8 november 2011
RLLL-RLLL-ADV-002bijl19
Volwassenenonderwijs MECHANICA-ELEKTRICITEIT
Modulaire opleiding Installateur Fotovoltaïsche Systemen BO ME 402 (Ontwerp)
Bijlage bij het Vlor-advies - Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs Mechanica-Elektriciteit Installateur Fotovoltaïsche Systemen Versie {1.0} Ontwerp Pagina 1 van 10
8 november 2011
Inhoud 1
Opleiding .......................................................................................................................................... 3 1.1 Relatie opleiding – referentiekader ............................................................................................... 3 1.2 Inhoud ........................................................................................................................................... 3 1.3 Certificering ................................................................................................................................... 3 1.4 Niveau ........................................................................................................................................... 4 1.5 Duur .............................................................................................................................................. 4 1.6 Plaats van de opleiding binnen het studiegebied ......................................................................... 4 1.7 Modules ........................................................................................................................................ 5 1.8 Leertraject (aangepast) ................................................................................................................ 5 1.9 Sleutelvaardigheden ..................................................................................................................... 5 2 Basiscompetenties van de opleiding ................................................................................................ 7 2.1 Veiligheid, welzijn en milieu .......................................................................................................... 7 2.2 Plannen en organiseren van het eigen werk ................................................................................ 7 2.3 Technische competenties installeren van PV-systemen .............................................................. 7 3 Modules ............................................................................................................................................ 8 3.1 Module Fotovoltaïsche techniek 2 (M ME 434) ............................................................................ 8 3.1.1 Situering ............................................................................................................................... 8 3.1.2 Instapvereisten .................................................................................................................... 8 3.1.3 Studieduur ........................................................................................................................... 8 3.1.4 Basiscompetenties............................................................................................................... 8 3.2 Module Aansluittechnieken stand alone systemen (M ME 435) .................................................. 9 3.2.1 Situering ............................................................................................................................... 9 3.2.2 Instapvereisten .................................................................................................................... 9 3.2.3 Studieduur ........................................................................................................................... 9 3.2.4 Basiscompetenties............................................................................................................... 9 3.3 Module Aansluittechnieken netgekoppelde systemen(M ME 436) ............................................ 10 3.3.1 Situering ............................................................................................................................. 10 3.3.2 Instapvereisten .................................................................................................................. 10 3.3.3 Studieduur ......................................................................................................................... 10 3.3.4 Basiscompetenties............................................................................................................. 10
Bijlage bij het Vlor-advies - Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs Mechanica-Elektriciteit Installateur Fotovoltaïsche Systemen Versie {1.0} Ontwerp Pagina 2 van 10
8 november 2011
1 Opleiding 1.1
Relatie opleiding – referentiekader
De beroepsopleiding Installateur Fotovoltaïsche Systemen hoort thuis in het studiegebied MECHANICA-ELEKTRICITEIT. Van de opleiding Installateur Fotovoltaïsche Systemen is er geen beroepscompetentieprofielprofiel gemaakt. De basis voor het ontwikkelen van dit opleidingsprofiel is de bijlage IV van de RICHTLIJN 2009/28/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 23 april 2009 ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen en houdende wijziging en intrekking van Richtlijn 2001/77/EG en Richtlijn 2003/30/EG. Dit opleidingsprofiel werd opgesteld in samenwerking met Vormelek en BelPV, de Belgische federatie van PV-bedrijven. Het opleidingsprofiel werd gevalideerd door beide organisaties. We kunnen stellen dat het hier om een persoon gaat die zich bezighoudt met het installeren van fotovoltaïsche systemen in nieuwbouw, op bestaande woningen of op afgelegen plaatsen. Om deze opleiding aan te vatten zijn er naast de decretaal vastgelegde instapvoorwaarden nog een aantal specifieke instapvoorwaarden. De cursist zal moeten kunnen aantonen dat hij de competenties verworven heeft van de opleidingen: 1. Plaatser Fotovoltaïsche Systemen 2. Residentieel elektrotechnisch installateur OF Industrieel elektrotechnisch installateur Het behalen van het certificaat ‘Installateur Fotovoltaïsche Systemen’ binnen het volwassenenonderwijs betekent echter niet dat men automatisch een certificering (kwaliteitscertificering) krijgt zoals deze binnen de sector gangbaar is. Voor het behalen van een kwaliteitscertificering binnen de sector dienen er een aantal specifieke criteria vervuld te zijn.
1.2
Inhoud
In de opleiding Installateur Fotovoltaïsche Systemen worden technieken aangeleerd voor het installeren van fotovoltaïsche systemen. De opleiding bouwt verder op de kennis en de vaardigheden die de cursisten aangeleerd kregen in hun voortraject (Plaatser Fotovoltaïsche Systemen en Residentieel elektrotechnisch installateur OF Industrieel elektrotechnisch installateur). In de modules installateur zal de cursist verder bouwend op deze voorkennis leren schema’s lezen, materieel en materiaal verzamelen, voorbereidende installatiewerken uitvoeren, op hoogte werken, onderdelen plaatsen en aansluiten, waterdichte installatie kunnen uitvoeren, de goede werking controleren en eenvoudige fouten herstellen. De opleiding Installateur Fotovoltaïsche Systemen bestaat uit 3 modules Fotovoltaïsche techniek 2 Aansluittechnieken stand alone systemen Aansluittechnieken netgekoppelde systemen In de basiscompetenties van deze opleiding wordt ‘fotovoltaïsch’ afgekort als PV.
1.3
Certificering
Na het beëindigen van deze opleiding behaalt de cursist het certificaat van ‘Installateur Fotovoltaïsche Systemen’. Het certificaat van deze opleiding (inclusief voortraject Residentieel elektrotechnisch installateur of Industrieel elektrotechnisch installateur) leidt in combinatie met het certificaat Aanvullende Algemene Vorming tot het diploma secundair onderwijs.
Bijlage bij het Vlor-advies - Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs Mechanica-Elektriciteit Installateur Fotovoltaïsche Systemen Versie {1.0} Ontwerp Pagina 3 van 10
8 november 2011
1.4
Niveau
Alle modules worden ingedeeld als niveau secundair onderwijs.
1.5
Duur
De opleiding Installateur Fotovoltaïsche Systemen omvat een totaal van 100 lt. Het voortraject om deze opleiding aan te vatten omvat in totaal 680 of 880 lestijden, afhankelijk van het voortraject: Residentieel elektrotechnisch installateur of Industrieel elektrotechnisch installateur. De totale duur van de opleiding inclusief voortraject omvat 780 of 980 lestijden.
1.6
Plaats van de opleiding binnen het studiegebied
Nr.
Opleidingen
Code
Lestijden
1 2 3 4 5 6 7 8
Residentieel Elektrotechnisch Installateur Industrieel Elektrotechnisch Installateur Hersteller Bruingoed Hersteller Witgoed Bordenbouwer Onderhoudselektricien Installateur Domotica Installatie en Onderhoud van Alarmsystemen PLC Technieker Technieker Aandrijfsystemen Computeroperator Netwerktechnicus Vliegtuigtechnicus Avionica en Elektriciteit Puntlasser Hoeklasser Plaatlasser Buislasser Gassmeltlasser BMBE-lasser MIG/MAG-Lasser TIG-lasser Lasser Monteerder BMBE Lasser Monteerder MIG/MAG Lasser Monteerder TIG Lasser Monteerder Buisfitter Staal Buisfitter Kunststof Onderhoudsmecanicien Operator Verspaning Plaatbewerker Draaier Frezer Monteur Productieoperator Verspaning Frezer Kotteraar Slijper Erodeerder Matrijzenmaker Plaatser Monteur Fotovoltaïsche Systemen
BO ME 001 BO ME 002 BO ME 003 BO ME 004 BO ME 007 BO ME 008 BO ME 009 BO ME 010
520 720 320 480 240 940 640 640
BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 BSO2 TSO3 BSO3 BSO3
BO ME 011 BO ME 012 BO ME 015 BO ME 016 BO ME 017
580 640 580 880 1520
TSO3 TSO3 TSO3 TSO3 TSO3
BO ME 201 BO ME 203 BO ME 204 BO ME 205 BO ME 206 BO ME 207 BO ME 208 BO ME 209 BO ME 210 BO ME 211 BO ME 212 BO ME 213 BO ME 214 BO ME 215 BO ME 301 BO ME 302 BO ME 305 BO ME 306 BO ME 307 BO ME 308 BO ME 309 BO ME 310 BO ME 311 BO ME 312 BO ME 401
280 600 1200 1800 320 720 600 480 580 580 520 880 560 560 960 280 280 480 240 800 520 440 520 800 160 180
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38
Niveau
BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 TSO3 BSO2 BSO3 BSO3 BSO3 TSO3 BSO3 BSO3 BSO3 BSO3 SO
Referentiekader X X
Reglemente ring
X X
X X X X X X X
EU-richtlijn: 2009/28/EG
Bijlage bij het Vlor-advies - Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs Mechanica-Elektriciteit Installateur Fotovoltaïsche Systemen Versie {1.0} Ontwerp Pagina 4 van 10
8 november 2011
EU-richtlijn: 2009/28/EG EU-richtlijn: 2009/28/EG
39
Installateur fotovoltaïsche systemen
BO ME 402
100
SO
40
BO ME 403
340 240
SO
BO ME 404
560
SO
Sectoraal BCP ACTA
SO
VDAB Cobrafiche
43
Servicetechnicus fotovoltaïsche systemen Onderhoudstechnicus industriële installaties Uitbreidingsmodule ATEX, werken in explosiegevaarlijke omgevingen Uitvoerend CAD-tekenaar Mechanische constructies Uitbreidingsmodule CAD-piping Uitbreidingsmodule CAD-HVAC Uitvoerend CAD-tekenaar Elektriciteit
SO
44
Uitvoerend CAD-tekenaar HVAC
BO ME 407
400
SO
45
Uitvoerend CAD-tekenaar Piping
BO ME 408
400
SO
VDAB Cobrafiche VDAB Cobrafiche VDAB Cobrafiche
41
42
1.7
BO ME 405
BO ME 406
680 640 80 80 580
Modules
Naam Fotovoltaïsche techniek 2 Aansluittechnieken stand alone systemen Aansluittechnieken netgekoppelde systemen
1.8
60
Code M ME 434 M ME 435 M ME 436
Lestijden 40 20 20 40 40
Leertraject (aangepast)
20
Fotovoltaïsche Techniek 2
Aansluittechnieken stand alone systemen
40
Installateur Fotovoltaïsche Systemen 100 LT
40 Aansluittechnieken netgekoppelde systemen
1.9 Code SV02
Sleutelvaardigheden Sleutelvaardigheid ACCURATESSE
Verklaring Erop gericht zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig te voltooien.
Bijlage bij het Vlor-advies - Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs Mechanica-Elektriciteit Installateur Fotovoltaïsche Systemen Versie {1.0} Ontwerp Pagina 5 van 10
8 november 2011
SV10
SV16 SV17
SV22 SV30
SV31
SV32 SV34
SV35
EEN WERKPLAN KUNNEN MAKEN
In staat zijn om op systematische wijze te beslissen welke stappen men bij de uitvoering van een taak zal zetten. KUNNEN OMGAAN MET In staat zijn om informatie te verzamelen, te verwerken INFORMATIE en te verstrekken. KWALITEITSBEWUSTZIJN In staat zijn om in te schatten aan welke vereisten een product of dienst moet voldoen en in staat zijn om aan die vereisten tegemoet te komen. PLANMATIG DENKEN In staat zijn op methodische wijze over een opgave of probleem te redeneren. VEILIGHEIDS- EN In staat zijn om actief en proactief in te staan voor de MILIEUBEWUSTZIJN veiligheid en om situaties te voorkomen die mens en milieu kunnen schaden. VERANTWOORDELIJKHEIDSZIN Aandacht hebben voor de consequenties van een taak en beslissingen nemen op basis van mogelijke consequenties ervan. ZELFSTANDIGHEID In staat zijn om zelfstandig zonder hulp of toezicht gedurende lange tijd aan een taak te werken. ZIN VOOR INITIATIEF In staat zijn om problemen en taken aan te pakken zonder dat het gevraagd wordt of de omstandigheden ertoe dwingen. ZIN VOOR SAMENWERKING In staat zijn om gemeenschappelijk aan eenzelfde taak te werken.
Bijlage bij het Vlor-advies - Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs Mechanica-Elektriciteit Installateur Fotovoltaïsche Systemen Versie {1.0} Ontwerp Pagina 6 van 10
8 november 2011
2 Basiscompetenties van de opleiding 2.1
Veiligheid, welzijn en milieu
Code ME 402 BC 001 ME 402 BC 002 ME 402 BC 003 ME 402 BC 004 ME 402 BC 005 ME 402 BC 006 ME 402 BC 007 ME 402 BC 008 ME 402 BC 009
2.2
Plannen en organiseren van het eigen werk
Code ME 402 BC 010 ME 402 BC 011 ME 402 BC 012 ME 402 BC 013
2.3
Basiscompetenties De cursist kan instructies in verband met veiligheid, gezondheid, hygiëne, milieu, welzijn en kwaliteit uitvoeren. veiligheidsnormen en reglementering naleven gevaarlijke stoffen identificeren gevaren van elektrische energie onderkennen verantwoord met elektrische energie omgaan verantwoord met PV-componenten omgaan veilig werken aan PV-systemen. veilig stellingen en ladders gebruiken veilig werken op hoogte uitvoeren
Basiscompetenties De cursist kan eigen werk organiseren en controleren op basis van een werkopdracht, in overleg, het eigen werk plannen. een werkvolgorde opvolgen. de werkplek tijdens en na het werk opruimen
Technische competenties installeren van PV-systemen
Code ME 402 BC 014 ME 402 BC 015 ME 402 BC 016 ME 402 BC 017 ME 402 BC 018 ME 402 BC 019 ME 402 BC 020 ME 402 BC 021 ME 402 BC 022 ME 402 BC 023 ME 402 BC 024 ME 402 BC 025 ME 402 BC 026 ME 402 BC 027 ME 402 BC 028 ME 402 BC 029 ME 402 BC 030 ME 402 BC 031 ME 402 BC 032 ME 402 BC 033
Basiscompetenties De cursist kan met meettoestellen elektrische grootheden interpreteren met meettoestellen spanning meten courante gegevens en opschriften van zonnestroom onderkennen een werkstuk/onderdeel visueel controleren verschillende soorten bekabeling selecteren eenvoudige bedradingschema’s lezen. technische informatie raadplegen spanningsloos fouten in een PV-systeem opsporen. onder spanning fouten in een eenvoudig PV-systeem opsporen onder spanning fouten in een eenvoudig PV-systeem verhelpen elektrische verbindingen realiseren. de verschillende soorten bekabeling toepassen. eenvoudige bedradingschema’s gebruiken. technische informatie verwerken. schema’s voor elektrische keuring van een PV-systeem tekenen een kilowattuurmeter (kWh) aansluiten het onderscheid tussen labels en keurmerken identificeren. de inhoud van specifieke wetgeving begrijpen verschillende componenten nodig voor een PV-systeem identificeren technische informatie op componenten interpreteren
Bijlage bij het Vlor-advies - Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs Mechanica-Elektriciteit Installateur Fotovoltaïsche Systemen Versie {1.0} Ontwerp Pagina 7 van 10
8 november 2011
3 Modules 3.1
Module Fotovoltaïsche techniek 2 (M ME 434)
3.1.1
Situering
In deze module leert de cursist de juiste bekabeling selecteren in functie van het PV-systeem, de verschillende componenten van een PV-systeem aansluiten en eenvoudige metingen zoals weerstand en spanning uitvoeren. Daarnaast leert de cursist een installatie te controleren en een eenvoudige foutenanalyse uit te voeren. Specifieke wetgeving m.b.t. PV-systemen komt eveneens aan bod in deze module.
3.1.2
Instapvereisten
De cursist dient verplicht de basiscompetenties te bezitten van de modules van de opleidingen Plaatser Fotovoltaïsche Systemen en Residentieel elektrotechnisch installateur OF Industrieel elektrotechnisch installateur.
3.1.3
Studieduur
40 20 lt
3.1.4
Basiscompetenties
Module Fotovoltaïsche techniek 2 De cursist kan veiligheidsnormen en reglementering naleven gevaarlijke stoffen identificeren gevaren van elektrische energie onderkennen verantwoord met elektrische energie omgaan verantwoord met PV-componenten omgaan veilig stellingen en ladders gebruiken veilig werken op hoogte uitvoeren met meettoestellen elektrische grootheden interpreteren courante gegevens en opschriften van zonnestroom onderkennen. spanningsloos fouten in een PV-systeem opsporen. technische informatie op componenten interpreteren. verschillende soorten bekabeling selecteren. het onderscheid tussen labels en keurmerken identificeren. de inhoud van specifieke wetgeving begrijpen eenvoudige bedradingschema’s lezen. technische informatie raadplegen verschillende componenten nodig voor een PV-systeem identificeren
Code ME 402 BC 002 ME 402 BC 003 ME 402 BC 004 ME 402 BC 005 ME 402 BC 006 ME 402 BC 008 ME 402 BC 009 ME 402 BC 014 ME 402 BC 016 ME 402 BC 021 ME 402 BC 033 ME 402 BC 018 ME 402 BC 030 ME 402 BC 031 ME 402 BC 019 ME 402 BC 020 ME 402 BC 032
Bijlage bij het Vlor-advies - Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs Mechanica-Elektriciteit Installateur Fotovoltaïsche Systemen Versie {1.0} Ontwerp Pagina 8 van 10
8 november 2011
3.2
Module Aansluittechnieken stand alone systemen (M ME 435)
3.2.1
Situering
In deze module leert men een PV-systeem voor transport en stand alone aansluiten.
3.2.2
Instapvereisten
De cursist dient verplicht de basiscompetenties te bezitten van de modules Fotovoltaïsche techniek 2
3.2.3
Studieduur
20 40 lt
3.2.4
Basiscompetenties
Module Aansluittechnieken stand alone systemen De cursist kan instructies in verband met veiligheid, gezondheid, hygiëne, milieu, welzijn en kwaliteit uitvoeren. gevaarlijke stoffen identificeren gevaren van elektrische energie onderkennen verantwoord met elektrische energie omgaan verantwoord met PV-componenten omgaan veilig werken aan PV-systemen. veilig stellingen en ladders gebruiken veilig werken op hoogte uitvoeren eigen werk organiseren en controleren op basis van een werkopdracht, in overleg, het eigen werk plannen. een werkvolgorde opvolgen. de werkplek tijdens en na het werk opruimen een werkstuk/onderdeel visueel controleren courante gegevens en opschriften van zonnestroom onderkennen. met meettoestellen spanning meten spanningsloos fouten in een PV-systeem opsporen. onder spanning fouten in een eenvoudig PV-systeem opsporen onder spanning fouten in een eenvoudig PV-systeem verhelpen elektrische verbindingen realiseren. de verschillende soorten bekabeling toepassen. eenvoudige bedradingschema’s gebruiken. technische informatie verwerken. schema’s voor elektrische keuring van een PV-systeem tekenen
Code ME 402 BC 001 ME 402 BC 003 ME 402 BC 004 ME 402 BC 005 ME 402 BC 006 ME 402 BC 007 ME 402 BC 008 ME 402 BC 009 ME 402 BC 010 ME 402 BC 011 ME 402 BC 012 ME 402 BC 013 ME 402 BC 017 ME 402 BC 016 ME 402 BC 015 ME 402 BC 021 ME 402 BC 022 ME 402 BC 023 ME 402 BC 024 ME 402 BC 025 ME 402 BC 026 ME 402 BC 027 ME 402 BC 028
Bijlage bij het Vlor-advies - Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs Mechanica-Elektriciteit Installateur Fotovoltaïsche Systemen Versie {1.0} Ontwerp Pagina 9 van 10
8 november 2011
3.3 3.3.1
Module Aansluittechnieken netgekoppelde systemen(M ME 436) Situering
In deze module leert men een netgekoppeld PV-systeem aansluiten met en zonder batterij back-up.
3.3.2
Instapvereisten
De cursist dient verplicht de basiscompetenties te bezitten van de modules Fotovoltaïsche techniek 2
3.3.3
Studieduur
40 lt
3.3.4
Basiscompetenties
Module Aansluittechnieken netgekoppelde systemen De cursist kan instructies in verband met veiligheid, gezondheid, hygiëne, milieu, welzijn en kwaliteit uitvoeren. gevaarlijke stoffen identificeren gevaren van elektrische energie onderkennen verantwoord met elektrische energie omgaan verantwoord met PV-componenten omgaan veilig werken aan PV-systemen. veilig stellingen en ladders gebruiken veilig werken op hoogte uitvoeren eigen werk organiseren en controleren op basis van een werkopdracht, in overleg, het eigen werk plannen. een werkvolgorde opvolgen. de werkplek tijdens en na het werk opruimen een werkstuk/onderdeel visueel controleren courante gegevens en opschriften van zonnestroom onderkennen. met meettoestellen spanning meten spanningsloos fouten in een PV-systeem opsporen. onder spanning fouten in een eenvoudig PV-systeem opsporen onder spanning fouten in een eenvoudig PV-systeem verhelpen elektrische verbindingen realiseren. de verschillende soorten bekabeling toepassen. eenvoudige bedradingschema’s gebruiken. technische informatie verwerken. schema’s voor elektrische keuring van een PV-systeem tekenen een kilowattuurmeter (kWh) aansluiten
Code ME 402 BC 001 ME 402 BC 003 ME 402 BC 004 ME 402 BC 005 ME 402 BC 006 ME 402 BC 007 ME 402 BC 008 ME 402 BC 009 ME 402 BC 010 ME 402 BC 011 ME 402 BC 012 ME 402 BC 013 ME 402 BC 017 ME 402 BC 016 ME 402 BC 015 ME 402 BC 021 ME 402 BC 022 ME 402 BC 023 ME 402 BC 024 ME 402 BC 025 ME 402 BC 026 ME 402 BC 027 ME 402 BC 028 ME 402 BC 029
Bijlage bij het Vlor-advies - Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs Mechanica-Elektriciteit Installateur Fotovoltaïsche Systemen Versie {1.0} Ontwerp Pagina 10 van 10