Visie Centrum Vught
Let the game begin!
22 maart 2016 Bart van Leerdam Bas de Groot
Inhoudsopgave SAMENVATTING 1 1. INLEIDING 3 Aanleiding 3 Opdracht aan Studio Bastiaan en Bart Lijnt Op! 3 Aanpak 3 Resultaat 4 Leeswijzer 4 2. HOOFDLIJNEN RMC-ADVIES 5 Inleiding 5 Het centrum van Vught in cijfers 5 Kwalitatieve beoordeling van het Centrum van Vught 5 Advies RMC 5 Prioritaire doelgroep voor Centrum Vught 6 Aanbevelingen op basis van voortschrijdend inzicht 8 3. ANALYSE 9 Inleiding 9 Kansen en bedreigingen 9 Sterktes en zwaktes 10 4. ADVIES TE NEMEN MAATREGELEN 13 Geen tijd te verliezen 13 Samenwerking 13 Positionering 13 Ondernemersbeleid 13 Ruimtelijke ontwikkeling 14 Vers 14 Vught promotie 14 Organisatie 15 © 5. STIP OP DE HORIZON: DE VUGHT STORE 16 Denkend aan Vught… 16 Vught Store© als samenbindend concept 16 Klanten werven en binden 16 Ondernemers zijn continu in beweging 16 © 17 De Vught Store is een commercieel succes 6. ORGANISATIE EN FINANCIERING 18 Organisatie 18 Financiering 19 Advies 19 7. UITVOERINGSPROGRAMMA 2016 – 2018 21 Financiering 21 Organisatie 21 Samen ondernemen 21 Marketing 22 Vestigingsbeleid 23 Planning uitvoering 2016 24
Samenvatting Visie Centrum Vught
Prijsvechters, webshops en de nabijheid van winkelstad ’s-Hertogenbosch maken dat ondernemers, de gemeente Vught en financiers zich zorgen maken over het perspectief van winkels en horeca in het centrum van Vught. In 2014 heeft de Stichting Centrum Management aan bureau RMC gevraagd haar hierover te adviseren. De analyse van RMC was dat het voor Vught Centrum nog niet te laat is; Vught Centrum staat er relatief goed voor in vergelijking met andere winkel- en horecagebieden. Wel is er een duidelijke en vooral gedragen visie nodig op de toekomst van het centrum. Daaronder valt ook een eenduidige keuze voor een bepaalde klantengroep. In dit geval bij voorkeur de ‘blauwe’ doelgroep, een hardwerkende, ambitieuze doch ingetogen doelgroep met een meer dan gemiddelde koopkracht. Een doelgroep ook die in en rondom Vught in meer dan gemiddelde mate aanwezig is. Studio Bastiaan en Bart lijnt op! zijn hiermee aan de slag gegaan, resulterend in dit advies plus uitvoeringsprogramma. Draagvlak verkrijg je niet door van achter een bureau een visie en een uitvoeringsprogramma te bedenken. De methode om tot een centrumvisie en uitvoeringsprogramma te komen was bewust erg interactief, waarbij de inbreng van de centrumondernemers steeds centraal stond en bepalend was voor de volgende stap. Een methode ook waarbij de gemeente, centrummanager, brancheorganisatie, financier en deskundigen continu waren aangehaakt en elkaar versterkten. Dit proces was misschien wel belangrijker dan het eindproduct zelf. Het resultaat is nu niet alleen dit rapport, maar ook een gezamenlijk gevoel van richting en een goede startpositie het vervolg. Vught Centrum mag dan volgens RMC een goede uitgangspositie hebben, het gebied heeft zeker de nodige zwakke onderdelen. De horeca zit wat eenzijdig vooral in het middensegment, het vers segment voor dagelijkse boodschappen ontbreekt goeddeels, de Marktveldpassage is in verval en er zijn de nodige andere lelijke plekken in het centrum. Erger is dat de samenwerking tussen ondernemers zacht gezegd suboptimaal is. Daar is veel meer uit te halen. Het ontbreken van een ‘stip op de horizon’ is fnuikend. Daardoor is er geen duidelijk promotiebeleid voor potentiële klanten, maar ook potentiële nieuwe ondernemers weten Vught niet te goed in te schatten, laat staan te vinden. Vught Centrum is online zo goed als afwezig. Het evenementenbeleid sluit niet goed aan bij de doelgroep en heeft weinig meerwaarde voor veel ondernemers. Tenslotte is de regelgeving in het gebied niet flexibel genoeg om in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen in retail, horeca en andere vormen van ondernemerschap. Aan de andere kant heeft Vught ook een aantal duidelijke pluspunten: de branchering past grotendeels al goed bij het gewenste klantprofiel, het centrum is lekker compact is goed bereikbaar en je kunt er goed en gratis parkeren. Daarnaast zien grote delen van het centrum er goed uit, in een licht-stedelijke architectuur. Allemaal belangrijke punten voor de gewenste doelgroep.
1
Advies: Ga nú aan de slag! Ons advies is om niet te lang te wachten en nú aan de slag te gaan. Wij adviseren de volgende acties: • Leer elkaar veel beter kennen. Verdiep je in elkaar en in elkaars onderneming. • Ga niet-vrijblijvend samenwerken, ga écht samen ondernemen. • Kom tot een krachtige samenwerking tussen ondernemers, gemeente en vastgoedeigenaren. • Kies als collectief voor het ‘blauwe’ klantprofiel en werk dit compromisloos uit. • Handhaaf een zekere mate van ‘gele’ functies, maar concentreer die in één zone. • Creëer beleidsmatige ruimte binnen de gekozen ‘blauwe’ en soms ‘gele’ branchering. • Geef ruimte in het uitstallingsbeleid en faciliteer zelfbestuur hierin. • Zet als gemeente samen met het Centrum Management, vastgoedeigenaren, financiers en brancheorganisaties een samenhangend beleid op voor nieuwvestigende, verplaatsende, ontwikkelende en afbouwende ondernemers. • Zorg voor een voortdurende stroom inspirerende voorbeelden uit andere centrumgebieden. • Organiseer scholing in alles wat maar van belang kan zijn voor retailers en horeca-ondernemers. • Kijk of er mogelijkheden zijn bij de provinciale overheid en/of bij onderwijsinstellingen om in Vught nieuwe dingen te kunnen proberen, bijvoorbeeld in pop up stores. • Lobby actief voor de door Vught gewenste ontwikkeling in het gebied van de Marktveldpassage. • Pak een aantal beeld verstorende plekken in het centrum aan. • Onderzoek de mogelijkheden voor een breder aanbod van verswaren voor dagelijkse boodschappen, bij voorkeur met bestaande Vughtse ondernemers in het vers segment. • Kom tot een gezamenlijke promotie van Vught als gewilde plek om te winkelen of boodschappen te doen, en als vestigingsplaats voor nieuwe ondernemingen. • Kom tot een verbeterde ‘kalender’ van evenementen die beter passen bij de prioritaire doelgroep en die commercieel interessant zijn voor een grotere groep ondernemers dan nu. • Versterk het Centrum Management, zowel bestuurlijk als operationeel. • Kom tot een andere vorm van financiering, die meer recht doet aan de verdeling van belangen in het centrum en die ook zorgt voor een grotere financiële armslag dan nu.
Als referentiekader, droom of stip op de horizon introduceren wij het concept van de Vught Store©. Wij adviseren dit concept voortdurend te gebruiken om te nemen maatregelen aan te spiegelen. In het Vught Store© concept zien we het centrum van Vught als één groot ‘warenhuis’ dat alle B2C-ondernemingen in Vught Centrum en misschien ook wel een aantal van daarbuiten verenigt. Een ‘warenhuis’ met een eenduidige uitstraling naar klanten en potentiële toetredende ondernemers, met een in alles doorgevoerde focus op het ‘blauwe’ klantprofiel. Het assortiment (de ‘branchering’) is een uitgekiende mix van retail, horeca, (para)medische bedrijven, sportvoorzieningen en overige dienstverlening, gelardeerd met kleinschalige dienstverlenende bedrijven, ambachtsbedrijven en woningen. Er is eenheid in stijl, aanzicht en inrichting van panden. Openingstijden zijn op elkaar afgestemd en passen bij de behoeften van klanten, de promotie binnen en buiten Vught gaat onder gezamenlijke vlag en het bezoek aan de Vught Store© wordt bevorderd door een serie aansprekende gezamenlijk georganiseerde publieksevenementen. Om dit mogelijk te maken is er een sterke ‘bedrijfsleiding’ aanwezig, zijn de ondernemingen in commercieel opzicht succesvol met elkaar verbonden en ondernemen ook de pandeigenaren volop mee. Om de Vught Store© realiteit te latenkrijgen en samen succesvol te zijn moet de organisatie in en rond het centrum op een hoger niveau komen. Het bestuur van het Centrum Management moet versterkt en het uitvoerende team moet uitgebreid worden. De ondernemers zijn zelf aan zet in een drietal werkgroepen die zich richten op ‘samenwerken’, ‘marketing’ en ‘vestigingsbeleid’. Voor dit alles is een andere financieringsvorm nodig die beter aansluit bij het belang van zowel ondernemers als vastgoedeigenaren en die meer financiële armslag oplevert. Dat is noodzakelijk om de plannen uit te kunnen voeren. Wij adviseren om in Vught (Centrum) een Bedrijven Investerings Zone op te zetten om dit mogelijk te maken. Voor deze organisatorische en financiële versterking en voor de drie werkgroepen van ondernemers is een uitvoeringsprogramma ontwikkeld voor de komende drie jaar. In 2016 wordt heel veel in de steigers gezet, dat in 2017 verder wordt uitgebouwd en gerealiseerd. Vanaf 2018 zitten we in de fase van gecontroleerd groeien, snoeien en bijstellen.
2
1. Inleiding Aanleiding Het centrum van Vught is de afgelopen jaren flink op de schop gegaan. Er is een nieuw centrumdeel gebouwd, de meeste straten zijn opnieuw ingericht en er zijn interessante ontwikkelingen rond en in de opgeknapte Petruskerk. De herontwikkeling van de Marktveldpassage staat hoog op de agenda en zal naar verwachting binnen enkele jaren tot uitvoering komen. En de leegstand… die valt nog mee als je dat vergelijkt met veel andere centrumgebieden. Alles goed dus, zo op het eerste gezicht. Maar als je een laag dieper kijkt, dan zien we volop bedreigingen voor het perspectief van ondernemers in het centrum van Vught. Retailers hebben te maken met concurrentie van webshops, prijsvechters en uiteraard de concurrentie met winkelstad ’s-Hertogenbosch. De Marktveldpassage holt achteruit en dat straalt af op de rest van het centrum. De horeca gaat nog redelijk goed, maar heeft ook te maken met flinke concurrentie uit de nabije stad en met verspreid liggende horeca elders in Vught. Kortom: allemaal signalen die een negatieve invloed kunnen hebben op het commerciële perspectief van ondernemers in het centrum. En daarmee op het aanzien van het hele centrum, in breder perspectief zelfs op de sociale samenhang in heel Vught. Regeren is vooruitzien, en dat is wat de stichting Centrummanagement Vught, Rabobank ’s-Hertogenbosch e.o. en de gemeente Vught zich eind 2014 realiseerden. Er is nu nog tijd om goed na te denken over het gewenste perspectief van het centrum. Om die reden hebben zij eind 2014 opdracht gegeven aan bureau RMC om te onderzoeken wat de toekomstbestendigheid is van de winkelgebieden in Vught. Begin 2015 heeft dit bureau haar bevindingen en advies gepresenteerd. In het volgende hoofdstuk zijn de hoofdlijnen van dit onderzoek weergegeven. In de bijlage bij dit rapport is het RMC-advies integraal bijgevoegd.
Opdracht aan Studio Bastiaan en Bart lijnt op! De stichting Centrummanagement, Rabobank ’s-Hertogenbosch e.o. en de gemeente Vught hebben de uitkomsten van het RMC-onderzoek destijds omarmd. Volgende stap zou zijn het ontwikkelen van een zogenaamde ‘retailvisie’ waarmee een betere aansluiting van de winkelgebieden op potentiële doelgroepen kan worden bevorderd. Voor deze volgende stap hebben partijen opdracht gegeven aan de Vughtse ondernemers Bas de Groot (Studio Bastiaan) en Bart van Leerdam (Bart lijnt op!) om dit samen met de centrummanager Jos Wegdam en vooral ook met en door de centrumondernemers zelf uit te werken. Zij zijn hierbij ondersteund en geadviseerd door Anna Hutten (accountmanager Inretail, brancheorganisatie in mode, interieur en tuin) en Felix Wigman (directeur BRO en voorzitter van het Platform De Nieuwe Winkelstraat).
Aanpak Er is een projectteam samengesteld bestaande uit bovenstaande personen, aangevuld met Gijs van Oorschot van de gemeente Vught (projectleider) en Bert van Rooij van Rabobank ’s-Hertogenbosch e.o. (adviseur). Het projectteam heeft in de periode juni tot en met december 2015 vijf sessies georganiseerd waarin met de centrumondernemers is gesproken over het perspectief van het centrum. Dit is een hele bewuste keuze geweest, om op die manier als een echt TEAM te komen tot een gedragen visie op de toekomst van het centrum. De eerste twee TEAM sessies waren bedoeld om bij de centrumondernemers te werken aan het bewustzijn van de noodzaak tot het ondernemen van actie. Wat speelt er eigenlijk? Op welke doelgroep(en) zou het centrum zich het beste kunnen richten? En wat moet je doen om aantrekkelijk te zijn voor die doelgroep(en)? In de drie daaropvolgende sessies is op heel praktische en interactieve wijze ingezoomd op onderdelen waarvan de ondernemers zelf bij de start van het project vonden dat die relevant zijn voor hun stappen op weg naar hun eigen ondernemersperspectief. Onderwerp voor onderwerp is in kleine groepen besproken en daarvan zijn zowel door de werkgroepleiders als door de aanwezigen zelf aantekeningen gemaakt. Deze zijn door het projectteam meegenomen in het samenstellen van dit adviesrapport.
3
In de sessies zijn heel veel onderwerpen aan de orde geweest. Bijvoorbeeld de inrichting van de buitenruimte, het uitstallingsbeleid, het evenementenbeleid, de aanpak van de leegstand, de spreiding van horeca ondernemingen, de mogelijke inzet van online kanalen, de rol van de gemeente, het realiseren van aanbod in ‘vers’ (al dan niet in marktvorm), afstemming van openingstijden en dergelijke. De bespreking heeft voor het projectteam een berg aan informatie en ‘richting’ heeft opgeleverd. Soms in de vorm van direct te nemen maatregelen zoals het weren van foutparkeerders of colporteurs. Heel vaak ook in de vorm van een helderder wordende behoefte aan wat nodig is om als ondernemers samen met de gemeente en vastgoedeigenaren de volgende stappen te zetten. En indirect om als projectteam gevoel te krijgen wat haalbaar en niet haalbaar is met de huidige groep ondernemers. Naast de sessies met de centrumondernemers heeft het projectteam gesprekken gevoerd met een aantal vastgoedeigenaren met belangen in het centrumgebied. Ook is met regelmaat afgestemd met de verantwoordelijk wethouder Pennings. En daarnaast is veel gebruik gemaakt van inzichten uit andere centrumgebieden, voorbeelden uit de praktijk van branchevereniging InRetail en uit vakliteratuur. Tenslotte is het ‘klantperspectief’ tastbaar gemaakt door een zogenaamde ‘mystery shopper’ het centrum te laten bezoeken. Hij heeft zich verplaatst in de ‘modelklant’ van het centrum van Vught en heeft daarbij foto’s gemaakt van wat hem opviel. Daarbij heeft hij gekeken naar de vindbaarheid van het centrum (online en door bewegwijzering), het soort winkels en horeca, de staat van de gebouwen, de inrichting van de buitenruimte en van de winkels, de hygiëne op straat en de klantbejegening door het personeel. De ‘mystery shopper’ heeft in de voorlaatste sessie zijn bevindingen gedeeld. Zijn rapportage staat op de website van de Stichting Centrum Management.
Resultaat De TEAM sessies hebben veel opgeleverd. In de eerste plaats een groter gevoel van saamhorigheid onder centrumondernemers en het besef dat ‘samenwerken’ kan leiden tot een beter perspectief voor je eigen bedrijf. Daarnaast het besef dat het werken aan het toekomstperspectief van het centrum geen verantwoordelijkheid is van de centrumondernemers alleen, maar dat dit óók een verantwoordelijkheid is van de vastgoedeigenaren en van de gemeente Vught. Alleen door samen op te trekken komen we verder. Een TEAM dus, in alle opzichten. In de tweede plaats leveren de sessies ook dit rapport op. Bas en Bart hebben voortgebouwd op de adviezen uit het RMC-onderzoek en hun adviezen geformuleerd voor het perspectief van het centrum van Vught. Dit niet alleen in de vorm van een ‘stip op de horizon’, maar ook in de vorm van een voorstel voor een uitvoeringsprogramma voor de komende drie jaren en een advies over de wijze waarop de samenwerking in het centrum georganiseerd en gefinancierd kan worden.
Leeswijzer In dit rapport komen de volgende onderwerpen aan de orde: 1. Een globale weergave van het RMC-advies. 2. Een korte analyse van de situatie in het centrum van Vught. 3. Een serie adviezen over wat partijen zouden kunnen doen om de toekomstbestendigheid van het centrum te versterken. 4. Presentatie van het voorkeursconcept, het ‘Warenhuis Vught’ met als werknaam ‘Vught Store©’. 5. Voorstel voor een uitvoeringsprogramma voor de periode 2016 – 2018.
4
2.
Hoofdlijnen RMC-advies Inleiding De inhoud van het RMC-advies is te downloaden van de website van de stichting Centrum Management Vught. We volstaan hier met het noemen van een aantal hoofdlijnen uit het advies. Bij lezing van dat rapport is het goed zich te realiseren dat RMC zich vooral heeft gericht op het perspectief van retailondernemingen en op dat van horeca-ondernemingen. Andere ondernemingen zoals dienstverleners en ambachtelijke ondernemingen zijn buiten beschouwing gelaten. Het RMC-advies is uitgangspunt geweest voor de richting die we in de TEAM-sessies hebben gekozen. Gaandeweg is er bij deelnemers meer gevoel ontstaan bij de voorgestelde richting en daarmee het draagvlak onder het advies. Aan het eind van dit hoofdstuk hebben wij op dit punt een aantal aanbevelingen gedaan en nuanceringen geplaatst.
Het Centrum van Vught in cijfers • 42% van het winkelaanbod (in vierkante meters) van Vught is gevestigd in het centrumgebied. • Vught als totaal heeft een winkeloppervlak van 25.500 vierkante meter. • De leegstand in het centrum van Vught is 1,2% (peiling eind 2014, inmiddels is de leegstand wat toegenomen, met name in de Marktveldpassage). • 65% van de Vughtenaren doet (een deel van) zijn dagelijkse boodschappen in het centrum van Vught, 97% van de Vughtenaren gaan voor dagelijkse boodschappen niet het dorp uit. • 78% van de bezoekers van het centrum komt uit Vught zelf.
Kwalitatieve beoordeling van het centrum van Vught • Met het lokale winkeloppervlak is Vught in vergelijking met andere gebieden ‘onderbewinkeld’. • Het leegstandspercentage is in landelijk perspectief redelijk laag. • Het centrum van Vught heeft geen sterk recreatief centrum, door beperkt aanbod van niet-dagelijkse boodschappen en horeca.
Advies RMC • Het moment om duidelijke keuzes te maken op retailgebied is nù. Dit bij voorkeur samen met ondernemers, gemeente, eigenaren en Centrum Management. • Maak duidelijk wat je te bieden hebt ten opzichte van ’s-Hertogenbosch en andere kernen in de regio. • Beken ‘kleur’ in de keuze van de doelgroep waar je je op richt (zie volgende paragraaf). • Moleneindplein en Centrum hebben duidelijk verschillende functies. Dit verdient verdere uitwerking en positionering. • Advies voor positionering centrum: maak van het centrum een aantrekkelijk verblijfs- en ontmoetingsplek voor persoonlijk en recreatief winkelen. Het assortiment richt zich op niet-dagelijks aanbod en horeca (Moleneindplein: gemaks-boodschappencentrum met een belangrijke wijkfunctie. Hier zou meer ‘vers’ en een extra supermarkt gevestigd kunnen worden). • Zorg voor een samenhangend winkelgebied, waarbij met name in de Marktveldpassage aanpassingen nodig zijn met het oog op de prioritaire klanten-doelgroep. • Een visie alleen is niet voldoende, een gedragen visie biedt méér perspectief.
5
Prioritaire doelgroep voor centrum Vught BSR-model RMC heeft voor haar analyse van de doelgroepen voor de winkelgebieden in Vught gebruik gemaakt van het zogenaamde BSR-model (Brand Strategy Research Model). Dit model verkent en structureert de achterliggende waarden, behoeften en motieven van mensen binnen een bepaald domein. Het model wordt gevisualiseerd door twee dimensies die centraal staan in de sociale wetenschap: de sociologische (ego/groep) en de psychologische dimensie (introvert/extravert). Zo ontstaan vier kwadranten, ofwel vier belevingswerelden van waaruit mensen denken en handelen (bron: www.smartagent.nl). In de onderstaande figuren zijn deze kwadranten weergegeven. De eerste figuur geeft een beschrijving van de klant, de tweede figuur vertaalt dit naar het ruimtelijk ‘beeld’.
Assertieve, energieke mensen; gericht op het verleggen van grenzen
EXTRAVERT
Figuur 1: BSR-model / klantkenmerken
open, sociaal, zorgzaam, gezellig, harmonie, gezinsleven, spontaniteit
vrijheid, eigenzinnigheid, zelfbewust, passie, intelligent, genieten van het leven
SOCIAAL
EGO Ambitieuze, dynamische mensen
Serieuze, bedachtzame, nuchtere mensen INTROVERT
de expert, ratio, controle, zakelijk, onafhankelijk, carrièregericht
Sociale, open mensen
bedachtzaam, zekerheid, veiligheid, bescherming, kalm, conservatief
Bron: RMC/Smart Agent
Stedelijke architectuur Gespecialiseerde winkels Bijzondere evenementen Goed bereikbaar met OV Functiemenging (wonen, werken, reizen)
EXTRAVERT
Figuur 2: BSR-model / Beeld winkelgebieden
SOCIAAL
EGO
INTROVERT
Stedelijke architectuur Stijlvolle omgeving met hoge kwaliteit Voldoende upstream merken Goede parkeermogelijkheid Ons Soort Mensen (OSM)
Gezellige sfeer en uitstraling Compleet eigentijds aanbod Veel mensen/dynamiek Gastvrijheid
Overzichtelijke architectuur Bekende winkelmerken en goede prijs Gratis parkeren Niet teveel toeters en bellen ervaren Vertrouwde omgeving
Bron: RMC/Smart Agent
6
Toepassing BSR-model op Vught In onderstaande figuur is aangegeven hoe de inwoners van Vught zijn verdeeld over de vier kwadranten. Tussen haakjes staan de gemiddelde percentages voor heel Nederland. Figuur 3: BSR-model / verdeling inwoners Vught
16% (18%)
24% (30%)
Vught
38% (25%)
24% (27%)
Tussen haakjes gemiddelde Nederland
Bron: RMC/Smart Agent
Als de methode wordt toegepast op omliggende kernen, dan ontstaat het beeld zoals weergegeven in de volgende figuur. Figuur 4: BSR-model / verdeling inwoners omliggende kernen
Schijndel
Den Bosch Boxtel
Vught St. Michiel. Haaren
Bron: RMC/Smart Agent
7
RMC adviseert Vught om bij de positionering van winkelgebieden kleur te bekennen. Je creëert onderscheid en daarmee aantrekkingskracht als je in één gebied niet álle doelgroepen tegelijk wilt bedienen, maar juist door focus te leggen op één dominante en kansrijke doelgroep. Als je met dit vertrekpunt kijkt naar Vught, dan valt op dat de doelgroep ‘blauw’ sterk vertegenwoordigd is. Sterker dan gemiddeld in Nederland, en ook sterker dan in de omliggende kernen. Daarnaast is de samenstelling van het ‘assortiment’ winkels en horeca-gelegenheden (de ‘branchering’) in het centrum van Vught ook nu al meer gericht op de ‘blauwe’ doelgroep en past de vernieuwde inrichting van de buitenruimte hier ook al best goed bij. Dit overigens met uitzondering van de Marktveldpassage, die veel meer gericht is op de ‘gele’ doelgroep. Het Moleneindplein heeft vooral een ‘geel’ profiel, waarmee direct het onderscheid tussen beide winkelgebieden duidelijk wordt. Het advies van RMC is om voor het centrum van Vught de focus te leggen op de ‘blauwe’ doelgroep en voor het Moleneindplein op de ‘gele’ doelgroep. Voor het centrum adviseert zij om hiertoe aanpassingen te doen in de Marktveldpassage. De ‘branchering’ van dit gebied past nu onvoldoende bij de prioritaire doelgroep.
Aanbevelingen op basis van voortschrijdend inzicht In de TEAM-sessies was bij de centrumondernemers veel herkenning van de ‘blauwe’ doelgroep. In één sessie is dat nader verkend door het vergelijken van typisch ‘blauwe’ beelden met elementen van andere ‘kleuren’. In andere sessies en ook door de ‘mystery shopper’ werd duidelijk hoe de focus op één doelgroep tot duidelijke vertalingen zou moeten leiden op het gebied van de inrichting van de buitenruimte, het uitstallingsbeleid, de branchering, de klantbejegening en het evenementenbeleid. De hoofdrichting ‘blauw’ is dus overeind gebleven. Dit echter wel met een aantal kanttekeningen. Vergeet ‘geel’ niet Ook ‘blauwe’ consumenten doen dagelijkse boodschappen, en die gaan hiervoor lang niet allemaal naar het Moleneindplein. Tegelijkertijd moet voorkomen worden dat deze consumenten hiervoor gaan uitwijken naar makkelijk bereikbare winkelgebieden zoals de Helftheuvelpassage in ’s-Hertogenbosch. Het is daarom zaak om ook in het centrum van Vught een zeker aanbod van ‘gele’ winkels te hebben. Daarnaast vertegenwoordigt de ‘gele’ consument ongeveer 30% van de Vughtse inwoners. Dit pleit er voor om in het centrum ook ruimte te bieden aan ondernemingen in het ‘gele’ segment. En om het BSR-model compleet te maken: voor ‘rood’ is de uitgangspositie van Vught niet sterk en ‘groene’ consumenten kunnen goed meeliften met een ‘blauwe’ branchering. Het bezoek van de ‘mystery shopper’ heeft ons geleerd dat het is aan te bevelen om ‘blauwe’ en ‘gele’ winkels ruimtelijk gezien van elkaar te scheiden. Dat geeft duidelijkheid voor klanten en creëert ook de best passende sferen. Het voorbeeld van Blokker/Pauw in twee aangrenzende panden is wat dit betreft het meest sprekend. Met de aanstaande herontwikkeling van de Marktveldpassage doen zich kansen voor om op dit vlak een versnelde beweging te krijgen. Wij bevelen aan om in dit gebied de ‘gele’ retail te concentreren. Dit betekent bijvoorbeeld dat in het kader van het detailhandelsbeleid gestreefd zou moeten worden naar het verplaatsen van de vestigingen van het Kruidvat en Blokker naar de zone van de Marktveldpassage. Vergeet ‘vers’ niet Het segment ‘vers’ voor dagelijkse boodschappen – is zwaar ondervertegenwoordigd in het centrum van Vught. Er is alleen een bakkerij (Boulangerie Goossens); een slagerij ontbreekt, net als een groenten- en fruitwinkel of een viswinkel. Er is een poelier, maar die is net buiten het centrumgebied gevestigd. In alle TEAM-sessies is het gemis van dit segment op tafel gekomen, en ook wij denken dat het centrum van Vught completer wordt als dit type winkels weer aanwezig is in het straatbeeld. Maar dan wel op een ‘blauwe’ manier, zodat het een aanvulling wordt op de positionering van het centrumgebied. En ook een aanvulling op het niet-dagelijkse aanbod in het vers-segment, zoals Patisserie De Rouw, de Vughtse Wijnkoperij en de diverse delicatessenzaken en traiteurs in het centrum. Dat betekent: vers in het hogere segment (streekproducten, biologisch, breed assortiment) met een onversneden kwaliteit uitstraling. Voor de beeldvorming: een conventionele weekmarkt past hier in onze ogen niet in, een periodieke streekmarkt of een vast ‘versplein’ wél.
8
3. Analyse Inleiding De vijf TEAM-sessies en de vele overige besprekingen hebben ons een duidelijk beeld gegeven van de context waarbinnen het centrum haar weg moet vinden (kansen en bedreigingen) en de uitgangspositie voor ondernemers en andere betrokkenen om hun toekomst vorm te geven (sterktes en zwaktes). In dit hoofdstuk hebben we dit puntsgewijs uitgewerkt. Daarnaast hebben we de richtingen geformuleerd waarin actie benodigd is.
Kansen en bedreigingen Kansen De bovengemiddelde aanwezigheid van de ‘blauwe’ doelgroep in Vught en in de omliggende kernen biedt grote kansen voor het centrum van Vught. Het is een doelgroep die gevoelig is voor stijl, luxe en kwaliteit, maar dan wel op een ingetogen manier. Het is vooral ook een doelgroep met een bovengemiddelde koopkracht (gemiddeld twee keer modaal of meer) en die zichzelf graag beloont met ‘mooie dingen’. Dus ook commercieel erg interessant. Wat meespeelt is dat omliggende dorpen weliswaar ook veel ‘blauwe’ inwoners hebben, maar dat het winkel- en horeca aanbod daar een stuk minder op is ingespeeld dan in het centrum van Vught. De vergelijking met Oisterwijk wordt vaak gemaakt, maar deze kern heeft een dominante stroom recreanten náást een forse groep lokale ‘blauwe’ consumenten. Met daarnaast een stad Tilburg die voor deze klantengroep te weinig te bieden heeft en daarmee Oisterwijk in de kaart speelt. De context voor Vught is een geheel andere: weinig recreanten en ’s-Hertogenbosch dat op ‘blauw’ gebied ook veel te bieden heeft. De kansen voor Vught liggen op het behoud van de ‘blauwe’ klanten uit Vught zelf, aangevuld met nieuwe klanten uit kernen als Haaren, Helvoirt, Esch, Boxtel, Sint-Michielsgestel, de zuidkant van ’s-Hertogenbosch en wellicht Rosmalen/Maliskamp. Bedreigingen De ‘blauwe’ klantengroep is digitaal erg bedreven en gevoelig voor service. Online verkoopkanalen spelen hier flink op in. Behalve prijsvoordelen (voor ‘blauw’ iets minder van belang) bieden ze ook service, met name in de breedte van het assortiment, snelle levertijd en bezorging-aan-huis. Willen de ondernemers in het centrum van Vught zich hiertegen wapenen, dan moeten ze ook op deze vlakken aan de bak. Tijdens de TEAM-sessies bleek dat maar weinig ondernemers een online verkoopkanaal hebben naast de fysieke winkel. Ook op het gebied van bezorging zijn er maar weinig winkels die hier een voorziening voor hebben. Winkelstad ’s-Hertogenbosch is vlakbij. Bij de ‘kansen’ noemden we dit al even. Op het eerste gezicht is dit een geduchte concurrent met een enorm breed aanbod voor alle doelgroepen uit het BSR-model. Het is de kunst voor Vught om zich daar niet al te veel door te laten afleiden, en te focussen op de zaken die ’s-Hertogenbosch níet biedt en ook niet eenvoudig kán bieden. Bijvoorbeeld het inspelen op de wensen van de ‘blauwe’ doelgroep op het efficiënt kunnen winkelen (alles is er, op een relatief klein oppervlak) en een uitstekende bereikbaarheid (vlak langs de snelweg, gratis parkeren op voldoende plekken in het centrum zelf). Wat dit betreft is het goed om te realiseren dat de aanstaande werkzaamheden aan het spoor en de N65 de bereikbaarheid van het centrum vanuit het westen en zuidwesten ernstig parten kunnen spelen. Het is zaak vroegtijdig te kijken of en hoe dit probleem zo beperkt mogelijk kan blijven. De ‘prijsvechters’ spelen ook ondernemers in het Vughtse centrum parten. In de TEAM-sessies werd vooral het voorbeeld van de vestiging van een ACTION-filiaal in het bedrijvengebied De Schakel genoemd. De effecten hiervan zien we ook in het centrum terug: de snoep/kadowinkel die zijn deuren sluit en het ‘Actionkopieergedrag’ van Blokker en Kruidvat. De vestiging van een Mediamarktfiliaal in ’s-Hertogenbosch zal de elektronica zaken in Vught parten spelen. De eerste gedachte van veel ondernemers is om hier in mee te gaan, maar dat is niet verstandig. De strijd om de prijs win je als Vughtse ondernemer nooit, en bovendien is da niet het enige dat de ‘blauwe’ klant tot een aankoop doet komen. Het gaat om de prijs/kwaliteit verhouding, de service, de deskundigheid van het personeel, de combinatie met horeca. Kortom: versterk op de aspecten die de prioritaire doelgroep óók belangrijk vindt en laat je niet meevoeren in de neerwaartse prijzenspiraal.
9
Sterktes en zwaktes Sterke punten De uitgangspositie van het Vughtse centrum is goed. Het gebied is compact en geconcentreerd, goed bereikbaar en heeft veel gratis (!) parkeergelegenheid. Er zijn een paar horeca-concentratiegebieden die ook duidelijk onderscheidend van elkaar zijn. Het westelijk centrumgebied is wat dit betreft ‘opgefrist’ met de recente vestiging van Hemels en Beleef!, ook de nieuwe ‘La Strada’ is een aanvulling op het assortiment naast Domino’s Pizza. Het grootste gedeelte van de winkels in het centrum ziet er goed verzorgd uit, passend bij wat de prioritaire doelgroep waardeert. Dat geldt ook voor de buitenruimte, die in grote delen van het centrum zeer recent is aangepakt. De branchering past ook al vrij goed bij de verwachtingen van de doelgroep en er is beperkte leegstand. Bij leegstaande panden is vaak gezorgd voor een nette uitstraling door middels van stickers of een tijdelijke etalage. Het imago van Vught in de omliggende kern is eveneens passend. Zwakke punten Ondanks de variëteit in de horeca in het centrum van Vught zit deze overwegend in het middensegment. Een segment dat ook buiten het centrum flink is vertegenwoordigd. Het aantal horeca gelegenheden in het hogere segment is in het centrum zelf zeer beperkt (alleen De Heer Kocken). In de TEAM-sessies kwam regelmatig de behoefte aan een of meer zaken in dit segment, bij voorkeur te vestigen in de omgeving van De Heuvel (bijvoorbeeld in villa Bleijenburg). De Marktveldpassage voldoet niet meer aan de gewenste uitstraling van het centrum van Vught. Het complex is gedateerd en geeft door de inrichting van de looppaden, de entrees en de uitstalling van de winkels een onverzorgde indruk. Recent genomen maatregelen om de passage wat rustiger en lichter te laten ogen nemen dit beeld maar gedeeltelijk weg. Daarnaast concentreert de leegstand in het centrum zich juist in de Passage. De aanpalende parkeerplaats en fietsenstalling hebben dringend een opknapbeurt nodig. Ondanks de opknapbeurt van de buitenruimte zijn er naast de Marktveldpassage nog meer plekken in het centrumgebied die niet voldoen aan het gewenste beeld. In de TEAM-sessies kwamen de ergernissen hierover met grote regelmaat op tafel. Het ging dan om de Villa Bleijenburg, het oude postkantoor (wat inmiddels gesloopt is), het oude Rabobankkantoor naast Chopin, de etalage van de Blokker aan de Marktveldzijde en het aangezicht van de voormalige stomerij op de hoek Kerkstraat/Ploegstraat. De ‘mystery shopper’ wees ook op het ‘gat’ in winkels en horeca tussen het Marktveld en De Heuvel en de uitstalling van winkelwaren van een aantal winkels (Kruidvat, Hamers) Zoals eerder in deze rapportage al aangegeven zijn in het centrum vrijwel geen ‘vers’ winkels gevestigd met een assortiment voor dagelijkse boodschappen. Dat is jammer, want de prioritaire doelgroep komt hierdoor in de verleiding om elders boodschappen te gaan doen. Binnen Vught is dat vanuit gemeentelijk perspectief nog niet bezwaarlijk, maar erger is het als men gaat uitwijken naar de Helftheuvelpassage ’s-Hertogenbosch-West (dichtbij, eveneens gratis parkeren, lichte passage en veel winkels) of het Paleiskwartier (Emté 3.0, de opvolger van vershal Van Heinde). Deze zwaktes hebben vooral te maken met de fysieke inrichting en de branchering van het centrumgebied. Deze zwaktes zijn allemaal met wat goede wil eenvoudig op te lossen en zijn dan ook direct goed zichtbaar in het straatbeeld. Sommige zijn gedurende het project ook al aangepakt. Hierna volgt een aantal zwaktes die waarschijnlijk wat méér moeite kosten om ‘weg te werken’. In de eerste plaats ontbreekt het in het centrum aan een gezamenlijke ‘stip op de horizon’, een duidelijke visie op wie we ons richten en hoe we die klantengroep maximaal gaan bedienen. De gemeente heeft op dit punt geen duidelijk detailhandelsbeleid, de pandeigenaren kijken op het eerste gezicht alleen naar ‘vulling’ en daarmee huuropbrengsten en spiegelen dit niet aan een bepaalde gewenste branchering, en de meeste ondernemers lijken weinig visie te hebben op de middellange en lange termijn van hun onderneming. Het ontbreken van deze ‘stip’ betekent dat er geen referentiekader is waaraan ontwikkelingen op wenselijkheid of onwenselijkheid getoetst kunnen worden, dat er geen basis is voor een versterking van de samenwerking, dat de promotie van Vught Centrum vaag blijft (of afwezig), enzovoorts, enzovoorts. Dit is een riskante strategie voor het perspectief van het centrum van Vught.
10
Uit het eerste punt volgt vrij automatisch het tweede zwakke punt: de samenwerking tussen de belanghebbende partijen in het centrum van Vught is zwak en vrijblijvend en in veel gevallen zelfs afwezig. Tijdens de TEAM-bijeenkomsten viel ons bijvoorbeeld op hoe slecht veel ondernemers elkaar en elkaars assortiment kennen. Daarmee worden belangrijke cross-selling kansen gemist. Het is daarnaast opmerkelijk dat de winkeliers enerzijds en horeca-ondernemers anderzijds maar weinig met elkaar samenwerken en dat er vanuit de andere branches ook maar weinig kansen worden gezien in de aanwezigheid van de vele dienstverlenende bedrijven die in het centrum van Vught zijn gevestigd (makelaars, banken, notariskantoor, administratiekantoren). Ook de vergeefse pogingen om in de TEAM-sessies tot een eenduidiger openingstijdenbeleid te komen zijn tekenend. Veel winkeliers benaderen dit vraagstuk vanuit hun eigen beschikbaarheid en niet vanuit een duidelijk beeld van behoeften van dé centrumbezoeker. De ervaring in andere centrumgebieden leert dat het succesvol realiseren van het perspectief van een centrumgebied vraagt om commitment van alle belanghebbende partijen en een actieve samenwerking. Concreet gaat het om de samenwerking tussen ondernemers, branche organisaties, vastgoedeigenaren en de gemeente, waarbij het centrummanagement een verbindende functie zou kunnen hebben. De samenwerking tussen gemeente en ondernemers is op sommige terreinen goed ontwikkeld, op andere kunnen nog stappen worden gezet (zie hierna). Van een georganiseerde samenwerking van en met vastgoedeigenaren is in het centrum van Vught momenteel geen sprake. Daarmee lopen we het risico dat in bepaalde panden activiteiten plaatsvinden die daar niet passen of dat gewenste activiteiten door tegenwerking van de eigenaar níet plaatsvinden. Het afwezig zijn van een ‘stip op de horizon’ in combinatie met een gebrekkige samenwerking van ondernemers betekent ook dat in de promotie van Vught in de gemeente zelf en in de omliggende kernen kansen worden gemist. Vught is daar veelal ‘afwezig’, heel anders dan bijvoorbeeld Oisterwijk met zijn periodieke full colour magazine, dat zelfs tot in Vught verspreid wordt. Er is bijvoorbeeld ook geen breed loyaliteitsprogramma dat consumenten voor hun boodschappen actief aan Vught bindt. Het gebrek aan promotie geldt ook voor het interesseren van ondernemers om Vught (Centrum) als vestigingslocatie te kiezen. Ook zijn er geen stimulansen om perifeer gelegen winkels en horeca (en dat zijn er nogal wat in Vught) te concentreren in een compact centrum. Een krachtig vestigings- of verplaatsingsbeleid ontbreekt, er is geen promotiebeleid onder potentiële nieuwvestigers of opvolgers en er is ook geen samenhangend beleid om nieuw-gevestigde ondernemers te begeleiden en op weg te helpen. Kortom, Vught is als vestigingsplaats onbekend en daarnaast is het niet duidelijk waarom Vught als vestigingsplaats voor een ondernemer aantrekkelijk zou kunnen zijn. In dezelfde hoek zit de opvallende online afwezigheid van met name de winkeliers. Voor horeca en dienstverleners geldt dat in veel mindere mate. Slechts weinig winkeliers hebben een webshop of zijn aangesloten bij een organisatie die dat voor hen regelt. Ook is het lang niet altijd mogelijk om in de winkel direct online te bestellen als een artikel niet op voorraad is. In de TEAM-sessies bleek dat ondernemers vaak geen affiniteit hebben met online verkoopkanalen of menen er geen tijd voor te hebben. Dat mag zo zijn, maar hierdoor worden veel commerciële kansen gemist. Ondernemers mikken hiermee te eenzijdig op alleen verkopen via het fysieke kanaal. In het centrum zijn door het jaar heen vele evenementen, maar van een samenhangend evenementenbeleid en promotie buiten Vught is geen sprake. Ook het niveau van de meeste evenementen laat ook naar de mening van de ondernemers zelf te wensen over, omdat organisatoren het naar eigen zeggen vaak naast hun reguliere ondernemersactiviteiten doen en er nét niet genoeg tijd en geld in kunnen steken. Verder sluiten veel evenementen niet, of slechts toevallig aan op de behoeften van de prioritaire doelgroep. Veel winkeliers hebben daarnaast weinig op met de meeste centrum evenementen, die zij vooral ‘voor de horeca’ vinden. Alles bij elkaar lijkt er weinig regie op het evenementenbeleid te zitten en worden hierdoor commerciële kansen gemist.
11
Het perspectief van het centrumgebied is niet van tevoren exact te plannen. Op dezelfde locatie zouden zowel een winkelfunctie, een kantoorfunctie, vestiging van (para)medici, een sport- of wellnessfunctie of een horecafunctie heel goed passend kunnen zijn in het licht van het gewenste gebiedsperspectief. Het gemeentelijke beleid zou de flexibiliteit moeten kennen om eenvoudig andere ‘functies’ te kunnen geven aan het onroerend goed in het centrum. Die flexibiliteit is er nu onvoldoende, zo begrepen wij tijdens de TEAMsessies. Als je bijvoorbeeld aan de zuidzijde van het Marktveld een horeca-gelegenheid zou willen starten, dan blijkt dat niet toegestaan. Dat is vreemd, omdat het plein zich bij uitstek leent voor horeca en er nog best wel plek is voor meer. Hetzelfde geldt voor de wensen van ondernemers om ‘branchevreemde’ activiteiten te mogen ontplooien. Bijvoorbeeld een horecavoorziening gecombineerd met een modezaak, een design café met mogelijkheden om flexibele kantoorruimte te huren. Of een koffiebrander die tegen betaling verse koffie schenkt, een traiteur met een terrasvoorziening. Ondernemers met dergelijke plannen lopen nu nog tegen gemeentelijke muren aan. Dat maakt het voor ondernemers niet makkelijker om flexibel in te spelen op veranderende behoeften bij hun klanten. De gemeente kan hier soepeler zijn. Een sterk functionerend centrummanagement is essentieel voor het opbouwen en vasthouden van een vruchtbare samenwerking tussen ondernemers, vastgoedeigenaren en gemeente in het centrum. Het centrummanagement kent zowel een bestuurlijke als een uitvoerende component. In de bestuurlijke component valt op dat het bestuur slechts weinig leden kent, en dat daardoor de vertegenwoordiging van de ondernemers onvoldoende breed is. Het bestuur is daarmee ook minder krachtig dan het zou kunnen zijn. De uitvoerende component wordt ingevuld door een 16 uurs-centrummanager. Wij constateren dat die twee dagen vooral worden besteed aan overleg met diverse instanties en het regelen van hele praktische zaken zoals het (doen) ophangen van de kerstversiering of het sjouwen van spullen bij een evenement. Het is de vraag of deze keuze verstandig is, zowel waar het de inzet van de manager betreft als de budgettaire keuzes die gemaakt worden (een kwart van het budget gaat op aan feestverlichting die maar een paar weken per jaar wordt gebruikt). Zou de centrummanager niet veel meer bezig moeten zijn met het verbinden van ondernemers? Het verkennen van nieuwe richtingen? Het promoten van het centrum als vestigingsplaats voor nieuwe bedrijven?
12
4.
Advies te nemen maatregelen Geen tijd te verliezen De lijst met ‘zwakke punten’ is lang. Is het dan te laat voor het centrum van Vught? Geenszins! In vergelijking met vele andere centrumgebieden is de uitgangspositie van Vught juist relatief gunstig. De ruimtelijke basis is al best goed, de branchering zit dicht op het gewenste plaatje en de commerciële context is gunstig. Tegelijkertijd is er geen tijd te verliezen, omdat stilstand in dit geval letterlijk en snel achteruitgang betekent. Dat gebeurt links en rechts al sluimerend, we hebben de indruk dat niet iedereen dit goed genoeg beseft. Het centrum moet zich niet laten overkomen dat ineens het dode punt bereikt is en het centrum bergafwaarts glijdt. Het is daarom tijd om als collectief van centrum ondernemers samen met de vastgoedeigenaren en de gemeente niet-vrijblijvend te kiezen voor een eenduidige positionering, gericht op een duidelijk omschreven doelgroep. En de maatregelen te nemen die nodig zijn om deze doelgroep keer op keer een onvergetelijke klantervaring te laten beleven. Wat zijn dan maatregelen die je in Vught zou kunnen nemen? En welke dingen zou je eigenlijk wat minder moeten doen, of zelfs mee moeten stoppen? Wij adviseren het onderstaande rijtje.
Samenwerking • Leer als ondernemers elkaar veel beter kennen. Verdiep je in elkaar. Bijvoorbeeld door roulerende bedrijfsbezoeken aan elkaar, liefst gekoppeld aan een periodieke borrel in steeds een andere Vughtse horeca gelegenheid. • Ga als ondernemers meer en niet-vrijblijvend samenwerken. Stop met de huidige vrijblijvendheid, maar gebruik elkaars naam, verwijs veel meer naar elkaar en ga misschien zelfs écht samen ondernemen. Bijvoorbeeld op het gebied van online verkoopkanalen (dit heeft écht hoge prioriteit), het thuisbezorgen van gekochte waren, een haal- en brengservice voor klanten, het gelijktrekken van openingstijden, evenementen, het voeren van elkaars assortiment (bijvoorbeeld: horeca koopt bij voorkeur in bij de Vughtse Wijnkoperij), het via je aankopen sponsoren van verenigingen, het uitgeven van een gezamenlijke klantenkaart, enzovoorts, enzovoorts. Deze lijst kan veel langer worden gemaakt, áls je maar niet-vrijblijvend wilt samenwerken. Ons advies: begin klein en werk dit stapsgewijs verder uit. • Kom tot een krachtige samenwerking tussen ondernemers, gemeente en vastgoedeigenaren. Met name deze laatste groep móet aansluiten en zich medeverantwoordelijk gaan voelen voor het perspectief van het centrum van Vught. Uiteindelijk is dat ook in hun belang.
Positionering • Kies als collectief voor het ‘blauwe’ klantprofiel en werk dit uit op het gebied van branchering/ vestigingsbeleid, het gewenste serviceniveau, het uitstallingsbeleid, de reclame, de klantenbinding en de inrichting van de buitenruimte. • Handhaaf een zekere mate van ‘gele’ functies, maar probeer die in ruimtelijk opzicht in één zone te concentreren, bijvoorbeeld in de ‘nieuwe’ Marktveldpassage.
Ondernemersbeleid • Creëer beleidsmatige ruimte binnen de gekozen branchering, zowel wat betreft de toegestane functies op een vestigingslocatie als de mate van vermenging van verschillende branches op één locatie. • Geef ruimte in het uitstallingsbeleid, idealiter met de mogelijkheid voor het centrummanagement om hiervoor de kaders te bepalen en voor de centrummanager om ondernemers aan te spreken op een correcte uitvoering. • Zet als gemeente samen met het centrummanagement, vastgoedeigenaren, financiers en brancheorganisaties een samenhangend stimulerings-, ontwikkelings- en begeleidingsbeleid op voor nieuwvestigende, verplaatsende, ontwikkelende en afbouwende ondernemers. Voor ondernemers moet Vught een ‘warm bad’ zijn, voor nieuwe én bestaande ondernemers.
13
• Zorg vanuit het centrummanagement samen met brancheorganisaties voor een voortdurende stroom inspirerende voorbeelden uit andere centrumgebieden. Breng de voorbeelden naar Vught of ga op bezoek bij de goede (of juist slechte) voorbeelden. Op deze manier breng je Vughtse ondernemers op ideeën en creëer je meer dynamiek. In dit verband kun je ook denken aan het doorspreken van je plannen met bijvoorbeeld brancheorganisaties en/of retaildeskundigen zodat zij ondernemers kunnen helpen de plannen verder uit te werken en te optimaliseren. • Organiseer scholing in gastvrijheid, klantbejegening, online marketing en alles wat maar van belang kan zijn voor retailers en horeca-ondernemers. Investeer gezamenlijk in de professionele doorontwikkeling van de ondernemers en hun personeel. • Kijk of er mogelijkheden zijn bij de provinciale overheid en/of bij onderwijsinstellingen zoals het Koning Willem I College in het nabije ’s-Hertogenbosch of de VMBO-K afdeling van het Maurick College om in Vught met hun hulp nieuwe dingen te kunnen proberen, bijvoorbeeld in pop up stores. Op deze manier wordt Vught een pilot- en studiegebied, wat extra dynamiek geeft en de aantrekkingskracht van Vught als vestigingsplaats voor ondernemers vergroot.
Ruimtelijke ontwikkeling • Blijf niet afwachten tot ‘ineens’ de Marktveldpassage door de eigenaar en de ontwikkelaar in een bepaalde richting beweegt, maar lobby actief voor de door Vught gewenste ontwikkeling. Dat betekent: een fysieke uitstraling die past bij de rest van het centrumgebied en een branchering die leidt tot concentratie van ‘gele’ ondernemingen in deze zone. • Pak een aantal beeldverstorende plekken in het centrum aan. Concreet: de parkeerplaats en de fietsenstalling op het Ploegveld, het voormalige Rabobankpand, villa Bleijenburg, de Marktveld-etalage van Blokker en het voormalige stomerijpand op de hoek Kerkstraat/Kloosterstraat. Het voormalige postkantoor was ook zo’n plek. Dat is inmiddels gesloopt.
Vers • Onderzoek de mogelijkheden voor een breder aanbod van verswaren voor dagelijkse boodschappen, passend bij wat de prioritaire doelgroep verwacht. Dus: fysiek geconcentreerd aanbieden, met een breed assortiment kwaliteitsproducten, op een verrassende goed bereikbare locatie, aanvullend op het versaanbod in de rest van Vught. • Het zou het mooiste zijn als dit aanbod gerealiseerd kan worden door een samenwerkingsverband van huidige Vughtse ondernemers in het vers segment. Dit versterkt ook de banden tussen de retailers uit het centrumgebied met die van het Moleneindplein.
Vught Promotie • In het verlengde van het hierboven genoemde vestigingsbeleid: kom tot een gezamenlijke promotie van Vught als gewilde plek om te winkelen of boodschappen te doen, en als vestigingsplaats voor nieuwe ondernemingen. • Kom tot een verbeterde – en wellicht kleinere – evenementenagenda met evenementen die de prioritaire doelgroep aanspreken. Verhoog tegelijk het niveau van de evenementen en zorg voor voldoende win/win opties voor zowel winkeliers als horeca. En gebruik de evenementen in de lokale en regionale promotie van het centrum van Vught als gewilde plek om te winkelen, boodschappen te doen en/of anderszins te verblijven.
Organisatie • Versterk het centrum management, zowel bestuurlijk als operationeel. Dat betekent: een groter bestuur met een bredere vertegenwoordiging van de centrumondernemers er in en duidelijker beleidsportefeuilles. Daarnaast een grotere tijdsinzet van de centrummanager en wellicht anderen. • Kom tot een andere vorm van financiering, die meer recht doet aan de verdeling van belangen in het centrum en die ook zorgt voor een veel grotere financiële armslag dan nu. Nu betalen alleen de ondernemers en de gemeente mee aan het centrummanagement, terwijl vastgoedeigenaren (en wellicht ook bewoners) buiten schot blijven. Meebetalen betekent ook meebepalen, dus deze partijen moeten dan ook op enige manier bestuurlijk vertegenwoordigd zijn in het centrum management.
14
5.
Stip op de horizon: de Vught Store© Denkend aan Vught… In ons advies benadrukken we de noodzaak om écht samen te gaan ondernemen, op een niet-vrijblijvende wijze. Stoppen met het ‘ieder voor zich’, maar met behoud van eigen verantwoordelijkheid samen op pad gaan om van het centrum van Vught een nóg meer bloeiende ondernemerszone te maken. We hebben geprobeerd dat in een beeld te omvatten, in één concept, één naam. Een naam die impliciet de visie weergeeft van waar Vught Centrum naar toe evolueert. Dít is de stip op de horizon:
Vught Store© als samenbindend concept In zijn meest vergaande vorm zou je kunnen spreken van één groot Vughts Warenhuis dat alle B2Condernemingen in Vught Centrum en misschien ook wel daarbuiten verenigt. Een ‘warenhuis’ met een eenduidige uitstraling naar klanten en potentiële toetredende ondernemers, met een in alles doorgevoerde focus op het ‘blauwe’ klantprofiel. Het assortiment (de ‘branchering’) is een uitgekiende mix van retail, horeca, (para)medische bedrijven, sportvoorzieningen en overige dienstverlening, gelardeerd met kleinschalige dienstverlenende bedrijven, ambachtsbedrijven en woningen. Deze mix garandeert een constante aanwezigheid van potentiële klanten in het centrumgebied en dus: levendigheid. Er is eenheid in stijl, aanzicht en inrichting van panden. Openingstijden zijn op elkaar afgestemd en passen bij de behoeften van klanten, de promotie binnen en buiten Vught gaat onder gezamenlijke vlag en het bezoek aan de Vught Store© wordt bevorderd door een serie aansprekende gezamenlijke georganiseerde publieksevenementen. Om dit mogelijk te maken is er een sterke ‘bedrijfsleiding’, zijn de ondernemingen in commercieel opzicht met elkaar verbonden en ondernemen ook de pandeigenaren volop mee. Vught Store© is misschien wel een coöperatie, een oud ondernemingsmodel dat in Brabant en in de rest van Nederland ooit wijdverspreid was en dat momenteel aan een stevige revival bezig is.
Klanten werven en binden De klanten van Vught Store© komen uit Vught zelf en uit naburige plaatsen in een ring van ongeveer 15 kilometer rondom Vught. Potentiële klanten worden geïnteresseerd voor de Vught Store© door gezamenlijke promotie. Vught Store© is uitstekend online vindbaar en met behulp van bewegwijzering ook fysiek makkelijk te bereiken. Er zijn uitstekende en gratis parkeergelegenheden, wat de klanten zeer bevalt. Ze komen namelijk in overwegende mate met de auto. Klanten worden gebonden door een gezamenlijk loyaliteitsprogramma, cross selling concepten, een bezorgdienst, een haal- en brengservice en een online verkoopkanaal dat naadloos aansluit bij de grote online kanalen in retail en horeca.
Ondernemers zijn continu in beweging De Vught Store© biedt haar klanten een variëteit aan soorten winkels, horecagelegenheden en andere B2C-ondernemingen. Wat hen verbindt is de compromisloze focus op kwaliteit, continue vernieuwing en de best mogelijke klantbediening. Om goed in te spelen op de klantbehoeften worden deze continu onder deze doelgroep gemeten. De ‘bedrijfsleiding’ stimuleert onderlinge commerciële samenwerking, zorgt voor inspirerende voorbeelden en creëert een klimaat om mét elkaar steeds beter te willen worden.
15
Tegelijkertijd zal het assortiment aan ondernemingen in Vught Centrum voortdurend worden aangepast aan wijzigende klantbehoeften. Hiertoe voert de Vught Store© samen met de gemeente Vught en de lokale brancheorganisaties een actief en krachtig promotie- en stimuleringsbeleid voor de vestiging van nieuwe ondernemingen, al dan niet als ‘opvolgers’ van bestaande ondernemingen of verplaatsingen binnen Vught. De rode loper ligt altijd uit: nieuwe ondernemers komen in een warm bad van gunstige financiële vestigingsvoorwaarden, een flexibel vergunningenbeleid met een meedenkende vergunningverlener, begeleiding door ervaren deskundigen en mede-ondernemers en opname in de groep van Vught Store© ondernemers. Ook zijn er nauwe banden met onderwijsinstellingen die nieuwe en zittende ondernemers opleiden en begeleiden. De Vught Store© is voor deze instellingen een ideaal proefgebied waar jonge ondernemers hun ideeën kunnen uitproberen. Dat maakt de Vught Store© ook aantrekkelijk voor klanten: je wordt vaak verrast met nieuwe zaken.
De Vught Store© is een commercieel succes Behalve aan het welzijn van de ondernemers die in de Vught Store© samenwerken zien we ook aan andere zaken dat de Vught Store© een commercieel succes is. Bijvoorbeeld dat er een wachtlijst is van ondernemers die zich in Vught (Centrum) willen vestigen. Of de reputatie als proefgebied voor innovaties in retail en B2Condernemen. Dat zien we omdat de Vught Store© in vakbladen als inspiratiebron wordt genoemd, en aan de vele inspiratiebezoeken die andere ondernemersgroepen aan de VughtStore© brengen. En de prijzen die de Vught Store© wint als onderscheidend B2C concept. Een uitdagend perspectief dus. Haalbaar? Als exacte blauwdruk voor de toekomst waarschijnlijk niet. Als referentiepunt voor te maken keuzes en als inspiratiebron zeer zeker wel. De eerste stappen gaan we wat ons betreft op korte termijn al zetten. In de volgende hoofdstukken is dat verder uitgewerkt.
16
6.
Organisatie en financiering Vught Store© is uitdagend en vraagt veel tijd en energie om te realiseren. Een daadkrachtige centrale organisatie is hiervoor noodzakelijk. Het centrummanagement lijkt hiervoor het meest logische platform, maar dat moet dan wel stevig versterkt worden, zowel inhoudelijk als getalsmatig. Hieronder schetsen we een aantal richtingen.
Organisatie Op dit moment werkt het centrummanagement met een 0,4 fte centrummanager die in twee dagen per week en met een bestuur dat op redelijke afstand meekijkt het hele spectrum van strategie tot en met uitvoering moet overzien en invulling moet geven. Dat is nu al bijna onmogelijk en dat is dat op weg naar de Vught Store© helemaal. Versterking is vereist. Idealiter zou de centrale organisatie er als volgt uitzien: • Een groter bestuur (circa vijf personen) van de stichting Centrummanagement dan nu, met een brede vertegenwoordiging van ondernemers die ook tijd besteden aan positioneringsvraagstukken en het strategisch overleg met de gemeente, vastgoedeigenaren en andere stakeholders. • Een groep ‘ambassadeurs’ (drie tot vijf personen) die het centrumteam helpt bij het stimuleren van nieuwvestiging, verplaatsing en bedrijfsopvolging en de begeleiding van startende ondernemers. • Drie centrale werkgroepen van centrumondernemers, gericht op de volgende clusters van onderwerpen: - Samen Ondernemen - Marketing - Vestigingsbeleid • Een groter centrumteam onder leiding van de centrummanager (vier personen, bij elkaar ongeveer 2,5 fte). Dit team heeft de volgende taken: - Zorgen voor sociale en commerciële interactie tussen de ondernemers, één op één maar ook als groep; - Zorgen voor inspiratie en faciliteren van professionalisering door het regelen van trainingen, cursussen, seminars en excursies; - Het begeleiden van ondernemers-werkgroepen bij het uitwerken en concretiseren van het Vught Store© concept; - Zorgen voor gezamenlijk beleid, zoals voor openingstijden en het uitstallingsbeleid; - Zorgen voor een paar goede centrum-brede evenementen en die dan ook centraal organiseren; - Zorgen voor de promotie van Vught Store© bij potentiële nieuwvestigers, opvolgers en onderwijsinstellingen. Daarbij ook het coördineren van de inzet van de centrum ambassadeurs; - Zorgen voor de gezamenlijke promotie van Vught Store© bij potentiële klanten in en buiten Vught. Hieronder valt ook het verzamelen en publiceren van online content; - Zorgen voor het realiseren van gezamenlijke voorzieningen, zoals een online verkoopkanaal, een loyaliteitsconcept, aankleding van de buitenruimte en extra klantservices zoals een bezorgdienst; - Organiseren van de samenwerking tussen ondernemers, vastgoedeigenaren, de gemeente Vught en brancheverenigingen.
17
Financiering Het centrummanagement beschikt nu jaarlijks over ongeveer 100.000 euro aan middelen, deels in liquide middelen en deels beschikbaar als inzet van ‘uren’ door medewerkers van de gemeente. Hiervan wordt de centrummanager betaald, een bijdrage in de organisatie van een aantal evenementen en de feestverlichting aan het einde van het jaar. Een organisatie als hierboven geschetst kost meer geld dan nu. Veel meer geld, misschien wel een factor 3 of 4 meer dan nu. Uiteindelijk betalen de ondernemers dit deels uit de extra winst die zij realiseren met de versterkte samenwerking. Maar voor de startperiode en ook daarna zijn aanvullende financieringsbronnen noodzakelijk. Hieronder een aantal opties. 1. Verhogen reclamebelasting Dit is de belasting die de centrumondernemers nu betalen ter financiering van het centrummanagement, in de vorm van een toeslag op de OZB. Om het benodigde bedrag bijeen te halen moet het tarief hiervoor zeer fors verhoogd moeten worden en zal de gemeente Vught ook navenant meer moeten bijdragen. De tariefstijging is nog enigszins te verlichten door het werkgebied van het centrummanagement uit te breiden met bijvoorbeeld de ontbrekende delen van de Helvoirtse weg, de zone richting het station en delen van de Sint Elizabeth straat. 2. Toeslag op de OZB voor alle Vughtenaren Met een relatief geringe OZB-toeslag voor eigenaren en gebruikers van onroerend goed in de gemeente Vught is het benodigde bedrag vrij eenvoudig bij elkaar te halen. Hiermee creëren we een Vught-breed fonds dat bedoeld is om het perspectief van retail, horeca en (nieuw) ondernemerschap te bevorderen. Dat fonds kan worden ingezet voor de basis- of aanloopfinanciering van Vught Store©, voor het realiseren van het stimulerings- en promotiebeleid voor nieuwe ondernemers maar ook voor projecten gericht op (bijvoorbeeld) het stimuleren en versterken van het gebruik van het cultureel, recreatief en historisch aanbod van Vught, liefst in combinatie met versterking van de Vughtse retail en horeca. 3. Bedrijven Investerings-Zone (BIZ) Dit is een wettelijk geregelde samenwerkingsvorm van ondernemingen en/of van vastgoedeigenaren in een bepaald gebied. De BIZ voert namens de bedrijven een aantal gezamenlijke taken uit, die niet behoren tot de taken van de gemeente. Financiering gaat middels een verplichte heffing, die door de gemeente wordt geïnd. Met deze regeling kunnen zowel ondernemers als eigenaren worden verplicht om mee te betalen. Burgers betalen niet mee. Naast een basisfinanciering voor terugkerende (organisatie)kosten kan hiermee ook budget worden gecreëerd voor het uitvoeren van projecten met een eenmalig karakter.
18
Advies Ons advies is om niet de voor de hand liggende route van verhoging van de reclamebelasting op te gaan. Daar is onder de ondernemers geen draagvlak voor. Belangrijker is dat met deze optie een essentiële groep stakeholders als de vastgoedeigenaren buiten schot blijft, en dat achten wij onwenselijk als basis voor een versterking van de samenwerking. Wij adviseren de gemeente om de reclamebelasting te schrappen en deze te laten opvolgen door de vestiging van een BIZ. Op deze manier worden de lasten veel gelijkmatiger verdeeld en doen ook alle stakeholders mee. Het biedt ook mogelijkheden om Vught-breed zaken gezamenlijk op te pakken, zoals het stimuleringsbeleid voor nieuwe ondernemers, een gezamenlijk PR-beleid/Vught promotie en/of de uitwerking van de branchering tussen Moleneindplein, centrumzone en De Schakel. Het generiek verhogen van de OZB (optie 2) lijkt aantrekkelijk, want de extra toeslag per persoon blijft zeer beperkt. Het betekent ook dat de hele Vughtse gemeenschap (en daarmee de politiek) zeggenschap wil houden over de besteding van de middelen. Het is de vraag of dat wenselijk en nodig is, het gaat immers vooral om het ondernemersbelang. Het lijkt ons verstandiger om het ‘burger’ geluid te laten doorklinken door een stevige jaarlijkse financiële bijdrage van de gemeente Vught aan de BIZ-organisatie, die in ruil daarvoor een aantal taken uitvoert die normaliter door de gemeente zouden worden uitgevoerd. Dit uiteraard met de hierbij horende verantwoordingseisen. Met een BIZ kunnen de basisorganisatie en een aantal projecten en evenementen worden gefinancierd. Het feitelijk samen ondernemen onder de Vught Store© paraplu moeten de ondernemers zelf doen. Dit zou, zoals eerder gesuggereerd, in coöperatievorm kunnen. Deze ondernemingsvorm heeft een winstoogmerk en garandeert inspraak en zeggenschap van de leden waarvoor de coöperatie onderneemt.
19
7.
Uitvoeringsprogramma 2016 -2018 In dit hoofdstuk is een planning gepresenteerd van de activiteiten die uitvoering geven aan de introductie van het Vught Store© concept. Het is een programma op hoofdlijnen, dat door het centrum TEAM en de diverse werkgroepen verder zal worden verfijnd. De lijst projecten is ook niet limitatief en kan waar nodig worden uitgebreid en bijgesteld. Het programma kent de volgende hoofdgebieden: 1. Financiering 2. Organisatie 3. Samen Ondernemen 4. Werkgroep Marketing 5. Werkgroep Vestigingsbeleid
Financiering Voor de financiering is de gemeente Vught aan zet. Die moet de eerste stappen ondernemen om een Bedrijven Investerings Zone (BIZ) op te zetten en beslist uiteraard over het verhogen van de gemeentelijke bijdrage en/of het geven van opdrachten aan het bestuur van de BIZ. 2016
2017
2018
BIZ oprichten en inrichten
BIZ heffing uitvoeren
Zie 2017
Gemeentelijke bijdrage in BIZ uitkeren
Zie 2017
Reclamebelasting afschaffen na oprichten BIZ (besluit nemen) Hogere gemeentelijke bijdrage in begroting opnemen
Organisatie Het TEAM dat aan het Vught Store© concept gaat sleuren zal in 2016 moeten worden neergezet. Daarbij moet de mogelijkheid open worden gehouden dat het TEAM na 2016 opgaat in de organisatie van de BIZ-Vught. 2016
2017
2018
Vormen en opstarten drie werkgroepen van ondernemers (samen ondernemen, marketing en vestigingsbeleid)
Zie 2016
Zie 2016
Versterken bestuur centrummanagement (of direct neerzetten als BIZ-bestuur i.o.)
Overgang naar bestuur BIZ Vught
Zie 2017
Uitbreiden centrum TEAM (meer formatie manager, extra menskracht erbij op inhuurbasis)
Verhuizen TEAM naar grotere en meer representatieve locatie in centrum Vught
Zie 2016
Samenstellen en op weg helpen van team ‘ambassadeurs’
Contacten aanhalen met onderwijs instellingen en ondernemersfondsen
20
Samen ondernemen De werkgroep ‘Samen Ondernemen’ start met het werken aan meer gemeenschapszin en gezamenlijk gevoel over wat wel en wat niet bij de Vught Store© past. De werkgroep formuleert daarnaast beleid voor openingstijden, uitstallingsbeleid en dergelijke. Vanaf 2017 wordt gebouwd aan de gezamenlijke onderneming. Eerst voorzichtig, later in een officiële organisatievorm. 2016
2017
2018
Elkaar goed leren kennen: zeswekelijkse borrel in combinatie met bedrijfsbezoek
Zie 2016. Toevoegen: vieren ‘succes van de maand’, ‘centrumondernemer van de maand’ en ‘etalage van de maand’
Zie 2017
Elk kwartaal tenminste één Inspiratiebezoek en/of training
Zie 2016
Zie 2017
Introductie inspirerende nieuwsbrief voor ondernemers
Zie 2016
Zie 2017
Uitwerken beleid voor uitstalling en openingstijden. Organiseren eigen ‘review buitenruimte en uitstraling’ m.m.v. klanten
Herhalen mystery shopper
Herhalen mystery shopper
Eerste cross selling concepten uitproberen
Oprichten coöperatie Vught Centrum
Verkenning digitale loyaliteitsconcepten
Invoeren digitaal loyaliteitsconcept Verkenning bezorgservice
Invoeren bezorgservice
Evaluatie marktbehoefte (weekmarkt, seizoensmarkt)
Start ‘markt’ in Vught Centrum
Zie 2017
Uitvoeren één op één spiegelgesprekken van ondernemers met de branche organisatie
Inhuren adviseurs en trainers/deelname aan trainingen
Zie 2017
Marketing De werkgroep ‘Marketing’ kijkt naar de presentatie van de Vught Store© naar haar (potentiële) klanten. Dat vereist om te beginnen doelgroepinzichten, die voortdurend geactualiseerd moeten worden. Dit is de basis voor het door de werkgroep te ontwikkelen en uit te voeren marketingbeleid. 2016
2017
2018
Klanten beter leren kennen: organiseren klantonderzoek
Herhalen klantonderzoek
Herhalen klantonderzoek
Marketing- en promotiebeleid uitdenken
Marketing- en promotiebeleid uitvoeren - Promotie binnen Vught - Promotie buiten Vught - Combinatie met erfgoed en recreatie zoeken
Zie 2017
‘No regret’ maatregel uitvoeren: verbeteren bewegwijzering naar het centrum
‘No regret’ maatregelen nemen: verbeteren bewegwijzering in het centrum (waar zit welke winkel), fysiek en online
Evenementenlijst screenen: schrappen/ aanpassen/uitbouwen. Bepalen prioriteit door te voeren aanpassingen
Uitvoeren nieuw evenementenbeleid, fase 1. O.a. coördinatie van twee evenementen door centrum TEAM
Uitvoeren nieuw evenementenbeleid, fase 2. Opwaarderen evenementen tot Vught Store© niveau
21
Vestigingsbeleid De werkgroep ‘Marketing’ kijkt naar de presentatie van de Vught Store© naar haar (potentiële) klanten. Dat vereist om te beginnen doelgroepinzichten, die voortdurend geactualiseerd moeten worden. Dit is de basis voor het door de werkgroep te ontwikkelen en uit te voeren marketingbeleid. 2016
2017
2018
Screenen en vervolgens snoeien van regeltjes: - Vestiging - Functiewisseling - Functiecombinaties - Terrasbeleid
Evalueren en bijstellen
Evalueren en bijstellen
Verkenning ‘vers’, primair met bestaande Vughtse ondernemers en secundair met ondernemers van buiten Vught
Uitwerken businessmodel en financiering voor ‘vers’ in Vught Centrum
Start ‘vers’ in Vught Centrum
Vaststellen gewenste branches
Evalueren en bijstellen
Evalueren en bijstellen
Lobby vernieuwing Marktveldpassage
Zie 2016
(Hopelijk) start vernieuwing Marktveldpassage
Bedenken contouren stimuleringsbeleid nieuwvestiging, verplaatsing en opvolging (m.b.v. de ‘ambassadeurs’ en branche organisatie)
Stimuleringsbeleid invullen met mensen (ambassadeurs, financiers, begeleiders) en middelen (bidbook, beursdeelname, realiseren ruimte voor pop up stores, realiseren ontvangstruimte voor geïnteresseerden, …)
Zie 2017
22
Werkgroep ' vestigingsbeleid' Vaststellen branchering ( zonering van het centrum) Screenen regels voor vestiging, wijziging e n f unctiemenging, terrassen Uitwerken gewenst stimuleringsbeleid nieuwvestiging e n opvolging Uitvoeren 1 op 1 gesprekken bestaande ondernemers ( laten doen) Uitwerken promotiebeleid nieuwvestigers e n opvolgers Beïnvloeden ontwikkelaar zone Marktveldpassage Uitvoeren verkenning 'vers' met V ughtse versondernemers
Werkgroep ' marketing' Klantonderzoek voorbereiden e n uitvoeren Promotiebeleid V ught Store© uitwerken Bewegwijzering naar/in centrum verbeteren Evenementenlijst vernieuwen ( snoeien e n e vt. toevoegen) Concept V ught Allure op hoger niveau brengen ( uitvoering 2016) Concept Kermis V ught op hoger niveau brengen ( uitvoering 2017) Concept Sportevenementen Centrum op hoger niveau brengen
Werkgroep ' Samen Ondernemen' Uitwerken beleid 'uitstalling' e n 'etalage' Uitwerken beleid 'gemeenschappelijke openingstijden' Verkennen digitale l oyaliteitsconcepten Onderzoeken behoefte, meerwaarde e n l ocatie warenmarkt
Financiering BIZ i nstellen Reclamebelasting afschaffen Bijdrage BIZ i n begroting gemeente
Organisatie Werkgroep 'samen ondernemen' samenstellen Werkgroep 'marketing' samenstellen Werkgroep 'vestigingsbeleid' samenstellen Bestuur Stichting Centrum Management versterken Projectteam f ase 2 samenstellen ( rondom centrummanager) Team Ambassadeurs V ught Centrum samenstellen
Communicatie Update voortgang e n resultaten ( nieuwsbrief)
Maand Weeknummer (geel: schoolvakantie) (lichtblauw = voorbereiding, donkerblauw = sessie/oplevering) Bijeenkomsten Presentatie e indrapport Startsessie e n rapportage sessie ( centraal) werkgroepen Mid-‐sessie ( centraal) werkgroepen Vught Store© bedrijfsbezoek + borrel Vught Store© i nspiratiesessie Vergadering bestuur Stichting Centrum management
Planning uitvoering 2016
7
5
6
februari
3
1
2
januari 4
8
Planning uitvoering 2016 april
mei
juni
juli
augustus
september
oktober
november
december
Uitwerkperiode 1
Uitwerkperiode 2
Uitwerkperiode 3
24
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52
maart
23
