VOLWASSENENONDERWIJS Organisatie:
Modulaire opleiding
Onderwijsvorm:
Secundair onderwijs
Onderwijsniveau:
TSO
Graad:
derde graad
Studiegebied:
Fotografie
Opleiding:
FOTOGRAFIE
Totaal aantal lestijden:
960 lestijden
Module(s):
A. Basisfotografie B. Portret en reportage C. Industriële fotografie en reclame Sa Specialisatie Sb Specialisatie Digitale video
Nummer GO
2005/040M (vervangt 2001/701M)
Nummer Inspectie: 04-05/1311/G
(vervangt 00-01/163/G)
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
INHOUD
Visie ..........................................................................................................................................................4 Beginsituatie .............................................................................................................................................5 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................6 Leerplandoelstellingen/leerinhouden........................................................................................................8 Module A1 – grondbeginselen en camera .....................................................................................8 Module A2 – zwart/wit opname en -afwerkingstechnieken (basis) ..............................................11 Module A3 – zwart/wit opname- en afwerkingstechnieken (aanvulling) ......................................13 Module A4 – initiatie kleur ............................................................................................................15 Module A5 – initiatie digitale fotografie ........................................................................................18 Module A6 – stromingen in de fotografie .....................................................................................19 Module B1 – portretfotografie.......................................................................................................21 Module B2 – reportagefotografie..................................................................................................23 Module B3 – aanvulling zwart/wit- en kleurenfotografie...............................................................26 Module C1 – object- en materiefotografie....................................................................................28 Module C2 – architectuur- en interieurfotografie..........................................................................31 Module C3 – digitale fotografie ....................................................................................................34 Module Sa1 – specialisatie: praktisch bedrijfsbeleid voor de fotograaf .......................................36 Module Sa2 – specialisatie: wetenschappelijke fotografie...........................................................39 Module Sb1 – specialisatie: digitale video - opnametechnieken .................................................41 Module Sb2 – specialisatie: digitale video - montagetechnieken ................................................44 Pedagogisch-didactische wenken ..........................................................................................................46
Minimale materiële vereisten .................................................................................................................52 Evaluatie .................................................................................................................................................54 Bibliografie ..............................................................................................................................................57
1
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
2
STRUCTUURSCHEMA FOTOGRAFIE TSO3 + INSTAPVEREISTEN
A
BASISFOTOGRAFIE
TV 480 lt
Instapvereisten
A1
GRONDBEGINSELEN EN CAMERA
A2
ZWART/WIT OPNAME- EN AFTV 80 lt WERKINGSTECHNIEKEN BASIS
A3
ZWART/WIT-AFWERKING AANVULLING
TV 80 lt
De cursist heeft de modules A1 en A2 met vrucht gevolgd.
A4
INITIATIE KLEUR
TV 80 lt
De cursist heeft de modules A1 en A2 met vrucht gevolgd.
A5
INITIATIE DIGITALE FOTOGRAFIE
TV 80 lt
De cursist heeft de modules A1 en A2 met vrucht gevolgd.
A6
STROMINGEN IN DE FOTOGRAFIE
TV 80 lt
B
PORTRET EN REPORTAGE
TV 80 lt
TV 240 lt
Instapvereisten
B1
PORTRETFOTOGRAFIE
TV 80 lt
De cursist heeft de modules A1, A2, A3, A4, A5 en A6 met vrucht gevolgd.
B2
REPORTAGEFOTOGRAFIE
TV 80 lt
De cursist heeft de modules A1, A2, A3, A4, A5 en A6 met vrucht gevolgd.
B3
AANVULLING ZWART/WIT- EN KLEURAFDRUK
TV 80 lt
De cursist heeft de modules A1 en A2 met vrucht gevolgd.
C
INDUSTRIELE FOTOGRAFIE EN RECLAME
TV 240 lt
Instapvereisten
C1
OBJECT- EN MATERIEFOTOGRAFIE
TV 80 lt
De cursist heeft de modules A1 en A2 met vrucht gevolgd.
C2
ARCHITERCTUUR EN INTERIEUR
TV 80 lt
De cursist heeft de modules A1 en A2 met vrucht gevolgd.
C3
DIGITALE FOTOGRAFIE
TV 80 lt
De cursist heeft de modules A1, A2, A3, A4, A5 en A6 met vrucht gevolgd.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Sa
SPECIALISATIE
3
TV 320 lt
Sa1
PRAKTISCH BEDRIJFSBELEID VOOR DE FOTOGRAAF
TV 160 lt
Sa2
SPECIALISATIE WETENSCHAPPELIJKE FOTOGRAFIE
TV 160 lt
Sb
SPECIALISATIE DIGITALE VIDEO
160 lt
Sb 1
OPNAMETECHNIEKEN
TV 80 lt
Sb 2
MONTAGETECHNIEKEN
TV 80 lt
Instapvereisten
De cursist heeft de modules A1, A2, A3, A4, A5, B3, C1 met vrucht gevolgd.
Instapvereisten
De cursist heeft de module Sb 1 met vrucht gevolgd.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
4
VISIE De opleiding "Fotografie" draagt in belangrijke mate bij tot de ontwikkeling van de totale persoonlijkheid. Zij leidt de cursist op via de eigen vormingswaarde van de artistieke en de theoretische vakken. De vorming bestaat uit een uitgebreide kennismaking met de wereld van de kunsten in het algemeen en het medium fotografie in het bijzonder. Ze is gesteund op historische, culturele en maatschappelijke inzichten en evoluties. Gezien de spontane interesse van de cursist is de ontvankelijkheid groot. De artistieke intelligentie krijgt een kans om zich te ontwikkelen, de belangstelling voor de algemeen vormende inhouden wordt gestimuleerd. Tijdens de polyvalente vorming krijgen de cursisten tijd en ruimte om hun mogelijkheden en interesses te ontdekken en te ontplooien op het gebied van de fotografische expressie en te oriënteren binnen het beeldend domein. Cursisten die de richting "Fotografie" kiezen moeten zich ervan bewust zijn dat het verwerven van de beeldtaal (in wisselwerking met de algemene en technische vorming) zelfwerkzaamheid, studiemethode, organisatie en inzet vraagt. Het onderhouden van de algemene vorming en de opvolging van de technische evoluties moeten een natuurlijke ingesteldheid worden! De richting vormt de cursist tot fotograaf en biedt hem een basis om in te spelen op de diverse specialiteiten waartoe de opleiding kan leiden. Persoonlijkheidsvorming houdt onder andere in: •
leren omgaan met subjectieve criteria;
•
een onderzoekende houding;
•
zelfwerkzaamheid;
•
zelfevaluatie;
•
ethisch, affectief en sociaal besef;
•
ontwikkelen van esthetische perceptie;
•
kennis van en participatie aan cultuur;
•
leren werken in teamverband;
•
communicatieve vaardigheden ontwikkelen.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
5
BEGINSITUATIE De cursisten TSO3 Fotografie schrijven zich in met zeer uiteenlopende motivaties. Enerzijds is er een groep die deelneemt om zich verder te verdiepen in een hobby, de fotografie. Anderzijds is er de cursist die een professionele loopbaan als fotograaf wil uitbouwen. Hoewel de beweegredenen om deel te nemen aan de opleiding verschilt, verenigt nieuwsgierigheid naar het medium fotografie in al zijn aspecten en leerbereidheid alle deelnemers. De basiskennis fotografie van de cursisten kan sterk uiteenlopend zijn. Terwijl de ene cursist nauwelijks kennis heeft van het medium kan een ander al over een redelijke achtergrond beschikken. De aangeboden opleiding vertrekt steeds vanuit de basismodules (zie modulaire structuur). De cursist beschikt over de minimale manuele vaardigheid om om te gaan met materiaal, materieel en technieken, eigen aan het vak van fotograaf. Naast interesse in de technische aspecten van de fotografie en de voortdurende evolutie ervan, is hij gemotiveerd om de wetenschappelijke processen die aan de basis liggen van het ontstaan van een fotografisch beeld te begrijpen en toe te passen. De cursist heeft een zeker esthetisch aanvoelen en zin voor creativiteit.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
6
ALGEMENE DOELSTELLINGEN De cursist wordt gevormd tot fotograaf en is in staat zelfstandig een technisch en esthetisch waardevol product af te leveren. Hij kan een kwalitatief fotografisch beeld realiseren, gaande van de opname tot en met de presentatie en daarbij een gemotiveerde keuze maken uit de diverse ter beschikking staande technieken en middelen. De cursist: Algemeen -
onderkent het belang van een brede culturele en maatschappelijke achtergrond; is bereid zich permanent bij te scholen en blijft nieuwsgierig naar nieuwe technologische evoluties; is bereid tot samenwerking en is sociaal vaardig; blijft werken aan het verder ontwikkelen van zijn creativiteit en kunstzinnige inzichten; is positief kritisch ingesteld t.o.v. eigen werk en dat van anderen; heeft zin voor afwerking, oog voor detail, precisie, geduld ...
Modulair (module A1) - heeft inzicht in de taal van de fotografie en in de werking en de opbouw van het fototoestel; - kent de terminologie in verband met het medium fotografie; (module A2) - heeft inzicht in de basisaspecten van zwart/wit opname- en donkerekamertechnieken; (module A3) - kan zwart/wit opname- en donkerekamertechnieken toepassen; (module A4) - heeft inzicht in de kleurenfotografie en kan opname-, ontwikkel- en afdruktechnieken toepassen; (module A5) - heeft inzicht in de basisprincipes voor het opnemen en verwerken van digitale beelden en kan ze gebruiken in eigen werk; (module A6) - heeft inzicht in het ontstaan en de ontwikkeling van het medium fotografie; - kan de basisprincipes van fotografische compositie toepassen;
(module B1) - heeft inzicht in de technische en esthetische aspecten van de portretfotografie en kan ze toepassen in opdrachten; (module B2) - heeft inzicht in de technische en esthetische aspecten van de reportagefotografie en kan ze toepassen in opdrachten; (module B3) - kan diverse zwart/wit en kleuren donkerekamertechnieken doelgericht en efficiënt aanwenden;
(module C1) - heeft inzicht in de technische en esthetische aspecten van object- en materiefotografie en kan ze toepassen in opdrachten;
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
7
(module C2) - heeft inzicht in de technische en esthetische aspecten van architectuur- en interieurfotografie en kan ze toepassen in opdrachten; - kent de basisprincipes van densitometrie en sensitometrie; (module C3) - kan digitale beelden in een fotobewerkingsprogramma doelgericht verwerken en/of manipuleren. Specialisatie (module Sa1 - specialisatie) - heeft inzicht in de specifieke eigenschappen van bedrijfsorganisatie en –beleid binnen het vakgebied van de fotograaf; (module Sa2 - specialisatie) - leert verschillende wetenschappelijk fotografische technieken aanwenden, zoals: microfotografie, macrofotografie op verschillende manieren, infraroodfotografie, ultravioletfotografie, speciale reproductietechnieken; (module Sb1-specialisatie) - kent de basisprincipes van de digitale opnametechnieken; - kan de basisprincipes van de digitale opnametechnieken toepassen bij een opname; (module Sb 2- specialisatie) - kent de basisprincipes van de digitale montagetechnieken; - kan de basisprincipes van de digitale montagetechnieken toepassen bij een montage.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
8
LEERPLANDOELSTELLINGEN/LEERINHOUDEN Module A1 – grondbeginselen en camera TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules A = 480 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 1
kent het basisprincipe van de beeldvorming en kan het toelichten.
1
Camera obscura (gaatjescamera)
2
weet welke de eigenschappen zijn van licht.
2 • •
Eigenschappen van licht Samenstelling Spectrum
3
kent de basisterminologie betreffende het fototoestel.
3 • • • •
Terminologie Fototoestel Toebehoren Producten Technieken
4
kan de cameratypen opsommen en beknopt beschrijven.
4 • • • • • • •
Cameratypen Evolutie en situering Zoekercamera Éénogige spiegelreflexcamera Tweeogige spiegelreflexcamera Technische camera Formaten Typische objectieven
5
kan een fototoestel en de toebehoren hanteren.
5 • • •
Fototoestel Toebehoren Producten Technieken
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
9
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 6
kan de werking en functie(s) van fotografische objectieven verklaren.
6 • • • • • • • •
Objectieven Objectieftypen Lenzen (enkelvoudige) Brandpuntsafstand (i.f.v. negatiefformaat) Beeldhoek Lichtsterkte Scherpstelling Scherptediepte Perspectief
7
kan werken met het diafragma.
7 • • •
Diafragma Functie(s) Diafragmawaarden Scherptediepte
8
kan werken met de sluiter.
8 • • •
Sluiter Functie(s) Sluitertypen Sluitertijden
9
kan de relatie tussen sluiter en diafragma verklaren en doelgericht toepassen.
9
Belichtingsdosis
10
weet welke soorten film er zijn.
10 • • • • • • •
Soorten beelddragers Film (negatief/positief) Gevoeligheid Gevoeligheid en opnamesituatie Korrel Formaten Aanbod op de markt Andere
11
kan een eenvoudige lichtmeting toepassen.
11 • • •
Basis lichtmeting Met de camera Met externe lichtmeter Methodes voor lichtmeting (o.a. belichtingsdosis, gereflecteerd licht, opvallend licht ...)
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
10
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 12
kan een lichtmeting toepassen volgens specifieke onderwerpsituaties.
12 • • •
Specifieke lichtmeting Zonemeting Tweepuntsmeting Automatisch en manueel
13
kan een eenvoudige opname realiseren.
13 • • • •
Hanteren fototoestel en fotograferen Diafragma Sluitertijd Scherpstelling Lichtmeting
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
11
Module A2 – zwart/witopname- en afwerkingstechnieken (basis) TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules A = 480 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 14
kent de hoofdkleuren en de complementaire kleuren.
14 • • •
Kleurmodellen RGB CMY CMYK
15
kan in functie van het onderwerpcontrast de juiste filters kiezen.
15 • • • •
Filters Soorten Functies Eigenschappen Gebruik
16
kan in functie van het onderwerpcontrast gebruikmaken van het aanwezige licht.
16 • • • •
Belichting Lichtdosis Lichtcontrast Onderwerpcontrast Lichtmeting
17
kan een opname zelfstandig realiseren.
17 • • • • •
Opname Brandpuntsafstand Sluitertijdinstelling (bijv. bevriezen van beweging) Diafragmainstelling Scherptediepte (camerastandpunt - brandpuntsafstand onderwerpafstand - als creatief middel) Dragerkeuze (emulsie - gevoeligheid - formaten)
18
kent de basisbenodigdheden voor negatiefontwikkeling.
18 • • • •
Negatiefontwikkeling (zw/w) Materiaal Materieel Chemicaliën (ontwikkelaar, stopbad, fixeer, spoeling) Terminologie
19
kan een zwart/wit-negatief ontwikkelen.
19 • • •
Negatiefontwikkeling (zw/w) Processing Ontwikkelbaden Aanmaak chemicaliën
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
12
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 20
kent de basisbenodigdheden voor negatiefafdruk.
20 • • • • •
Negatiefafdruk (zw/w) Chemicaliën (ontwikkelaar, stopbad, fixeer, spoeling) Vergroter (onderdelen en basisbenodigdheden) Materiaal Materieel Terminologie
21
kan een zwart/wit-negatief afdrukken.
21 • • • • • • •
Negatiefafdruk (zw/w) Baden Aanmaak chemicaliën Opbouw papier Proefstrook Contactafdruk Vergroten Afdruktechnieken (basis)
22
kan een afdruk retoucheren en op éénvormige en functionele wijze presenteren.
22 • • •
Retouche en presentatie Retouche voorkomen Uitstippen Presenteren
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
13
Module A3 – zwart/wit opname- en afwerkingstechnieken (aanvulling) TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules A = 480 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 23
kan een zwart/wit-beeld in opname realiseren, gebruikmakend van diverse beelddragers
24
kan een beelddrager belichten in functie van het onderwerpscontrast. 24 • • • kent de basisbenodigdheden en de eigenschappen van de chemica- 25 liën voor zwart/wit negatiefontwikkeling en -afdruk. • • • • •
25
26
kan een film belichten en ontwikkelen in functie van het onderwerpscontrast; kan de techniek toepassen van filmopwaardering.
23 • • •
26 • • • • • • • • • • •
Soorten beelddragers Orthochromatische film Infraroodfilm Andere Onderwerpscontrast Lichtmeting Belichtingstechnieken Ontwikkelcorrectie Chemicaliën Ontwikkelaars Stopbaden Fixeerbaden Spoelingen Filmsoorten Negatiefontwikkeling (zw/w) Werking ontwikkelaar Samenstelling ontwikkelaar Bereiding ontwikkelaar Soorten ontwikkelaars Ontwikkeltemperatuur Agitatie Fixeren, stoppen en spoelen Gebruik ontwikkeltank Baden Opdrijven Opwaarderen
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
14
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 27
kan zelfstandig een zwart/wit-vergroting maken en het proces verklaren.
27 • • • • • • • •
Negatiefafdruk (zw/w) Gebruik chemicaliën Foto-ontwikkelaar i.f.v. fotopapier, beeldtoon ... Contactafdruk Proefstroken Doordrukken en tegenhouden Vervreemdingstechnieken Vaste gradatie Multicontrast
28
kan een foto retoucheren, optimaal presenteren, gebruikmakend van verschillende presentatietechnieken en middelen.
28 • • • • •
Retouche en presentatie Materiaal Materieel Technieken Presentatietypen (passe-partout, portfolio ...) Experiment en onderzoek
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
15
Module A4 – initiatie kleur TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules A = 480 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 29
kent de basis van de kleurenleer.
29
Kleurenleer
Licht, lichtbreking en kleur • Samenstelling van licht • Spectrum • Lichtbronnen • Kleurentemperatuur Kleurmodellen • RGB (oogprimairen) • CMY • CMYK (bij print) • TVH of HSB (ook wel HSL) (drie kleurdimensies) • Cie Lab • Handelsmodellen (bijv. PMS, RAL …) (u) • Modelbeperkingen (bijv. kleurbereik) • Kleurordening (bijv. cirkel, kleurpaletten, driedimensionale ordening …) Menselijke kleurperceptie • Kleurtoon (nuance) regenboogkleuren [Hue ] • Saturatie of verzadiging (kleurpuurheid) [Saturation] • Lichtheid of helderheid (stralend) [Brightness/Lightness] Licht en kleurconcepten • Mengen (additief, subtractief en partitief) • Contrast [bijv. bonte kleuren, licht/donker, complementair (bijv. groen/magenta), hoeveelheid, kleurzuiverheidscontrast (= kwaliteitscontrast of m.b.t. verzadiging)] • Ordening (bijv. combinatie, afstand, proportie, kleurpa-
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
16
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: •
ren …) Harmonie en evenwicht [bijv. kleurgroepen (lokale kleur, aardkleuren, pastelkleuren = sterk verhelderende en onverzadigde kleur), symmetrie …]
30
kan werken met verschillende lichtbronnen.
30 • • • • •
Lichtbronnen Dag- en kunstlicht Fotolampen Halogeen Flits Menglicht
31
kan de juiste beelddrager kiezen in relatie tot kleur en lichtomstandigheid.
31
• • • •
Soorten beelddragers (in relatie tot kleur en lichtomstandigheid) Daglicht en kunstlicht Keuze van beelddrager volgens lichtomstandigheden, -bronnen ... Kleurenfilms (o.a. opbouw …) Diafilm Direct-klaar-fotografie Andere
• •
32
kan een kleurenfoto opnemen.
32 •
Kleurenfotografie Zie ook nrs. 30 en 31
33
weet hoe een kleurennegatief ontwikkeld wordt.
33 • •
Kleurenontwikkeling Opbouw van een kleurenfilm Principe van het ontwikkelproces
34
kent afdrukmateriaal en -materieel.
34 • • • • • •
Kleurenontwikkeling Papiersoorten Ontwikkelproces en -principe Vergroter en onderdelen Kleurendoorloopmachine Gebruikte chemicaliën Kleurmengsystemen
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
17
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 35
kan een kleurennegatief afdrukken.
35 • • • • • •
Kleurenontwikkeling Aanmaken chemicaliën Materiaal en materieel hanteren Proefstroken Kleur visueel beoordelen Correctiefilters Kleurencorrecties
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
18
Module A5 – initiatie digitale fotografie TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules A = 480 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 36
kent de basisprincipes voor beeldverwerking via een computersysteem.
36 • • • • • • •
Basis digitaal werken Bits en bytes Resolutie Pixels en lineatuur Compressie en bestanden Hardware Software Terminologie
37
kan een digitale foto opnemen.
37 • •
Digitale fotografie Werking en hantering van een digitaal fototoestel Traditionele versus digitale fotografie
38
kan een bestaand beeld digitaliseren.
38 • •
Digitaliseren Scanner en scannen van bestaande beelden Scanprogrammatuur
39
kan een actueel programma voor digitale beeldverwerking gebruiken voor eenvoudige beeldbewerking en -manipulatie.
39 • • • •
Initiatie fotobewerkingsprogramma Menu’s Commando’s Gereedschappen Uitprint
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
19
Module A6 – stromingen in de fotografie TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules A = 480 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 40
kent het ontstaan van de fotografie en de voornaamste fotochemische procédés.
40 • • • • • •
Ontstaan en procédés Daguerrotypie Carte-de-visite Collodiumprocédé Kalotypie Gelatine zilverproces Uitvinders: Niépce, Daguerre, Talbot ...
41
ontdekt werk van de hedendaagse en oude meesters in de fotografie en is op de hoogte van hedendaagse tendensen.
41 • • •
Grote fotografen en tendensen Oude meesters Hedendaagse meesters Actuele fotografie en tendensen
42
kent verschillende genres in de fotografie.
42 • • • • • • •
Genres Portret Landschap Reportage Materie Architectuur Mode Reclame
43
kan fotografische beelden, begrippen en stijlen in hun maatschappelijke en historische context situeren en verklaren.
43 • • • • • • • • • •
Stijlen Victoriaanse Engeland Pictoralisme Symbolisme Surrealisme Abstract Conceptueel Straight photography (die neue Sachlichkeit) Het nieuwe zien Documentair Ik-vorm ...
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
20
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 44
kan stijlkenmerken in eigen fotografisch werk toepassen.
44 • •
Zie nr. 43 Interpretatie naar eigen realisaties Experimenteren
45
kent de basisprincipes en -regels van compositie.
45 • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Compositie van een beeld (ook fotografisch) Vorm Lijn Punt Vlak Structuur Textuur Ritme Beweging Richting Zin Diepte Perspectief Kadreren Contrasten Symmetrie Asymmetrie Kleur Gulden snede
46
kan een foto realiseren, rekening houdend met compositorische aspecten.
46 •
Compositie van een beeld (ook fotografisch) Toepassing van de principes zoals beschreven onder nr. 45
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
21
Module B1 – portretfotografie TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules B = 240 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 47
kan de genres in de portretfotografie beschrijven.
47 • • • • • • • • • • •
Genres Objectief portret Subjectief portret Pasfoto Groepsfoto Dubbelportret Close-up-portret Portret ten voeten uit Portret met nadruk op houding Portret in betekenisvolle omgeving Modebeeld ... Mens, dier ...
48
kan een portret verkennend situeren in zijn maatschappelijke, socioculturele en historische context.
48 • • •
Situering Relatie beeldende kunst en fotografie Evoluties in de fotografie Tendensen
49
kent de basisprincipes van compositie in relatie met de portretfotografie en kan ze toepassen.
49 • • • • • • • • • • • •
Compositie, beeldopbouw in de portretfotografie Houding Uitdrukking Relatie fotograaf en onderwerp Verlichting Camerastandpunt Beeldformaat Negatiefformaat Scherpstelling (algemeen, selectief ...) Achtergrond Kleurencombinaties Grijswaarden Reeks (concepteigenschappen van de basiscompositie)
50
kan de basisprincipes en wetmatigheden van compositie in de portretfotografie toepassen in eigen werk.
50 •
Zie inhouden 49 Toepassing
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
22
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 51
kent de camera- en opnametechnieken in functie van de portretfotografie.
51 • • • •
Camera- en opnametechnieken Camera/negatiefformaat Camerakeuze (analoog en digitaal) Objectiefkeuze Keuze beelddrager
52
kent de belichtings- en verlichtingstechnieken in functie van de portretfotografie.
52 • • • • • • • • •
Licht Natuurlijk licht, kunstlicht, flitslicht, fotolampen Studioverlichting en toebehoren Manueel en automatisch Gericht en diffuus Hard tot zacht Storende factoren Lichtmeting (handmeter, flitsmeter, richtgetal ...) Contrastbeheersing Filters
53
kan de opnametechnieken bij portretfotografie toepassen.
53 •
Zie inhouden 51 Doelgericht en correct gebruik
54
kan de belichtings- en verlichtingstechnieken bij portretfotografie toepassen.
54 • • •
Zie inhouden 52 Toepassen van soorten verlichting Belichten i.f.v. een portretgenre Lichtbronnen gebruiken
55
kan een portretfoto op een professionele en esthetisch verantwoorde wijze presenteren.
55
Specifieke presentatietechnieken
56
kan experimenteel werken binnen het domein van de portretfotografie. (u)
56 • • • •
Experimenteren (u) Technieken Materiaal Materieel Materie
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
23
Module B2 – reportagefotografie TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules B = 240 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 57
kan de verschillende genres in de reportagefotografie beschrijven, met het oog op de samenhang binnen de reeks.
57 • • • • • • • • •
Genres Journalistiek Documentair Reis- en natuurfotografie Sport Didactisch Evenementen Industrieel Familiaal (huwelijk, doop ...) Landschap
58
kan een reportage situeren in zijn maatschappelijke, socio-culturele en historische context.
58 • • •
Situering Relatie beeldende kunst en fotografie Evoluties in de fotografie Tendensen
59
kan de basisprincipes en wetmatigheden van de belangrijkste reportagegenres toepassen in eigen werk.
59 •
Zie inhouden 57 Toepassing
60
kent de basisprincipes van compositie in relatie met de reportagefotografie.
60 • • • • • • • • •
Compositie en reportagefotografie Relatie fotograaf en onderwerp (engagement en visie) Verlichting Camerastandpunt Beeldformaat Negatiefformaat Scherpstelling (algemeen, selectief ...) Omgeving Kleurencombinaties Grijswaarden
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
24
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 61
kan een vormelijk en/of inhoudelijk verband leggen en een logische evolutie creëren tussen beelden van een fotoreportage.
61 • • • • • • • •
Evolutie tussen reportagebeelden Vormelijke aspecten Inhoudelijke aspecten Verhaal Visie Relatie met de opdrachtgever Sfeer Illustratief (ondersteunend, op zichzelf staand) Keuze van het opnamemoment
62
kan de basisprincipes en wetmatigheden van compositie in de reportagefotografie toepassen in eigen werk.
62 •
Zie inhouden 60 en 61 Toepassing
63
kent de camera- en opnametechnieken in functie van de reportagefotografie en kan een opname realiseren.
63 • • • • • •
Camera- en opnametechnieken Reportagemateriaal Reportagematerieel Camera/negatiefformaat Camerakeuze Objectiefkeuze Filmkeuze
64
kent de belichtings- en verlichtingstechnieken in functie van de reportagefotografie.
64 • • • • • • • • • •
Licht Verlichtingsinstallatie en toebehoren Lichtmeting Natuurlijk licht, kunstlicht, flitslicht Manueel en automatisch Gericht en diffuus Hard tot zacht Storende factoren Lichtmeting (handmeter, flitsmeter, richtgetal ...) Contrastbeheersing Filters
65
kan de camera- en opnametechnieken bij reportagefotografie toepassen.
65 •
Zie inhouden 63 Doelgericht en correct gebruik
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
25
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 66
kan de belichtings- en verlichtingstechnieken bij reportagefotografie toepassen.
66 • • •
Zie inhouden 64 Toepassen van soorten verlichting Belichten i.f.v. reportagegenre Lichtbronnen
67
kan de camera- en opnametechnieken bij reportagefotografie toepassen.
67
Specifieke presentatietechnieken
68
kan experimenteel werken binnen het domein van de reportagefotografie. (u)
68 • • • •
Experimenteren (u) Technieken Materiaal Materieel Materie
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
26
Module B3 – aanvulling zwart/wit- en kleurenfotografie TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules B = 240 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 69
kent het afdrukmateriaal en -materieel voor zwart/wit- en kleurenontwikkeling en -afdruk.
70
kan een verfijnde zwart/wit-afdruk maken op verschillende formaten.
69 • • • • 70 • • • • •
71
kan een verfijnde kleurafdruk maken op verschillende formaten.
71
Afdrukmateriaal en -materieel Manuele ontwikkeling en afdruk Machinale ontwikkeling en afdruk Chemicaliën Fotopapieren Afdrukken zwart/wit Herhaling en uitbreiding praktijk module a3 Papieren: barietpapier, RC-papier ... Contraststuring Vergrotingstechniek Nabehandeling Kleurnegatief op zwart/wit-papier
• • • • • •
Afdrukken in kleur Herhaling en uitbreiding praktijk module a4 Kleurencorrecties Zwart/wit-negatief afdrukken op kleurpapier Papierkeuze Kleurvervreemding Positief en negatief afdrukken Meest gangbare afdrukprocédés
72
kan fotografiek toepassen in opdrachten.
72 • • • • • •
Fotografiek Vervreemdingstechnieken Grafiek en fotografie Inkleuren Omkleuren Verharden Diverse manipulaties
73
kan foto’s en negatieven bewaren.
73 • •
Bewaring Archiveringsdoeleinden Tentoonstellingdoeleinden
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
27
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 74
kan fotografisch werk op een aangepaste en esthetisch verantwoorde manier presenteren, in de brede zin van het woord.
74 • • • • • • •
Presentatietechnieken Passe-partout Album, kaartjes ... Portfolio Opbouw tentoonstelling Collage Digitaal (multimedia, presentatiesoftware, cd-rom ...) Totaalopmaak (combinaties beeld, tekst ...)
75
kan experimenteren met presentatiemateriaal en -materieel en met diverse materies.
75
Experiment en onderzoek
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
28
Module C1 – object- en materiefotografie TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules C = 240 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 76
kent de verschillende genres in de object- en materiefotografie.
77
kan de object- en materiefotografie situeren in zijn maatschappelijke, socio-culturele en historische context.
78
76 • • • • 77 • • •
Genres Stilleven Product Creatief Reproductie Situering Relatie beeldende kunst en fotografie Evoluties in de fotografie Tendensen
kent de basisprincipes van compositie in relatie met de object- en materiefotografie.
78 • • • • • • • •
Compositie en object- en interieurfotografie Relatie fotograaf en onderwerp Verlichting Camerastandpunt Beeld en negatiefformaat Scherpstelling (algemeen, selectief ...) Omgeving Kleurencombinaties Grijswaarden
79
kan een vormelijk en/of inhoudelijk verband leggen tussen opdracht, onderwerp, beeld. (u)
79 • • • • •
Verband opdracht, beeld en onderwerp (u) Vormelijke aspecten Inhoudelijke aspecten Relatie met de opdrachtgever Visie Ondersteunend, op zichzelf staand
80
kan de basisprincipes en wetmatigheden van compositie in de object- 80 en materiefotografie toepassen in eigen werk.
Zie inhouden 78
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
29
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 81
kent de camera- en opnametechnieken in functie van de object- en materiefotografie.
82
kent de belichtings- en verlichtingstechnieken in functie van de object- en materiefotografie.
81 • • • • • • • • • 82 • • • • • •
Camera- en opnametechnieken Camerakeuze (technische camera ...) Objectiefkeuze Studiomateriaal Studiomaterieel Camera en negatiefformaat Camerastandpunten Scherpstelling (algemeen, selectief ...) Beeldformaat Filmkeuze Licht Verlichtingsbronnen en toebehoren Lichtmeting, flitsmeettechniek Verlichtingstechnieken (textuur en structuur in materiaal weergeven, gladde en glanzende voorwerpen, reproductie ...) Contrastbeheersing Lichtopstelling in functie van de morfologie van de materie Filters
83
kan de camera- en opnametechnieken bij object- en materiefotografie toepassen.
83 •
Zie inhouden 81 Toepassing
84
kan de belichtings- en verlichtingstechnieken bij object- en materiefotografie toepassen.
84 •
Zie inhouden 82 Toepassing
85
kan een studio inrichten en indelen.
85 • • •
Studio Vorm Opbouw Inrichting en indeling
86
kan een decor opbouwen in functie van een te fotograferen onderwerp.
86 • • • • •
Decor Ontwerp Opbouw Materialen Achtergrond Accessoires
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
30
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 87
kan een materie- of objectfoto op professionele en esthetisch verantwoorde wijze presenteren.
87
Specifieke presentatietechnieken
88
heeft inzicht in de object- en materiefotografie en ontwikkelt een eigen visie en stijl. (u)
88
Eigen visie en stijl (u)
89
kan experimenteel werken binnen het domein van de object- en materiefotografie. (u)
89 • • • •
Experimenteren (u) Technieken Materiaal Materieel Materie
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
31
Module C2 – architectuur- en interieurfotografie TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules C = 240 lestijden) Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
(u) = uitbreidingsdoelstelling LEERINHOUDEN
De cursist: 90
91
92
93
94
kent de verschillende genres in de architectuur- en interieurfotografie. 90 • • • • • kan de architectuur- en interieurfotografie situeren in zijn maatschap- 91 pelijke, socio-culturele en historische context. • • kent de basisprincipes van compositie in relatie met de architectuur- 92 en interieurfotografie. • • • • • • • • • • kan een vormelijk en/of inhoudelijk verband leggen tussen opdracht, 93 architectuur en beeld. (u) • • • • • kan de basisprincipes en wetmatigheden van compositie in architec- 94 tuur- en interieurfotografie toepassen in eigen werk. •
Genres Stilleven, maquette Landschap Gebouwen Binnenhuisarchitectuur Algemeen beeld tot detail Situering Evoluties in de architectuur Tendensen Compositie en architectuurfotografie Relatie fotograaf en onderwerp (engagement en visie) Verlichting Sfeer Camerastandpunt Beeldformaat Negatiefformaat Scherpstelling (algemeen, selectief ...) Omgeving Kleurencombinaties Grijswaarden Verband opdracht, beeld en object (u) Vormelijke aspecten Inhoudelijke aspecten Visie Relatie met de opdrachtgever Illustratief (ondersteunend, op zichzelf staand) Zie inhouden 93 Toepassing
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
32
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 95
kent de camera- en opnametechnieken in functie van de architectuur- 95 en interieurfotografie. • • • • • •
Camera- en opnametechnieken Camerakeuze Technische camera met zijn verstelmogelijkheden (Scheimpflug …) Objectiefkeuze en brandpuntafstanden Filmkeuze Camerastandpunt Perspectiefcorrectie en -beïnvloeding
96
kent de belichtings- en verlichtingstechnieken in functie van de architectuur- en interieurfotografie.
96 • • • • • •
Licht Verlichtingsbronnen en toebehoren Kleurentemperatuur Lichtmeting, flitsmeettechnieken, Combinatie dag- en kunstlicht Contrastbeheersing Filters
97
kan de camera- en opnametechnieken bij architectuur- en interieurfotografie toepassen.
97 •
Zie inhouden 96 Toepassing
98
kan de belichtings- en verlichtingstechnieken bij architectuur- en inte- 98 rieurfotografie toepassen en een gewenste sfeer creëren. • • • heeft inzicht in de architectuur- en interieurfotografie en ontwikkelt 99 een eigen visie en stijl. (u)
Zie inhouden 97 Toepassing Een ruimte optimaal uitlichten Sfeer oproepen
kan experimenteel werken binnen het domein van de architectuur- en 100 interieurfotografie. (u) • • • • kan een architectuur- of interieuropname professioneel en esthetisch 101 gepast presenteren.
Experimenteren (u) Technieken Materiaal Materieel Materie ...
99 100
101
Eigen visie en stijl (u)
Specifieke presentatietechnieken
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
33
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 102
kent de basisbegrippen van de sensitometrie en densitometrie.
102 • • • • •
Sensitometrie en densitometrie Schwarzschildeffect Belichtingsomvang Belichtingsspeelruimte Gevoeligheidsbepaling (ASA, DIN, ISO) Tekenen en interpreteren van een karakteristieke curve
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
34
Module C3 – digitale fotografie TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules C = 240 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 103
weet hoe een recent computerbesturingssysteem werkt.
103 • • • • • •
Besturingssysteem Terminologie Systeembeheer Extensiebeheer Probleemoplossingen Organisatie van werk Organisatie van bestanden
104
weet hoe de vaktypische hardware werkt.
104 • • • • • • •
Hardware Terminologie Computertypes (harde schijf, RAM, Mhz, systemen ...) Schermen (formaten, callibratie ...) Scanners Types digitale fototoestellen Recente opslagsystemen Diverse randapparatuur
105
kent de belangrijke menu’s en commando’s van een fotobewerkingsprogramma en kan er doelgericht mee werken.
105 • • • • • • •
In een up-to-date fotobewerkingsprogramma Diverse menubalken Commando’s Submenu’s en hun specifieke mogelijkheden Toepassingsmogelijkheden Werkvolgorde Onderlinge verbanden, overlappingen ... Terminologie
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
Decr. nr.
35
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 106
kent de gereedschappen en vensters van een actueel fotobewerkingsprogramma en kan ze doelgericht gebruiken.
107
kan een fotobewerkingsprogramma toepassen voor de bewerking, verwerking en manipulatie van beelden.
108
106 • • • • • • • • • 107
In een up-to-date fotobewerkingsprogramma Gereedschapspaletten Sub-paletten (bijv. kleurmodellen RGB, CMYK …) Vensters Gereedschappen Toepassingsmogelijkheden Werkvolgorden Onderlinge verbanden, overlappingen ... Compresseren, importeren, exporteren Terminologie Toepassing 105 en 106
kan de typisch fotografisch gerichte mogelijkheden van een fotobewerkingsprogramma inzichtelijk en doelgericht gebruiken.
108
Toepassing 105 en 106
109
weet aan welke typografische eisen een opmaak met tekst moet voldoen.
109 • • • • • •
Typografie Korpsgrootte Bladvulling Bladspiegel Lettertypen Letterbewerking Tekstblokken
110
kan een eenvoudige opmaak met tekst(en) en beeld(en) realiseren.
110
111
begrijpt dat hij op de hoogte moet blijven op technisch en op creatief niveau.
111 • • • •
Toepassing - tekst in combinatie met beeld(en) 105, 106 en 109 Technisch en creatief niveau Tentoonstellingen bezoeken Vakbeurzen bezoeken Aanleggen documentatiedossier Onderzoekende en experimenteel gerichte instelling
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
36
Module Sa1 – specialisatie: praktisch bedrijfsbeleid voor de fotograaf TV Fotografie 160 lestijden (totaal modules Sa = 320 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 112
kent de verplichtingen die hij moet vervullen teneinde een eigen zelfstandige zaak te kunnen starten.
113
kent de belangrijkste bedrijfsvormen (sociale statuten) en weet welke 113 Bedrijfsvormen de mogelijke voor- en nadelen van elk statuut zijn. • Bijberoep • Éénmanszaak • CV • BVBA • NV • Alternatieve statuten (EVBA, VOF ...) (deze lijst is noch bindend, noch limitatief) heeft inzicht in de vaste kosten en investeringen, nodig voor het op114 Kosten starten en runnen van een eigen zaak. • Vaste kosten (energie, personeel, belastingen en taksen, publiciteit, vervoer, boekhouding ...) • Investeringen (studio-inrichting, reportagemateriaal, digitale fotografie en verwerking, winkelinrichting ...) heeft noties van de verschillende soorten boekhoudingen, de voor115 Boekhouding (u) en nadelen ervan en kan de basismechanismen verklaren. (u) • Forfaitaire boekhouding • Volledige boekhouding • Indiciaire toestand • Onderdelen van de balans • Kas- en bankboeken • Inkomende en uitgaande facturen • Aangiften
114
115
112 • • • • • • • • •
Beroep van fotograaf Diploma en opleiding Vestigingsattest Bankverplichtingen Handelsregister BTW Sociale verzekering Verzekeringen Voorafbetalingen (BTW, sociale kas, belastingen ...) Andere (afhankelijk van de geldende regelgeving)
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden) Decr. nr.
37
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 116
kent de verschillende productgroepen die in de fotohandel worden aangeboden en is in staat ze aan te kopen en te verkopen.
116 • • • • • • • •
Producten Fotomateriaal en -materieel Fotofinishing en labo’s Video Telefonie en toebehoren Computermateriaal en –materieel Randproducten Diensten Actuele producten en trends
117
weet welke de belangrijkste invoerders, leveranciers en aankoopgroeperingen in de fotobranche zijn en kan er een verantwoorde keuze uit maken. (u)
117 • • • • •
Verkoopsstruct(u)ur(en) in de fotobranche (u) Leveranciers fotografie en video Finishinglabo’s Leveranciers diversen (GSM-providers, kartonnage ...) Aankoopgroeperingen Groothandelaars
118
kan een verrekening winst en lasten maken voor de basisproducten binnen de fotografie.
118 • • •
Kostenberekening en nacalculatie Toevoeging BTW BTW of winst uit een verkoopprijs halen Winstberekening vanuit de verkoopprijs en/of de aankoopprijs (in relatie met kortingen) Betalingskortingen Transportkosten Heffingen (bijv. milieu ...)
• • • 119
kent de winstmarges en de prijszetting, gangbaar in de verschillende onderdelen van de fotografie en kan ze toepassen voor beperkte praktische opdrachten (bijv. opstellen van een offerte, prijscalculatie voor filmontwikkeling en -afdruk ...).
119 • • • • •
Winstmarge Specifiek per genre (portret, reportage, architectuur, materie ...) Verkoop foto/video Fotofinishing Herstellingen Tweedehands
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden) Decr. nr.
38
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 120
verwerft inzicht in de vakgebonden marketing.
121
kent de publiciteitsvormen en kan, naar een specifieke doelgroep toe, 121 een beperkt publiciteitsplan opstellen. • • • • • • • • • • • kent de binnen het vakgebied relevante, bepalingen rond auteurs122 rechten en kan ze gebruiken.
122 123
kent de, binnen het vakgebied relevante, milieuwetgeving en kan ze gebruiken.
120 • • • • • • • •
123
Marketing Onderzoek Marktpenetratie Koopgedrag klanten Bezoeksfrequentie klanten Klantenprofiel Klantenbinding Meetbaarheid publiciteit Imago (logo, huisstijl, communicatie ...) Publiciteit Direct mailing Pers Kranten Reclamebladen Weekbladen Reclamepanelen Radio- en tv-reclame Reclame in de winkel Evenementen Soorten sponsoring Nieuwe media Auteurrechten Milieuwetgeving
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
39
Module Sa2 – specialisatie: wetenschappelijke fotografie TV Fotografie 160 lestijden (totaal modules Sa = 320 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 124
leert verschillende wetenschappelijk fotografische technieken aanwenden, zoals: microfotografie, macrofotografie op verschillende manieren, infraroodfotografie, ultravioletfotografie en speciale reproductietechnieken.
124 • • • • •
Wetenschappelijke fotografische technieken Microfotografie Macrofotografie op verschillende manieren Infraroodfotografie Ultravioletfotografie Speciale reproductietechnieken
125
kan een microscoop optimaal afstellen voor fotografie;
125 • • • • • • •
Microfotografie Belichten Methodes en optimale afstellingen Belichten Gepolariseerd licht (werking, toepassing …) Verlichtingstechnieken Metingen Bewerkingen
126 • • • • • •
Macrofotografie Methodes Belichten Verlichtingstechnieken Metingen Verlengingstechnieken Bewerkingen
kan microscopische opnamen maken met doorzichtmicroscoop, met opvallend licht, met gepolariseerd licht; kent belichtings- en verlichtingstechnieken bij microscopische opnamen; kent de beelddragers die gebruikt worden in microscopie; kent de werking van gepolariseerd licht. 126
kan macro-opnamen maken op verschillende manieren; kan de principes van lichtmeting en verlichtingstechnieken toepassen; kan verlengingsfactoren bij belichting berekenen; kan macro-opnamen maken met een digitaal opnametoestel en deze opnamen bewerken; kent de verschillende methoden om macrofotografie te doen; kent de voor- en nadelen van de verschillende methoden; kent de belichtings- en verlichtingstechnieken voor macrofotografie.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden) Decr. nr.
40
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 127
kan opnamen maken met UV licht; kan opnamen maken met IR licht; kan de geschikte films, filters en lichtbronnen gebruiken; kan opnamen maken met UV en IR met behulp van een digitaal opnametoestel, en deze bewerken;
127 • • • • •
UV en IR fotografie UV licht IR licht Beelddragers, filters en lichtbronnen Lichtmeting Veiligheidsvoorschriften
128 • • •
Infrarood films/speciale reproductietechnieken Eigenschappen Voorzorgen Aangepaste ontwikkelmethode
kent de methode om opnamen te maken met UV licht, de verlichting en de lichtmeting; kent de methode om opnamen te maken met IR licht, de verlichting en de lichtmeting; kent de films die moeten gebruikt worden bij de verschillende lichtbronnen en hun ontwikkeling; kent de voorzorgen en veiligheidsvoorschriften die moeten worden genomen bij deze opnamen. 128
kan opnamen maken met zwart/wit infrarood films, kleurendia-infrarood films, speciale films, en deze films op de juiste manieren ontwikkelen; kent de eigenschappen van de infrarood films; kent de voorzorgen bij gebruik van infrarood films; kent de eigenschappen van speciale films en hun aangepaste ontwikkelingen; kent de ontwikkelmethoden van de infrarood films.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
41
Module Sb1 – specialisatie: digitale video - opnametechnieken TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules Sb = 160 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 129
kent de basiswetten van het filmen met video; kan een videocamera en zijn toebehoren bedienen; kan perfect scherpstellen met de camera; kent de eigenschappen van een goed videostatief en videokop;
129 • • • •
Apparatuur en basisbegrippen Basisbegrippen, licht, diafragma, scherptediepte, sluitertijd Lenzen, bediening videocamera's, accu/transformator Focus, beeldversterker, zoomen, opnameknop Witbalans, camcorders, statieven, videosystemen
130 • • •
Camera-instelling Kaders Camerastandpunt/perspectief Beeldvulling
131 • •
Lenzen en camerabeweging Lenzen, brandpuntafstand, scherptediepte Zoomen, camerabewegingen, vorm en inhoud
132 • • • •
Decoupage Het maken van een decoupage, decoupageregels Cameravoering Mise-en-scène, stijl Storyboard
kent de verschillende videosystemen die gangbaar zijn. 130
kent de verschillende kaders die in film gebruikt worden; kent de betekenis van de verschillende kaders; begrijpt het verband tussen camerastandpunt en perspectief.
131
kan de werking en de functie van lenzen verklaren; weet hoe de scherptediepte afhankelijk is van de instelling van het objectief; kent de functie van zoomen binnen een shot; kent de typische camerabewegingen; weet wanneer welke camerabeweging moet toegepast worden.
132
weet wanneer meerdere camera's noodzakelijk zijn; kent het begrip decoupage en de verschillende decoupageregels; kan een storyboard opstellen wetend wanneer meerdere camera's noodzakelijk zijn; kent het begrip decoupage en de verschillende decoupageregels; kan een storyboard opstellen.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden) Decr. nr.
42
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 133
kent de functies van geluid en muziek; kent de apparatuur voor het maken van een goede geluidsopname; kent de noodzaak van geluidscontinuïteit; kan een geluidsmontage realiseren.
134
kent de functies van het licht in de film; kent de eigenschappen van het licht; kent de lichtapparatuur; kan een professionele lichtopbouw realiseren.
135
weet hoe een scenario gemaakt wordt; kan een klein scenario uitwerken.
133 • • • • •
Geluid Functies van geluid en muziek Dynamiek, soorten geluid, geluid opnemen Microfoons, hengel Geluidscontinuïteit, opname, geluid achteraf Geluidsmontage en –afwerking
134 • •
Licht Functies van licht, lichtkleur en witbalans, soorten licht: hard of zacht Regels, lichtopbouw, lampen
Duiding: • • • • •
Lichtbron (intensiteit, straal, verspreiding, richting, kleur …) Natuurlijke belichting Driepuntsbelichting (Key, fill en backlight) Spotlights, kickers, eylights Licht en duisternis
135 • •
Scenario Wat is een scenario?, scènes, lay-out Structuur speelfilm, hoofdplot en subplot
136
kent de basisbegrippen van regie.
136 • •
Regie Op de set Acteursregie
137
kent de basisbegrippen van productie en productieleiding.
137 •
Procedure Taakverdeling, productieleider, breakdown, draaischema
138
kent de basisbegrippen van opname.
138 •
Opnameleiding Opname protocol, slates en takes, script/continuity
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden) Decr. nr.
43
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 139
kent basisbegrippen uit de taal van het bewegende beeld.
139 • • • •
Taal van het bewegende beeld Soorten shots (establishing-shot, close-up, medium-shot, long-shot, insert, mastershot, point-of-view …) Cameravoering (statics, cutaway, plans, zooms, tracking, cameraovergangen …) Compositie (gulden snede, regel van derden …) Andere
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
44
Module Sb2 – specialisatie: digitale video - montagetechnieken TV Fotografie 80 lestijden (totaal modules Sb = 160 lestijden) Decr. nr.
(u) = uitbreidingsdoelstelling
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: 140
kent de principes van videomontage; kent het belang van continuïteit; kent de technieken verschoven las, time-lapses en crosscutting; kent de aandachtspunten voor het monteren van/op klank;
140 • • •
Lineaire montage Montageprincipes, verschoven las, time-lapses, crosscutting Monteren van/op klank Bediening lineaire montagesets
kent de mogelijkheden van off-line/on-line monteren; kan de verschillende toestellen van een lineaire montageset bedienen. 141
kan de videotijd, framegrootte en resolutie meten; kan de verschillende vormen van videocompressie; kan een storyboard ontwikkelen en clips bijsnijden; kan de tijdlijn aanpassen met in- en uitpunten; kan een project exporteren;
141 • • • •
kan speciale effecten toevoegen;
kan aanvullende montagetechnieken toepassen;
• •
kan recente montagetechnieken hanteren;
•
kan audio en video synchroniseren;
kan video- en audioclips loskoppelen en synchroniseren; kan de snelheid wijzigen; kan tekst invoeren en tekstkenmerken wijzigen; kan een titel over een project heen leggen en titels monteren; kan een gesplitst scherm maken en transparantie toepassen; kan functies voor vervaging en beweging gebruiken; kan instellingen voor zoom, rotatie, vertraging en vervorming aan-
Non lineaire montage Digitale videomontage, videocompressie: vormen en toepassingen Basisbewerkingen: clips importeren en bijsnijden, overgangen toevoegen Geluid toevoegen Aanvullende montagetechnieken, recente montagetechnieken Titels aanmaken, superimposing: clips transparant maken Beweging toevoegen, video- en geluidseffecten toepassen en wijzigen in de tijd Duplicaatclips en virtuele clips, exporteren van films naar diverse media
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden) Decr. nr.
45
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De cursist: passen; kan effecten toepassen en instellingen wijzigen in de tijd; kan duplicaatclips maken, een naam geven en gebruiken; kan virtuele clips maken en gebruiken; kan virtuele clips omzetten in een echte clip; kan een afgewerkte film exporteren naar diverse media. 142
verkent de mogelijkheden van geluid en montage.
142 • • • • • •
Geluid en de montage Dialoog Muziek Onzichtbare commentator Hoorbaar ritme Mix Andere
143
verkent de mogelijkheden ten opzichte van de doelgerichtheid.
143 • • • • • • •
Doelgerichtheid Perceptie van totaliteit (lees- en kijkbaarheid van beeld …) Functionaliteit van montage (tijdduur, verhalende, sfeer …) Effecten en overgangen Titels en teksteffecten Kleurcorrectie Totaalbeeld Andere
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
46
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN 1
Een meer procesgerichte benadering
Bij de ontwikkeling van dit leerplan hebben we steeds voor ogen gehouden wat we willen bereiken met de cursisten. Nog al te vaak wordt er gedacht en gehandeld vanuit sterk afgelijnde vakken en is er geen sprake van een geïntegreerde visie, waarbij verschillende leerinhouden met elkaar betrokken worden. De leerplandoelstellingen zijn zodanig geformuleerd dat zij de leraar in staat moeten stellen een gunstige leeromgeving te creëren, waarin plaats is voor een gevarieerd en gedifferentieerd aanbod aan werkvormen. Het is uiteindelijk de bedoeling dat de cursist op een actieve en constructieve wijze participeert aan het leerproces. Vanuit diverse invalshoeken dient de cursist een globaal pakket aangereikt te krijgen, zodat transfer naar andere domeinen bevorderd wordt. Samenwerking met andere leraren is meer dan wenselijk. Met deze opvattingen als uitgangspunt van het didactisch handelen, dringt zich een verschuiving op van een meer product- naar een meer procesgerichte benadering. Het procesmodel legt de nadruk op (half)open doelstellingen i.p.v. gesloten doelstellingen die enkel kennis en reproductie nastreven en kenmerkend zijn voor de productbenadering. De aandacht gaat niet alleen naar de resultaten van de cursisten, maar bovendien worden de processen die ze doorlopen, geëvalueerd, waardoor cursisten makkelijker een hoger ontwikkelingsniveau bereiken. Binnen de procesbenadering zet de leraar de cursisten aan tot zelfsturing en actieve participatie. Op gebied van evaluatie staat niet de kwantiteit maar wel de kwaliteit van het leren centraal. Uiteraard moeten minimaal de doelstellingen in het leerplan bereikt worden. We laten echter in dit leerplan de ruimte aan leraren om via een persoonlijke invulling de doelstellingen te realiseren. Het leerproces is dan het resultaat van een wederzijds evenwaardig respect in de verhouding tussen leraar en cursist. Uit het voorgaande blijkt evenwel dat we vanuit een voorkeur voor een emancipatorische en cursist gerichte invalshoek de balans iets meer naar de proceskant doen ombuigen. Toch mag de leraar niet besluiten dat de productcomponent verwaarloosd mag worden, want deze vormt complementair aan de procesgerichte visie een perspectief op onderwijs dat het mogelijk maakt om een krachtige leeromgeving te creëren op maat van de cursist.
2
Doelstellinggerichtheid en uitzetten van leerlijnen
• De leraar moet er wel op toezien dat alle leerplandoelstellingen gerealiseerd of nagestreefd worden. De geformuleerde leerinhouden zijn bouwstenen van de beeldtaal waarvan gebruik wordt gemaakt om de leerplandoelstellingen van het vak te realiseren. De taxonomie, die het gedragsniveau bepaalt, zal daarom worden gericht naar de graad, de onderwijsvorm en de optie in functie van het doel dat men voor ogen heeft.
• De leerlijn De leerlijn (longitudinale planning van leerstof - op de lengte betrekking hebbend) is een volgorde van leermomenten voor een vak of vakonderdeel op basis van uitgangspunten/visie en afspraken. Bij het maken van een leerlijn moeten vooraf uitspraken gedaan worden over vakinhoud (alles wat je door het vak wilt aanleren of ontwikkelen). Duidelijk moet zijn of vakinhoud in een bepaalde leerlijn volledig of beperkt aan de orde komt. Een vak kan best opgesplitst worden in verschillende leerlijnen. Bij dit vak kan dit eventueel gebeuren rond ‘de kapstokken’ of vakcomponenten. Ook in functie van de module kunnen leerlijnen uitgezet worden. In een leerlijn zit weliswaar een volgorde van leermomenten, maar daarmee is niet gezegd dat alles van een bepaald aspect onmiddellijk door de cursisten ontwikkeld en geleerd zal worden. Alles moet niet
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
47
systematisch aan bod komen. Je kunt namelijk ook telkens een deel van hetzelfde aspect aanleren en volgende opdracht weer een deel aanbrengen.
• Planimplementatie Bij de aanvang van de module maakt de leraar een oordeelkundige keuze van de leerinhouden waarmee hij de doelstellingen wil realiseren (bij voorkeur na overleg met de vakgroep) en stelt een (vordering)plan op waarin hij de leerstof op een evenwichtige wijze verdeelt over het beschikbare aantal lestijden.
Het is belangrijk dat alle leerplandoelstellingen aangegeven en gerealiseerd worden. Het (vorderings)plan is een persoonlijk werkdocument dat geregeld dient bijgewerkt en aangepast te worden aan de reële toestand voor het vak. Regelmatig gaat de leerkracht na of alle geplande inhouden binnen de voorziene tijd gerealiseerd worden. Geactualiseerde kopieën worden op school bewaard. Het kan nuttig zijn om na elke lessenreeks commentaar bij het (vorderings)plan te voegen, om daar het volgend schooljaar rekening mee te houden.
• Een (vordering)plan (werkdocument) omvat zeker: - schooljaar, centrum; - onderwijsvorm, graad, studierichting, module; - aantal lestijden per week of contacturen; - leerplannummer; - leerlijnen (best gerubriceerd) met verwijzing naar de punten van het leerplan; - vakoverschrijdende verwijzingen; - tijdspreiding m.b.t. leerdoelen, inhouden en/of verwervingsniveaus; - aanstipmogelijkheid voor de vordering; - opmerkingen en aanpassingen (o.a. vervangingen, afwezigheden, extra initiatieven binnen en buiten het centrum …).
3
De geïntegreerde, criteriagerichte en onderzoekende aanpak
3.1
Geïntegreerd werken
• De leerplandoelstellingen en de leerinhouden omvatten verschillende vakcomponenten waarbij verschillende leerlijnen of ‘kapstokken’ kunnen uitgezet worden. Sommige leraren zouden ervoor kunnen opteren om de vakcomponenten los van elkaar te behandelen en uit te diepen. Dit is op zich niet verkeerd, maar niet aan te raden. Daarenboven behoort de wijze waarop de leerplandoelstellingen worden bereikt tot de pedagogische vrijheid en verantwoordelijkheid van het centrum en de leraar. Wel willen we erop wijzen dat dit niet de visie is van waaruit het leerplan is ontwikkeld. Er wordt geopteerd om leerlijnen uit te zetten waarin verschillende leerinhouden geïntegreerd aan bod komen. Cursisten zullen zo tot fundamenteler leren komen wanneer de werkelijkheid niet kunstmatig opgesplitst wordt in verschillende vakjes. Het zal ook realistischer zijn wanneer ze in een ruime context worden ingebed.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
48
• Theoretische sessies worden ingelast naargelang de behoeften van de cursisten en bij voorkeur inspelend op de actualiteit en specifieke, optiegebonden inhouden. Bezoeken bij kunstenaars, aan tentoonstellingen en aan bedrijven zijn een nuttige aanvulling van de theoretische en praktische lessen. • De lesgever tracht van zijn les een afgerond geheel te maken, opgebouwd rond lesfases (herhalen, sensibiliseren, probleemstelling, aanbreng van nieuwe kennis, evaluatie ...). Hij verliest daarbij nooit uit het oog dat het leer- en/of productieproces, eerder dan het product zelf, centraal staat. 3.2
Criteriagericht formuleren van opdrachten
• De leerplandoelstellingen en leerinhouden zijn het uitgangspunt van de opdrachten. Deze zijn geformuleerd in een concreet observeerbaar gedrag. Hier bedenken cursisten zelf alternatieven en geeft de leerkracht criteria. Hij omschrijft bijvoorbeeld de eisen ten aanzien van de uit te voeren leeractiviteit. Hij zegt bijvoorbeeld waaraan de taak moet voldoen. Cursisten werken een en ander uit en geven aan waarom ze denken dat ze aan de gestelde criteria voldoen. De criteriagerichte opdracht in relatie tot de doelstellingen zijn ook te linken aan de evaluatiecriteria
Dit houdt onder meer in dat: - de opdrachten meer open worden; - er verschillende oplossingen mogelijk zijn, dus geen voorbeelden namaken; - de cursisten zelf keuzes leren maken en die verantwoorden; - de cursisten zelf leren plannen; - er feedback is op proces en product; - er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct. Zorg er voor dat de mogelijke fasen van het werkproces duidelijk herkenbaar zijn o.a.: - voorbereidende fase; - werkplanorganisatie; - denkfase en experimenteerfase; - beste oplossing kiezen; - werkplan uitstippelen; - uitdieping definitieve vorm- en kleurkeuze; - presenteren; - resultaat beoordelen (proces en product: ‘Had ik het anders kunnen aanpakken? Verbeteren of een volgende keer anders?’). • De leraar is ook coach, begeleider. De leerkracht legt gedurende de begeleiding onder meer de nadruk op de verantwoorde keuze van materiaal en materieel, een efficiënte werkorganisatie, geregelde zelfevaluatie, precisie, orde en veiligheid. Het is aangewezen de cursist geregeld (tussentijds) te evalueren op zijn opgedane kennis en gemaakte vorderingen (dit volgens vooraf vastgelegde evaluatiecriteria – zie ook onderdeel evaluatie). Bij het bepalen van een opdracht waarbij enerzijds een technisch en anderzijds een creatief en inzichtelijk doel betrokken is, kan een keuze worden gemaakt uit een samenhang van verscheidene problemen (langs inductieve of deductieve weg).
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
49
Belangrijk is dat de opdrachten een bevragend of onderzoekend karakter hebben. De leerstofafbakening is geen strak schema maar laat ruimte voor een dynamische en creatieve aanpak door de leraar.
De leerkracht zal vermijden eerdere resultaten van éénzelfde opdracht te gebruiken als toelichting, omdat hierdoor een beïnvloeding van de persoonlijke creativiteit ontstaat.
De impact van de cursist op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter. • De uitgeschreven formulering van de opdracht dient functioneel te zijn (geen nodeloos papier maar een degelijk stappenplan, goed uitgekiende documenten voor de cursisten…). Om didactische redenen zal de cursist de uitgeschreven opdracht en de daarbij horende evaluatiecriteria bewaren. Dit kan enkel het leerproces ondersteunen. 3.3
Onderzoekende aanpak
Het ontwikkelen van onderzoeksvaardigheden sluit aan bij het Pedagogisch Project van het Gemeenschapsonderwijs (PPGO), waarbij we “streven naar de totale ontwikkeling van de persoon: kennisverwerving, vaardigheidsontwikkeling, attitudevorming met bijzondere aandacht voor een kritische en creatieve ingesteldheid ten aanzien van mens, natuur en samenleving”. Het nastreven van onderzoeksvaardigheden sluit aan bij de noodzaak om lerenden efficiënt en effectief te leren omgaan met de veelheid aan informatie en creativiteit. Meer en meer is men genoodzaakt om die informatie te kunnen omzetten van beschikbare naar bruikbare kennis. Bij een creatief proces is juist het bewust (gescheiden) omgaan met infoverwerving en infoverwerking fundamenteel. Het werken aan onderzoeksvaardigheden ontwikkelt het creatief en probleemoplossend vermogen van leerlingen. De leerkracht laat cursisten de (elementaire) onderzoekstaak zelfstandig uitvoeren. Hij is beschikbaar als gesprekspartner om te overleggen over elke onderzoeksstap. Hier beslissen de cursisten. Ze verantwoorden hun beslissingen naar de leerkracht (eventueel door gebruik van de educatieve portfolio). De leraar fungeert hierbij vooral als coach en als vangnet. Deze is niet langer uitsluitend de overdrager van kennis, maar vooral de begeleider van het leerproces. Om de studielast van de cursisten en de planlast van de leraren beheersbaar te houden, zijn afspraken en samenwerking met betrekking tot een aantal aspecten onontbeerlijk. De vakgroepwerking is hiervoor het uitgesproken medium.
4
De werkmap
• De cursist legt minstens één werkmap aan.
In werkmap(pen) vindt men o.m.: - omschrijving van de opdracht(en) of thema(‘s) + uit te voeren taken; - de leerinhouden zoals aangegeven in leerplan, verklaring en beoordelingscriteria van de opdrachten; - theoretische toelichtingen, incl. verklaring van woorden en/of begrippen; - documentatie en illustraties i.v.m. de opdrachten, eventueel specifieke bibliografie; - schetsen, voorstudies, gebruikte bronnen en/of voorbeelden, een kopij van het bereikte resultaat; - de beknopte verantwoording of legitimatie van eventueel onderzoek; - cursus;
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
50
- planning en/of tijdspad. Dergelijke werkmap biedt o.m. de volgende voordelen: - cursist en leerkracht kunnen op elk ogenblik nagaan welke opdrachten werden uitgevoerd; - cursist en leerkracht kunnen steeds nagaan hoe een werk uitgaande van een opdracht is geëvolueerd; - cursist en leerkracht kunnen steeds nagaan hoe de leerwinst, de verworven vaardigheden en de doelstellingenrealisatie in al zijn stadia over de tijd werd gerealiseerd; - de cursist heeft een verklarende lijst van vaktermen en -begrippen, beschrijvingen, illustraties, technieken, materieel en materiaal; - de cursist kan tot een beter inzicht komen in eigen en andermans werk met behulp van de genoteerde analyse en besprekingen van uitgevoerde opdrachten.
De werkmap blijft best behouden gedurende de volledige opleiding. Aantekeningen dienen kort en bondig te zijn. Daar er voortdurend documenten van uiteenlopende aard aan de map worden toegevoegd, is een ringmap aan te bevelen.
Kunstboeken zijn, naast ICT en divers audiovisueel materiaal, hulpmiddelen die de realisatie van het leerplan ondersteunen.
5
Begeleiding
• Integratie in de klas Dit kun je onder meer realiseren door: - het creëren van een veilig (fysiek en emotioneel) leefklimaat; - stimuleren en aanmoedigen van elke cursist; - gelijkwaardige positieve behandeling; - alert zijn voor specifieke discriminaties. • Adaptief onderwijs (aanpassingsgerichtheid) Dit kun je onder meer realiseren door: - rekening te houden met de beginsituatie van elke cursist (dus best registreren); - uitdagende aangename opdrachten te creëren; - te differentiëren naar leerstijlen, werkvormen, doelen; - taalondersteunend te werken (o.a. instructietaal); - rekening te houden met fysieke stoornissen (bijv. kleurgestoordheid).
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
51
• Studiebegeleiding en cursistenvolgsysteem (o.a. evaluaties)
Dit kun je onder meer realiseren door: - het geven van de nodige feedback; - remediëring en opvolging; - stimuleren van het leerproces; - geïntegreerde, criteriagerichte en onderzoekende aanpak; - benutten van een registratiesysteem dat zowel evaluatiegegevens (proces- en productgericht) als andere gegevens die evident zijn voor de cursist te begeleiden en te ondersteunen in zijn leerproces, bevat. • Zorgbreedte (psychologisch, sociaal en remediërend) Men is alert en treedt correct op en signaleert discreet problemen (bijv. bijzondere noden …)
6
Varia
• De in de modules geformuleerde doelstellingen en leerinhouden kunnen elkaar gedeeltelijk overlappen en zijn niet altijd strikt te scheiden! De professionele en pedagogisch-didactische inzichten van de leerkracht bepalen de effectieve omzetting naar lesdoelstellingen en praktische opdrachten waarvan de moeilijkheidsgraad gaandeweg verhoogt. De modulaire structuur moet gerespecteerd worden. • Specifieke info (o.a. met betrekking tot het vak, visie …) is steeds terug te vinden op de webpagina’s van de Pedagogische Begeleidingsdienst van het Gemeenschapsonderwijs. Gelieve deze regelmatig te raadplegen, zeker met betrekking tot geactualiseerde informatie (www.rago.be). • Administratieve documenten Naast wettelijke richtlijnen beslist het centrum zelf aanvullend over gebruik en archivering van documenten. Voor de meest actuele wettelijke richtlijnen kan men zich steeds wenden naar http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/ . Bij betwistingen over beoordelingen of sanctionering kan de lesgever steeds een beroep doen op de administratieve documenten. Gecorrigeerde en besproken werken, remediëring en opvolging, de werkmap, examenkopijen, examenvragen en correctiemodel bieden in dergelijk geval een extra steun. • Vakgroepwerking Vermits naast het realiseren van specifieke doelstellingen van het vak, regelmatig linken gelegd worden naar de gevolgde specialiteit (o.a. via inhoud van opdrachten ...), is het noodzakelijk dat de leerkracht regelmatig deelneemt aan een vakgroepwerking binnen de optie in kwestie. Enkel communicatie met vakspecialisten (binnen en buiten de optie/school) kan voldoende inzicht in de betreffende specialiteit verschaffen. Vakgroepwerking zal bijdragen tot een zinvolle invulling van de opdrachten. Tip: het is wenselijk de vakgroepwerking op een frequente basis verloopt. Hanteer eventueel hierbij het SMART-principe [Specifiek (beperkt en concreet) / Meetbaar (duidelijk) /Aanvaardbaar / Realistisch / Tijd uitvoerbaar in een bepaalde tijd].
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN1 Elk middel of materiaal dat tot “beeldvorming” leidt, is bruikbaar. Volgende opsomming is dus niet limitatief. - lokaal met mogelijkheid tot verduisteren - technische camera met drie objectieven - middenformaat fototoestel met drie objectieven - kleinbeeld reflexcamera met drie objectieven - digitaal fototoestel - flitsinstallatie - handflitser - lichtmeter - spotmeter - statief - achtergrondpapier - lichtbak - ontwikkeltanks - vergroters - timers - korrelzoekers - instelramen - baden - maatbekers - opbergflessen - filmklemmen - thermometers - doorloopmachine - passe-partoutsnijder - opkleefpers - filters - droogmachine - snijmachine - diaprojector - werktafels - computerconfiguratie (met voldoende werkgeheugen en min. 17 inch monitor) - scanner - externe opslagmogelijkheid (Jaz-drive, CD-schrijver ...) 1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: - Codex - ARAB - AREI - Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;
-
de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
52
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden) -
kleurenprinter modem software voor beeldbewerking en -presentatie
Bij specialisaties dient men te beschikken over: -
de UV en IR fotografische producten (wet.fotografie)
-
vidiocamera’s en aangepaste lenzen (anoloog en digitaal)
-
geluidsaparatuur
-
montageaparatuur (lineair en non lineair)
53
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
54
EVALUATIE Principes Evaluatie is een onontbeerlijk element van het leer- en vormingsproces. De eind- en leerplandoelstellingen zijn het uitgangspunt voor de evaluatie. De evaluatie geschiedt op basis van de vigerende regelgeving. Doel Het moet cursisten in staat stellen een duidelijk inzicht te verwerven in de vordering van hun specifieke kennis en vaardigheden en in de ontwikkeling van hun gedragspatronen. Het is meer dan een selectiemiddel, het heeft ook een diagnosticerende, een begeleidende en een remediërende functie. De eisen van een kwalitatieve evaluatie Gezien het einddoel van een leerproces het levenslang en levensbreed leren is, moeten een aantal belangrijke componenten in acht genomen worden: -
het verwerven van zelfkennis via reflectie over het eigen leerproces;
-
het leren gebruiken van leerstrategieën;
-
verantwoordelijkheid leren nemen voor elke leeractiviteit en de beoordeling ervan;
-
cursisten laten leren uit nieuwsgierigheid.
Validiteit in functie van kenmerken van een goede evaluatie -
Inhoudsvaliditeit of doelstellingenrepresentativiteit: een goede evaluatie weerspiegelt de totale leerinhoud.
-
Begripsvaliditeit: worden de beoogde kenmerken of vaardigheden door de leerling bereikt? Kies de juiste vaardigheid in functie naar wat je wenst te beoordelen. Bijv. praktische vaardigheden test men niet met een schriftelijke toets.
-
Voorspelbaarheid (predictieve validiteit): kan een evaluatiemethode een andere variabele voorspellen?
-
Levensechtheid: de opdracht wordt als betekenisvol en waardevol ervaren.
Betrouwbaarheid in functie van kenmerken van een goede evaluatie -
Objectiviteit: krijgt elke cursist de zelfde kansen?
-
Doorzichtigheid: duidelijkheid omtrent de vooropgestelde doelstellingen. Hoe en wat controleren!
-
Normering: evaluatiestandaarden (zowel procesmatig als productmatig). Welke prestatie leidt tot een uitmuntende score? Is er duidelijkheid over de evaluatiestandaarden?
-
Billijkheid: realiteitszin.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
55
De eisen van de juridische beginselen: -
het zorgvuldigheidsbeginsel (technisch nauwkeurig, correct, objectief gelijkberechtend …); de redelijkheid (aanvaardbare moeilijkheidsgraad van de evaluatie, relativiteit van de beoordeling); de gelijke behandeling in die zin dat alle cursisten gelijke kansen krijgen en dat elke individuele beslissing gemotiveerd wordt door het examen/studiereglement; het inzagerecht (dwingend recht voor de cursist); de motiveringsplicht (absolute verplichting bij de eindbeoordeling); het recht op verdediging.
De cursist-gerichte functie Naast de aandacht voor de kwaliteit en zorg voor juridische beginselen van de evaluatie moet elke leraar zich ook telkens weer bezinnen over de beoogde functies van de evaluatie. Deze beoogde functies zijn: - begeleiden van het leerproces (diagnose, bijsturing, remediëring, zelfreflectie …); - beoordeling van de leerprestatie (registreren, reflecteren, interpreteren, besluiten …); - achterhalen van de leerwinst; - eindbeslissing (delibererende klassenraad (slagen/niet-slagen, oriënteren, adviseren …). Concreet Bij de aanvang van elke module moeten de cursisten op de hoogte gebracht worden over de manier van evalueren. Dit wordt weergegeven in het examen/studiereglement waarvan de cursist kennis heeft genomen. Via evaluatie bepaalt de leraar, al dan niet in samenspraak met de cursist, in welke mate de concreet gestelde doelen bereikt zijn of de cursist hanteert een zelfevaluatie. Een positieve evaluatie gaat uit van hetgeen de cursist heeft bijgeleerd (leerwinst), niet van de tekorten. De evaluatie bestaat erin het werkproces van de cursist te toetsen aan de opdracht en omgekeerd. Voor permanente en objectieve evaluatie is het aangewezen te kunnen steunen op concrete evaluatiegegevens. Evaluatiecriteria worden bij voorkeur opgesteld door de vakwerkgroep in samenspraak met de directie. Procesevaluatie kan best gebeuren aan de hand van het verloop van de praktijkopdrachten. Observatie van het affectieve gedrag van de leerling kan aanleiding geven tot aanpassing van een evaluatiecijfer. Theoretische leerinhouden (bijv. technologie) kunnen worden geëvalueerd via schriftelijke proeven. Korte opdrachten en vragen die peilen naar inzicht krijgen daarbij de voorkeur. Indien de bevraging mondeling gebeurt, zal van de bevraging en de evaluatiewijze een degelijke registratie gebeuren. Deze registratie zal tevens bewaard worden samen met andere evaluatiegegevens conform de fungerende regelgeving. Voor praktijkopdrachten kan het examen vervangen worden door een beoordeling van een opdracht die in een duidelijk afgebakende periode (examenperiode bijv.) gerealiseerd wordt. Dit dient te gebeuren conform het reglement van de school. Bij elke evaluatie houdt de leerkracht niet alleen rekening met de technische uitvoering maar ook met de voorafgaande werkfasen en met de inbreng van persoonlijke creativiteit. De ideevorming, de onderzoeks- en uitvoeringsfasen gedurende de realisatie van die opdrachten (het proces) zijn daarbij minstens even belangrijk als het gepresenteerde werk (het product). De examenpunten zijn wenselijk een samenstelling, volgens minimum vier parameters, waarbij geen enkele parameter meer dan 50 % van het maximumtotaal bedraagt. De cijfers van deze parameters blijven natrekbaar. De evaluatiemomenten worden per centrum bepaald.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
56
Beoordelen Het toekennen van een waardering aan een geleverde prestatie. Deze waardering kan uitgedrukt worden in een cijfer of in een verbale kwalificatie. Deze beoordeling zal steeds vertrekken vanuit de basisdoelstellingen. De uitbreidingsdoelstellingen en uitbreidingsleerinhouden (worden aangeduid met een U) mogen niet de cesuur van de evaluatie beïnvloeden. Correctievoorschrift Is een lijst met richtlijnen voor de beoordelaar(s). Bij schriftelijke toetsing bestaat het correctievoorschrift uit: een antwoordmodel1 (bij open vragen); een correctiesleutel (bij meerkeuzevragen); een scoringsvoorschrift (met bijhorende cesuur2); een beoordelaarinstrument (middel om het geheel te registreren). Bij mondelinge of praktijktoets is er in plaats van een antwoordmodel of correctiesleutel een beoordelingsschema opgenomen.
1
2
= Het antwoordmodel is een opsomming van goede, soms van minder goede en foute antwoorden bij open vragen, bedoeld als richtlijn voor de beoordelaar. Het antwoordmodel is een onderdeel van het correctievoorschrift. = De cesuur is de grens tussen de hoogste toetsscore waaraan een onvoldoende, en de laagste toetsscore waaraan een voldoende wordt toegekend.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
57
BIBLIOGRAFIE BARTLETT’S, LARRY & TARRANT, Jon, Basisboek Zwartwit Fotografie, ISBN 90 802 0717 9. DAVAL,Jean-Luc, La photographie. Histoire d’un Art, ISBN 26 050 0016 8. ELSEVIER Focus, Sensitometrie, ISBN 90 100 1302 2. ELSEVIER Focus, Foto- en Filmencyclopedie, ISBN 97 101 9916 9. FOTO-ART,
Pro-lighting Produktfotografie Food Fotografie Interieur Fotografie Speciale effecten Studio-Portretfotografie Huwelijksfotografie
FREEMAN, Michael, Complete handboek fotografie, ISBN 90 213 2036 3. MARCHESI, Jost, J., Principes van de fototechniek, ISBN 90 100 4685 0. MARCHESI, Jost, J., Principes van de fototechniek II, ISBN 90 722 1406 4. MARCHESI, Jost, J., Principes van de fototechniek III, ISBN 90 722 1410 2. Museum voor fotografie, Een wereld in beeld. Museum voor fotografie, Fotografie vroeger en nu. ONTWERPGIDS, Digitale fotografie. De Adobe Photoshop, ISBN 90 678 9589 5. Praktische pocket encyclopedie, Creatief fotograferen, Lannoo, 1993. SLOOTWEG, René, Zonesysteem, ISBN 90 722 1412 9. SWINNEN, Joahn, M., De paradox van de fotografie, ISBN 90 524 0136 5. TASCHEN, La photographie du 20e siècle, ISBN 38 228 8754 4
BOM, M., CALLENS, H. en VAN DEN BRANDEN, W., Werken met audiovisuele middelen, BRT, 1984. VAN DEN BRANDEN, W., Audiovisuele media: praktijkboek, Moderne Instructiemethoden, 1983. BRTN, Werken met audiovisuele middelen - leerboek, Instructieve Omroep BRTN. LINKENS, A., Creatief met audio-apparatuur, 1988. MEULENBERG, M., Begeleiden van audiovisuele producties, Alphen a/d Rijn, Samson Bedrijfsinformatie 1994. ELLERMAN, H., 380 Internet Tips & Trucs, Uitg. Pim Oets, 1995. HERRELIES, J.M., Het complete multimediaboek, Sybex, 1994. HASKIN, D., Beginnen met multimedia, Schoonhoven, Academic Service, 1995. RAGGETT, D., LAM, J., ALEXANDER, I., HTML 3 Electronic Publishing on the World Wide Web, Addison Wesley Longman, 1996. WINSTON, P.H., On to Java, Addison Wesley Longman, 1995.
OSP – TSO3 – studiegebied: fotografie modulair – opleiding: fotografie (960 lestijden)
58
Technieken: grafimedia FREDERIKS, HANS; HERTOGS, Robert;
DTP in de praktijk
Addison Wesley,
Hét complete standaardwerk voor de Grafimedia-industrie
Pearson Education Benelux 2003,336 p.
Bronnenboek voor grafisch ontwerpen
Academic Service,
Webdesign van concept tot realisatie
Academic Service,
BENTVELSEN, YSOLDE
Windows wijzer 7 Tekenen op pc
Ten Hagen & Stam, Den Haag 2001, 78 p.
ISBN 90-440-0215-5
FREEMAN, MICHAEL
Digitale fotografie en beeldbewerking
Libero AB Kerkdriel 2002, 224 p.
ISBN 90-5764-220-4
GASKELL, ED
Digitale video en beeldbewerking
Libero AB Kerkdriel 2004, 192 p.
ISBN 90-57464 395 2
LACEY, JOËL
Digitaal beeldbewerken Libero AB Kerkdriel 2002, 224 p. Addison Wesley, Het oog is bepalend
KENTIE, PETER; RIS, JAN NUMAN, JOHN
VAN DEN ELZEN, HEDWYG
ISBN 90-678-9629-2
ISBN 90 395 2114 X
Shoonhoven 2003 ISBN 90 395 2137 9
Shoonhoven 2003
Technieken: digitaal
VAN KEMPEN, ROB
(digitale fotografie en beeldbewerking voor gevorderden)
ISBN 90-5764-221-2 ISBN 90-430-0731-5
Pearson Education Benelux 2003,312 p.
Creatief denken: BYTTEBIER, IGOR
Creativiteit HOE?ZO!
Lannoo, Tielt 2002, 280 p.
ISBN 90 209 5017-7
FRAYLING, C. & H.;
Het Kunst Pakket
De Brink, Ploegsma
ISBN 90 216 7071 2
VAN DER MEER, R. GELB, J. MICHAEL
Amsterdam 1992 Denken als Leonardo da Vinci
De Kern, Baarn
HOVING, THOMAS
Kunst voor Dummies
Pearson Education, Amsterdam 2000, 422 p.
ISBN 90 430 0167 8
MOLLY W, JOSS
Creatief Ontwerpen
Academic Service,
ISBN 90 395 1370 8
Kwaliteit in presentaties
Shoonhoven 2000
Creatief Ontwerpen
Academic Service,
Kwaliteit in druk
Shoonhoven 2000
PARKER, ROGER C.
• www.rago.be
ISBN 90 325 0684 6
1999
ISBN 90 395 1369 4
