Vlagtwedde aan de start voor een nieuw sportbeleid.
1
Inleiding. Sport en bewegen zijn onderwerpen die zich in een steeds grotere belangstelling kunnen verheugen. Via de media wordt op grote schaal aandacht hieraan besteed, maar niet alleen in de media, maar ook op politiek gebied is sport een factor die van belang is en waarschijnlijk nog steeds aan populariteit zal winnen. Niet alleen is sport gezond, maar het levert ook een positieve bijdrage aan het oplossen van problemen in de samenleving. Sport is dan ook een middel geworden om bepaalde doelen te bereiken. Om deze reden is een aantal jaren terug de Stimuleringsregeling Breedtesportimpuls in het leven geroepen met als doel bij te dragen aan een duurzame verbetering van het (lokale) sportaanbod. Inmiddels is een nieuwe stimuleringsregeling in het leven geroepen in de vorm van de BOS impuls. Deze ontwikkelingen zijn voor ons mede aanleiding ons nader te beraden op de sport in de gemeente Vlagtwedde en het toekomstige beleid vast te leggen. In deze nota worden de speerpunten benoemd die moeten leiden tot een effectievere bestrijding van de bewegingsarmoede en ongezonde leefstijl van een groot deel van de inwoners van onze gemeente. In deze nota wordt bij een aantal onderdelen percentages genoemd die betrekking hebben op de verenigingen in onze gemeente. Deze percentages zijn ontleend aan een onderzoek dat vorig jaar is ingesteld onder de sportverenigingen in onze gemeente. Door het rijk is in de nota “Langer gezond leven 2004 – 2007”aangegeven te willen inzetten op maatregelen die er toe moeten leiden de mensen aan te zetten tot meer sporten en bewegen en de sport een ontmoetingsfunctie te geven waarbij wordt aangemoedigd mee te doen aan maatschappelijke activiteiten. In de nota “Tijd voor Sport”die in 2005 is gepresenteerd geeft het rijk enkele speerpunten aan die zich richten op sport , gezondheid, bewegingsbevordering, maatschappelijke binding door sport en sociale en educatieve waarden. In de ontwerpnota “Mitdoun = Goud” geeft de provincie een aantal speerpunten aan voor de komende jaren die aansluiten bij het rijksbeleid. Gestreefd wordt o.a. naar bevordering van een gezondere leefstijl, meer bewegen en een aansluitend sportaanbod voor ouderen. In het collegeprogramma 2006 – 2010 is een aantal uitgangspunten geformuleerd ten aanzien van het gemeentelijke beleid. Het programma onderdeel Sport geeft aan dat er naar wordt gestreefd doormiddel van het aanbieden van sportactiviteiten een bijdrage te leveren aan een gezonde levensstijl. Tevens is aangegeven dat bij een herziening van de sportnota waar nodig het gemeentelijke beleid zal worden bijgesteld, waarbij de wensen en behoeften van de sportverenigingen in de gemeente leidraad zullen zijn. De vorige sportnota is opgesteld in 1994. Het beleid dat op basis van deze nota is gevoerd was in hoofdzaak gericht op het scheppen van gunstige voorwaarden, wat in hoofdzaak tot uitdrukking kwam in het in stand houden van goede sportvoorzieningen tegen een relatief laag tarief, dat ver beneden de kostprijs van de voorzieningen ligt. Bij het opstellen van een nieuwe sportnota kan rekening worden gehouden met de huidige en toekomstige trends en ontwikkelingen en de beleidskeuzes van Rijk en Provincie. Hierbij staat centraal de vraag “Wat doet de gemeente momenteel allemaal voor de sport en wat is haar rol hierin in de komende jaren ?”. De startnotitie sportbeleid is tijdens een informele bijeenkomst met de raadsleden bespreken. Ook is de notitie voorgelegd aan de WMO adviesraad. De uitkomsten hiervan zijn in deze nota verwerkt.
2
Betrokken partijen. Aan sport wordt een hoge waarde toegekend m.b.t. een gezonde leefstijl. Meer bewegen en gezonder leven staan in veel discussies centraal. Niet ten onrechte, als we kijken naar de uitkomsten van diverse onderzoeken die op dit gebied zijn uitgevoerd. Uit het gezondheidsprofiel Groningen 2006 blijkt, dat onze gemeente hoog scoort waar het gaat om overgewicht onder kinderen en volwassenen en ook hoog eindigt bij het punt onvoldoende lichaamsbeweging. Een actieve rol hierin van de gemeente is zeker van belang om in deze situatie verandering te brengen. Hierbij zal de gemeente niet alleen inzetten op het terrein van de sport. Bij een actief beleid op dit punt zullen ondermeer sectoren Welzijn, Onderwijs, Jongerenwerk en Ouderenwerk worden betrokken. In 2007 is de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in werking getreden. Deze wet legt de gemeente op, de burgers mogelijkheden te bieden om aan de samenleving deel te nemen waarbij het kan gaan om activiteiten gericht op ontspanning en ontmoeting maar ook op gebieden als educatie, cultuur en sport. Burgers die drempels ervaren in het deelnemen aan deze activiteiten moet via de WMO extra ondersteuning worden geboden. Daarnaast zullen uiteraard de sportaanbieders in de gemeente bij de voorbereiding en uitvoering van het beleid worden betrokken maar ook organisaties die niet specifiek op sport zijn gericht, maar wel een bijdrage kunnen leveren. De gemeente. Onze gemeente telt 16.600 inwoners. Hiervan is 22% in de leeftijdscategorie van 0 t/m 19 jaar, 28 % in de groep 20 t/m 44 jaar, 30% in de groep 45 t/m 64 jaar en 20% ouder dan 65 jaar. Naar verhouding kent onze gemeente veel ouderen. Volgens de prognoses zal deze groep de komende jaren groeien. Bevolkingsopbouw per 1-1-2007 Sellingen Vlagtwedde Bourtange Ter Apel Totaal
0 t/m 19 jr. 20 t/m 44 jr. 45 t/m 64 jr. 65 jr e.o. 562 701 929 478 546 676 768 693 254 348 425 190 2295 3037 2864 1834 3657 4762 4986 3195
In onze gemeente zijn 45 sportverenigingen actief. Uit het ingestelde behoefte onderzoek is gebleken dat deze verenigingen in totaal tussen de vier- en vijfduizend leden hebben. 42% van de verenigingen heeft de laatste jaren een stijging gezien van het ledental, het merendeel (58%) van de verenigingen geeft echter aan dat het ledenaantal gelijk is gebleven en zelfs is gedaald. De verwachting van de verenigingen is dat dit beeld de komende jaren niet zal verbeteren. De ligging van de gemeente, brengt met zich mee dat de sportvoorzieningen over meerdere kernen zijn verspreid. Deze zijn in hoofdzaak geconcentreerd in de drie hoofdkernen, Ter Apel, Vlagtwedde en Sellingen. Deze ligging en de grootte van de kernen, brengt met zich mee dat niet overal hetzelfde voorzieningen pakket voorhanden is. Met name in de kleinere kernen is een beperkt accommodatie aanbod, hetgeen voor de bewoners een beperkte sport keuze inhoudt, tenzij men bereid is hiervoor naar een andere kern te reizen. 3
‘Meest voorkomende sportverenigingen’
TAK VAN SPORT Gymnastiek Voetbal Volleybal Schaatsen Tennis Schietsport Hengelsport Bridgen Vechtverdedigingsport Paardensport Sjoelen Zwemmen Badminton Kegelen Autosport Wielersport Handbal Golf Schermen Schaken TOTAAL
% 11,1% 8,9% 6,7% 6,7% 6,7% 6,7% 6,7% 6,7% 4,4% 4,4% 4,4% 4,4% 4,4% 4,4% 2,2% 2,2% 2,2% 2,2% 2,2% 2,2% 100,0 %
Wat doen we nu. In 1994 is de gemeentelijke sportnota vastgesteld. In deze nota is een aantal aandachtspunten vastgelegd. De nadruk van het toen vastgestelde beleid lag op de accommodatie voorziening in de gemeente. In de hoofddoelstelling van de nota is dan ook aangegeven dat de gemeente zich als doel stelt een voorwaarden scheppende functie te vervullen ten aanzien van de voorzieningen en mogelijkheden om sportbeoefening primair voor haar inwoners binnen de gemeente mogelijk te maken. Daarnaast zijn een aantal sub doelstellingen geformuleerd t.a.v. het accommodatie beleid. Zoals gezegd was het accommodatiebeleid de hoofdzaak in de vorige nota. Genoemde doelstelling is in zoverre gerealiseerd dat de voorzieningen in de gemeente in stand zijn gehouden. De economische ontwikkelingen van de afgelopen jaren en de daaruit voortvloeiende stroom van bezuinigingsmaatregelen hebben echter wel tot gevolg gehad dat een uitbreiding van het voorzieningenniveau tot een minimum is beperkt. Uiteraard is ook ingespeeld op ontwikkelingen t.a.v. de sportstimulering, en is de afgelopen jaren deelgenomen aan het breedtesport project en is onlangs een start gemaakt met het BOS project. De inzet van de gemeente t.a.v. de sport betekent in geld uitgedrukt dat jaarlijks ongeveer 1,2 miljoen euro wordt uitgegeven ten behoeve van de sport, dit is ruim € 70,-- per inwoner. Daarnaast wordt er de komende vier jaar, jaarlijks een bedrag van rond de € 60.000,-uitgegeven (incl. rijks- en provinciale bijdragen) ten behoeve van het BOS project.
4
‘ ‘Staat van onderhoud accommodatie en sport & spelmateriaal’
ACCOMMODATIE Heel goed Goed Matig Slecht Heel slecht TOTAAL
% 29,0% 54,8% 12,9% 3,3% 0,0% 100,0%
SPORT & SPELMATERIAAL Heel goed Goed Matig Slecht Heel slecht TOTAAL
% 3,6% 92,9% 3,6% 0,0% 0,0% 100,0%
Accommodaties: Sportparken. De gemeente beschikt over een vijftal sportcomplexen, die zijn verspreid over de gemeente. Totaal bestaan deze complexen uit 14 sportvelden. Bij de vijf complexen zijn kleedaccommodaties aanwezig. De totale kosten voor deze sportveld complexen bedragen voor 2008 € 294.000,--. De kleedvoorzieningen op enkele sportparken zullen de komende jaren gerenoveerd/vernieuwd moeten worden. Op basis van het huidige beleid is de realisering van kantines bij de sportparken een zaak voor de verenigingen. Op grond hiervan hebben de v.v. Sellingen en de v.v. J.V.V. een eigen nieuwe accommodatie gerealiseerd. In het kader van het jeugdbeleid wordt gestreefd naar de realisering van jeugdgebouwen in de drie kernen. In Sellingen is inmiddels een voorziening gerealiseerd. Voor Ter Apel en Vlagtwedde wordt nog gewerkt aan de voorbereiding. Gezamenlijk met de voetbalverenigingen wordt op dit moment de mogelijkheid onderzocht om te komen tot de realisering van een gecombineerde voorziening jeugdgebouw/kantine te komen, met als doel jeugd en sport samen te brengen.
Sporthal/sportzaal. De sporthal in Ter Apel is onlang ingrijpende gerenoveerd. Ook de sportzaal te Vlagtwedde is van een nieuwe dakbedekking voorzien. Totaal was hiermee een bedrag van ongeveer € 250.000,-- gemoeid. De exploitatie van beide voorzieningen is voor 2008 geraamd op € 366.000,--. De onderhoudstoestand van de beide accommodaties is uitstekend.
5
Gymlokalen. Verspreid over de gemeente liggen 5 gymnastieklokalen. De gymlokalen vormen in eerste instantie een schoolvoorziening die daarnaast ten behoeve van de verenigingssport gebruikt worden. De kosten voor deze voorzieningen bedragen € 204.000,--. De zaal aan de St. Luciastraat te Ter Apel is dit jaar vervangen door de zaal in de nieuwe school De Vlinder. Op dit moment is het ruimte aanbod in de gymzalen ten behoeve van de schoolsport in Ter Apel zeer krap.
Zwembaden. De beide openluchtzwembaden in de gemeente verkeren in een goede staat van onderhoud en genieten nog een grote populariteit. In het zomerseizoen ( 18 weken) worden beide baden door gemiddeld zeventig- tot tachtigduizend personen bezocht. De kosten voor de beide baden worden voor 2008 geraamd op € 467.000,-- . er dient voortdurend in de baden te worden geïnvesteerd om de voorzieningen te laten voldoen aan de wettelijke eisen. De eisen ten aanzien van toezicht en veiligheid brengen met zich mee dat de personele kosten voor deze accommodaties hoog zijn.
6
Overige voorzieningen. Onder de overige voorzieningen vallen o.a. de tennisbanen in Ter Apel en Sellingen. Met de gebruikende verenigingen zijn afspraken gemaakt over het onderhoud van de voorzieningen. Verder vallen hier onder de kosten voor het Dr. Mansholtpark en de speelveldjes in de diverse kernen. Totaal worden de kosten voor deze voorzieningen voor dit jaar geraamd op € 76.000,-.
Overige accommodaties. Naast gemeentelijke accommodaties is er binnen de gemeente een aantal voorzieningen gerealiseerd door verenigingen of particulieren. Deze voorzieningen bestaan uit een tweetal maneges, een tennishal, tennisbanen, een overdekt zwembad, een golfbaan, twee sportscholen ijsbanen en een oval racingbaan. In de kosten van deze voorzieningen wordt niet rechtstreeks bijgedragen door de gemeente. Wel is er in bepaalde gevallen meegewerkt in de vorm van het verstrekken van gunstige leningen of ingebruikgeving van grond of materialen.
7
Tarieven. In de sportnota van 1994 is een nieuwe tarieven structuur opgenomen. Aanleiding hiertoe was het grote verschil dat er bestond tussen bepaalde voorzieningen. De tarieven waren grotendeels historisch gegroeid waardoor de verhoudingen niet meer juist lagen. Ingevoerd is een tarievenstructuur die uit ging van een bedrag per deelnemer per keer dat gebruik werd gemaakt van een accommodatie. Deze tarievenstructuur is destijds zonder al te veel problemen ingevoerd en wordt tot op heden gehanteerd. De tarieven liggen ver beneden de werkelijke kostprijs van de accommodaties. Op deze wijze subsidieert de gemeente indirect de sport. (zie bijlage tarieven). De tarieven zijn jaarlijks aangepast met het percentage waarmee alle gemeentelijke tarieven worden verhoogd. Uit het onderzoek onder de verenigingen is gebleken dat ruim 80% van de verenigingen tevreden is over deze tarieven. Slechts 17% is van oordeel dat deze te hoog zijn. ‘Gemeentelijke tarieven accommodatiehuur’
GEMEENTELIJKE TARIEVEN ACCOMMODATIEHUUR Te hoog Goed Laag TOTAAL
% 17,6% 82,4% 0,0% 100,0%
Sportstimulering. Breedtesport project. In het kader van het Breedtesport project heeft de gemeente de afgelopen vier jaar jaarlijks een bedrag beschikbaar gesteld van € 3800,--. Dit bedrag werd verhoogd met een bijdrage van de provincie. Het Huis voor de Sport, een provinciale organisatie die is opgericht door de provincie en alle Groninger gemeenten, was mede belast met de uitvoering van dit project en heeft hiervoor een aantal activiteiten ontwikkeld in de gemeente, zoals de invoering van de sportpas voor de basisscholen, het bieden van ondersteuning aan verenigingen in de vorm van cursussen voor bestuurders en het mede organiseren van enkele projecten, zoals de fitheidtesten voor senioren in de gemeente en een stimuleringsproject voor het voortgezet onderwijs. Daarnaast kunnen verenigingen een beroep doen op de deskundigheid van het Huis voor de Sport t.a.v. specifieke problemen. Aangezien dit project formeel afliep in 2007 is besloten door te gaan met het bieden van ondersteuning aan de sportverenigingen. BOS impuls. Door het Rijk is het zgn. BOS impuls gestart. Dit project richt zich op Buurt, Onderwijs en Sport met als doelgroep de jongeren van 4 t/m 18 jaar. Doel is de bestrijding van de bewegingsachterstand, overgewicht en jeugdoverlast. Wij willen dit doel bereiken door uitbreiding van het aantal uren bewegingsonderwijs op scholen, het organiseren van clinics en kennismakingscursussen door sportaanbieders en sportbonden, het organiseren van spelmiddagen en opzetten van WhoZnext teams (groepjes jongeren die binnen de eigen organisatie, bv. school, sport activiteiten organiseren). Verder zullen er themaweken gezondheid worden georganiseerd. Voor de gehele project is door het rijk een bijdrage toegezegd van € 144.112,-- terwijl ook de provincie bijdraagt met € 0,50 per inwoner per jaar. De gemeente investeert in dit project een bedrag van gemiddeld € 35.000,-- per jaar (totaal € 140.000,--). 8
Om inzicht te krijgen in het effect van het BOS project, is een nulmeting uitgevoerd onder een groot aantal basisschool leerlingen. Gedurende het project zal aan de hand van nieuwe enquêtes onder de leerlingen gekeken worden of het project invloed heeft op de leef- en bewegingspatroon van de kinderen. Overige activiteiten. Naast directe stimulering doormiddel van genoemde projecten, verleent de gemeente waar mogelijk medewerking aan bijzondere evenementen zoals b.v. het schermtoernooi en het Zepta polotoernooi maar ook andere kleinere activiteiten. De ondersteuning vindt plaats in de vorm van gratis beschikbaarstelling van accommodaties of voorzieningen. Ook wordt jaarlijks € 1775,-- beschikbaar gesteld voor de organisatie van schoolsportdagen voor het basis onderwijs. De financiële bijdrage voor de schoolsportdagen blijkt de laatste jaren niet toereiekend te zijn om hieraan een goede invulling te geven. Verhoging van de bijdrage is daarom noodzakelijk. Via de Stichting Welzijn wordt financieel bijgedragen in het M.V.B.O. (Meer Bewegen Voor Ouderen) waarvoor jaarlijks € 25.000,-- wordt bijgedragen. Tevens wordt in samenwerking met de stichting Welzijn aandacht besteed aan bewegingsactiviteiten voor senioren. Ook hierbij wordt ondersteuning verleend door het Huis voor de Sport Groningen.
9
Toekomstig beleid. In het voorgaande zijn we ingegaan op wat de gemeente op dit moment voor de sport doet. Hierbij is ook de vraag gesteld wat de gemeente in de toekomst voor de sport moet/wil betekenen. Voor het toekomstige sportbeleid zal in eerste instantie geformuleerd moeten worden wat de doelstelling is. Daarna wordt aan de hand van een aantal speerpunten aangegeven hoe we de doelstelling willen bereiken. Het uitgangspunt voor het toekomstige beleid wordt als volgt geformuleerd:
Sport en bewegen leveren een positieve bijdrage aan de leefbaarheid van onze gemeente, het welbevinden en de gezondheid van de burgers bevorderen de sociale binding. Inwoners dienen gestimuleerd te worden op een verantwoorde wijze te gaan sporten en bewegen o.a. door een passend en laagdrempelig sportaanbod te creëren, dicht bij huis en tegen een betaalbare prijs. Deze visie zal vorm worden gegeven door middel van de volgende speerpunten waarop het gemeentelijke beleid zich in de toekomst zal richten: 1 sport en onderwijs 2 ondersteuning van verenigingen 3 sportstimulering, voorlichting en promotie 4 accommodatiebeleid 5 subsidiebeleid 6 activiteiten Toelichting op de speerpunten. 1. Sport en onderwijs. De school vormt een belangrijke locatie om kinderen kennis te laten maken met en te informeren over het belang van sport en bewegen. Om deze reden wordt door middel van het uitvoeren van het BOS project getracht via de scholen de kinderen bewust te maken van hun leefstijl en gestimuleerd actief te gaan bewegen. Dit gebeurt door middel van voorlichting op de scholen en het uitbreiden van het bewegingsonderwijs door vakbekwame docenten. Dit wordt in het kader van de BOS impuls bereikt met bijdragen van rijk en provincie. Na afloop van het project zal dit beleid worden voortgezet. Naast de uitbreiding van het aantal uren bewegingsonderwijs is er een ontwikkeling gaande ten aanzien van het geven bewegingsonderwijs. Het rijksbeleid is er op gericht het bewegingsonderwijs een kwaliteitsimpuls te geven door hiervoor in hoofdzaak vakonderwijzers in te zetten. Dit betekent dat op termijn het geven van bewegingsonderwijs door groepsleerkrachten alleen nog plaats zal vinden in de eerste twee leerjaren. Zowel aan de uitbreiding van het aantal uren als het geven van bewegingsonderwijs door meer vakdocenten zijn kosten verbonden. Hiervoor zullen in overleg met het onderwijs, middelen moeten worden gevonden zodat, na afloop van het BOS project in 2011, dit beleid kan worden voortgezet.
10
Vanuit de sport is aangegeven dat bijna de helft van de sportverenigingen in onze gemeente informatie verstrekt aan de scholen terwijl een kwart hiervan ook daadwerkelijk activiteiten organiseert in samenwerking met de scholen. Op landelijk niveau is ook het schoolzwemmen een onderwerp dat volop in de belangstelling staat. Uit veiligheidsoverwegingen wordt het wenselijk geacht dat kinderen zo vroeg mogelijk leren zwemmen. Aan de scholen is gevraagd te inventariseren hoeveel kinderen niet in het bezit zijn van een zwemdiploma. Uit dit onderzoek is gebleken dat bijna alle leerlingen van de basisscholen in het bezit zijn van een zwemdiploma of zwemles krijgen. Slechts een kleine groep (40 kinderen) heeft om uiteenlopende redenen geen zwemles en is niet in het bezit van een diploma. Sportstimulering en voorlichting in het onderwijs zijn belangrijke middelen om de ongezonde leefstijl en beweegarmoede te bestrijden. Het BOS project vervult op dit punt een belangrijke rol. Aanvullende middelen zullen beschikbaar worden gesteld om sportieve activiteiten in het basisonderwijs uit te breiden (schoolsportdagen enz.). Kosten voortzetting BOS project m.i.v. 2011 € 40.000,-- p.j. 2. Ondersteuning sportverenigingen. De ondersteuning van de verenigingen is in het kader van het Breedtesport project gestart in de vorm van het aanbieden van cursussen en themabijeenkomsten om kennis en vaardigheden van het kader van de verenigingen uit te breiden. Over deze vorm van verenigingsondersteuning is met het Huis voor de Sport een afspraak gemaakt voor de komende vier jaar. Uiteraard is het aan de verenigingen om te bepalen in hoeverre er behoefte bestaat aan de dergelijke vorm van ondersteuning. Uit de enquête onder de verenigingen is gebleken dat een kleine meerderheid geen heil ziet in deze vorm van ondersteuning. De reden hiervan is hoofdzakelijk het ontbreken van financiële middelen voor het leveren van een eigen bijdrage in de cursuskosten maar ook het onvoldoende beschikken over tijd om hieraan deel te nemen. Toch geeft een derde van de verenigingen aan behoefte te hebben aan ondersteuning. Voortzetting van deskundige ondersteuning van de verenigingen moet leiden tot versterking van de structuur van de verenigingen zodat deze ook hun sociaal maatschappelijke rol beter kunnen oppakken.
11
Voor veel verenigingen is het uitvoeren van diverse taken problematisch door het ontbreken van voldoende vrijwilligers. De toenemende druk op de vrijwilligers, de toenemende wet- en regelgeving en de steeds groter wordende verantwoordelijkheid leiden er toe dat veel vrijwilligers afhaken. Het bevorderen van de deskundigheid van de vrijwilligers kan een aandeel leveren in de oplossing van dit probleem. De verenigingen hebben in het vooronderzoek aangegeven hiervoor over onvoldoende financiële middelen te beschikken. Met de sportaanbieders zal overleg worden gevoerd over het oprichten van een sportplatform. ‘Zoekt vrijwilligers’
ZOEKT VRIJWILLIGERS Ja Nee TOTAAL
% 44,1% 55,9% 100,0%
Om deze doelen te bereiken zal de ondersteuning van de verenigingen door middel van het aanbieden van cursussen, themabijeenkomsten en incidentele ondersteuning worden voortgezet en zo nodig worden uitgebreid. Kosten m.i.v. 2011 € 8000,-- p.j. 3. Sportstimulering, voorlichting en promotie. De publicaties over de gezondheid van de bevolking in onze regio laten geen positief beeld achter. Overgewicht en een ongezonde leefstijl komen naar verhouding teveel voor. In 2006 voldeed 2/3 deel van de Groninger jongeren tot 19 jaar aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB). Hoewel de bewegingsarmoede bij de groep van 19 jaar en ouder afneemt, voldoet toch nog 41% niet aan de norm. Weinig bewegen in combinatie met ongezonde voeding levert gezondheidsrisico’s op. De vraag is of het raadzaam is alleen de aandacht te vestigen op het sporten en bewegen. Ook het ontwikkelen van een gezonde leefstijl speelt een zeer belangrijke rol. Om dit te bewerkstelligen verdient een actieve voorlichting over het belang van het ontwikkelen van een gezonde en actieve leefstijl de voorkeur. De voorlichting op dit punt is ook in het BOS project een belangrijk item. Voor de groep die niet wordt bereikt via het BOS project, zal een andere wijze van voorlichting gezocht moeten worden. Via landelijke campagnes wordt hieraan ook veel aandacht besteed. Bij deze campagnes zal zoveel mogelijk worden aangehaakt om de doelgroep te bereiken. Verenigingen kunnen, om hun activiteiten kenbaar te maken, gebruik maken van de mogelijkheid deze te vermelden op de activiteitenkalender van de gemeentelijke website. Jongeren. In het voorgaande is reeds aangegeven dat de gemeente Vlagtwedde middels deelname aan het BOS project actief inzet op het stimuleren van het deelnemen aan sport. De doelgroep hier is de jeugd van 4 t/m 18 jaar. Naast het aanbod via de reguliere sport zal hierin een aandeel geleverd kunnen worden door het aanbod van voorzieningen in de vorm van speelveldjes, skate- en speelvoorzieningen. Er zal beleid worden ontwikkeld t.a.v. de speelvoorzieningen in onze gemeente. Hiertoe zal een onderzoek worden ingesteld naar de behoefte. Ook dient door middel van voorlichting en promotie het blijvend deelnemen aan sport te worden bevorderd. Naast de stimulering tot sportdeelname is ook actieve voorlichting over een gezonde leefstijl noodzakelijk. Hieraan wordt op de scholen reeds veel aandacht besteed. 12
Ouderen. Zoals uit de prognoses blijkt zal de vergrijzing van de bevolking in onze regio de komende jaren toenemen. Onvoldoende lichamelijke activiteit verhoogt de kans op ziekte en vroegtijdig overlijden. In het verleden is door middel van het Galm project aandacht besteed aan deze groep. Zo zijn er in onze gemeente zgn. fitt-tests georganiseerd waar ouderen hun lichamelijke conditie konden testen en een gericht sportadvies konden krijgen. Van deze mogelijkheid is door een groot aantal senioren gebruik gemaakt. De sportaanbieders in de gemeente zullen worden gestimuleerd voor deze groeiende groep gerichte activiteiten te ontwikkelen en aan te bieden. Via het ouderenwerk worden wel doelgerichte activiteiten aangeboden door middel van het MBVO (MeerBewegenVoorOuderen).
Sportaanbieders. De sportverenigingen in de gemeente vormen een doelgroep op zich. Immers om een goed sportbeleid te kunnen uitvoeren zal teruggekoppeld moeten worden naar de sportaanbieders. Uit het onderzoek is gebleken dat de helft van de verenigingen verwacht dat het ledental stabiel zal blijven en 30% verwacht in de toekomst zelfs een daling. Om dit om te draaien richting een ledenstijging zal een actief beleid van de verenigingen nodig zijn. Een mogelijkheid hiertoe is b.v. het uitbreiden van de activiteiten. Helaas geeft een groot deel van de verenigingen aan geen behoefte te hebben aan uitbreiding van de activiteiten. Het vinden van te weinig vrijwilligers en voldoend bevoegd kader zal hierop zeker zijn invloed hebben. Stimulering van de verenigingen op de eerder genoemde terreinen (vrijwilligers, kader) kan mogelijk een oplossing bieden. Daarnaast is het zo laagdrempelig mogelijk aanbieden van sport een stimulans, waarbij de subsidiëring van b.v. jeugdleden een positief resultaat oplevert. Ook zal aan dit aspect meegenomen worden in het nieuwe armoede beleid. Gehandicaptensport. Uit het ingestelde onderzoek onder de verenigingen geeft 80% van de verenigingen aan dat de sportaccommodaties goed tot zeer goed toegankelijk zijn voor de minder valide burgers. Hoewel op dit punt het nodige wordt gedaan, is ons een gericht sportaanbod dan wel een
13
gerichte vraag op dit punt niet bekend. Onderzocht zal worden, via de belangenorganisaties, in hoeverre er een daadwerkelijke behoefte bestaat aan een gericht aanbod voor deze doelgroep. Sportaanbieders in de gemeente zullen worden gestimuleerd om, naast het aanbieden van activiteiten in verenigings- en schoolverband, ook activiteiten aan te bieden die individueel kunnen worden beoefend. Hiertoe schept de gemeente mogelijkheden om financieel te ondersteunen in projecten, voor zowel jongeren als ouderen, die door sportaanbieders worden opgezet. Kosten m.i.v. 2009 € 20.000,-- p.j. 4. Accommodatiebeleid. Het gemeentelijke beleid heeft zich de afgelopen jaren voor een groot deel gericht op de instandhouding van de sportvoorzieningen in de gemeente. De gemeentelijke voorzieningen die er op dit moment zijn verkeren in een goede staat van onderhoud ondanks de toch wel stijgende leeftijd van de voorzieningen. Dit neemt uiteraard niet weg dat er in de toekomst het nodige geïnvesteerd zal moeten worden. Vooral de kleedvoorzieningen op de sportparken in Vlagtwedde en Ter Apel zullen gerenoveerd/vernieuwd moeten worden. Ook het onderhoud van de velden vraagt extra aandacht door problemen als gevolg van ongedierte. De waterbeheersing bij het sportcomplex Sellingen levert een beheersprobleem op voor één van de velden. Maatregelen op dit veld bespeelbaar te houden zijn noodzakelijk. De uitvoering van het BOS project brengt met zich mee dat er meer uren beschikbaar moeten komen in de gymnastieklokalen. Vooral in Ter Apel zijn de zalen op dit moment overdag zodanig bezet dat deze extra ruimte niet beschikbaar is. Onderzocht wordt of de zaal aan de St. Luciastraat, die gesloten zou worden na het gereedkomen van de nieuwe zaal in de Vlinder, nog enige tijd in gebruik kan blijven. In de voorgaande sportnota is aangegeven dat privatisering van sportaccommodaties bespreekbaar is, mits dit voor beide partijen aantrekkelijk is. In het verleden hebben er gesprekken plaatsgevonden met verenigingen hieromtrent. Dit heeft echter niet tot grootschalige resultaten geleid. Alleen met de tennisclub Ter Apel is een vergaande vorm van privatisering overeen gekomen en zijn met de tennisclub in Sellingen bepaalde afspraken gemaakt over onderhoud en exploitatie. Met de voetbalvereniging in Ter Apel wordt onderhandeld over de privatisering van het sportpark ’t Heem. Ook met de voetbalvereniging in Vlagtwedde is reeds gesproken over de exploitatie van de voorzieningen in Vlagtwedde en Bourtange. Duidelijk is dat de financiële risico’s voor de verenigingen een groot struikelblok vormen. Dit neemt niet weg dat privatisering één van de doelstellingen is van het beleid. De trend naar individuele sportbeoefening van de laatste jaren heeft er wel toe geleid dat het gebruik van de gemeentelijke accommodaties, voor wat betreft het aantal deelnemende sporters, af neemt. De opkomst van sportscholen en het zelf bezig zijn (fietsen, marathon, Nordic walking) zijn duidelijk merkbaar. Gezien vanuit de doelstelling een goede ontwikkeling.
14
Het accommodatiebeleid van de gemeente richt zich in hoofdzaak op het aanbieden van voorzieningen ten behoeve van verenigingen. Hierdoor schept de gemeente voor het overgrote deel van deze verenigingen een bestaansvoorwaarde. Immers zonder een goede accommodatie kunnen tal van verenigingen niet functioneren. De private accommodaties in de gemeente kunnen door een commerciële exploitatie zelf in de accommodatiebehoefte voorzien. Uit het onderzoek onder de verenigingen is gebleken dat ruim 80% van de verenigingen tevreden is over de gemeentelijke voorzieningen en de beschikbaarheid hiervan. ‘Beschikbaarheid accommodatie en sport & spelmateriaal’
ACCOMMODATIE Ruim voldoende Voldoende Onvoldoende Ruim onvoldoende TOTAAL
% 66,7% 33,3% 0,0% 0,0% 100,0%
SPORT & SPELMATERIAAL Ruim voldoende Voldoende Onvoldoende Ruim onvoldoende TOTAAL
% 17,9% 78,6% 3,5% 0,0% 100,0%
‘Staat van onderhoud accommodatie en sport & spelmateriaal’
ACCOMMODATIE Heel goed Goed Matig Slecht Heel slecht TOTAAL
% 29,0% 54,8% 12,9% 3,3% 0,0% 100,0%
SPORT & SPELMATERIAAL Heel goed Goed Matig Slecht Heel slecht TOTAAL
% 3,6% 92,9% 3,6% 0,0% 0,0% 100,0%
Om laagdrempelig sportaanbod te kunnen bevorderen stelt de gemeente accommodaties beschikbaar aan verenigingen. De instandhouding van deze voorzieningen is voor de verenigingen een bestaansvoorwaarde. Uitbreiding van het gemeentelijk aanbod zal worden beoordeeld op basis van behoefte en noodzaak.
15
5. Subsidiebeleid. De sportverenigingen in onze gemeente kunnen geen aanspraak maken op gemeentelijke subsidie. Uitgangspunt tot dusver is geweest dat de gemeente de sport subsidieert door middelen van het ver beneden de kostprijs aanbieden van de gemeentelijke accommodaties. Op deze wijze worden kosten voor verenigingen op dit punt laag gehouden waardoor een laagdrempelig aanbod van de verenigingen mogelijk is. Overigens kunnen inwoners met een laag besteedbaar inkomen in aanmerking komen voor een gemeentelijke bijdrage in de contributie van o.a. sportverenigingen op grond van de Participatieregeling Minimabeleid 2007. Van deze mogelijkheid is in 2006 door 31 inwoners van onze gemeente gebruik gemaakt. In het kader van de discussie over het minimabeleid zal worden voorgesteld deze bijdrage te verhogen. Uit het onderzoek blijkt dat ruim 80% van de verenigingen financieel gezond is. Gelet op dit resultaat kan de conclusie worden getrokken dat het verstrekken van een exploitatie subsidie aan verenigingen niet zinvol is. Om echter extra activiteiten van de verenigingen te stimuleren zou een financiële prikkel, in de vorm van incidentele subsidies voor bijzondere activiteiten en projecten zinvol zijn. Overzicht van de speerpunten en kosten die geraamd worden voor de uitvoering hiervan. Voortzetting BOS-impuls. Voor de uitvoering van de BOS impuls is door de raad geld beschikbaar gesteld voor de komende vier jaren. Na afloop van het project vervallen de rijks- en provinciale bijdrage. De uitbreiding van de uren bewegingsonderwijs zullen daarom voor rekening van de scholen komen. Voortzetting van het project wordt noodzakelijk geacht. Voor het wegvallen van de rijksbijdragen zal dekking moeten worden gevonden. Geraamde kosten met ingang van 2010 € 40.000,-- op jaarbasis. Voortzetting verenigingsondersteuning, sportplatform. Het leveren van verenigingsondersteuning, in de vorm van deskundigheidsbevordering voor verenigingen wordt verzorgd door het Huis voor de Sport. Met het Huis voor de Sport is overeenstemming over dit traject tot en met 2010. Geraamde kosten met ingang van 2011 € 8000,-- op jaarbasis. Sportstimulering/subsidiebeleid. Het stimuleren van het opzetten van sportactiviteiten door sportaanbieders in de gemeente en het uitbreiden van de financiële mogelijkheden ten behoeve van de schoolsportdagen. Geraamde kosten met ingang van 2009 € 20.000,-- op jaarbasis. Om o.a. sport toegankelijk te maken voor de laagste inkomens zal uitbreiding plaatsvinden van de participatie regeling in het kader van het nieuwe armoedebeleid. Dekking van deze kosten zal t.z.t. hierbij worden aangegeven. Investeringen. Renovatie/uitbreiding kleedvoorzieningen sportparken Ter Apel en Vlagtwedde, geraamde kosten € 290.000,--. Aanpak wateroverlast veld drie sportpark Sellingen, geraamde kosten € 43.000,--. Tijdelijk in stand houden gymlokaal St. Luciastraat. Geraamde kosten € 25.000,--. Privatisering sportpark ’t Heem. Bijdrage i.v.m. toekomstig groot onderhoud. Geraamde kosten PM. (wordt op dit moment een onderzoek naar ingesteld). 16
