VIVACE. We hadden aan één interview in de. Redactioneel. Multitalent als pianist bij Vocaliter. Interview met Seth Heeren

VIVACE Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter maart 2016

INHOUD Redactioneel Multitalent als pianist bij Vocaliter De voorzitter aan het woord De Agenda The Sound of music: Hanneke Pronk Historische achtergronden Anthem HWV 264 en Cantate 21 Nieuwe leden Bericht van Bestuur van de Stichting

1 1 2 3 4 6 8 9

===================================================================================

Redactioneel

I

n de maand april gaat er voor Wassenaar Vocaliter veel gebeuren. We geven ons voorjaarsconcert en als kers op de taart reizen we op zondag 24 april af naar Amsterdam. Daar zullen wij in de Singelkerk delen uit het vier dagen eerder uitgevoerde Voorjaarsconcert ten gehore brengen. Heel fijn om ingestudeerde stukken voor een tweede keer te mogen uitvoeren. Het is niet gelukt om het hele koor mee te krijgen maar er zijn gelukkig genoeg enthousiastelingen die zich hebben aangemeld zodat het evenement door kan gaan.

”Multitalent als pianist bij Vocaliter ” Interview met Seth Heeren

De reiscommissie heeft ervoor gezorgd dat we na de dienst een gezellig programma hebben. Eerst een lunch en dan een rondvaart door de grachten van Amsterdam. Wij verheugen ons! En uiteraard zijn we ook heel blij dat tijdens de Algemene Ledenvergadering is gebleken dat de overgrote meerderheid van de leden Vivace leest! Dat geeft ons weer extra motivatie om enthousiast door te gaan met het maken van het blad. Naast jullie bijdragen aan de vaste rubrieken blijven eigen initiatieven voor artikelen zeer welkom op [email protected].

W

e hadden aan één interview in de

pauze van een repetitie nauwelijks genoeg om alle talenten van Seth goed in kaart te brengen. Toch doen we bij deze een poging…. Toen Seth in 5 VWO zat volgde hij ook nog het voorbereidend jaar aan het Rotterdams Conservatorium voor de vakken piano en viool.

Kwartaalblad van Wassenaar Vocaliter maart 2016

1

Een toekomst in de muziek leek dus voor hem weggelegd. Maar polsklachten gooiden roet in het eten. Na zijn eindexamen VWO is hij naar Delft gegaan om wiskunde te gaan studeren. Na een jaar is Seth gestopt, er was een nieuwe uitdaging: tijdens een gesprek met een oud klasgenoot van het conservatorium werd hij op het spoor gezet van de studie Muziektheorie, dat zou echt wat voor hem zijn! Deze keer werd hij aangenomen aan het conservatorium in Den Haag en begon aan studie twee. De studie lag hem zeer maar het vak bleek zo zijn beperkingen te hebben. Aangezien hij de enige student was (!) voelde hij zich vaak alleen, bovendien zag hij in dat het leven van docent niet bij hem paste. Uiteindelijk is Seth in de IT gaan werken en in zijn vrije tijd houdt hij zich veelvuldig met de muziek bezig.

Hij is vaste begeleider bij Exultate Deo en regelmatig bij ons. Seth ademt en leeft muziek en wij kunnen enorm van zijn energieke en vreugdevolle spel genieten.

===================================================================

De voorzitter aan het woord

B

este koorleden,

Het lijkt erop dat deze voorzitter een volle agenda heeft! En dat geldt ook voor de overige drie leden van het bestuur. Aanleiding daartoe is het feit dat we op dit moment drie concerten aan het voorbereiden zijn.

Constant Gevers Deynoot

In de eerste plaats het concert op 20 april a.s. Contracten moeten nog worden opgesteld; informatie voor het programmaboekje moet nog worden ontvangen en verwerkt; er is nog overleg gaande over de poster met Ton Coumans, die een schitterend ontwerp heeft


2

gemaakt; productie van flyers en concertkaarten is bezig en tenslotte moet het programmaboekje nog worden samengesteld en sponsoren worden gezocht. Ook het concert in december moet nog goed met het orkest Intermezzo worden afgesproken. En tenslotte is er regelmatig overleg met het bestuur van ED (Exultate Deo) en het kerkbeheer Jozefkerk en met podiumbouwers over ons concert in maart 2017. Ik kijk terug op een succesvolle ALV op maandag 14 maart jl.! Het bestuur is met hulp en inzet van het koor er vorig jaar in geslaagd om de geplande concerten goed te laten verlopen en in 2015 zijn mooie plannen gemaakt voor 2016 en 2017. Het feit dat ED en hun dirigent Leo den Broeder desgevraagd met ons mee willen doen om in het voorjaar 2017 de ‘Matthäus’ uit te voeren, is op zich al

een succes! Dat betekent wel dat in 2016 een behoorlijke wissel wordt getrokken op ieders bereidheid en inzet om de muziek goed en op tijd in te studeren. Tijdens de ALV reageerde bijna iedereen positief op deze plannen en dat geeft Frank en het bestuur vertrouwen dat we ook dit keer er weer een succes van gaan maken. Ik vergeet bijna te memoreren dat we op de zondag 24 april, na onze uitvoering op woensdag 20 april, een leuk reisje naar Amsterdam voor de boeg hebben. We starten met uitvoering van een aantal delen van onze april-concert in de Doopsgezinde Kerk aan het Singel waarin we optreden tijdens een kerkdienst van dominee Henk Leegte. Daarna lunch en vervolgens een vaartocht door de Amsterdamse grachten, het IJ en de Amstel. We gaan er met z’n allen weer een vrolijk en muzikaal jaar van maken!

==================================================================

Agenda

15 augustus eerste repetitie ná de zomervakantie

Voorjaarsconcert 2016

Najaarsconcert 2016

14 april: pre generale

9 december: generale repetitie in Rotterdam 10 december: concert in Rotterdam 17 december: concert in Wassenaar

18 april: generale repetitie in Dorpskerk Wassenaar 20 april: Concert in Dorpskerk Wassenaar

Voorjaarsconcert 2017

24 april Koordag Amsterdam .......

Matthaus Passion met Exultate Deo Voorschoten 20 maart: generale repetitie 22 maart: concert 25 maart: concert

4 juli laatste repetitie vóór zomervakantie


3

The Sound of music van…

Hanneke Pronk

A

l een paar keer informeerde ik bij een

koorlid, of het mogelijk is om op projectbasis een keertje mee te kunnen zingen bij Vocaliter. Omdat voor 2015 de uitvoering van Die Jahreszeiten van Hadyn op het programma stond, hakte ik de knoop door en kwam de eerste avond na de uitvoering in de dorpskerk naar de repetitie in het NPB gebouw. Dit stuk zou ik heel graag weer willen zingen. Ooit had ik met Vocaliter onder leiding van Ad de Groot in de jaren zeventig een groot gedeelte van de Jahreszeiten als alt gezongen. Gezongen werd er veel in ons gezin, tijdens de afwas en autoritjes. Voor de muziek stond de radio aan en mijn moeder speelde piano. Op een avond reden we samen naar de stad, ze had een 2de hands radio met ingebouwde pick- up op het oog. De koop werd snel

besloten en voor dit kleinood (bakbeest van een kast) werd thuis een mooie plek gezocht. Met een briefje fietste ik als twaalfjarige vanuit het Kerkehout naar de Theresiastraat (Bezuidenhout) om het 45 toerenplaatje te kopen met de aria” Oh, thou that tellest good tidings to Zion” uit de Messiah. Dit plaatje is werkelijk stuk gedraaid. Met mijn zus zat ik in de jaren vijftig op het kinderkoor Belcante. Elke vrijdagavond liepen we met 30 tot 40 kinderen, in de leeftijd van 8 tot en met 12 jaar, vanuit het Kerkehout naar de Bloemcampschool. Jaarlijks gaven we een uitvoering in het Jeroenhuis in Wassenaar, nu de Warenar. Prachtige momenten waren dit voor mij om jaarlijks verkleed te kunnen te spelen en te zingen in een musical, zoals Repelsteeltje en andere kleine stukken. Om mijn geheugen wat op te frissen vroeg ik iemand wat zij nog wist van dit koor. Blijkbaar


4

had niet iedereen dat heerlijke gevoel, want wat haar vooral bijgebleven was, dat ze het vreselijk vond om in eigen pyjama op het toneel te moeten zingen: een spel waarin we in pyjama ontwaakten. Het koor deed ook een keer mee aan een zangconcours in Utrecht. Zo’n dagje uit met een bus was al heel bijzonder, ook het oefenen in de openlucht bij het AmsterdamRijnkanaal staat nog op mijn netvlies. We hebben het goed gedaan, dat is het enige wat ik me nog kan herinneren. In de Bloemcamplaankerk werd door de organist Gerit Wielenga voor speciale diensten een ad hoc zanggroep gevormd. Het was leuk om zo ook samen met mijn vader te kunnen zingen. Vanaf mijn 16de zong ik in het jongerenkoor van Gerard Akkerhuis. Vanuit het Kerkehout fietsten we op vrijdagavond met zijn vieren naar het dorp. We zongen regelmatig in de Zijllaankerk en werkten ook mee aan een radio-uitzending (kerkdienst) van radio Bloemendaal. Ik weet helaas niet meer hoe het proces verliep en in welke tijdsperiode het Wassenaarse jongerenkoor als Chr.Wassenaarse Oratorium Verenging verder ging. Een fijne tijd met regelmatig uitvoeringen. Soms moesten we op eigen gelegenheid ergens heen, bijvoorbeeld met de trein naar Delft, waar mevrouw Hach als soliste optrad tijden een stuk van Mozart. Regelmatig werkten we een aantal jaren mee aan de cantatediensten in de Nieuwe Kerk aan het Spui. Daar vond ook samen met het Residentie Bachkoor onder leiding van Gerard Akkerhuis de opname plaats voor een grammofoonplaat “Kondigt het Jubelend aan”. En dat ging echt niet van een leien dakje, regelmatig viel iemand te vroeg in of er waren weer andere aandachtspunten. Zo werd het

een hele, hele lange avond en was de ontspanning van het zingen weg. Maar het resultaat ligt in mijn kast en als ik een avond platen draai, dan deze ook! In de wintermaanden was het daar zo koud, dat mijn zus en ik een kruik meenamen, die we onder onze koorkleding stopten. Na een aantal jaren werden de Wassenaarse Oratorium vereniging en het koor Stella Maris samengevoegd tot een koor met de naam” Vocaliter “onder leiding van een voor ons nieuwe dirigent, Ad de Groot. Misschien weten oudere leden nog hoe dat toen is gegaan. Ook weer een fijne tijd, maar door omstandigheden moest ik in 1974 helaas stoppen bij Vocaliter. Daarna zong ik in de Zijllaankerk mee met het voor speciale gelegenheden gevormde ad hoc koor onder leiding van Ruth van de Putte. Helaas was dit van korte duur. In 2000 ging ik naar de gezamenlijke cantorij van de DorpsMessiaskerk. Na een kerkdienst adviseerde John Mewissen me om wat aan stemvorming te gaan doen en zo kwam ik via hem in 2006 bij de zangpedagoge Sasja Hunnego terecht. Uit een proefles bleek dat ik ”mocht blijven“ en gedurende een jaar of 5 had ik eens in de 3 weken les van haar. Het eerste jaar werd een moeilijke periode; ik moest eerst veel afleren, veel oefenen en durven. Het was dus hard werken, maar wel een rijke tijd. Later kon ik door meer ervaring enorm genieten van haar lessen. Helaas voor mij kreeg Sasja ook op het conservatorium in Amsterdam een baan, maar gelukkig maakte ze altijd tijd voor me vrij om de laatste puntje op de i te zetten als ik een nieuw stuk ingestudeerd had voor een solo uitvoering. De eerste stukken waar ik voor ging waren onze “huisstukken” zoals “Jesu bleibet meine freude” van Bach en de


5

aria “Oh, thou that tellest good tidings to Zion” van Händel.

maakt dat ik op de oefenavonden het helemaal naar mijn zin heb.

Na een ongeval in 1998 heeft het zingen mij op de been gehouden. Maar mede door de lessen van Sasja heb ik niet alleen met zingen, maar ook in mijn dagelijkse leven mijn grenzen kunnen verleggen. En wat geniet ik enorm van het zingen bij Vocaliter. “Het komt me nog steeds niet aangewaaid”, maar door thuis rustig de teksten en ritmes te oefenen

Ja, op projectbasis gekomen, ondertussen blijkbaar tot lid “gebombardeerd”…. Helaas moet ik een slag om de arm houden of ik fysiek met het volgende project mee kan doen. Lukt het niet, dan hoop ik na de uitvoering in december op projectbasis weer mee te mogen zingen.

===============================================================

Anthem HWV 264 en Cantate 21 van Händel en Bach

Historische achtergronden

I

dit nummer worden de stukken in hun historische context besproken.

n april gaat Vocaliter een cantate van Bach

en een anthem van Händel uitvoeren. In het decembernummer heb ik aandacht besteed aan het wonderlijke feit dat beide componisten elkaar nooit hebben ontmoet. In

Händel:: De wegen Sions treuren / Funeral Anthem voor Koningin Caroline (HWV 264) Händel kende Wilhelmina Charlotte Caroline von Brandenburg Ansbach (1683-1737) al in Hannover, voordat ze trouwde met de toekomstige koning George II. Hij had enkele van zijn Italiaanse duetten voor haar geschreven, nadat hij in 1710 aan het hof was benoemd. In Engeland kwamen ze elkaar opnieuw tegen.

Jan Elsinga

Lucy Worsley heeft Caroline van Ansbach "de slimste partner-koningin van Engeland” genoemd. De vrouw van koning George II was beschermvrouwe van de kunsten, zeer muzikaal en belezen en tijdens de regeerperiode van haar man, populair bij de bevolking. Caroline von Ansbach werd geboren op 1 maart 1683. Haar ouders waren John Frederick, de markgraaf van de kleine Duitse deelstaat Ansbach, en zijn vrouw Eleonore. Haar vader stierf toen ze drie jaar oud was. Caroline en haar jongere broer verhuisden met hun moeder naar Dresden,


6

waar haar moeder hertrouwde met de keurvorst van Saksen. Na de dood van haar moeder in 1696 ging Caroline wonen bij de toekomstige koning Frederik I van Pruisen en zijn vrouw Sophie Charlotte van Hannover, die de zuster was van de toekomstige koning George I van Engeland. Zijn zoon, George Augustus kreeg een verhouding met Caroline en het paar trouwde in Hannover in 1705.

1737 luidden de klokken van de St-Pauls Cathedral, Westminster en van vele kerken in Londen en werd de anthem ter ere van Caroline voor het eerst uitgevoerd in Westminster Abbey door ongeveer 80 zangers en 100 instrumentale leden van His Majesty’s Orchestra en van de Opera. De hertog van Chandos, Händels vroegere beschermheer, schreef over de anthem: de samenstelling is uitstekend en zeer goed aangepast aan de melancholieke gelegenheid. Händel heeft delen van deze anthem hergebruikt in zijn oratorium “Israël in Egypt” en Mozart gebruikte het thema in het requiem aeternam in zijn Requiem. Na haar dood bleef de koning zeer bedroefd achter en hij wilde nooit meer trouwen…

Bach: Cantate 21 Cantate 21 behoort tot Bachs meest uitgevoerde cantates. Het is met elf delen Caroline van Ansbach als koningin van Groot-

een lange cantate, waarover Bach zelf gezien

Brittannië en Ierland.

het grote aantal uitvoeringen ervan ook zeer tevreden was. Hij bestemde de cantate

De eerste negen jaar van Caroline’s huwelijk had ze een relatief rustig leven in Hannover met haar vier oudste kinderen. In 1714 werd George I koning van Engeland en zijn zoon George Augustus Prins van Wales. De aankomst van George en Caroline in Londen werd gevierd met een uitvoering van het Te Deum in D Majeur, dat Händel oorspronkelijk voor George I had gecomponeerd. Toen koning George stierf in 1727 werden George II en Caroline gekroond in Westminster Abbey. Händel componeerde voor die gelegenheid de vier “Coronation Anthems”. Händel droeg zijn opera Giulio Caesare op aan de nieuwe koningin. Caroline stierf op 10 december 1737. Händel had een week de tijd om de anthem “The ways of Zion do mourn” te componeren. Op de dag van de begrafenis op 17 december

uiteindelijk voor “willekeurige gelegenheden (per ogni tempore)”. De oorsprong van de cantate ligt waarschijnlijk bij een rouwdienst op 8 oktober 1713 voor Aemilia Maria Harress (1665-1713), weduwe van een dignitaris uit Weimar. De bewaard gebleven herdenkingspreek besprak diverse Bijbelteksten die in de cantate zijn verwerkt en verklaart het – in vergelijking met andere cantates – grote aantal Bijbelcitaten. De tekstdichter is waarschijnlijk de hofdichter Salomon Franck. Bach voerde de cantate voor het eerst uit in Weimar op 17 juni 1714, de derde zondag na Trinitatis (de vreugde over de terugkeer van


7

het verloren schaap), maar de tekst houdt hier

moest ontdekken, dat zijn (eerste) vrouw

maar weinig verband mee.

Maria Barbara tijdens zijn afwezigheid was

Het was de vierde in zijn reeks maandelijkse

overleden en begraven.

cantates sinds zijn benoeming tot

Op 13 juni 1723 was BWV 21 nog geen drie

concertmeester. Daar fungeerde de cantate

weken na zijn aantreden in Leipzig de eerste

ook als afscheid van de muzikaal begaafde en

van de reeks Weimarer cantates, die hij

Bach zeer toegewijde, maar ziekelijke 18-

uitvoerde ter ontlasting van zijn wekelijkse

jarige prins Johann Ernst.

compositieverplichtingen. Volgens kenners is BWV 21 stilistisch en in zijn structuur als onevenwichtig te beschouwen, maar dat veroorzaakt ook de populariteit ervan. Bach bevindt zich hier stilistisch op een kruispunt met enerzijds moderne aria’s en recitatieven op vrij gedichte teksten (3,4,5,7,8 en 10) en anderzijds een groot aantal Bijbelteksten, die karakteristiek zijn voor de 17e -eeuwse motettraditie, een groot aandeel van het koor en de opbouw van het koor met de oude motet-structuur, d.w.z. vier stukken tekst achter elkaar op geheel verschillende muziek..

Portret van Bach uit 1715 als concertmeester van Weimar

Maarten ’t Hart over Cantate 21 in zijn boek “Johann Sebastiaan Bach” (2000) … Pas toen heb ik niet alleen beseft wat een

Vervolgens heeft Bach de cantate in november 1720 in Hamburg uitgevoerd bij zijn sollicitatie als organist aan de Jacobikirche. Deze keuze is veelzeggend om twee redenen: het geeft aan hoe belangrijk deze cantate voor Bach was tussen de inmiddels 25 gecomponeerde cantates en het was de eerste cantate, die hij uitvoerde nadat hij bij thuiskomst van zijn enige buitenlandse reis

uitzonderlijk mooie cantate dit jeugdwerk is, maar ook dat er aan Bach een fenomenaal operacomponist verloren is gegaan. Waarom zou hij, terwijl hij graag naar de opera’s van Hasse ging luisteren, nooit de aanvechting hebben gehad om een opera te componeren? Of had men hem gewoon een opdracht moeten geven?

===================================================================

Nieuwe leden Dinky Siebers Coco Harts Harry Verkleij

sopraan tenor tenor


8

Bericht van het Bestuur Stichting Vrienden van Wassenaar Vocaliter

N

a haar aantreden begin 2015 is het

bestuur van de stichting voortvarend aan de slag gegaan met het opstellen van nieuw beleid over het donateurschap en met name wat zij de bestaande maar met name ook nieuwe donateurs extra aan voordelen kunnen bieden. Een aparte vriendentafel voor donateurs bij binnenkomst alsmede gereserveerde plaatsen op de eerste rijen in de Dorpskerk waren zichtbare resultaten bij de mooie uitvoering van het koor op 25 november van het vorig jaar. Faciliteiten die door de donateurs zeer op prijs gesteld werden. Aan de mogelijkheid om na de uitvoering met een gratis consumptiebon samen met de uitvoerenden nog even na te genieten, moet men nog even wennen. Daarbij speelde de wat late eindtijd van de

uitvoering zeker een rol.Het bestuur realiseert zich ook dat zij de leden van het koor hard nodig heeft om nieuwe donateurs te werven. Daarvoor is een mooie brochure met alle voordelen voor donateurs in de maak. Tenslotte staat ook de samenstelling van het comité van aanbeveling op het actielijstje van het bestuur van de stichting. Samen met het bestuur van het koor willen we daar binnenkort aandacht aan geven. Mocht u mensen kennen die donateur willen worden dan wel meer informatie over het donateurschap willen hebben, schroom dan niet die gegevens door te spelen naar MarieFrance Luchsinger ([email protected]). We zien samen met onze donateurs weer uit naar een mooie uitvoering op 20 april.

Her bestuur in vergadering bijeen

=================================================================================

Colofon Redactie: Irene Huyts, Marie-France Luchsinger, Tineke de Haas en Jan Elsinga Copij voor het septembernummer kan tot 30 mei 2016 worden ingeleverd bij [email protected]


9

VIVACE. We hadden aan één interview in de. Redactioneel. Multitalent als pianist bij Vocaliter. Interview met Seth Heeren

Recommend Documents