. Taboeret. Kaarttafeltjes Eettafeltjes. Armstoelen. Klapstoeltjes. Het praalbed – ligstoel – canapé. Het verhoogd bed op sokkel. Het hemelbed of hertoginnenbed Engelenbed met balkadijn. Ornamenten. Technieken. Houtsoorten en ander materialen. Referenties.
- De evolutie van de bouwkunst en ornamentatie verklaren. - De kabinet kast, de buffetkast en alle andere meubelen van elkaar onderscheiden. - Een zuiver stijlmeubel herkennen. - Vlaanderens gouden eeuw in het begin van deze periode en de overgang na Nederland onderscheiden.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
9
11
- Het ontstaan van de stijl omschrijven.
9
Neo – Classicisme & Lod. XVI.
- De zitmeubelen,tafels, kasten bed, cilinderbureau en secretaire
• • • • • • • • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. Geografische achtergrond. De kenmerken: Algemeen. De meubelkunst. Meubeltypes. Zitmeubelen. Tafels. Kasten. Bedden. Cilinderbureau. De secretaire. Ornamentatie. Technieken. Houtsoorten en andere materialen. Ontwerpers en referentiepunten.
herkennen. - Een zuiver stijlstuk herkennen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
10
12
- Het ontstaan van de stijl omschrijven.
10
Directoire & Empire.
- De zitmeubelen,tafels, kasten bed, cilinderbureau en secretaire
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
De tijd. De historische situatie. Geografische achtergrond. De kenmerken: Algemeen. De bouwkunst. Het interieur. De meubelkunst. Meubeltypes: Bergmeubelen. Zitmeubelen. Tafels. Bedden. Ornamentatie. Figuren: Mythologische figuren. Dierenfiguren. Lijstvormen. Symbolische ornamenten. Technieken. Houtsoorten en andere materialen. Ontwerpers en referentiepunten.
herkennen. - Een zuiver stijlstuk herkennen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
13
METHODOLOGISCHE WENKEN De klemtoon dient vooral te worden gelegd op het herkennen van de verschillende soorten stijlen, door na te gaan in welke tijd, hoe de historische situatie was, welke geografische achtergrond er achter schuil gaat, de verschillende kenmerken betreffende de bouw en meubelkunst, welke technieken en materialen ze toen gebruikten. De verschillende soorten stijlen dienen met elkaar vergeleken te worden en deze ook te toetsen aan het hedendaagse. De cursisten moeten beschikken over en degelijke cursus waarin naast de tekst ook de nodige schetsen, tekeningen, foto’s en illustraties zijn vervat. Er dient gebruik gemaakt te worden van de bestaande leermiddelen zoals video -banden, dia’s, overheadprojector om transparanten, tekeningen, foto’s en documentatie op een duidelijke wijze te kunnen tonen. Het organiseren van zorgvuldig voorbereide didactische uitstappen naar kerken, kathedralen tentoonstellingen en musea’s is eveneens een middel om het inzicht van de cursisten te verrijken en de motivatie aan te wakkeren.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
14
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Kwaliteitszorg. De IKZ -gedachte kan zonder veel theorie in elk vak ingang vinden. Zowel bij het opstellen van de werkvoorbereiding, als naar de uitvoering van een opdracht, zowel in TV als in PV, wordt het streven naar kwaliteit mee verrekend. Telkens kunnen de stappen: plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen ingecalculeerd worden, zodat zij na enige tijd bij de cursisten als een spontane attitude optreden. De cursisten vertrouwd maken met een zekere vorm van zelfcontrole is eveneens aan te bevelen. Vakkenintegratie. In de 3de graad van de studierichting “Meubelmakerij” moet speciaal gelet worden op de noodzakelijke binding van de verschillende leerinhouden over de vakken heen. Door de idee van integratie tussen de TV en PV krijgen de technische vakken een meerwaarde. De leerinhouden worden hier in een gerichte vorm verwerkt langs voorbeelden gehaald uit de praktijk. Er zijn uiteraard nog enkele andere invalshoeken die een verrijking voor elk vak garanderen. Zonder in extremen te vervallen is het mogelijk deze aspecten gestadig in de leerinhouden te integreren. Integratie informatica. In de 3de graad kan een volledige integratie van de informatica in de TV en de PV voorzien worden. Bij de keuze van de oefeningen zal men daar dan terdege rekening mee dienen te houden. In elk vak kan men het gebruik van de computer integreren, maar de integratie naar verschillende vakken samen biedt meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk dat uitvoeringen in het vak Technisch tekenen gebruik maken van de informatie ui het vak Materialenleer. Bij de stap naar de Praktijk kan de tekening een aanvulling krijgen in functie van de uitvoering. De computer is eveneens een hulp bij de uiteindelijke prijsberekening. In een speciale verwerking met de computer is voorzien als de school over een CNC –machine of over een simulatie beschikt. Het Technisch tekenen zal dan evolueren doordat men rekening houdt met de principes van verspanen die aan de machine uitgevoerd worden. Relatie tussen de doelstellingen en de evaluatie. In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een planning –en voorbereidingstaak: hij zet het leerplan om in een jaarplanning en de verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft uiteraard de beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de cursisten objectief evalueren i.f.v. de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt dus van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. In dit worden geen les -, maar leerplandoelstellingen geformuleerd, die een lessenreeks overspannen. Alle leerplandoelstellingen van de vakken van het studierichtinggedeelte worden omvat door de algemene doelstellingen van de studierichting. De einddoelstellingen sluiten op hun beurt aan bij het studie –of beroepsopleidingprofiel dat wij in de 3de graad duidelijk nastreven en dat een probleemloze overstap naar een functie –of beroepsprofiel moet kunnen garanderen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich dus bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie of het dagelijks werk (zeker voor de praktische vakken) en voor de examens. Timing. De timing is gemaakt voor 30 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de leerkracht vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet er steeds over gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
15
DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 bordpasser met zuignappen.
computer(s)
diaprojector
overheadprojector
printer en/of plotter
projectiescherm
software * CAD –tekenen * didactisch tekensjablonen * tekstverwerker tekengerie * visueel rekenblad tekendriehoeken voor bordtekeningen 30° - 45° TV en video
tekenplank
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
16
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van, het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke cursist op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de cursist. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leerkracht uitgetekend. Zij/hij bepaalt: •
welke de verschillende stappen zijn;
•
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn:
•
welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (het stellen van mondelinge herhalingsvragen, gesprekken, volgsystemen,…) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de cursist te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (na elke periode: na de kerstvakantie en op het einde van het schooljaar). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de cursist de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen: •
Registreren (veelvuldig afnemen van mondelinge toetsen, oefeningen, opdrachten,…).
•
Interpreteren (de gegevens toetsen aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald).
•
Rapporteren (de cursist krijgt de behaalde punten na de eerste periode op mondelinge wijze,op het einde van het schooljaar een schriftelijk rapport, zodat de cursist een duidelijk beeld krijgt van de vorderingen).
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
17
BIBLIOGRAFIE BOEKEN. Catalogi van toeleveringsbedrijven
In functie van …
Geuens J
Tekenvademecum
Uitgeverij – Den Gulden Engel A. De Pecker
Polyvalente Opleiding Houtbewerking, Deel 1 +
Uitgeverij. De Sikkel
Materialenleer.
J. Clarys
Gereedschap – en constructieleer, Deel 1 & 2: Modelmaken / Meubelstijlen.
A. Vandevelde
Verspaningstechnieken en Snijdgereedschappen voor machinale houtbewerking.
J. Eppinga
Meubelstijlen.
Uitgeverij Wolters-Noordhoff Groningen
Machinale houtbewerking in theorie en praktijk
UITGAVEN EN TIJDSCHRIFTEN. KVIV Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging Desguinlei 214 Publicaties gericht naar Bouw en Hout Normen en richtlijnen Technisch tekenen afdelingsgerichte bundels, cursistgerichte bundel, Tekenbundels: - conventioneel tekenen; •
Geïntegreerd leerstofpakket, basisoefeningen en toepassingen.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen van een bergmeubel.
•
Leerstofpakket, Ontwerpen van vlakke hoekverbindingen.
•
Werktekening op ware grootte, Stijlmeubel – Lodewijk XVI.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen binnendeuren.
•
Geïntegreerd project – werkstukken, uitbreidingsoefeningen gericht naar de meubelmakerij.
•
Leerstofpakket, Hoekstijlen.
•
Schaduwbepaling (projectiemethode).
CAD-CAM Magazine
‘Bin-Revue’
Belgocronic NV
Belgisch Instituut voor Normalisatie
Hallesesteenweg. 47
Brabançonnelaan 29
1640 St-INT-GENESIUS-RODE
1000 Brussel Tel: 02 / 738 01 11
.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
18
‘Houthandel en nijverheid
‘Houtblad’
Zennestraat 37
Het Houtblad BV.
1000 Brussel
i.s.m. Centrum Hout
Tel: 02 / 513 82 95
Postbus 1375 1300 BJ ALMERE Nederland Tel.: 0031 / 036 / 532 73 31
VUMpress i.s.m. IHVB
‘Houtnieuws’
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau
Gossetlaan 30
Koningsstraat 109-111
1702 Groot-Bijgaarden
1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
‘Meubel Echo’
‘Meubihome’
Finstraat 4
B.I. Trade Mart
1080 Brussel
Atomiumsquare
Tel: 02 / 424 00 64 PB. 613
1020 Brussel
NUTTIGE ADRESSEN.
APA Grote Steenweg 624 2600 Berchem Publicaties i.v.m. uit Amerika geïmporteerd hout Tel: 03 / 440 68 38
ARGO -afdeling Onderwijsorganisatie
sectorale Fiche – Bouw en Hout
Sector Coördinatie Concepten en vertegenwoordiging Beroeps –en Opleidingsprofielen J. de Lalainstraat 28 Tel: 02 / 645 52 11
BVHB Houtbescherming homologaties Maria Louizasquare 49 1040 Brussel Tel: 02 / 238 97 11
FVB
Publicaties: - Hout (beperkt)
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwbedrijf Koningsstraat 45 1000 Brussel Tel: 02 / 219 43 77
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Stijlanalyse – 2de jaar (1 lestijd/week)
19
HCTO HCTO –brochure Houtstudiecentrum voor het Technisch Onderwijs
Technische steekkaarten
De heer J. Heylen, leraar KTA Deurne Houtdictionairebladen Waarloossteenweg 39 1570 Duffel Tel: 015 / 31 32 80 Houtmonsters Documentatiebladen Voordrachtbladen Houtstudiebladen Micropreparaten
IHVB
HOUTACADEMIE
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau Koningsstaat 109 / 111 1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
Koninklijk Museum voor Midden – Afrika
Toonaangevende xylotheek
Leuvensesteenweg 13
Labo voor houtanatomie en -onderzoek
3080 Tervuren Tel: 02 / 769 52 11
Nordic Timber Council Publicaties i.v.m. uit Scandinavië geïmporteerd hout Stichting Centrum Hout Westeinde 6 Almere Buiten Nederland Tel: 0031 / 35 / 695 28 14
BSO 3 studiegebied: hout opleiding: meubelmakerij vak: klein meubel, massief, plaatmateriaal 1e jaar
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Klein meubel, massief, plaatmateriaal – 1ste jaar (5 lestijden/week)
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Methodologische wenken .........................................................................................................................8 Pedagogisch-didactische wenken..................................................................................................9 Timing.............................................................................................................................................9 Didactische hulpmiddelen ........................................................................................................... 10 Evaluatie ................................................................................................................................................ 11 Bibliografie ............................................................................................................................................. 12
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Klein meubel, massief, plaatmateriaal – 1ste jaar (5 lestijden/week)
VISIE De cursisten leren inzien dat praktijk wezenlijke onderdelen vormen bij de opleiding. Meubelstukken ontstaan via een idee of zijn een kopie van een bestaand stuk. Voor beide is het noodzakelijk de juiste visie en ingesteldheid te hebben alvorens met de handarbeid aan te vangen. Een duidelijk ontwerp en een uitgewerkte tekening maken de productie eenvoudiger.
2
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Klein meubel, massief, plaatmateriaal – 1ste jaar (5 lestijden/week)
BEGINSITUATIE Voldaan hebben aan de voltijdse leerplicht. Er is geen specifieke voorkennis vereist.
3
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Klein meubel, massief, plaatmateriaal – 1ste jaar (5 lestijden/week)
ALGEMENE DOELSTELLINGEN 1. Beroepsgerichte kennis. -
Technieken over planning en organisatie beheersen.
-
Technisch rapporteren.
-
Kennis hebben over de aankoop van materialen en gereedschappen.
-
Werkvoorbereidingen opstellen voor zowel enkelvoudige uitvoeringen als serieproducties.
-
De courante machines instellen en bedienen.
-
Prijsbewust denken in functie van kwaliteit en stabiliteit bij meubeluitvoeringen.
-
Kwaliteitsbewust denken en handelen.
2. Vereiste vaardigheden. -
De voorhanden zijnde machines instellen en bedienen.
-
Gereedschappen verantwoord kunnen hanteren en instellen.
-
Zin voor afwerking tonen
-
Verschillende afwerkingtechnieken kunnen toepassen.
4
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Klein meubel, massief, plaatmateriaal – 1ste jaar (5 lestijden/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1
- Een stuk hout op maat schaven, nadat het vooraf machinaal vlak
1.
Schaaf -, zaag -en steekoefening.
- De werkmethode kennen en opvolgen.
2.
Halfhoutverbindingen.
- Onder leiding een houtstaat opmaken.
• • • •
en haaks werd geschaafd. - De handschaaf en het kruishout instellen. - De te gebruiken meet – en afschrijfgereedschappen hanteren. - Nauwkeurig langs een lijn zagen. - Een steekbeitel zowel dwars, schuin als in de richting van de vezels gebruiken. - Oordeelkundig en methodisch de handzaag hanteren. - Het onderscheid tussen snijdend en niet snijdend gereedschap bepalen. 2
- De te paren zijden bepalen. - Inzichtelijk en methodisch de stukken afschrijven. - De halfhoutverbindingen in een utilitair werkstuk uitvoeren. 3
- Oordeelkundig een gat en pen afschrijven.
3.
- Methodisch en doeltreffend gaten kappen en pennen zagen.
• • • • •
- Veilig en efficiënt de langgatboormachine instellen en bedienen. - De pennen doelgericht en nauwkeurig inpassen in de gaten. - Een vlak raamwerk voorzien van groef, sponning en/of lijst uitvoeren.
Hoekverbinding. T- Verbinding. Kruisverbinding. Trekzwaluwstaartverbinding. Kappen van gaten, zagen van pennen, boren van gaten. Doorgaande gaten. Niet doorgaande gaten. Open gaten. Enkelvoudige pennen. Pen -en gatverbindingen met groef,sponning en lijst.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Klein meubel, massief, plaatmateriaal – 1ste jaar (5 lestijden/week)
6
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 4.
- Hout methodisch uitsmetten,zagen, schaven en naar vorm maken.
Houten hamer.
- Methodisch en doeltreffend het gat kappen. - Oordeelkundig de steel in het gat passen en de hamer kwaliteitswaardig lijmen, opzuiveren en afwerken. 5.
Een driedimensioneel werkstukje vb. bijzettafeltje.(Zoveel mogelijk de bewerkingen machinaal uitvoeren.)
- Onder leiding een werktekening van een bijzettafeltje maken, de houtstaat en de bewerkingsvolgorde opmaken. - Methodisch en veilig het hout machinaal zagen en schaven. - Inzichtelijk de stijlen en regels afschrijven. - Methodisch en veilig de gaten en pennen machinaal maken. - De verbindingen nauwkeurig uitvoeren en samenstellen tot een geheel. - De diverse controles tijdens en na de bewerking uitvoeren. - Oordeelkundig de breedteverbinding kiezen en uitvoeren. - Het juiste spangereedschap bepalen en doelmatig gebruiken. - De onderdelen oordeelkundig lijmen en opspannen. - Het werkstuk kwaliteitswaardig afwerken.
• • •
Gesloten niet doorgaande pennen en gaten. Blad: breedteverbindingen; koud tegen elkaar, met veer of tand en groef. Afwerking: poriën vullen en vernissen.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Klein meubel, massief, plaatmateriaal – 1ste jaar (5 lestijden/week)
6.
7
- Inzichtelijk de werktekening, de houtstaat en de
Kleinmeubel.
bewerkingsvolgorde maken.
Vrije oefening door de cursist gekozen in samenspraak met de leerkracht uit : zie hieronder.
- De optimalisatie van de houtstructuur bij het uitsmetten waarborgen. - Het hout rationeel, machinaal verzagen en schaven. - De stukken inzichtelijk en methodisch afschrijven. - De te gebruiken machines efficiënt instellen en bedienen. - De diverse controles tijdens en na het werk uitvoeren. - Het meubel doeltreffend en methodisch vergaren. - De opsluitmiddelen doelmatig aanbrengen. - Het beslagwerk perfect plaatsen. - De afwerkingproducten veilig en zuinig aanbrengen. - Het meubel kwaliteitswaardig afwerken.
• • • • • • • • • •
Eenvoudige tafel – salontafel Kastje met deurtje of laden. Nachttafeltje. Eenvoudig bed. Spiegel. Dekenkist. TV -Kastje. Stereokastje. Boekenrek. CD -rek, enz.
In massief hout en/of plaat materiaal.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Klein meubel, massief, plaatmateriaal – 1ste jaar (5 lestijden/week)
8
METHODOLOGISCHE WENKEN Het leerpakket “beroepspraktijk” van het 1ste leerjaar 3de graad is zodanig opgevat dat in de eerste periode de nadruk ligt op met de hand uit te voeren basisoefeningen. In de tweede periode staan de gebruikte machines zoals lintzaagmachine, vlakbank, vandiktebank, langgatboormachine , en cirkelzaagmachines in functie van elementaire handelingen. In het tweede en derde jaar worden de machinale bewerkingen geaccentueerd. Het leerplan beroepspraktijk omvat minimumopdrachten, die uitgebreid en aangepast worden volgens de lokale omstandigheden. Ieder te vervaardigen werkstuk, zij het een nuts –of siervoorwerp, dient esthetisch verantwoord te zijn, zowel inzake vormgeving, afmetingen als afwerking. De eigen inbreng van de cursist kan hierbij bijzonder motiverend werken. De leerkracht zal aantonen dat het werk van de cursisten nauw aanleunt bij aanverwante beroepen. Door de grote heterogeniteit van de cursistengroep is het belangrijk door variatie in moeilijkheidsgraad van de werkstukken deze verschillen positief op te vangen. De oefeningen dienen in de beginperiode kort van duur te zijn. Afwisselende toepassingen zullen de werklust stimuleren. De succesbeleving moet bij de cursisten voor bijna 100% verzekerd zijn. Er zal in ruime mate aandacht geschonken worden aan het naleven van de veiligheidsvoorschriften alsmede aan hygiëne, orde en onderhoud. Er zal gewezen worden op de gevolgen van een verkeerde of slordige uitvoering. De beroepspraktijk vormt de belangrijkste en meest rechtstreekse bijdrage tot het verkrijgen van inzicht in de uitvoeringsproblemen, het ontplooien van de affectieve gedragscomponenten en het ontwikkelen van de manuele vaardigheden.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Klein meubel, massief, plaatmateriaal – 1ste jaar (5 lestijden/week)
9
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Kwaliteitszorg. De IKZ -gedachte kan zonder veel theorie in elk vak ingang vinden. Zowel bij het opstellen van de werkvoorbereiding, als naar de uitvoering van een opdracht, zowel in TV als in PV, wordt het streven naar kwaliteit mee verrekend. Telkens kunnen de stappen: plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen ingecalculeerd worden, zodat zij na enige tijd bij de cursisten als een spontane attitude optreden. De cursisten vertrouwd maken met een zekere vorm van zelfcontrole is eveneens aan te bevelen. Vakkenintegratie. In de 3de graad van de studierichting “Meubelmakerij” moet speciaal gelet worden op de noodzakelijke binding van de verschillende leerinhouden over de vakken heen. Door de idee van integratie tussen de TV en PV krijgen de technische vakken een meerwaarde. De leerinhouden worden hier in een gerichte vorm verwerkt langs voorbeelden gehaald uit de praktijk. Er zijn uiteraard nog enkele andere invalshoeken die een verrijking voor elk vak garanderen. Zonder in extremen te vervallen is het mogelijk deze aspecten gestadig in de leerinhouden te integreren. Integratie informatica. In de 3de graad kan een volledige integratie van de informatica in de TV en de PV voorzien worden. Bij de keuze van de oefeningen zal men daar dan terdege rekening mee dienen te houden. In elk vak kan men het gebruik van de computer integreren, maar de integratie naar verschillende vakken samen biedt meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk dat uitvoeringen in het vak Technisch tekenen gebruik maken van de informatie ui het vak Materialenleer. Bij de stap naar de Praktijk kan de tekening een aanvulling krijgen in functie van de uitvoering. De computer is eveneens een hulp bij de uiteindelijke prijsberekening. In een speciale verwerking met de computer is voorzien als de school over een CNC –machine of over een simulatie beschikt. Het Technisch tekenen zal dan evolueren doordat men rekening houdt met de principes van verspanen die aan de machine uitgevoerd worden. Relatie tussen de doelstellingen en de evaluatie. In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een planning –en voorbereidingstaak: hij zet het leerplan om in een jaarplanning en de verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft uiteraard de beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de cursisten objectief evalueren i.f.v. de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt dus van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. In dit worden geen les -, maar leerplandoelstellingen geformuleerd, die een lessenreeks overspannen. Alle leerplandoelstellingen van de vakken van het studierichtinggedeelte worden omvat door de algemene doelstellingen van de studierichting. De einddoelstellingen sluiten op hun beurt aan bij het studie –of beroepsopleidingprofiel dat wij in de 3de graad duidelijk nastreven en dat een probleemloze overstap naar een functie –of beroepsprofiel moet kunnen garanderen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich dus bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie of het dagelijks werk (zeker voor de praktische vakken) en voor de examens.
TIMING. De timing is gemaakt voor 30 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de leerkracht vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet er steeds over gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Klein meubel, massief, plaatmateriaal – 1ste jaar (5 lestijden/week)
10
DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 bordpasser met zuignappen.
computer(s)
diaprojector
overheadprojector
printer en/of plotter
projectiescherm
software * CAD –tekenen * didactisch tekensjablonen * tekstverwerker tekengerief * visueel rekenblad tekendriehoeken voor bordtekeningen 30° - 45° TV en video -
tekenplank
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Klein meubel, massief, plaatmateriaal – 1ste jaar (5 lestijden/week)
11
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van, het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke cursist op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de cursist. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leerkracht uitgetekend. Zij/hij bepaalt: •
welke de verschillende stappen zijn;
•
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn:
•
welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (het stellen van mondelinge herhalingsvragen, gesprekken, volgsystemen,…) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de cursist te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (na elke periode: na de kerstvakantie en op het einde van het schooljaar). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de cursist de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen: •
Registreren (veelvuldig afnemen van mondelinge toetsen, oefeningen, opdrachten,…).
•
Interpreteren (de gegevens toetsen aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald).
•
Rapporteren (de cursist krijgt de behaalde punten na de eerste periode op mondelinge wijze,op het einde van het schooljaar een schriftelijk rapport, zodat de cursist een duidelijk beeld krijgt van de vorderingen).
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Klein meubel, massief, plaatmateriaal – 1ste jaar (5 lestijden/week)
12
BIBLIOGRAFIE A. De Pecker
Polyvalente Opleiding Houtbewerking, Deel 1 +
Uitgeverij. De Sikkel
Materialenleer.
J. Clarys
Gereedschap – en constructieleer, Deel 1 & 2 Modelmaken. Meubelstijlen
UITGAVEN EN TIJDSCHRIFTEN.
KVIV
Publicaties gericht naar Bouw en Hout
BSO 3 studiegebied: hout opleiding: meubelmakerij vak: PV Rustiek + modern meubel 2e jaar
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Methodologische wenken .........................................................................................................................7 Pedagogisch-didactische wenken..................................................................................................8 Didactische hulpmiddelen ..............................................................................................................9 Evaluatie ................................................................................................................................................ 10 Bibliografie ............................................................................................................................................. 11
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
VISIE De cursisten leren inzien dat de praktische vorming wezenlijke onderdelen vormen bij de opleiding. Meubelstukken ontstaan via een idee of zijn een kopie van een bestaand stuk. Voor beide is het noodzakelijk de juiste visie en ingesteldheid te hebben alvorens met de handarbeid aan te vangen. Een duidelijk ontwerp en een uitgewerkte tekening maken de productie eenvoudiger.
2
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
BEGINSITUATIE Het eerste jaar meubelmakerij met vrucht beëindigd hebben.
3
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
ALGEMENE DOELSTELLINGEN Beroepsgerichte kennis. -
Technieken over planning en organisatie beheersen.
-
Technisch rapporteren.
-
Kennis hebben over de aankoop van materialen en gereedschappen.
-
Werkvoorbereidingen opstellen voor zowel enkelvoudige uitvoeringen als serieproducties.
-
De courante machines instellen en bedienen.
-
Prijsbewust denken in functie van kwaliteit en stabiliteit bij meubeluitvoeringen.
-
Kwaliteitsbewust denken en handelen.
Vereiste vaardigheden. -
De voorhanden zijnde machines instellen en bedienen.
-
Gereedschappen verantwoord kunnen hanteren en instellen.
-
Zin voor afwerking tonen
-
Verschillende afwerkingtechnieken kunnen toepassen.
4
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1
- Inzichtelijk en zelfstandig de werktekening, de houtstaat en de bewerkingsvolgorde opmaken.
Meubel in massief hout en/of plaatmateriaal, door de cursist gekozen in samenspraak met de betrokken leerkracht. Keuze uit:
- Zelfstandig en prijscalculatie opstellen. - De werkplanning en werkorganisatie opvolgen. - Het hout voor het meubel hetzij boolhout of gekantrecht hout efficiënt uitsmetten. - De optimalisatie van de houtstructuur bij het uitsmetten waarborgen.
• • • • • •
- Eventuele mallen voor gebogen of schuin werk, die gebruikt dienen te worden bij het uitsmetten en/of machinaal werk oordeelkundig uittekenen en uitzagen. - De juiste constructiemogelijkheid kiezen voor het maken van gebogen tafelregels en deze efficiënt uitvoeren. - Het hout rationeel, machinaal verzagen en schaven. - De te gebruiken machines veilig efficiënt instellen en bedienen. - De diverse controles tijdens en na het werk uitvoeren. - Het meubel doeltreffend en methodisch vergaren. - Het hang -en sluitwerk zelfstandig kiezen en plaatsen. - Het kleursel of houtbeits veilig en zuinig aanbrengen. - Het meubel verder kwaliteitswaardig afwerken. - De sleutelplaten en/of grepen en/of toppen oordeelkundig aanbrengen.
• • • • •
Tafels: rechthoekig vierkant, meerhoekig, ovaal, rond. Salontafels: alle vormen. Stoelen met of zonder armleuning. Tuinstoelen, -banken, -tafels. TV -Kasten: deuren eventueel inschuifbaar in kast. Dressoir: met deuren al of niet voorzien bovenregel aan dagzijde gebogen en met laden samengesteld met zwaluwstaart verbindingen. Rechte hal –of kleerkast: demonteerbaar of niet. Bureau in massief hout. Bed met rechte kop -en voetstuk. Computermeubelen. Badkamermeubelen in plaatmateriaal.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen - Bij badkamermeubelen en of meubelen uit kunststofplaat het juiste plaatmateriaal kiezen en deze doelmatig en kwaliteitswaardig verzagen, afplakken en verder afwerken. - Bij plaatmeubelen de juiste verbindingsmethode kiezen en uitvoeren. - Bij demonteerbare meubelen de meest toepasselijke verbindingsmaterialen kiezen en oordeelkundig plaatsen.
6
LEERINHOUDEN
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
7
METHODOLOGISCHE WENKEN In het tweede jaar staan de gebruikte machines zoals lintzaagmachine, vlakbank, vandiktebank, langgatboormachine , en cirkelzaagmachines in functie van elementaire handelingen. In het tweede en derde jaar worden de machinale bewerkingen geaccentueerd. Het leerplan beroepspraktijk omvat minimumopdrachten, die uitgebreid en aangepast worden volgens de lokale omstandigheden. Ieder te vervaardigen werkstuk, zij het een nuts –of siervoorwerp, dient esthetisch verantwoord te zijn, zowel inzake vormgeving, afmetingen als afwerking. De eigen inbreng van de cursist kan hierbij bijzonder motiverend werken. De leerkracht zal aantonen dat het werk van de cursisten nauw aanleunt bij aanverwante beroepen. Door de grote heterogeniteit van de cursistengroep is het belangrijk door variatie in moeilijkheidsgraad van de werkstukken deze verschillen positief op te vangen. De oefeningen dienen in de beginperiode kort van duur te zijn. Afwisselende toepassingen zullen de werklust stimuleren. De succesbeleving moet bij de cursisten voor bijna 100% verzekerd zijn. Er zal in ruime mate aandacht geschonken worden aan het naleven van de veiligheidsvoorschriften alsmede aan hygiëne, orde en onderhoud. Er zal gewezen worden op de gevolgen van een verkeerde of slordige uitvoering. De beroepspraktijk vormt de belangrijkste en meest rechtstreekse bijdrage tot het verkrijgen van inzicht in de uitvoeringsproblemen, het ontplooien van de affectieve gedragscomponenten en het ontwikkelen van de manuele vaardigheden.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
8
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Kwaliteitszorg. De IKZ -gedachte kan zonder veel theorie in elk vak ingang vinden. Zowel bij het opstellen van de werkvoorbereiding, als naar de uitvoering van een opdracht, zowel in TV als in PV, wordt het streven naar kwaliteit mee verrekend. Telkens kunnen de stappen: plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen ingecalculeerd worden, zodat zij na enige tijd bij de cursisten als een spontane attitude optreden. De cursisten vertrouwd maken met een zekere vorm van zelfcontrole is eveneens aan te bevelen. Vakkenintegratie. In de 3de graad van de studierichting “Meubelmakerij” moet speciaal gelet worden op de noodzakelijke binding van de verschillende leerinhouden over de vakken heen. Door de idee van integratie tussen de TV en PV krijgen de technische vakken een meerwaarde. De leerinhouden worden hier in een gerichte vorm verwerkt langs voorbeelden gehaald uit de praktijk. Er zijn uiteraard nog enkele andere invalshoeken die een verrijking voor elk vak garanderen. Zonder in extremen te vervallen is het mogelijk deze aspecten gestadig in de leerinhouden te integreren. Integratie informatica. In de 3de graad kan een volledige integratie van de informatica in de TV en de PV voorzien worden. Bij de keuze van de oefeningen zal men daar dan terdege rekening mee dienen te houden. In elk vak kan men het gebruik van de computer integreren, maar de integratie naar verschillende vakken samen biedt meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk dat uitvoeringen in het vak Technisch tekenen gebruik maken van de informatie ui het vak Materialenleer. Bij de stap naar de Praktijk kan de tekening een aanvulling krijgen in functie van de uitvoering. De computer is eveneens een hulp bij de uiteindelijke prijsberekening. In een speciale verwerking met de computer is voorzien als de school over een CNC –machine of over een simulatie beschikt. Het Technisch tekenen zal dan evolueren doordat men rekening houdt met de principes van verspanen die aan de machine uitgevoerd worden. Relatie tussen de doelstellingen en de evaluatie. In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een planning –en voorbereidingstaak: hij zet het leerplan om in een jaarplanning en de verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft uiteraard de beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de cursisten objectief evalueren i.f.v. de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt dus van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. In dit worden geen les -, maar leerplandoelstellingen geformuleerd, die een lessenreeks overspannen. Alle leerplandoelstellingen van de vakken van het studierichtinggedeelte worden omvat door de algemene doelstellingen van de studierichting. De einddoelstellingen sluiten op hun beurt aan bij het studie –of beroepsopleidingprofiel dat wij in de 3de graad duidelijk nastreven en dat een probleemloze overstap naar een functie –of beroepsprofiel moet kunnen garanderen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich dus bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie of het dagelijks werk (zeker voor de praktische vakken) en voor de examens. Timing. De timing is gemaakt voor 30 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de leerkracht vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet er steeds over gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
9
DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 bordpasser met zuignappen.
computer(s)
diaprojector
overheadprojector
printer en/of plotter
projectiescherm
software * CAD –tekenen * didactisch tekensjablonen * tekstverwerker tekengerief * visueel rekenblad tekendriehoeken voor bordtekeningen 30° - 45° TV en video -
tekenplank
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
10
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van, het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke cursist op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de cursist. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leerkracht uitgetekend. Zij/hij bepaalt: •
welke de verschillende stappen zijn;
•
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn:
•
welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (het stellen van mondelinge herhalingsvragen, gesprekken, volgsystemen,…) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de cursist te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (na elke periode: na de kerstvakantie en op het einde van het schooljaar). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de cursist de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen: •
Registreren (veelvuldig afnemen van mondelinge toetsen, oefeningen, opdrachten,…).
•
Interpreteren (de gegevens toetsen aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald).
•
Rapporteren (de cursist krijgt de behaalde punten na de eerste periode op mondelinge wijze,op het einde van het schooljaar een schriftelijk rapport, zodat de cursist een duidelijk beeld krijgt van de vorderingen).
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
11
BIBLIOGRAFIE BOEKEN. Catalogi van toeleveringsbedrijven
In functie van …
Geuens J
Tekenvademecum
Uitgeverij – Den Gulden Engel A. De Pecker
Polyvalente Opleiding Houtbewerking, Deel 1 +
Uitgeverij. De Sikkel
Materialenleer.
J. Clarys
Gereedschap – en constructieleer, Deel 1 & 2: Modelmaken / Meubelstijlen.
A. Vandevelde
Verspaningstechnieken en Snijdgereedschappen voor machinale houtbewerking.
J. Eppinga
Meubelstijlen.
Uitgeverij Wolters-Noordhoff Groningen
Machinale houtbewerking in theorie en praktijk
UITGAVEN EN TIJDSCHRIFTEN. KVIV Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging Desguinlei 214 Publicaties gericht naar Bouw en Hout Normen en richtlijnen Technisch tekenen afdelingsgerichte bundels, cursistgerichte bundel, Tekenbundels: - conventioneel tekenen; •
Geïntegreerd leerstofpakket, basisoefeningen en toepassingen.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen van een bergmeubel.
•
Leerstofpakket, Ontwerpen van vlakke hoekverbindingen.
•
Werktekening op ware grootte, Stijlmeubel – Lodewijk XVI.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen binnendeuren.
•
Geïntegreerd project – werkstukken, uitbreidingsoefeningen gericht naar de meubelmakerij.
•
Leerstofpakket, Hoekstijlen.
•
Schaduwbepaling (projectiemethode).
CAD-CAM Magazine
‘Bin-Revue’
Belgocronic NV
Belgisch Instituut voor Normalisatie
Hallesesteenweg. 47
Brabançonnelaan 29
1640 St-INT-GENESIUS-RODE
1000 Brussel Tel: 02 / 738 01 11
.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
12
‘Houthandel en nijverheid
‘Houtblad’
Zennestraat 37
Het Houtblad BV.
1000 Brussel
i.s.m. Centrum Hout
Tel: 02 / 513 82 95
Postbus 1375 1300 BJ ALMERE Nederland Tel.: 0031 / 036 / 532 73 31
VUMpress i.s.m. IHVB
‘Houtnieuws’
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau
Gossetlaan 30
Koningsstraat 109-111
1702 Groot-Bijgaarden
1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
‘Meubel Echo’
‘Meubihome’
Finstraat 4
B.I. Trade Mart
1080 Brussel
Atomiumsquare
Tel: 02 / 424 00 64 PB. 613
1020 Brussel
NUTTIGE ADRESSEN.
APA Grote Steenweg 624 2600 Berchem Publicaties i.v.m. uit Amerika geïmporteerd hout Tel: 03 / 440 68 38
ARGO -afdeling Onderwijsorganisatie
sectorale Fiche – Bouw en Hout
Sector Coördinatie Concepten en vertegenwoordiging Beroeps –en Opleidingsprofielen J. de Lalainstraat 28 Tel: 02 / 645 52 11
BVHB Houtbescherming homologaties Maria Louizasquare 49 1040 Brussel Tel: 02 / 238 97 11
FVB
Publicaties: - Hout (beperkt)
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwbedrijf Koningsstraat 45
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Rustiek, modern meubel – 2de jaar (5 lestijden/week)
13
1000 Brussel Tel: 02 / 219 43 77
HCTO HCTO –brochure Houtstudiecentrum voor het Technisch Onderwijs
Technische steekkaarten
De heer J. Heylen, leraar KTA Deurne Houtdictionairebladen Waarloossteenweg 39 1570 Duffel Tel: 015 / 31 32 80 Houtmonsters Documentatiebladen Voordrachtbladen Houtstudiebladen Micropreparaten
IHVB
HOUTACADEMIE
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau Koningsstaat 109 / 111 1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
Koninklijk Museum voor Midden – Afrika
Toonaangevende xylotheek
Leuvensesteenweg 13
Labo voor houtanatomie en -onderzoek
3080 Tervuren Tel: 02 / 769 52 11
Nordic Timber Council Publicaties i.v.m. uit Scandinavië geïmporteerd hout Stichting Centrum Hout Westeinde 6 Almere Buiten Nederland Tel: 0031 / 35 / 695 28 14
BSO 3 studiegebied: hout opleiding: meubelmakerij vak: PV Meubelensembles 3e jaar
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
1
INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden......................................................................................................5 Methodologische wenken .........................................................................................................................7 Pedagogisch-didactische wenken..................................................................................................8 Didactische hulpmiddelen ..............................................................................................................9 Evaluatie ................................................................................................................................................ 10 Bibliografie ............................................................................................................................................. 11
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
VISIE De cursisten leren inzien dat praktijk meubelensembles wezenlijke onderdelen vormen bij de opleiding. Meubelstukken ontstaan via een idee of zijn een kopie van een bestaand stuk. Voor beide is het noodzakelijk de juiste visie en ingesteldheid te hebben alvorens met de handarbeid aan te vangen. Een duidelijk ontwerp en een uitgewerkte tekening maken de productie eenvoudiger.
2
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
BEGINSITUATIE Het tweede jaar meubelmakerij met vrucht te hebben beëindigd
3
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
ALGEMENE DOELSTELLINGEN Beroepsgerichte kennis. -
Technieken over planning en organisatie beheersen.
-
Technisch rapporteren.
-
Kennis hebben over de aankoop van materialen en gereedschappen.
-
Werkvoorbereidingen opstellen voor zowel enkelvoudige uitvoeringen als serieproducties.
-
De courante machines instellen en bedienen.
-
Prijsbewust denken in functie van kwaliteit en stabiliteit bij meubeluitvoeringen.
-
Kwaliteitsbewust denken en handelen.
Vereiste vaardigheden. -
De voorhanden zijnde machines instellen en bedienen.
-
Gereedschappen verantwoord kunnen hanteren en instellen.
-
Zin voor afwerking tonen
-
Verschillende afwerkingtechnieken kunnen toepassen.
4
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1
- Inzichtelijk en zelfstandig de constructie -of werktekening, een
1.
materiaalstaat, een vorderingsplan en een prijscalculatie maken. - Het hout economisch uitsmetten. - De nodige mallen uittekenen, uitzagen en zuiver afwerken, voor hulp bij uitsmetten of frezen. - Deze mallen ook efficiënt gebruiken. - De optimalisatie van de houtstructuur bij het uitsmetten waarborgen. - Het hout rationeel, machinaal verzagen en schaven. - De te gebruiken machines veilig en efficiënt instellen en bedienen. - De juiste werkmethode en constructieverbindingen kiezen bij het maken van meubelen met schuine zijden. - De diverse controles tijdens en na de bewerkingen doelmatig uitvoeren. - Het werkstuk doeltreffend en methodisch vergaren. - De juiste spangereedschappen kiezen voor gebruik bij het opspannen van zijden met schuine stijlen en deze doeltreffend gebruiken. - De poten op een veilige en oordeelkundige wijze draaien, afwerken en plaatsen. - De vervormbare deur bij een cilinderbureau oordeelkundig en efficiënt maken en plaatsen.
• • • • • • • • • • • • • • • • •
Meubel uit massief en/of plaatmateriaal, door de cursist zelf gekozen in samenspraak met de betrokken leerkracht. Keuze uit: Kleerkasten met gebogen kop en kroonlijst. Bedden met gebogen kopstuk en voetstuk. Halkasten. Staande klokken Dressoirs Wandmeubelen Vitrinekasten Met gebogen kopstukken en/of Barkasten. schuine zijden en /of voorzien van TV –Kasten gedraaide poten met voetlijsten. Cilinderbureau. Demonteerbaar of niet. Bureau. Gecompliceerde tuinmeubelen. Keukens met massiefhouten voorfronten en zijden. Keukens in kunststofplaat of MDF en gelakt. Badkamermeubelen met massieve deuren en zijden. Badkamermeubelen in kunststofplaat of MDF gelakt. Muurkasten , enz.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen - De verbindingsmiddelen voor demonteerbare meubelen oordeelkundig plaatsen. - Het beslagwerk perfect plaatsen. - Het hang -en sluitwerk kiezen en efficiënt plaatsen. - De kunststofplaten kwaliteitswaardig verzagen afplakken en verder behandelen. - De juiste afplakbandjes kiezen en deze op doeltreffende wijze aanbrengen. - Het juiste kleursel of houtbeits bepalen en deze veilig en zuinig aanbrengen. - De lak op een oordeelkundige wijze op de MDF -platen meubel aanbrengen. - De vernis en/of lak met een pneumatisch pistool aanbrengen zonder dat er lopers ontstaan. - Het meubel kwaliteitswaardig afwerken en plaatsen. - Verschillende plaatsingstechnieken kennen en uitvoeren.
6
LEERINHOUDEN
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
7
METHODOLOGISCHE WENKEN Het leerpakket is zodanig opgevat dat in de eerste periode de nadruk ligt op met de hand uit te voeren basisoefeningen. In de tweede periode staan de gebruikte machines zoals lintzaagmachine, vlakbank, vandiktebank, langgatboormachine , en cirkelzaagmachines in functie van elementaire handelingen. In het tweede en derde jaar worden de machinale bewerkingen geaccentueerd. Het leerplan beroepspraktijk omvat minimumopdrachten, die uitgebreid en aangepast worden volgens de lokale omstandigheden. Ieder te vervaardigen werkstuk, zij het een nuts –of siervoorwerp, dient esthetisch verantwoord te zijn, zowel inzake vormgeving, afmetingen als afwerking. De eigen inbreng van de cursist kan hierbij bijzonder motiverend werken. De leerkracht zal aantonen dat het werk van de cursisten nauw aanleunt bij aanverwante beroepen. Door de grote heterogeniteit van de cursistengroep is het belangrijk door variatie in moeilijkheidsgraad van de werkstukken deze verschillen positief op te vangen. De oefeningen dienen in de beginperiode kort van duur te zijn. Afwisselende toepassingen zullen de werklust stimuleren. De succesbeleving moet bij de cursisten voor bijna 100% verzekerd zijn. Er zal in ruime mate aandacht geschonken worden aan het naleven van de veiligheidsvoorschriften alsmede aan hygiëne, orde en onderhoud. Er zal gewezen worden op de gevolgen van een verkeerde of slordige uitvoering. De beroepspraktijk vormt de belangrijkste en meest rechtstreekse bijdrage tot het verkrijgen van inzicht in de uitvoeringsproblemen, het ontplooien van de affectieve gedragscomponenten en het ontwikkelen van de manuele vaardigheden.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
8
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Kwaliteitszorg. De IKZ -gedachte kan zonder veel theorie in elk vak ingang vinden. Zowel bij het opstellen van de werkvoorbereiding, als naar de uitvoering van een opdracht, zowel in TV als in PV, wordt het streven naar kwaliteit mee verrekend. Telkens kunnen de stappen: plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen ingecalculeerd worden, zodat zij na enige tijd bij de cursisten als een spontane attitude optreden. De cursisten vertrouwd maken met een zekere vorm van zelfcontrole is eveneens aan te bevelen. Vakkenintegratie. In de 3de graad van de studierichting “Meubelmakerij” moet speciaal gelet worden op de noodzakelijke binding van de verschillende leerinhouden over de vakken heen. Door de idee van integratie tussen de TV en PV krijgen de technische vakken een meerwaarde. De leerinhouden worden hier in een gerichte vorm verwerkt langs voorbeelden gehaald uit de praktijk. Er zijn uiteraard nog enkele andere invalshoeken die een verrijking voor elk vak garanderen. Zonder in extremen te vervallen is het mogelijk deze aspecten gestadig in de leerinhouden te integreren. Integratie informatica. In de 3de graad kan een volledige integratie van de informatica in de TV en de PV voorzien worden. Bij de keuze van de oefeningen zal men daar dan terdege rekening mee dienen te houden. In elk vak kan men het gebruik van de computer integreren, maar de integratie naar verschillende vakken samen biedt meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk dat uitvoeringen in het vak Technisch tekenen gebruik maken van de informatie ui het vak Materialenleer. Bij de stap naar de Praktijk kan de tekening een aanvulling krijgen in functie van de uitvoering. De computer is eveneens een hulp bij de uiteindelijke prijsberekening. In een speciale verwerking met de computer is voorzien als de school over een CNC –machine of over een simulatie beschikt. Het Technisch tekenen zal dan evolueren doordat men rekening houdt met de principes van verspanen die aan de machine uitgevoerd worden. Relatie tussen de doelstellingen en de evaluatie. In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een planning –en voorbereidingstaak: hij zet het leerplan om in een jaarplanning en de verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft uiteraard de beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de cursisten objectief evalueren i.f.v. de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt dus van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. In dit worden geen les -, maar leerplandoelstellingen geformuleerd, die een lessenreeks overspannen. Alle leerplandoelstellingen van de vakken van het studierichtinggedeelte worden omvat door de algemene doelstellingen van de studierichting. De einddoelstellingen sluiten op hun beurt aan bij het studie –of beroepsopleidingprofiel dat wij in de 3de graad duidelijk nastreven en dat een probleemloze overstap naar een functie –of beroepsprofiel moet kunnen garanderen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich dus bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie of het dagelijks werk (zeker voor de praktische vakken) en voor de examens. Timing. De timing is gemaakt voor 30 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de leerkracht vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet er steeds over gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
9
DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 bordpasser met zuignappen.
computer(s)
diaprojector
overheadprojector
printer en/of plotter
projectiescherm
software * CAD –tekenen * didactisch tekensjablonen * tekstverwerker tekengerief * visueel rekenblad tekendriehoeken voor bordtekeningen 30° - 45° TV en video
tekenplank
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
10
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van, het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke cursist op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de cursist. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leerkracht uitgetekend. Zij/hij bepaalt: •
welke de verschillende stappen zijn;
•
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn:
•
welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (het stellen van mondelinge herhalingsvragen, gesprekken, volgsystemen,…) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de cursist te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (na elke periode: na de kerstvakantie en op het einde van het schooljaar). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de cursist de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen: •
Registreren (veelvuldig afnemen van mondelinge toetsen, oefeningen, opdrachten,…).
•
Interpreteren (de gegevens toetsen aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald).
•
Rapporteren (de cursist krijgt de behaalde punten na de eerste periode op mondelinge wijze,op het einde van het schooljaar een schriftelijk rapport, zodat de cursist een duidelijk beeld krijgt van de vorderingen).
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
11
BIBLIOGRAFIE BOEKEN. Catalogi van toeleveringsbedrijven
In functie van …
Geuens J
Tekenvademecum
Uitgeverij – Den Gulden Engel A. De Pecker
Polyvalente Opleiding Houtbewerking, Deel 1 +
Uitgeverij. De Sikkel
Materialenleer.
J. Clarys
Gereedschap – en constructieleer, Deel 1 & 2: Modelmaken / Meubelstijlen.
A. Vandevelde
Verspaningstechnieken en Snijdgereedschappen voor machinale houtbewerking.
J. Eppinga
Meubelstijlen.
Uitgeverij Wolters-Noordhoff Groningen
Machinale houtbewerking in theorie en praktijk
UITGAVEN EN TIJDSCHRIFTEN. KVIV Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging Desguinlei 214 Publicaties gericht naar Bouw en Hout Normen en richtlijnen Technisch tekenen afdelingsgerichte bundels, cursistgerichte bundel, Tekenbundels: - conventioneel tekenen; •
Geïntegreerd leerstofpakket, basisoefeningen en toepassingen.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen van een bergmeubel.
•
Leerstofpakket, Ontwerpen van vlakke hoekverbindingen.
•
Werktekening op ware grootte, Stijlmeubel – Lodewijk XVI.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen binnendeuren.
•
Geïntegreerd project – werkstukken, uitbreidingsoefeningen gericht naar de meubelmakerij.
•
Leerstofpakket, Hoekstijlen.
•
Schaduwbepaling (projectiemethode).
CAD-CAM Magazine
‘Bin-Revue’
Belgocronic NV
Belgisch Instituut voor Normalisatie
Hallesesteenweg. 47
Brabançonnelaan 29
1640 St-INT-GENESIUS-RODE
1000 Brussel Tel: 02 / 738 01 11
.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
12
‘Houthandel en nijverheid
‘Houtblad’
Zennestraat 37
Het Houtblad BV.
1000 Brussel
i.s.m. Centrum Hout
Tel: 02 / 513 82 95
Postbus 1375 1300 BJ ALMERE Nederland Tel.: 0031 / 036 / 532 73 31
VUMpress i.s.m. IHVB
‘Houtnieuws’
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau
Gossetlaan 30
Koningsstraat 109-111
1702 Groot-Bijgaarden
1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
‘Meubel Echo’
‘Meubihome’
Finstraat 4
B.I. Trade Mart
1080 Brussel
Atomiumsquare
Tel: 02 / 424 00 64 PB. 613
1020 Brussel
NUTTIGE ADRESSEN.
APA Grote Steenweg 624 2600 Berchem Publicaties i.v.m. uit Amerika geïmporteerd hout Tel: 03 / 440 68 38
ARGO -afdeling Onderwijsorganisatie
sectorale Fiche – Bouw en Hout
Sector Coördinatie Concepten en vertegenwoordiging Beroeps –en Opleidingsprofielen J. de Lalainstraat 28 Tel: 02 / 645 52 11
BVHB Houtbescherming homologaties Maria Louizasquare 49 1040 Brussel Tel: 02 / 238 97 11
FVB
Publicaties: - Hout (beperkt)
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwbedrijf Koningsstraat 45 1000 Brussel Tel: 02 / 219 43 77
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Meubelensembles – 3de jaar (5 lestijden/week)
13
HCTO HCTO –brochure Houtstudiecentrum voor het Technisch Onderwijs
Technische steekkaarten
De heer J. Heylen, leraar KTA Deurne Houtdictionairebladen Waarloossteenweg 39 1570 Duffel Tel: 015 / 31 32 80 Houtmonsters Documentatiebladen Voordrachtbladen Houtstudiebladen Micropreparaten
IHVB
HOUTACADEMIE
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau Koningsstaat 109 / 111 1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
Koninklijk Museum voor Midden – Afrika
Toonaangevende xylotheek
Leuvensesteenweg 13
Labo voor houtanatomie en -onderzoek
3080 Tervuren Tel: 02 / 769 52 11
Nordic Timber Council Publicaties i.v.m. uit Scandinavië geïmporteerd hout Stichting Centrum Hout Westeinde 6 Almere Buiten Nederland Tel: 0031 / 35 / 695 28 14
BSO 3 studiegebied: hout opleiding: meubelmakerij vak: PV snij- en steekwerk 3e jaar
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Snij - en steekwerk – 3de jaar (2 lestijden/week)
INHOUD Visie ......................................................................................................................................................... 2 Beginsituatie ............................................................................................................................................ 3 Algemene doelstellingen ......................................................................................................................... 4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden..................................................................................................... 5 Methodologische wenken ........................................................................................................................ 6 Pedagogisch-didactische wenken ................................................................................................. 7 Didactische hulpmiddelen ............................................................................................................. 8 Evaluatie .................................................................................................................................................. 9 Bibliografie ............................................................................................................................................. 10
1
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Snij - en steekwerk – 3de jaar (2 lestijden/week)
VISIE De cursisten leren inzien dat snij – en steekwerk wezenlijke onderdelen vormen bij de opleiding. Meubelstukken ontstaan via een idee of zijn een kopie van een bestaand stuk. Voor beide is het noodzakelijk de juiste visie en ingesteldheid te hebben alvorens met de handarbeid aan te vangen. Een duidelijk ontwerp en een uitgewerkte tekening maken de productie eenvoudiger. Een meubel waarop zich snij – en of steekwerk bevindt heeft heel wat meerwaarde.
2
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Snij - en steekwerk – 3de jaar (2 lestijden/week)
BEGINSITUATIE Het tweede jaar meubelmakerij met vrucht te hebben beëindigd .
3
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Snij - en steekwerk – 3de jaar (2 lestijden/week)
ALGEMENE DOELSTELLINGEN Beroepsgerichte kennis. -
Technieken over planning en organisatie beheersen.
-
Technisch rapporteren.
-
Kennis hebben over de aankoop van materialen en gereedschappen.
-
Werkvoorbereidingen opstellen voor zowel enkelvoudige uitvoeringen als serieproducties.
-
De courante machines instellen en bedienen.
-
Prijsbewust denken in functie van kwaliteit en stabiliteit bij meubeluitvoeringen.
-
Kwaliteitsbewust denken en handelen.
Vereiste vaardigheden. -
De voorhanden zijnde machines instellen en bedienen.
-
Gereedschappen verantwoord kunnen hanteren en instellen.
-
Zin voor afwerking tonen
-
Verschillende afwerkingtechnieken kunnen toepassen.
4
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Snij - en steekwerk – 3de jaar (2 lestijden/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursisten kunnen 1
- De volgorde van de benamingen opsommen.
1
Juiste beitelkeuze
- de stijlen situeren binnen de groepen de Klassieke Oudheid de Middeleeuwen de Nieuwe Tijd De Nieuwste Tijd. - De perioden bij de stijlen en voor een gebied opsommen 2
- De tempel, orden, ornamenten en lijstvormen omschrijven.
2
Manier van ornamentsnijden
3
- De tempel, orden, ornamenten en lijstvormen onderscheiden.
3
Stijlgebonden werken
4
Ornamentkeuze bepalen.
- De voornaamste kenmerken van de Oude Grieken en Romeinen opsommen. - De tempelopbouw, orden, ornamenten en lijstvormen omschrijven. 4
- De evolutie van de bouw –en meubelkunst verwoorden. - Een zuiver stijlstuk herkennen. - De ornamenten en lijstvormen omschrijven.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Snij - en steekwerk – 3de jaar (2 lestijden/week)
6
METHODOLOGISCHE WENKEN De klemtoon dient vooral te worden gelegd op het herkennen van de verschillende soorten stijlen, door na te gaan in welke tijd, hoe de historische situatie was, welke geografische achtergrond er achter schuil gaat, de verschillende kenmerken betreffende de bouw en meubelkunst, welke technieken en materialen ze toen gebruikten. De verschillende soorten stijlen dienen met elkaar vergeleken te worden en deze ook te toetsen aan het hedendaagse. De cursisten moeten beschikken over en degelijke cursus waarin naast de tekst ook de nodige schetsen, tekeningen, foto’s en illustraties zijn vervat. Er dient gebruik gemaakt te worden van de bestaande leermiddelen zoals video -banden, dia’s, overheadprojector om transparanten, tekeningen, foto’s en documentatie op een duidelijke wijze te kunnen tonen. Het organiseren van zorgvuldig voorbereide didactische uitstappen naar kerken, kathedralen tentoonstellingen en musea’s is eveneens een middel om het inzicht van de cursisten te verrijken en de motivatie aan te wakkeren.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Snij - en steekwerk – 3de jaar (2 lestijden/week)
7
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Kwaliteitszorg. De IKZ -gedachte kan zonder veel theorie in elk vak ingang vinden. Zowel bij het opstellen van de werkvoorbereiding, als naar de uitvoering van een opdracht, zowel in TV als in PV, wordt het streven naar kwaliteit mee verrekend. Telkens kunnen de stappen: plannen, uitvoeren, evalueren en bijsturen ingecalculeerd worden, zodat zij na enige tijd bij de cursisten als een spontane attitude optreden. De cursisten vertrouwd maken met een zekere vorm van zelfcontrole is eveneens aan te bevelen. Vakkenintegratie. In de 3de graad van de studierichting “Meubelmakerij” moet speciaal gelet worden op de noodzakelijke binding van de verschillende leerinhouden over de vakken heen. Door de idee van integratie tussen de TV en PV krijgen de technische vakken een meerwaarde. De leerinhouden worden hier in een gerichte vorm verwerkt langs voorbeelden gehaald uit de praktijk. Er zijn uiteraard nog enkele andere invalshoeken die een verrijking voor elk vak garanderen. Zonder in extremen te vervallen is het mogelijk deze aspecten gestadig in de leerinhouden te integreren. Integratie informatica. In de 3de graad kan een volledige integratie van de informatica in de TV en de PV voorzien worden. Bij de keuze van de oefeningen zal men daar dan terdege rekening mee dienen te houden. In elk vak kan men het gebruik van de computer integreren, maar de integratie naar verschillende vakken samen biedt meer mogelijkheden. Zo is het mogelijk dat uitvoeringen in het vak Technisch tekenen gebruik maken van de informatie ui het vak Materialenleer. Bij de stap naar de Praktijk kan de tekening een aanvulling krijgen in functie van de uitvoering. De computer is eveneens een hulp bij de uiteindelijke prijsberekening. In een speciale verwerking met de computer is voorzien als de school over een CNC –machine of over een simulatie beschikt. Het Technisch tekenen zal dan evolueren doordat men rekening houdt met de principes van verspanen die aan de machine uitgevoerd worden. Relatie tussen de doelstellingen en de evaluatie. In zijn taak als didacticus heeft de leerkracht een planning –en voorbereidingstaak: hij zet het leerplan om in een jaarplanning en de verschillende leerinhouden en doelstellingen zet hij om in een aangepast didactisch proces. De leerkracht heeft uiteraard de beoordelingstaak: hij moet de kennis, de vaardigheden en de attitudes van de cursisten objectief evalueren i.f.v. de doelstellingen. Een verantwoorde evaluatie vertrekt dus van duidelijk geformuleerde en operationele lesdoelstellingen. In dit worden geen les -, maar leerplandoelstellingen geformuleerd, die een lessenreeks overspannen. Alle leerplandoelstellingen van de vakken van het studierichtinggedeelte worden omvat door de algemene doelstellingen van de studierichting. De einddoelstellingen sluiten op hun beurt aan bij het studie –of beroepsopleidingprofiel dat wij in de 3de graad duidelijk nastreven en dat een probleemloze overstap naar een functie –of beroepsprofiel moet kunnen garanderen. Een leerkracht die zijn evaluatie ernstig wil opvatten, moet zich dus bewust zijn van de verschillende doelstellingen die hij minimaal moet bereiken om tenslotte aan het studieprofiel te beantwoorden. In het totale toetsingsmechanisme moet de leerkracht aandacht hebben voor de permanente evaluatie of het dagelijks werk (zeker voor de praktische vakken) en voor de examens. Timing. De timing is gemaakt voor 30 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de leerkracht vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet er steeds over gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Snij - en steekwerk – 3de jaar (2 lestijden/week)
DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 bordpasser met zuignappen.
computer(s)
diaprojector
overheadprojector
printer en/of plotter
projectiescherm
software * CAD –tekenen * didactisch tekensjablonen * tekstverwerker tekengerief * visueel rekenblad tekendriehoeken voor bordtekeningen 30° - 45° TV en video
tekenplank
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
8
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Snij - en steekwerk – 3de jaar (2 lestijden/week)
9
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van, het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke cursist op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de cursist. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leerkracht uitgetekend. Zij/hij bepaalt: •
welke de verschillende stappen zijn;
•
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn:
•
welke fouten kunnen gemaakt worden.
Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (het stellen van mondelinge herhalingsvragen, gesprekken, volgsystemen,…) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. de cursist te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer.
Om
Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (na elke periode: na de kerstvakantie en op het einde van het schooljaar). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de cursist de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen: •
Registreren (veelvuldig afnemen van mondelinge toetsen, oefeningen, opdrachten,…).
•
Interpreteren (de gegevens toetsen aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald).
•
Rapporteren (de cursist krijgt de behaalde punten na de eerste periode op mondelinge wijze,op het einde van het schooljaar een schriftelijk rapport, zodat de cursist een duidelijk beeld krijgt van de vorderingen).
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Snij - en steekwerk – 3de jaar (2 lestijden/week)
10
BIBLIOGRAFIE BOEKEN. Catalogi van toeleveringsbedrijven
In functie van …
Geuens J
Tekenvademecum
Uitgeverij – Den Gulden Engel A. De Pecker
Polyvalente Opleiding Houtbewerking, Deel 1 +
Uitgeverij. De Sikkel
Materialenleer.
J. Clarys
Gereedschap – en constructieleer, Deel 1 & 2: Modelmaken / Meubelstijlen.
A. Vandevelde
Verspaningstechnieken en Snijdgereedschappen voor machinale houtbewerking.
J. Eppinga
Meubelstijlen.
Uitgeverij Wolters-Noordhoff Groningen
Machinale houtbewerking in theorie en praktijk
UITGAVEN EN TIJDSCHRIFTEN. KVIV Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging Desguinlei 214 Publicaties gericht naar Bouw en Hout Normen en richtlijnen Technisch tekenen afdelingsgerichte bundels, cursistgerichte bundel, Tekenbundels: - conventioneel tekenen; •
Geïntegreerd leerstofpakket, basisoefeningen en toepassingen.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen van een bergmeubel.
•
Leerstofpakket, Ontwerpen van vlakke hoekverbindingen.
•
Werktekening op ware grootte, Stijlmeubel – Lodewijk XVI.
•
Geïntegreerd leerstofpakket, Ontwerpen binnendeuren.
•
Geïntegreerd project – werkstukken, uitbreidingsoefeningen gericht naar de meubelmakerij.
•
Leerstofpakket, Hoekstijlen.
•
Schaduwbepaling (projectiemethode).
CAD-CAM Magazine
‘Bin-Revue’
Belgocronic NV
Belgisch Instituut voor Normalisatie
Hallesesteenweg. 47
Brabançonnelaan 29
1640 St-INT-GENESIUS-RODE
1000 Brussel Tel: 02 / 738 01 11
.
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Snij - en steekwerk – 3de jaar (2 lestijden/week)
11
‘Houthandel en nijverheid
‘Houtblad’
Zennestraat 37
Het Houtblad BV.
1000 Brussel
i.s.m. Centrum Hout
Tel: 02 / 513 82 95
Postbus 1375 1300 BJ ALMERE Nederland Tel.: 0031 / 036 / 532 73 31
VUMpress i.s.m. IHVB
‘Houtnieuws’
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau
Gossetlaan 30
Koningsstraat 109-111
1702 Groot-Bijgaarden
1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
‘Meubel Echo’
‘Meubihome’
Finstraat 4
B.I. Trade Mart
1080 Brussel
Atomiumsquare
Tel: 02 / 424 00 64 PB. 613
1020 Brussel
NUTTIGE ADRESSEN.
APA Grote Steenweg 624 2600 Berchem Publicaties i.v.m. uit Amerika geïmporteerd hout Tel: 03 / 440 68 38
ARGO -afdeling Onderwijsorganisatie
sectorale Fiche – Bouw en Hout
Sector Coördinatie Concepten en vertegenwoordiging Beroeps –en Opleidingsprofielen J. de Lalainstraat 28 Tel: 02 / 645 52 11
BVHB Houtbescherming homologaties Maria Louizasquare 49 1040 Brussel Tel: 02 / 238 97 11
FVB
Publicaties: - Hout (beperkt)
Fonds voor Vakopleiding in de Bouwbedrijf Koningsstraat 45 1000 Brussel Tel: 02 / 219 43 77
OSP – BSO – 3de graad – Studiegebied Hout - Meubelmakerij Vak: Snij - en steekwerk – 3de jaar (2 lestijden/week)
12
HCTO HCTO –brochure Houtstudiecentrum voor het Technisch Onderwijs
Technische steekkaarten
De heer J. Heylen, leraar KTA Deurne Houtdictionairebladen Waarloossteenweg 39 1570 Duffel Tel: 015 / 31 32 80 Houtmonsters Documentatiebladen Voordrachtbladen Houtstudiebladen Micropreparaten
IHVB
HOUTACADEMIE
Interfederaal Houtvoorlichtingsbureau Koningsstaat 109 / 111 1000 Brussel Tel: 02 / 219 28 32
Koninklijk Museum voor Midden – Afrika
Toonaangevende xylotheek
Leuvensesteenweg 13
Labo voor houtanatomie en -onderzoek
3080 Tervuren Tel: 02 / 769 52 11
Nordic Timber Council Publicaties i.v.m. uit Scandinavië geïmporteerd hout Stichting Centrum Hout Westeinde 6 Almere Buiten Nederland Tel: 0031 / 35 / 695 28 14