VLEUGJE AMERIKAANS Losange Magazine - najaar 2012 pagina 1

magazine Nr. 23 - NAJAAR 2012

RENAULT 4F 1962

Patent aan 't werk DACIA

Renault maait het gras

Gordijn geopend

DOSSIER

Prijs: 8,50 €

Renault 5 TS Le Car

VLEUGJE AMERIKAANS Losange Magazine - najaar 2012

pagina 1

BIENVENUE

Trouvaille Zoals velen struin ik meerdere keren per week de bekende

maar verder geen enkele aanwijzing over het type en het

internetsites af op zoek naar, tja, naar wat? Liefst onbekende

bouwjaar. Het lettertype van de merknaam duidt op royaal

zaken van Renault. Niet te definiëren dus, want het is im-

voor de Tweede Wereldoorlog, dat stond volgens mijn

mers onbekend waarnaar mijn honger uitgaat. Daarbij geldt

kennersoog meteen vast. Voor de oorlog zijn er nauwelijks

hoe ouder hoe liever. Het valt me overigens vaak op dat

vierwiel aangedreven Renaults gemaakt, dus is het aantal

met name Fransen enorme bedragen vragen voor Renobilia

voertuigen waarover dit boekje kan gaan beperkt.

waarvan ze zelf nauwelijks weten wat het voorstelt. Ook ou-

Als ik vol verwachting enige dagen later de enveloppe be-

dere, gedeukte 'klassiekers' worden aan torenhoge getallen

hoedzaam open, blijkt mijn vermoeden waar. Ik heb voor 15

gekoppeld, terwijl ze een fractie daarvan waard zijn.

euro een instructieboekje van de vierwiel aangedreven en

Zo zijn er af en toe ook toevalstreffers. Ik herinner me via

vierwiel bestuurde militaire Renault vrachtwagen in handen

Delcampe.net een folder van Renault bedrijfswagens uit

van voor de Eerste Wereldoorlog. De allereerste Renault

1913. In een prachtige, vrijwel nieuwstaat, keurig voorzien

met deze technieken. Veel tekst, geen foto's, maar wel met

van een dealerstempel uit die tijd en dat voor maar zes

prachtige uitvouwpagina's achterin met doorsneden van

tientjes. Op de Rétromobile zou zo'n kleinood een veelvoud

chassis en techniek. Kortom, dit soort toevallige vondsten

moeten kosten. Ik begin dan ook altijd te fantaseren wat

bestaat nog steeds. Een paar weken later kom ik op een

er door al die tijd heen met zo'n stuk Renault drukwerk is

andere site hetzelfde boekje tegen voor maar liefst 130 euro!

gebeurd. Waar heeft zo'n folder al die jaren gelegen dat deze

Een goede jacht toegewenst...

in zo'n perfecte conditie bijna honderd jaar na dato wordt

Tony Vos

aangeboden?

hoofdredacteur/uitgever

Datzelfde vraag ik me ook weer af bij een recente trouvaille. Op Ebay kwam ik een klein groen boekje tegen waarvan alleen de cover was afgebeeld. Onder de merknaam Renault in een klassiek lettertype staat alleen maar te lezen 'tracteur à 4 roues motrices'. Een vierwiel aangedreven trekker dus,

Losange Magazine - najaar 2012

pagina 3

INHOUD

deze keer in Losange Magazine 6 CITY RACING Gepresenteerd tijdens de Formule 1 in Monaco, maar ook in de lage landen

6

tijdens City Racing in Rotterdam present, de Alpine A110-50.

12

12 RENAULT CLIO IV Sinds 1990 hebben we inmiddels te maken met de vierde generatie Clio. Alle ins en outs van het nieuwste model.

16 RENAULT 4F 1962 Een paar maanden na de personenversie kwam de Renault 4 in bestelvariant op de markt. We maken kennis met de allereerste oplage.

22 DACIA Dacia is inmiddels niet meer weg te denken uit de Renault portefolio. Iets minder dan vijftig jaar terug ging het Roemeense avontuur van start.

30 FÊTE RENAULTOLOOG Met veel genoegen kijken bezoekers en organisatie terug op het eerste Fête Renaultoloog. Kijk met ons mee!

16

35 PATENTEN Vanaf het prille begin wist Louis Renault volop patenten op naam te zetten. Wat is een patent eigenlijk.

40 BEAU COMME... Om maximaal van een nieuw bestelwagenconcept gebruik te kunnen maken, verscheen er van de Estafette een handige pick-up.

22 pagina 4

30

44 48

48 LATIL IN BOSBOUW Door de fusie van Renault met Latil en Somua tot SAVIEM beschikt het kersverse merk onder meer over bosbouwtractoren.

53 RENAULT TN6 VAN MG Bedoeld als souvenir voor toeristen in Parijs maakte Mahé et Gutton in 1951 een vooroorlogse Renault stadsbus van blik.

56

56 HANDIG BAKKIE Een prachtige Renault Vivaquatre pick-up kruiste ons pad, een auto met een zeer oorspronkelijk sfeer op een dito locatie.

62 LOSANGE BOUTIQUE Franse Renault boeken zijn moeilijk in Nederland verkrijgbaar, daarom de Losange Boutique met een uitgebreid assortiment.

64 UITVERKOOP HEULIEZ Altijd op zoek geweest naar een bijzondere auto, een eenmalig exemplaar? Tijdens de veiling van de Heuliez collectie werd die droom werkelijkheid.

74 RENAULT LE CAR

64

Renault herlanceerde de R5 in 1977 als Le Car op de Amerikaanse markt, maar kwam ook met een speciale editie voor Europa onder dezelfde naam.

80 PUBLICITEIT We blikken ruim twintig jaar terug naar hoe Renault in 1990 de eerste gene-

74 Losange Magazine - najaar 2012

ratie Clio publicitair wereldkundig maakte.

80

De groeten uit... pag. 72

pagina 5

BRIC A BRAC

ALPINE: TERUG VAN NOOIT WEGGEWEEST

Als er één auto tijdens de jaarlijkse City Racing in Rotterdam op 26 augustus jl. de handen op elkaar kreeg, was het wel de Alpine A110-50 die eenmalig een rondje op het stadscircuit mocht 'vlammen'. De 'nieuwe' Alpine kwam overigens niet alleen.

In samenwerking met onder meer de Alpine Renault Club Nederland hoefde de kersverse A110-50 zijn rondje niet alleen te rijden. Tien historische Alpine modellen gaven acte de présence, waarmee voor het enorme publiek het merk Alpine volop in leven werd neergezet. Achter het stuur van de A110-50 Guido van der Garde, testcoureur van het Catherham F1 Team dat gebruik maakt van Renault motoren. Onderhuids is de concept gelijk aan de Mégane Trophy met zijn 3,5 liter V6 motor. Het ontwerp, dat onderleiding van de Nederlandse designchef Laurens van den Acker tot stand kwam, verwijst duidelijk naar de dit jaar precies 50 jaar oude A110

pagina 6

Berlinette. Uiteraard waren er exemplaren van dit type in Rotterdam tijdens het grootste autosportevenement van het land aanwezig. Maar ook de A310, GT-modellen en de laatste Alpine, de A610, konden rijdend worden bewonderd. Bijzonder in dit geval is de Rothmans Alpine V6 waarmee destijds Jan Lammers reed. Deze auto is recent volledig gerestaureerd en kon door het publiek worden aanschouwd.

BRIC A BRAC

ELECTRIQUE

Het programma elektrische voertuigen van Renault breidt zich gestaag uit en beperkt zich niet alleen tot de seriemodellen. Zo heeft Renault Trucks onlangs een elektrische Midlum uitgebracht en rijdt de paus ook in een Z.E. De elektrische Renault Midlum, eTruck genaamd, is nog experimenteel en wordt ingezet door Nestlé Zwitserland. De 13 tonner rijdt niet alleen volledig elektrisch, maar ook de koeling wordt helemaal elektrisch aangestuurd. Het eerste exemplaar rijdt in de regio Zürich, een tweede eTruck is inmiddels in de regio Lausanne ingezet voor de distributie van ijs. Nestlé wil met deze trucks een nieuwe fase van de distributieketen inleiden. Om de Midlums ook zo schoon mogelijk met elektriciteit te voeden heeft Nestlé op diverse gebouwen zonnepanelen neergezet waarmee jaarlijks de stroom wordt opgewekt voor wel dertig elektrische trucks, maximaal groen vervoer dus. De vrachtwagens hebben een actieradius van 140 km en halen 90 km/u als topsnelheid. Ze vervoeren maximaal drie ton aan producten.


Op 5 september jl. werd door Carlos Ghosn persoonlijk een nieuwe, elektrische Renault overhandigd aan paus Benedictus. Het gaat om een verlengde Kangoo Z.E. met een speciale carrosserie waarmee de kerkvorst vooral in de omgeving van z'n zomerverblijf in Castel Gandolfo zal worden vervoerd. Het ruim bemeten interieur biedt achterin alle luxe met bijvoorbeeld twee lederen stoelen bekend uit de Vel Satis en een groot roldak. Ondanks dat het beslist geen pausmobiel is, kan de paus wel staand naar zijn volgelingen zwaaien. Een tweede Kangoo Z.E. is in Vaticaanstad zelf afgeleverd in een blauwe lakkleur met een wit/gele band en wordt ingezet voor de politie van het mini staatje. Beide Kangoo's hebben een vergelijkbare carrosserie gebouwd door de Franse specialist Gruau.

LOSANGE DIGITAAL Altijd en overal op de hoogte van Renault, wetenswaardigheden van vroeger en nu, actueel nieuws? Meldt u zich dan aan op onze facebooksite: www.facebook.nl/losangemagazine. In de drie maanden tussen het verschijnen van de gedrukte versie van dit blad, krijgt u daar meer actuele info. Uiteraard kunt u ook zelf wetenswaardigheden over het merk op deze site kwijt. Daarnaast hoeft u Losange Magazine nooit meer te missen, waar u ook bent of naar toe gaat, dit blad reist met u mee. Op de site van Renault Nederland is het blad namelijk ook te bekijken. Ga naar www.renault.nl en in de rubriek nieuws vindt u Losange Magazine, uiteraard wel met een kleine vertraging, want de gedrukte versie gaat voor.

FREDDY TWIZY Achter een donkere 'Freddy Mercury' snor herkennen we de voormalige directeur van Renault Nederland, Thierry Sybord. Hij is alweer enige tijd directeur van Renault Engeland en was recent bij een evenement rondom het goede doel 'Freddy for one day', een liefdadigheidsinstelling waarvoor de Engelse Renault importeur een toepasselijk beletterde Twizy ter beschikking stelde. Op een speciale avond in het Londense Savoy hotel werd geld ingezameld voor onderzoek en bestrijding van HIV en AIDS ter nagedachtenis van de in 1991 gestorven Queen voorman Freddy Mercury.

pagina 7

BRIC A BRAC

GELAUWERDE R16

WEDEROM

4L

INTERNATIONAL Na een grootse viering in 2011 vanwege 50 jaar Renault 4 en een onderbreking afgelopen zomer, staat de

Tijdens het concours d'élégance rondom Paleis 't Loo wist deze prachtige Renault 16 GLS uit 1969 de eerste prijs in de categorie 'Auto van het jaar' in de wacht te slepen. Robert, Geert, Piet en Jan zijn gezamenlijk eigenaar verenigd in de stichting De Witte Olifant. De auto kreeg veel verwonderde reacties: "Hoe is het mogelijk dat dit nog bestaat, alsof hij net uit de showroom komt! Hoe komen

jullie aan deze auto?" De ruim veertig jaar oude R16 is nooit gerestaureerd en heeft slechts 5.500 km op de teller. Verwondering daardoor ook over details als het originele fabrieksplastic dat nog om de armsteun zit en startinstructiesticker op de voorruit. Ook de geur valt mensen op, hij ruikt nog fabrieksnieuw. De jury vond dit laatste aspect eveneens bijzonder.

ALPINE GT RALLY

Voor het zesde seizoen organiseert de Club Renault Sportives (CRS) ieder jaar drie Alpine Rally's waaraan gemiddeld 25 equipes deelnemen die niet allemaal noodzakelijk lid zijn van deze vereniging. Ook deelnemers van de andere Renault clubs zijn van harte welkom. Twee keer gaat het om een TT Rally (Time Trial) en eenmaal de GT (Grand Tour). De eerste wordt doorgaans in een middag gereden over een afstand van 100 kilometer, de tweede duurt de hele dag en telt de dubbele afstand. Het doel is om zo goed mogelijk de ideaaltijd te benaderen,

pagina 8

afwijkende tijden leveren strafpunten op. Na de drie rally's wordt de balans van het betreffende jaar opgemaakt en is de winnende equipe bekend. De winnaar wordt gehuldigd tijdens de feestelijke Alpine Nacht Rally die dit jaar op 15 december wordt verreden in de avond (Drenthe). Na afloop volgt een diner voor alle deelnemers. Iedere Renault liefhebber kan meedoen aan de Alpine GT Rally die door de CRS op 28 oktober wordt gehouden vanuit het Brabantse Oisterwijk. Voor meer informatie en inschrijven: www.clubrenaultsportives.nl.

equipe achter 4L International weer helemaal klaar om het spectaculaire evenement rond de meest geproduceerde Renault komend jaar weer de bekende invulling te geven. Net als voorheen zijn niet alleen de Renault 4 en alle afgeleide modellen welkom, voor iedere klassieke Renault staan de poorten van het evenemententerrein in Thenay weer gastvrij open. De data zijn deze keer 6 en 7 juli, precies twee

weken voor het grote Renault evenement op het oude Monthléry circuit. Prima dus om de vakantie in Frankrijk met een evement te beginnen en ook weer af te sluiten. Zoals we gewend zijn zal het evenement weer de nodige stands bieden met onderdelen en hebbedingen. Zijn er wedstrijden en demonstraties en staan de grote hoeveelheid uit alle windstreken afkomstige viertjes vooral centraal. De bekende website www.4linternational.com staat weer open vol informatie over de vierde editie van 4L International.

FEEST VIER JE MET 'N RENAULT

SURFING TWIZY Dat er tal van grappige conversies op basis van de Twizy zouden komen, was van te voren natuurlijk al te voorspellen. Renault Nederland kreeg van een horecaondernemer de vraag om een imperiaal op het dak te plaatsen waar een mini surfboard op moet passen. Volgens het Franse hoofdkantoor was dit onmogelijk, maar er werd een oplossing gevonden. Q-Tech, die aan Renault imperiaals en sidebars levert, nam de ontwikkeling op zich, zodat eigenaar Rob Peek van restaurant Down Under in Nieuwegein nu met een surfbord met daarop Heineken, Renault en Q-Tech rondrijdt.

IN VOLLE VAART...

...met bruidegom Arjan Wyczisk naar bruid Linda Maas om vervolgens met de zwarte Renault Vivaquatre de gang te maken naar kasteeltje Cranendonck voor de ambtelijke plechtigheid en weer terug naar Gastel voor de kerkelijke inzegening in de kapel. Op zaterdag 1 september jl. genoot het kersverse paar van de enorme ruimte achterin deze grote vooroorlogse Renault.

&

Praatje Plaatje UW FOTO IN LOSANGE!

Een Renault Frégate is geen dagelijkse kost, maar toch heeft dit sedanmodel in de jaren vijftig een behoorlijk productieaantal gehaald. Naast de vierdeurs en de break (Domaine en Manoir) hebben ook een aantal carrosseriebouwers zich met het model bezig gehouden en dat leverde in een aantal gevallen fraaie creaties op. Chapron maakte op Frégate basis zelfs een cabriolet en een coupé. Medewerker Alain le Bars stuurde deze foto toe van een Frégate Coupé van Henri Chaprpon die zeer waarschijnlijk gemaakt is tijdens de Caltex

Economy Run in 1957 in Nederland. Een vriend van Alain is de gelukkige bezitter van een van de vier nog bekende Frégate coupémodellen van Chapron en is uiteraard geïnteresseerd is alles wat dit model betreft. Het is volgens hem zelfs mogelijk dat deze Nederlands gekentekende coupé de allereerst geproduceerde is, omdat daarvan ieder verder spoor ontbreekt. Iemand die meer van deze auto weet? Alle eigenaren van een Frégate Chapron, ook al zijn er dat slechts een paar, zijn u zeer dankbaar voor informatie.

Wie gaat zoeken in de eigen fotoalbums of op de computer komt vast leuke afbeeldingen tegen waarin een Renault een belangrijke rol speelt. Voor deze pagina is de redactie altijd op zoek naar foto's met een verhaal erachter. "Feest vier je met 'n Renault", daar passen vreugdevolle momenten in en niet alleen maar bruiloften. Praatje & Plaatje kan zeer uiteenlopend worden ingevuld. Dus ga spitten, zoek die bijzondere foto op en mail deze met uw verhaal naar redactie@losange. nl. Mocht het scannen van een foto niet lukken of niet mogelijk zijn, dan kunt u deze natuurlijk ook sturen aan: Losange, Postbus 2144, 6020 AC Budel. De foto's worden meteen gescand en aan u teruggestuurd.


pagina 9

BRIC À BRAC

OTTO Door het nieuws van de Franse miniaturenfabrikant OTTO puilen de miniaturenpagina's vaak zo uit, dat er geen ruimte genoeg is. En toch willen we u de laatste nieuwkomers in het programma niet onthouden. Zeker

niet omdat de oplages beperkt zijn en nieuwe items binnen de korste keren zijn uitverkocht. Voor het najaar staan er voorlopig nog twee Renault miniaturen in 1:18 op uitkomen. Eerder bracht OTTO al een fraaie weergave van de Mégane R.26R in zijn witte gedaante. Daarvan komt er nu een tweede variant in het felgeel. Daarnaast waagt OTTO zich voor het eerst aan de Supervijf met de GT Turbo Alain Oreille, de donkerblauw gespoten sportieve variant met dito gekleurde lichtmetalen wielen. Deze auto werd vernoemd naar de rallyrijder die buiten de Franse landsgrenzen echter nauwelijks bekendheid genoot, zodat de auto ook als Blue Sport bekend staat. Daarnaast wil OTTO ook haar geluk beproeven om de veelvuldig in het klein uitgebrachte A110 op de eigen manier weer te geven. Dit keer niet in 1:12, maar in 1:18 en er is gekozen voor een knalgele 1800S Group 5. Weer het nodige om naar uit te kijken en om alvast voor te sparen, het wordt weer een druk najaar.

pagina 10

JOLY RENAULT Meestal tekent Bernard Joly Renaults uit ver vervlogen tijden, maar deze keer laat hij twee modellen zien uit een wat recentere historie. Nou ja, deze prachtige Frégate Amiral stamt al weer uit midden jaren vijftig met de tweede type grille. De eerste generatie Espace uit 1984 lijkt nog behoorlijk recent, zeker in vergelijking met de Frégate, maar deze auto groeit ook al naar de dertig jaar in leeftijd. Zo van de zijkant valt de enorme eenvoud in de lijnvoering van dit model op.

JEUGDHERINNERING Wat maakt op een kleine jongen begin jaren vijftig een grote indruk? Juist, de allereerste auto van je vader. Zo verging het ook Robert Moreau die met deze vergeelde kiek op de proppen komt. Hij weet zich nog heel goed te herinneren wanneer deze foto is gemaakt. Zijn vader zit achter het stuur en de vakantiebagage ligt stevig vastgebonden op de imperiaal op het dak. Het betreft een Juvaquatre met vierdeurs carrosserie die direct na de Tweede Wereldoorlog opnieuw in productie werd genomen en dus in 1946 of 1947 geproduceerd is. Volgens Robert's herinnering heeft zijn vader de auto omstreeks 1950 gekocht als zeg maar jong gebruikte auto. Dat niet alle reizen met de auto goed verliepen, blijkt uit het vervolg van het verhaal. Het was tijdens een vakantie dat de Juva er motorisch de brui aan gaf op het moment dat de familie op het punt stond terug te keren naar

huis. Maar daar had de Juvaquatre geen zin meer in. De vader van Robert heeft de auto ter plaatse achter gelaten en is met een andere auto inclusief gezin naar huis gereden. Daarmee eindigde de historie van deze Juvaquatre, maar Robert rijdt nog altijd Renault. Als je er eenmaal mee besmet bent...

FESTIVAL

JUISTE DATUM

RESTAUREREN Benny Hekkelman, 68 jaar en gepensioneerd timmerman, is al dertig jaar druk doende met zijn grote hobby, het restaureren Renaults. Hij heeft inmiddels vier exemplaren compleet gerestaureerd waarvan er nog drie in zijn bezit zijn. Een Monaquattre uit 1932, een 4CV uit 1952 en als project een uit een Overijsselse hooiberg getrokken 4CV Décapotable uit 1957. Het restaureren van Renaults zit hem in het bloed en is inmiddels overgeslagen in het restaureren van benzinepompen en alles wat daarbij hoort zoals een handpomp voor mengsmering en een Michelin compressor voor het oppompen van banden. Dat laatste apparaat duikelde Benny op tussen een partijtje oud ijzer achter een schuur! Voor een paar tientjes tikte hij het bijzondere apparaat op de kop en hij bracht het weer in oude luister terug. Volgens het identiteitsplaatje blijkt het bouwjaar 1928.

Tezamen met het 'BP tankstation' prijkt dit mooie historische materiaal nu achter zijn woning. Alles helemaal zelf met de hand en met overal opgescharrelde materialen in oude luister hersteld. Prachtig! Inmiddels heeft Benny ook een Kreidler (eitank) uit 1966 en een Solex uit 1964 onder handen genomen en weer rijdend gemaakt. Op naar een volgende hobby of project.

P’tit Louis...


Het Festival Renault op het historische circuit van Monthléry werd recent doorgeschoven naar juli 2013. In het vorige nummer werd vermeld dat het om 21 en 22 juli zou gaan, maar het betreft uiteraard zaterdag 20 en zondag 21 juli. Voor velen handig in de vakantie of juist niet?

RONDJE FT In1917 lanceerde Renault de FT legertank, de eerste moderne tank die nog steeds hét voorbeeld vormt voor de tanks uit deze tijd. Renault bouwde het model niet alleen, maar gaf ook licenties uit, onder meer aan Amerika, waar de Van Dorn Iron Works uit Cleveland de gelijkvormige M1917 bouwde. David Doyle heeft in zijn Walk Around serie een boek uitgegeven over de Renault FT en de M1917. Het 80 pagina tellende drukwerk staat boordevol foto's van beide types genomen in diverse militaire musea wereldwijd. De plaatjes tonen veel details, maar uitgebreid historisch materiaal ontbreekt volledig en dat maakt het boek minder interessant. Het gemakkelijkst wordt het boek gevonden op Ebay: ISBN 978-0-89747636-2.

pagina 11

NOUVEAUTE

pagina 12

ZEGT'T

RENAULT CLIO IV

MET KLEUR De eerste Renault Clio stamt uit 1990. Als opvolger van twee succesvolle generaties Renault 5 wist de nieuweling meteen vele zielen voor zich te winnen. Inmiddels zijn we 22 jaar verder en schotelt Renault ons de vierde generatie Clio voor. Meer volwassen dan ooit, maar tegelijk een nieuw model dat kleur durft te bekennen.


pagina 13

Het front van de nieuwe Renault Clio toont breed en draagt het grote logo als een diamant in het midden.

Volop kleuren zijn er beschikbaar voor zowel de buitenkant als het interieur van de nieuwe Clio. Door tal van accessoires kan de auto helemaal volgens de persoonlijke smaak worden ingericht en aangekleed.

pagina 14

De vierde generatie Clio wordt de belangrijkste nieuwe auto voor ons merk voor de komende jaren. Daarbij valt op dat de driedeurs is geschrapt. De auto staat vanaf oktober als vijfdeurs bij de dealer, maar wel in een bijna coupéachtige vorm mede dankzij de oplopende ruitlijn en de in de ruitstijlen opgenomen portiergrepen achter. In de loop van volgend jaar komt er weer een Estate.

Bij de ontwikkeling is het platform van de Clio III als basis genomen, maar alle afmetingen daarvan zijn veranderd. De langere wielbasis en grotere spoorbreedte zorgen voor meer interieurruimte. Vooral aan de voorkant heeft de Clio een enorme aanwezigheid op de weg. De brede neus doet een veel grotere auto vermoeden. Het logo staat fors en rechtop in het midden, terwijl met het front de kracht van de Dezir conceptstudie naar een model uit de serieproductie wordt vertaald. PERSONALISEREN De buitenkant is verfrissend en afhankelijk van de lak kleurrijk. De uitstraling kan nog worden versterkt door diverse stickerpakketten en kleuraccenten in de striping en grille alsmede langs de spaken van de lichtmetalen wielen. Maar kleur zet zich ook door in het interieur. Natuurlijk kan de Clio binnenkort worden gekozen met stemmig grijs en zwart, maar wie van een duidelijk afwijkende ambiance houdt, is bij Renault ook helemaal aan het juiste adres. Meer dan ooit kan de Clio-rijder zijn of haar auto personaliseren. Uiteraard verschillen

deze mogelijkheden per land, maar Renault speelt overal in op de trend dat jonge gebruikers niet meer anoniem door het verkeer willen gaan. Dat is al haast onmogelijk met de felgele of opvallend blauwe lakkleur, maar ook met de verschillende ambiances in het interieur kunnen zeer diverse accenten worden gelegd. Zo zijn er trendy, elegante en sportieve combinaties te maken. Voor de Franse markt worden deze zes concepten aangeduid met de termen Iconic, Savage, French, Dots, Elegant en uiteraard Sport. In de bekledingsstoffen komt dat onder meer tot uitdrukking, want de Clio kan worden besteld met rode, blauwe of donkerbruine accenten, waarmee de sfeer aan de binnenkant sterk wordt bepaald. Overigens zullen de uitrustingsniveaus bekende namen behouden als Expression en Dynamique. Bovendien kunnen losse elementen van de genoemde 'ambiances' ook los worden gekocht. Om de uitgebreide mogelijkheden aan de toekom-

stige eigenaren goed te laten zien, heeft Renault een driedimensionale configurator ontwikkeld, die de keuze van de uitgebreide mogelijkheden in beeld brengt en daarmee gemakkelijker maakt. Een ander opvallend element zit op de middenconsole, een 7 inch grote display, het zogenaamde R-Link. Dat is een volledig nieuw systeem dat de communicatie tussen diverse onderdelen regelt. Denk aan het audiosysteem, externe muziekdragers, de mobiele telefoon en ook het TomTom navigatiesysteem. Renault stelt dat RLink niet blijft voorbehouden aan de meest complete uitvoeringen, maar dat het een populaire voorziening in het nieuwe model gaat worden. Via

de R-Link Store kunnen verschillende applicaties worden gedownload en zullen de mogelijkheden van het systeem in de toekomst verder worden uitgebreid. TomTom Live maakt een connectie

met de buitenwereld mogelijk en dat geldt ook voor Coyote, het systeem dat melding maakt van snelheidscontroles. Vreemd eigenlijk, omdat zo'n voorziening in Frankrijk inmiddels verboden is. MOTOREN Motorisch is er het nodige nieuws te melden, nieuws dat ook in andere modellen een rol gaat spelen. De 1.5 dCi is de meest geproduceerde motor van Renault en verschijnt in de Clio in meerdere

vermogensvarianten uiteraard met het Energy label. Dat levert een ultralage CO2-uitstoot op van 83 g/km waarmee de auto in Nederland nog jaren in aanmerking blijft komen voor diverse subsidies en vrijstellingen. De 1.2 TCe turbomotor wordt in eerste instantie de meest krachtige benzinekrachtbron in de Clio uiteraard in afwachting van de Renault Sport variant


die zonder twijfel ook een downsize turbomotor gaat krijgen. De 1.2 TCe levert een vermogen van 120 pk en dat is exact 5 pk meer dan in de Mégane en de Dacia Lodgy. Overigens komt deze motor pas begin volgend jaar in de nieuwe Clio beschikbaar. Helemaal nieuw is de TCe 90, de eerste driecilinder die Renault in haar programma opneemt. Deze motor heeft standaard een turbocompressor en levert zoals de naam al aangeeft een vermogen van 90 pk. De inhoud is met 0,9 liter uiterst bescheiden, maar door de turbo wordt de combinatie geboden van een keurig koppel bij een laag brandstofverbruik. De CO2-uitstoot van deze nieuwe Clio bedraagt slechts 99 g/km. Een nieuw item in de diverse motorvarianten is de Eco-knop waarmee het koppel, de reacties op het gaspedaal en de werking van de airco worden beïnvloed en waarmee een winst in het brandstofverbruik kan worden verkregen van maar liefst tien procent! GADGETS Wie in is voor gadgets is bij de Clio helemaal aan het juiste adres. Audioliefhebbers kunnen een loze ruimte van maar liefst drie liter in de portieren aanwenden om daarin een bassbox te plaatsen, door Renault Bass Reflex genaamd. Ook een achteruitrijcamera gaat tot de mogelijkheden behoren, een item dat tot voor kort nog slechts bij de topklasse hoorde. Standaard is de Clio al behoorlijk compleet. In het volgende nummer van Losange Magazine volgt uiteraard een uitgebreide kennismaking op de weg met deze belangrijke, nieuwe Renault.

Opvallende stickers geven de buitenkant extra cachet. En de keuze is reuze.

De deels gekleurde wielen kennen we al van de Gordini's en de Renault Twizy, maar misstaan ook zeker niet bij de nieuwe Clio.

pagina 15

IMPRESSION

RENAULT 4 FOURGONNETTE

PATENT AAN 'T WERK

pagina 16

Op het gebied van bestel- en bedrijfswagens speelt Renault al sinds de oprichting een belangrijke rol. Geen wonder dat er van diverse personenwagens afgeleide bestellers zijn gemaakt door de hele historie. De meest succesvolle van allemaal is zonder twijfel de Renault 4 Fourgonnette die met een laadvermogen van 400 kg op een perfecte wijze inspeelde op de vervoersbehoefte van boeren, winkeliers, posterijen en servicemonteurs.Tijd om vijftig jaar na dato op stap te gaan met het oudste nog bekende exemplaar.


pagina 17

Ruim 2 miljoen bestelwagens op een totale productie van meer dan 8 miljoen stuks. Dat betekent dat een kwart van alle Renaults 4 een bestelversie betreft. En alhoewel in de jaren zeventig de verlengde 4F6 en de pick-up aan het programma werden toegevoegd, is het gros van de bestellers de korte R4 Fourgonnette (4F).

Een typische Renault 4 eigenschap, fors overhellen in bochten (foto boven). Hieronder: scharnier en constructie om de achterdeur tegen te houden.

pagina 18

BOLLE DAKRANDEN Na de lancering van de Renault 4 in het najaar van 1961 laat de bestelversie nog een paar maanden langer op zich wachten. De Renault 4F krijgt keurig een plaatsje onder de dan nog kersverse Estafette. De bestelversie van de nieuwe personenauto heeft een laadvermogen van 400 kg en is feitelijk de opvolger van de Dauphinoise die in 1960 uit

het programma is gehaald. De grootste verandering ten opzichte van de personenversie betreft natuurlijk de carrosserie. Tot en met de voorportieren is de 4F gelijk aan de normale Renault 4. Daarachter volgt een breder en hoger opgetrokken laadruimte met de kenmerkende bolle dakranden. De zo vernuftige achterklep wordt vervangen door een naar links scharnierende deur, terwijl de 4F eveneens specifieke achterlichten heeft simpelweg omdat de achterspatborden veel rechter lopen. Uiteraard heeft het eerste type een buisbumper, zowel voor als achter. Grappig is dat deze buisbumper in licht gewijzigde vorm tot aan het einde van de carrière van het model in gebruik blijft. Dit exemplaar, een R2102 om precies te zijn, draagt het productienummer 6443. Dat betekent een zeer vroeg exemplaar geproduceerd in 1962, sterker nog, er is op dit moment geen oudere Renault 4 Fourgonnette op de wereld bekend. Het exemplaar verkeert vrijwel volledig in originele staat en dat is bijzonder. Veel bestelauto's worden al bij hun eerste of latere eigenaren volledig afgeragd, zodat er maar weinig deze marteling hebben overleefd. Zo niet deze 4F die wel z'n gebruikssporen heeft, maar de kleine deukjes en lakbeschadigingen en hier en daar wat oppervlakkige roest behoren gewoon bij het patina van dit exemplaar. Grijs als lakkleur (kleurnummer 635, gris templier) is bij lancering de enige mogelijkheid die door Renault wordt geboden. Eenvoud siert de 4F die wat betreft aankleding, als we dat zo mogen noemen, sterk overeenkomt met de basis Renault 4. Geen stootstrips, gewoon kunststof portiergrepen, een grille gestanst in de motorkap

en koplampringen meegespoten in de carrosseriekleur. Renault bedacht samen met de 4F een nieuw fenomeen, de girafon, een dakklep direct boven de achterdeur waardoor lange voorwerpen, zoals een ladder, gemakkelijk in de compacte besteller kunnen worden meegenomen. Op de meeste foto's van de eerste 4F uit het begin van de jaren zestig is die girafon ook duidelijk afgebeeld, maar dit vroege exemplaar zonder die voorziening, maakt duidelijk dat het daadwerkelijk een optie betreft. TWEEDE STOEL Het laadvermogen van 400 kg moet met een korreltje zout worden genomen. De 4F heeft een leeg gewicht van 575 kg en mag maximaal 950 kg wegen. Daarbij horen dus ook de eventuele inzittenden. Zowel het voertuiggewicht als het maximaal toelaatbaar gewicht staan keurig in een met sjabloon aangebrachte letters en cijfers onderaan de voorspatborden van de auto. Geheel standaard is de Fourgonnette een éénzitter, terwijl een tweede stoel bij te bestellen was, een exemplaar dat heel handig kan worden gedemonteerd om de laadvloer te verlengen. Die vloer overigens is gewoon in de carrosseriekleur gespoten, is niet voorzien van een rubber mat of andere bescherming en datzelfde geldt voor de flanken. Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan! Ook aan de vloer is te zien dat deze 4F geen overdreven zwaar leven heeft gehad, natuurlijk zijn er wat gebruikssporen, maar daar blijft het bij. Het laadvolume van de R4F bedraagt 1.880 liter bij een nuttig laadoppervlak van 1,5 vierkante meter. Op hemelbekleding, isolatie en ook een tweede zonneklep is bespaard. Het dashboard is in alle eenvoud opgetrokken en heeft een kleine snelheidsmeter met daarin opgenomen de kilometerteller en een spaarzaam aantal controlelampjes. De Sofica kachel werkt met een simpele knop om te kiezen voor warme of koude lucht, een klep om eventueel lucht naar de voetruimte te sturen en natuurlijk de


twee dashboardklepjes waarmee rechtstreeks buitenlucht kan worden toegelaten als tenminste de metalen klep onder de voorruit is open gezet. Verbluffend hoe goed deze eenvoudige voorziening ook anno 2012 nog werkt. In deze tijd zijn ook de spiegeltjes bijzonder. Een piepklein exemplaar is op de A-stijl aan bestuurderskant geplaatst en moet voldoende overzicht bieden naar de linker zijkant. Een tweede, net

De laadvloer en wanden worden door niets beschermd. Hieronder: voertuig gewicht en laadvermogen op de voorspatborden en als detail originele spatlappen.

pagina 19

PATENTBEZORGERS De hierbij afgebeelde Renault 4 Fourgonnette uit 1962 is tijdelijk beletterd met Patentwerk (patentwerk.nl), het patentbureau waar de huidige eigenaar werkt. Hij heeft voor Losange Magazine een uiteenzetting geschreven over patenten, omdat Louis Renault en de latere Régie een enorm aantal patenten op naam heeft staan en daar ook veel geld mee verdienden (zie pag. 37 en verder).

zo koddig exemplaar zit midden op het rechter voorspatbord. En ondanks wel op dit exemplaar aanwezig, had de Renault 4F in het begin geen binnenspiegel. Portierbekleding ontbreekt eveneens en de voetruimte is slechts bedekt met rubber matten die snel kunnen worden uitgenomen om te worden gereinigd. Onder het dashboard twee opbergvakken, terwijl het driespaaks stuur identiek is aan de R3 en R4. De wieldoppen van de 4L heeft de huidige eigenaar zelf toegevoegd.

Foto boven: eenvoud in de cabine. Foto hieronder: de specifieke achterlichten van de 4F. Foto rechts: het grappige rechter spiegeltje op het voorscherm. Rechtsonder: het productienummer op het ovale plaatje duidt op een zeer vroeg exemplaar.

pagina 20

COMFORT Achter het front heeft de slechts 747 cc viercilinder alle ruimte. De motor ligt zoals gebruikelijk tegen het schutbord, terwijl de versnellingsbak helemaal vooraan tussen de voorwielen is geplaatst. Dat is ook de reden dat de Renault 4 altijd een dashboardpook heeft gehad. Met 26 hele paardenkrachten (SAE) haalt de bestelauto volgens de folder oorspronkelijk een topsnelheid van 95 km/h. Dat lijkt wellicht weinig, maar vrachtauto's in die tijd kwamen vaak niet verder dan zo'n 60 tot 70 km/h. Zoals veel bestelauto's rijdt ook de 4F beter naarmate de auto is beladen. Helemaal leeg helt de carrosserie in bochten zover over dat je meteen het idee hebt dat er iets mis is met schokdempers of vering. De enige verandering die Renault aan het bestelautochassis doorvoert zijn de dikkere torsiestangen achter. Dit heftig overhellen is wel een maat voor het geboden comfort en dat ligt deels ten grondslag aan het gigantische succes. Want de Renault 4 draait z'n handen niet om voor het meest slechte wegdek, onverharde plattelandswegen of zelfs ongebaande stukken. Licht, wendbaar en comfortabel slaat de auto zich overal manmoedig doorheen. De besturing gaat uitermate licht en de drieversnellingsbak heeft een synchronisatie op de hoogste twee verzetten. Een van de onderdelen die ook de gebruikers van de besteller zeer weten te waarderen is het

onderhoudsvrije koelsysteem dat Renault op alle viertjes toepast. Het ouderwetse doorsmeren is bij dit model ook niet meer nodig. Alleen het af en toe peilen van de motorolie volstaat. Als we dan ook nog eens vernemen dat de auto een gemiddeld brandstofverbruik heeft van 5,9 liter op 100 kilometer, dan valt direct te begrijpen waaraan de auto z'n succes te danken heeft. Anno 1962 kostte de 4F in Nederland exact 4.000 gulden (1.820 euro)en dat wijkt nauwelijks af van de standaard Renault 4. De meerprijs voor de tweede voorstoel is gelijk aan die van de girafon, 85 gulden (38,50 euro). Intussen genieten we nog even van de heftig overhellende carrosserie als eigenaar Bram van Oeffelt voor de camera z'n rondjes draait.


pagina 21

HISTORIQUE

DACIA 1100 & 1300

Open het

gordijn Tekst: Tony Vos

Sinds de herintroductie van Dacia met de Logan en wat later de Sandero en Duster, is het Roemeense merk niet meer weg te denken van de Europese markt. Met Dacia kan Renault diverse segmenten bedienen die voorheen werden ingevuld met de verkoop van gebruikte auto's. Daarnaast is Dacia bij uitstek het merk om op zich ontwikkelende markten voet aan de grond te krijgen. Maar de verbintenis tussen Dacia en Renault gaat al veel verder terug dan de laatste tien jaar. De eerste contacten tussen de Roemeense overheid en het Franse merk dateren al van midden jaren zestig. Roemenië wilde een eigen autoindustrie opbouwen en zocht knowhow en kapitaal om dat te kunnen realiseren. Althans, zo luidt de officiële lezing. Het was Ceausescu en zijn volgelingen echter puur en alleen te doen om via Renault toegang te krijgen tot militaire informatie uit het Westen. Renault was met name geschikt omdat het bedrijf ook militaire voertuigen produceerde.

pagina 22


pagina 23

De eerste Dacia die in Roemenië wordt geassembleerd uit vooral Franse onderdelen is de 1100, oftewel de R8.

pagina 24

In de loop van 1966 sluit de Régie Nationale des Usines Renault een overeenkomst met de Roemeense staat voor het onder licentie bouwen van 50.000 Renault personenauto's per jaar. In de beginperiode zal een afbouwend deel van de onderdelen door Renault worden aangeleverd. Begin 1969 moet de productie van start gaan. Anno 1966 wordt nog gesproken over de Renault 16 als eerste model. Op dat moment moet de fabriek in Pitesti, zo'n 120 kilometer van Boekarest, nog worden gebouwd. De productiemiddelen zullen door Renault en andere Franse bedrijven worden geleverd. Ook zal er een nauwe technische samenwerking worden opgezet tussen de twee contractpartners met name voor de uitwisseling van ingenieurs en technici en juist daar was het de Roemeense gezaghebbers om te doen, dat er daadwerkelijk auto's in Roemenië geproduceerd zouden worden, was slechts bijzaak. Overigens had Renault zich ook verplicht om met diverse Roemeense instanties een serviceapparaat op te zetten. Korte tijd later bericht het interne magazine

van Renault dat Roemenië zich voortvarend als industriële natie ontwikkelt en dat er in het land al vrachtwagens en bestelauto's worden gebouwd. Logisch dat de volgende stap de bouw van personen auto's is. Er zullen drie fabriekshallen worden gebouwd, een voor de montage van de voertuigen, een fabriek waar de motoren en versnellingsbakken worden gebouwd en daarnaast een hal waar het plaatwerk wordt geperst. De investeringen bedragen 200 miljoen Franse Francs. De helft daarvan wordt lokaal geïnvesteerd, de rest komt uit Frankrijk en andere westerse landen. Verder gaat Renault tot de productiestart auto's in CKD vorm leveren die in Pitesti worden geassembleerd. Renault brengt haar kunde op het gebied van productiemethoden in grote serie in, maar levert ook knowhow bij de bouw van de fabrieken zelf. Verder levert Renault de productiemachines of zal in Frankrijk optreden als vertegenwoordiger van de Roemeense fabriek bij de aankoop van andere machines. Het is aanvankelijk de bedoeling dat Roemenië (er wordt op dat moment nog niet over de merknaam Dacia gesproken) vanaf 1972

volledig zelfstandig de auto's zal produceren. Tot de start van de productie levert Renault ook complete auto's aan Roemenië. De eerste reeks bestaat uit vierduizend exemplaren, 1.500 stuks van de R16, 1.500 Dauphine Gordini's en duizend stuks van de Renault 10 die in 1967 worden geleverd. Een twee tranche van wederom vierduizend Renaults volgt in 1968. KLEINE SERIE Dat sluit mooi aan op de assemblage van de allereerste Dacia in Roemenië die in de zomer van 1968 in Petesti van de band rolt. Het is een Dacia 1100, bij ons beter bekend als de Renault 8 die vooral is samengesteld uit onderdelen afkomstig uit Frankrijk. De verschillen tussen de Franse Renault en de Roemeense Dacia zijn beperkt. Op het front is op de plaats van het losange het adelaarlogo te zien van de fabriek. Latere types krijgen een brede aluminium balk tussen de koplampen met daarop links de merknaam Dacia en rechts de typenaam 1100. Een kleine serie wordt er gebouwd van de 1100S, vergelijkbaar aan de


Renault 8S. Overeenkomstig het Franse voorbeeld hebben deze auto's dubbele koplampen, bredere banden en een krachtigere motor. Ze worden speciaal gemaakt voor de Roemeense politie en de autosport. Geheel volgens plan wordt de eerste Dacia 1100 overhandigd aan Nicolae Ceausescu met een speciaal gedenkplaatje in de motorruimte. Dacia bouwt de 1100 tot aan het einde van 1971. In totaal worden er 37.546 exemplaren van gemaakt. De bij aanvang genoemde Renault 16 wordt nooit in Roemenië gebouwd, simpelweg omdat de techniek van deze auto te duur is en het aan buitenlandse valuta ontbreekt om de componenten in te kopen. De keuze voor de meer eenvoudige Renault 8 is zodoende een logische. In de onderhandelingen wordt echter al besloten om ook de op dat moment in ontwikkeling zijnde Renault 12 in Roemenië te gaan bouwen. Dat geeft Renault een voorsprong op de andere fabrikanten waarmee de Roemeense overheid destijds sprak (Peugeot, Fiat, Alfa Romeo, Austin). Roemenië krijgt door de deal met Renault de be-

Het enige uiterlijke onderscheid tussen de Renault 8 en de Dacia 1100 is het logo op het front.

pagina 25

pagina 26

Foto hiernaast: een beeld uit 1970 als in Pitesti de Renault 8 als Dacia 1100 wordt gebouwd. Hierbij is duidelijk het tweede type frontversiering zichtbaar.

schikking over een volledig nieuwe West-Europese auto en kan deze vrijwel tegelijk met het origineel op de markt brengen. BOEKAREST En aldus geschiedde. De Dacia 1300 wordt in oktober 1969 in Boekarest voorgesteld tegelijk met de Renault 12 op de Parijse autotentoonstelling. De nieuwe vierdeurs sedan wordt net als de Renault aangedreven door een 51 pk sterke 1.289 cc viercilinder benzinemotor. Pas in 1973 wordt het Dacia programma uitgebreid met de 1300 break. Daarvan komen al vrij snel verschillende varianten. De 1300F stelt het zonder achterbank en wordt vooral voor commerciële doeleinden ingezet, terwijl de sterkere 1300S tot ambulance wordt omgebouwd. In 1975 volgt de 1301 als het topmodel vooral bedoeld voor de topmannen uit de communistische partij. Diezelfde toppers kunnen begin jaren tachtig opwaarderen naar de Dacia 2000, in feite de Renault 20 waarvan een klein aantal in Roemenië wordt geassembleerd en alleen wordt gespoten in donkerblauw of zwart. Als Renault in 1978 de R18 op de markt brengt als opvolger van de R12, krijgt Dacia meer vrijheid om de oorspronkelijke 1300 te wijzigen. Overigens wordt daarbij wel de bekende weg bewandeld en krijgt de auto het Renault 12 fase II dashboard, de grotere achterlichten en gewijzigde bumpers. Als de break in 1980 dezelfde wijzigingen ondergaat, is de vernieuwde Dacia 1300-reeks een feit. Twee jaar later krijgt Dacia zelfs de beschikking over de grotere 1.397 cc Cléon-motor die zowel in de sedan als de break z'n plaats krijgt. In 1983 modificeert Dacia de oorspronkelijke krachtbron en lanceert een kleinere variant met 1.185 cc cilinderinhoud. Tegelijk wordt een vijfversnellingsbak in productie genomen. Dacia levert afhankelijk van de gekozen uitvoering diverse bekledingsstoffen wat voor een Oost-Europees merk in die jaren uitzonderlijk is. Inmiddels is voor Dacia ook de export op gang gekomen. Die mogelijkheid is


ontstaan omdat Renault de 12 in West-Europa niet meer voert. Kleine importeurs beginnen het in Westerse ogen sterk verouderde model te verkopen als sedan, break en als pick-up eventueel met opbouw. Maar Dacia schuwt ook de Engelse markt niet en levert de 1310 als de Dacia Denem met rechtse besturing. VRIJHEID In 1985 is er pas echt sprake van een facelift. De ontwerpers van het merk hebben vooral het front flink herzien. Daar worden om te beginnen vier ronde koplampen geplaatst. Bovendien is de grille aangepast en krijgt de auto zwarte bumpers. Het topmodel wordt de 1310 MLS met extra, zwarte kunststof panelen rond de grille. Dacia heeft alle vrijheid om het model geheel naar eigen goeddunken aan te passen. De export gaat overigens het meest succesvol naar andere Oost-Europese landen, maar ook worden er auto's

In 1979 al getoond als prototype, neemt Dacia de 1410 Sport pas in 1985 in productie. De tweedeurs heeft een verlaagd dak.

Op het stuurlogo na wijkt de Dacia 1300 nauwelijks van de Renault 12 af. Dat laten ook de foto's van de sedan en break op de linker pagina zien.

pagina 27

De laatste verschijningsvorm van de vertrouwde Dacia 1310 die tot in de zomer van 2004 in productie blijft. Hieronder: Dacia 1320 en 1325 Liberta.

De Dacia 1304 pick-up heeft een mooi op de lijn aansluitende laadbak, maar kan ook als chassis-cabine worden geleverd.

pagina 28

verkocht in Canada en Zuid-Amerika. De exportexemplaren worden op een separate productielijn in elkaar geschroefd om theoretisch een betere afwerking te bewerkstelligen. Een klein aantal breaks wordt tussen 1989 en 1996 voorzien van een 1,6 liter turbodiesel van Volkswagen. Dat het concept van de Renault 12 nog niet volledig is uitgenut, blijkt onder meer uit de vijfdeurs hatchback Dacia 1320. In het feite is dit model, dat in 1988 wordt aangekondigd, niets meer dan een break met een schuiner lopende achterkant. Deze 1320 krijgt meteen ook weer een ander front met hoekige koplampen en ernaast geplaatste richtingaanwijzers. Ook de voorbumper is aangepast. In het interieur behoudt het dashboard zijn vertrouwde klokken, maar veranderd de vormgeving van de omlijsting. Ook op het gebied van buitenspiegels en portiergrepen zet Dacia een stap. Overigens worden deze veranderingen ook op de 1310 sedan en break doorgevoerd. Dacia lijkt niet meer te stuiten want de aloude 1300/1310 blijft aan veranderingen onderhevig. Zo komt er van de 1320 hatchback ook een versie

met de 1,4 liter motor die 1420 wordt genoemd. Deze vijfdeurs wordt vervolgens in 1990 weer vervangen door de 1325 Liberta die tot 1996 in productie blijft. Kenmerkend zijn de grote kunststof bumpers en de gewijzigde achtersteven onder meer met grote verlichtingsunits. Twee motoren worden hierin naast de 1,4 liter leverbaar, de aloude 1.289 cc en een niet eerder gevoerde 1.557 cc. Ondanks het werk dat Dacia in het hatchbackmodel heeft gestopt, worden er uiteindelijk maar zo'n 7.800 stuks van gemaakt. PROTOTYPE Een bijzonder versie op het Renault 12 thema is een tweedeurs coupé met een lagere daklijn. Het prototype van dit model wordt al in 1979 getoond en wordt Brasovia genaamd met als basis de reguliere Dacia 1310. Uiteindelijk produceert Dacia met ingang van 1985 (tot 1991) een kleine serie die weer afwijkt van het prototype. De Brasovia beschikt over de korte voorportieren van de normale 1310, de 1410 Sport heeft langere portieren waardoor de vlakverdeling beter harmonieert. Na de val van het bewind in 1989 blijft Dacia onder staatstoezicht. In 1992 wordt een opgewaardeerde auto, maar nog steeds op basis van en herkenbaar als de Renault 12, als Dacia Star met een 1,6 liter motor getoond. Maar het ontbreekt het bedrijf aan middelen om dit probeersel ook in productie om te zetten. Een ander probleem is dat de toevoer van onderdelen uiterst onbetrouwbaar is geworden en dat Dacia is aangewezen op de verkrijgbaarheid op de vrije markt. Daardoor is bijna geen enkele auto nog gelijk. Maar toch volgt in 1994 wederom een aanpassing. De sedan, break en hatchback krijgen een nieuwe motorkap die wat boller is en afbuigt naar de eveneens nieuwe grille. Ook de spatborden

worden aangepast op het gebruik van de volledig langs de zijkanten doorgetrokken kunststof bumpers. Op wat kleine wijzigingen in het interieur na is de enige motorische optie de vertrouwde 1.289 cc viercilinder, die in 1995 wordt vervangen door de 1,4 liter en de door Dacia zelf ontwikkelde 1,6 liter. De naamgeving wordt tegelijk vereenvoudigd. Alle afgeleiden van de oorspronkelijke Renault luisteren dan nog naar de naam 1310. In 1998 wordt de laatste verandering aan de vertrouwde auto doorgevoerd en de hatchback wordt niet langer meer geproduceerd. Ook nu weer een andere motorkap en aangepaste grille alsmede nieuwe portiergrepen. Verder geen

wijzigingen in het interieur of aan de techniek. De grootste afzet is en blijft Roemenië zelf omdat de auto's daar goedkoop zijn en onderdelen op iedere straathoek te vinden. Roemenen onderhouden zelf hun auto en gebruiken daarvoor de onderdelen die voor handen zijn. Het vinden van een nog

originele Dacia is dan ook schier

langere wielbasis en hoekige opbouw, terwijl bij de 1309 de laadbak weer precies de vorm heeft van de achtersteven van de break. Vreemd genoeg is deze 1309 redelijk succesvol in China. Vanaf eind 2002 krijgt Dacia voor de 1304, 1305 en 1307 pick-ups de beschikking over de 1,9 liter Renault dieselmotor die wordt gecombineerd met zowel voor-, achter- als vierwielaandrijving. Vanwege de grotere motor krijgt de motorkap een extra bult. In december 2006 rolt de laatste pick-up van de lijn en is eveneens de allerlaatste Renault 12 afgeleide die in de wereld wordt gemaakt. Renault produceert de inmiddels ook danig gefacelifte R12 voor het laatste in 1999 in Turkije. Overigens bouwt Dacia nog een andere bestelauto, de D6, of liever de Estafette in 1974 en 1975 uit bouwpakketten die vanuit Frankrijk worden aangeleverd. Slechts zo'n 800 stuks zien het levenslicht.

Beste een stoere auto de Dacia 1307 pick-up met langere wielbasis,dubbele cabine en vierwielaandrijving. Links: het laatste type dashboard met bekend ogend instrumentarium.

In sommige landen wordt Dacia verkocht onder de merknaam Aro, de Aro Familia in dit geval. Hieronder een Dacia 1305 pick-up uit de laatste serie met een verlengde KingCab cabine.

onmogelijk. In het jaar 2000 vervalt de naam 1310 en spreekt Dacia alleen nog over de Berline en Break die tot de zomer van 2004 in productie blijven. In 35 jaar tijd heeft Dacia 1.959.730 exemplaren van de 'Renault 12' gebouwd inclusief 230.107 breaks. Naast de vertrouwde personenwagens start Dacia in 1975 met de in eigen huis ontwikkelde pick-up, de 1302 met een geribbelde zijkant van de laadbak waarop uiteraard een huif kan worden geplaatst. Van dit type zijn er maar 1.500 stuks gebouwd. In 1983 wordt de 1302 opgevolgd door twee verschillende pick-up varianten, de 1304 die keurig de contouren van de cabine voortzet en de 1305 met een meer hoekige, bredere laadbak. In 1992 komen daar nog de 1307 en 1309 pick-ups bij met een dubbele cabine. De 1307 heeft een


pagina 29

REPORTAGE FÊTE RENAULTOLOOG

ALLEMAAL SAMEN

Het leek misschien wat hoog gegrepen, één groot evenement organiseren voor alles wat maar met Renault te maken heeft. Maar Ed Lenders van Renaultoloog. nl kreeg het op 4 en 5 augustus jl. wel voor elkaar. Personenauto's, bestelwagens, trucks, campers, tractoren tot zelfs enkele bijzondere Renault producten kwamen met honderden tegelijk bij elkaar op een fors evenemententerrein in Noord-Limburg. Iedereen vertrok met het gevoel: dit smaakt naar meer! pagina 30

Twee dagen lang genoten honderden bezoekers van het Renaultoloog Festival van de veelheid aan producten die ons machtige merk groot heeft gemaakt. Dat leverde een bonte mix van auto's, vrachtwagens, campers en tractoren op. Door de ligging van het evenemententerrein onder de rook van Venlo werden ook liefhebbers uit België en Duitsland aangetrokken. De nadruk in de bezoekersmix lag voor een deel op de auto's uit de jaren tachtig en negentig, maar ook de beroemde klassiekers uit de jaren vijftig en zestig alsmede enkele vooroorlogse producten kregen volop de belangstelling. HOOGTEPUNT Voormalig Renault tractorendealer Dijkstra & Langeweg uit Rutten en Kraggenburg gaf een groots optreden met een deel van zijn bijzondere collectie. De groen/rode PE uit de tweede helft van de jaren twintig kon de goedkeuring van velen wegdragen, maar ook de modellen uit de jaren veertig, vijftig en zestig zijn bijzonder het aanzien waard. Bovendien zorgde dit bedrijf en vooral twee generaties Dijkstra voor een bijzondere aanwezigheid van een Renault ponsapparaat uit de fabriek en een fraaie stationaire Renault motor. Tractoren waren overigens zeer goed vertegenwoordigd, omdat organisator Ed Lenders de liefhebbers uit de hele omgeving had opgetrommeld. Op zaterdag kwam ineens een prachtige Renault 155.54 Nectra het terrein oprijden, een model uit de TX/TZ-reeks gespoten in een bijzondere metaallak en in beperkte oplage geleverd. Wie dacht dat daarmee het hoogtepunt op tractorengebied wel was bereikt, die werd op zondag getrakteerd op een 751S uit 1980 in een zeer fraaie gerestaureerde staat. Goed om te zien dat ondanks het verdwijnen van deze productgroep veel mensen de tractoren nog steeds een warm hart toedragen. De Renault Trucks dealer uit Venlo was met een bijzondere afvaardiging naar het evenement gekomen. Want naast de reguliere Premium en Magnum waren ook een militaire Kerax en een


Sherpa te bewonderen, een voertug dat nog het best kan worden vergeleken met een Hummer. Een groot aantal clubs was eveneens van de partij en trok met hun stands en aanwezige auto's de aandacht. Op het terrein kon tegen een zeer geringe vergoeding worden gekampeerd en dat leverde weer een bonte verzameling SAVIEMs en Estafettes op alsmede een paar fraaie 750 kg 4x4, in de volksmond aangeduid met Goelette. Beelden zeggen meer dan woorden, vandaar nog een tweetal pagina's over een evenement dat beslist navolging verdient.

Linksboven: een in Nederland nooit officieel geleverde Fuego Turbo diesel. Rechts de bekende R4 Limousine met bijpassende aanhanger. Hierboven: de prachtige Renault PE tractor.

Een fraai gerestaureerde Renault 4 L van het eerste type getuige de buisbumpers en uitzetruitjes.

pagina 31

pagina 32

Er zijn maar weinig fabrikanten die zo'n enorme diversiteit kunnen laten zien als Renault. In willekeurige volgorde een Renault 750 kg 4x4 in prachtig gerestaureerde staat, een Renault 16 TX waar de luxe vanaf straalt, NN pick-up, een Engelse Dodge Renault, SAVIEM brandweer, bijzondere Nectra tractor, Alpine GT Le Mans, stationaire motor uit de jaren twintig, een getunede Mégane en niet te vergeten de mooier dan nieuwe 751S tractor uit 1980.


pagina 33

Bij onderstaande dealers is uw oude of nieuwe Renault nu en in de toekomst in de juiste handen!

RENAULT NIEUWENDIJK

Aalsmeer - Amstelveen- Badhoevedorp Hillegom - Hoofddorp - Uithoorn www.renault-nieuwendijk.nl

CENTRE CLASSIQUE Voor vakkundig onderhoud van uw klassieke Renault. Onderhouds- en restauratiewerk tegen vooraf overeengekomen werkplaatstarief zonder verrassingen.

RENAULT NIEUWENDIJK Hillegom 0252-433043 www.centreclassique.nl

VAN KESTEREN Spoordwarsstraat 15 - 8271 RK IJSSELMUIDEN - Tel. 038 - 33 13 241 www.vankesterenrenault.nl

STOKMAN uw Renault & Dacia dealer in Alkmaar, Den Helder en Wieringerwerf www.stokman.nl

pagina 34

Kamperen blijkt ook prima te kunnen met een 4CV. Een Renault vliegtuigmotor naast een Sport Spider en een rijdend draaiorgel als 'lading' van een Goelette. Verder een Dallas Jeep op het onderstel van een Renault 4, een 3040 tractor van net na de oorlog en hét bewijs dat de bezoekers tot uit Frankrijk kwamen. Wat hebben mannen toch met openstaande kleppen...?


pagina 35

Bij onderstaande dealers is uw oude of nieuwe Renault nu en in de toekomst in de juiste handen!

pagina 36

HISTOIRE

PATENT GEREGELD Alle vindingen in deze wereld worden vastgelegd en beschermd in octrooien of patenten. Renault heeft een veelheid aan octrooien en daarvan dateert een indrukwekkend aantal van voor de oorlog. Louis Renault grossierde er bijna in.

Louis Renault kreeg zijn eerste patent of octrooi op de versnellingsbak met prise direct.

Als we in een van de biografieën over Louis Renault uit de jaren dertig een staatje zien van het persoonlijk inkomen van de man, dan blijkt hij zichzelf als eigenaar van de fabriek een uiterst bescheiden salaris te geven. Maar hij vergaart zijn fortuin onder meer uit onroerend goed en de vele octrooien die op zijn naam staan. TOESTEMMING Octrooien kunnen worden aangevraagd voor technische uitvindingen, die nieuw en inventief zijn op het moment van aanvragen. Ze bieden de aanvrager, oftewel de uitvinder, voor een maximale duur van 20 jaar een alleenrecht voor het aanbieden of toepassen van een bepaalde inrichting (apparaat of onderdeel) of een bepaalde werkwijze (bijvoorbeeld een productieproces). Willen derden het geoctrooieerde ook toepassen, dan dienen ze toestemming te hebben van de octrooihouder, in de vorm van een licentie. Octrooien kunnen dus ingezet worden om een marktaandeel te beschermen, of om inkomsten te genereren uit een uitvinding die de octrooihouder


Een octrooi op een stoelframe van buizen met een speciale ophanging van de bekleding werd in 1936 al aan Renault verleend.

pagina 37

LOSANGE GEMIST? Nr. 17 voorjaar 2011 Renault UE - Twingo Gordini - Renault 12 TS Break - 5 Société - Trafic Heuliez - Kangoo Z.E. - 20 jaar Magnum - Renault serie D Nr. 18 zomer 2011 Truck Racing - Floride/Caravelle - Mégane Trophy - Twizy - Fuego GTL - SAVIEM S105 - Project 118 - Renault Medallion - Initiale - PE tractor Nr. 19 najaar 2011 Renault Penhoët - SAVIEM SM - 10 jaar Avantime - Clio R.S. - 6 CV Camionnette - Prototype 2 litres - Renault Domaine - R4 Sixties Nr. 20 winter 2011 Koleos facelift - Stuur Zelf (R4) - Estafette Frisse Verleiding - Vel Satis concept - R12 Société - Fluence & Kangoo Z.E. - Vivaquatre - R10

Nr. 13 voorjaar 2010 Fainéant truck - Sandouville - R4 prototypes - Rambler Renault - R9 Avenue - Fluence - 6 cilinder tractoren - 14 L - 18 Turbo break Nr. 14 zomer 2010 SAPRAR accessoires - 20 jaar Clio - 4CV wedstrijd - Mégane CC - Familiegraf - VAB - Dacia Duster - Mégane concept - Master - Frégate Nr. 15 najaar 2010 Jouets Renault - Fondation Berliet - Wind - SHGR - Alpine GT Le Mans Colorale - Safrane Biturbo - actiemodellen R25 - 17 Gordini - Témis Nr. 16 winter 2010 Super-serie - Latitude - Hino 4CV - 50 jaar R4 - Racoon - Le Petit Mecano - KE trein - Laguna facelift - 30 TX - R9 Turbo - Mondial Paris Nr. 9 voorjaar 2009 3x witte A110 - 25 jaar Espace - Rijdende reclame - Per 4CV naar Gobi R21 RS - Hugues Portron - R4F - SAVIEM TP - Kangoo BeBop - 12 Alpine Nr. 10 zomer 2009 Project X29 - Fabriek O - Publicis - Scénic III - R20 TL - Doisneau - R4 Alfa Romeo - Clio - Fuego USA - Vivastella - Carraro Nr. 11 najaar 2009 Cape to Cape - Mégane Estate - Patrick Le Quément - Louis Renault - R4 Plein Air - Clio V6 - 40 CV - PO tractor - Dinalpin - 4CV Pie - Estafette Nr. 12 winter 2009 Mégane R.S. - SAVIEM E7 - Gordini - R16 TX - R5 TS Monte Carlo - Ansichtkaarten Herqueville -R6 TL - Laurens van den Acker - Vel Satis Nr. 5 voorjaar 2008 Het fenomeen TX - Renault 4x4 - Grand Modus - Alpine A310 V6 - R4 uit de kunst - Alliance versus R9 - Frégate Nr. 6 zomer 2008 Etoile Filante - Laguna GT - Caudron Simoun - SAVIEM EPG3 - R4 Jogging - 10 CV - Koleos - FT17 - Avantime Nr. 7 najaar 2008 Alliance 3d - 50 jaar Estafette - Sandero - Ondine - SAVIEM PS30 - logohistorie - R8 - 80-serie - Magnum V - 40 CV Nr. 8 winter 2008 15 GTL Grand Prix - AX - 30 jaar middenklasse - 5 GT Turbo Alain Oreille - Mégane III - 5 Lauréate - Rodeo Nr. 1 voorjaar 2007 Logan MCV - 385/Master - Domaine Louis Renault - RS01 - 206 E1 Premium - Caudron Goéland - Premier - Allure Nr. 2 zomer 2007 Magnum Vega - SAVIEM - R3 & D22 - Twingo II - 18 Turbo - Yacht Chryseis - Estafette Studio-car - AHN/AHS - 5 LS Nr. 3 najaar 2007 Marne taxi - Espace taxi - taxi Den Haag - Dauphine USA - Laguna III autorail 5150 - Maxity - R4190 bus - 12 TS Nr. 4 winter 2007 Mack Mid-Liner - Pierre Lefaucheux - 25 Limousine - Kangoo II - Colorale Kerax - Juvaquatre - Viva Grand Sport

BESTEL ZE NU!

U wilt natuurlijk uw collectie Losange Magazine compleet maken. Zo lang de voorraad strekt zijn alle eerder verschenen nummers nog beschikbaar. U kunt zelfs profiteren van het aanbod om alle nummers van 2007, 2008, 2009, 2010 en 2011 (20 stuks in totaal) in één totaalpakket te kopen voor 99 euro inclusief portokosten. Eén jaargang kost 25 euro inclusief porto, ieder volgende jaargang 20 euro en losse nummers kosten 8 euro per stuk eveneens inclusief portokosten (geldt niet voor jaargang 2012). Maakt u het verschuldigde bedrag over op bankrekening 60.67.11.503 t.n.v. Losange te Budel. Vermeldt bij uw betaling duidelijk uw adres en welke jaargangen of losse nummers u wenst te ontvangen. Bij twijfel even een e-mail naar [email protected].

www.losange.nl pagina 38

zelf niet, of niet overal ter wereld wil aanbieden. De technische uitvindingen hoeven voor het krijgen van een octrooi niet wereldschokkend te zijn, ook kleine verbeteringen lenen zich voor octrooibescherming. Aan de Renault 4 bijvoorbeeld zijn naast fundamentele noviteiten zoals het volledig gesloten koelsysteem en de achterwielophanging door middel van voor elkaar geplaatste torsiestaven, ook de zittingen die met rubber singels verend in een frame zijn aangebracht geoctrooieerd, en zelfs het ontgrendelmechanisme voor de motorkap was destijds een aanleiding voor een octrooiaanvraag. OCTROOIBEZORGER Die aanvragen zijn, zoals de bijgevoegde passage van wat wij een motorkaphaakje noemen laat zien, zorgvuldig afgewogen technisch-juridische teksten die worden opgesteld door een octrooigemachtigde of Patent Attorney, een soort technisch advocaat. De ouderwetse Nederlandse naam voor een octrooigemachtigde is 'octrooibezorger' en hoewel het grootste deel van alle communicatie binnen het octrooiverleningsproces tegenwoordig elektronisch verloopt, liet Patentwerk de kans niet onbenut om deze fraaie klassieke beroepsnaam te afficheren op een al even fraaie en klassieke bezorgwagen (zie artikel Renault 4F).


Hierboven een tekening uit een Amerikaans octrooi omtrent de dubbele buisbumper van de Renault 4 Super, waarbij alleen de bovenste beugel scharniert en niet de hele bumper.

Een zo eenvoudig lijkend knopje om de motorkap van een Renault 4 mee te ontgrendelen levert deze ingewikkelde tekening op alsmede een uitgebreide Franse omschriving van de (uit)vinding.

pagina 39

BEAU COMME UN RENAULT

Renault Estafette 1960

Renault Estafette bestelwagen met huif (R2130). Zelfdragend gelast stalen chassis/carrosserie. Voorwielaandrijving. Motor 4 cilinder in lijn, 845 cc, boring x slag 58 x 80 mm, vermogen 30 pk (SAE) bij 4.400 tr/min, waterkoeling, inhoud koelsysteem 4,6 liter, inhoud carter 2,5 liter, accu 6 Volt. Leeggewicht 959 kg, lengte 4,100 meter, breedte 1,780 meter, wielbasis 2,270 meter, spoorbreedte voor 1,320 meter, spoorbreedte achter 1,460 meter, breedte laadvloer 1,520 meter, lengte laadvloer 2,380 meter, draaistraal links/rechts 4,800/4,650 meter, maximum toelaatbaar gewicht 1.690 kg. Prestaties, maximum snelheid ca. 100 km/h, brandstofverbruik 10 liter per 100 km. Inhoud brandstoftank 35 liter, actieradius 350 km. Vier versnellingen volledig gesynchroniseerd: overbrengingsverhoudingen 1e - 0,227; 2de - 0,386; 3de - 0,645; 4de - 1,000; en achteruit 0,250. Bandenmaat 165 x 380. Hydraulisch bediend, onbekrachtigd remsysteem (Lockheed) met trommelremmen rondom, schroefveren voor en achter, hydraulische telescoopschokdempers.

pagina 40

Flexibiliteit is een groot goed bij een bestelwagen. Hoe meer laadvolume hoe liever, maar de auto moet ook voldoende wendbaar blijven in krappe omstandigheden. Als Renault in 1959 de Estafette op de markt brengt verslaat dit model op deze terreinen zijn concurrentie. De motor ligt onder de cabinevloer. De wielbasis is bescheiden, waardoor de draaicirkel gering is en door de voorwielaandrijving ligt de laadvloer mooi laag boven het wegdek wat weer gemakkelijk is bij laden en lossen. Maar of de Estafette nu in de korte/lage uitvoering of als verlengde hoge bestelbus wordt gekozen, er zijn altijd wel transportproblemen te noemen die daarmee niet zijn opgelost. Daarom is er al vanaf het begin de Estafette pick-up, of zoals in het Nederlands destijds genoemd de bestelwagen met huif. Onder die huif biedt de besteller een totaal laadvolume van 5,6 kubieke meter, terwijl de hoogte van vloer tot 'dak' 1,54 meter bedraagt. In de achterwand van de cabine is een ruitje gemaakt voor meer uitzicht en het kunnen controleren van de lading. Na het losmaken van de riemen van het zeildoek, rolt deze kap gemakkelijk naar voren. Daarna kantelen de scharnierende spanten 'vanzelf' op hun plaats en steunen tegen de achterwand van de cabine. Achter zit een laadklep waarmee de laadvloer wordt verlengd.


pagina 41

pagina 42


pagina 43

BERNARD MOTEURS

RENAULT MAAIT

HET GRAS

Begin jaren zeventig heeft Renault nog maar één doel voor ogen: de grootste industriële groep in Frankrijk worden. In korte tijd worden diverse bedrijven overgenomen, zo ook in 1972 Bernard Moteurs. Zo is Renault plotsklaps leverancier van maaimachines en motorpompen.

pagina 44

JARDINAGE


pagina 45

Op het moment dat Renault het bedrijf Bernard Moteurs overneemt, bestaan er al spitmachines. Op dit exemplaar is duidelijk het Renault lettertype te herkennen.

Een van de nieuwe producten die Renault toevoegt aan het programma is een serie kettingzagen.

pagina 46

Van oudsher maakt Renault een grote sortering aan producten van auto's via bestelwagens tot vrachtwagens, maar ook bussen, landbouwtractoren, vliegtuigmotoren en treinen. Toch blijkt dat nog niet genoeg in de expansiedrang die het merk

na zo'n 75 jaar van bestaan aan de dag legt. Bernard Moteurs is een van de firma's die door Renault in de jaren zeventig wordt aangekocht. Het oude, Franse merk is gespecialiseerd in producten voor tuinonderhoud, motorpompen

Deze tweewielige tractoren had Renault mooi aan het programma van Renault Agriculture kunnen koppelen.

en aggregaten. De invloed van Renault is al snel merkbaar. De naam Bernard Moteurs wordt vrijwel direct weergegeven op de diverse producten in het vertrouwde Renault lettertype. Bovendien wordt onder meer de reeks grasmaaiers kortstondig geleverd met het Renault-logo in plaats van de gestileerde B van Bernard. De vertrouwde Losange staat in dat geval ook op het motorplaatje en de sticker van het luchtfilter. Wellicht dat Renault daarmee iets te ver ging, de trotse B krijgt snel daarna weer zijn vertrouwde plek terug.

als merknaam van de markt, terwijl de producten van Bernard Moteurs met de oude typografie nog steeds bestaan onder een andere eigenaar. De liefhebber zoekt natuurlijk naar een product van Bernard Moteurs met de Renault logo's erop. De site www.leboncoin.fr is daarvoor de beste bron op afstand. Af en toe wordt een exemplaar aangeboden, veelal een BM4 of BM5 grasmaaier, de zwaarste modellen uit de reeks. Ze kosten vaak niet meer dan een paar tientjes en dan is het handig voor de onderdelen er een tweede bij te kopen, eventueel een versie zonder Renault logo's.

Een voorbeeld van een product van Bernard Moteurs is een vijverpomp, terwijl de zitmaaiers van het merk onder de divisie Bernard Loisirs vallen.

SNOEISCHAREN Na de overname werkt Renault aan een flinke uitbreiding van het leveringsprogramma. Bij de grasmaaiers is er een ruime keuze uit elektrische of benzinemotoren al dan niet met aandrijving. Er komen ook zitmaaiers in diverse varianten bij en tevens breidt Renault het aantal spitmachines en tweewielige tractoren uit. Aldus ontstaat een uitgebreide keuze die begin jaren tachtig onder de noemer Bernard Loisirs onder de aandacht wordt gebracht. De naam Bernard wordt in cursief op de apparaten gezet, het bekende Renault lettertype dat rond 1980 wordt ingevoerd. Het programma wordt nog verder uitgebreid met kettingzagen, bos en kantenmaaiers, bladblazers tot en met snoei- en hobbyscharen toe. De tweede tak van het bedrijf behoudt de vertrouwde naam Bernard Moteurs en legt zich verder toe op aggregaten, pompen (zwembad-, vijverpompen en ook pompen voor bijvoorbeeld de brandweer) en stationaire motoren. In de loop van de jaren tachtig doet Renault het bedrijf weer van de hand. De producten worden toch als erg branchevreemd voor een autofabrikant gezien. Bernard Loisirs wordt verkocht aan Electrolux en verdwijnt


pagina 47

BROCHURE TRACTEUR FORESTIER

HOUTHAKKERSTUIG Vooral door de hoge stand op de wielen is de SAVIEM TL bosbouwtrekker een indrukwekkende verschijning.

Eenvoud en robuustheid zijn belangrijke kenmerken van dit bijzondere Latil/ SAVIEM product.

Na de samenvoeging van de vrachtwagenactiviteiten van Renault, Latil en Somua (CRS) bestond het nieuw gevormde SAVIEM uit een vreemde mix van modellen afkomstig van de drie merken. Daaronder de bosbouwtrekker van Latil. Veel hoeft SAVIEM in 1955 niet aan de bestaande modellen van de drie merken te veranderen. In eerste instantie wordt volstaan met het wisselen van de merknaam op het front waar een prachtige badge wordt geplaatst met SAVIEM LRS. Korte tijd later volstaat een simpele vermelding SAVIEM in losse letters, waardoor de binding met de drie oorspronkelijke fusiepartners naar de achtergrond verdwijnt. TANDWIELEN De eerste trekker van Latil voor gebruik in de landen bosbouw stamt al uit 1924, terwijl de TL-reeks in 1946 een aanvang neemt. Robuuste alleskunners die zijn opgewassen tegen het zware werk in de vele bosgebieden die Frankrijk en zijn overzeese gebiedsdelen kent. Door de jaren heen bestaan er verschillende varianten, meestal open, maar ook met een softtop en stalen cabine, waardoor het voertuig optisch van een tractor verandert in een vierwielaangedreven vrachtwagen. De TL is niet alleen gemaakt voor onherbergzame gebieden, maar mag ook gewoon op de openbare weg omdat het voertuig aan alle wettelijke eisen voldoet bijvoorbeeld op het gebied van de remmen. De trekker mag samen met zijn eventuele

pagina 48

aanhanger en lading 24 ton wegen. De TL wordt door SAVIEM in meerdere varianten aangeboden zoals de TL12 met Westinghouse luchtremmen en de TL20 die is voorzien van mechanische remmen. De motor is een viercilinder diesel (type H14) afkomstig van Latil zelf. Deze heeft een forse inhoud van 5,6 liter en daarbij een voor huidige begrippen uitermate bescheiden vermogen van 85 pk. Kracht en dus koppel zijn bij dit soort machine belangrijker dan snelheid. De TL haalt maximaal 27 km/u, een waarde die eerder past bij een tractor dan een vrachtwagen. Maar voor het grootste deel van de werkzaamheden in de bosbouw is snelheid niet eens van belang. De TL heeft een bijzondere vorm van vierwielaandrijving waarbij tandwielen aan het einde van de aandrijfassen geribbelde trommels in de wielen aandrijven, waardoor de bodemvrijheid extra groot is. Ondanks zijn stoere voorkomen is de TL slechts 4,624 meter lang en weegt een relatief bescheiden 3.760 kg. Optioneel is de achteropbouw met een lier voorzien van vier versnellingen en een kracht van 5.000 kg. In 1963 verkoopt SAVIEM de productierechten en wordt het model nog jaren gebouwd.


pagina 49

pagina 50


pagina 51

pagina 52

1:RENAULT Renault TN6 C2 'Paris'

ETOILE-BASTILLE De Parijse stadsbussen hebben altijd de aandacht gekregen van miniatuurfabrikanten , zoals JEP en CR en recenter nog bij Norev. Het is pas in 1951 dat Mahé et Gutton (MG) een blikken bus uitbrengt geïnspireerd op de Renault TN6 C2 uit midden jaren dertig. Mahé et Gutton is een klein bedrijf uit Aulnay dat metaal bedrukt. De Parijse stadsbus is vooral bedoeld voor toeristenwinkels en wordt verkocht in een kartonnen doos geïllustreerd met de belangrijkste stations van buslijn 115, Etoile, Concorde, Opéra en Bastille. De Renault TN6 C2 is een van de meest populaire stadsbussen uit die tijd. De allereerste exemplaren worden in 1934 in gebruik genomen en de laatste verlaten pas in 1969 de actieve dienst. RECLAMES Het blikken model heeft een lengte van 27 centimeter en is geperst uit 0,25 mm blik dat met de bekende 'oortjes' aan elkaar is gemaakt. Het kenmerkende silhouet van de echte bussen met een platform aan de achterkant is perfect gereproduceerd. Omdat Mahé et Gutton erin gespecialiseerd is, valt er ook niets aan te merken op de bedrukking van het model. Op de plaats van de ruiten zien we oude reclames en de passagiers, waaronder militairen in uniform en dames die eveneens een elegante hoed dragen. De conducteur staat in de deuropening klaar met zijn apparaat, dat in het Frans de 'moulinette' wordt genoemd om de buskaartjes van het gebruikelijke ponsgaatje te voorzien.


Alle aanduidingen van buslijn 115 Etoile-Bastille kloppen met het origineel, zowel boven de cabine en het platform als op de flanken. Een bijzonder detail vormen de metalen wielen met in keurige opdruk de specifieke artillerie wielen. De uitwerking van de grille is minder goed getroffen. Heeft Mahé et Gutton met de eenvoudige bedrukking een conflict willen vermijden met de Compagnie Industrielle du Jouet (CIJ) die in die jaren het alleenrecht had om Renaults te reproduceren? Aan de andere kant wijst de lange neus met erop gedrukte verticale louvres heel duidelijk op de zescilinder TN6 C2. Dat er geen koplampen op de bus zitten, klopt aardig met de realiteit. Diverse bussen reden alleen maar overdag en hadden deze ook in het echt niet.

Tekst & fotografie: Alain Le Bars

De conducteur staat in de opening klaar om de kaartjes van de passagiers bij binnenkomst te knippen.

SOUVENIR Het model is voorzien van een motor met veer die voldoende krachtig is om het te laten rijden. Een rem is er niet op de motor en de voorwielen kunnen handmatig in een stuurstand worden gezet. Het als souvenir bedoelde model geeft ten volle de charme weer die past bij de ambiance van de Franse hoofdstad uit de tijd dat passagiers door hard te rennen nog net op het platform van de al vertrokken bus konden springen.

pagina 53

1:RENAULT 4 van UH

SPUITGASTEN

In de landbouwschaal 1:32 brengt Universal Hobbies een drietal bestelvarainten van de Renault 4, allemaal de 4F. Grappig is dat de witte en grijze versie het eerste type neus hebben, terwijl de Renault Motorculture servicewagen van het tweede type is.

Al eerder waren we verbaasd over de bouwkwaliteit van het kleine Franse miniaturenmerk Alert, dat zich in haar programma beperkt tot diverse brandweervoertuigen. Natuurlijk zitten daar ook de nodige Renaults bij, zoals deze Midlum die een paar maanden geleden is verschenen. Door detaillering en accessoires een uiterst realistisch model voor een redelijke prijs.

Volop nieuws Na een lange tijd van rust, komt er weer het nodige nieuws aan van Renault Merchandise. Diverse nieuwe Renault modellen zijn inmiddels aangekondigd, denk daarbij aan de nieuwe Clio, die in vier kleurvarianten verschijnt en niet te vergeten de elektrische ZOE, die in drie kleuren zal worden uitgeleverd. Liefhebbers zullen echter het meest uitkijken naar de Dezir in 1:18, maar van een Alpine A110-50 is op dit moment nog geen sprake. Verder wordt ook het nodige Dacia nieuws in schaal omgezet, want zowel van de Lodgy als de Dokker zijn varianten aangekondigd in 1:43. De meeste van deze nieuwe modellen zullen door Keng Fai Toys worden gemaakt en zeer betaalbaar blijven. Maar ook Eligor en Norev doen in dit nieuwe rijtje mee. Van die laatste fabrikant komen ook twee varianten in 1:18 op de Renault 5, een donkerbruine en een Alpine in zilvergrijs. En nog een tip, let bij Belgische tankstations eens op de Trafic in politieuitmonstering (Cararama).

pagina 54

PERSONEN EN SPULLEN Zo hoor je niets over de oudere Dacia-modellen en ineens ontstaat er in Oost-Europa een kioskreeks die in een razend tempo zo'n beetje alle modelvarianten die tot een jaar of tien geleden zijn geproduceerd in 1:43 uitbrengt. In het vorige nummer lieten we al een aantal nieuwkomers zien en nu deze Dacia 1309 pick-up, een bijzondere auto die de oorspronkelijke Renault 12 Break als basis kent, maar achter de vier portieren is afgekapt, waardoor er een open laadbakje is ontstaan.

ZOMER VOORBIJ De zomer mag dan wel voorbij zijn, het blijft genieten van de Renault 19 16-klepper cabriolet van het eerste type. Nadat Norev vorig jaar een 1:43 versie bracht, is het nu de beurt aan Otto om dezelfde auto in exact dezelfde kleur in 1:18 uit te voeren. Missie wederom geslaagd.

OTTO IN LUXE Langzaam begint OTTO zich na een veelheid aan sportieve modellen ook toe te leggen op de meer luxueuze topvarianten van Renault en daarbij hoort natuurlijk een Renault 16 TX. Dit type is nog nooit in 1:18 uitgegeven. Qua detaillering, die natuurlijk weer geweldig is, valt af te leiden dat het een type vanaf modeljaar 1976 is (de logo's op de wielen wijzen zelfs op 1978). Dat is onder meer te zien aan de grote hoeveelheid smalle banen die over de stoelen en achterbank lopen en het ontbreken van aluminium strips langs de wielkastranden. Fraai gelukt is vooral het front met een grille en koplampen die niet van echt te onderscheiden zijn. Maar ook een blik in het interieur leert dat de mannen van OTTO en de vele fijne Chinese vingertjes weer een prachtige Renault in elkaar gezet hebben. We hebben stiekum in ons achterhoofd nog wel een lijstje met modellen die ze zo van ons mogen toevoegen en waar menig verzamelaar erg gelukkig van zal worden.

Jarig duo

Twee belangrijke verjaardagen in dit Renault-jaar betreffen de Renault 5 (40 jaar) en de Alpine A110 (50 jaar).Een aardig idee om dit duo in één verpakking als jubileumuitgave te brengen. Het tweetal is voor een zacht prijsje bij de Renault-dealer te bestellen: nr. 77 11 573 702.

Kleine Norevs

HUISVLIJT

Alhoewel er de laatste jaren de nodige tractormodellen van Renault zijn verschenen, blijft de spoeling relatief dun. Al eerder toonden we op deze pagina's een bouwkit van een Renault 11814, waarvan we de maker niet konden achterhalen. Inmiddels is van dezelfde tractor een tweede kit verschenen en die hebben we wel weten te traceren. De kit wordt zonder wielen en ruiten geleverd en geeft het genoemde type van de eerste generatie weer. Hiernaast een afbeelding van hoe het model met enige huisvlijt kan worden afgewerkt als de latere 1181-4S. Liefhebbers melden zich bij de redactie.

LAATSTE LOODJE SAVIEM Originaliteit is de kioskreeks Camions d'Autrefois niet vreemd. Daarvan getuigt ook deze nieuwe toevoeging in de reeks, een SAVIEM PX40. In feite is het een Berliet GR350, maar dan voorzien van de SAVIEM merknaam en het Renault-logo. Dit type is maar heel kort gebouwd, vlak voor het definitief samenvoegen van SAVIEM en Berliet.

In de HO schaal 1:87 heeft Norev haar programma aangevuld met deze haast schattige Alpine A110 en Goelette. De modellen werden voorheen als duo al in een kioskreeks geleverd, maar kunnen nu ook in een Norev doosje los worden gekocht.

21 TURBO OTTO kondigt gelukkig altijd op tijd haar modellen aan. Een variatie op 'n bestaand thema is de eerste generatie 21 Turbo die in oktober wordt uitgeleverd.


pagina 55

IMPRESSION RENAULT VIVAQUATRE KZ9

HANDIG

BAKKIE

pagina 56

Oude bestelwagens roepen veelal romantische beelden op. De koopman die zijn producten op de markt aanprijst, de kolenboer die zijn zakken 'zwart goud' aan huis levert zijn slechts enkele voorbeelden die aansluiting vinden bij deze droom. Renault is al sinds 1900 actief als leverancier van bestel- en bedrijfswagens. De ene afgeleid van een bekend model personenauto, de ander specifiek op z'n taken afgestemd. Zo belanden we in een Renault Vivaquatre pick-up.


pagina 57

De sfeer die deze Renault Vivaquatre pick-up uit 1932 uitstraalt is geweldig, zeker tegen een historische achtergrond.

Nog voor de komst van de lichte bestellers, zoals de Juvaquatre eind jaren dertig, lijken laadvermogens van 500 of liever nog 750 kg de ondergrens te zijn. Wie minder hoeft te vervoeren koopt in die tijd een zogenaamde 'commerciale' uitvoering van bijvoorbeeld een Primaquatre, een auto met een dubbel openende achterkant en het reservewiel deels verzonken in het voorspatbord. ARCHIEVEN Deze ruim tien jaar geleden met respect voor historie gerestaureerde Renault Vivaquatre is van het type KZ9 en is kort na de zomervakantie van 1932 geproduceerd en dan praten we al weer van modeljaar 1933. De rechtop staande grille en de verticale louvres in de motorkap sluiten hier ook volledig op aan. Op het bekende ovale plaatje onder de motorkap staat onder KZ9 het geval 57 vermeld, duidend op de 57ste KZ9 die Renault ooit heeft geproduceerd. In de productiecijfers staan drie verschillende KZ9's gemeld, de vijfzitter, zevenzitter en een taxiuitvoering. Maar vreemd genoeg geen camionette of pick-up. Volgens de huidige eigenaar is deze donkerblauwe Vivaquatre zo'n dertig jaar geleden van de eerste gebruiker gekocht, toen nog ongerestaureerd, maar wel als pick-up. Nu kwam het vooral na de Tweede Wereldoorlog vaak voor dat oudere personenauto's werden omgebouwd tot bestelwagen en dan was de pick-up vorm voor een beetje doe

pagina 58

het zelver het gemakkelijkst te realiseren. Dat betekent dat als we een jaren dertig pick-up met houten bak tegen komen, enige voorzichtigheid rondom de originaliteit is geboden. Uiteraard worden de archieven erop na gekeken. In de folders, maar ook in de productiecijfers wordt wel degelijk een 11 CV Renault bestelwagen gemeld, maar die draagt de naam KZ B en kan worden gekozen met een gesloten carrosserie of als chassis

zonder cabine. In het geval van deze auto is de cabine identiek aan de Vivaquatre personenauto's, waardoor het vermoeden ontstaat dat dit exemplaar ooit als personenwagen aan z'n leven is begonnen en later is omgebouwd. Tegelijk is het wel degelijk mogelijk dat rond september 1932 op speciaal verzoek van een klant een pick-up op basis van de Vivaquatre KZ9 is gebouwd of dat een carrosseriebouwer ermee aan de slag is gegaan. De waarheid zal waarschijnlijk nooit naar boven komen. Feit is wel dat wie ook aan de basis van deze pick-up heeft gestaan een volledig in het tijdsbeeld passende opbouw heeft gemaakt. Een brede, houten laadbak keurig boven de spatborden en niet, zoals we vaker zien, een smalle laadbak tussen spatborden in. Zoals deze Vivaquatre eruit ziet, zo reden er in Frankrijk midden jaren dertig talloze ondernemers rond. Op het gebied van nostalgie scoort de auto dan ook de volle hoeveelheid punten. Het aardige is vooral dat de 'nieuwe' houten opbouw de afgelopen tien jaar een duidelijk oude uitstraling heeft gekregen. Alle drie de zijkanten van de bak kunnen worden open geklapt, zodat ondanks de relatief hoge plaatsing, de lading gemakkelijk vanaf de schouder op de vloer kan worden geplaatst. BEDRIJFSMATIG Hoe langer we naar de Vivaquatre kijken, hoe meer charme de auto krijgt. Zeker tegen deze passende achtergrond van een oude steenfabriek. Je waant je direct in vroeger tijden. Ook bij bestelwagens speelt chroom een rol, we zien het hier rond de grille, op de koplampen en op details als de wieldoppen, portiergrepen en hier en daar wat randjes. Een aantal details wijst op het bedrijfsmatige karakter van de Viva, zoals de in de carrosseriekleur gespoten spijlen in de grille, de dubbele, zwarte voorbumper en de eveneens in de carrosseriekleur uitgevoerde voorruitomlijsting. Zoals gebruikelijk in die tijd is de voorruit van binnenuit open te zetten, dé manier om het interieur te ventileren. Het instrumentarium is gevat in een op z'n kant liggende, ver uitgetrokken ruitvorm met daarin instrumenten voor de snelheid, de laadstroom en de brandstofvoorraad. De snelheidsmeter is bijzonder, die bestaat uit een rolletje dat draait naarmate de snelheid toeneemt. Vrijwel onmogelijk gezien formaat en plaats om dat nauwkeurig te kunnen aflezen. Onder het instrumentarium zitten een paar trekknoppen onder meer voor de voorontsteking en de choke. Het starten gebeurt elektrisch op een manier die in die tijd gebruikelijk is. Contact aan, choke uittrekken en op het kleine pedaal naast het gaspedaal drukken om de startmotor in werking te zetten. Onder de kap ligt de veelvuldig toegepaste 11 CV viercilinder benzinemotor met een inhoud van 2.120 cc, een motor met een boring x slag van 75 x 120 mm. Deze zorgt voor een topsnelheid die net onder de 100 km/h ligt.


De Vivaquatre pick-up is zo'n 4,50 meter lang en 1,77 meter breed. De auto dateert nog uit de tijd dat er forse treeplanken werden gemonteerd. Uitstappen gaat daarom alleen via deze voorzieningen aan beide kanten. Het valt op dat ondanks de volwassen breedte van de auto de ruimte in de cabine relatief bescheiden is. Er staat een keurige bank voorin met een dik zitkussen, maar de bewegingsvrijheid voor de bestuurder is beperkt. Dat komt deels ook omdat de pedalen behoorlijk ver de cabine in komen, waardoor je met name bij het remmen serieus de rechter voet moet optillen. De handgeschakelde drieversnellingsbak werkt met een vloerpook, terwijl er direct rechts naast de handremhevel is te vinden. Door de hendel naar je toe trekken wordt de rem aangetrokken. Na het indrukken van de knop, kan deze weer na voren worden bewogen. Het stuur is fors bemeten en dat is nuttig omdat veel van het gewicht van de auto op de voorwielen rust en van stuurbekrachtiging toen nog helemaal geen sprake was. Ook rembekrachtiging was nog niet uitgevonden en uiteraard worden de remmen op alle vier de wielen met kabels bediend. Een kwestie van wat verder voor je uitkijken! Uiteraard werkt het elektrische systeem op een 6 Volt accu die onder de zitting van de bank aan passagierskant is geplaatst. De brandstoftank ligt helemaal achteraan achter de achteras en heeft een inhoud van 40 liter. Ook die behoorlijk gevaarlijke plaatsing van de tank zou kunnen duiden op een personenautoverleden. Dit exemplaar is zoals gezegd volledig gerestaureerd en gespoten in een zeer gebruikelijke donkerblauw lakkleur die we ook op het dashboard zien. De spatborden en wielen zijn contrasterend zwart en de gebruikte lichtblauwe stof voor bank en portierpanelen zorgt voor de juiste ambiance.

De laadbak is door vorm en afwerking van grote klasse.

Met de fraaie blauwe bekleding en het nodige chroom is de cabine behoorlijk luxueus.

pagina 59

pagina 60

Alles aan deze auto zorgt daar overigens voor, aan sfeer geen gebrek. Een blik onder de motorkap laat een keurig gereviseerde motor zien die al bij de eerste poging meteen aanslaat. Op het moment dat de Vivaquatre in beweging komt, zou je bijna willen dat je even in sepiatinten kon kijken. Maar nog even terug onder de motorkap. We hebben het al over het ovale plaatje gehad, een kleinood dat qua informatie zeer belangrijk is bij een Renault. Daarnaast zit tegen het schutbord het losange plaatje met daarop de vermelding dat de auto is gemaakt door de Société Anonyme des Usines Renault (SAUR) in Billancourt, dat het een KZ 9 betreft met daaronder het chassisnummer. KZ HISTORIE De eerste Renault KZ, de zogenaamde 10 CV Sport werd in het najaar van 1922 gebouwd nog voorzien van de gestroomlijnde motorkap met het ronde Renault-logo. Ook dan is er al sprake van de 2.120 cc viercilinder. Een jaar later krijgt de KZ een langere wielbasis en blijft tot eind 1926 onveranderd leverbaar. Vanaf dat moment voert Renault bijna jaar op jaar wijzigingen door,


zodat het model bij de tijd blijft. Modeljaar 1927 verschijnt de KZ 1, een jaar later gevolgd door de KZ 2 met onder meer bumpers. Kleine veranderingen brengen in 1929 de KZ 3, terwijl de KZ 4 van 1930 de grille met daarachter de radiator in het front krijgt. De KZ 5 correspondeert met modeljaar 1931. Dan verschijnt ook de KZ 6, de eerste Primaquatre met de motor van de 10 CV (KZ 5) en de kortere carrosserie van de Monasix. De KZ 7 van 1932 draagt voor het eerst de naam Vivaquatre, terwijl de Primaquatre doortelt met de KZ 8. De KZ 9 is de Vivaquatre van 1933, de KZ 10 de Primaquatre uit hetzelfde modeljaar. De KZ 11 verschijnt ook in 1933 en is de beroemde rood/zwarte Parijse taxi van de Compagnie des Automobiles de place (G7). De KZ loopt aldus door tot de Primaquatre KZ 24 uit modeljaar 1935, terwijl ook de bestelversie gevolgd door een letter doorevolueert tot en met de KZ E. Dit is tevens de allerlaatste Renault KZ die in januari 1936 van de band rolt. Overigens is de prachtige pick-up uit deze reportage te koop, liefhebbers kunnen zich melden bij de redactie.

Van boven naar beneden de verschillende plaatjes in de motorruimte van deze Renault KZ 9.

pagina 61

In Frankrijk verschijnen jaarlijks vele prachtige boeken over Renault en Alpine. Probleem, ze zijn moeilijk verkrijgbaar in Nederland en België. Daarom heeft Losange Magazine goede afspraken kunnen maken met de bekende Franse uitgever ETAI, zodat lezers nu het volledige boekenprogramma van ETAI via Losange Magazine kunnen bestellen.

Travail à la Chaîne, Renault 1898-1947 192 p. 24 x 29 cm, 500 foto's. Ref. 21474, 45 euro.

RENAULT 4

Vijftig jaar Renault 4 wordt gevierd met diverse nieuwe boeken over dit model. Renault 4, un Fabuleux destin: 160 p., 25,4 x 25,4 cm, 760 foto's. Ref. 23525, 38 euro. Renault 4L, un Losange à toute Épreuve: 128 p. 27 x 24 cm, 380 kleurenfoto's. Ref. 23548, 29,90 euro. Générations 4L: 128 p. 27 x 24 cm, 300 kleurenfoto's. Ref. 23391, 29 euro. Les Frères Marreau du Paris-Dakar, l'aventure en 4L: 192 p. 25,4 x 25,4 cm, 430 foto's. Ref. 23671, 42 euro. De Simca à Renault, 40 ans de design sur les pas de Patrick le Quément 240 p. 27 x 30 cm, 380 foto's in kleur en zwartwit. Ref. 22959, 58 euro.

4CV, un fabuleux destin 160 p. 25,4 x 25,4 cm, 350 foto's in kleur en zwartwit. Ref. 20511, 38 euro.

Miniatures Renault depuis 1898 192 p. 23,5 x 31 cm, 1100 kleurenfoto's. Ref. 19872, 39 euro.

Renault, un siècle de créations automobile 256 p. 23,5 x 31 cm, 300 kleurenfoto's en 300 in zwart-wit. Ref. 19473, 44,95 euro.

Dauphine, souvenirs, souvernirs 176 p. 23,5 x 25,4 cm, 300 kleurenfoto's. Ref. 20790, 42 euro.

Renault, des Automobiles de Prestige 432 p. 26 ,5 x 25 cm, 100 kleurenfoto's en 500 in zwart-wit. Ref. 19007, 55 euro.

DE MON PÈRE In de bekende De mon père-serie zijn inmiddels negen boeken verschenen die over één bepaald Renault-model gaan. Ieder boek telt 120 rijk geïllustreerde pagina's, 24 x 21,5 cm, prijs 26,70 euro per stuk. SAVIEM SG2 de mon père, ref. 24084 Renault 16 de mon père, ref. 12307. Juvaquatre de mon père, ref. 16270. 4CV de mon père, ref. 12305. Colorale de mon père, ref. 18438. Dauphine de mon père, ref. 14343. Estafette de mon père, ref. 20505. Floride & Caravelle de mon père, ref. 19471. Renault 4 de mon père, ref. 10797. Renault 12 de mon père, ref. 22052. Renault 15 & 17 de mon père, ref. 19781.

pagina 62

HEULIEZ, un siècle d'histoire 192 p. 23,5 x 31 cm, 544 foto's. Ref. 24041, 46 euro.

Ile Seguin, des Renault et des Hommes 192 p. 24 x 29 cm, 200 kleurenfoto's en 200 in zwart-wit. Ref. 19876, 44,95 euro.

ALPINE & SPORTIEF

NIEUW

NIEUW: Alpine Berlinette l'icône des années bleues, 190 p. 25,4 x 25,4 cm, 300 foto's. Ref. 24042, 48 euro. Les Renault Sportives de Série: 160 p. 25,4 x 25,4 cm, 250 kleurenfoto's, 100 in zwart-wit. Ref. 19874, 39 euro. Le guide de la Renault 8 Major, R8S & Gordini: 176 p, 19 x 25 cm, 50 kleurenfoto's, 350 zwart-wit. Ref. 22073, 33,55 euro. R8 Gordini, l'école des Champions: 168 p. 25,4 x 25,4 cm, 60 kl. foto's, 200 in zwart-wit. Ref. 11981, 39,65 euro. Renault 8 Gordini, Le Rêve Bleu: 176 p. 25,4 x 25,4 cm, 280 foto's kleur en zwart-wit. Ref. 23275, 42 euro. Renault 5 Turbo, l'Enfant terrible de la Régie: 176 p. 25,4 x 25,4 cm, 300 kleurenfoto's. Ref. 23277, 42 euro. Alpine, La Passion Bleue: 128 p. 27 x 24 cm, 190 kleurenfoto's. Ref. 23652, 29,90 euro. Le guide de l'Alpine A310: 176 p, 19 x 25 cm, 35 kleurenfoto's, 250 zwart-wit. Ref. 20143, 33,55 euro.

TRACTOREN Tracteurs Renault D22, 1955-1968: 144 p. 21,5 x 28 cm, 220 foto's. Ref. 20496, 33 euro. Tracteur Renault 385 & Master, 1963-1970: 144 p. 21,5 x 28 cm, 330 foto's. Ref. 21778, 36 euro. Encyclopédie du Tracteur Renault, 1919-1970: 384 p., 23,5 x 31 cm, 1.000 foto's. Ref. 19482, 55 euro. Encyclopédie du Tracteur Renault, 1971-1999: 384 p., 23,5 x 31 cm, 1.000 foto's. Ref. 19483, 55 euro. Encyclopédie du Tracteur Renault, 2000-2009: 224 p., 23,5 x 31 cm, 650 foto's. Ref. 21079, 49 euro. Tracteurs Renault, une histoire en prospectus: 23,5 x 31 cm. deel 1 (1918-1968), 208 p. Ref. 22339, 46 euro deel 2 (1969-1988), 208 p. Ref. 22439, 46 euro deel 3 (1989-2005), 192 p. Ref. 22803, 46 euro

TECHNIEK

La Voiture facile: is een reeks technische handleidingen die de lezer aan de hand van honderden foto's de werking en het onderhoud aan de eigen auto uitlegt, 16,5 x 21 cm, 13 euro per stuk. Renault Twingo Phase II (21937), Clio II benzine (21932), Clio II diesel (21931), Modus (22603), Mégane II diesel (21939), Laguna II phase 2 diesel (22307), Scénic II diesel (22304), Espace IV diesel (22311), Kangoo diesel (22306), Logan (22604).

BESTELLEN Alle op deze pagina's genoemde en afgebeelde boeken zijn rechtstreeks bij Losange Magazine te bestellen. Stuur een mail naar losangemagazine@ gmail.com of een brief aan Losange Magazine, Postbus 2144, 6020 AC Budel (NL) en vermeldt daarin naast uw naam, volledige adres en telefoonnummer ook duidelijk de titels van de gewenste boeken met hun referentienummer en prijs. U krijgt daarop een bevestiging van uw bestelling met de totale prijs. Bedrijven ontvangen op verzoek een BTW factuur. Alle genoemde prijzen zijn inclusief BTW en identiek aan de prijzen die u betaalt in de Franse kiosk en boekwinkel. Verzending: De verzending van de door u bestelde boeken gebeurt rechtstreeks door uitgever ETAI vanuit Frankrijk. De porto- en verpakkingskosten voor één boek bedragen 6 euro. Ieder volgend boek kost 1,50 extra. Deze tarieven hebben betrekking op alle Europese landen. Andere boeken: ETAI heeft een enorm aanbod boeken over auto's en aanverwante onderwerpen. Mocht u interesse hebben in andere boeken van deze uitgever, meldt dit dan simpel via de mail: [email protected]. Copyright van de hierbij afgebeeld omslagen als mede de verantwoordelijkheid van de gegeven informatie berusten bij uitgever ETAI. Alle boeken zijn geschreven in de Franse taal.


pagina 63

PROTOTYPES

HEULIEZ VERKOOPT UIT

pagina 64

ENCHERE De verbintenis tussen Renault en carrosseriebouwer Heuliez heeft diverse bijzondere creaties opgeleverd. Het bedrijf kreeg diverse opdrachten deel te nemen aan het ontwikkelingstraject, maar maakte ook op eigen initiatief opmerkelijke concepten en prototypes op basis van Renault modellen. Begin juli werd een deel van de Heuliez collectie geveild, zodat liefhebbers de mogelijkheid kregen een unieke Renault te kopen.


pagina 65

De langgerekte Safrane Long Cours is een van de meest geslaagd vormgegeven concepts van Heuliez.

Een bijzonder detail onder de achterklep, een hoedenplank van lamellen.

De meest bekende Renault die bij Heuliez deels werd ontwikkeld en volledig werd gebouwd, is de Renault 25 Limousine. Ook al werden er maar 832 stuks van gemaakt, er was wel degelijk sprake van een serieuze serieproductie. Liefhebbers weten ook dat Heuliez betrokken was bij de ontwikkeling van de 'dikke' 5 Turbo en de Alpine GTA. In het geval van de 5 Turbo kreeg Heuliez standaard carrosserieën aangeleverd die vervolgens helemaal

werden aangepast om vervolgens naar Dieppe te worden vervoerd om verder te worden afgebouwd en aangekleed. Dat betekent dat Heuliez mede verantwoording heeft gedragen voor exclusieve en sportieve Renault modellen. Enkele jaren geleden werd er door Heuliez middels een veiling al opruiming gehouden in de eigen collectie. Er gingen toen meerdere exemplaren van de 25 Limousine in liefhebbershanden over, waaronder een bijzondere 25 GTS Limousine, die nooit in serie is gemaakt, maar voorafgaand aan de serieproductie wel is overwogen. SHOOTING BRAKE Maar tijdens die eerste veiling hield Heuliez bewust een deel van de collectie en werd er zelfs gesproken van een museum, dat er helaas nooit is gekomen. Er stonden in de fabriekshallen in Cerizay nog een aantal schatten te wachten en die hebben voor een groot deel op 7 juli jl. een nieuwe eigenaar gekregen. In veel gevallen werd de van te voren geschatte opbrengst niet gehaald, dus wie nog wat geld in een oude sok had liggen, kon z'n slag slaan. Een van de meest prestigieuze Renaults die onder de hamer kwamen is de Safrane Long Cours, een soort van Shooting Brake op basis van de bekende vijfdeurs die in 1994 trots op de Heuliez-stand van de Parijse Mondial de l'Automobile pronkte. Een auto waar er dus maar één exemplaar van bestaat. De achterkant heeft van de ontwerpers van Heuliez een compleet nieuwe vormgeving gekregen. Tot en met de achterportieren zijn de productieversie en deze concept aan elkaar gelijk. Daarna wordt het dak verder doorgetrokken, zijn langere derde zijruiten geplaatst en is uiteraard de achterklep opnieuw gevormd. Deze scharniert opmerkelijk ver open en geeft een royale toegang tot de bagageruimte. De achterlichten bestaan

pagina 66

uit kleine rode units op de spatborden en lange eveneens rode banen die de zijkanten van de achterklep volgen. Verder toont de achterzijde behoorlijk clean. Om de lengte van de auto extra te benadrukken zijn de dorpels en de onderkanten van de bumpers in een lichte grijstint gespoten. We herkennen duidelijk de 17 inch lichtmetalen wielen van de Safrane Biturbo. Ook in de documentatie wordt gesproken over een Biturbo als basis, maar dat moet worden betwijfeld omdat de Long Cours een automatische versnellingsbak heeft en de drukknoppen op het stuur wijzen op de aanwezigheid van cruise control, twee elementen die nooit in combinatie met de Biturbo zijn geleverd. De inrichting van het interieur is door materialen en kleurstelling specifiek voor deze concept. Het meubilair is bekleed met een combinatie van leer en stof in een blauw/paarstint die goed aansluit bij de bijzondere lakkleur. Uiteraard komt deze tint ook terug op een deel van de portierpanelen en de middenconsole. De houten accenten van bijvoorbeeld een Safrane Baccara zijn hier vervangen door aluminium. ARCTURIAL De achterbank is door Heuliez volledig specifiek gevormd. Deze heeft twee afzonderlijke rugleuningen met aangebouwde hoofdsteunen en er tussenin een armleuning. Verder beschikt de Long Cours over een enorm glazen dak dat niet kan worden geopend, maar wel voor een surplus aan licht in het interieur zorgt. Kilometers heeft dit exemplaar nooit gemaakt omdat de auto puur als showmodel was bedoeld. Dat betekent dat de nieuwe eigenaar niet alleen een uniek voertuig, maar een zo goed als nieuwe auto heeft gekocht. Het veilinghuis Arcturial schatte de opbrengst in de catalogus tussen de 30.000 en 50.000 euro, maar de gelukkige koper heeft de auto inclusief veilingkosten voor slechts 22.636 euro mee naar huis mogen nemen. Op de site wordt uitgelegd hoe auto's zonder kenteken toch voor gebruik op


de weg een Frans kenteken kunnen krijgen, dus wie weet dat we de Long Cours in de toekomst nog eens als exoot op een Renault evenement tegen zullen komen. Maar de Safrane was niet de enige bijzondere Renault die op 7 juli werd geveild. In de Heuliez collectie was er namelijk nog één Renault 25 Limousine. Dit type heeft alleen bestaan van de eerste generatie op basis van de V6 Injection, V6 Turbo of Turbo-DX. Heuliez heeft ooit één exemplaar omgebouwd tot een phase II. Het betreft een exemplaar van een V6 Turbo die na een schade met alle elementen van een 25 phase II weer is opgebouwd. De auto heeft een fraaie rode metaallak en een beige interieur en bovendien een bescheiden tellerstand van 51.000 km. Wat mag zo'n exemplaar kosten? Arcturial hamerde de auto op 16.679 euro af en dat is dan relatief een fors bedrag in vergelijking met de Long Cours. Een ander exemplaar is van veel recenter datum en betreft de Dacia Logan Edelweiss, een voertuig dat in 2007 op de Salon van Genève z'n opwachting maakte. Het is een verdere vertaling van de Logan MCV. Uiteraard is de Edelweiss wit gespoten en heeft een gigantisch roldak dat naar voren opent. In dat geval wordt de Logan een soort van pick-up die bovendien voorzien is van een grote, uitschuifbare klep waarover een quad naar binnen

Het unieke interieur van de Long Cours is nog zo goed als nieuw.

Ben zuinig op de typeplaatjes, die kunnen niet bij de Renault-dealer worden besteld.

pagina 67

Via één schuifdeur geeft de Renault Super Van Cinq toegang tot vier zitplaatsen achterin, al moeten de laatste twee met een korreltje zout worden genomen.

kan worden gereden. Prijs: 10.722 euro. Al eerder in de historie van Losange Magazine spraken we over de Renault Super Van Cinq, een Heuliez concept op basis van de Supervijf. Heuliez heeft de vertrouwde tweede generatie van de

Renault verlengd en voorzien voor een schuifdeur aan de rechterzijde. De auto is bedoeld als een flexibel in te zetten taxiconcept voor drukke binnensteden. De achterbank is relatief ruim bemeten, terwijl in de vloer van de bagageruimte nog twee klapstoeltjes zijn gemaakt voor zeer kleine kinderen. Als deze stoeltjes weer worden neer geklapt ontstaat een behoorlijk bagagevolume. Maar ondanks dat er over het concept van deze auto goed is nagedacht, is het nooit verder gekomen dan één exemplaar. Van de van te voren aangegeven richtprijs van 8.000 tot 12.000 euro kwam niet zoveel terecht, de Super Van Cinq ging voor minder dan zes mille van de hand, nogmaals inclusief alle veilingkosten. COGNACKLEURIG In het vorige nummer van Losange Magazine kwam de Renault Fuego Cabriolet van Heuliez uitgebreid aan bod. Ook een concept die ooit is gemaakt voor de Parijse autosalon en die daarna nog op menig andere draaischijf heeft gestaan. De auto stamt uit een periode van intensieve samenwerking tussen beide firma's. Heuliez wilde hiermee graag laten zien dat een bestaand model als

pagina 68

de Fuego relatief eenvoudig tot een cabriolet kon worden omgebouwd en in productie worden genomen. Ondanks grote belangstelling van Renault en met name chef design Robert Opron, die tijdens de realisatie alle medewerking toezegde, is het nooit tot serieproductie gekomen, waardoor ook in dit geval sprake is van een uniek exemplaar. De witte Fuego heeft de Amerikaanse versie als basis onder meer met grotere bumpers in een voor die tijd hippe lichtbeige kleur. Het interieur is met cognackleurige materialen bekleed, het meubilair uiteraard met fraai leer. Dat ook hier Amerikaanse stoelen worden gebruikt is te zien aan de los gemonteerde hoofdsteunen, waar bij de Europese Fuego die onderdelen juist vast met de rugleuningen waren verbonden. Jammer dat de originele lichtmetalen wielen van de concept niet meer aanwezig zijn en de auto juist wat armoedig op stalen wielen met Hallfords wieldoppen staat. Maar ja, de koper heeft vast budget over om daar wat anders voor te verzinnen. Waar de Fuego een van de smaakmakers van de veiling had moeten zijn, werd slechts een bedrag behaald van 10.722 euro, terwijl gerekend was op 15.000 tot 25.000 euro. De hele veiling bood een uitstekende gelegenheid voor koopjesjagers. TEKSI Tot slot ging er nog een Renault Espace van het derde type van de hand, een eveneens bijzonder exemplaar, maar niet uniek. Het gaat om de Espace Teksi, een taxiconcept ontwikkeld voor


de Maleisische hoofdstad Kuala Lumpur. In totaal zijn er duizend exemplaren van deze Espace Teksi gebouwd in opdracht van Petroliam Nasional Berhard (Petronas), de exploitant van deze auto's. De Espace is wit met rode accenten aan de onderkant, staat op wielen met standaard Renault wieldoppen, maar is vooral specifiek van interieurinrichting. Ook de Teksi bleek tijdens de veiling een koopje, deze bracht 3.480 euro op (6.000 tot 8.000 euro in de catalogus). Jammer dat het niet tot een Heuliez museum is gekomen, maar leuk dat we de concept nu op straat kunnen tegen komen.

Een Espace ontwikkeld voor Kuala Lumpur, dat feit op zich maakt dit exemplaar als exotisch.

Voor de prijs die de Fuego opleverde is nauwelijks een fatsoenlijke tweedehands cabriolet te koop.

pagina 69

LA VIE DES CLUBS

CRS's Alpine TT Rally

Club d'Anciennes Renault des Pays Bas Opgericht in 1976. Toegelaten auto's: alle Renault- en Alpine-modellen van 20 jaar en ouder. Ledenadministratie: Bovenberg 76, 2861 BB Bergambacht, tel. 0182764450/06-53555233 Internet: www.renaultklassiek.nl

Renault 4 Club Nederland Opgericht in 1991. Toegelaten auto's: Renault 4, 6 en alle afgeleide modellen. Secretariaat: Postbus 761, 7500 AT Enschede, tel. 053-4326588 Internet: www.r4club.nl

Alpine Renault Club Nederland Opgericht in 1982. Toegelaten auto's: alle Alpine modellen (A106, A108, A110, A310, GTA, A610). Secretariaat: Booijenverlaat 6, 7908 EE Hoogeveen, tel. 0528-353386. Internet: www.arcn.org

ACMA North Europe Opgericht in 1998. Toegelaten auto's: Renault miniaturen. Secretariaat: Vijverstraat 77, 2870 Puurs (B), tel. +32 498 86 74 51. [email protected]

pagina 70

Club Renault Sportives organiseert jaarlijks diverse Alpine Rally’s waar zeer verschillende auto’s van Renault en Alpine aan meedoen. Het is de bedoeling een vooraf bepaald gemiddeld aantal kilometers per uur te rijden. Met tactisch rijden kan de winst worden binnen gehaald. Foto's: Anthony Roozendaal De tweede rally van dit jaar werd verreden in de provincie Utrecht. Ruim dertig teams zorgen voor de aanwezigheid van meer dan honderd man bij de start. Ter plekke besluiten sommigen alsnog te willen meerijden. CONTROLEPOSTEN Chris van Leeuwen zette een mooie route van 96 kilometer uit die niet te moeilijk werd ervaren. Een van de kortere rally’s uit de historie met een parcours deels over smalle wegen en doorgangen door dorpen. De twee controleposten moesten toezien of het rijden van een gemiddelde snelheid van 43 km/h. Uiteindelijk verschijnen er 21 equipes met een geldige eindtijd aan de finish. Joost en Wouter die 's ochtends nog besloten een gelegenheidduo te vormen en alsnog mee te

doen haalden de overwinning van deze tweede Alpine TT Rally als verrassing binnen. Een wederom geslaagd evenement met tevreden deelnemers, een goede opzet van de route en uitstekende ontvangst aan de start. Wellicht was de grootste verrassing wel het weer. In het hele land (stort)regende het, maar niet op het traject waar de deelnemers reden.

50 JAAR FLORIDE & CARAVELLE

Club Renault Sportives Opgericht in 1981. Toegelaten auto's: alle sportieve Renault-modellen vanaf de 5 Alpine. Secretariaat: De Hoven 9, 9454 PS Ekehaar, tel. 0592-389238. Internet: www.clubrenaultsportives.nl

Renault Tuning Club

Maar liefst 87 Renault Florides en Caravelles kwamen eind mei dit jaar samen om de vijftigste verjaardag van dit model te vieren. De deelnemers waren afkomstig uit Frankrijk, Duitsland, Zwitserland, België en Nederland, terwijl de Renault Car Club of Australia met een gezelschap van 33 leden naar Europa was gekomen om de viering mee te maken. Wat betreft eten en drinken had de organiserende Franse club alles uitstekend geregeld. Ook de routes over het fraaie Franse platteland vielen helemaal in de smaak net zoals de verschillende bezoeken die onderweg werden gebracht. Rondleidingen in kastelen, een picknick, grotbezoek alles was inbegrepen. Diverse dagen gold er een kledingthema, wit bijvoorbeeld op Pinkstermaandag, maar een andere dag ook aansluitend op de kleur van de auto. Natuurlijk trok de karavaan over een deel van de oorspronkelijke National 7, de beroemde weg die veel Parijzenaars in het verre verleden naar hun vakantiebestemming aan de Franse zuidkust

Opgericht in 2001. Toegelaten auto's: alle sportieve en getunede Renault-modellen. Ledenadministratie: Flecht 20, 9103 PH Dokkum, tel. 06-21708997 Internet: www.renault-tuning.com

Vrienden van de Estafette

bracht. van 26 mei tot en met 2 juni was het één groot feest voor de deelnemers, zoals onder meer Jeannet van der Veen, een van de Nederlandse deelnemers. Volgend jaar is ze weer van de partij als de organiserende Floride Caravelle Club de France haar tienjarig bestaan viert.

Opgericht in 1992. Toegelaten auto's: alle uitvoeringen van de Renault Estafette Secretariaat: Oudebildtdijk 67, 9078 WJ Oude Bildtzijl, tel. 0518850276 Internet: www.renault-estafette.nl

CLUBAGENDAOKTOBERNOVE DATUM

CLUB

EVENEMENT

28-30 sept. 12-14 okt. 14 okt. 23 okt. 27 okt. 28 okt. 3 nov. 11 nov. 15 dec. 15 dec.

Estafette ARCN R4 ARCN CAR CRS R4 ARCN R4 CRS

Jaarlijks clubweekend Eindejaarsevenement Venlo-Gerolstein Eendagsevenement Vroemdag circuit Zolder Snertrit Alpine GT Rally Sleuteldag in Midwoud Alpinemarkt/onderdelendag Hans Jongerius, Woerden. Wintersale bij clubmagazine in Loenen Alpine NT Rally


Renault Classique Utilitaires et Agricoles Opgericht in 2005. Toegelaten auto's: alle Renault bedrijfsvoertuigen (tot 7.500 kg) en Renault tractoren. Secretariaat: Pieter Breughelstraat 29, 5213 BL `s-Hertogenbosch, tel. 0736901583 Internet: www.rcu-a.nl

pagina 71

WIE SCHRIJFT DIE BLIJFT

Collectie M. Carpedi [email protected]

Ouderwetse grandeur in 1958 bij het Le Casino van Deauville-Trouville aan de Normandische kust. En natuurlijk weten we dat de Bentley Continental S1 de meest exclusieve auto op de foto is, maar onze aandacht gaat toch vooral uit naar de Frégate met daarachter geparkeerd een 4CV.

Een betrouwbare garage met goede monteur was niet voldoende in 1960. Deze Dauphine staat achter een Citroën 2CV in de rij bij het benedictijnenklooster van Saint Christophe in de Brionnais voor de jaarlijkse autozegening.

Een winters beeld uit 1981, de plaats La Mongie in de Hautes Pyrénées, Le Centre et la Station,. Een R12 en R16 eigenaar hebben geen moeite gedaan hun autodak sneeuwvrij te maken.Verder zien we een Renault 20, nog een 12, 4F6 en 5 GTL. Maar vooraan trekt vooral de viercilinder A310 de aandacht.

pagina 72

Een prachtig beeld om naar terug te verlangen, de Opéra in Parijs omstreeks 1940. Het barst er van de Prima- en Vivaquatres al dan niet in taxi-uitvoering.

Eind jaren zeventig is het op La Place Carnot in de plaats Mamers (Sarthe) een drukte van belang en natuurlijk staan er volop Renaults geparkeerd bij het oorlogsmonument en de oude markthal. Achter de witte Renault 15 een 30 TS van het allereerste type.

Frankrijk zoals we het als liefhebbers niet graag zien, betonconstructies die echter in 1961 hypermodern waren. En dat geldt ook voor de twee Dauphines hier naast een Simca Aronde geparkeerd voor het Centre commerciale van Sarcelles-Lochères (Seine et Oise).


pagina 73

DOSSIER

Le Car by Renault

AMERICAN

STYLE Tekst Tony Vos

Midden jaren zeventig lanceert Renault de compacte R5 op de Amerikaanse markt. Ondanks dat Franse zaken charmant worden gevonden, is er meer nodig dan afwijkende bumpers en ronde koplampen. Zo ontstaat de naam Le Car en steekt dit fenomeen ook in Europa de kop op. De eerste exemplaren van de Renault 5 die de oversteek naar de Verenigde Staten en Canada maken behouden hun vertrouwde Europese naam. Begin 1977 wordt de compacte, Franse driedeurs opnieuw op de Noord-Amerikaanse markt gelanceerd, eigenlijk simpelweg door een nieuwe publicitaire aanpak. Het is niet langer meer een Renault 5, maar een Le Car by Renault. In advertenties en folders worden diverse kreten door het Franse lidwoord vooraf gegaan: Le Performance, Le Fantastic Ride, Les Features en

pagina 74

niet te vergeten Le Week-end Car. De campagne is zo succesvol dat in korte tijd veel Amerikanen weten wat een Le Car en een Renault zijn. Op 5 oktober 1977 wordt er zelfs op het Lime Rock circuit een Le Car cuprace gehouden met een heuse Le Pace Car. Tijd om dit Amerikaanse succes ook op de Europese markt bekendheid te geven. Natuurlijk denkt men er niet over om in ons multi-talen werelddeel de auto een andere naam te geven. Maar als 'opvolger' van de eerste speciale editie


pagina 75

van de Renault 5, de Monte Carlo, verschijnt er in november 1978 een tweede bijzondere Renault 5 die is gebaseerd op de in die tijd redelijk sportieve 5 TS, juist, de Le Car by Renault.

De beige versie van het Le Car interieur met het genummerde typeplaatje tegenover de passagiersstoel.

Rechts tegen de middenconsole zit het leeslampjes dat tot de specifieke elementen van deze uitvoering behoort.

Ook op de Britse markt brengt Renault de Le Car uit die zich uiteraard alleen door de positie van het stuur onderscheidt.

pagina 76

NORMALE BUMPER In totaal besluit Renault een serie van 14.000 stuks van deze Europese Le Car te produceren, waarvan er 6.000 zijn bedoeld voor de Franse markt. Renault bouwt de Amerikaanse Le Car gewoon in Frankrijk, zodat alle specifieke Amerikaanse componenten direct beschikbaar zijn. Overigens wijkt de Europese Le Car wel degelijk van z'n Amerikaanse broertje af. Waar de Amerikaanse varianten duidelijk groter bemeten bumpers hebben, heeft de Europese versie de normale voor- en achterbumper die in dit geval in zwart worden uitgevoerd. Toch zijn er aan de buitenkant volop specifieke elementen te zien die tot dat moment eigen zijn aan de Amerikaanse Renault 5. Dat begint met de lichtmetalen wielen die op de duurdere varianten in de Verenigde Staten worden gemonteerd. Daarnaast heeft de auto zogenaamde side-markers op de flanken net boven de bumpers en is de Le Car voorzien van de voor de Amerikaanse versie zo kenmerkende striping. Die begint direct na de wielkasten op de voorspatborden en loopt op gelijkblijvende hoogte over de achterkant weer terug naar de andere zijde. Onder deze strip staat aan de voorkant op de portieren de naam Le Car. Diezelfde vermelding krijgt een plekje op de motorkap die in dit geval het Renault-logo mist. Klein, maar wel typisch Amerikaans zijn ook de zwarte kunststof beschermers rond de drukknoppen waarmee de portieren en achterklep worden ontgrendeld. DAKANTENNE Op de plaats waar normaal gesproken het typeplaatje 'Renault 5 TS' staat, vinden we nu de vermelding 'Le Car by Renault'. De koper kan kiezen uit drie specifieke kleuren, rood met zilvergrijze striping die ook wordt geleverd op de exemplaren die in Elysée grijs worden gespoten. Daarnaast is er zilvergrijs als lakkleur met een rode striping. Zeer 'Amerikaans' is in onze Europese ogen anno 1978 ook de dakantenne, die volgens de originele folder aan een telefoon doet denken in een periode dat mobiele telefonie nog ver weg is. Het interieur vormt een mooie mix tussen die van de Europese 5 TS en de Amerikaanse Le Car. Uiteraard staan voorin de zogenaamde vliegtuigstoelen met aangebouwde hoofdsteunen. Het interieur wordt afhankelijk van de buitenkleur in twee tinten uitgevoerd. Rood voor de bekleding, vloerbedekking en de portierpanelen met een zwart dashboard die worden gecombineerd met rood of zilvergrijs, terwijl de donkergrijze lakkleur een volledig beige binnenzijde kent, een tint waarin ook het dashboard wordt uitgevoerd. Op dat dashboard staat rechts een extra typeplaatje

met de vermelding Le Car gevolgd door het volgnummer in de serie. Renault levert de Le Car zowel met linkse als rechtse besturing. De uitrusting wordt aangevuld met een los leeslampje dat in een houder rechts van de middenconsole zit. Verder heeft de auto onder meer een digitaal klokje boven de voorruit tegen het dak en blijkt het oog voor detail onder meer uit de vergrendelknoppen op de portieren die de vermelding 'Open' en 'Lock' dragen. Kortom, de Le Car is Franse chic met een lichte Amerikaanse dressing. VRIJHEIDSBEELD Uiteraard worden in de folder en campagnes zoveel mogelijk Amerikaanse elementen gebruikt. Zo prijkt op de voorkant van de brochure de Amerikaanse vlag die is gedrapeerd op de motorkap en het front van de auto. Ook kenmerkend is een zilvergrijze Le Car voor het vrijheidsbeeld, niet het grote exemplaar uit New York, maar de miniatuurversie die in Parijs te vinden is. Een Amerikaanse matroos, stoere dame in zwart met rood leer op een motorfiets, Harley Davidson en Jeep alsmede een paar sfeerbeelden die daadwerkelijk in New York zijn gemaakt, kleden het geheel aan. Ook wordt gebruik gemaakt van Amerikaans ogende nummerplaten die door reclamebureau Publicis ter promotie worden ingezet. Er bestaan verschillende varianten van zoals hiernaast afgebeeld. Een bijzonder element is een opvouwbaar aanhangertje dat via de Renault-dealers wordt verkocht. Dit past keurig op de bagagevloer van de auto en mag uitgevouwen maar liefst 150 kg torsen. Bovendien is er geen trekhaak voor nodig, maar een aanzienlijk lichtere constructie om het vehikel te trekken. Technisch is de Europese Le Car 'gewoon' een Renault 5 TS. Dat betekent dat onder de kap de 1.289 cc viercilinder Cléon krachtbron ligt die een voor die tijd fors vermogen tentoonspreidt van 64 pk. Gezien het bescheiden gewicht komt de 5 TS lekker lichtvoetig over en haalt een top van 150 km/u. Een handgeschakelde vierbak is de enige mogelijkheid, al zou een automaatvariant wellicht nog wat beter bij het Amerikaanse karakter aansluiten. Zoals iedere TS heeft ook de Le Car het brede instrumentarium met onder meer een toerenteller en zaken als een achterruitwisser met sproeier, portierbakken, een asbak met aansteker die in het donker worden verlicht en fraaie vloerbedekking over de gehele wagenvloer. Op de Europese markt duurt de carrière van de Le Car by Renault slechts de genoemde 14.000 exemplaren, terwijl deze naamgeving in Amerika tot in de jaren tachtig wordt vastgehouden. Tegenwoordig is een originele Le Car zeldzamer in Europa dan een Amerikaanse variant. Wie bij louter toeval op een goed bewaard gebleven exemplaar stuit, kan maar één ding doen: buy it!


pagina 77

pagina 78

Algemeen: Wielbasis Lengte Breedte Hoogte Draaicirkel

2.404/2.434 mm 3.500 mm 1.525 mm 1.400 mm 9,75 meter (tussen trottoirs)

Overbrengingsverhoudingen: 1e 12/46 - 0,261 2de 16/38 - 0,421 3de 23/35 - 0,657 4de 38/39 - 0,975 Achteruit 11/39 - 0,282 Eindoverbrenging 8/29 - 0,276 Chassis

Inhoud Brandstoftank Motorolie Koelvloeistof Bagagevolume

38 liter 3,0 liter 6,3 liter 215 - 900 liter

Aandrijving Motor Type Cilinderinhoud Boring x slag Compressieverhouding Carburateur Vermogen (DIN) Koppel (DIN) Topsnelheid Acceleratie 0-400 m

810-25 4 cilinder in lijn 1.289 cc 73 x 77 mm 9,5:1 Weber 32 DIR 62 64 pk bij 6.000 tr/min 92 Nm bij 3.500 tr/min 150 km/h 15,6 sec.

Transmissie Type

354 handgeschakeld 4 versnellingen


Banden Standaard Wielmaat Reservewiel

145/50 SR 13 (staal) 4,5 x 13 rechts in de motorruimte

Remmen Voorremmen Afmetingen Achterremmen Afmetingen Parkeerrem

schijven 228 mm doorsnee trommels 180 mm doorsnee op de achterrwielen

Voorwielophanging Type Achterwielophanging Type Gewicht Totaalgewicht

TECHNIEK

Afmetingen (Renault 5 TS Le Car)

Torsievering in de lengterichting dwars geplaatste torsievering hydraulische schokdempers rondom

800 kg

pagina 79

PUBLICITE

DE KRACHT VAN ROOD Als binnenkort de nieuwe Renault Clio IV in de showroom arriveert zullen we op diverse manieren publicitair daarvan op de hoogte worden gebracht. Hoe ging dat in 1990 bij de eerste Clio in z'n werk?

Sinds 1963 is Publicis het vaste reclamebureau van Renault. Het bedrijf koos in de jaren zestig voor een compleet nieuwe aanpak waaraan diverse Renault directieleden sterk moesten wennen. Maar het bureau kreeg gelijk. TEASERS Als in 1990 de eerste Clio aantreedt, moet dit model onder een nieuwe naam twee generaties Renault 5 doen vergeten. De kleine auto is op dat moment bezig volwassen te worden dus moet de campagne kracht uitstralen. Dat doet Publicis door een felrode kleur te gebruiken en die toe te passen op een rode mond, een ei en een gespierd persoon die allemaal zijn uitgevoerd als de twintig jaar geleden zeer populaire 'transformers', robots uit met name kinderfilms die in een voertuig of andere vorm veranderen. Allemaal teasers, want pas na onthulling wordt de Clio getoond.

pagina 80


pagina 81

HET RENAULT-GEVOEL VAN

JF VIJF VIJF VI Mijn moeder heeft altijd Renault gereden vanaf het moment dat ik me bewust werd van auto’s en dat was al heel vroeg. Toen ik drie was, wist ik de meeste merken en modellen al te onderscheiden op straat. Ik had als kleine jongen een notitieblokje bij me en schreef alle type auto’s en kentekens op die ik in de straat kon vinden, ik heb dat boekje nog steeds. Grappig om te zien wat er toen allemaal rond reed (eind jaren zeventig/begin jaren tachtig). Veel merken die er niet meer zijn of van naam veranderd zijn, zoals Simca (Talbot), Leyland, Datsun, Austin, Autobianchi…. En natuurlijk veel Renaults die allang van de aardbodem zijn verdwenen. De sinaasappel oranje 5 uit 1974 van mijn moeder was uiteraard mijn favoriet en die kwam dan ook elke keer weer voor in het boekje. Trots als een pauw zat ik op de achterbank en ik denk dat daar de liefde voor het merk, en de R5 in het bijzonder, al vroeg is ontstaan. Ze kocht in 1980 een ruimere auto: een rode Renault 14 TL uit 1977. Een fijne, comfortabele auto met een zeer moderne vormgeving voor die tijd. Ook al had mijn moeder een zwak voor de 5, haar volgende auto werd weer een 14 TL (phase 2) die ze tweedehands bij dealer Kleine Doesburg had gevonden. Ditmaal zo’n typische jaren tachtig Renault kleur, lichtgroen metallic. Daarna volgde een donkergrijs metallic 5 TL Le Car uit 1984, een prachtig exemplaar die ik als eerste auto legaal mocht besturen, omdat ik mijn rijbewijs in die tijd behaalde. Fantastische herinneringen aan die auto, maar helaas ook een wat

mindere ervaring, aangezien ik er zelf een flinke koprol mee heb gemaakt. Maar daar ben ik gelukkig ongedeerd uit gekomen . Daarna heeft moeders een paar Supervijfjes gehad en die bevielen ook erg goed. Ondertussen had ik zelf ook wel een autowens, maar heb mijn eerste 5 pas aangeschaft in 2000: een 5 GTX 1.7 liter. Wat een plezier had ik met deze auto met name door de heerlijk koppelrijke motor. Een jaar later werd ik helaas van de weg gereden door een Chrysler Voyager, een flink ongeluk, maar gelukkig kon ik weer zonder verwondingen uitstappen. De 5 heeft al twee keer mijn leven gered, de band werd al maar sterker. Ik moest weer op zoek naar wat anders en ik had altijd de wens een 5 GT Turbo Phase II te bezitten, want dat vond ik de mooiste 5 na de 5 Alpine (Turbo). In diverse GTT’s gereden en geen één was hetzelfde. Stuk voor stuk hadden ze mankementen in de vorm van versleten wiellagers, roest, rammelende wielophangingen, blauwe mist achter de auto, tegenvallende turbodruk etc. Het zou bijna in een deceptie eindigen tot ik een advertentie zag van een 5 GT Turbo Bleu Sport met Clio 16V wielen in het Brabantse Heeze. Weer hetzelfde gevoel als bij die 5 Le Car van mijn moeder, al vanaf de foto’s tot over m’n oren verliefd. Ik kan na elf jaar zeggen dat die keuze een heel goede is geweest, want ik rij er nog steeds met heel veel plezier (hobbymatige) kilometers mee. Een goede beslissing destijds om mijn hart te volgen. Door mijn hobby en liefde voor het merk ben ik een jaar of acht geleden in aanraking gekomen met de Club Renault Sportives. Een club die mijn favoriete sportieve Renaults een warm hart toedraagt. Al snel begon ik redactionele stukjes te schrijven en te vertalen over oude en nieuwe sportieve Renaults voor het clubblad. Sinds begin dit jaar ben ik hoofdredacteur van het Alpine Magazine. Elke drie maanden valt er weer genoeg te melden over mijn favoriete merk en maak ik het magazine samen met mijn redactieteam met groot plezier. Wat moeten we toch blij zijn dat Renault nog van die prachtige bommetjes maakt als de Twingo, Clio en Mégane R.S Ook in het verleden bracht Renault fantastische ´hot hatches´ als de Clio Williams, Clio II RS en Mégane II RS. Ik ben er trots op dat ik over deze geweldige auto’s mag schrijven voor de Club Renault Sportives. Ik hoop dat Renault niet alleen inzet op elektrische voertuigen, maar nog lang doorgaat met het voortzetten van de R.S. lijn en natuurlijk het prachtige merk Alpine nieuw leven inblaast.

COLOFON Losange Magazine verschijnt vier keer per jaar. Verantwoordelijk uitgever: Editions Losange, Postbus 2144, NL-6020 AC Budel, tel. +31 495 430 930, fax +31 495 430 931, e-mail: [email protected] Editions Losange France, 28 rue de Moges, 52400 Melay Aan dit nummer werkten mee: Alain le Bars, Ad Dams (eindredactie), Bernard Joly, René van Lier, Bram van Oeffelt, Tony Vos, Peter Zadelaar. Fotos: Médiathèque Renault, Renault Trucks, Heuliez, Anthony Roozendaal, Automedia. Adreswijziging: Abonnees kunnen hun adreswijziging per e-mail of brief doorgeven aan de verantwoordelijk uitgever (zie hierboven). Leden van op pagina 70 en 71 genoemde Renaultclubs geven hun adreswijziging door aan de eigen ledenadministratie.

Een abonnement op Losange Magazine (vier nummers per jaar) kost 34,95 euro inclusief BTW en verzendkosten in Nederland en België en 52,50 euro inclusief BTW en verzendkosten daarbuiten. Gelieve het verschuldigde bedrag over te maken op bankrekeningnr. 60.67.11.503 t.n.v. Losange, Budel onder vermelding van 'abonnement Losange'. Voor betalingen buiten Nederland: BIC: ABNANL2A, IBAN: NL27ABNA0606711503 ten name van Losange in Budel. Bij een overboeking met vermelding van IBAN en BIC (vanuit de Europese Unie zonder extra kosten) is het van belang dat u vermeldt 'gedeelde kosten', alleen in dat geval worden er geen extra kosten doorberekend aan beide partijen. Betalen via Paypal: e-mail begunstigde: [email protected] U kunt zich ook online aanmelden op www.losangemagazine.nl of www.losangemagazine.be Vermeldt in alle gevallen bij betaling duidelijk uw naam en adresgegevens!

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Getracht is de rechthebbenden van de afbeeldingen te achterhalen. Zij die menen alsnog aanspraak te kunnen maken op zekere rechten, kunnen contact opnemen met de uitgever. copyright 2012

ISSN: 1874-8902 Ton Teubner Hoofdredacteur Alpine Magazine (CRS)

pagina 82


pagina 83

pagina 84

VLEUGJE AMERIKAANS Losange Magazine - najaar 2012 pagina 1

Recommend Documents