BLJreauJeugdzorg Friesland
Centraal Bureau
216
Commissie Boarger en Mienskip T.a.v. de secretaris Postbus 20120 8900 Hrvl LEEUWARDEN
Postbus
312
8901 BC Leeuwarden Tesselschadestraat Tel: (058)
233
2
3777
Fax: (o58) 233 35 25 www. bjzfres and .n
september 2013 Betreft Factsheet cliëntprofielen 2012 Datum
Uw kenmerk Ons kenmerk
13 218
Doorkies n r.
Geachte heer, mevrouw, Wij sturen u hierbij de factsheet cliëntprofielen 2012. In deze factsheet staan de belangrijkste uitkomsten van het onderzoeksrapport waarin de aard van de problematiek van cliënten van Bureau Jeugdzorg Friesland is geanalyseerd. Voor het vierde jaar hebben wij problemen en beschermende factoren in kaart gebracht die een rol spelen in de hulpvraag van cliënten bij opvoeden en opgroeien. De onderzoeksgroep 2012 bestaat uit zowel cliënten die in het vrijwillig kader zijn aangemeld als cliënten met een jeugdbeschermings- of jeugdreclasseringsmaatregel. Het volledige onderzoeksrapport en de factsheet zijn te downloaden via onze website www. bjzfriesland nI onder Over Bureau Jeugdzorg Friesland>Nieuws. .
Mocht u vragen of behoefte aan nadere informatie hebben, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. Met vriendelijke groet, Raad van Bestuur / Directie Bureau Jeugdzorg Friesland 0
1
,vL
:
Mevrouw M. Sinot Mevrouw J. Nijland
Bijlage: factsheet cliëntprofielen 2012
Bureau Jeugdzorg Friesland doet jaarlijks onderzoek naar de aard van de problematiek van jeugdigen die bij Bureau Jeugdzorg Friesland staan ingeschreven. Door de problematiek en de beschermende factoren in kaart te brengen, wordt het mogelijk het zorgaanbod af te stemmen op de zorgvraag van de jeugdige. De onderzoekspopulatie is dit jaar uitgebreid met jeugdigen in het gedwongen kader die al langer/meer. dere jaren een jeugdbeschermingsmaatregel hebben. Hiermee is de doelgroep ‘dwang en drang’ van Bureau Jeugdzorg Friesland nog beter in beeld gebracht.
De onderzoeksgroep bestaat uit 2.107 jeugdigen waarvoor in 2012 een registratieformulier kernproblemen en beschermend factoren is ingevuld. De onderzoeksgroep bestaat uit: JEUGDIGEN DIE IN HET VRIJWILLIG KADER ZIJN AANGEMELD Dit zijn jeugdigen en/of hun opvoeders die zichzelf hebben aange meld voor hulp in het vrijwillig kader of die door een professional uit de eerste lijn zijn aangemeld vanwege een zorgelijke opvoed situatie.Vrijwillige hulpverlening is niet hetzelfde als ‘lichte’ hulp verlening, In het vrijwillig kader komen ook gesloten plaatsingen (gedwongen opname bij ernstige gedragsproblemen ter bescher ming van de jeugdige of anderen) en pleegzorgplaatsingen voor.
Het gaat in alle gevallen om jeugdigen die ernstig in hun ontwikkeling worden bedreigd en/of waarbij sprake is van (een vermoeden) van kindermishandeling. Het betreft gezinnen met een combinatie van complexe problemen, zoals psychiatrische problematiek, versla ving, verstandelijke beperking, werkloosheid, financiële problemen, ontbreken van sociale steun en/of een slechte woonsituatie. Zij zijn niet in staat (onvoldoende vaardig) of zijn niet bereid (zorgmijdend) om hulp te vragen. In deze gezinnen heeft Bureau Jeugdzorg Fries land de coördinatie wanneer veel hulpverleningsinstan ties betrokken zijn, houdt toezicht op de veiligheid en op het nakomen van afspraken.
JEUGDIGEN MET EEN JEUGDBESCHERMINGS MAATREGEL jeugdbescherming is een maatregel die de rechter dwingend ople: wanneer een gezonde en veilige ontwikkeling van een kind ofjon gere (ernstig) wordt bedreigd en hulp in vrijwillig kader niet wordt geaccepteerd of niet beklijft. De jeugdbescherming biedt begelei ding en steun in gedwongen kader, houdt toezicht op de opvoe dingssituatie, stelt voorwaarden en motiveert het gezin voor hulp.
JEUGDIGEN MET EEN JEUGDRECLASSERING MAATREG EL jeugdreclassering is een maatregel, door de rechter of officier van justitie uitgesproken, bij jeugdigen die een ernstig strafbaar feit hebben gepleegd en waarbij kans op herhaling duidelijk aanwezig is. De jeugdreclassering verricht werkzaamheden om de leefomge ving van en voor de jongere te versterken en recidive te voorkome
Vooruitlopend op de transitie hebben wij de cliëntpro. fielen van Bureau Jeugdzorg Friesland op gemeentelijk niveau inzichtelijk gemaakt. Deze factsheet geeft inzicht in de belangrijkste uitkomsten van dit onderzoek en bevat aanbevelingen voor diagnostiek en behandeling en aanbevelingen voor beleid.
VERDELING VAN HET AANTAL REGISTRATIES IN 2012 OVER DE GEMEENTEN
Schiermonnikoog
Terschelling
Vlieland Harlir
Categoneën <1,19%
E
1,19%-1,39% >1,39%
Verdeling registraties oier de gemeente ierdeeld in ruim onder het gemiddelde, gemiddeld en ruim boi.’en het gemiddelde.
Ooststellingwerf
: •1.
In het onderzoek zijn, naast algemene beschrijvende kenmerken van de doelgroep, de volgende onderzoeks variabelen opgenomen: KERN PROBLEM EN Niveau jeugdige • (Een vermoeden van) een klinische stoornis • Gedragsproblemen • Persoonlijkheidsproblemen • Achterstand in de (functie)ontwikkeling • Gezondheidsproblemen
»dhet niveau van de jeugdige komen gedragsproblemen het meest voor. » Bij gedragsproblemen gaat het vaker om externaliserende problemen (zoals verbale- en fS’sieke agressie en zich niet aan huisregels houden) dan om internaliserende gedragsproble men (zoals angst, teruggetrokken gedrag en somberheid). » Ruim de helft van de jeugdigen heeft een achterstand en problemen in de (functie)ontwikkeling, vooral sociale en emotionele problemen.
Niveau gezin • Gezinsproblemen • Veiligheidsproblemen (vormen van kindermishandeling)
» Bij ruim de helft van de jeugdigen is er sprake van een (vermoeden van een) klinische stoornis, vooral in de vorm van hechtingsproblemen, ADHD, trauma en autisme spectrum stoo rn is.
Sociale context • Problemen in het schools functioneren • Problemen in de vrijetijdsbesteding
» Naarmate jeugdigen ouder worden nemen alle kernpro blemen op kindniveau en omgevingsniveau (school, vrije tijd) toe, met uitzondering van de achterstand in de (functie) ontwikkeling.
BESCHERMENDE FACTOREN BIJ JEUGDIGE, GEZIN EN OMGEVING GEMEENTEN IN FRIESLAND
KENMERKEN VAN DE ONDERZOEKSPOPULATIE (2.107
jeugdigen)
» De grootste groep cliënten zijn de
12-
tot en met 17-jarigen.
» Er zijn meer jongens (55%) dan meisjes (45%). Bij zeven registraties waren er zorgen over een ongeboren kind. » Binnen de onderzoeksgroep is 45% vrijwillig kader, 45% jeugd besche rrn ing en 1 o% jeugdreclassering.
GEZIN » Problemen op het niveau van het gezin komen het meest voor, bij ruim 8o% van de jeugdigen. Het gaat met name om relatie-/communicatieproblemen, echtscheidings problematiek, psychiatrische problematiek van de opvoeders en om multiproblemsituaties (een langdurige stapeling van problemen in en rond het gezin). »Veiligheidsproblemen (vormen van kindermishandeling) zijn aanzienlijk gestegen ten opzichte van het onderzoek uit 2011 (23.6% naar 37.7%). » Bij bijna 40% van de jeugdigen is er sprake van een vorm van kindermishandeling. Het gaat met name om huiselijk geweld en psychische verwaarlozing. Seksueel misbruik binnen het gezin is relatief sterk gestegen (0.8% naar 3.5%). » Bij een veiligheidsprobleem (vorm van kindermishande ling) is bijna altijd tegelijkertijd sprake van een gezinsprobleem.
SOCIALE CONTEXT II. » Op het niveau van de sociale context heeft ruim
40% van de jeugdigen problemen, in het functioneren op school en met de daginvulling. Ruim 20% van de jeugdigen heeft pro blemen met de vrije tijd; een risicovolle vriendengroep scoort hierbij het hoogst.
BESCHERMENDE FACTOREN CONCLUSIES UIT HET ONDERZOEK (2.107 jeugdigen)
» Bij 87% van de jeugdigen is sprake van meervoudige proble matiek. » De jeugdigen hebben gemiddeld vier kernproblemen. Ruim 40% van de jeugdigen heeft vijf of meer kernproblemen (op het niveau van de jeugdige, van het gezin en van de omgeving).
Gelukkig is er sprake van beschermende factoren bij bijna 90% van de jeugdigen. » Deze beschermende factoren zien we vooral bij het kind (normale intelligentie, aantrekkelijke verschijning en/of veerkracht van de jeugdige) en het gezin (goede relatie met één van de ouders). Het minst zien we beschermende factoren in de sociale omgeving van de jeugdige. Bij de helft van de jeugdigen is, buiten het gezin, géén sociale steun en toegang tot zorgzame volwassenen geregistreerd.
KERNPROBLEMEN JEUGDIGEN OP GEMEENTELIJK NIVEAU
AANBEVELINGEN
Vanwege de komende transitie hebben wij in het onder zoeksrapport details per gemeente in kaart gebracht. De meest opvallende conclusies zijn
(zorgaanbieders in eerste- en tweede lijn)
» In de gemeenten Leeuwarden, Franekeradeel, Harlirigen, Kollumerland c.a., Smallingerland en Weststellingwerfis sprake van een bovengemiddeld aantal registraties van
jeugdigen (zie kaart in deze facsheet). » In de gemeente Leeuwarden zijn alle kernproblemen van jeugdigen bovengemiddeld aanwezig ten opzichte van het provinciaal gemiddelde. » Veiligheidsproblemen (vormen van kindermishandeling) doen zich opvallend meer voor in de gemeenten Kollumer land c.a., Franekeradeel, Achtkarspelen, Leeuwarden en Dongeradeel. » In de gemeente Skarsterlân zijn alle kernproblemen van jeugdigen benedengemiddeld aanwezig ten opzichte van het provinciaal gemiddelde.
Aanbevelingen voor diagnostiek en behandeling » Heb aandacht in diagnostiek én behandeling voor het functio neren van het kind, het gezin en het functioneren in de sociale context. In de hulpvraag van de cliënt is er bijna ltijd samen hang tussen deze niveaus. Wees hierbij alert op relatie- en communicatieproblematiek in het gezin en echtscheidings problematiek gepaard gaande met ruzie en geweld. » Besteed in de diagnostiek altijd aandacht aan de veiligheid van jeugdigen in het gezin. Gebruik de Meldcode, maak gebruik van het meidrecht en doe een zorgmelding bij Bureau Jeugdzorg Friesland indien ouders niet kunnen of willen meewerken. » Bevorder in de preventieve zorg aandacht aan stress, hech tings- en interactieproblemen tussen ouders en jonge kinderen. Vroege interventies in de )GZ blijken effectief te zijn in het voorkomen van kindermishandeling. » Besteed bij pleegzorg, dag- en residentiële behandeling vroegtijdig aandacht aan hechtingsproblematiek (zeker bij ver plaatsingen van kinderen in opvoedingssituaties) om daarmee ernstige problemen in een later stadium van de ontwikkeling te voorkomen. » Werk niet alleen probleemgericht, activeer ook bescher mende factoren op het niveau van de jeugdige, het gezin en de sociale context. » Wees bij diagnostiek altijd alert op internaliserende proble matiek bij jongens, deze wordt vaak gemaskeerd door gedrags problematiek. » Betrek het sociale netwerk van het gezin bij het maken van een hulpplan (Eigen Kracht Conferentie ofSigns ofSafety). Overleg bij meervoudige en complexe problematiek met Bureau jeugdzorg Friesland. Deze ingewikkelde problematiek vraagt om een zo vroeg mogelijke aanpak. Voorkom hiermee dat dat de problemen zich ‘van kwaad tot erger’ ontwikkelen en hiermee ernstiger en moeilijker behandelbaar worden. Hoe eerder hulp wordt ingezet, des te groter de kans op herstel.
Aanbevelingen voor beleid (beleidsmakers van gemeenten en zorgaanbieders) » Zorg voor een preventief aanbod, waarin aandacht is voor complexe gezinsproblematiek en multiproblemsituaties. Pro blemen van jeugdigen zijn vaak een gevolg van persoonlijke problemen van ouders. Het is van groot belang om vroegtijdig te onderkennen of problemen van ouders van invloed zijn op het kind. Bij een on- of pasgeboren kind hebben ouders met ernstige psychiatrische problemen, een laag niveau ofversla ving baat bij preventieve zorg. Maak samen met het netwerk een plan, zoals een Eigenkracht-conferentie of Signs of Safety. Ontwikkel een integraal aanbod voor jeugdigen bij wie de opvoedingsproblemen samenhangen met het gezinssysteem. Neem daarin de volgende problematiek mee: relatie- en corn mu nicatieproblemen, echtscheiding van de opvoeders, psychiatri sche problematiek van de opvoeders en multiproblemsituaties.
» Neem in het jeugdbeleid op dat de continuïteit van hulp verlening gewaarborgd is bij meervoudige problematiek. Meer voudige problematiek komt in dit onderzoek voor bij 90% van de jeugdigen. Kijk vooral naar veiligheidsproblematiek (vorm van kindermishandeling) en gezinsproblematiek. Kinderen die verwaarloosd of mishandeld zijn/worden ondervinden hier blijvend schade van. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat verwaarlozing en stress (bij mishandeling en huiselijk geweld) invloed heeft op de hersenontwikkeling en gezondheid van het kind. Bij verwaarlozing reageert een ouder minder op het kind; vooral in de eerste levensjaren is deze invloed het grootst. Bij langdurige verwaarlozing is er vermin derde hersenontwikkeling en ontstaat functieverlies. Richt het jeugdbeleid ook in op samenwerking met de volwassenzorg, daar waar de problematiek van ouders dermate ernstig is dat behandeling nodig is. Middelenmisbruik, persoonlijkheidsstoornissen (borderline) en psychiatrische problemen van ouders hebben invloed op het ontstaan van hechtingsproblernen en latere gedragsproblema tiek bij kinderen. »
Bevorder bij meervoudige, moeilijk veranderbare proble matiek samenwerking met specialisten waaronder Bureau jeugdzorg Friesland. Zo kan de ontwikkelingsbedreiging sneller bijgestuurd worden en kan voorkomen worden dat jeugdigen in dure vormen van residentiële zorg terecht komen. Bevorder ondersteuning van ouders bij het vormgeven van ouderschap bij faseovergangen en vooral in de puberteit. » Zorg voor een positieve en zinvolle dag- en vrijetijdsbeste ding voor jeugdigen zodat (maatschappelijk) positieve con tacten onderling mogelijk zijn en risicovolle vriendengroepen vermeden worden; helemaal bij schooluitval.
