Vlaamse Stichting Verkeerskunde De fundamenten van de verkeersveiligheid, Sensibilisering en handhaving 30 oktober 2015
Big Brother loert om de hoek ANPR en andere cameratoepassingen
Filip De Roeck, verkeerskundige Hoofdinspecteur verkeerspolitie Antwerpen, dienst verkeerstoezicht
Indeling • • • • • • • • • • • • • • •
Voorstelling Intro Geschiedenis Waarom camera’s Welke soorten bespreken we Werking van de verschillende soorten Efficiëntie ≠ effectiviteit Kostenplaatje Zijn er alternatieven voor camera’s Procedure tot aanvraag Wettelijk kader Maatschappelijke impact van camera’s Werkbezoeken Conclusie/aanbevelingen/bevindingen Extra’s
Geschiedenis • Klassieke camera’s – analoog +/- 1965 – digitaal +/- 2000 • Snelheid- en roodlichtcamera’s – 1966 eerste flitspaal (rubberen slangen) (NL Gatsonides) – 1970 eerste flitspaal (detectie lussen) – 1980 eerste flitspaal (doppler detectie) • Automatische nummerplaat herkenning (ANPR) – 1995 eerste toepassingen Verenigd Koninkrijk (terrorisme Ierland) – 2006 eerste toepassingen België
Waarom camera’s • Doelstellingen waarom camera’s worden opgesteld: – bestrijden van de criminaliteit – verminderen/aanpakken overlast – onveiligheidsgevoel reduceren – Verkeersveiligheid – politiewerking/onderzoek optimaliseren
Welke soorten bespreken we • Klassieke bewakingscamera’s • Roodlicht- en snelheidscamera’s (vast en mobiel) • ANPR (automatische nummerplaat herkenning)
Werking verschillende soorten • Het ANPR-systeem verzamelt automatisch een aantal gegevens van een passerend voertuig zoals: – kentekenplaat – nationaliteit – datum en uur – locatie – foto van de kentekenplaat – Foto van het totaalbeeld We onderscheiden hier zes soorten controle: – Blacklist – Whitelist – Trajectcontrole – Sluikverkeer vrachtwagens – Weigh in motion – Controle tussenafstanden
Werking verschillende soorten • Een bewakingscamera is een videocamera die beelden maakt met als belangrijkste doel criminaliteit te voorkomen.
Werking verschillende soorten • Roodlichtcamera's gebaseerd op lustechnologie • Snelheidscamera's gebaseerd op lus- of radartechnologie. • Overtredingen worden door roodlicht- en snelheidscamera's steeds vastgelegd met twee foto's. Daarbij wordt ook andere informatie geregistreerd zoals dag, tijdstip en controleplaats.
Efficiëntie ≠ effectiviteit ANPR • De efficientie van ANPR is echter vrij eenvoudig aan te tonen: ANPR automatiseert een proces dat voorheen handmatig verliep en vergeleken daarmee is ANPR sneller en dus efficiënter (doelmatiger). • Bij effectiviteit gaat het om de vraag of ANPR effectiever is dan andere werkwijzen in het detecteren, opsporen, vervolgen en veroordelen van criminelen. Als je dat soort effecten van ANPR op maatschappelijk niveau wilt meten, moet je een quasi-experimenteel onderzoek doen.
Voordat men in Nederland de beschikking had over ANPR, werden er globaal zo'n 20.000 kentekens per jaar met de hand gecontroleerd door deze in de boordcomputer van politievoertuigen in te voeren en te controleren. Door het gebruik van ANPR-camera's is dit aantal toegenomen tot 1.000.000 geautomatiseerde controles per jaar
Effectiviteit Flitspalen • • • •
Flitspalen zijn cruciaal voor de veiligheid. Het aantal doden en gewonden is dankzij de camera's sterk gedaald. Ongevallencijfer daalt met 50% Ongevallencijfer met doden en gewonden daalt met 77%
Kostenplaatje • Kostprijs = afhankelijk van de doelstellingen • De vaste kosten zijn o.a.: – kosten voor het onderhoud – personeelskosten: vorming, lonen, opvolging beelden – Secundaire kosten: extra verlichting, onderhoud beplanting, enz… – reinigingskosten: schoonmaken van de camera’s – kosten overdracht gegevens: huur specifiek materiaal • De variabele kosten die het systeem teweegbrengen zijn o.a.: – kosten voor aankoop toestellen – kosten aanpassing infrastructuur – Verplaatsingskosten – kosten voor plaatsing pictogrammen
Zijn er alternatieven voor camera’s • Soms kan preventie het probleem gewoon doen verdwijnen (folders,affiches en gadgets) • Infrastructurele aanpassingen/herinrichting • Zwerfvuil aanpakken • Overlastboetes • BIN • Verbeterde straatverlichting • Beveiligingsmateriaal (alarmsystemen of hekwerk) • Verhoogd politietoezicht
Procedure tot aanvraag • Aanvraagprocedure klassieke camera • Aanvraagprocedure ANPR • Aanvraagprocedure snelheid- en roodlichtcamera
Wettelijk kader • De wet van 10 juni 2007 tot regeling van de plaatsing en het gebruik van bewakingscamera’s, ook wel de camerawet genoemd. • De wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens, ook wel de privacywet genoemd. • Het Europees verdrag voor de rechten van de mens (EVRM) van 1950 • De Wet op het politieambt van 05 augustus 1992
Maatschappelijke impact • De maatschappelijke impact bij de burger mbt cameratoepassingen hebben we trachten te peilen aan de hand van een enquête. 100 burgers en 100 politiemensen. – – – – –
Soorten overlast Algemeen onveiligheidsgevoel Gebruik camerabewaking Stellingen camerabewaking Gebruik ANPR
Maatschappelijke impact • • • •
Overlast voor de burger ≠ overlast voor de politieman Rubriek onveiligheidsgevoel scoort de burger beter dan de politieman Rubriek camerabewaking = geen opmerkelijke verschillen Rubriek stellingen camerabewaking = politiemensen pro, burgers terughoudend • Rubriek ANPR = politiemensen pro, burgers terughoudend
Werkbezoeken • • • • • •
PZ Turnhout PZ Sint-Niklaas PZ Westkust Federale wegpolitie Securoad/Somati Rauwers
Conclusie/aanbeveling/bevindingen • • • • • • • •
ANPR Wetgeving ≠ ANPR Bewaartermijn 30 dagen Uitwisseling gegevens Welke bestanden juist gebruiken Cijfers aantal toestellen Mobiel gebruik ANPR Wat met hits? Negatieve effecten
Extra’s
Extra’s
Extra’s
Extra’s
Extra’s
Big Brother loert om de hoek Maatschappelijke bevraging ANPR & andere cameratoepassingen
Maatschappelijke bevraging ANPR & andere camera-toepassingen • De bevraging werd uitgevoerd bij twee groepen van telkens 100 personen; politiepersoneel en burgers. • De groep politiepersoneel bestond uit 66 mannen en 34 vrouwen, waarvan 73 operationeel en 27 Calog. • De groep burgers bestond uit 48 mannen en 52 vrouwen, naar beroep werd niet gevraagd. • Non respons = 50 enquêtes
Maatschappelijke bevraging ANPR & andere camera-toepassingen • Soorten overlast • Algemeen onveiligheidsgevoel • Gebruik camerabewaking voor privé- en buurttoezicht • Stellingen camerabewaking • Gebruik ANPR
Soorten overlast in % Politiepersoneel
Burgers
55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Hangjongeren Politiepersoneel
Burgers
HANGJONGEREN
6%
HANGJONGEREN
0%
2%
34%
0% 28%
40%
33% 32%
25%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Dronken persoon Politiepersoneel
Burgers
DRONKEN PERSOON
DRONKEN PERSOON
4% 0%
5% 1%
28%
26% 33%
44% 24%
35%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Wildplassers Politiepersoneel
Burgers
WILDPLASSERS
WILDPLASSERS
0%
5% 1% 15%
0%
16%
37%
44% 40%
42%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Druggebruikers Politiepersoneel
Burgers
DRUGGEBRUIKER
DRUGGEBRUIKER
5% 1%
4%
19%
17%
42%
Zelden
42%
37%
33%
Nooit
0%
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Verdachte handelingen Politiepersoneel
Burgers
VERDACHTE HANDELINGEN
VERDACHTE HANDELINGEN
1% 10%
4% 17%
0%
16%
36%
31%
44%
41%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Agressie Politiepersoneel
Burgers
AGRESSIE
4%
AGRESSIE
0%
0%
0%
20%
12%
31%
44% 44%
45%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Verkeersagressie Politiepersoneel
Burgers
VERKEERSAGRESSIE
VERKEERSAGRESSIE
0%
2% 8%
20%
26%
40%
29% 28%
12%
35%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Onaangepaste snelheid Politiepersoneel
Burgers
ONAANGEPASTE SNELHEID
ONAANGEPASTE SNELHEID
12%
7% 11%
7%
20%
31%
16%
28%
24%
44%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Aanrijdingen Politiepersoneel
Burgers
AANRIJDINGEN
AANRIJDINGEN
3% 2%
0% 8%
17% 27%
32%
51%
Nooit
32%
28%
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Algemeen onveiligheidsgevoel Politiepersoneel
Burgers
60
60
50
50
40
40
30
30
20
20
10
10
0
VERMIJDT U PLAATSEN?
Nooit
Zelden
VOELT U ZICH ONVEILIG?
Soms
BENT U AL SLACHTOFFER GEWEEST VAN EEN DELICT?
Veel
Heel veel
0
VERMIJDT U PLAATSEN?
Nooit
Zelden
VOELT U ZICH ONVEILIG?
Soms
BENT U AL SLACHTOFFER GEWEEST VAN EEN DELICT?
Veel
Heel veel
Vermijdt u plaatsen? Politiepersoneel
Burgers
VERMIJDT U PLAATSEN?
6%
VERMIJDT U PLAATSEN?
5%
0% 24%
16%
44%
47% 32%
26%
Nooit
0%
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Voelt u zich onveilig? Politiepersoneel
Burgers
VOELT U ZICH ONVEILIG?
VOELT U ZICH ONVEILIG?
5% 1%
0%
18%
0%
24%
33%
40%
36% 43%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Bent u al slachtoffer geweest van een delict? Politiepersoneel
Burgers
BENT U AL SLACHTOFFER GEWEEST VAN EEN DELICT?
BENT U AL SLACHTOFFER GEWEEST VAN EEN DELICT?
1% 1%
0%
15% 53%
30%
Nooit
Zelden
0%
12%
Soms
Veel
Heel veel
32%
Nooit
56%
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Gebruik camerabewaking voor privéen buurttoezicht • Politiepersoneel 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Zijn er reeds camera's in uw buurt aanwezig?
Heeft u zelf camerabewaking?
JA
Bent u van plan camerabewaking aan te schaffen?
NEEN
Zou u verhuizen na het installeren van camera's in uw buurt?
Gebruik camerabewaking voor privéen buurttoezicht • Burgers 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Zijn er reeds camera's in uw buurt aanwezig?
Hebt u zelf camerabewaking?
JA
Bent u van plan camerabewaking aan te schaffen?
NEEN
Zou u verhuizen na het installeren van camera's in uw buurt?
Hoe woont u? Politiepersoneel
Burgers
36% 49%
51%
64%
Stedelijk
Landelijk
Stedelijk
Landelijk
Zijn er reeds camera’s in uw buurt aanwezig? Politiepersoneel
Burgers
12%
18%
82%
88%
JA
NEEN
JA
NEEN
Heeft u zelf camerabewaking? Politiepersoneel
Burgers 0%
6%
94%
100%
JA
NEEN
JA
NEEN
Bent u van plan camera-bewaking aan te schaffen? Politiepersoneel
Burgers
10%
90; 90%
16%
84%
JA
NEEN
JA
NEEN
Zou u verhuizen na het instal-leren van camera’s in uw buurt? Politiepersoneel
Burgers
0%
0%
100%
100%
JA
NEEN
JA
NEEN
Stellingen camerabewaking • Politiepersoneel 60 50 40 30 20 10 0
Camerabewaking helpt bij bestrijden criminaliteit
Het kan misdrijven helpen ophelderen( retroactief)
Het helpt niet bij geweld op straat (heterdaad)
Nooit
Cameratoezicht is een inbreuk op de privacy
Zelden
Door camera's zou ik mij beknot (minder vrij) voelen in mijn buurt
Soms
Veel
Camera's in mijn buurt is voor mij geen probleem
Heel veel
Camerabeelden moeten (live) steeds 24/24u bekeken worden
Ik verwacht dat er direct actie ondernomen wordt bij het zien van misdrijven op de camerabeelden
Stellingen camerabewaking • Burgers 60
50
40
30
20
10
0
Camerabewaking helpt bij bestrijden criminaliteit
Het kan misdrijven helpen ophelderen( retro-actief)
Het helpt niet bij geweld op straat (heterdaad)
Nooit
Cameratoezicht is een inbreuk op de privacy
Zelden
Door camera's zou ik mij beknot (minder vrij) voelen in mijn buurt
Soms
Veel
Camera's in mijn buurt is voor mij geen probleem
Heel veel
Camerabeelden moeten (live) steeds 24/24u bekeken worden
Ik verwacht dat er direct actie ondernomen wordt bij het zien van misdrijven op de camerabeelden
Camerabewaking helpt bij het bestrijden van criminaliteit Politiepersoneel
Burgers
Camerabewaking helpt bij bestrijden criminaliteit
0%
Camerabewaking helpt bij bestrijden criminaliteit
1%
4%
15%
16%
29%
12%
28%
40%
55%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Het kan misdrijven helpen ophelderen (retro-actief) Politiepersoneel
Burgers
Het kan misdrijven helpen ophelderen( retro-actief)
0%
Het kan misdrijven helpen ophelderen( retro-actief)
0%
4%
20%
8%
16%
28% 24%
48% 52%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Het helpt niet bij geweld op straat (heterdaad) Politiepersoneel
Burgers
Het helpt niet bij geweld op straat (heterdaad)
Het helpt niet bij geweld op straat (heterdaad)
4% 8%
11%
18%
4%
12% 18%
20% 60%
45%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Cameratoezicht is een inbreuk op de privacy Politiepersoneel
Burgers
Cameratoezicht is een inbreuk op de privacy
0%
5%
Cameratoezicht is een inbreuk op de privacy
4% 31%
31%
8% 25%
21%
42%
33%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Door camera's zou ik mij beknot (minder vrij) voelen in mijn buurt Politiepersoneel
Burgers
Door camera's zou ik mij beknot (minder vrij) voelen in mijn buurt
Door camera's zou ik mij beknot (minder vrij) voelen in mijn buurt
1%
4%
7%
12%
5%
9% 45% 55%
27% 35%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Camera's in mijn buurt is voor mij geen probleem Politiepersoneel
Burgers
Camera's in mijn buurt is voor mij geen probleem
Camera's in mijn buurt is voor mij geen probleem
9%
13%
13%
36%
17%
43%
9% 15%
Nooit
Zelden
26%
19%
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Camerabeelden moeten (live) steeds 24/24u bekeken worden Politiepersoneel
Burgers
Camerabeelden moeten (live) steeds 24/24u bekeken worden
2%
Camerabeelden moeten (live) steeds 24/24u bekeken worden
6%
4%
19%
4%
42%
21%
35% 29%
38%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Ik verwacht dat er direct actie ondernomen wordt bij het zien van misdrijven op de camerabeelden Politiepersoneel
Burgers
Ik verwacht dat er direct actie ondernomen wordt bij het zien van misdrijven op de camerabeelden
Ik verwacht dat er direct actie ondernomen wordt bij het zien van misdrijven op de camerabeelden
1% 4%
0%
4%
4%
10%
36%
50% 38% 53%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel veel
Gebruik ANPR • Politiepersoneel 90 80 70
60 50 40 30 20 10 0
Zou U positief adviseren voor een ANPR-netwerk in uw gemeente
Zou men U met cijfers kunnen overtuigen
Nooit
Mogen de gegevens worden opgeslagen
Zelden
Soms
Veel
Indien de gegevens mogen worden opgeslagen, beperkt in tijd
Heel Veel
Mag men ANPR mobiel gebruiken (vanuit een rijdend voertuig)
Gebruik ANPR • Burgers 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Zou U positief adviseren voor een ANPR-netwerk in uw gemeente
Zou men U met cijfers kunnen overtuigen
Nooit
Mogen de gegevens worden opgeslagen
Zelden
Soms
Veel
Indien de gegevens mogen worden opgeslagen, beperkt in tijd
Heel Veel
Mag men ANPR mobiel gebruiken (vanuit een rijdend voertuig)
Zou u positief adviseren voor een ANPR-netwerk in uw gemeente? Politiepersoneel
Burgers
Zou u positief adviseren voor een ANPR-netwerk in uw gemeente?
Zou u positief adviseren voor een ANPR-netwerk in uw gemeente?
1% 3% 0%
0%
10%
24%
0%
8%
68% 86%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel Veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel Veel
Zou men u met cijfers kunnen overtuigen? Politiepersoneel
Burgers
Zou men u met cijfers kunnen overtuigen?
Zou men u met cijfers kunnen overtuigen?
4%
3% 15%
26%
0%
0%
12% 36% 48%
56%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel Veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel Veel
Mogen de gegevens worden opgeslagen? Politiepersoneel
Burgers
Mogen de gegevens worden opgeslagen?
1% 3%
Mogen de gegevens worden opgeslagen?
4%
0%
13%
13%
0%
14%
73% 79%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel Veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel Veel
Indien de gegevens mogen worden opgeslagen, beperkt in tijd Politiepersoneel
Burgers
Indien de gegevens mogen worden opgeslagen, beperkt in tijd
Indien de gegevens mogen worden opgeslagen, beperkt in tijd
5%
4% 16%
32%
24%
36%
12%
27%
36%
8%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel Veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel Veel
Mag men ANPR mobiel gebruiken (vanuit een rijdend voertuig)? Politiepersoneel
Burgers
Mag men ANPR mobiel gebruiken (vanuit een rijdend voertuig)?
Mag men ANPR mobiel gebruiken (vanuit een rijdend voertuig)?
0% 3% 1%
0%
7%
16%
0%
12%
72% 89%
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel Veel
Nooit
Zelden
Soms
Veel
Heel Veel