VISIE BUITENSPORT ‘SPORTEN IN DE WIJK’
Aanleiding Een goede sportinfrastructuur is voor de gemeente Helmond van groot belang. Middels sportaccommodaties kunnen we uitvoering geven aan het sportbeleid (‘Sport in Beweging 2008-2012’) van de gemeente. De aanleiding voor het vaststellen van een visiedocument sport en beweegbuurten is drieledig: 1. Bij het vaststellen van de sportnota ‘Sport in Beweging’ 2008-2012 zijn er een aantal ambities opgenomen om het voorzieningenniveau van sportaccommodaties te verbeteren om meer Helmonders in beweging te krijgen; 2. De gemeenteraad heeft in februari 2010 de nota ‘Ruimte voor Sport’ ter kennisname aangenomen en heeft de behoefte aan een uitgewerkte visie op sportaccommodaties uitgesproken; 3. Het collegeprogramma ‘samen daadkrachtig’ geeft aan dat sportaccommodaties intensiever gebruikt zouden moeten worden. We willen actuele ontwikkelingen en vragen van verenigingen toetsen aan een lange termijn beleid. Deze visie biedt die mogelijkheid.
Leeswijzer Als eerste wordt het vertrekpunt geschetst. Welke nota’s vormen een leidraad voor deze visie en wat zegt het collegeprogramma nog meer over sportaccommodaties? Vervolgens werken we 3 uitgangspunten uit die staan voor de visie ‘sporten in de wijk’. Vervolgens wordt een tijdspad geschetst en wordt de financiële ruimte aangegeven die beschikbaar is voor de uitwerking van de visie.
2
Vertrekpunt Er zijn reeds een aantal beleidsnota’s vastgesteld die ingaan op het sportbeleid in Helmond. Dit beleid zal ongewijzigd blijven; we blijven uitvoering geven aan stimuleringsactiviteiten en zorgen voor goed beheer van sportaccommodaties. Daarnaast zet het lokaal gezondheidsbeleid in op het stimuleren van beweging en zorgt het speelruimtebeleidsplan voor speelvoorzieningen in de wijken. Sportnota ‘Sport in Beweging’ 2008-2012 In januari 2009 heeft de gemeenteraad de sportnota ‘Helmond in Beweging’ vastgesteld. De sportnota zet in op breedtesport en is een uitwerking van de kaders die de gemeenteraad in 2008 samen met het werkveld sport heeft vastgesteld. Sportbeleid De belangrijkste uitgangspunten uit het rijksbeleid kunnen beschreven worden in drie thema’s: gezond door sport, meedoen door sport en sport aan de top. Het kabinet steunt de sport vooral om de maatschappelijke waarden waaraan sport een bijdrage levert en richt zich voornamelijk op school, buurt en het vernieuwen van het sportaanbod. Het provinciaal sportbeleid sluit hier weer op aan. Sport toegankelijk maken voor zoveel mogelijk Brabanders is een van de kernpunten uit het provinciaal sportbeleid met als doel een sterker lokaal sportbeleid. Het gemeentelijke sportbeleid richt zich primair op: • Het beheer en onderhoud van sportparken • Het stimuleren van sport door het verlenen van subsidies voor onder meer jeugdleden, sporttalenten, verenigingsondersteuning en door het inzetten van combinatiefunctionarissen. • Beheer en verhuur van gemeentelijke binnensportaccommodaties • Beleidsontwikkeling • Het ondersteunen van verenigingen • Uitvoeren van het sportservicepunt (aanspreekpunt sport) De sportnota richt zich op 4 hoofdonderwerpen die de peilers vormen van het Helmondse sportbeleid en sluiten aan bij landelijke en provinciale ontwikkelingen, subsidiemogelijkheden en beleidsvoornemens. 1. Stimuleringsbeleid Met de breedtesportimpuls 2000-2006 is een eerste aanzet gegeven voor een actief sportstimuleringsbeleid. Met de ambities uit de sportnota Helmond gaat ervoor!!! en de BOS-impuls (buurt, onderwijs en sport) 2007-2010 hebben we al een vervolg gegeven aan het sportstimuleringsbeleid. Het stimuleren van sport is en blijft echter belangrijk, het aantal Helmonders dat sport ligt onder het landelijke gemiddelde. Het verstrekken van subsidies is onderdeel van het stimuleringsbeleid. Naast jeugdledensubsidie verstrekt de gemeente sinds 2009 ook subsidie per gehandicapt lid van een sportvereniging. Door de inzet van combinatiefunctionarissen vanaf september 2010 zullen projecten en initiatieven voor jeugd uitgevoerd kunnen worden. Hierdoor zullen losse projecten minder snel in aanmerking komen voor subsidie. 2. Topsportbeleid De vastgestelde kaders op het gebied van topsport zijn gericht op de ondersteuning van topsportevenementen en de ondersteuning van jeugdige talentvolle (top) sporters. Het kabinet wil dat Nederland bij de top 10 hoort van beste sportlanden. Talentherkenning en ontwikkeling is hierbij belangrijk. Middels het topsportfonds worden talentvolle sporters in Helmond gefaciliteerd. Tevens bekijken we de mogelijkheden om topsporters extra te faciliteren. 3. Accommodatiebeleid Helmond groeit in 2021 door naar een stad van meer dan 95.000 inwoners. Daarbij horen kwalitatieve en toegankelijke sportaccommodaties. Dit betekent dat huidige sportaccommodaties multifunctioneel gebruikt moeten gaan worden om de groei van de stad op te kunnen vangen. Helmond heeft momenteel nog voldoende mogelijkheden om te kunnen sporten. De afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd in de bestaande sportparken. Voor de toekomst zijn samenwerking en multifunctionaliteit kernbegrippen voor het accommodatiebeleid en de basis voor investeringen.
3
4. Ondersteuning De positie van sport in de gemeente is de afgelopen jaren verstevigd. De opzet van het sportservicepunt Helmond heeft erbij gedragen dat er 1 loket is voor alle vragen en ondersteuning op het gebied van sport. Daarnaast heeft de invulling van kader bij sportverenigingen ook de nodige aandacht nodig. Met de verenigingen zal gezocht worden naar op maat gerichte ondersteuning met als doel te komen tot vitale sportverenigingen die klaar zijn voor de toekomst. Sportmonitor 2008 De Helmondse sportmonitor geeft informatie over de mate van lichaamsbeweging en sportparticipatie van de 18 t/m 84 jarige Helmonders. Waar dit ouders betreft, is ook gevraagd naar de aard van sportparticipatie door hun 6- t/m 17-jarige kinderen. Sinds de vorige sportmonitor in 2004 zijn de Helmonders intensiever gaan sporten. Deze ontwikkeling betreft de hele linie en heeft daarmee het aandeel niet-sporters drastisch omlaag gebracht. De ontwikkelingen in Helmond en de vergelijking met de sportparticipatie elders zijn aanleiding tot de aanbevelingen: - Consolidatie van de recente uitbreiding aan sportende Helmonders - Verdere uitbreiding bevorderen door incidentele sporters te motiveren hun frequentie aan sportactiviteiten op te voeren. Collegeprogramma 2010-2014 Het collegeprogramma 2010-2014 geeft bij programma sport en recreatie aan dat de gemeente een nieuwe visie op het sportbeleid opstelt en in dat kader actief op zoek gaat naar oplossingen in de samenwerking met de sportverenigingen indien zich accommodatie / ruimteproblemen voordoen. Tevens dienen sportverenigingen daarbij een levensvatbare omvang te hebben. Deze omvang kan per tak van sport verschillen. De gemeente opteert voor het intensiever gebruik van sportaccommodaties. Het stelselmatig vervangen van grasvelden door kunstgrasvelden is daarbij een serieuze optie. Voor 2014 zijn alle sportaccommodaties door de gemeente in kaart gebracht en is er een plan opgesteld om samen met de verenigingen te bepalen hoe de landelijke NOC*NSF kwaliteitsnorm kan worden bereikt. Nota ‘Ruimte voor Sport’ De gemeente zet met de beleidsnota Sport in Beweging in op sportstimulering. Om de sportparticipatie in onze stad op een hoger peil te brengen en te houden is het belangrijk dat er nu en in de toekomst voldoende ruimte voor het beoefenen van sport is. Hiervoor is een voorzieningenplanning voor opgesteld. Deze planning geeft aan of er in de toekomst voldoende fysieke ruimte is voor buitensport in onze stad, rekening houdend met demografische ontwikkelingen in onze stad en wijken, autonome ontwikkelingen of trends in sportdeelname en toename van multifunctioneel gebruik van onze sportparken door kinderopvang, scholen en de wijk. De gemeente stimuleert multifunctioneel gebruik van sportparken. Resultaat De nota Ruimte voor Sport geeft geen ‘gestold eindplaatje’ of blauwdruk voor de voorzieningenplanning voor de buitensport in 2020. De nota geeft inzage in de benodigde ruimte die de buitensport nodig heeft in de toekomst. In de vergadering van de gemeenteraad van 3 februari 2010 heeft de raad besloten de nota ‘Ruimte voor Sport’ niet vast te stellen, maar voor kennisgeving aan te nemen. De capaciteitsberekeningen voor de buitensport uit de nota Ruimte voor Sport zijn leidraad voor deze visie sport. Spreiding van sportparken over de stad De sportparken liggen in Helmond op dit moment redelijk goed verspreid. De meeste sportparken zijn te vinden in de periferie. In de binnenstad en de omliggende kleine buurten zijn de buitensportvoorzieningen minder goed vertegenwoordigd. Helmond kent echter niet – zoals veel andere grote gemeenten – een concentratie van een beperkt aantal grote sportparken aan de rand van het stedelijk gebied. Op dit moment kennen alle wijken een sportpark in of aan de rand van de wijk. Dit vinden we belangrijk voor de sportdeelname van onze jongeren.
4
Spreiding van takken van sport Dat de sportparken goed zijn verspreid over de stad, betekent niet dat elke sport in de wijk wordt aangeboden. De faciliteiten voor voetbal liggen op dit moment goed gesitueerd in en rond de verschillende wijken. Dit geldt ook voor de tennisfaciliteiten. Voor buitensporten die in Helmond slechts door één vereniging worden vertegenwoordigd, is vooral de ligging en bereikbaarheid van belang. De accommodatie van korfbalvereniging OEC ligt vrij centraal en is goed bereikbaar.
Hockey, honk- en softbal, golf en atletiek zijn minder centraal gelegen. Over het algemeen wordt voor jongeren een afstand tussen huis en sportvereniging van circa vier kilometer echter acceptabel 1 geacht . Fysieke barrières, zoals een snelweg, rivier of kanaal kunnen de werkelijke afstand tussen een potentiële sporter en de accommodatie echter aanzienlijk vergroten. Voor golf wordt vaak uitgegaan van een hogere reisafstand dan bij de andere sporten. Dit heeft te maken met de hogere leeftijd, de langere verblijfsduur en een hogere acceptatie van de reistijd. Eigendom van de sportaccommodaties De voetbal, korfbal en handbalvelden, alsmede het honk- en softbalveld, de atletiekbaan en het wielerparcours zijn eigendom van de gemeente, waarbij de verenigingen een vergoeding betalen aan de gemeente voor het gebruik. De gemeente verzorgt tevens het onderhoud van de velden dan wel het parcours. Met atletiekvereniging HAC zijn afspraken gemaakt over een verdeling van het onderhoud. De opstallen zijn allen geprivatiseerd, met uitzondering van de opstallen van handbalvereniging Swift en voetbalvereniging Oranje-Zwart. De opstallen worden onderhouden door de vereniging (of stichting) zelf, waarbij er sprake is van opstalrecht. De banen/velden en opstallen van de tennisverenigingen, hockeyvereniging en golfvereniging zijn allen in eigendom van de betreffende verenigingen waarbij recht van opstal (erfpacht) wordt betaald aan de gemeente voor het gebruik van de grond. Deze overeenkomsten zijn voor de lange termijn vastgelegd met een looptijd die varieert van 2023 tot 2039.
1
Ruimte voor Buitensport, Hopman Andres Consultants BV, april 2009, pagina 7.
5
Medegebruik Momenteel vindt er nog op weinig sportparken medegebruik plaats door derden, met uitzondering van Hockeyclub Helmond, Sportpark de Braak (specifiek voetbalvereniging Mulo en korfbalvereniging OEC) en Sportpark de Beemd. Op sportpark Rijpelberg is Rood-Wit ’62 in gesprek met diverse organisaties om het sportpark mede te gebruiken voor sport en bewegen. De inzet van combinatiefunctionarissen biedt kansen om sportparken intensiever te gebruiken. Wensen en Knelpunten In het kader van de nota ‘Ruimte voor Sport’ heeft er een inventarisatie en analyse plaatsgevonden die inzicht heeft verschaft in de huidige en toekomstige behoefte aan buitensportvoorzieningen. Uit deze analyse blijkt dat er nu en in de toekomst knelpunten op verschillende sportparken aanwezig zijn. De capaciteitsanalyse wordt regelmatig doorgerekend om te bepalen of de onder- of overcapaciteit nog aanwezig is. De volgende doorrekening staat gepland eind 2011. De conclusies uit de voorzieningenplanning ‘Ruimte voor Sport’ zijn: • Over het algemeen is de huidige capaciteit voldoende, met uitzondering van de Hockeyclub Helmond, VV Stiphout Vooruit en de Golfclub. • Verwachting is dat op 3 sportparken op termijn capaciteitstekorten worden verwacht. (TV Carolus, HCH, Golfclub Overbrug) • Verwachting is dat bij 5 tennisparken, (HTV, Shaile, ‘t Löbke, Trambaantje en de Horst) 2 voetbalverenigingen (Dijkse Boys en HVV) en de korfbalclub (OEC) sprake is van overcapaciteit. Naast bovenstaande knelpunten zijn er een aantal wensen geuit door sportverenigingen: • Uitbreiding/renovatie van opstallen en parcours bij HWC de Helmvaarders • Uitbreiding/renovatie van opstallen Hockeyclub Helmond • Vervanging natuurgrasveld in kunstgras bij Rood-Wit ‘62 • Verhogen kwaliteit van Topsportvoorzieningen (trainingsvoorzieningen) voor topjudo en kanoslalom
6
2. Waar willen we staan in 2020? "Willem heeft de deur van de berging net achter zich dichtgetrokken als zijn buurvrouw hem passeert. Ze begroeten elkaar. De buurvrouw is onderweg naar het trimparcours verderop in de wijk. Willem is geen liefhebber van trimmen. Hij speelt liever voetbal in teamverband. Gelukkig is daar ook alle ruimte voor, op fietsafstand van zijn woning. Normaal loopt hij liever, maar vandaag regent het een beetje. Prima weer om te voetballen, maar niet om naar het veld te lopen. Een goede reden om zijn stoffige fiets weer eens uit de berging te halen. De regen spoelt de tweewieler wel schoon. Gelukkig heeft de gemeente jaren geïnvesteerd in goede fietsroutes binnen de stad en is hij zo op het sportpark. Willem gaat al een paar jaar met een groep vrienden voetballen op een nabij gelegen veld. Vrijblijvend spelen zij daar een beetje een balletje rond, zonder dat ze zich druk hoeven te maken over het niveau of het doelsaldo. Willem weet prima dat ie niet kan voetballen. Sterker nog: eigenlijk kunnen ze dat allemaal niet echt. Ze hebben een paar maanden geleden ook besloten dat het motto van hun clubje is: bewegen houd je jong. Sindsdien antwoordt Willem steevast als hij thuiskomt en zijn vrouw vraagt hoe het was: ”Ik ben weer vijf jaar jonger. Nog even en ik haal de kinderen in.” De grap heeft uiteraard inmiddels al zijn kracht verloren.
Bovenstaande beschrijft een situatie in een willekeurige wijk in Helmond anno 2020. Sport in alle wijken is goed voor de gezondheid. Een wijk wordt/blijft leefbaar door de aanwezigheid van sport- en beweegvoorzieningen. We kiezen voor een aantal uitgangspunten die de basis vormen voor de visie op buitensport. De uitgangspunten beschrijven de situatie in Helmond in 2020. Uitgangspunten: 1. Kwalitatief verbeteren van de breedtesportaccommodaties en verbeteren bereikbaarheid en toegankelijkheid ervan. 2. Optimaliseren van het gebruik van de gemeentelijke buitensportvoorzieningen 3. Creëren van een beweegvriendelijke ruimtelijke omgeving rondom sportparken Subdoelstellingen die hier bij horen zijn: • Realiseren van stimuleringsactiviteiten om de diverse doelgroepen daadwerkelijk te laten participeren aan sport en bewegen en maatschappelijke betrokkenheid te realiseren. • Realiseren van een veelzijdig en aantrekkelijk sport- en beweegaanbod (zowel verenigingsgebonden als niet verenigingsgebonden) dat aansluit bij de wensen en interesses van de verschillende doelgroepen. • Realiseren van een structurele leer- en werkomgeving op de sportparken. (stages e.d.) • Beleid gericht op de georganiseerde en de ongeorganiseerde sporters
7
Uitgangspunt 1: Kwalitatief verbeteren van de breedtesportaccommodaties en verbeteren bereikbaarheid en toegankelijkheid ervan. Algemeen In stand houden van sportaccommodaties is geen doel op zich, maar sportaccommodaties kunnen net als bijvoorbeeld wijkaccommodaties bijdragen aan de gemeentelijke beleidsdoelen. De belangrijkste doelen zijn: • Inwoners van Helmond te laten bewegen Sportaccommodaties kunnen bijdragen aan de sociale cohesie in buurt, wijk en stad. • Leefbaarheid in wijk en stad Sportaccommodaties kunnen gebruikt worden voor zowel competitiegerichte activiteiten als voor beweeggroepen uit de wijk. Sportaccommodaties kunnen tevens ingezet worden voor onderwijs, kunst en cultuur, kinderopvang, buitenschoolse opvang en zorg en welzijn. Op verschillende sportparken wordt de sportaccommodatie door meerdere gebruikers (kinderopvang, onderwijs) gebruikt. • Participatie Sportaccommodaties kunnen bewoners van de wijk kansen bieden om mee te doen en erbij te horen. Deze bijdrage kan bestaan uit het actief deelnemen aan sportactiviteiten, maar ook aan het verrichten van vrijwilligerswerk in het bestuur, kantine of begeleiding van jeugd. De sportaccommodaties in de wijken kunnen een verlengstuk zijn van het wijk- of buurthuis. Activiteiten die niet in een wijkhuis kunnen plaatsvinden, zouden hun thuisbasis wel op een sportpark kunnen krijgen. Kwaliteit velden De gemeente Helmond verhuurt de sportvelden en banen (uitgezonderd tennis en hockey) binnen de gemeente aan diverse sportverenigingen. Het dagelijks onderhoud wordt door verenigingen uitgevoerd, terwijl de gemeente verantwoordelijk is voor het zogenaamde groot onderhoud. Onder groot onderhoud wordt o.a. verstaan: het onderhoud aan en vervanging van hekwerken, lichtmasten, bestrating, beregening, pompen, jaarlijks groot onderhoud velden, kunstgrastoplaag en bijv. het maaien en bemesten van de velden. In de begroting is jaarlijks een bedrag opgenomen voor het regulier onderhoud en een gedeelte van het groot jaarlijks onderhoud. In 2010 is er voor de periode 2011-2040 een meerjarenonderhoudsprogramma opgesteld voor het onderhoud van de velden. Door dit programma is globaal duidelijk welke kosten in welke jaren op ons afkomen en wat de gemiddelde onderhoudskosten per jaar bedragen. De gemeente organiseert jaarlijks een onderhoudsbijeenkomst voor de voetbalverenigingen om het onderhoud te bespreken en af te stemmen. Kwaliteit opstallen In het collegeprogramma is opgenomen dat alle sportaccommodaties in 2014 voldoen aan de NOC*NSF normen die voor sportaccommodaties zijn opgesteld. In het najaar van 2008 heeft de Rekenkamercommissie een onderzoek verricht naar de privatisering van sportaccommodaties in de gemeente Helmond. Doel van het onderzoek was de doelmatigheid en doeltreffendheid van privatisering van sportaccommodaties te onderzoeken alsmede het geven van aanbevelingen voor de toekomst. Conclusies uit het onderzoek zijn onder andere dat er bij het privatiseren van sportaccommodaties geen concrete doelen (waarom privatiseren) waren gesteld, dat de gemeente incidenteel investeert in geprivatiseerde accommodaties en dat de verenigingen zorgen hebben over (toekomstig) groot onderhoud van de accommodaties. Het college heeft op het rapport van de Rekenkamer gereageerd door de conclusies te delen en de aanbevelingen van de Rekenkamercommissie voor kennisgeving aan te nemen.
8
Alvorens een beleidslijn te kunnen bepalen welke richting we als gemeente op gaan met de geprivatiseerde accommodaties moet er een helder beeld zijn over bijvoorbeeld welke grote investeringen er bij de diverse sportaccommodaties de komende jaren op de rol staan en de financiële (on)mogelijkheden van verenigingen om deze accommodaties in stand te houden. Eerst zal er een 0Meting uitgevoerd worden bij de verenigingen die niet meegenomen zijn in de nota Ruimte voor Sport met als resultaat een meerjarenonderhoudsplanning per vereniging. Vervolgens zal de 0-meting financieel geanalyseerd worden en zal inzicht verkregen worden in de reservevorming van de geprivatiseerde verenigingen. Daarna kan er een voorstel worden ontwikkeld om een beleidslijn te bepalen over geprivatiseerde sportaccommodaties. Tot die tijd blijft het privatiseren van sportaccommodaties de beleidslijn. In de praktijk betekent dit dat bijvoorbeeld de nieuw te bouwen accommodatie op Sportpark Brandevoort geprivatiseerd wordt. Ambitie 1: • 0-Meting uitvoeren bij verenigingen die niet meegenomen zijn in de nota Ruimte voor Sport (VC Polaris, HAB, HWC de Helmvaarders, jeu de boulesverenigingen (3), TTV Stiphout) • Financiële analyse van de 0-meting; doorkijk onderhoud 10-20 jaar • Financiële analyse van de geprivatiseerde verenigingen • Gesprekken geprivatiseerde verenigingen • Beleidslijn bepalen privatisering
Kwaliteit of kwantiteit? In de tijd van bezuinigingen worden keuzes gemaakt. Het collegeprogramma maakt al een keuze door te investeren in de kwaliteit van de bestaande sportaccommodaties. Dit kan door de accommodatie multifunctioneler te gebruiken en nieuwe vormen van sport aan te bieden. Er zal dus minder geïnvesteerd worden in kwantiteit van sportaccommodaties in de vorm van nieuw aan te leggen sportparken en de uitbreiding van sportparken. Dat betekent dat er kritisch gekeken wordt naar verzoeken tot uitbreiding en aanpassingen van bestaande sportaccommodaties. Daar waar sprake is van overcapaciteit op een sportpark zal de vraag aan de orde komen of samenwerking met een andere vereniging en/of verplaatsing naar een ander sportpark reëel is. Ambitie 2: De komende collegeperiode (tot 2014) zal de focus liggen op het verbeteren van de kwaliteit van sportparken.
Bereikbaarheid Door de sportaccommodaties multifunctioneler te gebruiken wordt de druk op onder andere parkeerfaciliteiten en groenvoorzieningen bij sportparken groter. Echter de druk is met name in de weekenden als er competitiewedstrijden worden gespeeld. De parkeernormen van de gemeente Helmond zijn voor ons leidend om het aantal parkeerplaatsen te kunnen bepalen. Met diverse sportverenigingen zijn we in gesprek om de parkeerproblemen zo veel mogelijk binnen de geldende kaders op te lossen. Samen met Team Verkeer van de gemeente Helmond wordt een overzicht van de sportparken opgesteld om de verkeersproblematiek in beeld te krijgen. Daarnaast willen we de sporters en supporters stimuleren om met de fiets naar de sportaccommodatie te gaan. Fietsroutes naar de sportparken moeten dan ook veilig zijn. Hierdoor zijn bezoekers van het sportpark al in beweging en wordt het milieu ontlast. Fietsfaciliteiten op de sportparken worden gefinancierd door de gemeente. Ambitie 3: Overzicht opstellen om verkeersproblematiek bij sportparken in beeld te hebben en gericht oplossingen aan te kunnen bieden.
9
Uitgangspunt 2: Optimaliseren van het gebruik van de gemeentelijke buitensportaccommodaties Voorzieningen met een sociaal maatschappelijke functie hebben doorgaans te kampen met hoge kosten en slechts beperkte directe opbrengsten. Realiseren van een kostendekkende exploitatie is voor deze accommodaties niet mogelijk. Echter de indirecte en niet kwantificeerbare opbrengsten die met name betrekking hebben op de volksgezondheid, integratie en sociale cohesie zijn van zeer groot belang. Kwalitatieve sportaccommodaties maken ook een stad aantrekkelijk om te wonen en te verblijven. Hierdoor weegt het maatschappelijk rendement in het algemeen ruimschoots op tegen de financiële kosten die gepaard gaan met de uitvoering van ons gemeentelijk sportaccommodatiebeleid. Sportvoorzieningen zijn er voor iedereen en dat betekent dat ook het sportaanbod op deze voorzieningen voor iedereen aantrekkelijk moet zijn. Van oudsher zijn er op de sportparken in Helmond vooral sportverenigingen actief. Zij bieden een georganiseerd sportaanbod, dat over het algemeen alleen toegankelijk is voor leden. Deze vorm van sporten is belangrijk en het is zaak de sportverenigingen bij hun aanbod te blijven faciliteren. Het aandeel volwassen Helmonders dat voldoende beweegt ligt onder het landelijk gemiddelde. (Helmond 55%, Nederland 59%). Door de realisatie van sport- en beweegparken wordt gestreefd het percentage dat aan sport doet in Helmond te verhogen. Om dit te realiseren moeten sportparken een meer open karakter krijgen en multifunctioneler worden gebruikt door de buurt en directe omgeving. Niet alleen sportverenigingen, maar ook kinderen uit de wijk en bijvoorbeeld organisaties voor kinderopvang zouden gebruik moeten kunnen maken van de sportvelden. De sportparken moeten hier dan wel op ingericht worden door bijvoorbeeld de aanleg van kunstgrasvelden, het ondersteunen van vrijwilligers en mogelijk het invoeren van sportparkbeheer. Er liggen kansen om op de sportparken en bij sportverenigingen een meer gevarieerd aanbod te bieden. Door bijvoorbeeld de ontwikkelingen op sportpark de Braak met betrekking tot de sportcarrousel (naschoolse sportopvang) zijn er bewegingen in gang gezet die het aanbod vergroten. Met name de initiatieven op ongeorganiseerde sport zijn een verrijking omdat ze meer inwoners van de wijk faciliteren op diverse terreinen. Het sportpark wordt dan ook een plek van ontmoeting waar mensen een rolmodel voor elkaar kunnen zijn, waar sociale netwerken ontstaan en sociale activering plaatsvindt. Het sportpark wordt zo een verlengstuk van het buurthuis in de wijk. Ook financieel moeten de Helmondse sportverenigingen waar mogelijk ondersteund worden. De gemeente bepaalt zelf de tarieven van de huur van de gemeentelijke sportvelden en sporthallen en kan op deze manier een sociaal beleid voeren. In plaats van de commerciële prijs betalen verenigingen een betaalbare prijs; een indirecte vorm van subsidiëring. Dit betekent overigens niet dat er geen prijsverhogingen worden doorgevoerd de komende jaren. Een nota tarieven zal begin 2011 worden voorgelegd aan de gemeenteraad. Ambitie 4: • Omvormen van bestaande sportparken naar sport- en beweegparken waardoor meer inwoners van de wijk georganiseerd en ongeorganiseerd kan sporten en bewegen in de wijk.
10
Uitgangspunt 3: Creëren van een beweegvriendelijke ruimtelijke omgeving Onder invloed van diverse maatschappelijke-, demografische-, sociaal-culturele en sociaaleconomische ontwikkelingen is de vraag naar mogelijkheden voor sportbeoefening sterk veranderd. Daarnaast hebben ontwikkelingen in de sport geleid tot een aanpassing van het aanbod op de wensen van de sportende consument (breder gebruik), van regisserende overheden (bevorderen gezondheid) en van de sportbonden (betere en veilige sportaccommodaties). Het beleid van de gemeente richt zich naast de georganiseerde sport ook op de ongeorganiseerde sporter. Door het creëren van een beweegvriendelijke omgeving kunnen bijvoorbeeld kinderen in de eigen wijk en buurt veilig buitenspelen. Buitenspelen is gezond! Kinderen die vaak buitenspelen zijn minder vaak ziek, kunnen hun energie kwijt, werken onbewust aan hun conditie en is goed voor de emotionele en sociale ontwikkeling. In de toekomst wordt er actief beleid gevoerd om multifunctionele, optimale sportaccommodaties met daarbij ook ongeorganiseerde beweegonderdelen tot stand te brengen. Te denken valt aan Playground Almere speelelementen als een basketbalveldje, www.oranjewoud.nl sprintbaan rondom een sportveld, pannakooien en outdoorfitness-elementen.
Beweegtuin In 2010 is in Speeltuin Leonardus een ‘beweegtuin’ als nieuwe vorm van bewegen voor volwassenen/ouderen gerealiseerd. De Beweegtuin heeft als doel (senioren) inwoners op een laagdrempelige wijze te stimuleren om extra te gaan bewegen of in beweging te blijven in de buitenlucht. Subdoelstellingen zijn het integreren van verschillende generaties en het stimuleren van sociale ontmoeting. Gebruik van de beweegtuin kan zowel individueel als in groepen. Het streven is dat de Beweegtuin na drie jaar is geimplementeerd en ingebed is in de wijk al dan niet gekoppeld aan een sportpark. Daarbij gaan we uit van de eigen kracht van bewoners en wijkorganisaties. We zien de beweegtuin als een experiment wat, indien succesvol, ook in andere wijken van Helmond gerealiseerd kan worden.
11
Realisatieplan Voor de middellange termijn willen we voor elk sportpark in samenwerking met de sportverenigingen een sportparkvisie ontwikkelen waarbij we uitgaan van de behoefte van de wijk. Hiervoor stellen we beweegplannen op per sportpark. Dit beweegplan stelt de vereniging met ondersteuning van de gemeente Helmond in staat om een tweejarig sport en beweegaanbod op te stellen voor de gehele wijk. Er zal zicht moeten zijn op de wensen van de wijk om te kunnen bewegen en sporten. Voorbeelden van activiteiten die in samenwerking met verenigingen/wijkorganisaties kunnen worden opgepakt zijn: naschoolse opvang, leer-/ werkplekken, handbalveld wordt ijsbaan bij SV Swift, winter 2010 flexibele lidmaatschapsvormen, organisatie van evenementen, combinaties van sporttakken met recreatieactiviteiten en sportaanbod gericht op trends, fun en fitheid. We leggen hierbij relaties op het gebied van zorg en welzijn, gezondheid en onderwijs. Per sportpark kan de samenwerking en soort activiteiten verschillen. Op de korte termijn willen we bij minimaal 3 sportparken dit beweegplan realiseren. De invulling van de plannen kunnen per wijk verschillen. In 2020 hebben alle sportparken een beweegplan. Door een hoger gebruik van de sportparken zal naar verwachting een betere exploitatie mogelijk worden. Daarnaast zullen verenigingen door verruiming van de openingstijden van de kantine meer inkomsten kunnen genereren. Meer sportactiviteiten op de sportparken leidt ook tot meer leden en inkomsten voor de sportverenigingen en tot de door de gemeente beoogde groei van de sportdeelname. Ondersteuning verenigingen Sportverenigingen zijn en worden belangrijke spelers voor de uitvoering van het gemeentelijk sportbeleid. Iedere sportvereniging die de maatschappelijk betrokken in de wijk wil zijn, wordt ondersteund in het opstellen van het beweegplan voor het desbetreffende sportpark. Door de inzet van combinatiefunctionarissen kan er een professioneel aanbod gecreëerd worden op de sportparken. In Helmond zijn er grote verschillen in omvang en vitaliteit van sportverenigingen. We blijven stimuleren dat verenigingen vitaal blijven of worden. Een vitale vereniging zien wij als een vereniging die financieel gezond is, over voldoende draagkracht beschikt (kader), ondernemend in het zoeken naar mogelijkheden voor medegebruik van de accommodatie en hebben een visie op de eigen positie vertaald in beleidsplannen. Sportverenigingen die traditioneel een bepaalde tak van sport aanbieden en geen samenwerkingsverbanden met derden (onderwijs, verenigingen en welzijnsorganisaties) hebben, ontvangen op termijn geen tegemoetkomingen in de vorm van (indirecte) subsidies. Samenwerkingstrajecten om uiteindelijk een sterke(re) vereniging te worden juichen we toe. Sterker nog, de gemeente biedt professionele ondersteuning en faciliteiten aan verenigingen die zich richten op intensieve samenwerking met andere sportverenigingen en uiteindelijk op één locatie gaan sporten. Ondersteuning ongeorganiseerde sport Sport- en beweegfaciliteiten in de openbare ruimte maakt naast het sportbeleid ook deel uit van het speelruimtebeleid van de gemeente Helmond alsmede van het vrijetijdsbeleid. Het speelruimtebeleidsplan van de gemeente wordt in 2011 herijkt. In Helmond is er een wandelroutenetwerk en een fietsnetwerk waarmee het mogelijk is om korte wandelroutes in de eigen wijk uit te zetten. Deze routes worden meegenomen in het sport en beweegplan per sportpark.
12
Implementatieplan Het beleidsbeeld is geschetst, maar hoe ziet het in de praktijk eruit en hoe gaan we dit gefaseerd aanpakken? Eerder werd al aangegeven dat we willen starten met een ontwikkelplan in 2011 op minimaal 3 sportparken. Dit zijn de volgende sportparken: Sport en beweegpark Brandevoort Sportpark Brandevoort wordt naast MFC de Veste de sociale functie van de wijk Brandevoort. Het karakter van het sportpark moet open zijn, maar enige vorm van beheer is noodzakelijk gelet op de ligging van het park en moet uitnodigen om te sporten en te bewegen. Het sportpark levert een enorme bijdrage aan de leefbaarheid van de wijk. De hoofdgebruiker van het sportpark is SV Brandevoort (voetbalvereniging). Daarnaast wordt het sportpark ingericht met een beweegzone. Deze zone bestaat uit outdoorfitness-toestellen, een voetbalkooi, pannakooi, beachvolleybalveld, sprintbaantjes en speeltoestellen. Door dergelijke combinaties te zoeken is een sportpark gedurende een langer deel van de dagen en het seizoen in gebruik. De voortdurende aanwezigheid van mensen vergroot de sociale veiligheid. Sportpark De Braak Sportpark De Braak is een van die sportparken waar naast sport ruimte is voor medegebruik door het onderwijs, kinderopvang en de combinatiefuncties. Ook de Helmondse Betaald Voetbal Organisatie maakt gebruik van de sportvelden op SP De Braak. De belasting van de velden is erg hoog. De voetbalverenigingen SC Helmondia en RKSV Mulo hebben een verzoek ingediend voor een gezamenlijk kunstgrasveld. Vanwege de hoge belasting en de samenwerking tussen beide voetbalverenigingen en de korfbalvereniging is de realisatie van een kunstgrasveld op deze plek een goede investering. Daarnaast wordt gekeken hoe SP De Braak meer door de wijk gebruikt zou kunnen worden. Een beweegplan, ook voor dit sportpark is van toegevoegde waarde. Sportpark Molenven Sportpark Molenven heeft al jaren een tekort van een voetbalveld. In samenwerking met de gemeente Helmond wordt bekeken wat de mogelijkheden zijn om een vierde veld aan te leggen. Daarnaast zit de gemeente met de voetbalvereniging aan tafel om te bezien of ook anderen gebruik kunnen maken van het sportpark. Mogelijk dat kunstgras dan een oplossing kan bieden om de capaciteit te vergroten. Samen met de voetbalvereniging en met de andere huidige (en toekomstige) gebruikers van het sportpark (o.a. HAC) zal bekeken worden hoe het beweegplan er voor de wijk Stiphout uit zal komen te zien.
Vanaf 2012 zal er ook voor de andere sportparken een beweegplan worden opgesteld.
13
Financiële kader Structurele middelen: Om verenigingen te ondersteunen bij het realiseren van een beweegplan zal ambtelijke ondersteuning worden geboden. Tevens is er in de begroting sport ruimte om verenigingen te ondersteunen en is er een beperkt budget om beweegelementen toe te kunnen voegen aan sportparken.
Beschikbare posten begroting Sport Verenigingsondersteuning Flexibel Budget Bestedingsoverzicht
Incidentele investeringen Er is in het IVP 2010-2014 in programma sport en recreatie een post knelpunten sportaccommodaties opgenomen om investeringen voor bijvoorbeeld kunstgras te kunnen doen. Per beweegplan en investering zal aan het college voorgesteld worden om een bijdrage uit deze investeringspost hiervoor in te zetten. IVP 2010-2014 Programma 6 sport en recreatie Knelpunten sportaccommodaties
14
