visie omgevingskwaliteit Uilenstede

LODEW IJK BA LJON la ndschapsa rchitecten

visie omgevingskwaliteit Uilenstede


2


visie omgevingskwaliteit Uilenstede februari 2010 I gemeente Amstelveen I in opdracht van Gemeente Amstelveen, DUWO en VU

inleiding

3

4


inleiding

5

inhoud INLEIDING 01 CONTEXT 1.1 ligging campus Uilenstede 1.2 ruimtelijke opzet Uilenstede 1.3 Uilenstede Oost

14 16 18

02 KNELPUNTEN EN DOELSTELLINGEN 2.1 knelpunten huidige situatie 2.2 doelstellingen

22 24

03 VISIE STRUCTUUR UILENSTEDE 3.1 identiteit 3.2 herkenbaarheid 3.3 routing 3.4 entreegebied 3.5 visie 3.6 verwezenlijking doelstellingen

28 30 32 34 36 38

04 VISIE ONTMOETINGSPLEKKEN 4.1 centrumplein 4.2 de groene hof 4.3 het park 4.4 het veld

6


42 46 50 54

05 VISIE VERKEER EN PARKEREN 5.1 Uilenstede promenade 5.2 langzaam verkeer 5.3 fietsparkeren 5.4 autoverkeer 5.5 parkeren 5.6 laan Uilenstede

60 62 64 66 68 70

06 VISIE WATERHUISHOUDING 6.1 water op Uilenstede 6.2 oevers en bruggen 6.3 het entreeplein

74 76 80

07 VISIE BEHEER EN INRICHTING 7.1 beheerszones 7.2 inrichtingselementen 7.3 materalisering 7.4 praktische haalbaarheid

84 92 94 96

08 CONCLUSIE EN VERVOLG 8.1 aanpak 8.2 vervolg

100 101

BIJLAGE gevouwen A1 visiekaart schaal 1:1000 COLOFON

leeswijzer Dit document is een visie op de omgevingskwaliteit van de Campus Uilenstede te Amstelveen. De visie is bedoeld als ruimtelijke onderbouwing voor de subsidieaanvraag bij de Stichting bevordering kwaliteit leefomgeving Schipholregio. Dit document dient gelezen te worden als een visie en niet als een inrichtingsplan. De visie beschrijft de wijzigingen die ruimtelijk en functioneel wenselijk zijn ten opzichte van de huidige situatie. Hiermee worden de grote lijnen vastgelegd, die ruimte laten om in de uitwerking alternatieve oplossingen te kiezen. In de volgende stap dient deze visie te worden vertaald naar een ontwerp voor de openbare ruimte. We benadrukken dat dit document niet gelezen moet worden als een inrichtingsplan of een ontwerp waar geen wijzigen meer in mogelijk zijn. De visie geeft richting aan ontwerpoplossingen.

7

inleiding Voor u ligt de visie omgevingskwaliteit Uilenstede. Doel van deze visie is de leefomgeving van Uilenstede integraal en duurzaam te verbeteren passend bij een moderne studentencampus en de grootste campus van West-Europa. Een omgeving waar de bewoners en gebruikers van Uilenstede kunnen ontmoeten, ontspannen, studeren en recreëren. De gemeente Amstelveen, woningcorporatie DUWO, de Vrije Universiteit Amsterdam en bewoners vinden dit wenselijk, omdat Uilenstede niet voldoet aan de eisen van een moderne studentencampus. Het gebied wordt als saai, onveilig, niet functioneel en onaantrekkelijk ervaren. De gemeente Amstelveen wil de realisatie van deze visie omgevingskwaliteit Uilenstede mogelijk maken met geldelijke steun van de stichting ter bevordering van de kwaliteit van de leefomgeving van de Schipholregio. Deze visie is tevens onderbouwing voor de subsidieaanvraag bij de genoemde stichting. Deze visie is aanvullend op de plannen van de gemeente Amstelveen, DUWO en de VU om het oostelijk deel van Uilenstede te herstructureren. De herstructureringsplannen van oost, de nota van uitgangspunten en het programma van eisen voor Uilenstede zijn als uitgangspunt gehanteerd bij het opstellen van dit document.

De visie is opgesteld in opdracht van de gemeente Amstelveen en in samenspraak met de Vrije Universiteit en woonstichting DUWO, als nauw betrokken instellingen, en overige belanghebbenden via een klankbordgroep van de huidige bewoners en gebruikers. Wat treft men nu aan op Uilenstede? De campus is een plek die wordt gewaardeerd vanwege het groen, de voorzieningen en de aanwezigheid van medestudenten. Tegelijk is er kritiek op deze onderdelen. Het groen is weinig uitgesproken en toegesneden op de studentenwereld, de voorzieningen zijn slecht gepositioneerd, beperkt in omvang en variatie en de buitenruimte ontbreekt het aan een sterke centrale plek of route waardoor men elkaar gemakkelijk ontmoet. De campus is te weinig uitgesproken, te halfwas en te vaag in identiteit, verankering en begrenzing. Daardoor is er ook een slechte verankering in haar omgeving, de gemeente Amstelveen en de groenstructuur.

De visie vormt een antwoord op de vragen betreffende de omgevingskwaliteit van de campus en geeft ruimtelijk uitdrukking aan de onderstaande doelstellingen: het opheffen van ruimtelijke knelpunten in het gebied Het plan van aanpak Projectaanvraag omgevingskwaliteit Uilenstede • is de leidraad bij het opstellen van deze Visie Omgevingskwaliteit. In • het verbeteren van de entrees van het terrein dit plan van aanpak zijn doelstellingen genoemd voor verbetering • het beter integreren van fietsen autoparkeren van de omgevingskwaliteit, die ingegeven zijn door knelpunten van • het verbeteren van verbindingen tussen campus en het gebied. De doelstellingen zijn elk onderzocht op hun potentie en omgeving in een aantal ontwerpstappen integraal verwerkt tot een ruimtelijk • het verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte beeld. op inrichtingsniveau

8


• het toevoegen van elementen die het gebruik van de openbare ruimte bevorderen • het versterken van de relatie tussen gebouwen en openbare ruimte Geen van de doelstellingen staat op zichzelf. Gezamenlijk hebben ze tot doel het gebied een krachtige en aantrekkelijke identiteit als studentencampus te verlenen. Op basis van een analyse van aanwezige kwaliteiten en tekortkomingen is een integrale ruimtelijke organisatie en nieuwe beeldkwaliteit ontworpen. Daarbij is de balans gezocht tussen behoud en vernieuwing, tussen benutten en veranderen. De doeltreffendheid van de ingrepen (de verhouding tussen kosten en resultaat) en de beheerbaarheid in de toekomst (de mogelijkheid om met redelijke inzet het geheel te onderhouden en de soliditeit in relatie tot het gebruik) zijn nadrukkelijk meegewogen. Naast de direct aan het gewenste gebruik en het beoogde beeld van de buitenruimte gekoppelde doelstellingen, spelen ook duurzaamheidaspecten een rol. Het gaat daarbij om milieuaspecten, zoals waterhuishouding en ecologie, en ook de esthetische duurzaamheid en de flexibiliteit ten aanzien van het gebruik.

KLM toestel boven Uilenstede vlak voor de landing

inleiding

9

1.1 ligging campus Uilenstede 1.2 ruimtelijke opzet Uilenstede 1.3 Uilenstede Oost

10


CONTEXT 01

context

11

12


context

13

1.1 ligging Campus Uilenstede De Campus Uilenstede ligt in Amstelveen op de grens met Amsterdam. De campus wordt aan de noordzijde begrensd door de groenstrook van de Kalfjeslaan en ligt dicht bij de Amstelscheg en het Amsterdamse Bos. De groene context is een belangrijke kwaliteit van Uilenstede. De campus ligt op korte afstand van het VU-complex aan de Zuidas, het Gelderlandplein en de winkels aan het Kostverlorenhof. Directe langzaamverkeer routes maken het eenvoudig om van de campus richting deze voorzieningen te fietsen of te lopen. De halte van de tram/metro brengt de binnenstad van Amsterdam of het stadshart van Amstelveen dichtbij. De directe omgeving van de campus bestaat hoofdzakelijk uit kantoren te midden van parkeerterreinen en weinig uitgesproken groenstroken. Dat draagt bij aan het gevoel van isolement en versterkt de vraag naar een duidelijke afbakening van het campusgebied en een krachtiger onderscheid met de omgeving.

14


VU

Am stel

GLp

Amsterdamse Bos Uilenstede

ligging Uilenstede

context

15

1.2 ruimtelijke opzet Uilenstede De Campus Uilenstede is in de jaren ‘60 gebouwd volgens het principe van de modernistische stad. Woonblokken als losse objecten in een groene parkachtige omgeving. Daardoor ontbreekt het dergelijke situaties dikwijls aan een duidelijk bepaalde ruimte, is er weinig hiërarchie of centraliteit en is de samenhang zwak. Het streven naar licht, lucht en ruimte is ten koste gegaan van stedelijke kwaliteiten, zoals levendigheid, dynamiek en uitwisseling. De campus staat op zichzelf en heeft ruimtelijk amper een relatie met haar omgeving. De campus bestaat op dit moment uit zeven torens van 14 bouwlagen, drie kleinere torens en een aantal laagbouw rijen. Een groot deel van de ruimtelijke problemen op Uilenstede is een gevolg van de modernistische opzet. Uiteraard kan de gebouwde structuur niet worden gewijzigd. Maar het scheppen van een centraal hoofdmoment waar entrees, voorzieningen en verplaatsingen op zijn gericht kan wel zorgen voor een heldere oriëntatie en het ontwikkelen van een eigentijdse identiteit van de campus en een verbinding met de buitenwereld.

principe ‘moderne stad’

16


context

17

1.3 Uilenstede Oost Het is de intentie van de gemeente Amstelveen om in samenwerking met de VU en DUWO Uilenstede te transformeren tot een aantrekkelijke studentencampus. Eerste stap hierin is de herstructurering van het oostelijk deel. Hiervoor hebben de genoemde partijen een samenwerkingsovereenkomstgesloten. Deze plannen omvatten onder andere vernieuwing van het woningaanbod in oost en versterking van de centrumfunctie. De totstandkoming van deze plannen werd ernstig bemoeilijkt door beperkende ruimtelijke regelgeving gerelateerd aan de ligging nabij Schiphol. Daarom was het niet mogelijk de verbetering van de omgevingskwaliteit van heel Uilenstede onderdeel te laten uitmaken van de herstructureringsplannen voor oost. Om toch invulling te geven aan deze ambitie is nu aanvullend op de herstructurering deze visie omgevingskwaliteit Uilenstede opgesteld. Voor het oostelijk deel heeft HVDN architecten een stedenbouwkundig en architectonisch ontwerp gemaakt. RROG stedenbouw en landschap hebben een ontwerp gemaakt van de openbare ruimte van het Oostelijk deel. Het ontwerp van het Oostelijk deel is in lijn met deze visie. Het Oostelijk deel is in deze visie op dezelfde wijze opgenomen als de rest van deze visie: op structuurniveau en niet op ontwerpniveau. De ontwerpen gemaakt door HVDN en RROG zijn leidend voor de ontwikkeling van Uilenstede Oost. De start bouw is begin/medio 2010. Het is de bedoeling dat dit deel straks als eerste uitdrukking geeft aan de uitvoering van de voorliggende visie.

bouwenvelop kaart uit PVE

18


ontwerp woningbouw Uilenstede Oost - hvdn architecten

ontwerp inrichting Uilenstede Oost - RROG

context

19

2.1 knelpunten huidige situatie 2.2 doelstellingen

20


KNELPUNTEN EN DOELSTELLINGEN 02

knelpunten en doelstellingen

21

knelpuntenkaart - auto’s en fietsen overheersende auto’s

fietsparkeren (verkeerd geplaatst)

knelpuntenkaart - onduidelijke routing hoofdroute auto

subroute auto

2.1 knelpunten huidige situatie verhouding gering. Door analyse van de situatie, rapportages van personen en instanties en een workshop met de bewoners is een beeld ontstaan De identiteit van de campus is onduidelijk, zowel door de ruimtelijke opbouw, door het indifferente beeld van de van de knelpunten. Veel heeft betrekking op het ontbreken van groene ruimte en door de onduidelijke begrenzing en door de samenhang in de openbare ruimte en de onbepaalde plaatsing onaantrekkelijke entrees. van de bebouwing. Door de onduidelijke structuur zijn adressen onvindbaar. Dit geeft een onpersoonlijk gevoel en levert problemen De resultaten van de analyse en de eerste opzet van de visie voor de verbetering van de omgevingskwaliteit zijn in een workshop voor nood- en hulpdiensten. De vele doodlopende routes met bewoners doorgenomen. Zij onderschreven de analyse en bemoeilijken de vindbaarheid, maakt de ontsluiting inflexibel en onderschreven de uitgangspunten voor verbeteringen. Daarbij beperkt de levendigheid van de buitenruimte. Hierdoor zijn er vroegen ze uitdrukkelijk aandacht voor de overall kwaliteit: veel stille en donkere plekken, die onveilig aanvoelen. De routes versterk de identiteit van de studentencampus. voor langzaamverkeer en de bijbehorende voorzieningen (zoals fietsenstallingen) liggen aan achterkanten, waardoor sociale controle ontbreekt. Het centrum is niet goed bereikbaar en mist zicht op komende en gaande mensen, heeft niet het karakter van centrale plek en is ongezellig. De functies van Uilenstede, de hoge school, het sportcentrum en cultureel centrum de Griffioen, en in de toekomst ook centrumfuncties als horeca en supermarkt, hebben in potentie een grote aantrekkingskracht voor gebruikers van buiten het gebied. In de huidige opzet van Uilenstede zijn deze functies nu ruimtelijk niet uitnodigend of zichtbaar voor de omgeving. Dit versterkt het in zichzelf gekeerde karakter van het gebied. Op de keper beschouwd blijkt de groene ruimte, juist op de plekken waar men de campus binnen gaat, gedomineerd door auto’s. Naast de ontsluiting is ook parkeerstructuur diffuus. Het oppervlakte water, kenmerk van de polder, speelt in het beeld nauwelijks een rol. Ook als structuurelement maakt heeft het geen betekenis. De kwaliteit van het water is door de beperkte breedte, de slechte doorstroming en de krappe oevers blijft achter bij de mogelijkheden die het in principe biedt. De oppervlakte is naar

22


route langzaam verkeer (onlogische routing) slechte routing

dichte bossages

sfeerloze, geïsoleerde ruimte

doodlopende routes

knelpuntenkaart - water ontbrekende waterverbinding/doorstroom

slechte waterkwaliteit

knelpuntenkaart - scheiding noord/ zuid scheiding Noord - Zuid

onduidelijk of onveilige entrees

knelpuntenkaart - auto’s en fietsen

knelpuntenkaart - onduidelijke routing

knelpuntenkaart - water

knelpuntenkaart - scheiding noord/ zuid


23

2.2 doelstellingen Het plan van aanpak voor de kwaliteitsverbeteringen openbare ruimte Uilenstede kent de volgende doelstellingen, voortkomend uit de genoemde knelpunten in 2.1: - veiligere en aantrekkelijkere entrees en verbindingen - meer en betere ruimte voor ontmoeting en ontspanning - verbeteren van de kwaliteit van de inrichting - verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit door verminderen van de ruimtelijke belemmeringen van geparkeerde fietsen en auto’s in het gebied. In deze visie zijn de doelstellingen onderbouwd en in een ruimtelijk voorstel opgelost. In de conclusie van dit document worden de oplossingen vergeleken met de bestaande situatie. De visie is de ruimtelijke onderbouwing voor de subsidie aanvraag.

24


metro/

tram

Kalfjesl

aan

west centrum laan Ui

lensted

oost e

zuid

Uilenstede gezien vanaf de zuidzijde


25

3.1 identiteit 3.2 herkenbaarheid 3.3 routing 3.4 entreegebied 3.5 visie 3.6 verwezenlijking doelstellingen

26


VISIE STRUCTUUR UILENSTEDE 03

visie structuur Uilenstede

27

wonen en studeren in het groen

3.1 identiteit De identiteit van de campus dient versterkt te worden; het is een groene campus met ruimte voor de verschillende aspecten van het studentenleven. Op dit moment heeft het gebied niet de uitstraling van een boeiende campus. De begrenzing is vaag, de toegangen onduidelijk en het is een samenraapsel van verschillende stukken aanleg. Het ontbreekt aan een centrale route of plek van samenkomst. De bebouwing heeft een onduidelijke oriëntatie. Er zijn weinig plekken voor ontmoetingen. De identiteit van de campus Uilenstede is die van een groene dynamische campus, met ruimte voor ontmoeten, sport, cultuur, studeren, uitgaan en ontspannen. Deze visie gaat uit van het versterken van deze functies in de inrichting van het gebied: het versterken van de functie van ontmoeten, verbetering van de voorzieningen en het versterken van de groene kwaliteiten. De studietijd is bij uitstek een periode waarin men zich onderzoekend opstelt, men zich richt op uitwisseling en belang hecht aan de dynamiek van de diverse ontmoetingen. De sfeer en de voorzieningen van de campus dienen uit te nodigen tot een dergelijk gebruik. De huidige functies van het sportcentrum en cultureel centrum de Griffioen hebben hierin al een cruciale rol. Ook is de toevoeging van centrumfuncties d.m.v. de herstructurering van het centrumgebied al een grote stap op het versterken van deze functie en daarmee het creëren van deze nieuwe identiteit. Alleen gebouwde functies toevoegen is niet genoeg. Deze visie legt daarom de nadruk op het toevoegen van deze functies en de beleving in de openbare ruimte. Hierdoor krijgt Uilenstede in zijn geheel de identiteit van een dynamische studentencampus. Het is ook wenselijk om ‘landmarks’ te ontwikkelen die Uilenstede uniek

28


en herkenbaar maken. Daarnaast krijgt elk gedeelte van het gebied een eigen karakteristieke centrale openbare ruimte voor ontmoeten. Hierdoor krijgt elk deel ook weer eigen identiteit in het dynamische geheel. Een plek voor ontmoeten, voor sport, spel, ontspannen, leren en recreëren. Dàt is dynamisch Uilenstede, de grootste studentencampus van West-Europa.

sporten in het groen

cultuur


29

3.2 herkenbaarheid Uilenstede is op dit moment onvoldoende als campus herkenbaar. Aan de rand en vooral bij de entrees moet de campus zich uitspreken. Water en groen zijn als duidelijke en vanzelfsprekende grens goed te benutten. Deze grens markeert het gebied, maar nodigt daarnaast ook uit om het gebied te bezoeken. Een uitnodigend kader, dat laat zien: welkom in Uilenstede. Daarom krijgt Uilenstede een rand die meer open is naar haar omgeving en uitnodigt om binnen te komen. Ontmoeten is een belangrijk thema op de campus en dient als rode draad voor de visie. (Mensen die je tijdens je studie periode ontmoet zijn vaak vrienden voor het leven.) Dit thema is ondergebracht in vier verschillende ontmoetingsplekken. De belangrijkste is de in het hart gelegen centrum. De realisatie van de bouwplannen voor Oost en de verbouwing van het centrum, met belangrijke doorbraken, halen de gebieden uit hun isolement. Hier is de kans een hart voor de campus te maken. Direct verbonden aan het centrum zijn twee hoofdroutes voorzien. Dit stelsel brengt hiërarchie aan in het gebied. Daarop aansluitend dient de bebouwing beter op de ontmoetingsplekken te worden gericht. Het centrumgebied is de centrale ontmoetingsplek met een grote dynamiek. Naast het centrum zijn er drie groene ontmoetingsplekken met elk een eigen sfeer; - het park (west) - de hof (oost) - het veld (zuid)

principe woonveld

principe centrumplein

30



31

3.3 routing De diffuse ontsluiting wordt herzien tot een routing met een ruimtelijke hiërarchie, door in het hart van de campus een promenade toe te voegen. Lopend van west naar oost en van zuid naar het centrum. De promenade is een hoofdroute die de drie ontmoetingsplekken verbind. Hij heeft het centrum als knooppunt en de belangrijkste entrees als startpunt: de tram/metro halte (met de fiets route naar de Zuidas), de verbinding richting Gelderlandplein en binnenstad en de koppeling met het zuidelijk deel van de campus en Kronenburg. De routes leiden dus naar de belangrijke bestemmingen in omgeving. Daarnaast leiden deze routes ook vanuit de omgeving naar de belangrijke functies van Uilenstede: het centrumgebied, het cultureel centrum, het sportcentrum en natuurlijk de hogeschool. Aan elke tak ligt een groene ontmoetingsplek. Het stelsel zorgt ook voor de binding van zuid aan de campus. De routing bundelt daarnaast het langzaam verkeer, wat bevorderlijk is voor de beleving van veiligheid in het gebied.

gebieden aan elkaar rijgen, beweging in de ruimte

32



33

3.4 entreegebied De campus kent twee belangrijke entrees. Vanuit de tram/metro halte en de entree bij het centrum. Beide entreepunten worden opgewaardeerd tot voetgangers vriendelijke plaza’s, waardoor de entrees uitnodigende ingangen worden van Uilenstede. De auto wordt op deze plekken ondergeschikt gemaakt aan fietser en voetganger. Bij de tram/metro halte moet een overzichtelijke pleinruimte ontstaan, die ook de fietsverbinding richting Kalfjeslaan en Zuidas een goede plek geeft. Van hier uit voert een directe verbinding naar het midden van de westelijke parkruimte. Dit is het startpunt van de promenade richting het centrum. Door de nadruk meer te leggen op langzaam verkeer, ontstaat een veiligere situatie. Een overzichtelijk en verlichte verbinding van de tram/metro halte naar Uilenstede is daar een belangrijk onderdeel van. Het tweede entreemoment ligt halverwege de Laan van Uilenstede. Door een verkeersremmende ingreep en een aantrekkelijke route smeedt dit noord en zuid aaneen. Een entreeplein vormt de inleiding tot het centrumgebied en vormt een wervende entree naar cultureel centrum de Griffioen en het centrum. Daarmee lonkt Uilenstede naar bezoekers van buiten Uilenstede.

34



35

3.5 visie De visie komt samen in dit ruimtelijk kaartbeeld. Het is de uitkomst van een reeks bewerkingen die zijn gebaseerd op de analyses, de doelstellingen uit het plan van aanpak, de inbreng van de bewoners en de sturing van de drie partners in dit project. De kaart laat het gewenste eindbeeld van de transformatie tot de campus Uilenstede zien. Op de volgende pagina wordt de kaart toegelicht aan de hand van de verwezenlijking van de doelstellingen.

bestaande situatie Uilenstede

36


visiekaart


37

3.6 verwezenlijking doelstellingen Ter illustratie zijn hier naast elkaar gezet de luchtfoto van de huidige situatie en de verbeelding van de doelstellingen in de plantekening: - veiligere en aantrekkelijkere entrees en verbindingen * promenade en entreeplein - meer en betere ruimte voor ontmoeting en ontspanning * drie herkenbare ontmoetingsplekken - verbeteren van de kwaliteit van de inrichting * robuuste en comfortabele inrichting - verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit door verminderen van de ruimtelijke belemmeringen van geparkeerde fietsen en auto’s in het gebied * auto’s aan de rand van het gebied en beperkt informeel parkeren ten behoeve van laden en lossen op de campus

38


veilige aantrekkelijke entree Uilenstede

meer ruimte voor ontmoeten, dus ook een ontmoetingsplek in Zuid

veilige aantrekkelijke route Uilenstede in de vorm van de Uilenstede Promenade

meredeel parkeren rondom de campus en niet op de campus visie aanpak en vervolg

39

4.1 centrumplein 4.2 de groene hof 4.3 het veld 4.4 het park

40


VISIE ONTMOETINGSPLEKKEN 04

visie ontmoetingsplekken

41

4.1 centrumplein Het centrumplein wordt het kloppende hart van de campus. Met de realisatie van de doorbraak in de bebouwing naar oost komt dit gebied in het midden van de campus te liggen. De uitstraling van het plein is een stedelijke ontmoetingsplek waar een grote diversiteit aan activiteiten gaat plaats vinden. Op het plein komen alle hoofdroutes samen. Rondom het plein liggen diverse functies en voorzieningen zoals de Griffioen, een café, kleine supermarkt, fietsenmaker, studieruimte, en Uilenstede TV, evenals een kantoorruimte waaronder het kantoor van DUWO. Het centrum heeft daardoor niet alleen een functie voor de bewoners maar ook voor de omgeving van Uilenstede.

positie centrumplein op de campus

Kenmerken centrumplein: - voorzieningen: theater, café, terras, podium, winkel, kantoren ten dienste van studenten, studiecentrum, etc - ontmoetingsplek met stedelijk karakter, zowel voor bewoners van Uilenstede als bezoekers vanuit de omgeving - de plek waar de hoofdroutes voor langzaam verkeer samenkomen - beter bereikbaar door nieuwe doorgangen in bebouwing

bestaande situatie

42


visieschets centrumplein


43

centrumplein

café

terrassen evenementen plein kantoor DUWO fietshandelaar

hart van de campus goedkope supermarkt buitenbios

Griffioen

centrale ontmoetingsplek studiezaal plein met voorzieningen kringloopwinkel 44



45

4.2 de groene hof De groene hof maakt deel uit van de vernieuwingsplannen voor Oost en krijgt het karakter van een openbare woonkamer. Deze ontmoetingsplek wordt gekenmerkt door een aantal verschillende ruimten met materialisering van groen, steen en planken. Ontmoeten vindt plaats op trappen, bijzonder ontworpen zitelementen en in het stedelijk landschap. Kenmerken van de groene hof: - centrale ruimte tussen nieuwe bebouwing - fietsparkeren op de groene hof bij de entrees, zorgt voor goede sociale controle - groen, besloten karakter - centrale ruimte tussen nieuwe bebouwing - groene openbare woonkamer - gebouwd parkeren

positie het groene hof op de campus

bestaande situatie

46


visieschets de groene hof


47

de groene hof

zithoek ontmoeten op trappen

campus woonkamer glooiend landschap tafel en stoelen

lounchbanken zitelementen voor groepen liggen op een grasheuvel

wifi-tafel 48



49

4.3 het park Het park is op dit moment de enige bestaande groene, parkachtige ontmoetingsplek van de campus. Dit gebied is jaren geleden al eens verbeterd. Deze ruimte werkt goed. Hierdoor hoeven er slechts een aantal punten worden verbeterd, zodat er meer ruimte ontstaat voor ontmoeten. Hiervoor wordt het water gedempt, de kwaliteit van het water is tevens slecht omdat het niet doorstroomt. De sfeer van het veld is parkachtig en er is veel ruimte voor eigen initiatief vanuit de bewoners. Bijvoorbeeld door het toevoegen van multifunctionele zitelementen. Ontmoeten vindt plaats in en om het park. De promenade is als centrale as ook een belangrijke bron van ontmoeten in dit gebied. Daarom is de aanleg en uitstraling hiervan ook van groot belang voor het versterken van het functioneren van dit gebied.

positie het park op de campus

Kenmerken van het park: - groen, open karakter, vergelijkbaar met bestaande situatie - entrees van de bebouwing richten op het park - aansluiten op het sportcentrum

bestaande situatie

50


visieschets het park


51

het park indoor sporten

BBQ

bijzondere zitelementen

buiten lezen en studeren frisbeeën social events sportcentrum

liggen in het gras wandelpromenade

entree campus 52



53

4.4 het veld Het veld is de nieuwe ontmoetingsplek voor het zuidelijk deel van Uilenstede. Om deze plek te kunnen realiseren moet de bestaande inrichting van zuid wijken. De huidige inrichting bestaat uit woonstraten en parkeerplaatsen. Deze inrichting past niet binnen een campus. Het grasveld grenzend aan Kronenburg ligt decentraal, waardoor het niet optimaal benut wordt. Om zuid meer bij de campus Uilenstede te betrekken krijgt deze een duidelijke functie die als aantrekkingskracht geldt en tevens een sterk beeld oproept. Uilenstede zuid wordt een ontmoetingsplek met voor sport en spel. Op het veld zullen enkele sportvoorzieningen komen waaronder een multifunctioneel sportveld, een tafeltennistafel, en enkele andere sportgerelateerde voorzieningen.

positie het veld op de campus

Kenmerken van het veld: - groen, open karakter dat de bebouwing bindt - entrees van bebouwing richten op centrale ruimte - veld activeren met kleine voorzieningen en kunstgrasveld

bestaande situatie

54


visieschets het veld


55

het veld

sporten volleybal

trimmen

ontmoeten en bewegen multifunctioneel veld tafeltennis

Uilenstede Toernooi sport events klimmuur basketbal 56


voetbal


57

5.1 Uilenstede promenade 5.2 langzaam verkeer 5.3 fietsparkeren 5.4 autoverkeer 5.5 parkeren 5.6 laan Uilenstede

58


VISIE VERKEER EN PARKEREN 05

visie verkeer en parkeren

59

5.1 Uilenstede promenade De ontmoetingsplekken worden met elkaar verbonden doormiddel van de promenade. Deze langzaamverkeer hoofdas wijkt qua materialisering en dimensionering af van de overige routes. De promenade is zo gepositioneerd op de campus dat de afstand naar omliggende gebieden en de woningentrees kort en logisch is. Hierdoor wordt bevorderd dat deze route intensief gebruikt wordt, wat leidt tot een grotere sociale veiligheid en kans op ontmoeten. De promenade verbindt Uilenstede tevens met de omgeving. In westelijke richting is dit met de metrohalte en het metroplein. Naar het zuiden leidt de route naar Kronenburg en het winkelcentrum waar de Dirk van de Broek op gelegen is. De oostelijke tak van de promenade verbindt de campus met de laan van Kronenburg die in noordelijke richting naar het Gelderlandplein leidt en zuidelijk naar Kronenburg. Overigens moet bij de definitieve inrichting van het metroplein en de route naar het metroplein rekening gehouden worden met een mogelijke verplaatsing van de metrohalte als gevolg van het doortrekken van de Noord-Zuidlijn. Omdat deze verplaatsing nog onzeker is, wordt vooralsnog uitgegaan van handhaving van de bestaande situatie. Kenmerken promenade: - bundeling langzaam verkeer: een sociaal veilige route - routing gericht op belangrijke omliggende bestemmingen - knooppunt in centrum Uilenstede; geeft betekenis aan deze plek

referentie groene campus met duidelijke routes

60


visie Uilenstede promenade


61

referentie hoofdroute

5.2 langzaam verkeer Kenmerken van de langzaam verkeerroutes zijn: - duidelijke structuur in routes; geen doodlopende paden en logische routes van buiten naar binnen en binnen naar buiten - duidelijke hiërarchie in routesysteem - Uilenstede promenade wordt de spil voor langzaam verkeer in het gebied - alle woningen zijn straks te voet en per fiets te bereiken vanaf de Uilenstede promenade - trimroute rondom gebied, voor een ‘rondje Uilenstede’ ook voor de omgeving

referentie subroutes

referentie trimpad

huidige situatie langzaam verkeer

62


hoofdroutes

bestaande hoofdroutes, te behouden

subroutes

entreepaden

trimpad

visie langzaam verkeer


63

referentie overdekt fietsparkeren

5.3 fietsparkeren Het fietsparkeren domineert de huidige situatie. Grote eenheden in de vorm van barakken zijn nu een blokkade in de openbare ruimte. Het voorstel is om de grote fietseenheden op te doeken en deze te vervangen voor kleinere eenheden. Deze nieuwe fietshokken worden dichter bij de entrees van de woningen en flats gesitueerd, waardoor het gebruik zal verbeteren. Het totaal aantal fietsenstallingen worden als totaal gehandhaafd. Het fietsparkeren buiten wordt verdubbeld. Dit omdat er nu een chronisch tekort aan fietsnietjes is. Belangrijk hierbij is dat een paar keer per jaar de stallingen buiten worden opgeschoond van fietswrakken.

referentie fietsnietjes

visie fietsroutes

64


hoofdroute fiets

subroute fiets

overdekt fietsparkeren

fietsnietjes

inpandig fietsparkeren

visie fietsparkeren


65

5.4 autoverkeer De auto is dominant aanwezig in het gebied. We proberen de auto minder te laten domineren en meer ruimte te maken voor voetgangers en fietsers. Dit past beter bij de functie van het gebied. De hoofdroute (Laan Uilenstede) blijft tweerichtingsverkeer. Inrichting als 30 kilometerzone van deze weg past beter bij de functie van het gebied. Alle gebouwen blijven natuurlijk goed bereikbaar voor de auto, voor bijvoorbeeld verhuizen, invaliden, leveranciers en hulpdiensten. Dit is de zogenaamde informele hoofdroute. Dit vindbaarheid van adressen in Uilenstede wordt verbeterd door bewegwijzering en, voor zover mogelijk, logischere routes in het gebied. Kenmerken voor het autoverkeer zijn: - duidelijke hiërarchie in routes voor de auto, de auto is op de campus te gast - parkeren in heldere (grote) eenheden - parkeren rondom de campus en niet op de campus - Laan Uilenstede krijgt ter hoogte van het centrum een aangepast profiel, zodat een verbinding tussen zuid en het centrum wordt versterkt, maar de doorgaande route oost west wel beschikbaar blijft.

bestaande routes autoverkeer

66


hoofdwegen

parkeerroute gekoppeld aan hoofdweg

informele hoofdroutes (routes hulpdiensten)

bestaande hoofdwegen

bestaande subroutes

visie autoverkeer


67

referentie lang parkeren

5.5 parkeren Bij de herschikking van het parkeren is v.w.b. de aantallen het programma van eisen leidend geweest. Bij de herstructurering van Uilenstede Oost wordt het aantal parkeerplaatsen uitgebreid conform het PvE. Voor het overige gebied blijft het huidige aantal parkeerplaatsen gehandhaafd. De parkeerplaatsen worden herschikt tot heldere parkeereenheden. Dat impliceert dat de directe omgeving van de woongebouwen (de ontmoetingsplekken) zoveel mogelijk worden gevrijwaard van parkeerplaatsen en deze parkeerplaatsen binnen het gebied worden herschikt op locaties waar deze minder een belemmering vormen. Voor de definitieve inrichtingsplannen wordt uitgegaan van de geldende parkeernormen en de voorziene functies in het gebied.

referentie kort parkeren

Kenmerken voor het parkeren zijn: - parkeren gekoppeld aan hoofdroutes - onderscheid in kort en lang parkeren - doel is het huidige aantal parkeerplaatsen op peil te houden en bij functieverandering uit te gaan van geldende parkeernormen.

bestaande situatie parkeren

68


kort parkeren

lang parkeren

halfverdiept parkeren

visie parkeren


69

5.6 laan Uilenstede De laan Uilenstede is op dit moment een barrière in het gebied. De laan is echter wel essentieel voor een goede auto bereikbaarheid. Deze lange lijn scheidt het noordelijk deel van het zuidelijk deel. Om Uilenstede Zuid ook bij de campus te betrekken is het essentieel om de laan ter hoogte van het centrum anders in te richten. Het profiel hier wordt aangepast binnen de bestaande maat. Hierdoor blijft de weg toegankelijk voor het autoverkeer, maar wordt deze scheidende functie zoveel mogelijk opgeheven. Inrichting als 30 kilometerzone is wenselijk gezien de functie van het gebied en de laan in het gebied. Kenmerken voor de laan Uilenstede: - haaksparkeren aan één zijde, water en bomen aan de andere zijde - ter hoogte van het entreeplein gaat de rijweg op in het plein, hierdoor is duidelijk dat de auto hier te gast is

referentie water/ oevers lang laan Uilenstede

referentie haaksparkeren lang laan Uilenstede

70


doorsnede Laan van Uilenstede ter hoogte van waterplein

doorsnede Laan van Uilenstede


71

6.1 water op Uilenstede 6.2 oevers en kunstwerken 6.3 het entreeplein

72


VISIE WATERHUISHOUDING 06

visie waterhuishouding

73

boezemwater

6.1 water op Uilenstede Uilenstede maakt deel uit van een poldersysteem. De waterlopen zijn nu doorgaans smal en niet sterk in de beleving aanwezig. Doorstroming is slecht. Bewoners refereren ook wel aan het aanwezige water als ‘vieze stinksloten’. Voor de toekomst is vergroting van het oppervlak, verbetering van de doorstroming, verhoging van de gebruikswaarde en verhoging van de natuurwaarde van de oevers gewenst. Hierdoor wordt de inrichting van het gebied meer duurzaam. Ook kan het water een aantrekkelijk onderdeel van het beeld van de campus vormen. Als karakteristiek element en vanzelfsprekende begrenzing van de campus krijgt het watersysteem een kwaliteitsimpuls. Een verbeterde waterhuishouding is gunstig voor de bruikbaarheid van de groene ruimte.

polderwater

bestaande situatie water op buurtniveau

In de huidige situatie is er 14122 m2 water aanwezig. Ter compensatie van het toegevoegde verharde oppervlak in Uilenstede Oost, zal er in het nieuwe plan 3145 m2 worden toegevoegd en zo in totaal 17267 m2 water aanwezig zijn. Daarnaast is er een zoekgebied van 4577 m2, waar de mogelijkheid bestaat om in de toekomst nog meer oppervlaktewater te realiseren.

huidige situatie water

74


water

hemelwaterafvoer

duiker

zoekgebied waterbank

visie water


75

6.2 oevers en bruggen De bruggen worden opgeknapt. Er komt één belangrijke voetgangers/fietsersbrug bij, die de promenade aan het plein voor de tram/metro halte koppelt. Voor recreatief gebruik worden enkele lichte voetgangersbruggen toegevoegd. Verbetering van de oevers door verbreding van het water, natuurrijke afwerking van de oevers meer licht en lucht rond de oevers, dragen bij aan de beleefbaarheid van het water in het gebied. Bij het centrum vormt een muur de stenige oever van het water en sluit hierbij aan bij het stedelijke karakter van deze centrale ontmoetingsplek. De verschillende oevers worden duidelijk gedefinieerd; elk oevertype is gekozen passend bij de context.

referentie nieuwe voetgangers bruggetjes

referentie nieuwe brug langzaam verkeer

76


nieuwe zachte oever centrumplein

bestaande steile groene oevers

nieuwe oever centrumplein: muur

bestaande zachte oever met beschoeiing

nieuwe/ bestaande flauwe groene oever

bestaande duiker

nieuwe duiker

bestaande brug / te behouden

nieuwe voetgangers bruggetjes

nieuwe brug langzaam verkeer

te verwijderen brug

visie oevers en bruggen


77

nieuwe zachte oever centrumplein

doorsnede oevers

78


bestaande steile groene oevers

nieuwe oever centrumplein: muur

bestaande zachte oever met beschoeiing

nieuwe/ bestaande flauwe groene oever


79

doorsnede waterplein

6.3 het entreeplein Het entreeplein is de nieuwe entree van Uilenstede naar het centrumgebied. Samen met de Griffioen bepaalt het plein het beeld van de campus. Het entreeplein nodigt uit tot diverse vormen van gebruik. Flauwe treden zorgen voor een langzame overgang naar het water. Het biedt informele zitgelegenheid en kan ook benut worden bij evenementen. Aan het water is het levendig, passend bij de entree naar het centrum en het theater de Griffioen. Daarmee wordt het entreeplein een toegankelijke en herkenbare ingang van het gebied. De entreeplein functioneert niet alleen als uitnodigende entree naar het centrum, maar tevens als verbinding naar het zuidelijk deel van Uilenstede. referentie grastrappen

bestaande situatie

80


sfeerbeeld entreeplein uilenstede


81

7.1 beheerszones 7.2 inrichtingselementen 7.3 materalisering 7.4 praktische haalbaarheid

82


VISIE BEHEER EN INRICHTING 07

visie beheer en inrichting

83

parkzoom

7.1 beheerszones Om het beheer van Uilenstede doelmatiger te maken is het gebied in zones verdeeld. Deze zones zijn gebaseerd op de huidige situatie van het landschap. Voor de drie zones geldt dat er eerst flink moet worden opgeschoond tot het gewenste beeld ontstaat zoals op de volgende pagina’s weergegeven. In het algemeen betekent dit dat de bomen gehandhaafd blijven en de onderbegroeiing verdwijnt. De opschoon actie is bedoeld om het beheer te versimpelen en het maaiveld overzichtelijker en dus sociaal veiliger te maken. De parkzoom is het gebied om het bebouwde gebied van Uilenstede. Dit bomenrijk gebied krijgt een trimpad van een halfverharding. Door het groen meer open te maken wordt de trimroute en daarmee ook Uilenstede beter toegankelijk voor de omgeving. Daarin is deze zone een overgangszone naar de omliggende wijken.

groene mantel

ontmoetingsplekken

84


parkzoom park

centrum

hof

groene mantel veld parkzoom visie beheer en inrichting

85

parkzoom Kenmerken van de parkzoom zijn: - bomen met kruidige onderbegroeiing - uitgedund ter bevordering sociale veiligheid en open uitstraling - aantrekkelijke wandelroute - 2 x per jaar maaien - beheerniveau laag

86



87

groene mantel Kenmerken van de groene mantel zijn: - boomgroepen - park karakter - kruidige begroeiing & gazon - 10x per jaar maaien - beheer geconcentreerd op parkeerplaatsen en fietsparkeren

88



89

ontmoetingsplekken Kenmerken ontmoetingsplekken zijn: - boomgroepen en solitaire bomen - open park karakter - diverse kleinschalige voorzieningen voor sport, spel, BBQ, etc - veelal gazon - 20x per jaar maaien

90



91

7.2 inrichtingselementen - straatlantaarns langs de promenade en op de pleinen aanpassen aan het prominente karakter van deze plekken - overige terreingedeelten paaltoparmaturen behouden en aanvullen op alle paden en wegen - spots als accenten, bijvoorbeeld langs pad of voor het aanlichten van een boom - fietsnietjes, prullenbakken en afzetpalen: één kiezen en altijd gebruiken. Allen van verzinkt staal en gepoedercoat. - bankjes: 1 type, robuust, multifunctioneel, voor individueel en groepsgebruik, overal toepasbaar. - anti-inrijvoorziening: afzetpaaltjes - antiparkeervoorziening: verhoogde band

huidige straatlantaarns

92


referentie straatlantaarns promenade

bewegwijzering bij entrees

referentie fietsnietjes bij entrees

referentie lichtspots langs hoofdroute, op centrumplein

referentie prullenbakken

referentie afzetpaaltjes

referentie zitmeubilair


93

7.3 materialisering De verschillende verhardingen dienen het gebruik van de routen en ruimtes te versterken. De bestrating moet in een robuust en onderhoudsvriendelijk karakter hebben. Hiernaast enkele voorbeelden van verhardingen. - het Centrumplein en de Uilenstede promenade: robuuste stenenelementen. - gebouwen aan Centrumplein krijgen verbijzondering in de vorm van een plint (natuursteen of een bijzondere toplaag op beton). - overige paden: asfalt - parkeerplaatsen uitgevoerd in elementenverharding en van bomen voorzien - kort parkeren: op verstevigd gras

referentie betonelemeneten

94


referentie anti-inrijvoorziening

referentie betonelemeneten

referentie asfaltpaden

referentie lang parkeren

referentie kort parkeren


95

7.4 praktische haalbaarheid In de visie is in grote mate rekening gehouden met de bestaande situatie. De volgende elementen worden zoveel mogelijk hergebruikt. - kabels en leidingen worden niet verplaatst; met uitzondering van de kabels voor de openbare verlichting - veel van de nieuwe paden liggen nagenoeg op de bestaande kabels- en leidingentracés - bestaande (asfalt)paden/tracés blijven waar mogelijk gehandhaafd - de visie houd ook rekening met de bestaande bomen en groen

96



97

8.1 aanpak 8.2 vervolg

98


VISIE AANPAK EN VERVOLG 08

visie aanpak en vervolg

99

8.1 aanpak belanghebbenden en zowel de haalbaarheid, financieel en Deze visie komt direct voort uit de wensen van de gemeente Amstelveen, DUWO, de VU en bewoners en gebruikers van Uilenstede praktisch, als de verwachte effecten. De volgende stap is ervoor te voor een integrale en duurzame verbetering van het gebied. Begin zorgen dat deze visie ook daadwerkelijk wordt gerealiseerd. 2008 heeft een bijeenkomst met bewoners en betrokkenen plaats gevonden waarin de kansen en knelpunten van het gebied werden geïnventariseerd. Op basis van deze bijeenkomst is geconcludeerd dat alle knelpunten en kansen zo met elkaar verweven waren dat ‘losse oplossingen’ voor afzonderlijke problemen geen duurzame verbetering zouden bewerkstelligen. Daarom is besloten om tot een integrale visie te komen voor het gebied. Deze visie omgevingskwaliteit Uilenstede volgt op het ‘plan van aanpak projectaanvraag omgevingskwaliteit Uilenstede’, zoals vastgesteld door het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Amstelveen. De gemeente Amstelveen heeft opdracht gegeven aan LODEWIJK BALJON landschapsarchitecten voor het opstellen van deze visie. De visie is tot stand gekomen onder begeleiding van de projectgroep, waarin naast de projectleider, van de gemeente ook verkeer en vervoer, landschap, stedenbouw, projectleider Uilenstede-Oost en het ingenieursbureau zijn vertegenwoordigd. Ook DUWO en de VU zijn vertegenwoordigd in de projectgroep. De visie voldoet zoveel mogelijk aan de wensen van de projectgroep. De inbreng van bewoners is verkregen tijdens een werkbijeenkomst met bewoners, waar onder andere de VBU was vertegenwoordigd. De inbreng van bewoners is grotendeels meegenomen in deze visie. Dit komt onder andere terug in de ontmoetingsplekken (zitelementen, grasvelden en sport), de betere en veiligere structuur, verbetering van het fietsparkeren en de waterkwaliteit. De uiteindelijke visie is een afweging tussen de wensen van alle

100


8.2 vervolg Uitvoering van deze visie zorgt er voor dat Uilenstede een aantrekkelijker en leefbaarder studentencampus wordt. Een campus die uitnodigt om te wonen, te verblijven, te ontmoeten en te bezoeken (de hogeschool, het centrum, de Griffioen en het sportcentrum). De financiële middelen voor uitvoering van deze visie zijn niet zondermeer beschikbaar. Daarom zullen verschillende financiële mogelijkheden moeten worden aangeboord. Ook is het daardoor denkbaar de realisatie van deze visie over een langere periode te faseren. De eerste stap voor uitvoering van deze visie zal plaatsvinden met de realisatie van het oostelijk deel. Met de herstructurering zal ook de openbare ruimte van dit gebied worden meegenomen. Hierover zijn financiële afspraken gemaakt in de samenwerkingsovereenkomst Uilenstede-Oost die is opgesteld tussen DUWO, VU en de gemeente. Het betreft dan in ieder geval de realisatie van de gebouwde parkeervoorziening en de basisinvestering in de openbare ruimte. De ambitie van deze visie ligt echter hoger dan wat mogelijk was binnen de financiële afspraken over de herstructurering. Daarom is het wel noodzakelijk deze extra kwaliteit gefinancierd te krijgen. Zaak is om ook voor alle andere onderdelen van de visie financiële middelen aan te boren om de hele visie te kunnen realiseren. Een belangrijke stap daarin is de subsidieaanvraag die de gemeente Amstelveen zal indienen bij de Stichting leefomgeving Schiphol. Deze visie dient daarom ook als onderbouwing van deze subsidieaanvraag. Daarnaast wordt gezocht naar aanvullende mogelijkheden, zoals kosten voor watercompensatie in projecten en dergelijke. De gemeente zal zich hiervoor inspannen binnen de bestaande mogelijkheden.

Voor de uitvoering zal de visie voor de verschillende gebieden moeten worden vertaald in inrichtingsplannen. Ook is het wenselijk een beheerplan op te stellen voor het gehele gebied. Bij de vertaling van de visie in inrichtingsplannen is nog ruimte voor discussie over de specifieke ontwerpoplossingen. Daarbij is het wel van belang de samenhang te bewaren tussen de uitvoering van de verschillende onderdelen van de visie. Met de totstandkoming van deze visie is in ieder geval een goede stap gezet naar het realiseren van een aantrekkelijke studentencampus.

visie aanpak en vervolg

101

gevouwen A1 visiekaart schaal 1:1000

102


BIJLAGE

bijlagen

103

104


bijlagen

105

colofon LODEWIJK BALJON landschapsarchitecten Cruquiusweg 10 1019 AT Amsterdam T 020 - 625 88 35 E [email protected]

DUWO studentenhuisvesting Uilenstede 108 1183 AM Amstelveen T 020 – 5431100 E [email protected]

Lodewijk Baljon - directeur/landschapsarchitect Frank de Volder - stedenbouwkundige/projectleider Karin van Essen – landschapsontwerper Yuka Yoshida - ontwerper/tekenaar Bas Heessels - ontwerper/tekenaar Elisabetta Canepa - ontwerper/tekenaar Jana Schmidtchen – maquettebouwer

Arne Dolle - directeur vastgoed Heleen de Vreeze – vestigingsmanager Amstelveen

Gemeente Amstelveen Laan Nieuwer-Amstel 1 1182 JR Amstelveen T 020 – 5404911 E [email protected] Annemarieke Sandee – projectmanager Maarten Holland - project assistent Sandra van Mierlo - projectmanager Oost Gauke Adamse – landschapsarchitect Menno Abrahams - projectleider ingenieursbureau Reza Kamerbeek – verkeerskundige Renzo Veenstra - stedenbouwkundige Oost

VU - Vrije Universiteit Amsterdam De Boelelaan 1105 1081 HV Amsterdam T 020 - 5989898 E [email protected] Susanne Gijsbers – vastgoedadviseur

LODEW IJK BA LJON la ndschapsa rchitecten


visie omgevingskwaliteit Uilenstede

Recommend Documents