we Here
Kinderen in West dikker dan in Kralingen? Hoe kan Elif stoppen met snoepen?
NIEUWSBRIEF nummer 9 | 2006
Voeding & beweging
Generation R: Vetmeting bij jonge kinderen Alle Generation R kinderen gratis zwemmen! Waarom we geen spruitjes lusten… Stichting Bevordering van Volkskracht geeft 450 duizend euro Ministerie VWS steunt Generation R
Van een deelnemer Emine Dağ doet met haar dochtertje Elif mee aan Generation R. Elif is drie jaar en snoept graag. Nu vindt het consultatiebureau dat ze te zwaar is… Lees verder
Van een medewerker Lenie van Rossem (24) is de nieuwste aanwinst van Generation R. Ze onderzoekt onder andere of kinderen in bepaalde buurten dikker zijn dan in anderen delen van de stad. Lees verder
Medewerkster Lies de Waard doet deelnemertje Koen een beweegmeter om. Het apparaatje meet hoeveel Koen beweegt en met welke intensiteit. De Generation R kinderen die deelnemen aan het focus-onderzoek (zo’n 1200) krijgen allemaal zo’n beweegmeter mee naar huis en de ouders vullen een extra vragenlijst in over tv kijken, sporten en buitenspelen. Generation R wil op deze manier onderzoeken hoeveel een kind moet bewegen voor een gezond gewicht.
ek van het . Generation R is een onderzo ei, ontwikkeling en gezondheid gro r naa en omstreken. ek am erzo terd ond Rot het D R, GG Generation in samenwerk ing met de uis enh ziek Here we R is een uitgave van der Kin hia Sop versiteit Rotterdam en het Erasmus MC, de Erasmus Uni
Mijn kind snoept teveel!
Donaties voor Generation R
Emine Dağ doet met haar dochtertje Elif mee aan Generation R. Elif is drie jaar en een echte snoepkont. Ze weet de la met lekkers met haar ogen dicht te vinden. Ze eet elke dag snoep en koek en als ze de chocolade te pakken krijgt is ze verkocht.
Generation R heeft 450 duizend euro gekregen van drie Rotterdamse fondsen: De Stichting Bevordering van Volkskracht, de Van Leeuwen Lignac Stichting en Stichting Neyenburg. Onderzoek naar 5 jarigen Het geld is bestemd voor een nieuwe onderzoeksfase van Generation R: de kinderen van 5 jaar. Generation R gaat alle deelnemertjes rond de leeftijd van 5 jaar uitnodigen voor een bezoek aan het onderzoekscentrum in het Sophia Kinderziekenhuis. De kinderen doen allerlei tests en spelletjes, er worden echo’s gemaakt en er wordt lichaamsmateriaal zoals neusvocht afgenomen. Door alle kinderen te zien kan Generation R nog beter onderzoek doen naar de groei, ontwikkeling en gezondheid van de kinderen. Het minsterie van VWS had al eerder 3,4 miljoen euro toegezegd voor dit project.
Elif is een snoeperd!
Nieuwe huisstijl
Nu vindt het consultatiebureau dat ze te zwaar is. Dat vindt Emine niet leuk, ze is bang dat Elif later op school gepest gaat worden omdat ze dikker is dan de rest. Diëtiste Emine ziet ook wel dat haar dochter flink is en ze weet ook best wel dat door het snoepen komt, maar ze vindt het moeilijk om het snoepgedrag te veranderen. Het consultatiebureau heeft afgesproken
Kinderen in West
dat Elif bij het volgende bezoek minder moet wegen. Anders worden ze doorverwezen naar een diëtiste. Emine probeert nu minder snoep te geven. Dat is vooral lastig wanneer Elif moe thuis komt uit het dagverblijf. Dan maar een stukje komkommer….. Of het gaat lukken? Emine denkt dat ze niet kan voorkomen dat haar dochter af en toe toch iets te pakken krijgt.
dikker dan in Kralingen?
Lenie van Rossem studeerde Voeding en Gezondheid aan de Wageningen Universiteit en is sinds september 2006 werkzaam bij Generation R. Zij doet onderzoek naar de relatie tussen de buurt waar kinderen wonen en overgewicht. Een onveilige buurt of druk verkeer door de wijk kunnen er voor zorgen dat kinderen heel weinig buiten spelen en daardoor te weinig bewegen. Om een goed beeld te krijgen van de buurten zal Lenie gebruik maken van gegevens van TNO. Deze gegevens geven o.a inzicht in de aanwezigheid van speeltuinen, parken en de verkeersdrukte in een buurt.
Generation R heeft een nieuwe huisstijl! Vanaf 1 oktober is ons logo blauw en is al het drukwerk aangepast. De vertrouwde ‘R’ blijft natuurlijk.
Spelen in de buurt
De invloed van borst of fles op vetverdeling De ouders van pasgeborene staan voor de keuze. Geef ik mijn kind de borst of de fles? Ook voor de onderzoekster Susanne Holzhauer is dat een belangrijke vraag. Ze doet onderzoek naar de invloed van borst- of flesvoeding op de vethuishouding van het kind. Vet rond de organen Voedingsstoffen die het lichaam binnenkomen kunnen zich op verschillende plekken opslaan. In de optimale situatie vormt het vet een gelijkmatige laagje onder de huid. Zodat we het niet koud krijgen. Maar in minder gunstige gevallen slaat het vet zich op rond de organen zoals de lever. Dit laatste kan bij volwassenen gezondheidsproblemen veroorzaken zoals hart- en vaatziekten, een hoge bloeddruk en diabetes type 2 (zie kader). Bij kinderen is nooit onderzoek gedaan naar de vetverdeling in het lichaam en risicofactoren voor de gezondheid.
Vetmeting bij Jari
Vet onder de huid Susanne kijkt bij zo’n 900 Generation R kinderen rond de leeftijd van 14 en 24 maanden naar de opslag van vet in hun lichaam. Het ene deel heeft flesvoeding gekregen, het andere deel heeft de eerste maanden borstvoeding gekregen. De meting wordt uitgevoerd met een echo apparaat. Het blijkt dat de jonge kinderen in het eerste levensjaar veel vet onder de huid opslaan. Op de leeftijd van 2 jaar is al meer vet rond de lever te zien.
Wist U dat...
…32% van de Generation R moeders die borstvoeding geeft, dat na 6 maanden nog steeds doet. 20% stopt na 4 maanden 13% stopt tussen 3 en 4 maanden 13% stopt tussen 2 en 3 maanden 11% stopt tussen 1 en 2 maanden 11% stopt in de 1e maand
13% 13% 11% 11%
20%
32%
Wat is
diabetes
Diabetes is de medische term voor suikerziekte. Er zijn twee vormen van diabetes.
“Bij jonge kinderen zijn deze metingen nooit gedaan dus is nog niet bekend of veel vet rond de lever ook een hoger risico op diabetes op latere leeftijd betekent. We weten ook nog niet welke invloed borstvoeding op de vetverdeling heeft. We denken dat de echo een goede methode is om dit te onderzoeken”, aldus Susanne. Goede methode Als blijkt dat dit een goede methode is om vet te meten, is het heel interessant om op latere leeftijd van het kind weer te kijken naar de vetverdeling in het lichaam en naar de rol van voedsel daarin. Op deze manier kunnen eventuele risicofactoren voor gezondheidsproblemen op latere leeftijd beter in kaart gebracht worden.
Diabetes type 1 is de klassieke vorm. De suikerspiegel is verstoord en het lichaam maakt te weinig insuline aan. Insuline is een hormoon dat suiker (ofwel glucose) omzet tot brandstof voor het lichaam of het tijdelijk ergens opslaat. Mensen met diabetes type 1 (volwassenen maar ook kinderen) krijgen kunstmatig insuline toegediend via een spuitje. Diabetes type 2 is een vorm van suikerziekte in opmars. Men noemt het vaak ouderdomssuiker maar diabetes type 2 komt steeds vaker voor bij kinderen met overgewicht. Er is geen sprake van absoluut insuline tekort maar het lichaam reageert er niet voldoende op. Er is dus eigenlijk meer insuline nodig dan bij een gezond persoon. Voor dit type diabetes is naast beweging een aangepast dieet van belang: voldoende koolhydraten, (ca. 50-55%) niet te veel eiwitten (10-15%) en niet te veel vet (30%).
Vier moeders over: wat hun kinderen wel en niet eten.
Eten wat de pot schaft?
Shirley, de moeder van Rayal (4 jaar) vindt dat ze best gekruid kookt in de SurinaamsHindoestaanse keuken. “De hete pepers doe ik pas later in het gerecht, daar houdt Rayal echt niet van!” De driejarige Jemayro lust werkelijk alles volgens zijn moeder Sandra. “Als we garnalen eten staat er citroen op tafel. Hij eet zonder een zuur gezicht te trekken de citroen op. Maar hij geniet ook van de garnalen”. Meestal pelt zij er een paar voor hem. Floortje van twee gaat vaak mee naar de markt. Ze is dol op groente en fruit. “Laatst kreeg ze bij een kraampje een paprika en heeft hem al lopend opgeknabbeld. Voordat ze thuis kwamen was de paprika al op” aldus Christine de moeder van Floortje. Soufian (1 jaar) krijgt soms een allergische reactie van bepaald soort eten, vertelt zijn moeder Samira. Hij krijgt dan rode vlekjes rond zijn mond. Het advies van het consultatiebureau is om goed op te letten wanneer de vlekjes ontstaan. Ze denkt dat het door het eten van pindakaas komt.
Kindvriendelijke spruitjes Tegen de tijd dat uw kind 1 jaar is gaat hij steeds meer vast voedsel eten. De potjes kunnen in het schap blijven liggen. Vanaf nu mag uw kindje met de pot mee-eten. En dat is niet altijd gemakkelijk. Bijna alle kinderen hebben zo hun voor- en afkeur voor bepaalde gerechten. Aangeboren afkeer Vaak is het makkelijk te voorspellen wat ze wel of niet lusten. Zoet vinden ze lekker, bitter vies. En dat is niet geheel onterecht, blijkt. Kinderen hebben een aangeboren afkeur voor bittere smaken. Het kind beschermt zich voor eventuele aanwezige giftige stoffen in het voedsel, die vaak bitter zijn.
Spruitjes zijn heerlijk!
Bitter is giftig Matthijs Dekker (Universitair Hoofddocent Levensmiddelentechnologie van Wageningen Universiteit) vertelt dat er in spruitjes zwavelhoudende stoffen (glucosinolaten) zitten die zorgen voor de bittere smaak. Maar ze zijn niet giftig hoor, integendeel. De glucosinolaten staan juist in de belangstelling van de wetenschap vanwege hun gezondheidsbevorderende werking aldus Dekker. Ons instinct laat ons hier dus in de steek. Onlangs is er een nieuw ras spruitjes ontwikkeld die minder bitter smaakt, ook wel de kindvriendelijke spruitjes genoemd. Weliswaar met minder van de bittere glucosinolaten, maar toch nog steeds gezond. Of we het dan ook lekker vinden blijft een kwestie van smaak.
Financiers Generation R wordt mede mogelijk gemaakt door: AON Groep Nederland BV AGS Kinderstichting Astma Fonds Epilepsie Fonds C.H.C.M. van Bommel CODA Inc. (Harvard University) De Meeuw BV Deelgemeente Kralingen Diabetesfonds
Erasmus MC Erasmus Stichting Erasmus Universiteit Rotterdam ING Bank K.F. Heinfonds Micronic BV Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport Nederlands Centrum voor Beroepsziekten
National Institute of Environmental Health Science (Harvard University) Nierstichting Nederland Nijverheidsclub Numico Research B.V. Headquarters NWO Medische Wetenschappen NWO Mozaiek Profi Lease Sint Laurens Instituut
Snijders BV Stichting Aelwijn Florisz Stichting Bevordering van Volkskracht Stichting Physico Therapeutisch Instituut Stichting Sophia Wetenschappelijk Onderzoek Stichting Willem H. Kröger Unilever Research & Development
Vereniging Trustfonds Erasmus Universiteit Rotterdam Voerman Foundation Weeshuis der Hervormden Weijers Fiatgarage Zilveren Kruis Achmea ZonMw Programma Geestkracht ZonMw Programma Preventie
Verhuizen? Generation R kortingsactie:
Geef het ons door!
Gratis zwemmen! Water is fantastisch speelgoed voor kinderen. Al vanaf heel jong kunt u samen zwemmen met uw kind. Vaak zijn er speciale uurtjes waarin het zwembad is gereserveerd voor ouders en jonge kinderen. Het water is lekker warm en er zijn geen grote druktemakers die springen en spetteren. De vereniging van Sportfondsenbaden Rotterdam biedt alle Generation R kinderen een vrijkaaartje om samen met hun ouders te gaan zwemmen. Kijk in de bijgevoegde folder.
Voor Generation R is het heel belangrijk dat we uw juiste adresgegevens hebben. Ook wanneer u niet meer in Rotterdam woont kunt u gewoon mee blijven doen. Wilt u het ons laten weten indien u van adres of telefoonnummer verandert? Telefoon: 010 408 74 05 Post: Generation R, Antwoordnummer 60574, 3060 WB Rotterdam (portovrij) Email:
[email protected]
Wist U dat...
….we met onze tong vier smaken kunnen onderscheiden: zoet, zuur, zout en bitter? De rest proeven me met onze neus. Onze neus kan zelfs meer dan 10.000 geurstoffen onderscheiden!
Winnaar fotowedstrijd: Liv Rijshouwer
haar ouders krijgen een presentje opgestuurd.
Wilt u ook mee doen aan de fotowestrijd? Stuur dan een foto van uw zoon of dochter naar ons toe. Bij voorkeur ontvangen wij een digitale foto maar een gewone foto is ook goed natuurlijk. Vermeld duidelijk uw naam en de naam van uw kind. De redactie kiest elke week een foto voor de website van Generation R. In de nieuwsbrief wordt de winnaar bekend gemaakt. Generation R Erasmus MC, kamer AE 024 Postbus 2040, 3000 CA Rotterdam
[email protected] Indien u een foto opstuurt, geeft u toestemming voor het gebruik van de foto ten behoeve van publiciteitsmateriaal voor Generation R.
Die meloen gaat er goed in Liv!
uitgaans
Tips
voor de
kinderen
Het hondje heeft honger. Kun jij het hondje naar zijn botjes brengen?
Sinterklaas komt op 26 november en 3 december op visite bij de pannenkoekenboot. De kinderen kunnen samen met Sinterklaas en de pieten smullen van de pannenkoeken. Ook is er genoeg tijd om te kleuren en te spelen in de ballenbak. En voor iedereen is er een verrassing van de Sint. Adres: Parkhaven, Rotterdam Reserveren: Telefoon 010 436 72 95 Prijs: €14,50 Tijd: van 11.00 tot 13.00 uur In veel speeltuinen in Rotterdam worden er in de wintermaanden op woensdagmiddag knutselmiddagen voor kinderen vanaf 3 jaar georganiseerd. Uw kleine kan lekker kliederen en samen met anderen de mooiste dingen maken. Speeltuinen: Terbregge, Landstraat 9 Telefoon 010 220 02 26, Ali Babba, Jagthuisstraat 20 Telefoon 010 425 32 63 Crooswijk, Schuttersweg 74 Telefoon 010 412 51 43
Vraag & Antwoord Vincent Jaddoe projectleider Generation R Ik ben verhuisd, hebben jullie contact met het consultatiebureau in mijn nieuwe woonplaats? We hebben geen contact met de consultatiebureaus buiten Rotterdam. Eén keer per jaar sturen we iedereen die niet meer in Rotterdam woont een korte vragenlijst over de gegevens die uw consultatiebureau verzamelt zoals lengte, gewicht en vaccinaties. Wij vragen u deze gegevens over te nemen uit het groeien/of vaccinatieboekje en te noteren in de vragenlijst.
Ik ben weer zwanger, kan ik weer mee doen? Helaas kunt u met dit kind niet meer meedoen aan Generation R. Sinds juli 2005 is de onderzoeksgroep van 10.000 kinderen compleet. Ik heb wel een herinneringsbrief ontvangen, maar geen vragenlijst, hoe kan dat? Bij het versturen van een grote hoeveelheid vragenlijsten gaat er helaas wel eens wat fout. Indien u geen vragenlijst heeft ontvangen wilt u dan contact opnemen via telefoonnummer 010 408 74 05. U kunt ook mailen naar
[email protected]. We zorgen ervoor dat u alsnog een vragenlijst toegestuurd krijgt.
Quotes “Dat is net een neusstofzuiger!” zegt een tweejarig jongetje tijdens het onderzoek waarbij met een wattenstaafje wat neusvocht uit zijn neus wordt gehaald. Op de vraag van de onderzoekster hoe de mevrouw die net langs is geweest eruit zag, antwoordt een jongetje van drie: “Niet!”
Contact? Generation R Erasmus MC Postbus 2040 3000 CA Rotterdam T 010 408 74 05 E
[email protected]
Here we R Redactie: Generation R (www.generationR.nl) Fotografie: Daniela Paes Leao Ontwerp: www.beelders.nl Drukwerk: Drukkerij Liebeek
