VISITATIERAPPORT VAN DE VISITATIECOMMISSIE CBOO. 14 februari 2012

Postbus 2875 3500 GW Utrecht tel: 030-2 989 167 url: www.cboo.nl e-mail: [email protected]

VISITATIERAPPORT

VAN

DE

VISITATIECOMMISSIE

CBOO

14 februari 2012

A. Bestuurlijke kenmerken Op 1 augustus 2001 is in het openbaar primair en (voortgezet) speciaal onderwijs in Enschede door het instellen van een bestuurscommissie een eerste stap gezet in een proces naar bestuurlijke verzelfstandiging. Dat resulteerde in de oprichting van de openbare stichting Consent per 1 januari 2006. Met ingang van 1 januari 2008 maken ook de openbare basisscholen van de gemeenten Losser, Dinkelland en Oldenzaal deel uit van de stichting Consent. Binnen de stichting worden 34 scholen beheerd, waarvan 32 reguliere basisscholen en 2 speciale scholen voor basisonderwijs. De openbare Daltonschool “Het Kompas” is een van de reguliere basisscholen. De stichting kent een bestuur bestaande uit 2 personen en een Raad van Toezicht. Zes leden van de Raad van Toezicht worden benoemd door de gemeenteraden van Enschede, Oldenzaal, Losser en Dinkelland, op voordracht van de Raad van Toezicht. De gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) heeft het recht twee leden voor te dragen. Het is de taak van de RvT om namens de gemeenteraden toezicht te houden op de directeur/ bestuurder en hem te adviseren in strategische vraagstukken. De bevoegdheid van de RvT is om de arbeidsvoorwaarden van de directeur/bestuurder vast te stellen, beleidsbesluiten te nemen met meerjaren effecten waaronder het strategisch onderwijskundig beleid, meerjarenbegrotingen, investeringsplannen, spreidingsbeleid, huisvesting, personeelsbeleid, samenwerking en fusies. Daarnaast heeft de RvT een rol in de planning- en controlcyclus: goedkeuren van begroting, managementrapportages en jaarrekening. De 4 gemeenteraden hebben wettelijke niet overdraagbare bevoegdheden aan zich gehouden betreffende het sluiten, overdragen of wijzigen van de denominatie van openbare scholen. De RvT overlegt tenminste een maal per jaar met de gemeenteraad van Enschede over het functioneren van de Stichting Consent en de openbare scholen. De inrichting van de organisatie is gebaseerd op het idee van integraal management en het uitgangspunt “lean and mean”. De directeur/bestuurder is eindverantwoordelijk voor het realiseren van het strategisch beleid en de schooldirecteur voor het totale beheer van de school. Het

In het Landelijk Platform Openbaar Onderwijs werken samen: De Algemene Vereniging van Medewerkers bij het Onderwijs van de Algemene Onderwijs Bond (AOb/AVMO), het HVO, de Stichting Ouders voor het Openbaar Onderwijs (OvOO), de Stichting Bestuurders in het Openbaar Onderwijs (BOO), de Stichting Schoolleiders Openbaar Primair Onderwijs (SOPO) en het IKOS.


bestuursbureau van Consent ondersteunt het bestuur en de schooldirecteuren bij de uitvoering van de kerntaken: 1. het aanbieden van kwalitatief hoogwaardig onderwijs 2. het duidelijk zichtbaar maken van de openbare identiteit 3. het zorg dragen voor voldoende aanbod van openbaar onderwijs Binnen Consent hebben de scholen veel vrijheid. Scholen ontwikkelen binnen bestuurlijk vastgestelde kaders hun eigen beleid. Het zijn de leerkrachten en directeuren die samen met de ouders trachten een school te maken waar iedereen graag komt: scholen die zelfstandig opereren, hun beleid uitzetten en rechtstreeks met ouders communiceren. Om uitstekend en veelzijdig onderwijs te kunnen bieden, worden door Consent cursussen en informatiebijeenkomsten georganiseerd. Ook wordt op deze bijeenkomsten naar de wensen en behoeften van de scholen geluisterd. Hier wordt aan nieuwe ideeën en verbetervoorstellen gewerkt, waarvan het ambassadeursproject een voorbeeld is. Eén maal per jaar gaat het bestuur van Consent bij de scholen op bezoek. De school wordt dan doorgelicht. Er zijn gesprekken met ouders, leerlingen, leerkrachten en met de directie. De dag wordt afgesloten met een teamvergadering, waar bevinding van zaken wordt gegeven. Consent wil een goede werkgever zijn en wil zich bovendien profileren als een onderwijsorganisatie waar ouders en leerlingen zich thuis voelen. In 2011 is Consent uitgeroepen tot beste werkgever van Twente en de Achterhoek. Volgens het juryrapport omdat “Consent met bevlogenheid een proces van vernieuwing en verdieping tot stand heeft gebracht, waarbij de menselijke waarden centraal staan”.

Openbare Daltonschool “Het Kompas”

De openbare Daltonschool “Het Kompas” is gevestigd aan de Schoolstraat 23 te Overdinkel. Het gebouw telt 6 groepslokalen, een noodlokaal en een gemeenschapsruimte. De school wil een ontmoetingsplaats zijn, waar kinderen met verschillende achtergronden met elkaar omgaan en waar kinderen kennis kunnen nemen van elkaars cultuur. De kinderen moeten leren kiezen en rekening houden met alle positieve en negatieve zaken. Met respect voor de overtuiging van anderen, samen op weg naar een betere toekomst. De school maakt zich sterk voor goed onderwijs voor iedereen, ongeacht geloofsovertuiging, ras, geslacht, geaardheid , enz. Het “kind volgend onderwijs” is een belangrijk uitgangspunt. Om dat zo goed mogelijk te kunnen realiseren is gekozen voor het Dalton onderwijs. De drie belangrijkste pijlers van het Dalton onderwijs zijn: • zelfwerkzaamheid • vrijheid in gebondenheid • samenwerking Deze pijlers zijn terug te vinden in het onderwijsprogramma.



Algemene toegankelijkheid De school staat open voor alle kinderen zonder onderscheid naar nationaliteit, godsdienst, cultuur, ras of levensovertuiging of wat dan ook. Waarbij het met elkaar omgaan op basis van gelijkwaardigheid en respect een groot goed is. De school betrekt haar leerlingen uit Overdinkel, Losser en Duitsland. Ouders worden bij de school betrokken. Kinderen spelen, werken en leren samen. Het wederzijds vertrouwen tussen kinderen en volwassenen, maar ook tussen kinderen onderling, is noodzakelijk voor het zelfvertrouwen en de ontwikkeling van kinderen. Een schoolsfeer, waarin ieder kind zich geaccepteerd voelt met zijn/haar uiterlijk, taal, culturele- en levensbeschouwelijke achtergrond. Met aandacht voor levensbeschouwelijke en maatschappelijke waarden en normen, zoals die leven in de Nederlandse samenleving en met onderkenning van de verscheidenheid van die waarden en normen. Er wordt dan ook groot belang gehecht aan een vriendelijke en veilige sfeer op de school. Het regelmatig overleg met de ouders over het welbevinden van hun kinderen is daartoe onmisbaar.

Actieve pluriformiteit De opvoedkundige en onderwijskundige uitgangspunten zijn gebaseerd op de visie van het Daltononderwijs waaronder het werken met dagtaken en weektaken. Hierdoor ontstaat meer ruimte voor persoonlijke aandacht en kan de leerkracht beter inspelen op de verschillen tussen de leerlingen. Samenwerking wordt geleerd met behulp van groepstaken, kijk- en luisteropdrachten, doe- en spelopdrachten. Samenwerking vindt plaats in groepjes, tussen jaargroepen, met leerkrachten, met ouders en anderen. Daarbij is ook aandacht voor de levensbeschouwelijke en maatschappelijke waarden, zoals die leven in de Nederlandse samenleving en met erkenning van de betekenis van de verscheidenheid van die waarden. Zoals respect, medemenselijkheid, tolerantie, eerbied voor de natuur en de leefomgeving.

Interne en externe democratie Er is een medezeggenschapsraad (MR) en een oudergeledingenraad (OGR) die een belangrijke rol spelen bij het functioneren van de school en het beleid in de school (onderwijskundig, organisatorisch en financieel). Tevens is de MR namens team en ouders via de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) gesprekspartner van het bestuur Consent. De ouderraad houdt zich bezig met ondersteunende werkzaamheden voor de school, zoals het organiseren van feesten, evenementen, de ouderavond en het coördineren van ouderparticipatie in de school. De informatievoorziening naar ouders en de schoolomgeving vindt plaats via de website, de schoolgids, informatieavonden, de open dag, de algemene ouderavond, de schoolkrant en nieuwsbrieven.



Veilige en gezonde werkomgeving Leerlingen moeten zich in alle opzichten veilig voelen. Daaraan besteden schoolleiding en leerkrachten veel aandacht. Iedereen gaat respectvol met anderen om. De leerlingen wordt een veilige leeromgeving aangeboden. Er zijn duidelijke afspraken over gedrag, het voorkomen van pesten (pestprotocol) en over de school- en klassenregels. Het pestprotocol is onderdeel van het begeleiden bij de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Vanuit geborgenheid en vertrouwen worden vaardigheden aangeleerd die bijdragen aan de ontwikkeling tot zelfstandige, sociale mensen, die met vertrouwen de wereld tegemoet treden. Er is een gevarieerd onderwijsprogramma, waarbij de dagelijkse werkelijkheid zo goed mogelijk wordt besproken. Voor zaken over het kind kunnen ouders altijd bij de groepsleerkracht terecht. Is het meer in het algemeen belang, dan kan contact opgenomen worden met de schoolleiding. Bij ernstige klachten kan gebruik gemaakt worden van de klachtenregeling van Consent. Daarnaast kent de school ook een protocol voor leerkrachten van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling en een regeling Preventie Ongewenst Gedrag. Door Consent zijn contactpersonen aangesteld die zich vooral inzetten voor de preventie van ongewenste intimiteiten en intimidatie. Deze contactpersonen zijn ook het meldpunt bij klachten hierover en zorgen voor emotionele opvang en doorverwijzing naar de vertrouwenspersoon van de gemeente en externe hulpverleningsinstanties. Het is niet de bedoeling dat de school dergelijke zaken zelf gaat onderzoeken of oplossen.

Breed gedragen onderwijsbeleid Om het draagvlak voor het onderwijsbeleid te versterken zijn twee organen binnen de school actief. De medezeggenschapsraad (MR), bestaande uit ouders en personeelsleden, dient naar vermogen de openheid, openbaarheid en het onderlinge overleg in de school te bevorderen. De taken, verantwoordelijkheden en rechten van de MR zijn vastgelegd in een reglement. De MR wordt aan de voorkant van de beleidsvorming intensief betrokken. De ouderraad is er om de belangen van ouders te behartigen en de school te ondersteunen. De ouderraad bevordert dat zo veel mogelijk ouders zich voor de school interesseren en organiseert samen met de teamleden van de school allerlei activiteiten en feesten. Om een goed functionerende school te waarborgen vraagt de OGR een vrijwillige ouderbijdrage voor de bekostiging van o.a. schoolreisjes en feesten voor de kinderen. Maar ook de opbrengsten van oud papier en inkomsten van diverse activiteiten, kunnen daarvoor gebruikt worden.



B. Visitatie openbare Daltonschool Het Kompas De school ligt aan de rand van het dorp Overdinkel, op steenworp afstand van de grens met Duitsland. Het schoolgebouw is een oud gebouw en te klein. Alle ruimten die maar te vinden zijn, worden gebruikt; soms afgeschermd met een gordijn. Een klein noodlokaal is tegen de school op het plein geplaatst en beschikbaar tot de bouw van een nieuwe school. De nieuwbouw start in 2013 met oplevering in 2014, centraal in het dorp in een voorzieningencluster/cultureel centrum. Een ideale plaats voor een openbare school, in het hart van Overdinkel. Het bezoek aan de school en de gesprekken met de geledingen leerlingen, ouders, personeel en de directie hebben tot doel om na te gaan in hoeverre de ervaren werkelijkheid overeenkomt met de kenmerken van openbaar onderwijs Gesprekken met geledingen 1. Gesprek met ouders Er wordt door de ouders groot belang gehecht aan een vriendelijke en veilige sfeer op school. De kinderen gaan graag naar school, iedereen wordt toegelaten en de kinderen leren rekening te houden met de ander. Het aantal kinderen met andere culturele en levensbeschouwelijke achtergrond is op de school niet zo groot maar ze worden wel volledig geaccepteerd. Bij activiteiten, die samen met de ouders worden georganiseerd, wordt nadrukkelijk rekening gehouden met de (eet)gewoonten van de kinderen. De ouderraad organiseert veel activiteiten, heeft daarvoor draaiboeken en schakelt een brede groep ouders in voor uitvoering en begeleiding tijdens de activiteiten. Ook de anderstalige ouders nemen daaraan actief deel. De gemeente heeft een budget voor culturele activiteiten waar scholen gebruik van kunnen maken. Samen met andere scholen wordt dan gebruik gemaakt van muziek en theatervoorstellingen in Losser. Voor het vervoer en de begeleiding van groepen leerlingen worden dan ook ouders ingeschakeld. De school is ook sterk betrokken bij dorpsactiviteiten en heeft mede daardoor een grote naamsbekendheid. Er is een enquête onder ouders gehouden naar belangstelling voor HVO/GVO. Hieruit bleek dat er voldoende belangstelling was voor Rooms-katholiek vormingsonderwijs. Er bleek echter geen extern personeel daarvoor beschikbaar te zijn. Er zijn wel afspraken gemaakt met het parochiecentrum over de voorbereiding van de communie en het vormsel. Een aantal kinderen maakt met succes daarvan gebruik. De fysieke veiligheid in en om de school is goed geregeld, er vindt ook regelmatig een ontruimingsoefening plaats. De ouderraad adviseert de MR over zaken die de ouders aangaan. Ouders worden duidelijk betrokken en gehoord, ook bij schoolse zaken. 2. Gesprek met leerlingen De school heeft een leerlingenraad van 8 leerlingen. Een onderwijskracht is bij hun vergaderingen aanwezig. Bij zaken die de leerlingen aangaan wordt deze om advies gevraagd. Er hangt een ideeënbusje in de school waarin leerlingen hun voorstellen en wensen kunnen doen. Maandelijks verzamelt de leerlingenraad de wensen en voorstellen en bespreekt deze tijdens de vergadering. Besluiten van de leerlingenraad, bijvoorbeeld over activiteiten voor het 100 jarig bestaan van de school, worden in het onderwijsteam en de ouderraad ingebracht ter verdere afhandeling.



De leerlingen vinden de school een hele fijne school, de sfeer in de school en vooral de diverse activiteiten (als beloning voor het harde werken) worden erg gewaardeerd. Nieuwe kinderen worden altijd opgevangen en geholpen. Iedereen is welkom en er wordt nauwelijks gepest. Er hangen overal kaarten met het pestprotocol. In het vier stappenplan probeer je eerst zelf het probleem op te lossen, lukt dat niet dan roep je de juf erbij. Als er gepest is dan wordt het ook in de klas besproken. De (Dalton)lessen zijn leuk, er wordt gewerkt met dagtaken en weektaken (een takenbrief en aftekenlijst). Goede leerlingen mogen zelfstandig of in kleine groepjes “achter het schot” werken, andere leerlingen krijgen dan extra hulp. In groep 5 en 6 krijgen we Duits en in groep 7 en 8 Engels. Op school krijgen we ook verkeerslessen met verkeersexamen, ontruimingsoefeningen en EHBO voor leerlingen. Met andere scholen doen we ook toernooien en soms lopen we een sponsorloop voor een goed doel. 3. Gesprek met leerkrachten Er is veel aandacht voor levensbeschouwelijke en maatschappelijke waarden zoals die leven in de Nederlandse samenleving. Er is ook belangstelling gepolst bij ouders voor HVO/GVO en er was voldoende belangstelling voor RK vormingsonderwijs. Echter, een externe RKgodsdienstleraar was niet beschikbaar. Er is wel een communiegroepje gevormd, dat voor enkele dagdelen vanuit de kerk op de communie wordt voorbereid. Er komt een nieuwe methode Burgerschap. De diverse levensbeschouwelijke en maatschappelijke waarden komen nadrukkelijk aan de orde. Aangrijpingspunt zijn vaak de feesten vanuit diverse culturele achtergronden. Het gaat dan om de erkenning en betekenis van de verscheidenheid aan waarden in de Nederlandse samenleving; om het wegnemen van vooroordelen en het open blijven staan voor andere culturen. Ook de verschillen in thuisculturen worden daarbij gewisseld. Daardoor ontstaat een open houding en het kunnen luisteren naar elkaar, wat ook weer de sfeer in de school ten goede komt. Het contact met het schoolbestuur loopt formeel via directie en GMR, één maal per jaar bezoeken de bestuursleden de school en praten zij met de diverse geledingen. Het bestuur probeert de afstand zo klein mogelijk te houden. Zo is onlangs in de Grolsch Veste een bijeenkomst gehouden voor de “Centrum Netwerk”-scholen, waarin het bestuur ten overstaan van de schoolteams het strategisch beleidsplan van Consent voor de komende 10 jaar uiteen heeft gezet. Het “Centrum netwerk”, waarbij “Het Kompas” is aangesloten, organiseert ook thema bijeenkomsten op diverse gebieden voor het onderwijspersoneel. Daarnaast is er één maal per jaar een onderwijsdag voor alle Consentscholen. Binnen de school zijn er bouwvergaderingen, teamvergaderingen en MR-vergaderingen waarin het onderwijsteam betrokken wordt bij het onderwijsbeleid in de school. Bijvoorbeeld bij de beslissing om in het onderwijsprogramma op systematische wijze aandacht te besteden aan meervoudige intelligentie en over de tijdige en extra aandacht voor kinderen met leer- en gedragsproblemen. In een zo vroeg mogelijk stadium worden deze kinderen gesignaleerd, waarna in overleg met ouders, de IB-er en zo nodig met externe hulp een handelingsplan wordt opgesteld ter ondersteuning en begeleiding van deze kinderen. Op de veiligheid in de school wordt goed gelet. Zo zijn er speciale protocollen en er is een vertrouwenspersoon. De sociale controle is ruim voldoende. Ook in geval van agressief gedrag door een ouder is er direct rugdekking beschikbaar. Kortom er is sprake van een veilige sfeer en open communicatie in de school ook naar buiten toe. De school leeft mee en participeert in de dorpscultuur.



4. Gesprek met de directeur en IB-er De school is een dorpsschool met een belangrijke sociale functie voor het dorp. In veel dorpsactiviteiten heeft de openbare school zijn plaats en scoort in dorpsactiviteiten. Ook via de website van de school presenteert de school zich aan de dorpsgemeenschap. Ouders met kinderen op school krijgen ook toegang tot informatie die speciaal voor hen beschikbaar is. Het versterken van de communicatie met ouders blijft een belangrijk aandachtspunt. De herkenbaarheid van de oudervertegenwoordiging in de MR en Ouderraad als aanspreekpunt voor alle ouders, kan versterkt worden. Het scholen van MR-leden en het openbaar maken van verslagen voor ouders, zijn belangrijke stappen op deze weg. De samenwerkingsovereenkomst (maatschappelijk partner) van Consent met FC-Twente resulteert in samenwerking met FC-Twente bij “Scoren in de wijkactiviteiten”, waaraan voetballers en de school in gezamenlijkheid deelnemen. Voor de leerlingen hebben de voetballers een belangrijke voorbeeldfunctie. Daarnaast heeft het Consentbestuur in een vergaderruimte van het voetbalstadion “De Grolsch Veste” met alle schoolteams het strategisch beleidsplan van Consent besproken. De 34 Consentscholen zijn in drie netwerken georganiseerd, Noord, Zuid en Centrum. Het Kompas is aangesloten bij het Centrum netwerk. In de netwerken vindt collegiaal overleg plaats van schooldirecteuren over beleidszaken en uitvoeringskwesties waar je als directeur (of IB-er) mee te maken krijgt. De inbreng van ieders ervaring zorgt er voor “dat je niet zelf het wiel hoeft uit te vinden”. Vanuit de netwerken worden mensen gekozen in het “Adviesorgaan” die het CVB adviseert over allerlei beleidskwesties. De netwerken organiseren ook themabijeenkomsten voor de IB-er, waarbij ook praktijkervaringen worden uitgewisseld en besproken. Het kan daarbij gaan om de inzet van zorgadviesteams en WSNS ondersteuning of ambulante begeleiding ingeval van probleemkinderen met leer- en/of gedragsproblemen. Op school was voldoende belangstelling voor RK godsdienstonderwijs, echter het inschakelen van een extern godsdienstdocent liep op niets uit, er was geen docent voorhanden en een docent voor christelijk onderwijs haakte om persoonlijke reden af. Ouders kunnen hun belangstelling voor H/GVO ook via internet aangeven. Een aantal leerlingen is in een aantal dagdelen (door een ouder van de school) beter voorbereid op de communie dan kinderen van de RK-school, aldus de hulpbisschop van Utrecht, die de communie verzorgde.

C. Conclusie Sterke punten: • • • • •

De presentatie van de school in het dorp Overdinkel is uitstekend. De school leeft mee en participeert in de dorpscultuur. De te kleine school is een verzorgde functionele leefgemeenschap met moderne apparatuur. Nieuwbouw van de school in een voorzieningencluster midden in het dorp versterkt, bij oplevering in 2014, de positie van Het Kompas. De sfeer, de openheid en omgaan met elkaar en met verschillen is een sterk punt van de school. De korte lijnen en ouders van MR en Ouderraad als aanspreekpunt op het schoolplein (het ons kent ons gevoel).



• • • •

Het vroegtijdig signaleren van kinderen met problemen en na overleg met de ouders het zoeken van oplossingen. De vele activiteiten als stimulans voor hard werken van de leerlingen. De breed gedragen verantwoordelijkheid voor elkaar en de omgeving, mede door de Daltonwerkwijze. De veiligheid in en om de school is goed geregeld.

De aandachtspunten: • •

•

Effectiever vergaderen kan de duur van de verschillende vormen van overleg mogelijk bekorten, ook doordat een ieder de via de mail aangeleverde informatie vooraf tot zich neemt. De aanloop tot concrete hulptrajecten voor probleemleerlingen duren soms wat lang. Communicatie daarover met betrokken ouders kan misvattingen daarover wegnemen en/of de procedure bekorten. Leerlingen hebben een scherp oog voor omgevingsfactoren. Zij zijn zich terdege bewust dat medeleerlingen soms onhygiënische omstandigheden veroorzaken en willen graag dat scherper wordt gelet op de situatie van toiletten.

De beide visitatoren hebben met veel genoegen de gastvrijheid van “Het Kompas” ervaren. De school heeft volgens de commissie in voldoende mate voldaan aan de kenmerken van het openbaar onderwijs, zoals geformuleerd door het CBOO. Certificering van de openbare Daltonschool “Het Kompas” door het CBOO is ruimschoots verdiend.

Utrecht, 14 februari 2012 Namens het CBOO-Bestuur, De visitatoren,

J.H.O. Grönloh

E.H. van Bork


VISITATIERAPPORT VAN DE VISITATIECOMMISSIE CBOO. 14 februari 2012

Recommend Documents