Vitamine D Ton Boermans huisarts
2
2
Vitamine D
Onvoldoende UVB voor Vitamine D synthese van november tot begin maart
90% van Europa heeft gedurende 4-6 mnd onvoldoende UVB straling.
Latitude 38o north
1. Pasco JA et al. Med J Aust 2001; 175: 401-405.
De claims van vitamine D
Gezondheidseffecten vit. D
MORTALITEIT
Mortaliteit Vit. D suppletie verlaagt het risico op overlijden bij ouderen
Mensen met hoge bloedspiegels vit.D hebben een verlaagd risico op overlijden
Het is en blijft vooralsnog onzeker of suppletie van vit. D ook dit effect heeft
Vit.D effect op botten Gebrek aan vit.D : osteomalcie en rachitis (“Engelse ziekte”) en osteoporose
Vit.D regelt de calciumbalans in het lichaam Bij ouderen met osteoporose, helpt suppletie van vit.D om heupfracturen te voorkomen
Lage vit. D spiegels zijn gelinkt aan lage BMD (bot minerale dichtheid)
Atleten met lage vit.D spiegels lopen meer risico op stress fracturen
osteoporose Een systemische aandoening van het skelet die wordt gekarakteriseerd door een lage botmassa en verlies van de microarchitectuur van het bot, met als gevolg een toegenomen risico op fracturen.
Normaal
Osteoporose
Visualizing the loss of trabecular microarchitecture
Botmassa in de tijd
Wervel Heup
Versnelt botverlies na de overgang piekbotmassa
Botmassa
menopauze
0
10
20
30
40
Leeftijd (jaren)
50
60
70
80
mee?
Nieuwe DXA met BMD en lat. wervelfoto (VFA /IVA) Vertebral Fracture Assessment / Instant Vertebral Assessment
Geïntegreerde beoordeling van wervelfractuur and botdichtheid Integratie van
Risico
Laag BMD
1 wervel #
**NB: normaal BMD met 1 wervel# (10.2) is een grotere risicofactor dan alleen laag BMD (7.4)
wervelfractuur en BMD verbetert de risicobeoordeling Risico verhoogt 25x bij een wervelfractuur en laag BMD Risico verhoogt 75x bij meerdere wervelfracturen en laag BMD
Epidemiologie Van alle patiënten met osteoporose heeft 1 op de drie een wervelfractuur.
Van alle osteopenie patiënten heeft 1 op de vijf een wervelfractuur.
Meest voorkomende osteoporotische fracturen wervel
Heup
Pols
Calcium hoort bij vit.D • Op elke leeftijd moet je voldoende calcium binnenkrijgen • Minimaal 1000 – 1200 mg per dag • Via voedsel Melk, yoghurt, peulvruchten, bladgroenten, noten
• Aanvullend Calcium met vitamine D suppletie
* Tweede herziene richtlijn osteoporose, CBO, 2002
Vit.D en kanker
Vitamine D Reguleert 200 genen die invloed
hebben op celgroei en differentiatie waardoor mogelijk minder kans op maligne ontaarding optreedt (Holick, 2008)
?
Lack of vitamin D 'significantly speeds up the growth of breast cancer tumors and causes the disease to spread’
Lagere vitamine D spiegels in de noordelijke staten van de USA, meer borstkanker dan in de zuidelijke, zonnige staten
Vit. D en het immuunsysteem Vit. D ondersteunt de anti-bacteriele , antiinflammatoire en mogelijk anti-virale activiteit
Nodig voor de celrijping, met name in het immuunsysteem
Lage vitamine D spiegels zijn geassocieerd met het krijgen van bovenste luchtweginfektie’s en astma
Wie kent zijn eigen vitamine D spiegel in het bloed?
Onvoldoende UVB voor Vitamine D synthese van november tot begin maart
90% van Europa heeft gedurende 4-6 mnd onvoldoende UVB straling.
Latitude 38o north
1. Pasco JA et al. Med J Aust 2001; 175: 401-405.
Vit. D spiegel Hoe hoog moet de vit D spiegel zijn?
Afhankelijk van waar je woont en hoe oud je bent!
Advies Vitamin D Council, USA Kinderen tot 1 jaar
1000 IE/per dag
Kinderen 1 tot 4 jaar
2000 IE/per dag
Kinderen 4 tot 10 jaar
3000 IE/per dag
Volwassenen
2000-5000 IE/per dag
Vitamine D wordt in de huid gemaakt als de schaduw korter is dan de lichaamslengte
www.vitamindcouncil.org
De diverse vit D regels Gezondheidsraad: de algemene ondergrens van 25OHvit.D is 30 nmol/l
Vrouwen>50jr en mannen>70 jr: ondergrens van 50 nmol/l
Metingen bij natuurvolken en mensen die buiten werken: 100 nmol/l
Internationale experts: streven naar 75 nmol/l Bezorgdheid over overdosering lijkt overdreven.
NL52°N
Vieth, J Steroid Biochem Mol Biol 2004;89-90:575
Vit. D stootkuur Een dagelijkse divisuntablet (800 IE) is onvoldoende om een tekort aan vitamine D op te heffen
Stootkuur: 40 x (75-25OH vit.d spiegel)x lichaamsgewicht
Vit. D preparaten
Suppletie vit D Divisun 800 IE tabletten
D-cura: 25.000 IE en 100.000 IE drank
Praktisch Advies Iedere dag 5000 IE per dag, softgel 1 microgram vitamine D is 40 IE 5000 IE is 125 microgram
Associatie borstkanker risico
Crew et al, 2009
In vitro bewijs Apoptose proliferatie ratio Apoptose/proliferatie ratio 6 5 24h
4
48h
3
72h
2
96h
1 0 vit D3 100nM
Mark Londema 2009
vit D3 10uM
Vitamine D metingen in Enschede, 2005-2013, 2412 patiënten > 81
<30 10%
51-80
35% 33%
31-50 gemiddelde waarde: 49 nmol/L, laagste waarde: 5 en hoogste: 235
Vitamine D Vitamine D helpt het lichaam voldoende calcium uit het voedsel op te nemen.
Je krijgt het door aanmaak in de huid o.i.v. de zon,in voeding en als suppletie.
Dosering:
700 - 800 IE/dag vit.D blijkt het fractuurrisico te verminderen1
400 IE/dag vit.D is onvoldoende voor fractuurpreventie1
Oraal Vit. D blijkt het risico op heupfracturen alleen te verminderen indien ook calcium als supplement wordt toegevoegd2 1Bischoff-Ferrari
2Boonen
HA et al. JAMA 2005; 293: 2257–64 S et al. J Endocrinol Metab 2007; 92:1415–23
Spierfunktie en vitamine D Vitamine D heeft een werking op de mitochondriën in de cel.
Verbetering van de vit. D spiegel, geeft een toename van het aantal mitochondriën in de cel
